Nieuwsbrief Ganspoel THEMANUMMER: FIETSEN THUISBEGELEIDINGSDIENST DIENST GEÏNTEGREERD ONDERWIJS. Ook in dit nummer:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwsbrief Ganspoel THEMANUMMER: FIETSEN THUISBEGELEIDINGSDIENST DIENST GEÏNTEGREERD ONDERWIJS. Ook in dit nummer:"

Transcriptie

1 CENTRUM GANSPOEL VZW GANSPOEL HULDENBERG TEL : 02/ FAX : 02/ Nieuwsbrief Ganspoel THUISBEGELEIDINGSDIENST DIENST GEÏNTEGREERD ONDERWIJS NR. 51 DECEMBER 2010 Ook in dit nummer: Kinderen die slecht zien. Andere kinderen, andere ouders? Voorstelling nieuw boek: Weet je wat ik heb? CVI! THEMANUMMER: FIETSEN

2 Voorwoord PAGINA 2 We hebben een nieuwsbrief klaar met nogal uiteenlopende onderwerpen, gemaakt door een versterkte redactie van GON- en thuisbegeleiders. Het thema past misschien niet zo in deze koude wintertijd: fietsen. Heel wat ouders wilden ons laten weten wat hun ervaringen zijn met kinderen en fietsen. Met kinderen, die zelf leren fietsen en met fietsen, waar ouders èn kinderen mee op stap gaan. Het enthousiasme van kinderen en ouders is groot. Er klinkt ook wel terechte bezorgdheid door, als het gaat over (te) dure fietsen, over moeilijk te vinden aangepaste fietsen, over blijvende beperkingen van kinderen, die het onmogelijk maken om te leren fietsen of om ooit met de fiets zelfstandig de weg op te gaan. We leggen u deze verhalen van ouders graag voor en geven meteen een pak informatie mee over dit thema, dat u misschien al kan doen dromen van de komende lente en de zomer. (pagina 3) In deze nieuwsbrief beginnen we met reeks artikels over de ontwikkeling en de opvoeding van kinderen die slecht zien. Telkens zullen we een stukje theoretische beschouwingen geven over een bepaalde fase in de ontwikkeling en een getuigenis van ouders die een kind hebben in die fase. De eerste fase is de baby- en peutertijd. De ouders van Jaane stellen haar voor en schrijven over hun eigen ervaringen. (pagina 20) In 2010 verscheen bij ACCO met de steun van Hart voor Handicap een nieuw boek over CVI. Het is geschreven door thuisbegeleiders en GON-begeleiders van Ganspoel en Woluwe. De titel is: Weet je wat ik heb? CVI. We stelden het boek in Ganspoel voor op 22 september en lieten bij die gelegenheid ook ouders van jongeren met CVI en de jongeren zelf aan het woord. Het was een dag om te onthouden, en daarom komen we er in onze nieuwsbrief uitgebreid op terug. (pagina 24) Het jaar 2010 gaat stilaan naar zijn einde en dat is een tijd voor hartelijke wensen, goede dingen en feest. Mijn wens is, dat uw liefste wensen in vervulling mogen gaan. En ook nog dit: Als er ergens zomer en winter, maar een ster brandde die een fel wit licht gaf. Ik zeg een ster, maar het mag alles zijn. Als het maar brandt en woorden warmte geeft. (R.C.) Leo Delaet

3 Fietsen PAGINA 3 Inleiding: op de fiets! We kregen veel reacties op onze oproep om te vertellen over ervaringen met fietsen en leren fietsen. Je vindt ze op de volgende bladzijden. Wat opvalt in deze verhalen is de gedrevenheid van kinderen om zich met een fiets te leren verplaatsen ook van kinderen voor wie bewegen en dus ook fietsen niet vanzelfsprekend is. Ouders die over hun ervaringen schrijven, laten ons delen in de trots en het plezier van hun kinderen, als ze die deze vaardigheid verwerven. En ze laten ons delen in het wederkerige plezier van hun mama s en papa s en in hun bewondering voor de kracht van hun kind die vaak groter is dan ze dachten. De loopfiets biedt niets dan voordelen. En zeg nu zelf, als je jong bent (2 jaar!) en je kan zeggen Wacht ik haal mijn fiets ook even - en er staat een echte tweewieler op je te wachten met echte wielen, een alu frame, met bel, zonder stok waarmee vader, moeder bepaalt welke richting we uitgaan, dat is toch formitastisch! (de papa van Tejo) Gijs is ondertussen 5 jaar. Hij is een ongelooflijk levenslustig, blij kind. Gijs iets aanleren verloopt echter zeer moeilijk en traag. Alles waar hij geen interesse voor heeft, tracht hij te vermijden. Daarnaast heeft Gijs ook een aantal dingen die hij ongelooflijk graag doet en waar hij toch ook een beetje in uitblinkt. Alles wat met fietsen en voortbewegen met wielen te maken heeft, valt hieronder. (ouders van Gijs) Ik heb leren fietsen toen ik 3 jaar was. Ik heb leren fietsen met een hele kleine fiets. Mijn opa heeft mij leren fietsen en ik wou het meteen leren dus ik stapte er direct op. Maar: ik was er ook meteen weer vanaf gevallen! Eerst waren er geen zijwieltjes, toen viel ik nog heel veel. Toen er zijwieltjes waren ging het. Daarna gingen de zijwieltjes er terug af en ik kon toen fietsen. (Seth, vijfde leerjaar) Scooter Moderne loopscooter voor beginners Ik gebruik mijn fiets om naar school te fietsen, naar moeke (om de hoek), naar mijn vrienden, naar de jiu-jitsu, om in de zomer een fietstochtje te maken. In het begin was het moeilijk om recht te blijven, en om bergjes/ putjes /auto s/ tegenliggers te zien. De bekende weg is nu een makkelijke weg, maar een vreemde weg is soms wel moeilijker. Mijn ouders rijden dan achter mij en waarschuwen voor gevaar. Op de bekende weg weet ik waar de moeilijkheden zijn en ben ik extra voorzichtig. Tot hier toe lukt het goed. Ik rijd meestal samen met mijn ouders of mijn vrienden, soms rijd ik eens alleen. Ik draag altijd een fluovestje. (Vince)

4 PAGINA 4 Het verlangen naar een fiets en de wens van kinderen om te kunnen fietsen zijn vaak bijzonder sterk en doen kinderen (en hun ouders) grenzen verleggen om die droom te realiseren. Sterke verhalen zijn dit, over oefensessies van (letterlijk) vallen en opstaan, over volhouden met oneindig veel geduld en inzet van ouders èn kinderen, over intens tevreden zijn over het bereiken van een doel. Ook over creatieve oplossingen aanpassingen aan de fiets, aanpassingen van de begeleiders. Maxi Driewieler Voor kinderen van 5 tot 7 jaar Yarons probleem is niet zo groot, maar toch merken we dat er problemen ontstaan bij motorische zaken, zoals fietsen. Yaron kan nog niet zonder steunwieltjes fietsen. Hij fietst voornamelijk thuis. Hij is onzeker en fietst daardoor traag, daardoor verliest hij snel zijn evenwicht. Als we fietstochtjes maken, gaat Yaron op de aanhangfiets. We proberen hem te leren fietsen met een ijzeren buis die op de bagagedrager geklemd wordt. Hierin kunnen we een stok steken om hem vast te houden. Met dit systeem kunnen we hem ook min of meer ongemerkt loslaten. Het heeft heel lang geduurd vooraleer Myrthe kon fietsen. Reden: geen evenwicht, omdat ze constant keek naar haar stuur i.p.v. naar een punt voor zich uit. In de vakanties, als het weer het toelaat, gaan we regelmatig fietsen. Ik fiets altijd naast haar, grote broer voor haar zodat ze zich op hem kan richten. Ook geef ik tijdens de fietstocht altijd mondelinge informatie: dadelijk komen we een kruispunt tegen en dan gaan we naar rechts, een verhoging,... Ik kijk ook altijd om over te steken, want daar is ze zelf niet toe in staat. We vermijden ook zoveel mogelijk drukke wegen omdat ze nog veel wankelt. Ze heeft een eigen fiets en ze gebruikt hem enkel voor fietstochten met familie, nooit alleen of met vriendinnetjes. Het thema op de fiets confronteert ouders en kind geregeld met beperkingen, die niet of maar ten dele kunnen overwonnen worden. We zagen bij een Rob een heel speciale fiets: een handfiets. Handig voor kinderen die last hebben om het evenwicht te bewaren. Het fietsje is snel en heel wendbaar: niet voor de allerkleinsten geschikt. Te vinden in de betere fietsenwinkel, of in de Speel-O- Theek Ouders vertellen in hun bijdragen over de soms moeizame zoektocht naar een geschikte (loop)fiets voor een kind of een aangepaste en betaalbare fiets waar het kind mee op kan soms naar het buitenland op vakantie, zoals de ouders van Janosch doen. Hopelijk zitten er bij de informatie, die in deze nieuwsbrief staat over gewone en speciale fietsen en hoe je daarvoor van het VAPH financiële steun kan krijgen, ook antwoorden op jouw vragen Bij kinderen met verstandelijke, motorische en visuele beperkingen gaat het leren fietsen allerminst vanzelf. De ervaringen van zo n moeizaam leerproces maken soms juist op een pijnlijke manier duidelijk wat bij kinderen de essentie is van hun visuele beperking, bijvoorbeeld bij kinderen met CVI.

