6,4. Waarom zijn deze conflicten er?

Transcriptie

1 Profielwerkstuk door een scholier 9190 woorden 12 februari ,4 64 keer beoordeeld Vak Geschiedenis INHOUD Hoofd- en Deelvragen Inleiding Deelvraag 1 Wat voor conflicten zijn er tussen Israël en Palestina? Intro Interview Golan Sachto Interview Ron Willems Interview Palestijnse toneelspelers Interview Jan Willems Conclusie deelvraag Deelvraag 2 Waarom zijn deze conflicten er? Deelvraag 3 Sinds wanneer zijn deze conflicten er? Intro Verdelingsplan en staat Israël De zesdaagse oorlog De Yom Kippoer oorlog Deelvraag 4 Wat voor invloed heeft dit conflict op de rest van de wereld? Hoofdvraag Zijn de conflicten tussen Israël en Palestina op te lossen? Bronnenlijst Bijlage plan van aanpak definitieve plan van aanpak kaarten poster + informatie toneelstuk + film HOOFD- EN DEELVRAGEN Hoofdvraag Pagina 1 van 17

2 Zijn de Conflicten tussen Israël en Palestina op te lossen? Deelvragen Wat voor conflicten zijn er tussen Israël en Palestina? interviews, theaterstuk Waarom zijn deze conflicten er? WO I, WO II, United nations, Engeland, antisemitisme, zionisme Sinds wanneer zijn deze conflicten er? geschiedenis, oorlogen Wat voor invloed heeft dit conflict op de rest van de wereld? economie, handel, relaties, verdragen, huidige situatie. INLEIDING Hoe hebben we het onderzoek opgezet? Na lang nadenken, en zoeken moesten we toch echt een profielwerkstuk onderwerp hebben. We hadden de combinatie van C&M stroming en E&M stroming, waarbij de vakken aardrijkskunde en geschiedenis overeen komen. Vandaar dat we op dit gebied verder zijn gaan zoeken. Lenneke kwam op het idee van de situatie in Israël, en hierbij dus het hele Israël Palestina conflict uit te werken, dit is een enorm aardrijkskundig probleem omdat het daar eigenlijk om draait, en natuurlijk ook een erg geschiedkundig probleem omdat er ver in de tijd terug moet worden gegaan wil men erachter komen hoe zoiets überhaupt al kan ontstaan. We wisten beide wel wat er in dit gebied aan de hand was, maar we hadden hier maar een oppervlakkige kennis over en het leek ons leuk ons hierin te gaan verdiepen. Vooral omdat het een erg actueel onderwerp is. Toen we het onderwerp hadden vastgelegd, zijn we gaan bedenken wat we voor vragen wilde beantwoorden en tot welke conclusie we door middel van deze vragen wilde komen. Wat gaan we onderzoeken en wat hebben we er voor nodig? Om dingen te weten te komen is de conclusie als snel daar dat mensen je hier bij goed kunnen helpen. We besloten dus mensen te zoeken die met ons konden praten en ons meer dingen konden vertellen over dit conflict. Zo zijn we maandag avond 8 december naar Nijmegen gegaan en hebben we een interview afgenomen met Ron Willems, die oud-lid is van Palestina comité. Ook zijn we woensdag 10 december naar een toneelstuk geweest over de situatie in de Gaza, het wordt (normaal gesproken) gespeeld door mensen uit de gaza-strook, en er wordt op een grappige en leerzame manier vertelt hoe het er daar aan toe gaat. Hier hebben we geluk gehad, want na de voorstelling hebben we de acteurs, de schrijfster en de regisseur van het stuk kunnen interviewen. Van te voren hebben we een dvd gekregen over het jeugdtheater, met daarin documentaires over de groep A uit de gaza-strook zo gingen we niet niets wetend naar dit stuk toe. We hebben ons de eerste twee dagen nogal verdiept in de Palestijnen, maar om te voorkomen dat we erg pro-palestijns werden hebben we dezelfde avond ook een Israëlische jongen geïnterviewd. Naast veel dingen te doen, en met mensen te spreken hebben we via internet en documentaires ook veel geleerd, en informatie verschaft. Daarnaast heeft Shelina het boek Recht op terugkeer van Leon de Winter gelezen, een pro- Israelier die over de toekomst van Israel schrijft. We hebben de krant en anderen tijdschriften goed in de gaten gehouden en veel krantenknipsels gebruikt voor een poster. We hebben een selectie gemaakt uit krantenknipsels, aangezien halverwege ons project het onderwerp wel heel erg actueel werd. Verder hebben we met erg veel plezier, en met goede moed en interesse aan dit werkstuk gewerkt. Voor Pagina 2 van 17

3 ons beide was dit een soort van uitdaging meer te weten te komen over deze brandhaard en we hebben er beide zeer veel van geleerd. Wij zijn er in ieder geval wijzer van geworden, en we hopen dat we U er ook wat wijzer mee kunnen maken! Wat voor conflicten zijn er tussen Israël en Palestina? interviews bij Israëliërs en Palestijnen, theaterstuk: Intro Vroeger een paar honderd jaar geleden was West-Europa was het centrum van de wereld. Vanuit daar ontstonden er ontdekkingsreizen naar andere landen en werelddelen. De ontdekkers van een nieuw land namen het in en ze koloniseerde het. Het gebied waar Israël ligt, samen met Jordanië, Syrië en Egypte was vroeger bezet door Turkije. Er ontstond een oorlog tussen Engeland en Turkije. Rond 1900 speelde de theorie van Theodore Hudson, een joodse geleerde, ook een grote rol. De Joden komen oorspronkelijk uit Israël maar zijn in de loop der tijd verspreid over de hele wereld. Theodore vond dat de Joden een plek moesten hebben om met zijn alle weer samen te zijn, deze plek was het beloofde land. De Joden hebben gezocht naar een beloofd land, en op welke plek dit land zou moeten komen. Palestina was het makkelijkste land om te verkopen, dus gingen alle Joden terug naar Palestina --> het zionisme, terug naar Zion. Een volk zonder land voor een land zonder volk. Men zei wel dat er geen volk was, maar dit was er wel namelijk de Palestijnen alleen waren dit Arabieren en die telde niet mee. De Joden wilde het hele land bezetten en het huidige Palestina Israël noemen. In 1930 ontstond er bij Jafa een opstand, Palestijnen vonden dat er te veel joden hun land in kwamen en kwamen in opstand. Na de Tweede Wereldoorlog is er een enorme stimulans gekomen, vele landen kregen door de Jodenvervolging in de Tweede wereldoorlog spijt met de Joden, de Joden werden dus erg gesteund om naar Palestina te gaan. Naar aanleiding hiervan ontstond het verdelingsplan van de Verenigde Naties: ze wilde de joden een eigen land geven. Ze kregen meteen meer dan de helft van het huidige Palestina. De Palestijnen leverde dus meer dan de helft van hun land in, toch waren de Joden met dit enorme stuk niet tevreden. Hieruit ontstond de onafhankelijkheidsoorlog in 1948, waarin niet duidelijk is welke partij deze oorlog nou is begonnen. Wel was duidelijk dat de Joden nog meer gebied wonnen en de huidige bevolking, de Palestijnen nog meer gebied aan de Joden moesten afgeven. Deze situatie bleef tot 1956, hierna heeft Israël een groot deel van de Sinaï woestijn bezet en dit later weer terug gegeven. In 1967 was er weer een oorlog, hierin bezette Israël de Westelijke Jordaan oever, de Gaza-strook, de Sinaï woestijn en de Golan hoogvlakte. In 1973, een nieuwe oorlog is de Sinaï teruggegeven aan Egypte. De vraag is waar ligt je sympathie? Fanatieke joden hebben altijd heel Israel willen bezetten. De strepen in de vlag van de Israëliërs staat voor de Nijl en voor de Tigris in Irak. Het gebied zou zo groot moeten zijn en moeten lopen van de Nijl tot de Tigris. Maar de Palestijnen hebben eigenlijk ook recht op dit gebied. Wie is hier nou schuldig, en aan wie behoort het land toe? Interview Golan Sachto Interview Tweede generatie Israëliër (24 jaar) altijd joods geweest Ging naar de synagoge met vader ( joods), voelt zich meer Israëli dan Jood. Voel je je volbloed Israëli? Ja, maar in Nederland voel ik mij meer Israëli al kan ik hier niet m n ei kwijt, maar als individu maakt dat mij meer Israëli. In Israël voel ik me meer Nederlander dan Israëli. Pagina 3 van 17

