RAPPORT REGULIER SCHOOLTOEZICHT. BASISSCHOOL KERCKEBOSCH Oranje Nasaulaan GA Zeist

Transcriptie

1 RAPPORT REGULIER SCHOOLTOEZICHT BASISSCHOOL KERCKEBOSCH Oranje Nasaulaan GA Zeist BRIN-nummer school Uitvoerende inspecteur(s) : 09OD : mw drs J. van Putten Datum schoolbezoek : Datum vaststelling rapport : 7 mei 2001 Handtekening eerstverantwoordelijke inspecteur :

2

3 1 INLEIDING Op 30 januari 2001 heeft de inspectie basisschool "Kerckebosch" bezocht in het kader van regulier schooltoezicht (RST). Dit rapport geeft in het kort de resultaten daarvan weer. Ter inleiding op dit rapport het volgende. Bij het toezicht gaat de inspectie na of de praktijk van het onderwijs in de school in overeenstemming is met de doelstellingen en bepalingen in de wet en met de bedoeling van de wetgever. Bij RST is dit beperkt tot de kern van goed onderwijs. Het gaat hierbij om de leerresultaten en de kern van het leerstofaanbod, de leertijd, het didactisch handelen van de leraren en de leerlingenzorg. In de brochure 'Schooltoezicht 2000' is de kern van goed onderwijs uitgebreid beschreven. Door middel van RST komt de inspectie tot een waardering van die kern. Naast het waarderen van de kwaliteit van het onderwijs op de school is het bevorderen van de ontwikkeling van het onderwijs een doelstelling van RST. Daartoe wijst de inspectie sterke en zwakke kanten van het onderwijs in de school aan. Op basis daarvan spreekt de inspectie met de school over mogelijkheden en plannen voor verdere ontwikkeling. Bij een schoolbezoek RST staat de vraag centraal: Komen op deze school de indicatoren die de kern van goed basisonderwijs vormen in voldoende mate voor? Ook gaat de inspectie na of enkele schooldocumenten op het punt van volledigheid, realiteitsgehalte en functionaliteit voldoen aan de bedoeling van de wetgever. Om de centrale vraag te kunnen beantwoorden heeft de inspectie kennis genomen van relevante schooldocumenten en van vragenlijsten die door de directie en de coördinator(en) leerlingenzorg zijn ingevuld. Tijdens het bezoek aan de school heeft de inspectie gesprekken gevoerd met de directie en de coördinator(en) van de leerlingenzorg. Ook heeft de inspectie de onderwijspraktijk geobserveerd in de groepen 1 / 2, 3, 5 en 8. In deze groepen zijn lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde bijgewoond. Daarbij is informatie verzameld over het didactisch handelen van de leraren. Bovendien is nagegaan of het beeld van de geobserveerde onderwijspraktijk voor het leerstofaanbod, de leertijd en de leerlingenzorg overeenkomt met de informatie uit de documenten en de gesprekken. Aan het eind van het bezoek heeft de inspectie de resultaten en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie, team en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag. Het rapport is als volgt opgebouwd. Onder 'Resultaten' (in hoofdstuk 2) zijn de bevindingen van de inspectie in zes tabellen gerangschikt. In hoofdstuk 3 staan de conclusies die de inspectie trekt op basis van haar bevindingen. De conclusies zijn in hetzelfde hoofdstuk nader toegelicht. In hoofdstuk 4 zijn de afspraken opgenomen die naar aanleiding van het bezoek met de directie van de school zijn gemaakt. 3