5 PAGINA 5 Naast motorische problemen, heeft Wout mentale problemen en CVI. Ook die CVI bemoeilijkt het fietsen. We vragen ons af of hij zich ooit zelfstandig in het verkeer zal kunnen begeven. Door de CVI heeft Wout o.a. veel tijd nodig om te kijken, om dingen in zich op te nemen. Zal hij wel op tijd een auto opmerken die er aan komt? En als hij die op tijd opmerkt, zal hij dan snel genoeg kunnen reageren? Want Wout heeft het ook moeilijk om te handelen en te kijken tegelijk. Gelijktijdig fietsen en kijken waar hij fietst / wie er nog in het verkeer is, zal niet evident zijn. t Zijn vragen waar we pas in de verre toekomst een antwoord op zullen krijgen. Daarom willen we ons er niet te druk in maken. Toch schieten die vragen af en toe door ons hoofd. Want zoals elke ouder willen we het beste voor onze zoon (papa en mama van Wout) Kokua-jumper Lichte fiets in aluminium Visuele problemen kunnen een beperking zijn die daarom nog niet het alleen leren fietsen in de weg staan, maar wel het vervolg daarop: fietsen op straat, eerst onder begeleiding, daarna meer en meer zelfstandig en vooral ook met vrienden of vriendinnen. Onze dochter ging van haar 3 jaar mee met ons achter op de fiets, wat tot op heden nog steeds zo is, daar zij zich niet alleen in het verkeer kan begeven Wij zouden het zeer onverantwoord vinden om haar alleen te laten rijden op de stoep, ook al zijn wij er bij als begeleiders. Ze kan moeilijk afstanden en situaties inschatten (papa van Cheyenne) Robbe, uit het vijfde leerjaar, kan technisch gesproken fietsen, maar hij heeft een heel slecht evenwicht. Door zijn beperkt gezichtsveld is hij heel onzeker. Fietsen in het verkeer lukt niet. In de school beschikt hij over een tandem, zodat hij mee kan fietsen naar het zwembad. (GON-begeleider van Robbe) Zou het misschien door die beperkingen komen dat we minder enthousiaste verhalen kregen van jongeren, voor wie juist het zelfstandig fietsen samen met leeftijdsgenoten niet mogelijk blijkt te zijn tenzij de keuze gemaakt wordt voor een blitse tandem, waarmee je ook ziende vrienden of vriendinnen op de fiets krijgt? Sam zit nu in het vierde jaar van de middelbare school. Zijn vrienden uit de buurt gaan allemaal met de fiets naar school. Als ze aankomen, hebben ze al heel wat verhalen aan elkaar verteld. Sam voelt dat hij veel mist door niet mee te fietsen. Zijn vader zet hem met de auto aan de schoolpoort af, omdat alleen fietsen voor Sam niet lukt. Hij kan niet inschatten hoe snel een auto rijdt, en merkt de stoeprand en obstakels niet snel genoeg op. Tegenwoordig fietst Sam toch mee met zijn vrienden Hij heeft een tandem gekregen en zijn vrienden komen hem ophalen. Zijn beste vriend Stijn zit vooraan op de tandem. Vanaf nu hoeft hij geen leuke verhalen meer te missen. (uit : Weet je wat ik heb? CVI. Een doeboek voor kinderen en jongeren met CVI. Ganspoel, 2010.) Leo Delaet en An De Houwer

6 Tejo PAGINA 6 Tejo (5 jaar) en fietsen. Een verhaal apart? Niet echt, maar wel bijzonder. Tejo maakte al graag wandelingen met de buggy, zo kon hij al zittend de wereld rondom zich beleven. We vinden bewegen superbelangrijk. Daar moesten we iets op vinden. Op 6 december 2007 bracht de sint voor Tejo een loopfiets. De miniversie. Het voordeel van zo n fiets is dat je hem op staphoogte kan zetten en dat je dan nog met beide voeten op de grond kan blijven staan. De trappers staan niet in de weg en wat we toen nog niet wisten was: de kinderen leren er supersnel evenwicht op bewaren. De eerste ritten (van tafelpoot naar tafelpoot) waren een vallend succes. Na veel oefenen in de woonkamer kwamen er al wat wereldkampioenentrekjes bij kijken. Na een tijd vonden we het veilig genoeg om de straat op te gaan. Met een echte fietshelm (heel groot voor het hoofd van onze held). De vlakke weg van thuis werd een hobbelige straat die bergop en bergaf ging. Bergaf werd direct stopgezet. Ik wil niet!!!. Verdorie! Te snel, dachten we. We hebben de fiets nog een weekje of 2 binnen moeten gebruiken om handigheid en succeservaringen bij te brengen. Op een dag hadden we zelf nood aan frisse lucht en lichaamsbeweging. We hielden Tejo vast (aan zijn kraag) en liepen zo naast hem de weg naar het dorp op. Geleidelijk aan (met dank aan het prachtige vlakke park van Tervuren) konden we Tejo loslaten en ging hij zelf verder. Hij blonk als een pauw toen hij alleen weg was. Zijn snelheid steeg met de dag. Ik weet nog dat er een dame me vertelde : Er gelden ook snelheidsbeperkingen voor fietsers Na verloop van tijd liet hij zijn voeten rusten op het plankje. Zijn loopfiets werd een step. Net zoals zijn grote zus!! Evenwicht, snelheid, stuurbehendigheid, grove motoriek, richting houden, inschatten wanneer je moet remmen zijn maar een paar van de vaardigheden die hij onder de knie kreeg dankzij de loopfiets. Als tip kunnen we ook wel meegeven dat een paar extra schoenen geen overbodige luxe is. Want remmen doe je met je schoenen natuurlijk. Een trip naar het dorp, een snelle boodschap, zus ophalen op school werden opnieuw boeiend. Al moet ik wel vertellen dat papa of mama soms ook de fiets moesten dragen. Toen kwam de eerste schooldag. Natuurlijk met de loopfiets, compleet met fluovest (of beter gezegd jurk) en helm. Parkeren deden we zoals de groten in de fietsenstalling. Het zadel hoger, het stuur hoger want Tejo werd groter. Tijdens een wandeling werd het een kwestie van afspraken maken, genre tot aan de drempel en dan wachten. Voor grote fietstochten hadden we ondertussen de ik hang aan papa s fiets (een éénwieler om bij volwassenen aan te hangen) van onder het stof gehaald. Niet veel later dachten we: het is tijd voor een echte fiets met pedalen en zijwieltjes. In onze collectie fietsen van de grote zus zat een eerste fiets zonder zijwieltjes. Proberen! Tejo op de fiets en hups hij was vertrokken. Geen pijnlijke rug, meejoggen of vasthouden meer En trots dat we waren! We zijn ervan overtuigd dat de loopfiets hiertoe heeft bijgedragen. Nu fietsen we als echte wielrenners door het dorp, op de straat naast elkaar. De snelheid blijft hoog, al durven we bergop wel al zeggen ik kan niet meer - en genieten we van de duw in de rug. Joeri Sterckx, papa van Tejo

7 Gijs PAGINA 7 Gijs is vijf jaar en heeft een ernstige meervoudige handicap. Hij heeft een zeer moeilijke start gehad met een hele reeks medische problemen. Hij heeft cognitief niet zo veel mogelijkheden en ook motorisch loopt het niet zo vlot. Later rezen er ook vragen rond zijn visuele mogelijkheden. Gijs is een ongelooflijk levenslustig, blij kind. Hij is ook wat begeleiders zo fijn een sterk zelfbepalend jongetje noemen. Maar dat dit soms goed uitdraait en dat leren (ook voor kinderen met een verstandelijke beperking) vooral voortkomt uit motivatie is op Gijs heel erg van toepassing. Alles waar hij geen interesse voor heeft, verwerft hij heel traag en tracht hij te vermijden. Daarnaast heeft Gijs ook een aantal dingen die hij ongelooflijk graag doet en waar hij toch ook een beetje in uitblinkt. Alles wat met fietsen en voortbewegen met wielen te maken heeft, valt hieronder. Dit was al duidelijk toen hij een peuter was. Hij leerde heel moeizaam stappen, maar dit compenseerde hij zelf met zijn tractortje. Gijs bewoog zich als 1 geheel met zijn looptractortje. Dit tractortje moest ook overal mee naar toe, anders was hij zijn bewegingsvrijheid kwijt. Hierop beschikte hij ineens over vaardigheden die hij anders niet toonde. Sturen, afremmen, hindernissen vlot ontwijken, hij kon het allemaal. Dat hij zichzelf oversteeg als hij op een fietsje kwam, is altijd de rode draad gebleven. Gijs krijgt letterlijk vleugels als hij op een fietsje terechtkomt. Het gammele tractortje verving hij zelf door een step (met zeer brede basis en 4 brede stabiele wielen). Dit was eigenlijk een geschenk voor onze oudste kinderen. Maar Gijs hield het zaakje al een tijd in het oog. Hij moest en zou ook op die step kunnen. Op een onbewaakt moment, als iedereen binnen was, zagen we ineens Gijs voorbij steppen. Eerst heel voorzichtig, nadien heel gezwind. Zo brak een tijd aan van veel stepgeweld. Na de step kwam de blitse Kokualoopfiets. Deze werd door een behulpzame fietsenmaker verbreed en voorzien van 2 grote achterwielen. Gijs kon nu met nog grotere snelheid over het terras stormen. Bovendien kon hij met dit exemplaar ook binnen rond crossen. Het is licht, wendbaar. Het gaat ook mee op elke vakantie. Dit geeft hem direct houvast in een nieuwe onbekende omgeving. Een nieuwe uitdaging kondigde zich in de grote vakantie aan. Zijn zus had een nieuwe step gekregen. Niks geen aanpassingen en totaal niet geschikt voor Gijs. Dachten wij. Maar Gijs dacht er anders over. Op een ochtend, na dagenlang oefenen, zette Gijs zijn eerste wankele stapjes op de step. Iedereen kwam om beurt kijken hoe hij dit klusje klaarde. Iets wat totaal onmogelijk leek, had hij zelf, zonder begeleiding onder de knie gekregen. En dit alleen maar door oefening. Elke dag opnieuw. Tot dit ook lukte. En zo brengt Gijs het liefst zijn dagen door. In de tuin, op één van zijn rijtuigen. Als er maar fietsjes zijn, meer moet er niet zijn. mama van Gijs