4 Kom je nog vaak in Israël? Ik probeer 1 keer per jaar te gaan voor twee maanden al zijn er uitzonderingen als ik geen geld heb of als er oorlog gevoerd wordt. Streef je naar een land met alleen Joden? Nee, in Israël zijn er veel immigranten en Joden wonen overal en daarbij is 10% nog Arabieren maar we kunnen samen wonen en leven. Hoe is de sfeer daar en voel jij je er thuis? Ik voel me er zeker thuis omdat ik er familie en vrienden heb wonen. De sfeer kan erg gespannen overkomen omdat er militairen met geweren rondlopen, maar als je eenmaal beseft dat je het voor je eigen veiligheid is heb je er geen last meer van. Wat is het verschil tussen hier en in Israël? Ik vind hier in Nederland dat mensen tolerant en toch wat naïef zijn. In Israël krijg je een kans en als je die verpest kom je niet ver meer. Qua gedrag is er weinig verschil. In Tel Aviv kun je als homo zijnde gewoon hand in hand over straat lopen, maar ik zou dit niet doen in Jeruzalem dit is een goddienstige stad daar wordt zoiets dus niet geaccepteerd. Zou je iets anders willen zien in Israël? Ik vind dat de regering zich meer moet leiden door de realiteit in plaats van problemen op te lossen vanuit de ideologie. Israël wordt gesteund met geld vanuit Amerikanen. Joden die in Amerika wonen zijn ideologisch ingesteld en willen het heilige Israël. De regering is financieel afhankelijk van wat ze in Amerika willen. Hoe zie jij de Palestijnen? Als een individuele Palestijn mij respect geeft, krijgt hij dit ook van mij. Palestijnen hebben recht op een eigen land maar ik vind niet dat ze recht hebben hier in Israël. Ik vind dat Engeland er een puinhoop van heeft gemaakt. Ik denk ook dat de staat Israël is gegeven omdat ze veel te laat waren met ingrijpen en dat de Israëliërs zelf ervoor hebben gevochten maar ook dat er enigszins medelijden was. En als je zelf een Palestijn zou zijn? Als Palestijn zijnde zou ik meer krachten bundelen om het land op te bouwen. Het is niet nodig om tegen Israël te vechten, je moet meer denken aan handelen, opbouwen van je infrastructuur en een regering. In de Gaza-strook moet gewoon meer geld ingezet worden in eigen economie, Arafat stak het in eigen zak. Ze verkloten het zelf omdat de Hamas ook voor vrede moet gaan in plaats van terroristische aanvallen. Mensen in de Gaza-strook hebben zelf gekozen voor de Hamas, hadden ze daar niet voor gekozen zou het misschien anders lopen. Zou je in de Gaza-strook willen weten hoe men er leeft? Als ik er veilig zou kunnen rondlopen wel ja, maar nu zou ik niet eens in Oost-Jeruzalem willen rond lopen. Zie je een oplossing? Ik vind dat Gaza aan Egypte moet worden gegeven want de Israëliërs en Palestijnen kunnen toch niet met elkaar omgaan en de West Bank moet onder autoriteit komen van Jordanië, er kan nou eenmaal geen vrede zijn met de Palestijnen. Het probleem duurt nou al zo lang en Clinton had het bijna zo ver dat Barak en Arafat vrede in Camp David hadden en ook dit is mislukt. En over de muur om West Bank heen, het is voor beiden belang. Ook traint iedere Israëli tussen de 21 en 50 eens per jaar een week in het leger, waarbij je begint met 3 jaar dienstplicht. Dit is omdat het verleden heeft laten zien dat we geen andere keus hebben. Als er vandaag oorlog zou zijn tussen de Israëliërs en de Palestijnen zou ik het eerstvolgende Pagina 4 van 17

