6,2. Opdracht door een scholier 2168 woorden 16 januari keer beoordeeld. Het portugese oorlogsschip. (Physalia physalis)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "6,2. Opdracht door een scholier 2168 woorden 16 januari keer beoordeeld. Het portugese oorlogsschip. (Physalia physalis)"

Transcriptie

1 Opdracht door een scholier 2168 woorden 16 januari ,2 15 keer beoordeeld Vak Biologie Het portugese oorlogsschip. (Physalia physalis) Hoofdvraag: Met biologie hadden we het over diersoorten. De kwal kwam ook voorbij en er werd verteld dat hij zich voort pompt en helemaal doorzichtig is. Toen vroeg ik me af is een kwal een dier of ding? Dus als hoofdvraag heb ik: Heeft een kwal bewustzijn! - heeft een kwal bewustzijn?. - - waaruit bestaat een kwal.? - Wat& hoe eet een kwal.? - Hoe is zijn levenscyclus - -Hoe is de bevruchtig van een kwal? - Wat is een poliep? - Wat zijn en doen de netelcellen? - Waarom zijn kwallen en poliepen toch allebei hun eigen soort? - Wat is en doet het gif? INHOUDSOPGAVE: Systematiek Holtedieren/neteldieren. - veelzijdig symmetrisch - meestal geen skelet - leven in het water - vangen hun prooi met vangarmen - - Netelcellen - Twee lagen struktuur - Zenuwstelsel en spieren - Gastrale holte - Generatiewisseling Pagina 1 van 6

2 Portugees oorlogsschip KLASSE: Hydrozoa ORDE: Staatkwallen FAMILIE: Staatkwallen SOORT: Physalia physalis De kwal. Een kwal leeft in zee. Hij voert mee met de stroming, hij brengt bijna heel zijn leven door als een vrijzwevend dier. Maar in het 1e deel van hun leven zitten ze vast aan de grond, als een poliep. Uit een bevruchte eicel groeit geen kwal. Maar een larve die zich vasthecht aan de ondergrond. Uit deze poliepen groeien na een tijdje kwalletjes. Ze komen los van de grond als de omstandigheden goed zijn. Vanaf het moment dat hij loskomt zweeft de kwal als een vrijzwevend dier door de zee. Ze bewegen zich voort door de hoed samen te trekken. Een kwal is een heel eenvoudig dier. Hij is een van de meest eenvoudige diervormen die er bestaat. Hij bestaat voor 95% uit water. Hij lijkt op een soort gelei, want (bijna) alle soorten kwallen zijn doorzichtig, zodat ze minder snel gezien worden door hun vijanden&voedsel. Ze bestaan uit gespecialiseerde cellen.(de cellen van de kwal hebben geen celwanden) Ze hebben geen hersenen. Ze hebben wel zintuigorgaantjes zodat ze weten wat onder en boven is. Ook hebben ze altijd de vorm van een paraplu. Hij is glad en glibberig. Van boven is hij bol, van onderen hol. De kwal heeft ook een mond. Die zit in het midden aan de onderkant, tussen de tentakels. Als je deze tentakels aanraakt voelt het net alsof je geprikt word door een brandnetel. Omdat er in die tentakels netcellen zitten die een brandend gif bevatten. Er zijn drie soorten: schijfkwallen, ribkwallen en medusen. Schijfwallen zijn o.a. Oorkwallen, Haarkwallen en Kompaskwallen. Gekleurde soorten met lange tentakels kunnen steken. De ribkwallen zijn doorzichtig en vertonen in het zonlicht witte strepen. Ribkwallen komen in Zeeland veel en vaak voor, maar vallen weinig op. Ze hebben geen netelcellen en steken niet. De Kruiskwal hoort bij de medusen, een aparte groep. De voortplanting van de kwal: De voortplanting bij kwallenis erg bijzonder. Er zijn rondzwemmende kwallende mannelijke laten zaadcellen los en komen via de mond in het water terecht. De vrouwelijke kwallen(laten hun eicellen ook los ofwel blijven ze aan het moederlichaam vastzitten. Zodra de zaadcellen via de mond bij de vrouw naar binnen stromen. Kunnen de eicellen bevrucht worden. Er ontstaat een larve (planula larve). Deze zwemt naar buiten en vestigt zich ergens op de bodem. Op een plant of schelp. Ze voeden zich met plankton dat door de zeestroming langsdrijft. Er ontstaat een poliep. Zo n poliep is raar, hij lijkt op een waterplant, maar hij is een dier. Hij is eigenlijk een soort kwallenfabriekje. Hij heeft een smalle stengel die aan de bovenkant uitloopt in vangarmen. Des te groter hij word des te dieper de groeven in de stengel groeien. Op een gegeven moment is de groef zo diep dat er een deeltje (het bovenste) loslaat, inclusief vangarmen. Dit betekend er is een nieuw kwalletje geboren! Pagina 2 van 6