8 Martijn PAGINA 8 De eerste beschikbare fietsjes, genre driewielertjes of 12 fietsen met steunwielen waren niet direct geschikt voor Martijn omdat hij een beetje te klein was om aan de pedalen te kunnen. Daarenboven had hij ook weinig kracht in zijn benen om effectief rond te trappen. We hebben toen besloten om een loopfiets te kopen. In het begin verliep dit ook niet heel vlot, het was meer stappen met een fiets dan echt zich afduwen en balanceren, maar geleidelijk aan begon hij er echt plezier in te krijgen. Doordat hij zo gemakkelijk aan de grond kon om te corrigeren, kreeg hij snel genoeg vertrouwen om allerlei evenwichtsoefeningen uit te proberen. Na een tijdje probeerden we een gewone fiets met steunwielen waarop hij kon leren trappen en toen hij genoeg kracht had om snelheid te maken, hebben we de steunwielen eraf gehaald. Net in die periode werden er door de provincie Vlaams-Brabant fiets-les-namiddagen georganiseerd in enkele gemeenten. Dat was het extra duwtje in de rug dat Martijn nodig had om door te zetten. Samen proberen en falen en dan uiteindelijk de angst overwinnen is zoveel leuker. Die les is een echte aanrader! Nu zijn we toe aan de aanhangfiets. Zo kunnen we ook lange fietstochten maken. Martijn moet zelf meetrappen en versterkt zo weer zijn spieren. Als evenwichtsoefening is het wel niet ideaal, want de aanhangfiets blijft iets te makkelijk stabiel en Martijn durft wel schuin gaan hangen. We gaan nu op zoek naar een volgende fiets om ook het alleen fietsen te blijven oefenen. Riet, mama van Martijn Cheyenne Onze dochter Cheyenne is extreem prematuur geboren met een zeer laag geboortegewicht. Ze heeft vijf en halve maand in het ziekenhuis gelegen vooraleer we ze mee naar huis mochten nemen. Eerst was er niets mis met haar ogen, maar naarmate de tijd verstreek,vertoonden er zich witte vlekken op haar beide pupillen die tot een ernstige visuele beperking hebben geleid. Onze dochter ging van haar 3 jaar mee met ons achter op de fiets, wat tot op heden nog steeds zo is, daar zij zich niet alleen in het verkeer kan begeven. Wij zouden het zeer onverantwoord vinden om haar alleen te laten rijden op de stoep, ook al zijn wij er bij als begeleiders. Ze kan moeilijk afstanden en situaties inschatten. Alleen fietsen met zijwieltjes doet ze al geruime tijd, echter niet in het verkeer maar op een speelplein en bij haar tante op de binnenplaats, waar ze beschermd is tegen alle gevaren die zich kunnen voordoen in het verkeer. Toen Cheyenne een jaar of drie was, gingen we ook wandelen en dan zat onze dochter op haar driewieler met een duw/corrigeer stang achteraan. Als ze dan een stuurfout maakte, konden we die direct corrigeren. In de toekomst willen we ons een tandem aanschaffen die speciaal op haar noden voorzien wordt. Maar de aanschaf van zo'n fiets is zeer duur en een bijkomend probleem is dat deze fiets zeer veel plaats in beslag neemt die ik op dit ogenblik spijtig genoeg niet voorhanden heb. papa van Cheyenne

9 Wout PAGINA 9 Toen we Wout in mei-juni s namiddags van school gingen halen, vroeg hij bijna dagelijks om samen naar de fietsen van de andere kleuters te kijken. Hij vond het geweldig om dit te doen, uiteraard ook omdat er verschillende fietsjes van Cars tussenstonden! Maar ook de andere fietsjes vond hij leuk. Af en toe vroeg hij om met zijn fiets naar school te komen. Het fietsje dat Wout toen had, was een plastic driewieler waarbij de pedalen aan het voorwiel staan. Dat is al meteen het belangrijkste nadeel van dit soort driewielers: de pedalen. Om te beginnen zijn ze erg smal en draaien ze voortdurend. Daar had Wouts handige opa al snel iets op gevonden. Opa maakte de pedalen steviger en breder door er (stukken van) oude schoenzolen op te monteren. Eén probleem opgelost! Maar de pedalen van een plastic driewieler staan ook erg ver van het zadel. Je moet als kleuter al lange benen hebben om eraan te kunnen! En die heeft Wout niet, hij is klein voor zijn leeftijd. Door Wouts motorische problemen is het sowieso niet evident om te leren fietsen we weten niet zeker of hij het ooit zal kunnen - en de driewieler maakte het er niet makkelijker op. Dus besloten we eind juni dat het tijd was voor een nieuwe fiets voor Wout. Een loopfiets werd aangeraden omdat kinderen zo hun evenwicht leren oefenen en dan bij een echte fiets enkel nog moeten leren trappen. t Was wat zoeken naar een goed fietsje. De houten loopfietsen in de winkels in de buurt bleken net te groot te zijn voor niet-zo-grote Wout. We trokken naar fietsen Koen in Kessel- Lo. Daar hadden ze fietsjes op maat van Wout, zowel in aluminium als in hout. We kozen voor een aluminium fiets (merk Kokua). Aluminium is licht en dus zouden we de fiets makkelijk kunnen dragen als Wout het fietsen beu zou zijn handig want Wout is een speelvogel. Aluminium kan beter tegen de regen ook handig! Ook waren de houten loopfietsen iets minder instelbaar. Wout vond de fietswinkel en het uitproberen van de verschillende fietsen geweldig. Vol goede moed namen we de loopfiets mee op onze zomervakantie. Al beseften we dat het zoals elke stap in zijn motorische ontwikkeling niet vanzelf zou gaan. Maar eerlijk gezegd: het gaat trager dan gehoopt. Zucht. Wout speelt vooral met zijn fietsje: hij stapt er (heel) eventjes mee, legt het dan aan de kant, zit nog niet op zijn zadel, zwaait zijn stuur in de lucht, hangt de clown uit, Kortom: hij amuseert zich met zijn loopfiets wat uiteraard fijn is en leuk om te zien - maar ermee fietsen of stappen doet hij eigenlijk weinig. Ondanks Wouts interesse in fietsen, ondanks zijn en ons enthousiasme over het loopfietsje we zijn nog steeds zeer tevreden over onze aankoop is het nog een lange weg Momenteel laten we het zoals het is, we forceren Wout niet om tegoei te fietsen (hij heeft al genoeg moetens ). Els en Tony, ouders van Wout

10 Senanur PAGINA 10 Mijn fiets Vier wielen had mijn fiets, twee grote en twee kleine. Vier wielen vond ik niets want wie groot is fietst met twee. Ik ben al vaak gevallen groot zijn valt niet mee. Senanur rijdt heel graag met de fiets ook al is ze zwaar slechtziend. Ze geniet er elke keer van samen met haar vriendjes. De frisse wind in haar haren, de geluiden om haar heen vindt ze keer op keer een leuke ervaring! Valentine De Groof, GON-leerkracht Seppe Seppe is een actieve jongen van 5 jaar. Hij bruist van energie, is dol op spelen en fietsen. Hij heeft een motorische beperking en bij stappen heeft hij hulp nodig van een Kaye-walker. Van jongsaf is hij geïnteresseerd in alle speelgoed met wielen: auto s, vrachtwagens, treinen, tractoren,... Zijn kleine handjes draaiden aan alle wielen en hij vond het fantastisch. Zodra hij zich op zijn voeten kon rechttrekken, maakten we hem dolgelukkig met een loopfiets! Hij kon zichzelf voortbewegen. Alle modellen loopfietsjes probeerden we uit, van de spelotheek, van vrienden,... want voor hem betekende het ook extra mobiliteit. Op de speelplaats van de kleuterschool ging zijn aandacht naar de grote fietsen, de fietsen met pedalen. Een nieuwe uitdaging voor hem! We kochten hem een driewieler maar zijn benen waren nog niet sterk genoeg en zijn voeten gleden vaak van de pedalen. Deze zomer kregen we van de kinépraktijk een orthopedische driewieler in bruikleen. We kochten aangepaste pedalen met velcro s om zijn voeten te fixeren. Even oefenen... Seppe wist al lang hoe het moest met dat fietsen even zoeken, even duwen,... en weg was hij! Een geweldige overwinning, een sprong vooruit! Wij als ouders waren dolgelukkig, Seppe kan fietsen! Hij vindt het fantastisch! Iedereen die bij ons thuis komt, moet zijn nieuwe fiets bewonderen (ja hoor, voor hem blijft die nieuw ) en vaak lukt het hem ook je te overhalen om met hem mee te gaan fietsen! Katleen, mama van Seppe