5 vliegtuig nemen om mee te strijden. Beide groepen moeten onder ogen zien dat ze moeten veranderen, morgen moet beter worden dan vandaag want slechter dan gisteren kan het niet worden. De regering Israël is veel vriendjespolitiek, ook dit moet veranderen. Interview Ron Willems Interview Oud-lid van Palestina Comité Hoe bent u in de wereld van de Palestijnen beland, en hoe in het Palestina comité? Ik ben in de wereld van de Palestijnen beland door mijn levensvisie, ik vind namelijk dat mensen op een beschaafde manier met elkaar om moeten gaan. Het gebruik van geweld moet afnemen, iedereen mag zijn leven leiden zoals hij/zij dat wil, er moet vrede zijn en wat belangrijk is mag uitgevoerd worden. Helaas zag ik vanuit deze levensvisie enorm veel rommel. Op een gegeven ogenblik stond ik met iemand te praten uit het Palestina comité en kreeg ik steeds meer informatie over wat er in Palestina gebeurde. Ik vond dit zo in strijd met hoe een wereld zou moeten zijn, dat ik me daar voor in wilde gaan zetten. Ik ben bij het comité gegaan en heb me voor Palestina ingezet in mijn vrije tijd. Ik vond het belangrijk om via zo'n club met mensen andere mensen te kunnen laten zien hoe de situatie was in Israël. We kwamen iedere woensdag bij elkaar bespraken wat er gebeurde, organiseerden acties, gaven lezingen, lieten films zien of lieten Palestijnen spreken tot de gewone bevolking. Het comité bestond uit ongeveer 200/300 mensen in heel Nederland met in Nijmegen waar ik zelf zat zo n 20 man. Een klein aantal van deze mensen werd zelfs betaald, zo werkten ze fulltime om dingen door te brengen naar Palestina, en dingen terug te krijgen en weer naar buiten te brengen. Ik ben nadat ik twee jaar in het comité zat met een aantal mensen naar een Universiteit geweest in Palestina. Hier hebben we Palestijnse studenten geholpen met rioleringen aanleggen en dergelijke. Dit geeft je een band met het land. Een vraagje tussendoor, kan ik over 5 dagen een ticket naar Israël boeken? Ja natuurlijk, je vliegt op Telaviv en pakt vanuit daar de bus naar Jeruzalem. Dit is niet eng en er wordt ook echt niet overal gevochten. Toch wordt de Gazastrook binnen gaan een klein probleempje, deze wordt namelijk regelmatig afgesloten en vandaar dat je er vaak niet in kunt. Ook is de West-Bank omringd door een nieuwe muur van zo n 9 meter hoog, hier kun je dus ook vrij weinig mee. Het geeft een hele nare ervaring als buitenlander of Palestijn deze checkpointen te moeten doorgaan. De muren op de West-Bank worden gebouwd op Palestijns gebied, zo nemen de Israëliërs van de kleine stukjes nog land af!! Waarom kiest u zo'n duidelijke kant in deze strijd? Ik kies zo n duidelijke kant in deze strijd omdat Israëliërs zo enorm vernederend zijn naar de Palestijnen. Bijvoorbeeld je wil van Israëlisch gebied naar de West-Bank. Dit gaat niet zomaar als je buitenlander of Palestijn bent heb je een hele keuring te gaan. Uit microfoontjes hoor je Israëliërs dingen schreeuwen zoals; kleed je uit, draai je om, laat je broek zakken etc. In mijn ogen is het onmogelijk om zo met een mens om te gaan. Ik wil dat anderen behandeld worden zoals ik ook behandeld zou willen worden. Ik ben hier gewoon wat actiever in geweest, ik moest hier iets aan doen. Ik heb het gevoel dat door het werk van het Palestina comité wel bij veel mensen de ogen geopend zijn. Ik heb als fotograaf veel kunnen laten zien en mensen hiermee dingen kunnen leren en waarschuwen. Israël wordt gesteund door het Westen, enigszins terecht door groot schuldgevoel tegenover de Joden. Deze Joden worden gezien als zielig en worden ook zo behandeld. We begrijpen dat dat toen gebeurd is, maar ik vind eigenlijk dat ze nu hetzelfde doen met de Palestijnen. Ik vind dat de wereld zich het lot van de Palestijnen zou moeten aantrekken en dat de hele wereld mee moet helpen met het recht trekken van dit probleem. Pagina 5 van 17

6 Wat wist u over het Palestijnse gebied voordat u daarheen ging? Ik zat zo'n 2 jaar in het comité voordat ik naar het gebied zelf ging. Ik volgde veel over hoe het daar ging en liep zelfs soms demonstraties, dus ja ik wist er al veel vanaf. Er is veel veranderd, men is op het moment kritischer naar Israël en heeft meer oog voor Palestina. Dit is een kleine vooruitgang. Hoe was uw eerste indruk vervolgens? Wat me opviel toen ik daar was is dat er veel mensen gewapend met een machinegeweer de stad in gaan. Je wordt anders behandeld, als je zegt dat je in Palestijns gebied bent geweest word je als verdachte gezien, ze willen alles van je weten voordat je het land weer gaat verlaten. Ook is de stad Nazareth me zwaar gevallen. Nazareth is een Arabische stad, de wegen zijn slecht onderhouden en het ziet er een beetje armoedig uit. Daarna ga je naar Nazareth ile een stad die er naast is gebouwd door de Israëliërs dus eigenlijk een joodse versie van Nazareth. Als je hier komt is alles er te vinden, de stad ziet er rijk en mooi uit. Het verschil hiertussen is makkelijk te verklaren; Nazareth ile krijgt veel geld van de regering, hoewel Nazareth zelf dit niet krijgt. De Israëliërs krijgen dus wel geld voor hun steden maar de Palestijnen niet, dat wordt hier wel duidelijk. Hoe is de sfeer in Palestijnse gebieden, merk je echt dat er wordt gestreden en misschien wel haat is tegen een ander volk? Ik ben nu tien jaar niet in Palestina geweest, dus ik kan deze vraag moeilijk beantwoorden. Ik kan je wel vertellen dat er tien jaar geleden wel veel werd gestreden. Verder hou ik erg van Arabische culturen, de mensen zijn er erg gastvrij en je krijgt het idee dat hoe minder de mensen hebben hoe meer ze je willen geven! Die gedachtegang heeft me enorm getroffen die tijd. Hoe denkt u over de joodse gekoloniseerde gebieden in Palestijns gebied? Ik vind dat de kolonisten direct moeten vertrekken. Ze handelen namelijk tegen het oorlogsrecht in. Het is een bezet gebied dus hierin mag je niet bouwen als bezetter. Laten ze deze huizen maar geven aan de Palestijnse vluchtelingen buiten deze gebieden. Zou u zelf in een Palestijns gebied kunnen of durven wonen? Tijdelijk wel. Ik zou wel een tijdje in Jeruzalem kunnen wonen, voor een jaartje of twee misschien, maar niet zoals mijn broer voor altijd. Je ontkomt namelijk niet aan het conflict. Of je moet je helemaal richten op de Israëlische partij, maar eigenlijk ontkom je niet aan het conflict. Ik zou hier niet elke dag mee geconfronteerd mee willen worden. Telkens als je naar een ander gebied wil moet je weer door de controles en dat is erg vernederend zelfs voor buitenlanders. Waarom zou je dit willen, ik zou het niet fijn vinden om continu te worden geconfronteerd met wat mensen elkaar aandoen. Denkt u dat kinderen in Palestina worden opgevoed met een haat tegen Israëliërs? Zo ja, zou deze strijd in de toekomst dan niet nog veel erger worden? Een tendentieuze vraag. Waarom zouden Palestijnse kinderen met haat worden opgevoed? In het Israëlische onderwijs worden kinderen naar mijn mening veel meer met haat worden opgevoed. De Israëliërs hebben de macht, bij de Palestijnen zijn mensen minder haatdragend, alles is best als die Israëliërs maar oprotten. Laat ons ons ding doen, ons leven oppakken, de Israëliërs moeten weg verder niets. Onder de Israëliërs zal dus naar mijn mening meer haat zijn. Ziet u een oplossing van dit probleem? Ja ik vind dat er zo gehandeld moet worden als hoe ik zelf behandeld zou willen worden. Zodat iedereen zijn eigen leven kan verwezenlijken. In Afrika net zoals met Mandela, zoiets vind ik dat er moet gebeuren in Israël. Maar ik ben er wel pessimistisch ingesteld, want het zal binnen honderd jaar niet worden opgelost Pagina 6 van 17

