01 De hut vol info. POSTENTOCHTvragenblad. biotoopstudie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "01 De hut vol info. POSTENTOCHTvragenblad. biotoopstudie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN"

Transcriptie

1 01 De hut vol info EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Je staat aan het infobord. Lees de tekst en kijk naar het plan. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Geef de volledige naam van het natuurreservaat. 2. Hoe groot is het reservaat in ha? Een voetbalveld is ½ ha. Hoeveel voetbalvelden kunnen in het natuurreservaat? 3. Welke rivier vind je in het gebied? 4. Mag je hier met je hond wandelen? Wat moet je doen? Twee zaken. 5. Kan je je waterschildpad hier een nieuwe thuis geven, als je er zelf niet meer voor kan zorgen? Waarom? 6. Kleur in het kadertje het stuk dat aangeeft hoe groot het reservaat is.

2 01 De hut vol info POSTENTOCHTantwoordblad GROEP ha Het natuurreservaat is zo groot als.... voetbalvelden ja/neen ja/neen een schildpad km 2 km

3 02 Vier landschappen op rij EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Voor jou ligt het natuurreservaat. Neem de 4 foto s. Ga op de plek staan waar de fotograaf de foto s nam. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Leg de foto s op de grond in volgorde van de seizoenen. Begin met de lente. Schrijf één of meerdere kenmerken in de kadertjes. 2. In elk seizoen ziet het natuurreservaat er anders uit. Wat is nu een meersgebied? Schrap wat niet past. 3. Wat zou er gebeuren als we deze graslanden aan de natuur overlaten?

4 02 Vier landschappen op rij POSTENTOCHTantwoordblad 1. GROEP lente herfst zomer winter 2. Een meersgebied is een: bos - akker - heide - meer - grasland. Een meersgebied staat wel/niet onder water in de winter. 3. De graslanden

5 03 Kaarten op tafel EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Zet je neer aan een tafel. Leg de kaart met de Bourgoyen-Ossemeersen en de legende van de bodembedekking op tafel. Binnen de rode lijn ligt het natuurreservaat. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Welke rivier vind je in het natuurreservaat? 2. Zie je de Ringvaart, dit is een grens van het reservaat. - Hoe lang is die grens? Druk uit in km. Gebruik de schaal op de kaart en de meetlat. - Is dit een kunstmatige of een natuurlijke waterloop? - Geef een voorbeeld van een natuurlijke waterloop. 3. Zoek met behulp van de legende welke verschillende bodembedekkingen er zijn in het reservaat. 4. Geef 2 namen van bekende plaatsen die je herkent ten zuiden van het reservaat. 5. Vind je op de kaart de Vinderhoutse bossen terug? Daar woont een vos. Toch loopt hij rond het Valkenhuis. Hoe komt hij daar? Wat komt hij in het reservaat zoeken?

6 03 Kaarten op tafel POSTENTOCHTantwoordblad GROEP De grens met de Ringvaart is: km. kunstmatige waterloop natuurlijke waterloop Een voorbeeld van een natuurlijke waterloop is:

7 04 Een groene architect EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Voor het gebouw staan 2 dikke bomen. Stap vanaf de 2 de boom 20 passen af richting reservaat. Kijk naar het gebouw. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Verbind de punten op het antwoordblad met elkaar en maak zo een schets van het gebouw. 2. Teken opvallende onderdelen van het gebouw. Welke drie zaken vallen op in je tekening en aan het gebouw? 3. Ga het gebouw binnen en vraag de onthaalbediende wat er typisch is aan het gebouw. Noteer kort wat dat betekent. 4. Zoek in het gebouw de 3 oranje tekstballonnen over: - glas - isolatie - gebruikte lucht. Noteer wat ontbreekt. 5. Geef 2 redenen waarom dit gebouw milieuvriendelijk is. 6. Weet je wat groene energie is? Geef 2 voorbeelden. Kan de onthaalbediende je helpen?

8 04 Een groene architect POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. Schets van het gebouw Dit is een glas isolatie Dit is een milieuvriendelijk gebouw omdat: gebruikte lucht

9 05 Vanop de stenen brug EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Ga rechts van de brug staan. Zie je de peillat die het water van de Grijtgracht meet? Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Neem de vouwmeter, vouw open en laat die voorzichtig in het water zakken tot je de bodem voelt. Lees op de vouwmeter de diepte van het water af. Hoe diep is het water? Duid aan op de tekening. 2. Lees op de peillat het waterpeil af. Duid aan op de tekening. 3. Je hebt 2 verschillende resultaten! Vul op de stippellijn naast 0 m het juiste woord in. Kies uit de bodem - de weg - de zeespiegel Ga nu naar de linkerkant van de brug. 4. Neem de waterthermometer aan het touw vast en laat die hangen in het water. Wacht ± 3 minuten. Noteer de temperatuur van het water Neem de secchischijf. Lees eerst de bijlage. Laat de secchischijf zakken in het water. Noteer de resultaten van de 2 metingen en bereken het gemiddelde. - Wat heb je gemeten en voor wie of wat is dat belangrijk? Droog met de handdoek vouwmeter, thermometer en secchischijf goed af.

10 05 Vanop de stenen brug POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. Peillat 2. Vouwmeter 3. 6m 5m 4m 3m 2m 1m 0m = De temperatuur van het water is... C 5. - eerste meting: tweede meting: gemiddelde: Ik heb de gemeten. Dit is belangrijk voor: m 5m 4m 3m 2m 1m 0m =...

11 06 In het populierenbosje EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Ga in het bosje en doe 10 grote stappen. Halt. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Is dit bosje een natuurlijk of kunstmatig bosje? Geef 2 redenen. 2. Zie je de verschillende lagen in het bos? - Vul het juiste nummer in op de tekening. - Kan je voor elke laag 1 voorbeeld van een plant en een dier geven? Gebruik eventueel de zoekkaarten. Bekijk de bladsilhouetten op je antwoordblad. Dit zijn silhouetten van de populier, de esdoorn en de grote weegbree. 3. Zoek 1 blad van die verschillende bomen en kruiden aan de rand van het bosje. Neem een afgevallen blad, indien je er geen vindt, dan pas pluk je er een. - Vergelijk het blad met het getekende silhouet, bekijk de nerven, teken ze en vul in: - handnervig - veernervig - parallelnervig.

