De zesdaagse oorlog (1967)

Transcriptie

1 Geschiedenis van de laatste 50 jaar De zesdaagse oorlog (1967) Bas Levinsohn 1 Inleiding op de cursus Hand-outs Het college wordt ondersteund door het projecteren van PowerPoint sheets Van deze sheets worden afdrukken gemaakt, die voor elk college ter beschikking komen Men kan deze hand-outs gratis verkrijgen door ze (een dag) voorafgaand aan het college down te loaden van mijn site ॐ Mail een verzoek om toegang tot de site naar: laatste50jaar@xs4all.nl met de volgende gegevens Naam Rotterdam of Leiden ॐ U krijgt de link toegestuurd. ॐ Eén mail is voldoende ( u heeft de hele cursus toegang) Bas Levinsohn 2 1

2 Inleiding Overzicht colleges Titel college Thema college Tijdsperiode 1 De Cubaanse rakketencrisis Beslissingen tijdens de crisis De zesdaagse oorlog Israëli's, Palestijnen en de Arabische staten 3 Revolutie in Iran De val van de Sjah, de bezetting van de Amerikaanse ambassade en de oorlog tussen Iran en Irak 4 De ondergang van de Sovjet Unie Oorzaken en achtergronden van de ondergang van het communisme 5 Impeachment Schandalen rondom Amerikaanse presidenten (Nixon, Reagan, Clinton) 6 De Joegoslavische burgeroorlog Het uiteenvallen van Joegoslavië en de positie van het Westen 1967 en volgende jaren Inval en bezetting van Irak 9/11 en de gevolgen voor irak Financiële crisis Oorzaken van de kredietcrisis van Bas Levinsohn 3 Inleiding Overzicht college 2 De zesdaagse oorlog (1967) Inleiding ॐ Overzicht zesdaagse oorlog ॐ Context/ Achtergronden ॐ Israel ॐ Egypte ॐ Rest Arabische wereld ॐ Vraagstelling Verloop ॐ Voor de oorlog ॐ De oorlog zelf ॐ Na de oorlog Nabeschouwing ॐ Gevolgen ॐ Conclusies Bas Levinsohn 4 2

3 Vraagstelling Algemeen Tijdens de zesdaagse oorlog in 1967 "stond Nederland achter Israel". In 2011 is die steun aanmerkelijk geringer. Wat is er gebeurd? Specifiek Wat waren de aanleiding en achtergronden van de oorlog Hoe werd de oorlog "bestuurd"? Welke gevolgen had de oorlog Bas Levinsohn 5 Inleiding Overzicht zesdaagse oorlog Egypte ॐ Nasser trekt troepen samen in de Sinai woestijn ॐ Nasser dwingt de VN vredesmacht zich terug te trekken. ॐ Nasser dreigt met de vernietiging van Israel Israel ॐ Tegenmaatregelen: diplomatie of oorlog? Oorlog ॐ Israel deelt eerste klap uit: Egyptische, Syrische en Jordaanse luchtmacht vernietigd ॐ Grondoffensief: Israel neemt Sinai, Jeruzalem en West-Bank ॐ Na zes dagen complete nederlaag Arabische staten: wapenstilstand ॐ Na de oorlog: ॐ Nieuwe wapenstilstandsgrenzen Bas Levinsohn 6 3

4 Context/ Voorgeschiedenis Veranderende grenzen Israel: 1948: VN besluit tot verdeling Palestina 1948/1949:'Israëlische onafhankelijkheidsoorlog' (voor de Israëli's) / Catastrofe (voor de Arabieren) ॐ Wapenstilstandsgrenzen/ Green line 1956: Suez crisis ॐ Israel bezet de Sinai Bas Levinsohn 7 Context/ Voorgeschiedenis Egypte/ Arabisch Nationalisme 1952 Coup van het leger 1954 Nasser president 1956 Nasser nationaliseert Suezkanaal/ Suez crisis Egyptisch/ Arabisch nationalisme ॐ Egypte medestichter 'Non-Aligned Movement' ॐ Egypte leider van de Arabische Wereld ॐ Egypte 'Arabisch socialistische natie' ॐ Egypte verstevigt banden met de Sovjet- Unie ॐ Arabisch nationalisme = haat tegen Israël Oum Kalsoum Bas Levinsohn 8 4