7 door het te grote schuldgevoel van het Westen. Interview Palestijnse toneelspelers Woensdag 10 december zijn we naar Rotterdam gegaan naar het Zuidplein Theater. Hier zijn we gaan kijken naar een komedie gebaseerd op het echte leven in de Gazastrook genaamd the Game. Dit theater stuk is gemaakt door de Nederlandse regisseur Jan Willems en geschreven door zijn vrouw Jackie Luback. De groep die wij hebben gezien zijn oudere acteurs, hebben een 3-jarige opleiding gevolgd en zijn vervolgens zelf verder gegaan. Als u in het boekje paspoort van the game kijkt, ziet u achter de acteurs, vriend 1,2 en 3 staan. Deze cijfers staan niet voor een persoon maar voor een groep. De nummer voelen zich geen persoon meer, want ze worden niet meer gezien in Palestina. Zie bijlage voor boekjes. Wonen jullie allemaal in de Gaza strook of in de West-Bank? We wonen allemaal in de West-Bank omdat we de tweede groep zijn. We zijn plan B, zoals je op de boarding pass ziet, plan A, de eigenlijke groep had hier naar toe moeten komen om hun verhaal te vertellen. Alleen konden zij niet weg uit de Gaza, en wij wel vanuit de West-bank. Hoe denken jullie over Israëliërs? We vinden de acties van de Israëliërs storend en vervelend maar niet perse de mensen zelf. Een van de personen vertelt dat zijn moeder erg ziek was maar niet de Gaza uit kon voor een ziekenhuis, zijn moeder leed aan ernstige kanker, en heeft nachten aan een buiten gezeten, zij is aan de grens van Gaza gestorven. Zulk soort gebeurtenissen lokt bij ons frustraties op, en het domme is ook nog dat onze generatie niet eens meer weet wat er aan de hand is. Hebben jullie vrienden of familie verloren in deze oorlog? Ja, vrienden en een oud-toneelspeler. Hij leefde in het slechte deel van de Gaza. (Dit betekent dat er nog in dat deel Israëliërs zaten.) Voor de actrice Raeda Ghazaleh was het mogelijk in Nederland te komen met haar baby omdat de vader brits was en de baby een brits paspoort kreeg. Acteur Ghassan Soboh moet elke keer naar familie in het buitenland omdat zijn familie geen toestemming krijgt om in de West-Bank te wonen. - Interview Jan Willems Waar woont u? Als wij het goed hebben begrepen reist u namelijk altijd op en neer naar de Gazastrook voor de toneelgroep groep A? Klopt, ik en mijn vrouw Jackie wonen in Oost-Jeruzalem. Maar we gaan een keer per week naar de Gazastrook om hier met onze toneelgroep te werken. Verder gaan we ook wekelijks naar het zuidelijke deel van de West-Bank. We reizen dus veel, als we op reis zijn wonen we in onze gehuurde villa s. Heeft u toneelspelers uit Gaza mee kunnen nemen of komen alle toneelspelers van Plan B uit e West- Bank? Ja alle spelers komen uit de West-Bank. Daarom heet dit spel ook Plan B. Plan A was onze eerste toneelgroep uit de Gaza-strook waarmee we dit stuk speelde. Eigenlijk wilde we hiermee naar Nederland maar zij konden Gaza niet uit. Daarom hebben we een Plan B opgezet met mensen uit de West-Bank die het land wel uitkonden. Op deze manier kunnen we dus ons toneelstuk laten zien in Nederland. Daarnaast is het goed dat het toneelstuk ook in de West-Bank wordt gespeeld, het gaat namelijk over de Gazastrook. Hier leven de mensen nog veel meer afgesloten dan in de West-Bank. Het is goed om de kinderen uit de West-Bank ook te laten zien hoe het leven in Gaza is. Pagina 7 van 17

8 Waarom was het zo moeilijk om mensen uit de Gazastrook het land uit te krijgen en wat zijn de redenen voor dit oponthoud? Sinds de Hamas de verkiezingen heeft gewonnen en aan de leiding is gekomen hebben zij er voor gezorgd dat de gehele Gaza-strook is afgesloten. Niets mag er in of uit, geen goederen maar al helemaal geen mensen. De enige manier om aan goederen te komen in de Gaza-strook is door ondergrondse tunnels naar Egypte, levensgevaarlijk natuurlijk! De Israëliërs hebben de mensen van Groep A dus duidelijk verboden Gaza uit te gaan. De West-Bank is makkelijker te verlaten, namelijk door eerst de grens naar Jordanië over te gaan en vanuit daar naar Nederland te vliegen. Hoe is de sfeer nu in het land? Voelt u zich ooit bedreigd? Als ik het over de groep mag hebben, kan ik wel zeggen dat de sfeer top is. Je kunt merken dat deze mensen toneel zo leuk en zo belangrijk vinden, ze krijgen respect voor je maar jij ook voor hen. Met een theatergroep uit Nederland zou ik nooit zo hecht kunnen worden. Wat het land zelf betreft, ja ik voel me best vaak bedreigd. De sfeer is vaak bedreigend, ik heb zelfs wel eens beschietingen mee gemaakt. Je moet gewoon oppassen met wat je doet. Maar het is echt niet zo dat je nooit veilig over straat kunt. Hoe denkt u over de Israëliërs? Heel veel mensen zien de Israëliërs gewoon als soldaat. Toch zie ik ze niet zo. Ik heb namelijk met Israëliërs gewerkt en ik weet dat er een groep is die voor de Palestijnen opkomt. Dit zijn hele mooie mensen die zoeken naar een oplossing. Helaas is dit geen enorm grote groep en denkt een groep Israëliërs hier ook anders over. Ik neem deze groep die hier anders over denkt kwalijk dat ze niet inzien wat er aan de hand is. De groep kolonisten die zich hebben gevestigd bijvoorbeeld in Hebron, ik haat ze. Deze Israëliërs vind ik echt racistisch en slecht voor de mensen. Ik zou er persoonlijk mee op de vuist kunnen gaan. Wat jammer hiervan is dat ze in Israël worden beschermd. Wat wil u duidelijk maken met het laten zien van uw theaterstukken in Nederland? Ik wil Nederland laten zien dat er in Palestina behalve geweld ook wat anders is. Deze mensen zijn ook gewone mensen. Ze hebben bijvoorbeeld geen scholing, ze wonen achter gesloten grenzen, hierdoor is carrière maken heel erg moeilijk en de toekomst voor hun best onzeker. Toch zijn er veel mensen die ondanks alles wel iets proberen, net zoals onze groepen die zich helemaal inzetten voor het toneel. Je wil niet weten wat deze mensen aan hun hoofd hebben, maar toch staan ze er (vrolijk dat ze zijn) elke dag weer om andere kinderen wat te leren over hun land. Dit is erg knap van deze mensen, en dit wil ik graag laten zien aan de Nederlandse bevolking. Denkt u dat dit probleem op te lossen is? Ja, ik denk dat het probleem erg simpel is op te lossen. Het is namelijk zo dat als iedereen de grenzen van 1967 vlak voor de 6 daagse oorlog accepteert is er niets aan de hand. Palestina heeft gezegd deze grenzen te accepteren, toch willen de Israëliërs hier niet aan mee werken. Jan heeft wel eens schietgevechten en raketten meegemaakt, zelfs eens eentje naast het pakhuis waar hij lesgeeft. Hij was minder bang omdat hij wist dat de Israëliërs deze zochten en via informanten opgespoord en gedood worden. Een uitleg over het toneelstuk (zie bijlage) volgt, en natuurlijk een antwoord op deze deelvraag. Dat antwoord maken we door middel van de interviews, het toneelstuk dat we hebben gezien en informatie die we hebben gevonden uit boeken en internet. Een tekening van de kunstenaar Banksy, die met behulp van grafitti deze tekening heeft gemaakt op de 9 Pagina 8 van 17