3 Het gif: In de tentakels van de kwal zitten netelcellen. Deze cellen bevatten gif. Zodra er iets in aanraking komt met de tentakels beginnen de netelcellen te werken. Het (bijv.) visje dat erin zwemt word zwakker, of zelfs verlamd of dood. Het wordt voedsel van de kwal. Voor mensen geldt:. Bij aanraking door een stekende kwal ontstaat jeuk, prikkeling en een rode huid. De ernst van de klachten hangt samen met de mate van blootstelling aan het kwallengif, maar ook met de soort kwal Niet stekende kwallen zijn doorzichtig. Deze kwallen hebben geen lange losse tentakels en hebben weinig tot geen kleur. Stekende kwallen zijn duidelijk gekleurd en hebben lange tentakels. In deze tentakels zitten krachtige netelcellen die door de menselijke huid heen kunnen dringen. Dit geeft een pijnlijk gevoel en jeuk. Bij deze kwallen kun je beter uit de buurt blijven. Wat te doen bij een kwallensteek - Raak de aangedane plek niet aan. Spoel niet na met water, ook dit activeert de netelcellen. -Resten van tentakels kunt u op de huid zien en het beste verwijderen met een pincet. Achtergebleven netelcellen zijn heel klein en kunnen eventueel met behulp van een kleefpleister uit de huid worden getrokken. - Leg een kompres aan van koud water met gewone azijn (dus geen schoonmaakazijn). Dit geeft verlichting van de klachten. Gebruik zo nodig een verkoelende, jeukstillende crème of poeder met menthol. Er zijn verschillende middeltjes bij de apotheek te verkrijgen (zoals After Bite, Prikweg, Azaron. Let wel op eventuele overgevoeligheid voor deze middelen) - Raadpleeg bij hevige jeuk of zwelling uw huisarts. Deze kan zo nodig medicatie voorschrijven. Roep bij acute, ernstige allergische reacties zo spoedig mogelijk medische hulp in. Wat is een poliep? Een poliep is een deel van het leven van de kwal. Een kwal leeft in 2 stadia. Die van de poliep en van de kwal. Een poliep is eigenlijk het voortplanten van kwallen. Je hebt geslachtelijke voorplanting en ongeslachtelijke. Bij een kwal die nieuw ontstaan is, is het geslachtelijk. Maar bij de poliepen zoals in het oorlogsschip. is het ongeslachtelijk. Deze poliepen zijn ervoor gemaakt om grote kolonies te stichten door ongeslachtelijke voortplanting kopieert een poliep zichzelf zodat er een hele verzameling van poliepjes ontstaat; een poliepenkolonie. Deze soort poliepen heten hydroïdpoliepen. Deze vormen uiteindelijk een grote medusa. Een bijzonder geval bij de hydroïdpoliepen vormen de staatskwallen; het is een poliepenkolonie op enkele medusen die samen één organisme vormen. De medusen zijn zo aan elkaar vergroeid dat ze een drijfblaas vormen met daarboven dikwijls een zeil zodat deze zeilkwallen door de wind over de zeeën geblazen worden. Onderaan de staatskwallen hangen dan de verschillende poliepen als lange slierten (tot 50 m) die prooidieren vangen en naar de mond bewegen Bij deze hydroïdpoliepen zien we soms een arbeidsverdeling optreden in hun kolonie; we zien dan afzonderlijke voortplantingspoliepen, verdedigingspoliepen en voedingspoliepen. Poliepen lijken een plant, met bloemetjes. Maar die bloemetjes, dat zijn kwallen. Ze laten los en ze gaan rondzwemmen. Ze klemmen zich vast, maken kwallen. Enz. Van de meestel poliepen weet men niet bij welke kwal hij hoort. Daarom is een poliep een aparte soort. Pagina 3 van 6

4 Kwal&voedsel Een kwal heeft die tentakels waar die netelcellen inzitten. Die bevatten gif. Alle visjes die in de tentakels verstrikken worden naar de mond gevoerd en worden opgegeten. Als ze zich in hun 1e levensfase hebben vastgetekend aan de grond, eten ze voornamelijk plankton. Maar er zit ook wel eens een visje tussen. Mmm De netelcellen De neteldieren hebben een verdedigingsmiddel gevonden : netelcellen. Naast de gewone dekcellen zitten aan de buitenkant van het neteldier netelcellen die gebruikt worden als verdediging (vijanden afschrikken) maar ook als aanvalswapen (prooidieren vangen). Een netelcel bestaat uit een gevoelig uitsteeksel dat de minste aanraking voelt, een spiraalvormig opgewonden draad met gif gevuld die in de prooidieren geschoten wordt, een dekseltje dat de netelcel afsluit zodat er altijd een overdruk in de netelcellen aanwezig kan zijn. Rondom de netelcel liggen contractiele vezels die sterk samentrekken als het gevoelige uitsteeksel aangeraakt wordt. Daarop neemt de druk in de netelcel sterk toe en ontploft de netelcel; de draad schiet naar buiten en het gif wordt in het slachtoffer gespoten. Het portugeese oorlogsschip. Het portugeese oorlogsschip is een van de meest gevreesde kwallen. Omdat hij een zeer krachtige steek geeft. Het portugeesche oorlogschip is een staatskwal. Als je het portugeese oorlogsschip ziet vind je: Hij ziet er dan wel uit als 1 dier, maar in werkelijkheid is het een hele kolonie van vele met elkaar verbonden dieren(poliepen). Elk hebben ze hun eigen taak. Hij heeft een zwemblaas die lijkt op de hoed die Portugese zeelieden in de Middeleeuwen droegen. Zo komt hij aan zijn naam. Een oorlogsschip heeft tentakels tot wel 60 meter! De enige natuurlijke vijand die ze hebben is de lederschildpad. Gedrag: In het algemeen leeft de kwal in warm, tropisch en subtropisch water, zoals langs de kust van Florida, de golfstroom, de Indische Oceaan, de Caribische zee en andere warme gebieden van de Atlantische en de Stille Oceaan. Ook leeft het aan de oppervlakte van de zee. Ze leven zelf ook weer in koloniën. Deze groepen bestaan soms uit zelfs duizenden kwallen. Het Portugees oorlogsschip is dan ook een dier dat graag in groepen leeft. Ze laten zich drijven in het water en komen vooruit door de wind. Ondertussen vangen de tentakels onderwater de prooien, waarvan deze kwal leeft. Het Portugees oorlogsschip is een heel ander soort dier dan zoogdieren, waardoor je niet kan spreken van hersenen en dergelijke dingen. Ze leven dan ook alleen maar om prooien te vangen en zullen verder niet gevoelens en gedachten hebben zo als de mens. Daardoor is hun gedrag alleen maar om in leven te blijven en om zich voort te planten Voortplanting: Het is nog niet precies duidelijk hoe het Portugese oorlogsschip zich voortplant. Wel weten we dat er poliepen zijn die op ongeslachtelijke wijze zich kunnen vermeerderen en waardoor weer nieuwe kolonies Pagina 4 van 6