12 06 In het populierenbosje POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. natuurlijk bosje kunstmatig bosje reden 1: reden 2: Bladsilhouet 1 struiklaag 2 moslaag 3 boomlaag 4 kruidlaag plant:... dier:... plant:... dier:... plant:... dier:... plant:... dier:... populier = boom esdoorn = boom grote weegbree = kruid...nervig...nervig...nervig

13 07 Bijna zo groot als... EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Recht voor het gebouw staan 2 grote bomen. Dit zijn schietwilgen. Meet de hoogte van de boom die het dichts bij je staat. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Schat de lengte van de eerste boom. Meet de lengte, gebruik de boommeter en de rolmeter. Lees eerst de bijlage. 2. Schat de lengte van één van jullie. Meet de lengte, gebruik de lintmeter. 3. Hoeveel keer kan jij in die boom?

14 07 Bijna zo groot als... POSTENTOCHTantwoordblad GROEP hoogte boom = afstand 1 + afstand 2 Lengte Ik schat Ik meet 1. boom m m 2. mijzelf m m 3. Ik kan keer in de boom.

15 08 Boom zoekt stamboom EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad In deze buurt staan 2 bomen met een rood lint. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Neem de determinatietabel bomen. - Zoek de naam van de 2 bomen op. - Zoek uit of het inheemse of uitheemse bomen zijn. 2. In het reservaat groeien dus zowel inheemse bomen als uitheemse boom. Wat betekent dit? 3. Neem de bijlage en lees de tekst over de Duindoorn, een struik die in onze kuststreek groeit. Als we deze struik in het reservaat planten is deze struik dan: - inheems - uitheems - streekeigen - niet streekeigen? (meerdere antwoorden mogelijk) 4. In het reservaat wil men eigenlijk alleen maar planten hebben die inheems en streekeigen zijn. - Waarom? - Hoe kunnen we dit bereiken.

16 08 Boom zoekt stamboom POSTENTOCHTantwoordblad 1. GROEP naam boom uitheems inheems 2. uitheems = wel niet afkomstig uit ons land inheems = wel niet afkomstig uit ons land 3. Duindoorn is hier: inheems uitheems streekeigen niet streekeigen 4. Omdat Hoe kunnen we dit bereiken:

17 09 Dikke vriend EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Recht voor het gebouw staan 2 grote bomen. Dit zijn schietwilgen. Meet de dikte van één van de bomen. Door de omtrek te meten en een rekensom te maken weet je hoe oud de boom ongeveer is. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Schat de omtrek van de stam en schat de leeftijd van de boom. 2. Meet met het touw de omtrek zoals op de tekening. Het touw heeft om de 10 cm een knoopje. - Hoe dik is de boom? - Bereken zijn leeftijd, gebruik de tabel. 3. Is je schatting juist?

18 09 Dikke vriend POSTENTOCHTantwoordblad GROEP schietwilg omtrek leeftijd 1. ik schat.... m =.... cm.... jaar 2. ik meet.... m =.... cm.... jaar 3. Mijn schatting is: juist niet juist ongeveer juist 1,5m omtrek van de stam leeftijd leeftijd wilg of populier andere bomen 10 tot 20 cm ongeveer 5 jaar ongeveer 10 jaar 20 tot 30 cm ongeveer 7½ jaar ongeveer 15 jaar 30 tot 50 cm ongeveer 10 jaar ongeveer 20 jaar 50 tot 80 cm ongeveer 12½ jaar ongeveer 25 jaar 80 tot 100 cm ongeveer 15 jaar ongeveer 30 jaar 100 tot 150 cm ongeveer jaar ongeveer jaar 150 tot 200 cm jaar jaar meer dan 200 cm delen door 4 delen door 2

19 10 Nu jij, ik kompas later EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Ga in het grasland bij de eerste boom (eik) staan. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Neem de rode stift en kleur de kompasnaald op de tekening die naar het Noorden wijst. Noteer op de stippellijn waar: Duitsland, Frankrijk, Nederland en Groot-Brittannië liggen. 2. Neem het kompas. Lees eerst de bijlage. 3. Zoek in het landschap op hoeveel graden van het Noorden 1. Het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen. 2. Het meetstation. Omcirkel telkens de graden op de tekening en noteer de naam. 4. Zoek de schat! Hij ligt verborgen op 20 stappen van de eik, op 90 van het Noorden. - Wat is de schat? - Noteer de 2 vragen die je met Wikipedia moet beantwoorden. Verberg de schat op dezelfde plaats.

20 10 Nu jij, ik kompas later POSTENTOCHTantwoordblad GROEP land: land: land: De schat is Wikipediavragen land:

21 11 Licht & donker EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Ga in het kleine bosje. Meet de sterkte van het licht. Lees eerst de bijlage. Hoeveel bedraagt de lichtsterkte? 2. Ga nu terug naar de rand van dit bosje. Meet de sterkte van het licht in het open grasland. Hoeveel bedraagt de lichtsterkte? 3. Bekijk en vergelijk de brandnetels en bramen die in de zon groeien en die onder de bomen groeien. Welke verschillen zie je aan het blad? Is er een verschil in grootte van de plant? Hoe zou je dit verklaren?

22 11 Licht & donker POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. In het bosje. De lichtsterkte bedraagt Lux. 2. Aan de buitenrand van het bosje. De lichtsterkte bedraagt Lux. 3. de bladeren in de schaduw zijn groter de bladeren in de schaduw zijn kleiner de planten in de schaduw groeien hoger de planten in de schaduw zijn kleiner Dit komt omdat

23 12 Meten is weten EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Dit is een meetstation. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Is het vandaag koud, warm of tussen de twee? - Schat de temperatuur. - Meet de temperatuur met de luchtthermometer. - Regent, hagelt of het sneeuwt? Lees het bord bij het meetstation of de bijlage. 2. Wat betekent VMM? 3. Wat doet de VMM hier? 4. Noteer in de tabel 3 namen van verontreinigende stoffen. Vul de tabel aan. 5. Op wat kan de vervuilde omgevingslucht schadelijke invloed hebben? 6. Voor wie is dat nadelig? 7. Hoe kan jij je omgevingslucht minder vervuilen? Geef 2 voorbeelden.