9 meter hoge muur van de West-Bank. Er zijn dus conflicten tussen twee soorten groeperingen, die samen vechten om het zelfde land. Door de meningen van de hier boven genoemde pro-palestijnse en pro-israelische mensen krijgt u een beeld van de situatie in Israel - Palestina en de gedachtegang van deze mensen. Waarom zijn deze conflicten er? antisemitisme, zionisme, WO I, WO II, United nations, Engeland Om tot een antwoord te komen op de vraag waarom deze conflicten er zijn, moet men helemaal terug de geschiedenis is van dit gebied. Belangrijke jaartallen 1917 Balfour-verklaring van de Britse regering, waarin sprake is van een nationaal tehuis voor het joodse volk in Palestina Arabische opstand onder leiding van Haj Amin Al-Husseini Palestijnen worden door de Britten vermoord. Palestijnen vermoorden enkele honderden joden VN stelt een verdeling voor van 54 % voor Israel en 46 % voor een onafhankelijk Palestina (zie kaartjes: link) 1948 Joodse milities vallen Palestijnse dorpen in Palestina aan. Israël roept onafhankelijkheid uit. Britten verlaten het gebied. Een leger van man uit verschillende Arabische landen valt Israël binnen Wapenstilstand tussen Israël en Arabische landen. Israël heeft 78 % van het gebied Palestijnse vluchtelingen zijn in Jordanië, Libanon, Gaza en de Westelijke Jordaanoever en kunnen niet terug naar hun land Suez-crisis. Als vergelding voor de sluiting van het Suezkanaal voor Israëlische schepen valt Israël het Egyptische Sinaï-schiereiland binnen Oprichting van de Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO Zesdaagse Oorlog. Israël verovert de Sinaï en de Gazastrook op Egypte, de Westelijke Jordaanoever op Jordanië, en de Golan op Syrië. Israël annexeert Oost-Jeruzalem. De Verenigde Naties roept Israël op zich uit de bezette gebieden terug te trekken Yom Kippoeroorlog. Tijdens een verrassingsaanval op de joodse feestdag heroverde Egypte het Suezkanaal en Syrië de Golanhoogte. Israël leed zware verliezen maar sloeg met succes terug Vredesverdrag tussen Egypte en Israël Israël trekt zich terug uit de Sinai; valt Libanon binnen om PLO te bestrijden Eerste Intifada, Palestijnse opstand die tot 1993 duurt Oslo-akkoorden. Israël en PLO erkennen elkaar De Palestijnse Autoriteit wordt geïnstalleerd Vredesonderhandelingen tussen Israël en Syrië mislukken. Na een bezoek aan de Tempelberg door Sharon breekt de tweede Intifada uit, die tot 2005 duurt Israël begint met de bouw van een hekwerk/muur rond de Westelijke Jordaanoever. Het Internationale Hof van Justitie verklaart in 2004 dat de route die de barrière neemt, in strijd is met het internationaal recht De Palestijnse president Yasser Arafat overlijdt. Hij wordt in 2005 opgevolgd door Mahmoud Abbas Israël ontruimt alle 21 joodse nederzettingen in de Gazastrook, maar houdt controle over grenzen, luchtverkeer, territoriale wateren, administratie Oorlog met Libanon, naar aanleiding van de ontvoering van twee Israëlische militairen door Pagina 9 van 17

10 Hezbollah in Noord-Israël HAMAS wint eerlijke verkiezingen in de Palestijnse gebieden, raakt in conflict met Fatah van Abbas, en neemt het bestuur in Gaza over. Zionisme Hoewel de meeste joden als sinds het jaar 100 verspreid leven over de hele wereld, waren ze ook altijd al aanwezig in Eretz Israël, het land Israël. Volgens de Bijbel is dit het land dat God aan de joden heeft beloofd. Aan het einde van de negentiende eeuw begon een terugkeer van veel joden naar dit land, ook wel Zion genoemd. In twintig jaar keerden er ruim joden terug naar Israel. Joden willen zich door niet langer neerlegegn bij de diaspora (verspreiding van hun volk) maar willen ook samen een plaats om te leven, ofwel het beloofde land. Ook willen ze strijden tegen discriminatie, het antisemitisme en de vervolging van joden een einde komt. Deze grote terugkeer van Joden naar hun beloofde land begon dus door het Zionisme, hiernaast kwam er veel ondersteuning van Westerse landen. Nadat de Britse regering in 1917 zorgde voor een nationaal tehuis voor het joodse volk in Palestina, keerden opnieuw veel joden terug. In de jaren twintig ontstonden hierdoor opstanden onder de Arabieren, waarbij veel joden vermoord werden. Nadat in 1933 in Duitsland Hitler aan de macht was gekomen, kwamen er opnieuw veel joden naar Palestina. Na de moord op zes miljoen joden tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de steun voor het zionisme sterk toe. Eerst probeerde Groot-Brittannie de immigratie van Joden tegen te houden, maar op de dag dat de Britten zich in 1948 uit het Palestijnse mandaatgebied terugtrokken, werd de staat Israël uitgeroepen. Oplevend antisemitisme in de Arabische wereld Het antisemitisme, de langdurige en intensieve jodenvervolgingen en jodenhaat, heerste eeuwenlang vooral in Europa. Vanaf de bezetting in 1967 komt in de Arabische wereld een enorme anti-joodse propaganda op gang. Deze haat komt redelijk overeen met denkbeelden en argumenten uit de tijd van Hitler. En tot op de dag van vandaag is de houding van de Palestijnse en Arabische jeugd nog niet echt verandert. Palestijnse opstand en terreur De opstelling van Arafat, de PLO, Fatah, Hamas, de beide Intifada s, de Jihad, de zelfmoordaanslagen, het op Israëlische steden en dorpen afschieten van raketten. Voor Israël zijn het even zoveel aanleidingen om agressief op te treden tegen Palestijnse terreur. Het Israëlische geweld wordt niet altijd gezien als logisch gevolg van Palestijns geweld. Langzaam ontstaat het beeld dat Israël er op uit is, de Palestijnen te verjagen. Israel heeft Palestina altijd gezien als een land zonder volk voor een volk zonder land. Voor het probleem van de al aanwezige inwoners was er ook een plan bedacht Gedwongen verhuizingen. Het Britse mandaatgebied In 1922 werd Palestina officieel het mandaat gebied van de Britten. Dit mandaat omvatte niet alleen het huidige Israël en de bezette gebieden, maar ook heel Jordanië. Na 1900 groeide het Arabische nationalisme, ze keerden zich tegen het Ottomaanse rijk, tegen de Britten en tegen de Joden. In 1920, 1921 en 1929 kwamen er bloedige opstanden waarbij onder andere Joodse wijken in Jeruzalem en in Hebron werden aangevallen. In de jaren '20 en '30 ontwikkelden de Joden en de Arabieren zich apart van elkaar. De Joden richtten eigen scholen, medische zorg, openbare werken, een vakbond etc. op en ging steeds meer op een 'staat in Pagina 10 van 17