5 ontstaan. Zo zou elk Portugees oorlogsschip zich steeds kunnen blijven vermeerderen, wat hun enorme aantallen zou kunnen verklaren. Men denkt er ook aan dat het Portugese oorlogsschip bij zijn dood misschien eieren en sperma in zee achter kan laten, waaruit ook weer nieuwe kwallen zouden kunnen ontstaan Het gif: Een Portugees oorlogsschip heeft hele lange tentakels met gif erin, die hij gebruikt om te jagen. Omdat deze kwal geen ogen heeft, wordt zijn gif in werking gezet als er iets tegen zijn tentakels aankomt. Dit gebeurt ook als een mens het aanraakt. Een mens kan ernstig ziek worden door dit gif, dus het is van belang snel hulp te halen. In het ergste geval kun je zelfs overlijden aan de steek van het Portugees oorlogsschip. Ook kunnen mensen verlamd raken, waardoor ze kunnen verdrinken. Als je bent gestoken door een Portugees oorlogsschip, moet je eerst met een doek de tentakels die zijn blijven zitten verwijderen en je huid afspoelen met water en zout, maar als dat er niet is, moet je azijn gebruiken of er gewoon overheen plassen. Je kan de pijn verminderen door de plek heel koud of warm te maken. Ook moet er snel een arts bij worden gehaald, omdat er ook een allergische reactie kan optreden. In landen waar deze kwal veel voorkomt, wordt zelfs al op school voorlichting gegeven, Het Portugees oorlogsschip is dus een extreem gevaarlijke kwal en de steek kan enorme pijn veroorzaken. Als je een Portugees oorlogsschip ziet, dan denk je dat je één dier ziet. In werkelijkheid zijn het enorm veel verschillende diertjes. Sommigen vormen samen het hart, anderen de longen, weer andere de maag enzovoort. Samen vormen ze één geheel. Bij mieren is dat eigenlijk hetzelfde. Je zou een mierenkolonie kunnen zien als één dier. Een mier in z n (meestal haar trouwens) eentje is niets. Een ten dode opgeschreven wezentje. Maar samen, met de koningin, werksters, soldaten en de rest vormen ze de meest succesvolle diersoort op aarde. Samen kunnen ze zelfs grote zoogdieren aan. Er is niemand die een werkster vertelt om werkster te worden, niemand zegt tegen een larve jij wordt soldaat. Ze worden het gewoon vanzelf. En zo ontstaat er een kolonie die perfect in balans is. De opbouw. Kwallen bestaan uit hydroïdpoliepen, deze vormen grote kolonie s en je kunt vaak niet zien welke poliep bij welke medusa hoort. Deze poliepen vormen de staatskwallen. Dus ook het portugeesche oorlogsschip. Het is een poliepenkolonie dat samen 1 vormt. De kwallen zo aan elkaar gegroeit dat ze een zijn geworden. Onder aan deze staatskwallen hangen dan verschillende poliepen als lange slierten(tot 50m) die de prooidieren vangen. Het bijzondere dat we soms zien bij deze poliepen is de arbeidsverdeling in hun kolonie. Wat we dan zien zijn afzonderlijke: - voortplantingspoliepen voedingspoliepen & verdedigingspoliepen bronnen: Pagina 5 van 6

6 url= MOit1TRVZ_NpCXuJNzHnxH SAzkM=&h=800&w=600&sz=61&hl=nl&start=13&um=1&itbs=1&tbnid=IuErleGzmOR_M:&tbnh=143&tbnw=107&prev=/images%3Fq%3Deen%2Blarve%2Bvan%2Been%2Bkwal%26um %3D1%26hl%3Dnl%26lr%3D%26rlz%3D1G1ACPW_NLNL342%26tbs%3Disch:1 Pagina 6 van 6

Het rijk van de dieren

Het rijk van de dieren BASISSTOF 6 1 vwo gymnasium Het rijk van de dieren thema 4 Ordening opdracht 20 Beantwoord de volgende vragen. 1 Heeft een cel van de zuidelijke boommiereneter (zie afbeelding 33) een celkern? En een celwand?

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Prikken en steken 2. De bij 3. De brandenetel 4. De mug 5. De kwal 6. De pieterman 7. De rode mier 8.

inhoud blz. 1. Prikken en steken 2. De bij 3. De brandenetel 4. De mug 5. De kwal 6. De pieterman 7. De rode mier 8. Ik prik! inhoud blz. 1. Prikken en steken 3 2. De bij 4 3. De brandenetel 5 4. De mug 6 5. De kwal 7 6. De pieterman 8 7. De rode mier 9 8. De pijlstaartrog 10 9. De schorpioen 11 10. De cactus 12 11.