24 12 Meten is weten POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. koud warm tussen de twee Ik schat... C Ik meet... C het regent het hagelt het sneeuwt 2. VMM = De VMM meet: NAAM VOORNAAMSTE BRON AANWEZIG IN Schadelijk voor: Nadelig voor: Ik help om de omgevingslucht minder te vervuilen door: in huis, op mijn kamer: in het verkeer, mijn vervoer:

25 13 Een schot in de roos EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Tegen de muur staat een schietroos. Neem de pijlen en de boog. Ga in de hoepel staan om te schieten. Elk van jullie mag om beurt een opdracht schieten. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Schiet op een kleur. Elke kleur staat voor een natuurelement: Lichtblauw = lucht: lees de opdracht in het wolkendoosje. Geel = vuur/licht: lees de opdracht in het doosje matchbox (luciferdoos). Rood = aarde: lees de opdracht aan het zakje met grond. Donkerblauw = water: lees de opdracht aan de fles. 2. Wat betekent volgende zin: Op een boogscheut van het centrum van Gent ligt het Stedelijk Natuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen. Leg de pijl en boog terug op dezelfde plaats.

26 13 Een schot in de roos POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. Lichtblauw = lucht : Geel = vuur/licht: Rood = aarde: Donkerblauw = water: Op een boogscheut van =

27 14 Vogels beloeren EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Ga zitten op de liggende boomstam. Hang de veldkijker voorzichtig aan je nek. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Speur met je veldkijker naar 5 vogels in het landschap. Zoek op de zoekkaart hun naam. Welke zie je en waar? 2. Watervogels zijn aangepast aan hun biotoop. Verbind de vogel met de juiste poten en de juiste snavel.

28 14 Vogels beloeren POSTENTOCHTantwoordblad GROEP naam vogel in het grasland op het water in de lucht op het pad snavel vogel poten reiger wilde eend meerkoet ergens anders

29 15 De place toe bie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Ga zitten op de liggende boomstam. De muur die je ziet is gebouwd voor de wilde bijen. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Uit welke materialen is de muur gebouwd? 2. Zie je een wilde bij of hommel bij de muur en wat doen ze? Tot welke groep dieren behoren zij? Zoek op de Zoekkaart bijen de leukste bijennaam op! 3. Waarom vermindert het aantal wilde bijen? 4. Zoek holle stengels in de omgeving. Maak de stengels even lang (± 15cm). Bundel ze stevig samen met 3 touwtjes. Middenste touw wat langer zodat je het kan ophangen. Ziezo, nu heb je zelf een bijenhotelletje. Sluit de snoeischaar voor je ze terug in de bak steekt. Vervangopdracht zie apart blad.

30 15 De place toe bie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Vervangopdracht opdracht 4 Neem de maquette van de bij uit de map. Maak de maquette op de grond. Teken de bouw van de bij op het antwoordblad. Bekijk nu de tekening van de bloem onder jouw tekening. Kan je de delen van de bloem herkennen? Benoem: kelk, kroon, meeldraad en stamper. Zoek een echte bloem in de buurt van het bijenhotel. Kan je ook hier de delen herkennen? Waar zou de nectar zitten? Zet een kruisje op de tekening. Verbind het lichaamsdeel waarmee de bij voedsel verzamelt met de plaats op de bloem waar het voedsel zich bevindt. Misschien zijn er wel meerdere mogelijkheden... Stop alle stukken van de maquette terug in de map.

31 15 De place toe bie POSTENTOCHTantwoordblad GROEP Ik zie Bijen en hommels behoren tot de groep Een leuke bijennaam is touw holle stengels

32 15 De place toe bie POSTENTOCHTantwoordblad GROEP Tekening bij Tekening bloem: benoem kelk, kroon, meeldraad en stamper

33 16 Leven in & rond het water EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Ga tot aan het begin van de houten loopbrug. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Observeer het water. Is het water: - helder - troebel - zeer troebel? 2. Kruis aan op het werkblad welke planten je ziet. Zijn de planten: - ondergedoken - drijvend - oeverplanten? 3. Zie je nog andere waterplanten? Gebruik Zoekkaart Algemeen voorkomende waterplanten. Zie je dieren in de omgeving van het water? - kruis aan: dieren die je ziet - teken: ander dier die je ziet 4. Hoe kan je dit water: 1. vervuilen? 2. zuiver houden? Geef telkens 2 voorbeelden.

34 16 Leven in & rond het water POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. Het water is: Kruis aan: ondergedoken - drijvend - oever. ik zie gele lis riet kroos waterweegbree wilg hoornblad ondergedoken drijvend oever 3. Ik zie andere waterplanten: Kruis aan: dieren die je ziet. Ik teken een vervuilen zuiver houden

35 17 Een natje en een droogje EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Aan de beide kanten van de sloot staat een paal in het grasland. Bij elke paal doe je dezelfde opdracht. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Neem de vochtmeter. Lees eerst de bijlage. Meet bij de paal hoe vochtig de bodem is. Kruis aan: - grasland met paal 1 - grasland met paal 2 2. Neem het touw en leg het in een vierkant rond de paal. Hoeveel verschillende kruiden staan er in het vierkant? 3. Leg de kaartjes met de plantenafbeeldingen op een rij. Welke kruiden herken je in het vierkant? 4. Hoe komt het dat de graslanden verschillende kruiden hebben? Droog met de vod de vochtmeter af.

36 17 Een natje en een droogje POSTENTOCHTantwoordblad GROEP bodem vochtigheid aantal kruiden ik herken grasland met paal 1 grasland met paal 2 % % De graslanden hebben verschillende kruiden omdat:

37 18 De onderwereld EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Hier zoek je naar leven in de bodem. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. Neem het schopje en zet de witte bak op de grond. Schep wat aarde los, kijk onder takken en tussen bladeren en zoek diertjes. Doe de gevonden diertjes in de witte bak. Stop 1 diertje in het loeppotje en kijk goed. 1. Zoek het diertje op met de zoekkaart minidiertje en vul de tabel in. Zoek nog 3 andere diertjes. Laat de diertjes terug vrij. Maak witte bak, potjes en schopje met vod proper.