11 een staat' lijken. De Arabieren wilden zo min mogelijk met het mandaat te maken hebben en ontwikkelden bijna geen eigen instellingen. In 1937 stelden de Britten voor het eerst voor om Palestina te verdelen. Volgens dit plan kregen de Joden een staat in ca. 20% van het mandaatgebied, en zouden de Arabieren die daar woonden (vrijwillig) worden verplaatst naar de Arabische staat. De Joden daarentegen vonden dit een goed plan, terwijl de Arabieren het hier absoluut niet mee eens waren. De oprichting van Israël In 1947 besloot Groot-Brittannië het mandaat terug te geven aan de VN, en stelde de VN een commissie in die een oplossing moest zoeken voor de toekomst van het gebied. Zij stelde deling voor in twee ongeveer even grote delen waarbij Jeruzalem onder internationaal toezicht zou komen. De Joden accepteerden het plan, maar de Arabieren waren het hier niet mee eens, en zouden als dit plan door ging om de joden te verdrijven. Het plan werd aangenomen en er ontstond meteen een burgeroorlog. Toch sloegen in 1948 de Joden terug, en zijn er nog zo n Palestijnse Arabieren weggevlucht uit het gebied. De Britten verlieten Israël, en op deze dag (14 mei 1948) riep Israël de onafhankelijkheid uit. Deze nieuwe staat werd meteen aangevallen door Egypte, Jordanië, Irak en Syrië. Het Jordaanse leger was van deze landen het zelfs. Jordanië had een geheime afspraak met Groot- Brittannië en met Israël, het zou geen gebied dat van de Joden was aanvallen. Jeruzalem viel niet onder dit gebied, dus trok Jordanië met haar legen de stad binnen. Het Jordaanse leger was het sterkst, omdat het was getraind door de Britten en voor een deel onder het commando van Britse officieren stond. Jordanië had een geheime afspraak met zowel Groot-Brittannië als Israël dat het geen gebied zou aanvallen dat aan de Joden was toebedeeld. Aangezien Jeruzalem daar niet onder viel, werkte Jordanië mee aan de blokkade en trok haar leger de Oude Stad binnen, waar het de oude Joodse wijk - verdedigd door de Hagana - na felle gevechten op 28 mei veroverde en etnisch zuiverde; de eeuwenoude, orthodox-joodse gemeenschap van oost-jeruzalem werd naar west-jeruzalem geëvacueerd. De blokkade van west-jeruzalem werd vanaf 11 juni door de Israëli's omzeild via een sluiproute waarlangs de bevolking weer van voedsel en andere voorraden kon worden voorzien. Ook Syrië en met name Egypte boekten aanvankelijk succes. Hoewel zij op felle tegenstand stuitten, sneed Egypte de Negev woestijn af en rukte langs de kust op richting Tel Aviv. Het aanvankelijke succes van de aanvallers veranderde na het eerste staakt-het-vuren op 11 juni. Tijdens dit staakt-het-vuren hergroepeerden de Israëli's zich en trainden soldaten. Ook wisten ze clandestien wapens te bemachtigen (met name uit Tsjechoslowakije), en werden de Haganah, Irgun en andere ondergrondse legers samengevoegd tot de Israël Defence Force (IDF). Toen de Irgun zich hiernaar weigerde te voegen, werd een schip met wapens bestemd voor de Irgun (de Altalena) op 21 juni in opdracht van Ben-Goerion tot zinken gebracht. Op 8 juli vielen de Egyptenaren weer aan, maar vonden nu een beter georganiseerd en bewapend Israëlisch leger tegenover zich. Egypte en Syrië werden uiteindelijk vernietigend verslagen. De IDF wist de kuststrook in het midden en de Negev woestijn in het zuiden te veroveren, alsmede het hele noorden van het land. Ook het Jordaanse leger werd teruggedrongen en een strook land richting west-jeruzalem kwam onder Israël's controle. Jordanië wist echter oost-jeruzalem en de Westoever te behouden. In 1949 sloten Israël en haar Arabische tegenstanders onder leiding van de VN overeenkomsten waarin wapenstilstandsgrenzen (de zogenaamde Groene Lijn) werden vastgesteld. Israël bezat nu 78% van het gebied ten westen van de Jordaan. De Arabische landen weigerden echter om Israël en dus deze grenzen te erkennen, en daarom hebben deze Pagina 11 van 17