Nadere informatie

Antwoord Vraag ABC Vraagnr Nee. Waarop moet u letten bij het verwijderen van een

Antwoord Vraag ABC Vraagnr Nee. Waarop moet u letten bij het verwijderen van een Antwoord Vraag ABC Vraagnr Nee Waarop moet u letten bij het verwijderen van een 1 Als de teek pas net op de huid zit, heeft hij nog geen speeksel kunnen spuiten in de bijtwond. achtergebleven angel? Niet

Nadere informatie

Deze les ga je leren

Deze les ga je leren Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deze les ga je leren 2.1 Wat is een koraal?

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2016 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-16-2-b Koraalriffen Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 42 tot en met 54. Bij

Nadere informatie

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9.

inh oud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 3. Vissen 4. Kwallen 5. Zoogdieren 6. Schaaldieren 7. Stekelhuidigen 8. Zeewier 9. Leven onder water inhoud 1. Leven onder water 3 2. Dieren en planten 4 3. Vissen 5 4. Kwallen 7 5. Zoogdieren 8 6. Schaaldieren 9 7. Stekelhuidigen 10 8. Zeewier 11 9. Weekdieren 12 10. Filmpje 13 Pluskaarten

Nadere informatie

Zorg bij insectensteken en tekenbeten

Zorg bij insectensteken en tekenbeten Zorg bij insectensteken en tekenbeten Inhoud Insectensteken 3 Klachten en symptomen 3 Wanneer moet je een arts raadplegen 4 Voorkomen van insectenbeten 4 Wat kun je er zelf aan doen 5 Geneesmiddelen 5

Nadere informatie

inhoud 1. Allemaal de kiebels 2. De bult 3. Kiebels in mijn haar 4. De kwal 5. De brandnetel 6. Huisdieren 7. Vlooien 8. Hooikoorts 9.

inhoud 1. Allemaal de kiebels 2. De bult 3. Kiebels in mijn haar 4. De kwal 5. De brandnetel 6. Huisdieren 7. Vlooien 8. Hooikoorts 9. Jeuk inhoud 1. Allemaal de kiebels 3 2. De bult 4 3. Kiebels in mijn haar 5 4. De kwal 6 5. De brandnetel 7 6. Huisdieren 8 7. Vlooien 9 8. Hooikoorts 10 9. Filmpjes 11 Pluskaarten 12 Bronnen 14 Colofon

Nadere informatie

Deel 1: het koraalrif

Deel 1: het koraalrif Lesstof Deel 1: het koraalrif Deel 2: het koraal Deel 3: het belang van koraal Deel 4: de bedreigingen voor het koraal Deel 5: het beschermen van het koraal Deel 1: Het koraal rif Deze les ga je leren

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De ordening van het leven

Werkstuk Biologie De ordening van het leven Werkstuk Biologie De ordening van het leven Werkstuk door Jonathan 1383 woorden 7 juni 2016 7 6 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding In dit werkstuk ga ik vertellen over de ordening van het leven. Ordening

Nadere informatie

Opmerking voor de docent. Dieren determineren. Werkwijze

Opmerking voor de docent. Dieren determineren. Werkwijze Opmerking voor de docent. Verspreid door het lokaal ongeveer 30 dieren met een nummer en de naam van de soort. Gebruik preparaten, opgezette dieren eventueel platen. Vermeld eventueel bij het dier enkele

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-16-2-b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-16-2-b Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. KB-0191-a-16-2-b Koraalriffen Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 42 tot en met 50. Bij het beantwoorden

Nadere informatie

Soortenfiches kwallen en pieterman

Soortenfiches kwallen en pieterman Soortenfiches kwallen en pieterman Oorkwal Aurelia aurita schijfkwal 10 25 cm Lente-zomer Meest algemene kwal aan onze kust Kleurloos, herkenbaar aan de 4 oorvormige voortplantingsstructuren Bezit netelcellen,

Nadere informatie

Kortom, iedere gifkikker heeft zo zijn eigen middeltjes om te zorgen dat hij genoeg te eten krijgt, zonder zelf opgegeten te worden.

Kortom, iedere gifkikker heeft zo zijn eigen middeltjes om te zorgen dat hij genoeg te eten krijgt, zonder zelf opgegeten te worden. 1 Eten en (niet) gegeten worden 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 De meest onwaarschijnlijke kleuren van alle dieren vind je bij de kikkers.

Nadere informatie

Insectensteken en tekenbeten. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Insectensteken en tekenbeten. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Insectensteken en tekenbeten Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Insectensteken 3 Klachten en symptomen 3 Wanneer arts raadplegen 4 Voorkomen van

Nadere informatie

Begrijpend lezen Strategie 3 en 4. Extra oefenen Niveau A

Begrijpend lezen Strategie 3 en 4. Extra oefenen Niveau A Begrijpend lezen Strategie 3 en 4 Extra oefenen Niveau A Remediëringsbladen - strategie 3 en 4 Niveau A 2 Wat weet ik al? En welke vragen heb ik? Je hebt al geleerd om een voorspelling te maken voordat

Nadere informatie

Kaartenset ongewervelde dieren

Kaartenset ongewervelde dieren Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij

Nadere informatie

Het leven duurt niet eeuwig

Het leven duurt niet eeuwig Het leven duurt niet eeuwig Alle levende wezens verouderen en vroeg of laat sterven ze. Sterven kan door een natuurlijke dood, opgegeten worden of een andere gebeurtenis. Doorheen de evolutie hebben alle

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 4 - ordening - 1 vmbo kgt

Samenvatting Biologie Thema 4 - ordening - 1 vmbo kgt Samenvatting Biologie Thema 4 - ordening - 1 vmbo kgt Samenvatting door een scholier 1533 woorden 7 februari 2012 6,2 162 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Zie bijlage voor de complete

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie De Haai

Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische opdracht Biologie De Haai Praktische-opdracht door een scholier 1440 woorden 22 maart 2005 5,6 59 keer beoordeeld Vak Biologie DE HAAI INHOUDSOPGAVE Inleiding Hfdst.1: Wat zijn haaien? Hfdst.2:

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 49. Bij het beantwoorden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-617b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 36 tot en met 52.