38 18 De onderwereld POSTENTOCHTantwoordblad 1. GROEP naam dier delen v/h lichaam vleugels ja/nee segmenten ja/nee aantal poten 6/8/ meer/minder Tip: segmenten betekent in kleine delen (eenheden) verdeeld. voortbeweging - kruipen -vliegen - springen - niet

39 19 Stille waters, diepe gronden EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Zet het materiaal op de werktafel of op de grond. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. Draai de keukenwekker op 10 minuten. Hoor je de wekker aflopen, dan is het tijd om met de opdracht te stoppen! - Neem de emmer en schep water uit de poel. - Doe het water in de witte bak - Neem een schepnet en schep heen en weer langs de oever en tussen de waterplanten. - Doe de inhoud van het net in de witte bak. - Zie je beweging in de bak? Neem nu de kleine potjes en schep met elk potje 1 diertje uit de bak. - Neem de zoekkaart en zoek op welke diertjes je gevangen hebt. - Kan je het diertje ook tekenen? Schrijf zijn naam erbij. Doe het water en de diertjes terug in de poel. Droog met de handdoeken opdrachtbak, kleine potjes, net en emmer goed af.

40 19 Stille waters, diepe gronden POSTENTOCHTantwoordblad GROEP Gevangen waterdiertjes Ik gebruik de zoekkaart en herken Ik teken

41 20 Sporen van de mens EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad In het reservaat heeft de mens goede maar ook minder goede invloed. Bekijk op het plan de route van de postentocht. Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Wandel tot aan de opdrachtpost 2 en kom terug. Kijk ondertussen naar de positieve en negatieve sporen die de mens achterliet. Noteer op je antwoordblad bij: - de positieve invloed - de negatieve invloed 2. Vind je afval onderweg, stop ze in de plastiekzak. De natuur is je dankbaar! 3. Bespreek met elkaar hoe je zelf zorg kunt dragen voor de natuur. Schrijf een idee neer op je antwoordblad.

42 20 Sporen van de mens POSTENTOCHTantwoordblad GROEP 1. POSITIEVE INVLOED NEGATIEVE INVLOED 2. De natuur is je dankbaar! 3. Ik heb een idee!

43 21 Lust jij een groen blaadje? EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHTvragenblad Beantwoord volgende vragen. Noteer de antwoorden op het antwoordblad. 1. Zoek aan de hand van de foto s de 4 planten (esdoorn, wilg, braam, Japanse duizendknoop) op en rond de open plek. Observeer elke plant en bekijk: - plant - blad - bladvorm - bladnerven - vrucht Neem de bijlage Kenmerken van een plant. Kies telkens het juiste antwoord en vul de tabel in. 2. Japanse Duizendknoop is een invasieve exoot. Zoek de betekenis op het internet in de klas. Hoort deze plant thuis in dit reservaat?

44 21 Lust jij een groen blaadje? POSTENTOCHTantwoordblad 1. GROEP plant blad bladvorm bladnerven vrucht 2. Invasieve exoot: ESDOORN WILG JAPANSE DUIZENDKNOOP Japanse Duizendknoop hoort hier thuis: ja / neen BRAAM

01 De hut vol info. POSTENTOCHTantwoordblad. biotoopstudie. 4. ja/neen. 5. ja/neen GROEP

01 De hut vol info. POSTENTOCHTantwoordblad. biotoopstudie. 4. ja/neen. 5. ja/neen GROEP 01 De hut vol info 1........ 2....... ha Het natuurreservaat is zo groot als.... voetbalvelden. 3......... 4. ja/neen 1...... 2...... 5. ja/neen een schildpad..... 6. 5 km 2 km 02 Vier landschappen op

Nadere informatie

01 De hut vol info. POSTENTOCHTvragenblad. biotoopstudie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN

01 De hut vol info. POSTENTOCHTvragenblad. biotoopstudie EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN 01 De hut vol info Je staat aan het infobord. Lees de tekst en kijk naar het plan. 1. Geef de volledige naam van het natuurreservaat. 2. Hoe groot is het reservaat in ha? Een voetbalveld is ½ ha. Hoeveel

Nadere informatie

POSTENTOCHT YIN ANTWOORDEN. POSTENTOCHTantwoordblad. stedelijk natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen. biotoopstudie. biotoopstudie.

POSTENTOCHT YIN ANTWOORDEN. POSTENTOCHTantwoordblad. stedelijk natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen. biotoopstudie. biotoopstudie. ANTWOORDEN POSTENTOCHT YIN stedelijk natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen 1 ste graad ASO 01 De hut vol info 1. Bourgoyen - Ossemeersen 2. 230 ha 460 voetbalvelden 3. Leie 4. ja/neen 1. aan de lijn te

Nadere informatie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie

groen in de stad BIOTOOPWANDELING BIOTOOPWANDELINGleidraad natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen biotoopstudie 1 MO biotoopstudie groen in de stad BIOTOOPWANDELING natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen 1 MO 01 Gewoon doen Deze wandeling met een biotooptas is ontwikkeld door het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen, Milieudienst

Nadere informatie

Opdrachtenboekje. Waterkant

Opdrachtenboekje. Waterkant enboekje Dit boekje is van Naam:... School:... Groep:... Waterkant - 1 - Dit heb je nodig Lichtgrensmeter 2 loeppotjes aquariumbakje plastic lepel of klein schepnetje groot schepnet zoekkaart waterdiertjes

Nadere informatie

Diertjes vangen en bekijken

Diertjes vangen en bekijken Hossebos wateropdracht 1 Diertjes vangen en bekijken Zoek een plekje aan de waterkant, waar je goed bij het water kunt. Leg alle materialen klaar. Vul het aquarium half met water en zet het op een plekje

Nadere informatie

NME-leerroute Kabouters in het Westerpark

NME-leerroute Kabouters in het Westerpark NME-leerroute Kabouters in het Westerpark 1 Groep Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen In het Westerpark woont een kaboutervolk. Dat weten niet zoveel mensen, maar voor deze ene keer hebben

