Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Naar een onderzoeksprogramma Curious Minds - Kunsteducatie

Transcriptie

1 Onderzoeksgroep Kunsteducatie Hanzehogeschool Groningen Naar een onderzoeksprogramma Curious Minds - Kunsteducatie Evert Bisschop Boele, Herman Veenker, Ineke Haakma - 14 november 2016

2 Opbouw 1. Idiocultureel kunstonderwijs (Evert Bisschop Boele) 2. Talentenkracht (Herman Veenker) 3. Curious Minds Kunsteducatie (Ineke Haakma)

3 Hoe het begon Beleidsmatige inzet: - Cultuureducatie met Kwaliteit - Meer Muziek in de Klas Maar ook: - Focus op taal en rekenen - Onzekerheid over eigen kunnen - Uitbesteding van kunsteducatie

4 Het probleem Groot verschil tussen het belang van kunst (i.c. muziek) in het dagelijks leven en de status van kunstonderwijs op school: - Van tegen de 90% van groepsleerkrachten in het basisonderwijs wordt gezegd dat ze niet voldoende bekaam zijn om zelf muziek in de klas een plek te geven. (Hoogeveen e.a., 2014) - Van alle Nederlandse examenleerlingen in het v.o. kiest iets meer dan 2% voor het vak muziek als eindexamenvak. (Alberts & Erens, 2015) - Stemmers op de Top 2000 gaven aan dat het vak geschiedenis hun favoriete vak op school was; het vak muziek stond op plaats negen. (Draaisma, Wijfjes & Vingerhoets, 2011)

5 ?

6 De duiding Daniel Cavicchi MayDayGroup ( Idio-cultuur uniek begrip van wat het betekent om muzikaal in deze wereld te zijn vs. geïnstitutionaliseerde schoolmuziek-cultuur: het werk ; de uitvoering; het notenschrift; de technische beheersing (Cavicchi 2009)

7 Idiocultureel Muziek-/kunstonderwijs Doel: helpt leerlingen (idealiter) hun eigen kunstenpad te vinden en andermans kunstzinnigheid te respecteren en waarderen; en dat gebeurt in samenwerking (kunstonderwijs vindt plaats in een systeem; het gebeurt niet alleen in en door de school) door zelfbewuste professionals.

8 Idiocultureel muziekonderwijs Vorm en inhoud kunstonderwijs richt zich op de persoonlijke kunstzinnige ontwikkeling van het kind het talent in ieder kind kunstonderwijs verbreedt en verdiept basisonderwijs: de groepsleerkracht is een centrale actor (maar niet de enige)

9 Talent in de klas Kijken naar (W&T) talent van jonge kinderen TalentenKracht Groningen Rijksuniversiteit Groningen Prof. dr P. van Geert en Dr. H. Steenbeek i.s.m. Ipabo Amsterdam, Universiteit Utrecht Dr Herman Veenker, Hanzehogeschool Groningen

10 Opbouw Ontwikkeling en talent De interactiedriehoek Het begrip talentmoment De leerkracht Pedagogisch-didactische strategieen Vragen stellen Het gebruik van video Kijkwijzers Onderzoek m.b.v. transcripties

11 Een belangrijk kenmerk van talentontwikkeling Ontwikkeling van talent is een niet-lineair proces zowel langzame en gestage als relatief plotse ontwikkeling toename en afname tijdelijke teruggang

12 De interactiedriehoek kind beïnvloedt beïnvloedt volwassene beïnvloedt taak De rol van de interactie met leerkracht en materiaal

13 Talentmoment spontaan (of uitgelokt) leermoment binnen de les waarin er ruimte is om een onderwerp te bespreken er sprake is van communicatie kind-volwassene-materiaal waarin de leerling enthousiast is, exploreert en verbanden legt

14 Talentmoment waarin de leerkracht dit talent ziet en/of ontlokt... (maakt er gebruik van, werkt het uit...) zijn/ haar eigen talent voor lesgeven / instructie laat zien In de vorm van feedback / doorvragen die aansluit op het hogere niveau van de leerling En verder uitlokt scaffolding

15 De opwaartse talentspiraal volwassene motivatie inspanning kind talentgebied motivatie 15

16 De leerkracht Drie pedagogisch-didactische strategieën - vragen stellen - gebruik maken van de empirische cyclus - scaffolding

17 Leerlinggerichte vragen Logische vragen Wat is een planeet? Controlevraag: test (leerkrachtgericht) Referentiële vragen: echte vragen (leerlinggericht) Reactievragen (echovragen) Check begrip (leerkrachtgericht) Bevestigende check (leerlinggericht) Verklaringsverzoek (leerlinggericht) Heb je wel eens een planeet gezien? Okay? Snap je dat? Dus je bedoelt dat? Wat bedoel je? Zeg je eigenlijk dat?