12 grenzen nooit wettelijke internationale erkenning gekregen. Vredesonderhandelingen kwamen dan ook niet van de grond, en bovendien weigerde Israël meer dan Palestijnse vluchtelingen op te nemen, en eiste Egypte een stuk van de Negev woestijn in ruil voor vrede, wat voor Israël onbespreekbaar was. De Arabische staten begonnen zich met door de Sovjet-Unie geleverde wapens te bewapenen en stelden een boycot tegen Israël in, die door de meeste westerse bedrijven (op zijn minst gedeeltelijk) werd nageleefd, en tot in de jaren '90 voortduurde. De wapenstilstandsgrenzen van Israël in 1949; kaart met toestemming van MidEastWeb overgenomen van: Map of Armistice Lines of Israel and Neighboring Countries VN-verdelingsplan 1947: oranje = Joodse staat, paars = Arabische staat; kaart met toestemming van MidEastWeb overgenomen van: Map of UN Partition Plan for Palestine De PLO en de VN Met de verovering van Oost-Jeruzalem, de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever kwam het gehele Britse Mandaatgebied Palestina (na afsplitsing van Trans-Jordanië) in handen van Israël, en kwamen een miljoen Palestijnen onder Israëlisch militair gezag. Hierdoor ging de Palestijnse kwestie een hoofdrol spelen in het Israëlisch-Arabische conflict. Fatah en de PLO vormden geen bedreiging meer voor Arabische landen, en legden zich, met steun van de Arabische Liga, toe op de bevrijding van geheel 'historisch Palestina' door middel van geweld. Aangezien verzet in de bezette gebieden met harde hand de kop in werd gedrukt, verplaatsten zij hun activiteiten naar Israëlische doelen buiten deze gebieden, zoals vliegtuigkapingen en het vermoorden van de Israëlische Olympische ploeg in München in De PLO, sinds 1969 geleid door Arafat, werd niet alleen door de Arabische staten erkend als de vertegenwoordiger van de Palestijnen, maar ook door het Sovjetblok, en in 1974 kreeg het waarnemerstatus in de VN, na een speech van Arafat voor de Algemene Vergadering waarin hij Zionisme en dus Joodse zelfbeschikking racistisch noemt, de vernietiging van Israël en een Palestijnse staat in heel het Britse Mandaatgebied bepleit, en terrorisme 'voor de goede zaak' rechtvaardigt. In navolging hiervan nam de VN in 1975 de 'Zionisme is racisme'-resolutie aan. Met deze resolutie ging de VN, door de facto iedere zelfbeschikking voor de Joden af te wijzen, in tegen het verdelingsplan uit 1947 en resolutie 181. (Dit soort resoluties konden in de VN op een meerderheid rekenen van het Arabische, Afrikaanse en Sovjetblok). In 1991, na het uiteenvallen van het Sovjetblok en het einde van het Apartheidsregime in Zuid-Afrika, werd deze resolutie herroepen. Dergelijke sentimenten staken echter weer de kop op tijdens de anti-racisme conferentie in Durban in 2001, en bij verschillende speeches en voorstellen die door met name Arabische vertegenwoordigers bij de VN werden gedaan (zie ook AJCcampagne "One-Sided" ). Dit alles versterkte het gevoel van veel Israëli's dat men er in feite alleen voorstond in een vijandige wereld en geen rechtvaardigheid kon verwachten van de VN, en versterkte de rechtse Zionistische beweging en de nederzettingenpolitiek. De rol van de VN Speciaal voor de groep Arabische vluchtelingen in Palestina werd een VN-organisatie, de UNRWA, in het leven geroepen. Merkwaardig is dat mensen vluchteling blijven heten nadat ze al jaren een dak boven hun hoofd hebben. Hetzelfde geldt voor hun kinderen en kleinkinderen. Speciaal voor de Palestijnen is de VN afgeweken van de regels die na WO2 voor alle andere groepen golden. Tot op vandaag geeft de VN miljoenen Palestijnen een uitkering. De vluchtelingen eisen terugkeer naar hun land of anders compensatie voor de in beslaggenomen huizen en landerijen. Vestiging elders in Jordanië bij voorbeeld, óók Palestina Pagina 12 van 17

13 komt voor de meesten niet in aanmerking. Sinds wanneer zijn deze conflicten er? geschiedenis, oorlogen Zomaar een antwoord op de vraag Sinds wanneer zijn deze conflicten er? kan niet, er zijn namelijk zo veel antwoorden mogelijk. Voor sommigen ligt de kern al bij Abraham en het conflict tussen zijn zoons Ismaël en Izaak. Anderen vinden dat het begint bij de oorlogen tussen Filistijnen en Israëlieten. Dan heb je weer mensen die zeggen dat het begon in het jaar 1880, het begin van de massale joodse immigratie, of 1896, als Theodor Herzl zijn ideen over een eigen Jodenstaat (Judenstaat) naar buiten brengt. Maar om even ergens te beginnen kiezen wij net als bijna alle historici in 1947, bij het verdelingsplan van de VN en het uitroepen van de staat Israel. We laten de voorgeschiedenis even voor wat het is en starten met de het Verdelingsplan en de hieruit volgende rumoerigheid. Verdelingsplan en staat Israël Na de Tweede Wereldoorlog stoppen de Britten met het leiden in Israel. Naar aanleiding hiervan komen in 1947 de Verenigde Naties met een verdelingsplan. Dit verdelingsplan leidt tot grote onrust in het gebied bij Israël Palestina. Het verdelingsplan wil zeggen dat er de Joden een stuk grond krijgen, en de Arabieren ook een stuk grond, en dat er grenzen worden getrokken en dat ze zich hier binnen moeten bevinden. De Arabieren zijn het hier niet mee eens en Arabische leiders wijzen de voorstellen (en daarmee de kans op een Palestijnse staat) keer op keer af. De Joden daarentegen zijn hier maar al te blij mee, en zien dit als een grote verrassing, hieruit ontstaat dan ook de uitroeping van de staat Israël, in mei Daarentegen vergroot de erkenning van de staat Israël veel spanning. Er ontstaat een oorlog, en de Joden winnen de oorlog buiten verwachting. De Zesdaagse Oorlog Israël begon langzaam maar zeker water uit het meer van Galilea te gebruiken om delen van het land te irrigeren. Hier was Syrië niet mee eens, en begon dit te verhinderen door de rivieren die in het meer van Galilea uitmonden, om te leiden. Uit deze onderlinge strijd om water ontstonden steeds grotere aanvallen over en weer tussen Syrië en Israël. In 1967 beweerde de Sovjet-Unie dat Israël een aanval op Syrië voorbereidde, en zijn troepen langs de grens aan het samentrekken was. De VN probeerde te bewijzen dat dit niet waar was maar Syrië zocht toch hulp bij Egypte en werden bondgenoten. Hierbij sloten later ook Jordanië en Irak zich aan. Egypte en Syrië hadden enorm moderne wapens tot hun beschikking, gekregen van de Sovjet-Unie. Israël daarentegen had vooral ouder materiaal uit de jaren '50. In 1967 kreeg Israël kreeg namelijk nog nauwelijks steun van de Verenigde Staten op militair gebied. Israël was zwakker en besloot daarom voor een verrassingsaanval, op 5 juni viel Israël de luchtmacht van Egypte aan, en veroverde de Sinaï-woestijn. Ondertussen werd Israël ook aangevallen dor Jordanië, maar ondanks vele waarschuwingen zich terug te trekken veroverde Israël toch Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever. Op 11 juni kwam er een staak het vuren en werd er vrede geslopen, en Israël trok zich terug uit de gebieden. De Yom Kippoer Oorlog Na het staakt-het-vuren in de zesdaagse oorlog ontstond er een uitputtingsoorlog, waarin heftig werd geschoten maar iedereen op zijn plaats bleef zitten. Toch vielen op 6 oktober 1973 Egypte en Syrië samen Israël aan, wat dit keer voor Israël een onverwachte Pagina 13 van 17