Nadere informatie

Werkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water

Werkblad Waterrapport 1 - Kleur van het water Werkblad Waterrapport - Kleur van het water Water in sloten, plassen, meren en rivieren kan allerlei verschillende kleuren hebben door de stoffen die erin opgelost zijn. Meestal betekent helder en lichtgekleurd

Nadere informatie

WATERKWALITEIT IN HET BEATRIXPARK

WATERKWALITEIT IN HET BEATRIXPARK Klas: Groep: Vijver: namen van de groepsleden 1 2 3 4 5 Opdracht: WATERKWALITEIT IN HET BEATRIXPARK Je gaat in het Beatrixpark de waterkwaliteit bepalen van 1 of meerdere vijvers. Die kwaliteit zal niet

Nadere informatie

Bloeiend plantje Spoor van een dier

Bloeiend plantje Spoor van een dier Volwassen boom Jonge boom Dode boom Hoge struik Lage struik Varen Mos Klimmende plant Bloeiend plantje Spoor van een dier Paddenstoel (op de grond) Bodemdiertje Paddenstoel (op een boom) Activiteit 3 :

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,

Nadere informatie

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Kijk goed naar deze boom om te zien of het

Nadere informatie

EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHT. natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen. POSTENTOCHTleidraad. biotoopstudie 1 MO. biotoopstudie.

EERST LEZEN DAN DENKEN NU PAS DOEN POSTENTOCHT. natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen. POSTENTOCHTleidraad. biotoopstudie 1 MO. biotoopstudie. POSTENTOCHT natuurreservaat bourgoyen-ossemeersen 1 MO nme 01 Algemeen 1. Doelgroep: 12-14 jarigen Een klas met maximum 30 leerlingen van 1 MO A/B stroom voorzien van minstens 2 begeleiders. 2. Periode:

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:

Nadere informatie

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in)

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Rode opdracht: bomen Pak de Boomzoeker 1,2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Staat deze boom in bloei? 0 - Ja 0 - Nee

Nadere informatie

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden

Oude bomen. Opdracht 1 - Bijzondere bomen. Opdracht 2 De leeftijd van een boom meten. Benodigdheden Oude bomen meetlint In Amsterdam staan veel bomen. Sommige van die bomen zijn al heel oud en hebben veel meegemaakt. Bomen kunnen veel betekenen voor mensen. Denk bijvoorbeeld aan de kastanjeboom in de

Nadere informatie

Doe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6

Doe- pad Watertorenweg. Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 5-6 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij

Nadere informatie

Doos der wijzen: opdracht één

Doos der wijzen: opdracht één Doos der wijzen: opdracht één Zet de schoenendoos voor je voet, en bekijk alle kanten goed. De bodem zie je nu helemaal niet, heb daarover geen verdriet. Neem het deksel er eens van, hoeveel kanten zie

Nadere informatie

De Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan.

De Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan. De Dender ontspringt in... en mondt uit in de... in de stad... Deze stad dankt zijn naam hieraan. Dit werkblad en volgend werkblad worden in de klas gemaakt, voor dat ze op stap gaan en de Dender van dichtbij

Nadere informatie

Leerpad Holle Wegen Halen. Opdrachten. Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04

Leerpad Holle Wegen Halen. Opdrachten. Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04 Leerpad Holle Wegen Halen Opdrachten 1 Holle_Wegen_OPDRACHT.indd 1 20/04/10 14:04 OPDRACHT 1 Temperatuur in de holle weg Bovenaan de Kluis ligt het driesterrenplekje. Neem hier de thermometer uit het koffertje.

Nadere informatie

Rivierenhof. Ontdekkingstocht voor gezinnen

Rivierenhof. Ontdekkingstocht voor gezinnen Rivierenhof Ontdekkingstocht voor gezinnen t pech s e d e i k k a j T e lente ontdekt d INLEIDING TJAKKIE LENTE Tjakkie de specht voor gezinnen is een ontdekkingstocht met een bewegwijzerde route doorheen

Nadere informatie

Op het einde van de fotozoektocht moet je een klein stukje langs een vrij drukke straat stappen. Wees dus voorzichtig en hou uiterst links!

Op het einde van de fotozoektocht moet je een klein stukje langs een vrij drukke straat stappen. Wees dus voorzichtig en hou uiterst links! Startplaats We starten de fotozoektocht op de parking van de Hospicebossen te Nazareth. Deze parking bevindt zich aan de ingang vlakbij de brug over de autosnelweg. Wegbeschrijving: Vanaf de startplaats

Nadere informatie

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015

Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Een midden- en bovenbouwproject van het IVN Veldhoven Eindhoven Vessem najaar 2015 Doelgroep: Midden- en bovenbouw basisonderwijs: groep 5-8 Jaargetijde: Herfst, winter, lente en een stukje zomer. Plaats:

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden)

BIODIVERSITEIT. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden) BIODIVERSITEIT Datum: Groep 1 2 3 4 Namen:.. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden) 1.. 2.. 3.. 4.. 5.. Verklaar bondig het begrip Biodiversiteit..... NMEC

Nadere informatie

MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden-

MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- Aanwijzingen voor de leerkracht Kinderen willen doorgaans bij natuureducatieve activiteiten dieren zien. Aangezien de meeste dieren eerder zo snel

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Herfst

Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten

Nadere informatie

SPEURNEUZEN in de Groene Velden

SPEURNEUZEN in de Groene Velden klimaatstad 2 SPEURNEUZEN in de Groene Velden Start aan het infobord in de Zuibroek. Bekijk het plan op het bord. Vergelijk met het plan in je eigen bundel. Zie Duid aan of noteer op je plan: waar je bent

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT. Groep Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden)

BIODIVERSITEIT. Groep Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden) BIODIVERSITEIT Datum: Groep 1 2 3 4 Namen:.. Welke stappen doorloop je als je een wetenschappelijk onderzoek doet? (kernwoorden)..... Verklaar bondig het begrip Biodiversiteit..... Werkbladen: Veldwerk