4 4

5 2 RESULTATEN De resultaten zijn geordend in zes tabellen. De eerste vijf tabellen hebben betrekking op de belangrijke kenmerken van goed basisonderw ijs. In deze tabellen is aangegeven of de inspectie die kenmerken in voldoende of onvoldoende mate op de school heeft aangetroffen. In de zesde tabel is aangegeven of enkele schooldocumenten voldoen aan de bedoeling van de wetgever. 1 Opbrengsten in voldoende mate nee ja 1.1 De prestaties van leerlingen aan het einde van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 De prestaties van leerlingen gedurende de schoolperiode hebben ten minste het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. geen waardering 2 Leerstofaanbod in voldoende mate nee ja 2.1 Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal is dekkend voor de kerndoelen. 2.2 Het leerstofaanbod voor rekenen en wiskunde is dekkend voor de kerndoelen. 2.3 Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde wordt aangeboden tot en met het niveau van groep 8 basisonderwijs. 2.4 Het leerstofaanbod vertoont een doorgaande lijn. 2.5 Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal is afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie. 2.6 Het (leerstof)aanbod komt tegemoet aan relevante verschillen tussen leerlingen. geen waardering 5

6 3 Leertijd in voldoende mate nee ja 3.1 De school heeft voldoende onderwijstijd gepland. 3.2 De school zorgt ervoor dat de geplande onderwijstijd is afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie. 3.3 De leraren realiseren de geplande onderwijstijd. 4 Didactisch handelen in voldoende mate nee ja 4.1 De leraren geven een duidelijke uitleg van de leerstof en de opdrachten 4.2 De leraren gaan regelmatig na of leerlingen de leerstof en de opdrachten begrijpen. 4.3 De leraren stimuleren de leerlingen actief mee te doen. 4.4 De leraren hanteren binnen de les werkvormen die leerlingen activeren. 4.5 De leerlingen tonen een grote mate van betrokkenheid. 4.6 De leraren maken gebruik van concrete en voor de leerlingen herkenbare situaties en ervaringen en geven toepassingsgerichte opdrachten. 4.7 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. 4.8 De leraren houden bij de instructie rekening met niveauverschillen tussen leerlingen. 4.9 De leraren houden bij de verwerking rekening met niveauverschillen tussen leerlingen De organisatie van het onderwijsleerproces is doelmatig. 6

7 5 Leerlingenzorg in voldoende mate nee ja 5.1 De school bepaalt systematisch de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen. 5.2 De leraren stellen bij zorgleerlingen op systematische wijze de hulpvragen vast, c.q. bij. 5.3 Voor leerlingen met geconstateerde problemen zijn documenten voor handelingsplanning aanwezig. De inspectie heeft tijdens het schoolbezoek aandacht besteed aan de schoolgids en het schoolplan. Hierbij heeft zij de nadruk gelegd op de functies van deze documenten. Daarom zijn deze schooldocumenten door de inspectie niet beoordeeld. In de tabel is dit aangegeven m et 'geen waardering'. De inspectie is nagegaan of de schoolgids voor de ouders voldoende informatief is, of in de gids ook verantwoording aan de ouders wordt afgelegd en of daarmee een goede basis is gelegd voor de dialoog met de ouders. Bij het schoolplan heeft de inspectie vastgesteld of er van het plan een daadwerkelijke impuls uitgaat voor kwaliteitsverbetering van het onderw ijs op de school. Als de inspectie heeft geconstateerd dat in deze schooldo cumenten wettelijk vereiste onderdelen ontbreken, heeft zij daarover afspraken met de directie gemaakt. 6 Schooladministratie en schoolprocedures in voldoende mate nee ja 6.1 Het schoolplan beschrijft het beleid dat binnen de school wordt gevoerd met betrekking tot de kwaliteit van het onderwijs. 6.2 De schoolgids bevat de in de wet aangegeven voor ouders belangrijke kenmerken van de school. 6.3 De school beschikt - indien nodig - over een document inzake evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de schoolleiding waarin het beleid van het bevoegd gezag op dit terrein is vastgelegd. geen waardering geen waardering 6.4 De school beschikt over een klachtenregeling. 7