5 Context/ Voorgeschiedenis Overige Arabische staten Jordanië ॐ Minst vijandige land ॐ Israëlische aanval op Jordaanse dorp Samu als vergelding voor guerrilla-aanval op Israel Syrië ॐ Langdurige vijandschap ॐ Alliantie met Egypte (1966) ॐ Grensincidenten en luchtgevechten Overige Arabische landen ॐ Bereid tot oorlog Bas Levinsohn 9 Aanloop tot de oorlog Egypte dreigt SU: Israel trekt troepen samen Nasser: Troepen naar Sinai Nasser: Eist vertrek VN Nasser: Blokkade straat van Trian Nasser rede: Israel zal vernietigd worden Bas Levinsohn 10 5

6 Aanloop tot de oorlog Israëls reactie Eshkol premier + minister van defensie Israëlische bevolking Israëlische militairen Angst Actie Dayan wordt minister van defensie Preemptive strike nu Regering van nationale eenheid (oa Begin) Bas Levinsohn 11 Aanloop tot de oorlog Grote mogendheden en Israel Vietnam Bondgenoot Arabische staten Israel heeft gevoel alleen te staan VS Sovjet Unie Geen garantie tav Israëls veiligheid Israel Doel vergroten invloed in de regio Positie Eshkol verzwakt Positie militairen versterkt Bas Levinsohn 12 6

7 Aanloop tot de oorlog Stemming in Egypte en Israel (en Nederland) Propaganda De joden de zee indrijven De tweede holocaust Wij staan achter Israel Antisemitisme Herstel geschonden eergevoel Graven delven in parken Erop of er onder Bas Levinsohn 13 Verloop Krijgsverrichtingen 1.Bombarderen vliegvelden 2.Egyptisch front 3.Jordaans front 4.Syrisch front Bas Levinsohn 14 7

8 Verloop Egyptisch front Egyptisch front stort ineen Chaotische terugtocht Egyptische troepen Israel stoot in drie dagen door naar Suez kanaal Egyptische nederlaag wordt de eerste dagen voor de bevolking geheim gehouden Nasser kondigt aan te zullen aftreden (10 juni 1967) ॐ Massale demonstraties ॐ Nasser blijft aan Bas Levinsohn 15 Verloop Jordaans front Militaire overeenkomst Jordanië - Egypte (30 mei 1967) Boodschap Eshkol aan Jordanië: "blijf uit de oorlog!" dan zal Israel geen actie tegen Jordanië ondernemen Jordanië valt aan op grond van vermeende successen Egypte Inname Jeruzalem en West Bank Israel kent heeft echter geen oorlogsdoelen tav de West-Bank Einde vijandelijkheden. Jordanie in twee dagen verslagen Bas Levinsohn 16 8

9 Verloop Syrisch front Syrië wordt pas 9 juni aangevallen Angst voor Sovjet ingrijpen Israel ontrekt zich aan een 'staakt het vuren bestand' 10 juni is de Golan hoogvlakte veroverd. Israelische troepen op 50 km van Damascus Sovjet unie verbreekt diplomatieke banden met Israel Bas Levinsohn 17 Conclusie zesdaagse oorlog Operationele overwegingen Geen politiek plan Arabische agressie Israel verdedigt zich Eclatante overwinning Israel Hoe nu verder??? Bas Levinsohn 18 9

10 Na de zesdaagse oorlog Vwb Syrië Terugtrekking bezet gebied Geen erkenning Israel 19/6 Vwb Egypte Terugtrekking bezet gebied Arabische top Khartoem Geen onderhandelinegn Wat te doen met Palestijnse bewoners? Vwb West Bank Autonomie, teruggave of annexatie Geen vrede Bas Levinsohn 19 Het vervolg Israel trekt aanbod terug ॐ (illegale) nederzettingen op de West Bank ॐ Afzonderlijke vrede met Egypte (1979) en Jordanië (1994) ॐ Onderhandelingsproces met Syrië West Bank blijft bezet gebied Bas Levinsohn 20 10