Nadere informatie

VOEL! KLEUTERS. Vlinderen. --> in zijvak hand

VOEL! KLEUTERS. Vlinderen. --> in zijvak hand VOEL! KLEUTERS Vlinderen kaart zon/wolk --> in zijvak hand De begeleider kiest een open plek met bloemen. De kinderen zijn vlinders die rondfladderen in het grasland. Vlinders hebben de warmte van de zon

Nadere informatie

SPEURNEUZEN in de Groene Velden

SPEURNEUZEN in de Groene Velden klimaatstad 1 SPEURNEUZEN in de Groene Velden Planlezen Start aan het infobord in de Zuibroek. Bekijk het plan op het bord. Vergelijk met het plan in je eigen bundel. Zie Duid aan of noteer op je plan:

Nadere informatie

bodem ph indicator ph-waarde van water = 7 = neutraal ph-waarde van citroen = 2 = zuur ph-waarde van cola = 3 = zuur

bodem ph indicator ph-waarde van water = 7 = neutraal ph-waarde van citroen = 2 = zuur ph-waarde van cola = 3 = zuur bodem ph indicator Met deze test meet ik hoe zuur of niet zuur (=basisch) de bodem is, uitgedrukt in een ph-getal. Hoe zuurder de grond hoe lager het getal. ph-waarde van water = 7 = neutraal ph-waarde

Nadere informatie

Ik weet wat een wintervoorraad is en waarom dieren dit verzamelen. (weinig verse voeding in de winter)

Ik weet wat een wintervoorraad is en waarom dieren dit verzamelen. (weinig verse voeding in de winter) Ik weet wat een wintervoorraad is en waarom dieren dit verzamelen. (weinig verse voeding in de winter) Ik kan de sporen en poten van bepaalde dieren herkennen. (zie themaboekje pag. 2) Ik ken de 12 maanden

Nadere informatie

LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD WERKBLADEN

LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD WERKBLADEN LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD WERKBLADEN 2 LEVEN IN DE BIO-APPELBOOMGAARD - WERKBLADEN GROTE BOMEN & KLEINE BOMEN Grote bomen... of kleine bomen? Zijn de bomen in deze boomgaard hoogstammen of laagstammen?

Nadere informatie

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen

WERKBLAD OPDRACHTEN. Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen. 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen Dassenwerk WERKBLAD OPDRACHTEN Locatie: De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2008 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je gaat een onderzoek doen in een klein gebied van Nationaal

Nadere informatie

Bomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:

Bomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in: Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................

Nadere informatie

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1

Nadere informatie

Veldonderzoek. Deel 1. Biologisch onderzoek. Onderzoek van het water van het Apeldoorns Kanaal.

Veldonderzoek. Deel 1. Biologisch onderzoek. Onderzoek van het water van het Apeldoorns Kanaal. Biologisch onderzoek Deel 1 Onderzoek van het water van het Apeldoorns Kanaal. Controleer het onderzoeksmateriaal potloden touw met loodje (10 m) meetlint peilstok of lat (2 m) bakje thermometer plastic

Nadere informatie

Ontdekkingstocht voor gezinnen

Ontdekkingstocht voor gezinnen Rivierenhof Ontdekkingstocht voor gezinnen Tjakkie de specht ontdekt de herfst INLEIDING TJAKKIE HERFST Tjakkie de specht voor gezinnen is een ontdekkingstocht met een bewegwijzerde route doorheen het

Nadere informatie

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Aftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Aftekenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Werkblad 1 Schematisch

Nadere informatie

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit

Materiaal Groen. Deel 3: Groen groeit Materiaal Groen Deel 3: Groen groeit Colofon Deel 3: Groen groeit Onderdeel van het materiaal Groen, met de thema s: Seizoenen (dl. 1), Groen in de stad (dl. 2), Groen groeit (dl. 3), Thuis tuinieren (dl.

Nadere informatie

Leesboekje de seizoenen

Leesboekje de seizoenen Leesboekje de seizoenen Leesboekje De Seizoenen Pagina 1 Dit is de winter. Dit is de sneeuw. Dit is de hagel. Dit is de ijzel. Dit is het ijs. Dit is het donker. Dit is het licht. Dit is de kat. Dit is

Nadere informatie

Opdrachtkaarten Lente

Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de

Nadere informatie

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:

( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: ( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE HERFST waarneemvel 1 WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. KRUIS AAN WAT JE ZIET AAN JULLIE TAK Nog groene bladeren Gekleurde bladeren Kale takken Vruchten

Nadere informatie

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam. Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,

Nadere informatie

Natuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin

Natuur dagboek. Op ontdekking in je achtertuin Natuur dagboek Op ontdekking in je achtertuin Hey daar! Dit is jouw eigenste, hoogst persoonlijkste Dit natuurdagboek is van natuurdagboek. Trek de tuin, het park of het bos in. Gebruik je ogen, oren en

Nadere informatie

Ga je mee op watersafari?

Ga je mee op watersafari? Informatie en reserveringen voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden: www.np-weerribbenwieden.nl Beulakerpad 1 8326 AH Sint Jansklooster t 0527-246196 / 06-12890380 e n.vanderlaan@ivn.nl Ga je mee op

Nadere informatie

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN

DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN DE HERFST DE HERFST: KLEURRIJK SEIZOEN vanaf 2de graad lager onderwijs. x vak: muzische vorming x duur: halve dag GRIEZELBOS HET KLEINE VIEZE BEESTJES- ONDERZOEK! verloop: x verdeel de klas in verschillende

Nadere informatie

Wriemelbeestjes. Aanwijzingen begeleider: Laat gevangen diertjes naderhand weer los.

Wriemelbeestjes. Aanwijzingen begeleider: Laat gevangen diertjes naderhand weer los. Spits je lepeloren Ga zitten en doe je ogen dicht. Draai je lepeloren naar alle kanten. Wat kun je allemaal horen? Hoor je andere konijnen? Sluipt daar een vos door de struiken? Of is het de wind? Laat

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.