8 8

9 3 CONCLUSIE In antwoord op de centrale vraag uit de inleiding kom t de inspectie tot de conclusie dat op basisschool "Kerckebosch" de indicatoren die de kern van goed basisonderwijs vormen in voldoende mate voorkomen. Toelichting Opbrengsten De inspectie kan voor de eindopbrengsten geen gefundeerd oordeel geven. De basisschool Kerckebosch gebruikt geen toets waarmee zij de schoolresultaten op een objectieve wijze kan bepalen. De inspectie hanteert als criterium dat het beheersingsniveau van de leerlingen van groep 8 is vastgesteld met een methodeonafhankelijke, landelijk genormeerde toets. Die toets m oet bovendien drie achtereenvolgende schooljaren zijn afgenomen. De school gebruikte de afgelopen jaren de ISI-test en daarvan alleen het intelligentie-deel, omdat het deel schoolvorderingen was gedateerd. De toets was bedoeld om tot een individueel advies te komen naar het vervolgonderwijs. Het afgelopen jaar is de Citoentreetoets afgenomen en de resultaten van deze toets geven geen aanleiding tot zorg. Voor het vaststellen van de tussentijdse op brengsten hanteert de inspectie als criterium dat scholen in bepaalde groepen methode-onafhankelijke toetsen afnemen voor ten minste technisch- en begrijpend lezen en rekenen en wiskunde. De school gebruikt voor technisch lezen de AVI-toets en daarnaast voor alle onderdelen de toetsen uit het Cito-leerlingvolgsysteem. Hoewel de resultaten op tussenmomenten op het niveau liggen dat mag worden verwacht, zijn de D-scores nog aan de hoge kant. Leerstofaanbod De school beschikt over moderne methodes voor taal, inclusief begrijpend lezen, en voor rekenen en wiskunde. Daarmee is het aanbod dekkend voor de kerndoelen. Bovendien bieden deze nieuwe methoden handreikingen om beter te kunnen inspelen op de verschillen die er zijn tussen leerlingen. Een compliment verdient het actualiseren van het aanbod binnen een team waar meerdere teamleden aan het eind van hun loopbaan staan. De implementatie van de methoden kan op school echter nog meer aandacht krijgen om de doorgaande lijn te versterken. Het gaat dan om de zorgvuldige opbouw van de methodes over de leerjaren heen. Welke onderdelen in de methodes zijn naar de mening van het team cruciaal om de basale vaardigheden te beheersen, alvorens de stap te maken naar meer complexere vaardigheden. Op welke wijze zijn denk- en leerstrategieën aangegeven, waarbij het inzichtelijk leren centraal moet staan. Vaak zijn nieuwe methodes ook teveel omvattend en dan is het belangrijk op schoolniveau de accenten en keuzes te bespreken en vast te leggen. Een ander belangrijk punt in de doorgaande lijn is de aansluiting van de groepen 1 en 2 op het meer methodische aanbod in groep 3. Er zijn in het verleden wel aanzetten gegeven om tot een beredeneerd aanbod te komen, maar hierin ontbreken nu moderne vakdidactische inzichten en een goede aansluiting op de 9

10 nieuwere methodes. Leraren oriënteren zich momenteel op voorlopers om de leerlijnen en de tussendoelen voor taal en rekenen en wiskunde te actualiseren. Leertijd De school heeft voldoende leertijd gepland en gaat zorgvuldig met die leertijd om. De lessen beginnen op tijd en verlopen doelmatig. Voor de verdeling van de leertijd over de verschillende leer- en vormingsgebieden legt het team voldoende accenten bij de instrumentele vaardigheden. De leertijd, verdeeld over de leer- en vormingsgebieden, is met het in gebruik nemen van de nieuwe methodes nog geen bewuste keuze op schoolniveau. Didactisch handelen De inspectie heeft goede klassikale lessen gezien, waarbij ervaren leraren zorgden voor een goed klimaat in hun klas. De uitleg was helder en duidelijk en leraren waren alert of de leerlingen de uitleg en de opdrachten begrepen. Een doelmatige klassenorganisatie bleek uit de orde en de rust binnen de lessen en de eisen die leraren stelden aan hun leerlingen. Noodoplossingen als het plaatsen van een groep leerlingen in de hal en een groep leerlingen op het podium zijn mogelijk, omdat de groepen elkaar nauwelijks storen. Het is een kwaliteitskenmerk van de school. Nadere schoolontwikkeling behoeft het didactisch handelen op het inzetten van werkvormen die leiden tot een meer actieve en zelfstandige leerhouding van de leerling. Een sterker appèl op een actieve en zelfstandige leerhouding van de leerling biedt tevens meer mogelijkheden tot het afstemmen op de verschillen tussen leerlingen. Een klassikaal systeem remt vaak de betere leerling af en biedt de zwakkere leerling te weinig ondersteuning. Bovendien biedt het signaleringssysteem, dat van voldoende kwaliteit is, aanknopingspunten tot nadere afstemming. Echter het betrekken van deze signaleringsgegevens bij de instructie en de verwerking is nog te weinig geïntegreerd binnen de klassensituatie. Het team herkent deze punten en heeft reeds scholing hiervoor gepland. Leerlingenzorg Zoals bij het didactisch handelen is opgemerkt beschikt de school over een goed signaleringssysteem. De vorderingen van de leerlingen worden systematisch gevolgd met behulp van zowel methode-gebonden als methode-onafhankelijke toetsen. Voor leerlingen die extra zorg nodig hebben stelt de remedial teacher handelingsplannen op. In de handelingsplannen zijn probleemdiagnose, leerdoelen, concrete aanpak, frequentie en duur en evaluatie terug te vinden. De uitvoering van de handelingsplannen vindt plaats door de remedial teacher. Verbeterpunten: - het systeem leent zich uitstekend tot het in kaart brengen van de groepsprofielen om van daaruit consequenties te trekken naar het aanbod en het didactisch handelen; - de methode-gebonden toetsing analyseren, zodat leerlingen geen hiaten kunnen opbouwen; - vanuit de signaleringsgegevens de analyse van het probleem, de diagnose en de hulpvraag concreter formuleren; - een cyclisch geheel maken van de leerlingbesprekingen, waarin besluiten worden genomen over ondersteuning in en buiten de klas. In de volgende leerlingbespreking terugkomen op deze ondersteuning en de effecten daarvan. Van daaruit ontstaat weer een nieuwe cyclus. 10

11 Schooldocumenten De schoolgids is naar ouders toe zeer informatief. De schoolgids behoeft alleen een kleine aanvulling met betrekking tot de wettelijke doelen. Het schoolplan voldoet aan de bedoelingen van de wetgever door aandacht te besteden aan het onderwijskundig beleid, het personeelsbeleid en de kwaliteitszorg. De beleidsvoornemens van de school zijn niet voortgekomen uit een externe of interne kwaliteitsanalyse. De beleidsvoornemens adaptief onderwijs liggen echter wel in de lijn van de bevindingen van de inspectie tijdens het schoolbezoek. Om deze beleidsvoornemens in een ontwikkelplan uit te zetten zal een goed systeem van kwaliteitszorg nodig zijn. Het gaat er dan om hoe en op welke w ijze de kwaliteit wordt verbeterd om vervolgens de kwaliteit te bewaken en de kwaliteit te borgen. De school beschikt nog niet over een document inzake evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de schoolleiding waarin het beleid van het bevoegd gezag op dit terrein is vastgelegd. Het is nog een concept. 11

12 12

13 4 AFSPRAKEN! Het bevoegd gezag zal na de concept-fase de inspectie het document inzake evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in de schoolleiding doen toekomen.! De directie past de eerstvolgende schoolgids op enkele punten aan, om de functie van deze gids meer in overeenstemming te brengen met de bedoeling van de wetgever. In het gesprek met de directie is uiteengezet om welke punten het gaat. 13