11 Dieter Dieter werd 7 jaar geleden geboren. Het was een pientere goedlachse baby. Op de leeftijd van 6 maanden sloeg het noodlot toe. Door een ongeval raakt Dieter in een coma en al snel bleek dat hij onherroepelijke schade had opgelopen aan de hersenen. Na een lange ziekenhuisopname begon de revalidatie. De uitkomst was onzeker. Dank zij zijn enorme energie kon Dieter ondanks zijn handicap toch heel wat dingen verwezenlijken. Naast zijn fysieke en lichte verstandelijke beperking heeft Dieter een andere uitdaging waar hij moet mee leren omgaan: CVI. Zijn visuele beperking brengt heel wat obstakels met zich mee. Maar Dieter geeft niet op en wij staan volledig achter hem en zijn enorme wil om door te zetten. Eén van de grootste uitdagingen van Dieter is leren fietsen. PAGINA 11 Ondertussen slaagt hij erin om onder begeleiding van papa al een aantal kilometers te fietsen. Dieter fietst dan voor papa uit en luistert goed naar de instructies die hem worden gegeven. De fietskar is een beetje te klein aan 't worden en zijn fiets is aan vernieuwing toe. We kijken gretig uit naar een nieuwe uitdaging voor Dieter, een nieuwe fiets en misschien zullen we volgende zomer eens met de tandem gaan rijden. Op die manier kunnen we onze fietstochten verder uitbreiden. Zo zie je maar: nooit gedacht dat Dieter zo'n gedreven fietser zou zijn... waar een wi(e)l is, is een weg! Sam, papa van Dieter Als kleuter op een driewielertje lukte het niet echt, hij geraakte niet verder dan zichzelf voort te duwen met beide voeten, de trappertjes zag hij niet echt staan. Naarmate hij groter werd wilden we hem toch het genot niet ontnemen van de wijde wereld in te fietsen, eerst achterop bij mama en daarna in een grote fietskar, getrokken door mama of papa. Ondertussen bleven ze ook op school niet bij de pakken zitten en zetten ze Dieter op een eigen fiets, zijn eerste driewieler. Dieters rug werd wel ondersteund met een beugel en zijn voeten werden vastgemaakt met een klittenband. Op die manier verloor hij de steun op zijn pedalen niet. We zijn nu enkele jaren verder en Dieter rijdt nog steeds op zijn gele driewieler, waar hij stilaan aan het uitgroeien is. De beugel achter zijn rug is al lang verdwenen en de blokken en de klittenband aan de pedalen heeft hij ook niet meer nodig. Dieter is een echte wielertoerist geworden.

12 Janosch Tussen de foto s van één van onze eerste vakanties samen, zit er eentje van een vader en zoon op een trekkingfiets met aanhangfiets, volledig gepakt en gezakt. Het was de eerste keer dat we zo n fiets zagen en we waren er vast van overtuigd dat we later zo ook op reis zouden gaan met onze kinderen... Eén fietsvakantie later zat Nina op het stoeltje voorop bij papa op de fiets of op het stoeltje achterop bij mama op de fiets en als ze moe was, deed ze een dutje in de fietskar. Janosch werd ruim 3 maanden te vroeg geboren, met alle gevolgen van dien. De eerste maanden bracht hij in het ziekenhuis door en was er uiteraard geen sprake van fietsen. Maar toen we hem na ruim vier maanden bij ons hadden, kon hij meteen (met de maxi-cosi en alles) in de fietskar. PAGINA 12 Onze fietskar werd al snel te klein. Niet voor Janosch, wel voor de zitschelp met Janosch erin. Het stoeltje voorop of achterop was voor Janosch voorlopig geen optie, dus we zochten een grotere (vooral hogere) fietskar. Na wat googlen op het net kwamen we terecht bij en gingen er een kijkje nemen. De fietswinkel was in Schoten en we konden er een uitgebreid assortiment fietskarren, bakfietsen en aanhangfietsen testen. Bovendien kregen we deskundige uitleg over alles. Voor Janosch kozen we een Croozer fietskar (voor één passagier) die ook kon omgevormd worden tot buggy. De zitschelp (die we voor de gelegenheid helemaal mee tot in Schoten gezeuld hadden) paste er perfect in (als we het hele binnenwerk eruit haalden) en bovendien was er nog wat bagageruimte over. Voor Nina kochten we een aanhangfiets (in de stille hoop, dat Janosch er misschien ooit ook gebruik zou van kunnen maken, mits de nodige aanpassingen). Op deze manier konden we heel wat extra bagage meenemen. We waagden ons voor het eerst aan een fietsvakantie mét de tent waarbij we verder trokken en alle bagage meenamen op de fiets. Na een goed jaar werd Janosch te groot voor de maxi-cosi. Omdat hij echter nog niet zelfstandig kon zitten, werd het al wat moeilijker. Samen met Nina in de fietskar kon wel, alleen niet. We informeerden bij het CTO ( nvdr) in Pellenberg of er geen aangepaste zitschalen bestonden voor in een fietskar. Dat konden ze wel maken voor ons, dus we bestelden er één. De volgende fietsvakantie kon Janosch met zitschelp mee in de fietskar. In Zeeland werd ons duidelijk waarom het zo belangrijk is dat je kind goed vast geriemd in de fietskar zit... Een hoge borduur, de bocht te klein genomen, fietskar omver... Gelukkig zat Janosch goed vast en kwamen we er met de schrik vanaf. Het jaar daarna gingen we voor het eerst op fietsvakantie buiten de Benelux. Nina was net 7 jaar geworden en Janosch 4 en een half. In Denemarken fietste Nina helemaal zelf, met haar eigen fiets (mét bagage) en ging Janosch mee in de fietskar. Ondertussen had Janosch ook een nieuwe zitschaal. Papa had een systeem bedacht om de zitschaal in de fietskar te schuiven, zodat we maar één zitschaal moesten meenemen op vakantie (en een onderstel met grote wielen). Het zitje stond niet in een hoek van 90 maar in een stompere hoek, zo dat Janosch gemakkelijker kon slapen in de fietskar.

13 NR. 51 PAGINA 13 Janosch had ondertussen ook gewonnen aan rompstabiliteit en kon al wel een tijdje rechtop zitten. Maar niet in om het even welk stoeltje. We lieten onze kritische blikken rusten op alle zitjes in alle winkels en op alle fietsen die we tegenkwamen. We spraken mensen aan en na een tijdje vonden we een zitje dat we konden gebruiken voor Janosch. Het werd een zitje voor van voor op de fiets van het merk Bobike. Omdat Janosch in zijn zitschelp een abductieklos nodig heeft, maakten we er zelf eentje voor in het fietsstoeltje. Dat maakt dat hij stabieler zit en zijn knieën niet tegen het stuur geprangd zitten. Papa sneed een klos uit mousse voor zijn fiets en een andere voor de fiets van mama. De riempjes van het stoeltje werden ook verzet zodat Janosch perfect rechtop kon zitten, beentjes gespreid en mét rijglaarsjes aan. Zo was hij goed gepositioneerd en kon hij meer dan een uur zitten. Als hij moe werd, kon hij rusten in de fietskar. Op de foto hieronder staat een go-cart met zijspan waar zijn bumbo-zitje precies in paste. We kwamen hem tegen op een camping ergens in Denemarken en het was meteen een groot succes: Nina trapte en Janosch reed mee! We wisten dat hij ook hier weer ging uitgroeien, want mama bleef niet langer groot genoeg om over Janosch zijn hoofd (mét fietshelm) heen te kijken. Bij papa duurde dat nog iets langer, maar ook Janosch zijn beentjes werden te lang voor de voetsteuntjes.