Nadere informatie

7,3. Werkstuk door een scholier 1993 woorden 11 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoe erg is het uitsterven van het koraalrif?

7,3. Werkstuk door een scholier 1993 woorden 11 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Hoe erg is het uitsterven van het koraalrif? Werkstuk door een scholier 1993 woorden 11 januari 2005 7,3 94 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoe erg is het uitsterven van het koraalrif? Inleiding Veel mensen vinden koraalrif één van de mooiste

Nadere informatie

1. In welke 4 rijken worden organismen ingedeeld? 3. wat is de functie van de celkern in een cel?

1. In welke 4 rijken worden organismen ingedeeld? 3. wat is de functie van de celkern in een cel? Antwoorden door een scholier 1487 woorden 13 januari 2013 6 184 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie Thema 4 Ordenen 1 t/m 5 Opdracht 2 1. In welke 4 rijken worden organismen

Nadere informatie

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen.

Over haaien, vissen en bruinvissen. Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. VO Werkblad Doel: Leerlingen ontdekken het verschil tussen hondshaaien, bruinvissen en vissen. Materialen: - Werkblad 3: - Potlood - Filmpjes: Dolfijnen, bruinvissen en vissen. De filmpjes zijn te vinden

Nadere informatie

Beestige bundel van: 1

Beestige bundel van: 1 Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen

Nadere informatie

Voedselketen & ecosysteem

Voedselketen & ecosysteem SEA LIFE voor scholen Voedselketen & ecosysteem 6-11 jaar Zelf aan de slag Deze handleiding geeft u extra informatie over belangrijke aquaria binnen SEA LIFE Scheveningen en kan gebruikt worden om meer

Nadere informatie

Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg

Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg Lesbrief Bij, wesp, hommel of zweefvlieg Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Klassikaal en deels alleen Duur: ± 45 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren over

Nadere informatie

108 keer beoordeeld 10 maart Biologie samenvatting Thema 4

108 keer beoordeeld 10 maart Biologie samenvatting Thema 4 7,3 Samenvatting door Laura 729 woorden 108 keer beoordeeld 10 maart 2013 Vak Biologie Methode Biologie voor jou Biologie samenvatting Thema 4 1 Bij het ordenen verdeel je een verzameling in groepen met

Nadere informatie

Siphonophora (Staatkwal) alarm in de Middellandse Zee

Siphonophora (Staatkwal) alarm in de Middellandse Zee Siphonophora (Staatkwal) alarm in de Middellandse Zee Het Portugese Oorlogsschip zoals de Staatkwal in het Atlantisch gebied heet, heeft met Physalia physalis, niet alleen een welluidende Latijnse naam,

Nadere informatie

Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: *

Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL. 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * Aantekeningen Hoofdstuk 2: Planten, dieren, mensen BBL 2.1 Namen 1 Hoe komen planten en dieren aan hun naam? De naam van een plant of een dier kan: * * * 2 Hoe kun je de naam van een organisme opzoeken?

Nadere informatie

3 manieren om het onderwaterleven te respecteren

3 manieren om het onderwaterleven te respecteren 3 manieren om het onderwaterleven te respecteren In het artikel Wat zien we onderwater? hebben we kennis gemaakt met de vreemde - en fascinerende- wezens van de diepte. Op dezelfde manier als wanneer we

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje

Nadere informatie

Keuzeopdracht Biologie Guppy's

Keuzeopdracht Biologie Guppy's Keuzeopdracht Biologie Guppy's Keuzeopdracht door een scholier 1683 woorden 29 januari 2003 6,5 100 keer beoordeeld Vak Biologie 1. DETERMINEREN VAN EEN GUP De Guppy behoort tot de orde van de dieren omdat

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Vissen uit de Noordzee

Werkstuk Biologie Vissen uit de Noordzee Werkstuk Biologie Vissen uit de Noordzee Werkstuk door een scholier 1335 woorden 5 juni 2005 6 116 keer beoordeeld Vak Biologie INHOUD HOOFDSTUK 1 INLEIDING HOOFDSTUK 2 PLATVISSEN HOOFDSTUK 3 RONDVISSEN

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme

Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1997 woorden 8 april 2001 5,1 112 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1) Geef een korte omschrijving wat het boeddhisme volgens jou voor

Nadere informatie

Antwoorden Biologie Planten

Antwoorden Biologie Planten Antwoorden Biologie Planten Antwoorden door een scholier 1287 woorden 21 december 2006 6,9 97 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht 1 1. Als een deel van een individu uitgroeit

Nadere informatie

Thema 3b Voortplanting. Wereldoriëntatie L6

Thema 3b Voortplanting. Wereldoriëntatie L6 Wereldoriëntatie L6 Les 1 Instandhouding van de soort. p. 3 1. Alle levende wezens zijn opgebouwd uit cellen. Vul de woorden celkern, celvloeistof en celwand correct aan. 2. Vul de tekst aan. In elke

Nadere informatie

informatie: kustdieren

informatie: kustdieren informatie: kustdieren vissen: sprot Sprot is een kleine haringachtige. Grote scholen sprotjes van rond de 10 centimeter zwemmen in de bovenste waterlagen, op zoek naar plankton. De grootste sprotjes zijn

Nadere informatie

Werkblad slootdiertjes

Werkblad slootdiertjes Werkblad slootdiertjes Hoe groot is het dier? Hoeveel poten heeft het dier? Hoe ziet de achterkant van het dier eruit? Zit er bij de kop rode franje? Heeft het dier een schelp? Hoe heet het dier? 0, 4,

Nadere informatie

Deze mooi gekleurde vogels hebben een grote snavel. Niemand weet precies waarom, maar hij lijkt handig om noten open te breken.