Nadere informatie

Bomen in drie seizoenen

Bomen in drie seizoenen Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 1 WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - WINTER, LES 2-2004 2 Bomenopdracht in drie

Nadere informatie

Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs

Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige

Nadere informatie

Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012

Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Een basisschool project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2012 Doelgroep: Midden- en Bovenbouw Basisonderwijs: groep 5-8 jaargetijde: Voorjaar, zomer, herfst plaats: Bij school, in een park, in een

Nadere informatie

Bomen in drie seizoenen

Bomen in drie seizoenen Bomen in drie seizoenen Naam van mijn boom Namen groepsgenoten WERKBLAD - BOMEN IN DRIE SEIZOENEN - 2006 (MET DANK AAN HET AMSTERDAMS NME CENTRUM) 1 Herfst 1 Determineren een 2 Boomhoogte meter hoog 3

Nadere informatie

Boterbloemen in het gras

Boterbloemen in het gras Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk

Nadere informatie

Een project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2009

Een project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2009 Een project van het IVN Veldhoven / Vessem voorjaar 2009 Doelgroep: groepen 4 t/m 8 Plaats: een goed bereikbare plek aan stilstaand of stromend water (zie kaartje). Doel: Ontdekken dat er zich een interessante

Nadere informatie

WORD EEN ECHTE bomenkenner!

WORD EEN ECHTE bomenkenner! WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een

Nadere informatie

Van eitje tot vlinder

Van eitje tot vlinder Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje

Nadere informatie

NME-leerroute Bomen in het Wandelbos

NME-leerroute Bomen in het Wandelbos NME-leerroute Bomen in het Wandelbos 5 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen De oudste, dikste en hoogste levende wezens op aarde zijn bomen. In het Wandelbos gaan we bomen onderzoeken,

Nadere informatie

Voorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 3-4

Voorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 3-4 Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten

Nadere informatie

Wriemelbeestjes. Als je een holletje gaat graven kom je kleine beestjes tegen. Kun jij kleine beestjes vinden als je in de bladhoop graaft?

Wriemelbeestjes. Als je een holletje gaat graven kom je kleine beestjes tegen. Kun jij kleine beestjes vinden als je in de bladhoop graaft? Spits je lepeloren Ga zitten en doe je ogen dicht. Draai je lepeloren naar alle kanten. Wat kun je allemaal horen? Hoor je andere konijnen? Sluipt daar een vos door de struiken? Of is het de wind? Laat

Nadere informatie

onderzoek werkblad naam: Biodiversiteit les & In de klas Buiten - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker

onderzoek werkblad naam: Biodiversiteit les & In de klas Buiten - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker Biodiversiteit naam: - twee bakken - tuinschop of spade - loeppotjes of vergrootglazen - zoekkaart Bodemdiertjes of site dierenzoeker.nl of de app dierenzoeker In de klas Er leven in Nederland meer dan

Nadere informatie

Vind de schat van Het Vinne!

Vind de schat van Het Vinne! Vind de schat van Het Vinne! Zoek de eerste stopplaats met behulp van het plan aan de andere kant van deze paal 1. Ik voel, ik voel wat jij niet voelt: Eén deelnemer sluit zijn ogen. De anderen zoeken

Nadere informatie

Groep: Schrijf achter elk dier waar je denkt dat het woont. a) De mensen in het clipje laten aan andere mensen zien dat het hun huis en tuin is.

Groep: Schrijf achter elk dier waar je denkt dat het woont. a) De mensen in het clipje laten aan andere mensen zien dat het hun huis en tuin is. Naam: Groep: LES 3 - WERKBLAD 1 Kamertje te huur! SAMENWONEN Bekijk het clipje: Samenwonen. a) Met wie woon jij samen in en om jouw huis? Schrijf de namen op van de mensen die in jouw huis wonen. Welke

Nadere informatie

Naverwerking in de klas

Naverwerking in de klas Naverwerking in de klas Inhoud 1. Inleiding 2. Speuren naar insecten 2.1 Inleiding 2.2 Voorbereiding 2.3 Opdracht 1: een bodemval plaatsen 2.4 Opdracht 2: insecten verzamelen en determineren 2.5 Afsluiter

Nadere informatie

Werkbladen landschapsstudie

Werkbladen landschapsstudie Werkbladen landschapsstudie Naam: Start aan Noteer en duid aan op je kaart: Bos plantage - weide akker bebouwing Op welke hoogte ligt?. Op welke hoogte ligt het kruispunt?. Welk is het verschil tussen

Nadere informatie

Mijn Boom. Werkboekje. C.N.M.E. De Groenling

Mijn Boom. Werkboekje. C.N.M.E. De Groenling Mijn Boom Werkboekje SEPTEMBER Mijn boom Zoek een boom op in de buurt waar je regelmatig even naar toe kunt. Let er op dat je bij de onderste takken kunt komen. Ruimte voor een foto of tekening van je

Nadere informatie

Voorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 5-6

Voorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 5-6 Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 5-6 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 5 en 6. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Voorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 1-2

Voorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 1-2 Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen

Nadere informatie

Doe- pad Watertorenweg

Doe- pad Watertorenweg Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 3-4 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Mileu, in opdracht van de Gemeente Harderwijk. Wij

Nadere informatie

Winkelen in het bos?

Winkelen in het bos? Winkelen in het bos? Natuur, tweede graad Doelstellingen Kinderen ervaren dat het bos uit verschillende delen en bewoners bestaat. Kinderen ontdekken verbanden tussen alle delen en bewoners van het bos.

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen

De grond waarop wij wonen GROEP 3/4 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de planten in de omgeving van de kinderen van de onderbouw.

Nadere informatie

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8

NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Tijdens deze wandeling ontdekken we meer over de bijen, kleine maar belangrijke inwoners van de stad.

Nadere informatie

1e klas. BiNaSch slootwateronderzoek. Deze reader is van: Scala Rietvelden Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas. Klas:.

1e klas. BiNaSch slootwateronderzoek. Deze reader is van: Scala Rietvelden Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas. Klas:. 1e klas BiNaSch slootwateronderzoek Deze reader is van: Klas:. Docent: Vakgroepen natuurkunde, scheikunde en biologie 1e klas Waterkwaliteit In deze lessencyclus ga je naar de kwaliteit van het water van

Nadere informatie

Basiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:..

Basiscursus planten: Bladvormen. Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:.. 2012 Basiscursus planten: Bladvormen Klas:. Plantenpersnr: Namen van leerlingen: 1:.. 2:. Basiscursus planten: Bomen verliezen hun bladeren en sparen zo hun energie om straks na de winter weer helemaal

Nadere informatie

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot?

Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Raadsel 1: Wat is het verschil tussen de westkant en de oostkant van de Grote Vlasroot? Loop een rondje om het ven; ga over het dammetje. Let ook op hoogteverschillen. Materialen: Neem het kompas. Raadsel

Nadere informatie

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet

Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet Naam: Groep: LES 1 - WERKBLAD 1 Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet 1. OP STAP Bekijk het clipje: Op stap. Mensen gaan naar hun werk, naar school of op bezoek bij familie. Ze gaan boodschappen doen, naar

Nadere informatie

Bolle akker. locatie 1. Coelhorsterweg

Bolle akker. locatie 1. Coelhorsterweg IE S R CU X E ETS I F e d T j S i E b t EN an he AND-W T H C L v A G R O D O H OP I OO M ct e j o pr Bolle akker locatie 1 Coelhorsterweg Een bolle akker is een stuk landbouwgrond dat, voordat er kunstmest

Nadere informatie

Opdrachtenboekje Veldwerk klas 1 Mondriaan College Oss Mei/Juni 2006

Opdrachtenboekje Veldwerk klas 1 Mondriaan College Oss Mei/Juni 2006 Opdrachtenboekje Veldwerk klas 1 Mondriaan College Oss Mei/Juni 2006 Klas: Groepsnummer: Namen: Mondriaan College Oss Brugklas 1 veldwerk Mei/Juni 2/20 Inhoudsopgave Opdracht 1 Waterdieren 6 Opdracht 2

Nadere informatie

Loof-en naaldbomen. Naam :

Loof-en naaldbomen. Naam : Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud:

Nadere informatie

COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 24. Duizendpoot in bed

COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 24. Duizendpoot in bed COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 24 Duizendpoot in bed COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 25 Twaalf groepen dieren COMPOSTEREN MET KINDEREN WERKBLAD 26 Instructieblad Jerom knutselen sok stokje prop papier

Nadere informatie

1. Samen maken we muziek vandaag

1. Samen maken we muziek vandaag 1. Samen maken we muziek vandaag We verzamelen voor het gebouw van de Natuurtuin Na een korte inleiding zingen we samen het lied samen maken we muziek vandaag. Dit lied zullen we telkens zingen als we

Nadere informatie

Lieveheersbeestjes. Tijdstip: april, mei als bijv. een kind met een lieveheersbeestje binnenkomt

Lieveheersbeestjes. Tijdstip: april, mei als bijv. een kind met een lieveheersbeestje binnenkomt KB1 Tijdsinvestering: 30 minuten 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter Tijdstip: april, mei als bijv. een kind met een lieveheersbeestje binnenkomt 1. Inleiding Kleuters hebben iets met lieveheersbeestjes.

Nadere informatie

Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs

Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Planten voor de Prins Werkmap Eerste graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige

Nadere informatie

De grond waarop wij wonen.

De grond waarop wij wonen. De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.

Nadere informatie

Het kiemen van zaden

Het kiemen van zaden Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming

Nadere informatie

Doe- pad Watertorenweg

Doe- pad Watertorenweg Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 1-2 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu in opdracht van gemeente Harderwijk. Wij hebben

Nadere informatie

GROEP 1-2. Wat valt er buiten te BELEVEN?!

GROEP 1-2. Wat valt er buiten te BELEVEN?! GROEP 1-2 Wat valt er buiten te BELEVEN?! * Is evenveel ook even zwaar? Is een emmer met bladeren even zwaar als een emmer met stenen of takken? Hoeveel stenen zijn net zo zwaar als een emmer bladeren?

Nadere informatie

' Educatieve dienst 2007 'Winkelen in het bos' Winkelen in het bos

' Educatieve dienst 2007 'Winkelen in het bos' Winkelen in het bos Winkelen in het bos Doelstellingen : cognitief De drie functies van een bos kunnen duiden als ecologisch, sociaal en economisch Het verband kunnen leggen tussen een product uit de supermarkt en de grondstof

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen

Project Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen

Nadere informatie

Natuurpad. Haarlemmermeerse bos

Natuurpad. Haarlemmermeerse bos Haarlemmermeerse bos Het natuurpad in het Haarlemmermeerse bos is een speel, beleef en doe pad waarbij je op zoek gaat naar twaalf genummerde borden met QR codes. Er zijn twee startpunten, de eerste is

Nadere informatie

Natuurpad. Haarlemmermeerse bos

Natuurpad. Haarlemmermeerse bos Haarlemmermeerse bos Het natuurpad in het Haarlemmermeerse bos is een speel, beleef en doe pad waarbij je op zoek gaat naar twaalf genummerde borden met QR codes. Het pad begint en eindigt bij het informatiebord

Nadere informatie

Observatie van de wegberm

Observatie van de wegberm Observatie van de wegberm Materiaal ringbundel plantenkaarten plantengids de Nieuwe Bloemengids werkblad Observatie van een wegberm schrijfmateriaal, klembord Na opdracht alle materiaal terug netjes opbergen.

Nadere informatie

lesdoelen - De kinderen ontdekken:

lesdoelen - De kinderen ontdekken: lesbrief moestuintjes - lesvoorbereiding Bij zoekt bloem De kinderen ontleden een bloem en maken bloembommen voor de bijen. benodigdheden tijdens de les - Vijf á zes bloemen waarbij stamper en meeldraden

Nadere informatie

Meer dan gras. Terreinstudie in de Bourgoyen

Meer dan gras. Terreinstudie in de Bourgoyen Meer dan gras Terreinstudie in de Bourgoyen Stad Gent - Educatieve Diensten - Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen - 2018 Driepikkelstraat 32, 9030 Mariakerke - ( 09 226 15 01-7 bourgoyen.educatie@stad.gent

Nadere informatie

Leerlingboekje Sonnenborgh

Leerlingboekje Sonnenborgh Leerlingboekje Sonnenborgh Hoe komen we aan de gegevens op deze weerkaart en wat vertellen die ons over het weer? Tijdens je bezoek aan Sonnenborgh ga je het ontdekken! Legenda De letters L en H geven

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens

Nadere informatie