14 PAGINA 14 We vonden ondertussen ook nog een geschikt fietsstoeltje voor achter op de fiets. Eentje van het merk Kettler waarbij er een handvat vooraan zit zodat Janosch zich er kan aan vasthouden. Je kan de rugleuning hiervan ook naar achter laten hellen, zodat je er min of meer kan in liggen. Dat werkt echter alleen bij Janosch als zijn beentjes pas gebotoxt zijn. Het fietsstoeltje kan dienen voor korte ritten. Het heeft ook als nadeel dat je dan achter op de fiets geen bagage mee kan nemen én je kan Janosch niet zien zitten. Dat is niet alleen minder veilig maar ook onhandiger. Hij gebruikt ondertussen namelijk heel wat gebaren om te communiceren en die kan je natuurlijk niet zien als hij achterop de fiets zit. Bij de voorbereiding van onze volgende fietsvakantie diende zich dus weer een zoektocht aan naar een geschikte fiets voor Janosch. De aanhangfiets (die Nina ondertussen ontgroeid was) bleek écht geen optie voor hem. Een bakfiets leek ons ook geen goed vervoermiddel om op fietsvakantie te trekken. Aan zee zagen we een soort tandem met vooraan een ligfiets en achteraan een gewone fiets. Dat zou ideaal zijn voor Janosch. Het zitje van de ligfiets is een soort zetel (waarop Janosch veel stabieler kan zitten dan op een zadel) en is voorzien van veiligheidsriemen, het stuur staat achteraan (is dus voor de fietser op de gewone fiets), Janosch zit vooraan en kan zijn handen gebruiken om te praten, hij kan alles goed zien... Heel veel voordelen dus. We zochten wat op het net en vonden (bijna) alle info die we nodig hadden op de website Het zag er meer dan geschikt uit voor ons. Vooral omdat de tandem kan meegroeien en evengoed kan dienen voor 2 volwassenen als voor een volwassene en een kind. We vonden een verdeler in België ( in Leuven) en papa en Janosch maakten een afspraak om een testrit te maken met een Pino. In juli 2010 fietsten we met de Pino van thuis naar Zeeland, bij wijze van test. We logeerden in gastgezinnen ( en in trekkershutten ( ), zodat we de tent en de matjes niet mee hoefden te nemen. In augustus volgde dan het stevigere werk in Wales, mét de tent. Er waren pittige heuveltjes bij, maar Janosch en papa waren bijna altijd eerst boven. Omdat Janosch nog niet echt mee trapt en omdat het belangrijk is dat hij met zijn beentjes in een goeie houding zit (= gestrekt en gespreid), haalde papa de voorste trappers (en de ketting) van de tandem en monteerde er de voetsteuntjes van Janosch zijn oude staplank en de abductieklos van zijn oude zitschelp op. Zo kunnen we het nuttige aan het aangename koppelen en kan Janosch mee op fietsvakantie terwijl hij aan therapie doet. Aan het zitje zelf deden we verder geen speciale aanpassingen, behalve dan het extra kussen in de vorm van Janosch zijn rug dat wat meer steun geeft aan de zijkant. Zo kan hij ook slapen vooraan op de ligfiets zonder dat we bang moeten zijn dat hij er kan afglijden.

15 Met onze laatste aankoop, een regenpak voor Janosch ( komen we heel dicht in de buurt van de perfecte uitrusting om met ons buitengewoon gezinnetje op fietsvakantie te trekken. Naast de aankoop van een (lichtgewicht) tent, matjes, slaapzakken,... is het natuurlijk ook nodig om te investeren in waterdichte fietstassen ( als je zin hebt in een fietsvakantie zoals wij het doen. PAGINA 15 Maar, je kan ook gewoon lekker fietsen, zonder al te veel bagage. Dat is misschien minder avontuurlijk, maar zeker niet minder leuk! Als je interesse of vragen hebt, mag je ons gerust (via Ganspoel) contacteren. Je bent altijd welkom voor een testritje met onze Pino. Ils Van Roosbroeck, mama van Janosch Yanis Yanis (5 jaar) heeft achromatopsie. Hij ernstig slechtziend, zijn gezichtsscherpte is heel laag, hij is kleurenblind en lichtschuw. Yanis wou al van kleins af aan altijd iets op vier wielen want hij wou stabiliteit en zekerheid zodat hij niet omver zou vallen. Ik wil vertellen hoe het was om een fiets te zoeken, maar deze zoektocht is nog lang niet gedaan Rond de leeftijd van 3 jaar had hij, net zoals zijn vriendjes van dezelfde leeftijd, een loopfiets, waarbij hij natuurlijk makkelijk de grond kon aanraken met zijn voeten. Maar al snel werd het tijd om een fiets met 3 of 2 wielen te vinden, liefst aangepast aan zijn beperkingen. We gingen naar fietswinkels, zochten op het internet, informeerden bij thuisbegeleiding, via gehandicaptenzorg, maar we vonden nooit echt iets nuttig voor Yanis of het kostte al snel meer dan euro voor een aangepaste fiets op 3 grote wielen. Aan zee zagen we fietsen waarop Yanis vooraan kon plaatsnemen en het gevoel had alleen te fietsen, op 2 wielen. Maar ook dit type fiets was weer enorm duur. Uiteindelijk kochten we voor hem een gewone fiets met gewone zijwieltjes. Yanis is reuze blij met zijn fiets. Uiteraard zal hij spijtig genoeg nooit alleen kunnen fietsen. Wij als ouder moeten steeds zijn ogen zijn, waardoor hij in de stad niet kan fietsen wat te gevaarlijk zou zijn. Aan zee lukt het natuurlijk allemaal beter. Alleen fietsen is echt heel moeilijk, we zullen moeten zoeken naar een oplossing voor binnen enkele jaren want die kleine zijwieltjes gaan het niet eeuwig uithouden! Ik blijf zoeken op het internet en zal hopelijk iets vinden. Vanessa, mama van Yanis

16 Terugbetaling van een aangepaste fiets PAGINA 16 Voor welke fietsen kan je van het VAPH een tussenkomst krijgen? Hoe moet je de aanvraag doen? Hoeveel bedraagt die tussenkomst? Kan je ook een tussenkomst krijgen voor een tweedehands fiets? Voor welke fietsen krijg je een terugbetaling bij het Vlaams Agentschap? 1. Een tandem is een fiets voor twee personen. De bestuurder zit meestal vooraan de fiets. Er zijn ook andere opstellingen mogelijk. 2. Een duofiets is een parallelfiets, twee fietsen naast elkaar die verbonden zijn met metalen stangen. Er bestaan duofietsen waarbij het ene fietsgedeelte kleiner is en aangepast aan kinderen. 3. Een aanhangfiets wordt niet meer terugbetaald sinds 1 december Een aanhangfiets met twee wielen wordt wel nog terugbetaald mits een goedkeuring voor aanvulling onderste ledematen of aanvulling intellectuele en andere mentale functies. 4. Een aanhangwagentje of fietskar wordt ook niet meer terugbetaald sinds de nieuwe refertelijst van 1 december Voor verdere informatie kan je terecht op: hmf_meefietsen.html Hoe hulpmiddelen aanvragen bij het Vlaams Agentschap? Allereerst moet je ingeschreven zijn in het Vlaams Agentschap, dit wil zeggen dat je handicap erkend is. Dan doe je een aanvraag voor Individuele Materiële Bijstand (afgekort IMB), hiermee bedoelt men de hulpmiddelen. Belangrijk voor de terugbetaling is dat je eerst een aanvraag om tegemoetkoming indient voor je overgaat tot de aankoop van het hulpmiddel. Het VAPH kan immers geen facturen terugbetalen die dateren van voor de datum tenlasteneming. (Dit is de eerste dag van de maand waarin de aanvraag wordt ingediend.) Enkel als je nog nooit eerder een aanvraag voor een hulpmiddel of een aanpassing hebt ingediend, kan het VAPH een uitzondering maken. Wie nog niet eerder een aanvraag voor materiële bijstand indiende, kan bij een gunstige beslissing nog een tegemoetkoming ontvangen voor facturen met datum tot één jaar voor de aanvraag. Voor het indienen van een aanvraag voor hulpmiddelen moet je steeds beroep doen op een MDT, een multidisciplinair team. Voor hulpmiddelen moet het MDT gespecialiseerd zijn voor IMB (Individuele Materiële Bijstand). Bij het MDT kan je met al je vragen terecht. De adressen van de verschillende MDT s vind je op: Wanneer iemand een vraag indient, gaat de provinciale afdeling in eerste instantie na of de persoon al ingeschreven is bij het VAPH. Wanneer dit niet het geval is, dan wordt het dossier voorgelegd aan de Provinciale Evaluatiecommissie (PEC). Deze commissie gaat na of iemand behoort tot de doelgroep van het VAPH en stelt de interventieniveaus (Vervanging of Aanvulling) en de functiebeperkingen (bijvoorbeeld Onderste Ledematen, Zicht) vast. Wanneer je wel al ingeschreven bent en het interventieniveau en functiebeperking is toegekend, gaat je dossier rechtstreeks naar de provinciale afdeling en moet deze niet meer voor de PEC komen. De provinciale afdeling kent na een positieve beslissing van de PEC de functioneringsdomeinen (bijvoorbeeld Mobiliteit of Communicatie) toe waaronder de gevraagde hulpmiddelen ressorteren. Interventieniveau, functiebeperking en functioneringsdomein vormen de drie pijlers waarop de refertelijst is gebouwd. Refertelijst: Refertelijst.html

17 Daarnaast moeten aangevraagde hulpmiddelen aan vier algemene voorwaarden voldoen. 1 De behoefte aan het hulpmiddel moet voortvloeien uit de handicap. 2 Het hulpmiddel moet noodzakelijk zijn voor de sociale integratie. 3 Het moet gaan om bijkomende kosten ten opzichte van een valide persoon (meerkostenprincipe). 4 De noodzaak, de gebruiksfrequentie, de werkzaamheid en de doelmatigheid moeten aangetoond worden (in functie v/d handicap) én in verhouding staan met het bedrag van de gevraagde bijstand. Wanneer aan deze voorwaarden voldaan is, kan de provinciale afdeling de persoon met een handicap een gunstige beslissing bezorgen. Beslissing Op basis van de beoordeling van de PEC en het adviesdossier waarin de gevraagde hulpmiddelen gemotiveerd worden, zal de provinciale afdeling de beslissing opmaken. Dit kan een positieve beslissing zijn. Het is ook mogelijk dat niet voor alle gevraagde hulpmiddelen een tegemoetkoming wordt verleend. Wanneer dit gebeurt op basis van een inhoudelijke interpretatie, bijvoorbeeld het meerkostenprincipe, dan bezorgt de provinciale afdeling de persoon met een handicap een zogenaamd voornemen van beslissing. Wanneer niet in beroep wordt gegaan tegen een voornemen, dan wordt dit voornemen na verloop van 30 dagen een negatieve beslissing. Weigert de provinciale afdeling op reglementaire basis, bijvoorbeeld het expliciet uitgesloten zijn van specifiek vermelde hulpmiddelen, dan spreken we van een weigering (negatieve beslissing). Terugbetaling voor fietsen PAGINA 17 Bij het Vlaams Agentschap kan je terecht voor de terugbetaling van een standaard tweewieltandem of duofiets. Het Vlaams Agentschap komt tussen voor een bedrag van 1230,05 voor een tandem of duofiets. Als je gaat kijken in de fietswinkel, zie je dat deze bedragen niet altijd toereikend zijn. Het VAPH past hier de 3 de voorwaarde van het meerkosten-principe toe. Het VAPH wil voor tandems de meerkosten ten opzichte van een gewone fiets helpen dragen. Het VAPH gaat er van uit dat iedereen een fiets koopt, ze betalen dus enkel de meerkost die een tandem of andere speciale fiets heeft en daarom is het bedrag van de tussenkomst niet altijd voldoende. Soms kan het zijn dat de fiets van jouw keuze niet helemaal voldoet aan de voorwaarden die hierboven beschreven zijn. Wanneer je niet helemaal zeker bent of die nu wel of niet onder de terugbetaling valt, aarzel dan niet om de vraag te stellen aan jouw MDT (Multidisciplinair Team) of contacteer iemand op de PA (Provinciale Afdeling van het VAPH) van jouw provincie. Zij zullen daar zeker een antwoord op vinden (adressen te vinden op Als je een hulpmiddel aankoopt en zelf betaalt hebt, stuur je de originele factuur daarna naar het VAPH: dan wordt het bedrag teruggestort (tot maximum het refertebedrag). Er bestaat ook een systeem van derde betaler: gespecialiseerde firma s van hulpmiddelen zijn hiermee vertrouwd, zij sturen de factuur rechtstreeks naar het VAPH. Voor aanvragen ingediend vanaf 1 januari 2009 is een goedkeuring geldig gedurende een termijn van 2 jaar te rekenen vanaf de datum van de beslissing. De aankoop moet dus binnen deze termijn gebeuren.

18 De klant tekent hiervoor een toestemming. De fietsenmaker zal het allicht niet kennen. Daarom kan je beter eerst informeren of hij daarmee akkoord gaat. Het toestemmingsformulier kan je downloaden van de VAPH website. Formulieren.html Voor een tandem of duofiets bestaat er een refertetermijn van 10 jaar. Dit wil zeggen dat men pas een nieuwe aanvraag voor hetzelfde hulpmiddel kan indienen na 10 jaar. Tweedehands Er is ook de mogelijkheid binnen het Vlaams Agentschap om tweedehands hulpmiddelen aan te kopen en dan kan het zijn dat je toekomt met het bedrag van de refertelijst. Je bent dus niet verplicht om een bekend merk te kiezen. Voor de terugbetaling van een tweedehands fiets moeten er enkele dingen op papier komen te staan. Er moet een verklaring zijn van de verkoper dat het hulpmiddel, dat hij verkoopt, nooit is aangekocht met een tussenkomst van het Vlaams Agentschap. Er moet ook een soort factuur opgemaakt worden met vermelding van de kostprijs, handtekening, gegevens van verkoper en koper en met vermelding van voldaan/betaald. PAGINA 18 Dit document kan dan overgemaakt worden aan het Vlaams Agentschap voor de terugbetaling van het hulpmiddel. Vermeld altijd je Vlaams Agentschap nummer (begint met VF/) en het rekeningnummer, waarop ze het bedrag moeten terugstorten. Een goede tip als afsluiter. Kies een goede fietsenwinkel, dat kan handig zijn als er achteraf herstellingen nodig zijn. Bronnen: hulpmiddelenlexicon voor MDT s Extra info: Databank van de meeste hulpmiddelen in binnen en buitenland: Kenniscentrum hulpmiddelen: mf_meefietsen.html Karen De Cock Fietsen op internet Collega s en ouders stuurden ons adressen van websites rond het thema fietsen. Gebruikte zoektermen op internet waren bijvoorbeeld: bakfiets, familietandem, ouder/kindtandem, fietskar, aanhangfiets, We maakten er dit een lijstje van. Het is niet volledig, maar goed om mee te beginnen. Vooraleer je een speciale en dure fiets koopt, vraag je misschien toch best advies aan je kine of thuisbegeleider. Op de website van Kim Bols vind je een schat aan informatie, ook over aangepaste fietsen. Het adviescentrum voor driewielfietsen in Leuven kan men vinden onder revalidatiecentrum/adviescentrum-driewielfietsen-en-handbiken.

19 PAGINA 19 Op kan je een uitgebreid gamma aan driewielers, tweewieltandems, driewieltandems, aanhangfietsen, rolstoelfietsen en duofietsen bekijken. De firma HMC, te vinden onder verkoopt hulpmiddelen, waaronder aangepaste fietsen. Ook bij de firma kan je aangepaste driewielers vinden. Bij de firma uit Deinze vind je gemengde tandems en leuke bakfietsen. De gemengde tandem is bruikbaar voor kinderen vanaf een jaar of 3, en zeker tot een jaar of 8. De tandem heeft het voordeel, dat de bestuurder achteraanzit. Die ziet het kind, het verkeer. Het kind voorop geniet van de wind in het gezicht, en zit niet altijd achter de rug van de bestuurder. Het kan ook meer zien, leert verkeer inschatten zoals de bestuurder het doet, etc. Aan zee kan je deze tandems uitproberen op verschillende plaatsen. Bij vind je bakfietsen op 3 wielen voor meer stabiliteit, bakfietsen met twee wielen om smallere weggetjes te kunnen nemen, kortere en langere versies. Ook te vinden op De meeste modellen zijn te verkrijgen met elektrische ondersteuning, wat in sommige heuvelachtige delen van het Vlaamse land welkom is. Aanhangfiets / slibstream De slibstream (aanhangfiets) is een handig, compact en waarschijnlijk minst dure optie om een kind te laten meefietsen. Vaak hangen kindjes echter onstabiel achter de fiets. Het kind zou best op voorhand al wat moeten kunnen fietsen (op terras, in de tuin, achterafstraatje, ). Voor grotere afstanden of drukke omgevingen is de aanhangfiets dan een alternatief. Op de website van kan je allerlei informatie vinden over verschillende aanhangfietsen (ook andere opties). De Baby-Mee van Steco is een beugel waarmee je vrijwel ieder autostoeltje op de bagagedrager kunt plaatsen. Je kind zc/v.it in de rijrichting en kijkt dus naar voren. Gunstig is de prijs: circa 90 euro. Het is belangrijk om de draagbeugel van de Maxi-Cosi omhoog te zetten, die kan een eventuele val breken. De Baby-Mee is bij veel fietsenzaken verkrijgbaar. Er bestaan ook stangen om een gewone kinderfiets aan een gewone ouderfiets te koppelen. Kijk daarvoor op doorklikken naar accessoires. De follow-me is een handig hulpstuk om de kinderfiets aan de ouderfiets te koppelen. Kijk hiervoor bij Als een kind in een rustige omgeving wel een tijdje zelfstandig kan rijden, maar wanneer het drukker wordt of te vermoeiend, toch best aanhangt, is deze follow-me misschien een optie (waarbij de gewone kinderfiets aan de gewone ouderfiets wordt vastgemaakt) Voor kinderen met verminderde rompstabiliteit is de Hase-Trets misschien een oplossing. Je vindt ze bij onder assortiment. Soms vind je bij de plaatselijke fietswinkel creatieve oplossingen voor problemen, of nieuwigheden. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje bij of Greet Van Roey en Vicky Van Schil