Deze mooi gekleurde vogels hebben een grote snavel. Niemand weet precies waarom, maar hij lijkt handig om noten open te breken. Jungle Een paar junglebewoners: Orang-oetang: Deze oranjeachtige apen zijn bijna uitgestorven omdat hun bomen worden gekapt. Ze kunnen dan moeilijk eten vinden en gaan dood. Orang-oetang betekent bosmens.

Nadere informatie

6,5 ER ZIJN DRIE SOORTEN BLOEDCELLEN: WAT ZIJN NU DE TAKEN VAN DE DIVERSE BLOEDCELLEN? Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005

6,5 ER ZIJN DRIE SOORTEN BLOEDCELLEN: WAT ZIJN NU DE TAKEN VAN DE DIVERSE BLOEDCELLEN? Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005 Spreekbeurt door een scholier 1815 woorden 11 maart 2005 6,5 240 keer beoordeeld Vak Nederlands Kanker Om te begrijpen hoe leukemie iemand ziek maakt, moet je eerst iets over je eigen lichaam weten; hoe

Nadere informatie

Het onderste deel van de stamper is het vruchtbeginsel. Hierin liggen de eicellen. Na bevruchting groeien hier vruchten.

Het onderste deel van de stamper is het vruchtbeginsel. Hierin liggen de eicellen. Na bevruchting groeien hier vruchten. Bloemen en zaad Voor voortplanting heb je zaad nodig. Maar waar komt zaad vandaan? Om dat te kunnen uitleggen, moet je weten hoe een bloem is opgebouwd en wat bestuiving en bevruchting is. Opbouw van een

Nadere informatie

STAM VAN DE SPONSEN (Porifera)

STAM VAN DE SPONSEN (Porifera) STAM VAN DE SPONSEN (Porifera) Voorkomen: Sponsen leven uitsluitend in het water, hoofdzakelijk in zee. Ze leiden een vastzittend bestaan. Ze zijn opgebouwd uit een groot aantal cellen die in een netwerk

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze

Nadere informatie

Thema 4 Voortplanting

Thema 4 Voortplanting Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 4 Voortplanting Samenvatting Zaad, plant, boom De voortplanting zorgt ervoor dat mensen, dieren en planten kunnen voortbestaan. Bij planten vindt de bevruchting

Nadere informatie

Want wat betekent die grote hoeveelheid zwerfafval voor de natuur, de dieren en de mensen?

Want wat betekent die grote hoeveelheid zwerfafval voor de natuur, de dieren en de mensen? Wereldschool lesdeal Zwerfafval groep 4 t/m 6 De familie Kooijman is in augustus vertrokken met de camper om de wereld bewust te maken van het grote zwerfafval probleem. Tijdens hun rondreis ruimen ze

Nadere informatie

Ordening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren

Ordening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren Ordening Bacteriën Schimmels Planten Dieren Bacteriën Kenmerken cellen: celwand geen celkern geen bladgroenkorrels eencellig planten zich voort door deling voeden zich meestal met dode resten van organismen

Nadere informatie

Voedselweb en voedselketen

Voedselweb en voedselketen Informatie: Moeilijkheid:**** Tijdsduur: *** Een plant groeit, dieren eten die plant op, die dieren worden weer opgegeten door andere dieren, die dieren gaan weer dood, het dier wordt weer opgeruimd door

Nadere informatie

Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken.

Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken. Thema 4 Opdracht 1 Deze opdracht doe je in de klas en kun je niet hier nakijken. Opdracht 2 1. bacteriën schimmels planten dieren 2. Kenmerken van cellen, namelijk of de organismen cellen hebben met celkernen,

Nadere informatie

Qutenza huidpleister

Qutenza huidpleister Qutenza huidpleister Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De anesthesioloog/pijnspecialist (arts gespecialiseerd in pijn) heeft met u besproken dat uw pijnklachten

Nadere informatie

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6 LEERlingenblad van:... Kijk uit! Pas OP! speurles basisonderwijs groep 4, 5 & 6 weetje Professoren hebben uitgerekend dat er op de aarde 1.386.000.000.000.000.000.000 liter water is. 2 Kijk uit! Loop jij

Nadere informatie

Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:

Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk

Nadere informatie

Qutenza huidpleister

Qutenza huidpleister Qutenza huidpleister Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De anesthesioloog/pijnspecialist (arts gespecialiseerd in pijn) heeft met u besproken dat uw pijnklachten

Nadere informatie

Ordening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels

Ordening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen

Nadere informatie

Voedselweb van strand en zee

Voedselweb van strand en zee Spel Doel: Materialen: Groepsgrootte: Duur: De leerlingen leren dat verschillende zeedieren en planten van elkaar afhankelijk zijn, doordat ze elkaar eten. Alle dieren en planten zijn met elkaar verbonden,

Nadere informatie

Haag - Rohrbeck. Luister naar de zee!