18 Wat zou er gaan gebeuren als? Opzetten van het onderzoek: Vragen gericht op aanpak Hoe kunnen we dit uitzoeken? Hypothese opstellen: vragen gericht denken en redeneren Doorvragen en aanmoedigen Aanmoedingsvragen Reactievragen: -Bevestigende check Dus jij -verklaringsverzoek zegt? Gegevens verzamelen: Wat zie vragen je? gericht op het handelen Hoe warm is Kun Waarnemingsvragen jij dat het water? ook? Meetvragen Welke is langer? Vergelijksvragen Conclusies trekken: gericht op denken en redeneren Constateren: gericht op denken en redeneren Klopt het met wat je eerder dacht? Wat bedoel je precies? Hoe komt het dat, denk je?

19 Kijkwijzer Kijkwijzer als instrument bij het leren zien van talentvol gedrag in korte filmpjes in de klas of groep Kijken vanuit de leerkracht Kijken vanuit de leerling Kijken vanuit het materiaal en de taak De dynamica van talent

20 Voorbeeld Kijkwijzer Videoclip. 1. Wat gebeurt er? 2. Wat valt je op? 3. Welk talentvol gedrag laat het kind zien? 4. Welk talentvol gedrag laat de man zien? 5. Biedt het materiaal voldoende mogelijkheden om te onderzoeken

21 Onderzoek: interacties in kaart brengen en analyseren

22 Observeerbaar gedrag v a n d e l e e r k r a c h t Soort uiting Aanmoediging Open vraag Gesloten vraag Informatie geven Instructie Stop

23 Observeerbaar gedrag v a n d e l e e r l i n g Stadium niveau van inzicht Niet codeerbaar Sensorimotor actions Sensorimotor mappings Sensorimotor system Single representations Representational mappings Representational systems Voorbeeld van uiting van leerling Het kind geeft antwoord op een gesloten vraag. (ja/nee) Het is wit. Je kunt dit knopje induwen. Je kunt dit stokje in de buis duwen. Als je draait, dan gaan de staafjes op en neer. Het object drijft, omdat het licht is. Het hendeltje draait de wieltjes en dan kunnen de wieltjes het ene staafje hoger duwen (representatie 1) dan het andere en zo gaat de bal elke keer en plekje naar voren op die staafjes (representatie 2). In deze spuit zit lucht en als ik duw, dan gaat hij door het slangetje naar de andere buis. Daar duwt de lucht dat ding van die spuit omhoog en dan kan ik hem weer induwen en dan gaat die andere weer omhoog.

24 Belangrijke vragen: Hoe kan een opwaartse schaal voor een gebied uit de kunsten (specifiek voor muziek, beeldend, drama) worden gedefinieerd? - mate van creativiteit? - mate van originaliteit? - mate van betekenisvol zijn? En dan: Wat is zichtbaar in de interactie?

25 Curious Minds Het toepassen van de TalentenKracht benadering in de kunsteducatie.

26 Hanzehogeschool Groningen, Center of Expertise Healthy Ageing. dr. Jeannette Doornenbal (Participeren & Leren) - lector dr. Henderien Steenbeek (Leren & Gedrag) - lector dr. Evert Bisschop Boele (Kunst, Cultuur & Zingeving) - lector dr. Ineke Haakma postdoc onderzoeker

27 Doel van het onderzoek Het toegankelijk maken van de TalentenKracht benadering voor het kunstonderwijs. Focus op: - beeldende vakken (tekenen, schilderen, handvaardigheid) - primair onderwijs

28 1. Verkenning Inhoud onderzoek 2. Vertaling 3. Coaching

29 1. Verkenning Hoe wordt het beeldend kunstonderwijs momenteel vormgegeven op de basisschool? Wordt er al gebruik gemaakt van de uitgangspunten van TalentenKracht?

30 2. Vertaling Hoe kan de Talentenkracht benadering worden vormgegeven in het beeldend onderwijs? Vertaling van de pedagogisch-didactische strategieën 1. vragen stellen 2. de empirische cyclus 3. scaffolding

31 - Literatuurstudie - Observeren in de klas - Interviews Methode:

32 3. Coaching Is het mogelijk een coachingstraject op basis van Talentenkracht te ontwikkelen voor leerkrachten op de basisschool?

33 3. Coaching - Hoe moet dit coachingstraject eruit komen te zien? - Welk effect moet het hebben op de leerkracht? - Welk effect moet het hebben op de leerling? - Interacties in kaart brengen en analyseren

34 Belangrijke vragen: Hoe kan een opwaartse schaal voor een gebied uit de kunsten (specifiek voor muziek, beeldend, drama) worden gedefinieerd? - mate van creativiteit? - mate van originaliteit? - mate van betekenisvol zijn? En dan: Wat is zichtbaar in de interactie?

35 Observeerbaar gedrag v a n d e l e e r k r a c h t Soort uiting Aanmoediging Open vraag Gesloten vraag Informatie geven Instructie Stop

36 Observeerbaar gedrag v a n d e l e e r l i n g Stadium niveau van inzicht Niet codeerbaar Voorbeeld van uiting van leerling Het kind geeft antwoord op een gesloten vraag. (ja/nee) Sensorimotor actions Sensorimotor mappings Sensorimotor system Single representations Representational mappings Representational systems Het is wit. Je kunt dit knopje induwen. Je kunt dit stokje in de buis duwen. Als je draait, dan gaan de staafjes op en neer. Het object drijft, omdat het licht is. Het hendeltje draait de wieltjes en dan kunnen de wieltjes het ene staafje hoger duwen (representatie 1) dan het andere en zo gaat de bal elke keer en plekje naar voren op die staafjes (representatie 2). In deze spuit zit lucht en als ik duw, dan gaat hij door het slangetje naar de andere buis. Daar duwt de lucht dat ding van die spuit omhoog en dan kan ik hem weer induwen en dan gaat die andere weer omhoog.

37 Samengevat Het doel van dit onderzoek is om in het basis onderwijs leeromgevingen te creëren die talenten van kinderen op het gebied van de beeldende kunsten ontlokken en stimuleren.

38

39 Vragen?

40 Subject: Joshua Bell A man sat at a metro station in Washington DC and started to play the violin; it was a cold January morning. He played six Bach pieces for about 45 minutes. During that time, since it was rush hour, it was calculated that thousands of people went through the station, most of them on their way to work. Three minutes went by and a middle aged man noticed there was musician playing. He slowed his pace and stopped for a few seconds and then hurried up to meet his schedule. A minute later, the violinist received his first dollar tip: a woman threw the money in the till and without stopping continued to walk. A few minutes later, someone leaned against the wall to listen to him, but the man looked at his watch and started to walk again. Clearly he was late for work. The one who paid the most attention was a 3 year old boy. His mother tagged him along, hurried but the kid stopped to look at the violinist. Finally the mother pushed hard and the child continued to walk turning his head all the time. This action was repeated by several other children. All the parents, without exception, forced them to move on. In the 45 minutes the musician played, only 6 people stopped and stayed for a while. About 20 gave him money but continued to walk their normal pace. He collected $32. When he finished playing and silence took over, no one noticed it. No one applauded, nor was there any recognition. No one knew this but the violinist was Joshua Bell, one of the top musicians in the world. He played one of the most intricate pieces ever written,with a violin worth 3.5 million dollars. Two days before his playing in the subway, Joshua Bell sold out at a theater in Boston and the seats average $100. This is a real story. Joshua Bell playing incognito in the metro station was organized by the Washington Post as part of a social experiment about perception, taste and priorities of people. The outlines were: in a commonplace environment at an inappropriate hour: Do we perceive beauty? Do we stop to appreciate it? Do we recognize the talent in an unexpected context? One of the possible conclusions from this experience could be: If we do not have a moment to stop and listen to one of the best musicians in the world playing the best music ever written, how many other things are we missing?