14 aanval was. De gebieden die tijdens de zesdaagse oorlog waren veroverd door Israël werden nu doodleuk terug veroverd door Egypte en Syrie. Toch krabbelde Israël nog een beetje terug door iets wat steun van Amerika, maar om een ondergang te vermijden voor Egypte en Syrie kwam er al snel op aandringen van de Sovjet-Unie een staakt-het-vuren. Uiteindelijk heeft Israël dus overwonnen, maar het wordt wel als iets traumatisch beschouwd. Egypte verloor dus uiteindelijk, maar zij ervaren het als een overwinning en had hun eigen trots herwonnen. Wat voor invloed heeft dit conflict op de rest van de wereld? Buitenlandse steun De buitenlandse financiële, militaire en morele steun, wordt niet gelijk over beide partijen verdeeld. De Palestijnen ervaren hun positie in de ogen van het westen als inferieur. Vooral het beleid van de Europese Commissie en de Verenigde Staten wordt fel bekritiseerd. Als al steun aan de Palestijnen gegeven wordt verdwijnt een flink deel daarvan in de zakken van corrupte bestuurders. Merkwaardig is dat de Amerikaanse steun aan Israël pas goed op gang komt na de oorlog van Het land heeft zijn bestaansrecht bewezen en lijkt van nut te kunnen zijn als bolwerk van westerse macht in een vijandige Arabische wereld. Ook hier spelen oliebelangen een rol. Houding Arabische landen De weigering van omringende Arabische landen om Palestijnse rebellen op te nemen is een eigenaardige kwestie. Palestijnse opstandelingen (tegen Israël) zijn met grof geweld en vele duizenden doden Jordanië uitgejaagd. Ze wilden daar de macht overnemen. Daarna vestigden ze zich in Libanon, waar opnieuw moeilijkheden ontstonden. De bestuurders vluchtten naar Tunesië. Van daaruit vestigden ze zich, nota bene met toestemming van Israël, in de Gazastrook en later op de Westbank. Volgens veel critici houdt de Arabische wereld het Palestijnse probleem met opzet in stand om het Westen te gijzelen. Economie De enorme verschillen in de economische situatie van de Israëli s en de Palestijnen wekt jaloezie. Israël bouwt aan een sterke, op westerse leest geschoeide economie. De Palestijnse inwoners van de Gazastrook en de Westbank zien geen kans iets evenredigs neer te zetten. Ze geven de door het Westen gesteunde Israëlische onderdrukking de schuld van hun armoede. Ook de enorme kosten en inspanningen die Israël levert om de kolonisten in de bezette gebieden te beschermen is ze een doorn in het oog. Voornaamste import- en exportproducten Israël exporteert vooral chemicaliën, diamanten en hightechproducten. De belangrijkste importproducten zijn brandstoffen, chemicaliën, diamanten, machines en vervoersmiddelen. Liberalisering De Israëlische economie is zeer geïnternationaliseerd. Tussen Israël en zijn belangrijkste handelspartners (de EU-lidstaten, de VS en de EFTA-landen) zijn verschillende vrijhandelsakkoorden van kracht. Het traditioneel grote tekort op de Israëlische goederen- en dienstenrekening werd jarenlang gecompenseerd door buitenlandse kapitaalstromen (vooral Amerikaanse steun en schenkingen uit de diaspora). Sinds de jaren negentig is dit niet langer het geval. De snel stijgende uitvoer van goederen en diensten heeft ertoe geleid dat het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans snel aan het verminderen is. EU In 1995 ondertekenden de EU en Israël de zogenoemde Euro-Mediterrane Associatieovereenkomst in het kader van het nieuwe Middellandse Zeebeleid van de EU. Deze overeenkomst maakt deel uit van een reeks soortgelijke akkoorden die de Europese Commissie met andere landen in de regio heeft gesloten. Een van Pagina 14 van 17

15 de belangrijkste doelstellingen hiervan is het creëren van een vrijhandelszone tussen de EU-lidstaten en de niet-eu-landen in het Middellandse Zeegebied in VS De VS zijn de belangrijkste handelspartner waarmee Israël een handelsoverschot heeft. Op verschillende terreinen (militair, hightech, onderzoek) bestaat een nauwe samenwerking tussen Israëlische en Amerikaanse bedrijven en onderzoeksinstellingen. Daarnaast zijn de VS de grootste investeerder in Israël en is een groot aantal Israëlische bedrijven aan de Amerikaanse hightechbeurs, de Nasdaq, genoteerd. Buitenlandse invloed Ook de invloed van buitenlandse belanghebbenden staat een oplossing in de weg. Niet alleen de VN, de USA en Europa, maar ook landen als Egypte, Jordanië, Saoedi-Arabië, Iran, Irak, Syrië en Libanon (Hezbollah) houden zich intensief met het conflict bezig. Volgens veel bronnen is ook deze bemoeienis disproportioneel. Andere conflicten, met veel meer slachtoffers, woekeren onbelemmerd verder. Grootmachten lijken hun macht en invloed niet te gebruiken om vrede en het afzweren van geweld af te dwingen, maar moedigen dat juist aan. De verantwoordelijkheid voor de Palestijnse ellende kan niet alleen aan Israël en het Westen worden toegeschoven. Bij omringende landen als Jordanië, Egypte, Libanon en Syrië valt nauwelijks serieuze bereidheid vast te stellen om daadwerkelijke hulp, integratie en onderdak te bieden. Zijn de conflicten tussen Israel en Palestina op te lossen? boekverslag, documentaire (eind), Je kan het vanuit verschillende perspectieven zien. Of wij denken dat het op te lossen is, of de regering van Israël denkt dat het op te lossen is, of dat de bevolking; Israëliërs of Palestijnen denken dat het op te lossen is, en of de VN een oplossing heeft. Op het eerste gezicht is het een ruzie om land. De oorspronkelijke Arabische inwoners van Palestina willen de Joodse nieuwkomers er niet bij. De geïmmigreerde Joden willen hun Bijbelshistorische land bewonen zonder de Palestijnse Arabieren erbij. Er kan dus sprake zijn van vrede als de nieuwkomer, de staat Israël, de sinds 1967 bezette gebieden ontruimt en teruggeeft aan de Palestijnen. Deze voorstelling van zaken is te simpel en geeft niet genoeg verklaring voor de diepgewortelde wederzijdse haat. Eigen staat voor Palestijnen De grote wens van de Palestijnen, om in een eigen, 100% autonome, Palestijnse staat te wonen, met eigen bestuur en een eigen strijdmacht, is nog onvervuld. Van veel kanten klinkt de kritiek dat het volk nog niet op eigen benen kan staan: er zijn te veel interne bestuurlijke problemen. Ook is er de kritiek dat Israël de Palestijnse gebieden zo versplintert dat nooit een eigen levensvatbare staat kan ontstaan. Anderen stellen dat Palestina een terreurstaat zal worden, van waaruit Israël onophoudelijk zal worden bestookt. Critici vergelijken de situatie met Oost- en West-Pakistan. Ondanks beloften en afspraken (Oslo) zijn de Palestijnen nog steeds hun belofte om het streven naar vernietiging van Israël uit de handvesten te schrappen, niet nagekomen. Ook het aanpassen van symbolen die Israël ontkennen, zoals de Palestijnse vlag, is tot nu toe uitgebleven. Uit balans De kern van het probleem lijkt zowel onvermogen als onwil om samen een vreedzame samenleving op te bouwen. Het wordt vooral veroorzaakt door de agressie en onwil van politieke of religieuze extremisten, zo n 20-30% van de bevolking, aan beide kanten. Veel Palestijnen zijn opgevoed in een sfeer van haat en agressie tegen de Joden. Joodse kolonisten maken Palestijnen het leven onmogelijk. Beide partijen zijn Pagina 15 van 17