Haag - Rohrbeck. Luister naar de zee! Belangrijke informatie Dit product gebruikt drie batterijen van 1,5V (knoopcel batterijen van het type AG10/LR1130). Gebruik geen oude en nieuwe batterijen door elkaar. Plaats de nieuwe batterijen met

Nadere informatie

DE DAPPERE REIZIGER WERKBLAD DE STEKELBAARS: 1. DE STEKELBAARS IN BEELD 2. DAPPERE REIZIGER. De stekelbaars is een veelvoorkomend visje in Nederland.

DE DAPPERE REIZIGER WERKBLAD DE STEKELBAARS: 1. DE STEKELBAARS IN BEELD 2. DAPPERE REIZIGER. De stekelbaars is een veelvoorkomend visje in Nederland. WERKBLAD DE STEKELBAARS: DE DAPPERE REIZIGER Naam 1. DE STEKELBAARS IN BEELD Groep 2. DAPPERE REIZIGER De stekelbaars is een veelvoorkomend visje in Nederland. Bekijk het clipje De dappere reiziger. Bekijk

Nadere informatie

3 Voedselweb van het wad

3 Voedselweb van het wad Spel Doel: De leerlingen leren dat verschillende waddieren en planten van elkaar afhankelijk zijn, doordat ze elkaar eten. Alle dieren en planten zijn met elkaar verbonden, in een voedselweb. Materialen:

Nadere informatie

KiBO-ongedierte Kennisinstituut voor de bestrijding van ongedierte

KiBO-ongedierte Kennisinstituut voor de bestrijding van ongedierte Wespen 1. Plaats in het dierenrijk De Duitse en de gewone wesp de Duitse wesp (Vespula germanica F.) de gewone wesp (Vespula vulgaris L.) Dierenrijk Afdeling klasse Orde Familie Geleedpotigen insecten

Nadere informatie

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 Beweging en voeding Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar?

opdracht 1 opdracht 2 opdracht 3 opdracht 4 Beweging en voeding Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar? opdracht 1 opdracht 2 Leven en waarnemen Welke woorden horen bij elkaar? Oor proeven Oog voelen Tong luchttrillingen Huid ruiken Neus lens Beweging en voeding Welk woord past bij de zin? Kies uit: vitamines

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2009 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Bijlage met informatie. 913-0191-a-GT-1-b De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met

Nadere informatie

GEWONE ZEEHOND. Huiler

GEWONE ZEEHOND. Huiler GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op

Nadere informatie

SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander

SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling

Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling Samenvatting Biologie Thema 3: Voortplanting en ontwikkeling Samenvatting door een scholier 1708 woorden 10 mei 2012 4,9 14 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou 1. Voorplanting en bevruchting

Nadere informatie

Samenvatting Mensen ABC

Samenvatting Mensen ABC Samenvatting Mensen ABC Week 1ABC: Wie zijn wij? Info: Wie zijn wij mensen Mensen zijn verschillend. Iedereen is anders, niemand is hetzelfde. Dat noem je uniek. Een mens heeft een skelet van botten. Daarom

Nadere informatie

Kreeftachtigen hebben meestal kleine ogen, waar ze maar weinig mee zien. Ze kunnen wel bijzonder goed ruiken.

Kreeftachtigen hebben meestal kleine ogen, waar ze maar weinig mee zien. Ze kunnen wel bijzonder goed ruiken. Kreeftachtigen Er zijn veel verschillende soorten kreeftachtigen. Van ieder soort leven er vaak zeer grote aantallen in zee. Kreeftachtigen zijn bijvoorbeeld de roeipootkreeftjes, de zeepissebedden en

Nadere informatie

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen Galápagos-eilanden Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt graag houden over de Galápagos-eilanden. De Galápagos-eilanden liggen in de Stille Oceaan en zijn heel bijzonder omdat er dieren en planten leven die

Nadere informatie

Help, een wesp! Hoe melden? INFOFOLDER

Help, een wesp! Hoe melden? INFOFOLDER Help, een wesp! INFOFOLDER Wespen hebben hun reputatie niet mee, maar weinig mensen weten dat ze erg nuttig zijn. Ze jagen op bladluizen, vliegen en muggen. Als je wespen met rust laat, laten ze jou ook

Nadere informatie

8 5 Aarde en heelal. Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars

8 5 Aarde en heelal. Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars Is er water? ja beetje ja (vooral ijs!) Kunnen er planten groeien? ja nee nee Kunnen er dieren leven? ja

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9 - Gedrag Samenvatting door Wil 975 woorden 6 juli 2014 7,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Gedrag: Alles wat een mens of dier doet. Waaruit bestaat

Nadere informatie

Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken.

Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en aminozuren) met behulp van zuurstof, waardoor energie vrijkomt om ATP te maken. Begrippenlijst door Lauke 1056 woorden 23 oktober 2017 5,5 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Begrippen biologie hoofdstuk 2 Aerobe dissimilatie = de afbraak van glucose (maar ook vetzuren en

Nadere informatie

Eiken komen op veel Nederlandse golfbanen voor. Iedereen kan genieten van deze

Eiken komen op veel Nederlandse golfbanen voor. Iedereen kan genieten van deze De eikenprocessierups Eiken komen op veel Nederlandse golfbanen voor. Iedereen kan genieten van deze majestueuze boom die soms breed uitgroeit wanner hij vrij staat, of in bossen voorkomt samen met andere

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

De levensreis van de groene zeeschildpad

De levensreis van de groene zeeschildpad e levensreis van de groene zeeschildpad Uit Turtle Travels oor Gary Miller Uit het zand Het is een heldere nacht in augustus. Op een strand in osta Rica ligt een nest eieren meer dan een halve meter onder