20 Kinderen die slecht zien: andere kinderen, andere ouders PAGINA 20 Als we naar de ontwikkeling van kinderen kijken, zien we dat er grote thema s zijn, die in elke fase terugkomen: veiligheid, de ontwikkeling van relaties, groei naar zelfstandigheid in voelen, denken en handelen, Die zelfde thema s zien we terug in het gedrag van ouders dat we opvoeden noemen : ouders zorgen voor veiligheid, zijn beschikbaar, bieden affectie, stellen grenzen, brengen verwachtingen over, De visuele beperkingen spelen een rol in de ontwikkeling van een kind dat slecht ziet, samen met andere factoren. De invloed van het slecht zien kan heel verschillend zijn, naargelang de ernst en de aard van de visuele stoornis, de verstandelijke mogelijkheden en het temperament van het kind en de omgeving waarin het kind groot wordt. Slecht zien maakt je als kind anders en daar moet je iets mee doen om gelukkig te kunnen zijn en iets van je leven te maken. Maar als een kind slecht ziet, maakt dat ook zijn ouders en zijn gezin anders en ook zij zullen daarmee moeten leren omgaan, doorheen al de fasen, die kinderen en ouders en gezinnen doormaken. Met een werkgroep van thuisbegeleiders hebben we geprobeerd om voor elke leeftijdsfase tot aan de volwassenheid de grote lijnen aan te geven van de ontwikkeling van kinderen die slecht zien. Voor elke fase hebben we gekeken naar de risico s voor de ontwikkeling, die samengaan met slecht zien. En we wijzen op factoren bij het kind en in zijn omgeving, die deze risico s kunnen verminderen. Bij elke fase geven we ook een getuigenis van ouders over een kind in die fase. In het eerste deel gaat het over baby s en peuters die slecht zien en over hun ouders en omgeving. De getuigenis komt van de ouders van Jaane. Andere baby s, andere ouders? Baby wordt peuter: de gewone ontwikkeling In de eerste twee jaar van zijn leven maakt een kind een enorme ontwikkeling door. Een hulpeloze baby, die gevoed en verzorgd moet worden, wordt een peuter die zelf op ontdekking gaat. Baby s hechten zich aan mensen die hen graag zien. Meestal zijn het mama en papa met wie de baby zijn eerste relatie aangaat. Zij voeden, verzorgen en troosten hem. Daardoor wordt de wereld veilig en voorspelbaar en zo krijgt hij een gevoel van vertrouwen in de wereld én in zichzelf. Van daaruit ontwikkelt de baby meer contacten en durft hij de wereld verder te onderzoeken. Peuters ontwikkelen in een hoog tempo een groot aantal vaardigheden: op het vlak van motoriek, taal, spraak, spel, sociale ontwikkeling, Het verwerven van zoveel nieuwe vaardigheden maakt het mogelijk om los te komen van mama en papa en een eigen persoontje te worden. Een kind van twee wil vaak koppig zijn eigen wensen proberen vast te houden. Zo ontdekt het de eigen wil, de eigen persoon. Natuurlijk zijn er vaak frustraties en daar zal een peuter vaak met boosheid op reageren. Als je baby of peuter slecht ziet Het is zonder meer duidelijk dat zien een belangrijke rol speelt in de eerste ontwikkeling. Toch mogen we zeggen dat baby s en peuters die slecht zien het over het algemeen goed doen in hun ontwikkeling, als er geen andere ontwikkelingsproblemen en gezondheidsproblemen zijn en als ze in goede omstandigheden de nodige zorg en aandacht krijgen. 1 De volgende risico s zien we vooral bij kinderen met ernstige visuele problemen.

HULPMIDDELENINFO MEEFIETSEN AANHANGFIETS MET ÉÉN WIEL MET TWEE WIELEN

HULPMIDDELENINFO MEEFIETSEN AANHANGFIETS MET ÉÉN WIEL MET TWEE WIELEN HULPMIDDELENINFO MEEFIETSEN Personen die niet zelfstandig kunnen fietsen of die zich niet zelfstandig in het verkeer kunnen begeven, kunnen nood hebben aan een hulpmiddel om mee te fietsen. Deze personen

Nadere informatie

Kinderen met CVI leren fietsen

Kinderen met CVI leren fietsen Thuisbegeleidingsdienst Kinderen met CVI leren fietsen September 2013 Centrum Ganspoel vzw Ganspoel 2 3040 Huldenberg Tel: 02/686.00.40 Fax: 02/688.07.13 Email: thuisbegeleiding@ganspoel.be Website: www.ganspoel.be

Nadere informatie

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES.

EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. 3 1 2 EN ALS HIJ KAN LEZEN, STUUR IK M NAAR DE CHINESE LES. Realistisch kijken naar wat kinderen wel en niet kunnen. WAT KAN JE KIND (AL)? Natuurlijk verwacht je veel van je kind. Dat het snel nieuwe dingen

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Altijd fietsen met de wind in de rug!

Altijd fietsen met de wind in de rug! Auteur: Lieve Herremans Foto's: Carl Vandervoort Altijd fietsen met de wind in de rug! Het is je vast ook al overkomen: iemand fietst je vlotjes voorbij terwijl jij zit te zwoegen om vooruit te komen.

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Kunt of durft u niet meer op een gewone fiets te fietsen? Bent u al eens (bijna) gevallen met de fiets en maakt dat u onzeker? Heeft u moeite

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14

Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Zorgboerderij Sterrenland 30-01-14 Inhoudsopgaven Inleiding...3 Bedrijfsgegevens...4 Afzetmarkt...5 De ligging...6 Het uiterlijk...7 De afdelingen...8 Regels... 9 Personeel...10 Vragen...11 Slot...12 Inleiding

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen.

Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Om iets te bereiken moet je actie ondernemen. Je moet vanuit jezelf iets doen. Om iets te doen moet je gemotiveerd zijn. Je zou dus kunnen stellen dat

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Auditieve oefeningen: ik kan fietsen

Auditieve oefeningen: ik kan fietsen Auditieve oefeningen: ik kan fietsen Boek van de week: 1; de fiets 2; Nijntje op de fiets 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat er op de voorkant Hoe zou het boek heten

Nadere informatie

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO

Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Portret van H. Gerealiseerd door H. en Linde Stael In samenwerking met het SIHO Dit portret gaat over H., een vrouw die met een evoluerende spierziekte nog lang voor de klas heeft gestaan in het lager

Nadere informatie

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht:

Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: Wie zijn jouw vrienden? Opdracht: 1. Maak een spinnenweb van jouw belangrijkste vrienden. 2. Schrijf er telkens bij waar je die vriend hebt leren kennen. 3. Schrijf de meest positieve eigenschap als vriend

Nadere informatie

Zo werd. Lowie. een fietskonijn

Zo werd. Lowie. een fietskonijn Zo werd Lowie een fietskonijn Wat is een Kamishibai? De Kamishibai is een Japanse vertelvorm waarbij de prenten in een klein theatertje geplaatst worden. De tekst van de eerste tekening staat op de achterkant

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

OBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C

OBSERVATIE. Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt. Robbert Kooiman G&I 1-C OBSERVATIE Hoe kom je in een creatieve mindset? De observatie van een kunstenaar en hoe hij aan zijn creativiteit komt Robbert Kooiman G&I 1-C Contents Inleiding... 2 Covert of Overt... 2 Analyse... 3

Nadere informatie

Nieuwsbrief nr. 15 2015-2016.

Nieuwsbrief nr. 15 2015-2016. Prot. Chr. Basisschool t Haimstee Linge 24 9642 HW Veendam www.cbs-haimstee.picto.nl Nieuwsbrief nr. 15 2015-2016. Kind op Maandag. Het thema van deze week is: Er komt een tijd.. Jesaja 9:1-6; 11:1-10;

Nadere informatie

Centrum voor begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele handicap

Centrum voor begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele handicap Centrum voor begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele handicap Ganspoel Ganspoel is een gespecialiseerd Centrum voor de begeleiding van kinderen en volwassenen met een visuele (meervoudige)

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

1 Vinden de andere flamingo s mij een vreemde vogel? Dat moeten ze dan maar zelf weten. Misschien hebben ze wel gelijk. Het is ook raar, een flamingo die jaloers is op een mens. En ook nog op een paard.

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Blijkerijstraat 1 Oude Meirstraat 39 2390 Oostmalle directie.kleuters@immaculata-oostmalle.be VERKEERSKRANT

Blijkerijstraat 1 Oude Meirstraat 39 2390 Oostmalle directie.kleuters@immaculata-oostmalle.be VERKEERSKRANT Blijkerijstraat 1 Oude Meirstraat 39 2390 Oostmalle directie.kleuters@immaculata-oostmalle.be DE VERKEERSKRANT Info over het 10op10-project Ouders zijn een voorbeeld voor hun kinderen, ook in het verkeer.

Nadere informatie

6Helpen bij het gebruik van

6Helpen bij het gebruik van Thema 6Helpen bij het gebruik van hulpmiddelen bij verplaatsen 6.1 Inleiding Als zorghulp zul je te maken krijgen met cliënten die lopen met een kruk of twee krukken, een looprek of een rollater. Die hulpmiddelen

Nadere informatie

1. Nooit in orde! Wat moeten wij met u nu aanvangen? Wat moeten wij met u nu doen? Gade gij nu nooit eens luisteren? Ge zijt echt niet te doen!

1. Nooit in orde! Wat moeten wij met u nu aanvangen? Wat moeten wij met u nu doen? Gade gij nu nooit eens luisteren? Ge zijt echt niet te doen! 1. Nooit in orde! Wat moeten wij met u nu aanvangen? Wat moeten wij met u nu doen? Gade gij nu nooit eens luisteren? Ge zijt echt niet te doen! Ge zijt nooit in orde! Ge zijt altijd te laat! Ge zijt nooit

Nadere informatie

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel

Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Een driewielfiets, iets voor u? Blijf langer veilig mobiel Kunt of durft u niet meer op een gewone fiets te fietsen? Bent u al eens (bijna) gevallen met de fiets en maakt dat u onzeker? Heeft u moeite

Nadere informatie

Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer

Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer Wat iedere ouder moet weten over verkeersveiligheid Je kind in het verkeer Samen op pad Kinderen zijn kwetsbaar in het verkeer. Logisch dus, dat ouders hun kinderen graag zo snel mogelijk veilig verkeersgedrag

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Producent van de gemaksfiets

Producent van de gemaksfiets Fietsen op maat van Lintech Inhoudsopgave Fietsen met lage instap 04 Classic 04 Suelo 04 Elektrische fietsen 05 Classic E Drive 05 Suelo E Drive 05 LINbike driewielers 06 De speciale fietsen van Lintech

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

inhoud 1. Mijn fiets 2. De delen van een fiets 3. De loopfiets 4. Trappen maar! 5. Hoog op een wiel 6. De ketting 7. De damesfiets 8.

inhoud 1. Mijn fiets 2. De delen van een fiets 3. De loopfiets 4. Trappen maar! 5. Hoog op een wiel 6. De ketting 7. De damesfiets 8. De fiets inhoud 1. Mijn fiets 3 2. De delen van een fiets 4 3. De loopfiets 5 4. Trappen maar! 6 5. Hoog op een wiel 7 6. De ketting 8 7. De damesfiets 9 8. De bakfiets 10 9. Moderne fietsen 11 10. Filmpjes

Nadere informatie

l Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!).

l Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!). 3. Net keek mama heel beteuterd toen ze me een nachtzoen kwam geven. Vind je het echt erg dat ik zoveel moet werken? vroeg ze. Wat moest ik daarop zeggen? Ze keek zo droevig! Valt wel mee, hoor, zei ik.

Nadere informatie

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind

MEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent

Inhoudsopgave. Inleiding. Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent. Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Kind-In-Zicht Inhoudsopgave Inleiding Als je een peuter en tussen 3 en 5 jaar bent Als je een kleuter en tussen 6 en 8 jaar bent Als je een tiener en tussen 9 en 12 jaar bent Als je een puber en tussen

Nadere informatie

Krabbie Krab wordt Kapper

Krabbie Krab wordt Kapper E-boek Geschreven en Vormgeving Esther van Duin Copyright Esthers Atelier www.esthersatelier.nl email info@esthersatelier.nl Krabbie Krab wordt Kapper Krabbie krab was een kunstenaar. Hij maakte beelden

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Eerste week vd advent

Eerste week vd advent Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond

Nadere informatie

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen

1Help: faalangst! 1.1 Verkenningen 11 1Help: faalangst! Karel heeft moeite met leren. Dat zal wel faalangst zijn! zegt iemand. Een gemakkelijk excuus, want Karel is wel erg snel klaar met zijn huiswerk. Ellen, die ook moeite heeft met leren,

Nadere informatie

MDT TER KOUTER- CAR HOE KAN ONS MDT U HELPEN? In deze brochure leest u hoe multidisciplinair team Ter Kouter

MDT TER KOUTER- CAR HOE KAN ONS MDT U HELPEN? In deze brochure leest u hoe multidisciplinair team Ter Kouter MDT TER KOUTER- CAR Revalidatiecentrum, v.z.w. Aaltersesteenweg 2 9800 Deinze Tel. 09/386.38.90 - Fax : 09/386.82.72 E-mail : info@terkouter.be HOE KAN ONS MDT U HELPEN? In deze brochure leest u hoe multidisciplinair

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren

Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Direct aan de slag met Baby- en kindergebaren Inhoudsopgave Welkom Blz. 3 Wat zijn baby- en kindergebaren? Blz. 4 Voordat je begint Blz. 5 De eerste gebaren Blz. 6 & 7 Gebaren- tips Blz. 8 Veel gestelde

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Veilig onderweg met de e-bike

Veilig onderweg met de e-bike Veilig onderweg met de e-bike Wat kunt u doen om een valpartij te voorkomen? Pas uw snelheid aan Een elektrische fiets is sneller en comfortabeler dan een gewone fiets. Hij gaat echter sneller dan u denkt

Nadere informatie

De Inner Child meditatie

De Inner Child meditatie De Inner Child meditatie copyright Indra T. Preiss volgens Indra Torsten Preiss copyright Indra T. Preiss Het innerlijke kind Veel mensen zitten met onvervulde verlangens die hun oorsprong hebben in hun

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005

rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 rijm By fightgirl91 Submitted: October 17, 2005 Updated: October 17, 2005 Provided by Fanart Central. http://www.fanart-central.net/stories/user/fightgirl91/21803/rijm Chapter 1 - rijm 2 1 - rijm Gepaard

Nadere informatie

Elke miskraam is anders (deel 2)

Elke miskraam is anders (deel 2) Elke miskraam is anders (deel 2) Eindelijk zijn we twee weken verder en heb ik inmiddels de ingreep gehad waar ik op zat te wachten. In de tussen tijd dacht ik eerst dat ik nu wel schoon zou zijn, maar

Nadere informatie

D Artagnan gaat naar Parijs

D Artagnan gaat naar Parijs D Artagnan gaat naar Parijs Artagnan reed op zijn oude paard, een uitgeputte knol met een trieste blik. Ook al was zijn paard op zijn minst vreemd te noemen en ook al waren de kleren die hij droeg verbleekt,

Nadere informatie

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst

ALLES DUBBEL. Survivalgids. voor startende tweelingmama s. Denise Hilhorst Voorproefje ALLES DUBBEL Survivalgids voor startende tweelingmama s Denise Hilhorst Inhoud Dubbel van start 7 Dubbel ervaren 8 Dubbel zwanger 10 Dubbel voorbereiden 19 Dubbel bevallen 25 Dubbel voeden

Nadere informatie

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al

tje was saai. Haar ouders hadden een caravan, waarmee ze ieder jaar in de zomer naar Frankrijk gingen. Ook voor deze zomer was de camping al Hoofdstuk 1 Echt? Saartjes mond viel open van verbazing. Maar dat is supergoed nieuws! Ze sloeg haar armen om haar vriendin heen. Waaah, helemaal te gek. We gaan naar Frankrijk. Zon, zee, strand, leuke

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN

ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN ZORGELOOS OP UITJE, VOOR OUDERS EN BEGELEIDING VAN AUTISTISCHE KINDEREN Inhoud: - Zorgeloos op uitje -Wat is autisme? - Wat houd een uitje precies in? - 15 TIPS om uw uitje tot een succes te maken Marinka

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters.

De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Over dit boek De ontelbaren is geschreven door Jos Verlooy en Nicole van Bael. Samen noemen ze zich Elvis Peeters. Dit boek bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over een man die vlucht naar Europa.

Nadere informatie

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi...

http://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi... Veelvlakken De perfecte vorm Plato was een grote denker in de tijd van de Oude Grieken. Hij was een van de eerste die de regelmatige veelvlakken heel bijzonder vond. Hij hield ervan omdat ze zulke mooie,

Nadere informatie

SAMEN VOOR HET EERST NAAR SCHOOL!

SAMEN VOOR HET EERST NAAR SCHOOL! SAMEN VOOR HET EERST NAAR SCHOOL! Kind geborgen en gekoesterd thuis bij mama en papa Groeiend elke dag een beetje groter elke dag een beetje sterker je wil horen je wil zien jouw wereld Ontdekkend stap

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Jeugdproject Geheim van de Ekeko op de Professor Waterinkschool te Amsterdam 1

Jeugdproject Geheim van de Ekeko op de Professor Waterinkschool te Amsterdam 1 Jeugdproject Geheim van de Ekeko op de Professor Waterinkschool te Amsterdam 1 Verslag: Raoul Papavoine, 12 september 2007 School: Professor Waterinkschool, Moreelsestraat 19, 1071 BJ Amsterdam, 020-6798627

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

De leerkracht voorziet papier, enveloppes en eventueel materiaal om de enveloppes te versieren.

De leerkracht voorziet papier, enveloppes en eventueel materiaal om de enveloppes te versieren. LESFICHE - Brief van de getuige Lesonderwerp De leerlingen schrijven een brief aan zichzelf om te openen op het moment dat ze hun rijbewijs behalen. Ze houden de brief zelf bij of geven hem aan hun ouders

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16

Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16 Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Persbericht. s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen. Steeds meer sporters stappen over op nachtlenzen

Persbericht. s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen. Steeds meer sporters stappen over op nachtlenzen Persbericht www.nachtlenzen.nl s Nachts lenzen dragen en overdag scherp zien zonder bril of lenzen Nachtlenzen; de nieuwe manier van lenzen dragen. s Avonds voor het slapen gaan, doet men de nachtlenzen

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon

Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon Nieuwsbrief 1 stadsspel op dinsdag 2 september. Emily Leon Op dinsdagnamiddag 2 september 2014 beleefden we samen met onze klas (7CZR) een aangenaam stadspel in Aalst. De zon was van de partij en iedereen

Nadere informatie

Mijn baby heeft een voorkeurshouding... Wat nu?

Mijn baby heeft een voorkeurshouding... Wat nu? Mijn baby heeft een voorkeurshouding... Wat nu? Adviezen voor de hantering van uw baby Als uw baby in de eerste levensmaanden altijd met z n hoofd op dezelfde kant ligt, kan hij een afgeplat hoofd krijgen.

Nadere informatie

ZORG & LEREN in de kleuterklas

ZORG & LEREN in de kleuterklas ZORG & LEREN in de kleuterklas Waar gaat het over? Als LEER kracht ben je druk bezig om kinderen van alles te leren. Velen denken dan aan tellen, schrijven, kleuren en vormen leren, Maar ook om zelfstandig

Nadere informatie

Voor kleuters is het belangrijk om een knuffel vast te houden, het geeft houvast, een knuffel troost, geeft vertrouwen, een veilig gevoel.

Voor kleuters is het belangrijk om een knuffel vast te houden, het geeft houvast, een knuffel troost, geeft vertrouwen, een veilig gevoel. Pasen Wat lijkt het lang geleden dat we met Kerst de geboorte van Jezus vierden. Het thema van Pasen is vasthouden en loslaten. Om te ontdekken dat het geloof in Jezus houvast biedt, moeten de mensen om

Nadere informatie