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE AXOLOTL BIJ

Nadere informatie

Slang. Door Pamela & Eliza

Slang. Door Pamela & Eliza Slang Door Pamela & Eliza Inhoud 1. Inleiding 2. Wat eet een slang? 3. Ademhaling 4. Voortbeweging 5. Kou en hitte 6. Giftige slangen 7 t/m 9. levenswijze 12. Evolutie 13+14. Fun facts 15. Einde Inleiding

Nadere informatie

PLANTEN VOORTPLANTING

PLANTEN VOORTPLANTING . PLANTEN VOORTPLANTING Voortplanting - Ongeslachtelijke voortplanting nakomelingen komen van 1 ouderplant * natuurlijke manieren * kunstmatige manieren - Geslachtelijke voortplanting uitwisseling van

Nadere informatie

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6 Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine

Nadere informatie

Het vak biologie kennis MN001 Een biologische tekening maken praktijk MN005 Werken met een loep praktijk MN008

Het vak biologie kennis MN001 Een biologische tekening maken praktijk MN005 Werken met een loep praktijk MN008 Biologie Over Bloqs Wie is Bloqs? Bloqs is een educatieve uitgeverij die innovatieve producten en diensten aanbiedt. Bloqs staat voor bouwen aan leren. Onze visie is dat u als docent of school zelf het

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en met

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden Meer insecten Filmpjes 15 Pluskaarten 16

inhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden Meer insecten Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Insecten inhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden 10 5. Meer insecten 11 6. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het goede antwoord uit

Nadere informatie

SPREEKBEURT SLUIERSTAARTGOUDVIS

SPREEKBEURT SLUIERSTAARTGOUDVIS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT SLUIERSTAARTGOUDVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE SLUIERSTAARTGOUDVIS

Nadere informatie

De indeling van het dierenrijk zie je hieronder in de mindmaps van Brent, Guus en Febe!

De indeling van het dierenrijk zie je hieronder in de mindmaps van Brent, Guus en Febe! Deze krant is het overzicht van het dierenrijk zoals we het in klas 6 zagen. Ze werd gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling en de uitstap naar het natuurhistorisch museum van Doornik! De indeling

Nadere informatie

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 8 Les 1

Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 8 Les 1 Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 8 Les 1 branden Iets dat door vuur kapot en op gaat. de brandweer Een plek waar mensen werken die branden blussen. Ze dragen dikke pakken en rijden in rode brandweerauto

Nadere informatie

Levenskenmerken vmbo-b34

Levenskenmerken vmbo-b34 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

VISSEN 1 GROEP 1-2. Kort en lang. Visje. Bron: Alma ten Bruin. Benodigdheden: CD: Water Liedbladen Bijlage 1 Vis Bubbelis

VISSEN 1 GROEP 1-2. Kort en lang. Visje. Bron: Alma ten Bruin. Benodigdheden: CD: Water Liedbladen Bijlage 1 Vis Bubbelis VISSEN 1 GROEP 1-2 Kort en lang Visje Bron: Alma ten Bruin Benodigdheden: CD: Water Liedbladen Bijlage 1 Vis Bubbelis Voorbereiding: CD Water maken en klaarleggen. Cd speler klaarzetten. Het instuderen

Nadere informatie

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schiet hij als een pijl door het

Nadere informatie

Burgers Ocean. groep 6-8 van de basisschool. Geachte leerkracht,

Burgers Ocean. groep 6-8 van de basisschool. Geachte leerkracht, Burgers Ocean groep 6-8 van de basisschool Geachte leerkracht, Dit voorbereidende lespakket bevat zes losse opdrachten die de kinderen in de klas zelfstandig kunnen uitvoeren. Bij veel opdrachten kunt

Nadere informatie

SPREEKBEURT MAANVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT MAANVIS VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT MAANVIS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE MAANVIS BIJ ELKAAR

Nadere informatie

De Waddenzee - Informatie

De Waddenzee - Informatie De Waddenzee - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot en met 52. Bij het beantwoorden van die vragen kun je de informatie gebruiken. Informatie 1 De Waddenzee R

Nadere informatie

Vul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel).

Vul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel). 1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers

Nadere informatie

Werkstuk groep 7 Een dier

Werkstuk groep 7 Een dier Werkstuk groep 7 Een dier Alle informatie over je werkstuk kun je hier vinden. Mocht je na het lezen van de informatie nog vragen hebben dan kun je altijd even langskomen! Hulpblad bij het maken van een

Nadere informatie

Cellen aan de basis.

Cellen aan de basis. Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema

Nadere informatie

inhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8.

inhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8. Vlinders inhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8. Vlinders in Nederland 11 9. Filmpjes 15 Pluskaarten

Nadere informatie

Helder water door quaggamossel

Helder water door quaggamossel Helder water door quaggamossel Kansen en risico s Een nieuwe mosselsoort, de quaggamossel, heeft zich in een deel van de Rijnlandse wateren kunnen vestigen. De mossel filtert algen en zwevend stof uit

Nadere informatie

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG

NAAR DE HAAIEN! SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES. Opdracht - voorbeeldvraag VOORBEELDVRAAG SPEURBLAD VAN:... GROEP 7 & 8 DOE-HET-ZELF LES Opdracht - voorbeeldvraag Bij elke vraag over een dier staat een rode lijst vraag die je kunt herkennen aan de thermometer naast de vraag. Kies steeds het

Nadere informatie

SPREEKBEURT Vissengroep barbelen, danio s en rasbora s

SPREEKBEURT Vissengroep barbelen, danio s en rasbora s SPREEKBEURT Vissengroep barbelen, danio s en rasbora s l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VISSEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie