Audit Quality. Heeft diversiteit tussen mannen en vrouwen invloed op de kwaliteit van de audit?

Transcriptie

1 Audit Quality Heeft diversiteit tussen mannen en vrouwen invloed op de kwaliteit van de audit? Fleur Birnie Juli 2013 Eerste versie Bachelor Economie en Bedrijfskunde Richting Accountancy & Control Faculteit Economie en Bedrijfskunde Universiteit van Amsterdam Supervisor: Dhr. A.T.A. Koet 0

2 Abstract In deze scriptie is er onderzoek gedaan naar de diversiteit tussen mannen en vrouwen en of deze diversiteit van invloed is op de kwaliteit van de audit. Dit is gedaan door middel van een literatuuronderzoek waarin verschillende onderzoeken worden besproken. Sommige onderzoeken komen tot dezelfde conclusie, waar andere onderzoeken elkaar tegenspreken. Vrouwelijke accountants declareren een hogere audit fee in vergelijking tot mannelijke accountants. Dit is het resultaat van het feit dat vrouwen ofwel meer uren besteden aan de uitvoering van de audit (audit effort) ofwel door het feit dat vrouwen een hoger facturatietarief (unit size) hebben dan mannen. Dit kan als gevolg kan hebben dat de audit kwaliteit hierdoor wordt verhoogd. Vrouwen zijn meer risico-avers dan mannen, wat zowel een positieve als een negatieve invloed kan hebben op de kwaliteit van de audit. In tegenstelling tot mannen hebben vrouwen een grotere moraliteit dan mannen wat de kwaliteit van de audit positief beïnvloedt. Industry experts verhogen ook de kwaliteit van de audit, echter is het niet duidelijk of dit vaker mannen of vrouwen betreffen. Ook is er geen eenduidig antwoord te geven op de vraag welk geslacht vaker een afkeurende verklaring geeft. Diversiteit tussen mannen en vrouwen heeft zeker invloed op de kwaliteit van de audit. Echter komt er uit de verschillende onderzoeken geen eenduidig antwoord wat hier de precieze reden voor is. Wel lijkt het alsof vrouwen vaker een positieve invloed hebben op de kwaliteit van de audit dan dat mannen dit hebben. 1

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Begrippen Audit Audit kwaliteit Diversiteit 8 3. Literatuuronderzoek Toelichting begrippen Audit fee Industry expert (Dicretionary) Accruals Going Concern Onafhankelijkheid Onderzoeken Aanleiding Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1) 14 Do (Fe)Male Auditors Impair Audit Quality? Evidence from Modified Audit Opinions Aanleiding Doel van het onderzoek Onderzoeksopzet en gebruikte data Resultaten Conclusie Chi en Chin, Gender Differences in Audit Quality Aanleiding Doel van het onderzoek Onderzoeksopzet en gebruikte data Resultaten Conclusie 20 2

4 3.2.4 Branson, Breesch en Hardies, 2010 (2) 20 The Female Audit Premium Aanleiding Doel van het onderzoek Onderzoeksopzet en gebruikte data Resultaten Conclusie Dan en Wei, Audit Quality: Does Gender Matter? Empirical Evidence from China Aanleiding Doel van het onderzoek Onderzoeksopzet en gebruikte data Resultaten Conclusie Branson, Breesch en Hardies, Are Female Auditors Still Women? Analyzing the sex differences affecting audit quality Aanleiding Doel van het onderzoek Onderzoeksopzet en gebruikte data Resultaten Conclusie Analyse Conclusie 30 Referenties 3

5 1 Inleiding In 2001 kwam het schandaal rond het Amerikaanse energiebedrijf Enron aan het licht. Enron had rond de duizend dochterondernemingen opgezet om zo de miljarden die zij verlies leed, vanwege mislukte deals en projecten, te verduisteren. Hierdoor leken de winstcijfers positief terwijl Enron jarenlang meer uitgaf dan er inkomsten waren. Daarbij kwam ook nog dat de accountants vele documenten die als bewijsmateriaal konden dienen vernietigd hadden. Hierop heeft de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) een onderzoek ingesteld waarna bleek dat Enron verschillende jaren achter elkaar de winsten had overdreven en ongeveer 20 miljard dollar in het rood stond (Petrick and Scherer, 2003). Het accountantskantoor van Enron, Arthur Anderson, is na en door dit schandaal in 2002 opgehouden te bestaan. Na dit schandaal werden er vele vraagtekens gezet bij de kwaliteit van de uitvoering van een audit door een accountantskantoor. Met name aan de internationale Big Four accountanskantoren werd getwijfeld (Francis, 2004). Kwaliteit van audits is gerelateerd aan audit failures, letterlijk vertaald het falen van een audit, welke in twee verschillende vormen voorkomt. Ten eerste kan een audit failure plaatsvinden wanneer de Generally Accepted Accounting Principles (GAAP) niet worden nageleefd zoals dit eigenlijk zou moeten gebeuren. Ten tweede kan een audit failure plaatsvinden wanneer de accountant geen afkeurende verklaring afgeeft terwijl de omstandigheden hier wel aanleiding toe geven (Francis, 2004). Audit kwaliteit en audit failures zijn nauw met elkaar verbonden, hoe hoger het aantal audit failures binnen een accountantskantoor, hoe lager de kwaliteit van het accountantskantoor, aldus Francis (2004). De kwaliteit van de audit hangt nauw samen met de professionele beoordelings- en beslissingscapaciteiten en onafhankelijkheid van de individuele accountant (Dan en Wei, 2011). Deze aspecten hangen weer samen met de (persoonlijke) eigenschappen van de individuele accountant (Knechel, 2000). Deze eigenschappen verschillen per geslacht, mannen en vrouwen reageren verschillend op bepaalde situaties. De verschillen tussen mannen en vrouwen kunnen dus van invloed zijn op de kwaliteit van de audit. Resumerend kan er worden gezegd dat de diversiteit tussen mannen en vrouwen, en dus de eigenschappen van een accountant, invloed zou kunnen hebben op de kwaliteit van een audit. Hieruit volgt dan ook de centrale vraag van dit onderzoek, Heeft diversiteit tussen mannen en vrouwen invloed op de kwaliteit van de audit? 4

6 Om een antwoord te vinden op deze vraag wordt er een literatuuronderzoek gedaan. De werkwijze voor dit onderzoek is als volgt: in paragraaf twee worden een aantal, voor dit onderzoek relevante, begrippen uitgelegd. Het gaat om de begrippen audit, audit kwaliteit en diversiteit. In paragraaf drie worden eerst enkele begrippen nader toegelicht die vaak terugkomen in de vervolgens te beschrijven onderzoeken. Deze onderzoeken gaan in op de diversiteit tussen mannen en vrouwen en de mogelijke invloed hiervan op de audit kwaliteit. Hierna volgt in paragraaf vier een analyse van de resultaten die uit dit literatuuronderzoek naar voren zijn gekomen. De analyse wordt gevolgd door een conclusie in paragraaf vijf. 2 Begrippen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de begrippen audit, audit kwaliteit en diversiteit. Per begrip wordt er uitgelegd wat er hieronder wordt verstaan en welke aspecten hierbij komen kijken. 2.1 Wat wordt er onder een audit verstaan? In deze paragraaf wordt het begrip audit uitgelegd. Gray en Mason (2011) stellen dat in een audit bewijsmateriaal wordt gezocht om met een redelijke zekerheid een oordeel te kunnen geven over de getrouwheid van de in de jaarrekening opgenomen (financiële) informatie. Dit onderzoek moet worden uitgevoerd door een deskundig en onafhankelijk persoon die deze (financiële) informatie niet heeft voorbereid en ook geen belang heeft bij direct gebruik van deze (financiële) informatie (Gray en Mason, 2011). Met behulp van de, uit de financiële verslaggeving opgenomen, informatie kan vastgesteld worden of een bedrijf goed of slecht presteert en of ze voldoet aan de wet- en regelgeving. De wet- en regelgeving die wordt gebruikt is IFRS, International Financial Reporting Standards. IFRS bestaat uit de IAS-normen, de International Accounting Standards. Sinds 1 januari 2005 zijn alle beursgenoteerde bedrijven binnen de EU verplicht om via deze standaarden te rapporteren. Gray en Manson (2011) merken op dat met behulp van de uit de financiële jaarstukken blijkende informatie, aandeelhouders economische beslissingen kunnen nemen (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1)). Voor vele aandeelhouders is de verklaring (opinion) van de accountant de enige waarneembare uitkomst van de audit (Branson, Breesch 5

7 and Hardies, 2010 (1)). Branson, Breesch en Hardies (2009) beschrijven een audit dan ook als een beoordelings- en beslissingsproces waarin de accountant met voldoende geschikt bewijsmateriaal de kans op een audit failure zo klein mogelijk maakt. Dit wordt gedaan met behulp van het audit risk model. Audit risk is het risico dat de accountant een verkeerde verklaring afgeeft wanneer de financiële jaarstukken materieel niet op orde zijn (Branson, Breesch en Hardies, 2009). Er zijn verschillende verklaringen die een accountant kan afgeven. Het gaat dan om de goedkeurende verklaring, de verklaring met beperking, de verklaring met oordeelonthouding en de afkeurende verklaring (Gray en Mason, 2011). Een goedkeurende verklaring wordt gegeven wanneer de accountant van mening is dat de financiële jaarstukken een eerlijk en waarheidsgetrouw beeld geven van de financiële situatie van het bedrijf en dat deze financiële jaarstukken voldoen aan de wet- en regelgeving (IFRS). Een verklaring met beperking houdt in dat de accountant bedenkingen en/of onzekerheden heeft bij een bepaalde post in de jaarrekening door een beperking in de controle, ofwel door een van de klant afwijkend oordeel. Deze beperking wordt dan in de verklaring benoemd. Een verklaring met oordeelonthouding houdt in dat de accountant onzekerheden heeft wat betreft de controle, die van een zodanige aard en omvang zijn dat de accountant hier noch een goedkeurende verklaring, noch een verklaring met beperking, noch een afkeurende verklaring voor kan geven. Een afkeurende verklaring wordt gegeven wanneer de accountant van mening is dat de financiële jaarstukken niet aan de wet- en regelgeving (IFRS) voldoen of dat ze geen eerlijk en waarheidsgetrouw beeld geven van de financiële situatie van het bedrijf (Gray en Mason, 2011). De accountant voegt door middel van het geven van zijn of haar verklaring waarde toe aan de informatie in de financiële jaarstukken. De informatie is door de daarbij gegeven verklaring betrouwbaar en bruikbaar(der) voor het nemen van beslissingen door bijvoorbeeld aandeelhouders. Dit wordt de informatie hypothese genoemd (Gray en Mason, 2011). 2.2 Wat wordt er onder audit kwaliteit verstaan? In deze paragraaf wordt het begrip audit kwaliteit uitgelegd en wordt er ook uitgelegd welke factoren van invloed kunnen zijn op de kwaliteit van de audit. DeAngelo (1981) definieert audit kwaliteit als de kans dat de accountant zowel een materiële fout of overtreding in de financiële jaarstukken van de klant ontdekt als ook rapporteert. De kans om een fout of overtreding te ontdekken hangt af van de technische 6

8 vaardigheden van de accountant. Echter, of de accountant deze fout of overtreding daadwerkelijk rapporteert hangt af van de onafhankelijkheid van de accountant. In haar eigen onderzoek komt DeAngelo (1981) tot de conclusie dat het vinden van de fout of overtreding een vast gegeven is en dat dus iedereen dezelfde kans heeft deze fout of overtreding te vinden in de financiële jaarstukken. Externe factoren zoals onafhankelijkheid zijn niet van invloed op het ontdekken van deze fouten of overtredingen. De mate van onafhankelijkheid van de accountant is één van de belangrijkste aspecten voor de kwaliteit van een audit. Vanwege het feit dat er moeilijk een waarde aan gegeven kan worden is deze onafhankelijkheid tegelijkertijd het ingewikkeldst om vast te stellen. Onafhankelijkheid is namelijk feitelijk niet te meten, aldus DeAngelo (1981). Knechel (2000) stelt dat de kwaliteit van de audit afhangt van de beoordelings- en beslissingscapaciteiten van de accountant. Branson, Breesch en Hardies (2009) haken hierop in door te stellen dat deze beoordelings- en beslissingscapaciteiten weer afhangen van de eigenschappen van deze accountant. Ook stellen zij dat de kans om een fout of overtreding te ontdekken afhangt van de technische expertise, ervaring en het probleemoplossend vermogen van de accountant in kwestie. Zij stellen dus, in tegenstelling tot DeAngelo (1981), dat de kans tot het vinden van deze fouten of overtredingen geen vaststaand gegeven is en kan verschillen van persoon tot persoon. Doordat de kwaliteit van de audit samenhangt met de eigenschappen van de individuele accountant, kan er een kwaliteitsverschil ontstaan binnen eenzelfde accountantskantoor (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1)). In een meer recent onderzoek definieert Knechel (2007) audit kwaliteit in termen van zekerheid die de accountant geeft. Professionele standaarden eisen van een accountant dat deze een redelijke zekerheid geeft dat de financiële jaarrekening geheel zonder materiële fouten is en dat er geen voorschriften (IFRS) zijn overtreden. Er wordt hierbij geen onderscheid gemaakt tussen bewuste fouten (door fraude) of onbewuste fouten (die per ongeluk zijn gemaakt) (Branson, Breesch en Hardies, 2009). Deze redelijke zekerheid wordt bereikt wanneer de accountant genoeg geschikte informatie heeft verzameld om de kans op een audit failure zo klein mogelijk te maken (Branson, Breesch en Hardies, 2009). Er zijn meerdere factoren die de audit kwaliteit onder druk kunnen zetten. Ten eerste is er de reputatie. Wanneer het accountantskantoor vele verschillende klanten heeft kan het zijn dat deze zijn reputatie niet wil verliezen en dus de klanten graag wil behouden (Angelo, 1981; Carcello en Neal, 2000). Om deze klanten tevreden te houden of tevreden te stellen, kan het zijn dat de accountant wellicht handelingen uitvoert die niet volgens de wet- en regelgeving (IFRS) zijn, en zodoende de kwaliteit van de audit verlaagt. 7

9 Ten tweede kan er sprake zijn van zogenoemde power conflicts. In dat geval kan de klant druk uitoefenen op de accountant om handelingen uit te voeren die ertoe leiden dat de wet- en regelgeving (IFRS) wordt overtreden en zodoende de professionele standaarden te schenden. Wanneer dit een klant van grotere omvang betreft (welke financieel gezond is) zal deze meer druk kunnen uitoefenen op de accountant door te dreigen met vervanging door een accountant die er geen problemen mee heeft de regels niet na te leven. Ten derde is er de omvang (size) van het accountantskantoor. Een accountantskantoor met één enkele grote klant loopt het gevaar dat de onafhankelijkheid in gevaar komt doordat de omzet van de accountant afhankelijk is van één enkele klant. Ook is er een groter risico wanneer er een foute verklaring wordt afgegeven. Wanneer de klant hierdoor geneigd is van accountant te wisselen, houdt het accountantskantoor geen klanten meer over. Echter staat hier tegenover dat deze afhankelijkheid ervoor zal zorgdragen dat de relatie tussen de accountant en klant goed is, wat ook kan leiden tot een hogere audit kwaliteit ( Francis, 2004; Dan en Wei, 2011). Ten vierde is er de periode dat de accountant en de klant samenwerken, oftewel auditor tenure. Er wordt verondersteld dat hoe langer de relatie is tussen de accountant en de klant, hoe meer afhankelijk de accountant wordt. Hierdoor komt de objectiviteit en onafhankelijkheid in gevaar wat zal leiden tot een lagere audit kwaliteit (Francis, 2004; Dan en Wei, 2011). Geiger en Raghunandan (2002) zijn op basis van onderzoek echter van mening dat bij een kortere relatie tussen de accountant en de klant, er minder kennis is bij beide kanten en dat hierdoor de kans bestaat dat de accountant een verkeerde verklaring geeft. Ten vijfde zijn er de non-audit services. Dan en Wei (2011) stellen dat de accountant vanwege deze extra services te vertrouwd raakt met de klant waardoor de onafhankelijkheid aangetast zou kunnen worden. Wanneer deze onafhankelijkheid aangetast wordt zou dat betekenen dat de beslissingen die deze accountant neemt niet geheel objectief meer zijn, wat de kwaliteit van de audit verlaagt. Francis (2004) geeft echter als tegenargument dat de accountant via deze non-audit services zijn kennis wat betreft de klant vergroot. Door deze grotere kennis zou de accountant beter in staat zijn een juiste verklaring af te geven wat de kwaliteit van de audit omhoog brengt. 2.3 Wat wordt er onder diversiteit verstaan? In deze paragraaf wordt het begrip diversiteit uitgelegd. 8

10 In psychologische en biologische onderzoeken wordt diversiteit uitgelegd als zijnde verschillen tussen personen. Ieder mens heeft andere eigenschappen, voorkeuren en behoeftes (Ittonen en Peni, 2012). Zo zijn er ook verschillen tussen mannen en vrouwen. Op dezelfde gebeurtenissen kunnen mannen en vrouwen verschillend reageren en ook lossen ze problemen (vaak) op een andere manier op. Hierdoor ontstaat er diversiteit tussen mannen en vrouwen. Verschillende eigenschappen kunnen bij het uitvoeren van taken leiden tot verschillende resultaten en uitkomsten. Voorbeelden van dit soort eigenschappen zijn besluitvorming, verantwoordelijkheid, risico-avers gedrag, beoordelingscapaciteiten communicatieve vaardigheden en overmoed. Elk persoon gaat op een andere manier om met voorgaande eigenschappen, waardoor er bij elk persoon een ander resultaat uitkomt wanneer deze eigenschappen worden ingezet (Ittonen en Peni, 2012). Zo stellen Ittonen en Peni (2012) dat mannen sneller beslissingen kunnen nemen, vrouwen betere communicatieve vaardigheden hebben en vrouwen meer risico-avers gedrag vertonen dan mannen. Wanneer meerdere personen samenwerken binnen één team zullen alle verschillende eigenschappen van deze teamleden naar voren komen. Hierdoor kan het voorkomen dat verschillende samenstellingen van teamleden, verschillende uitkomsten en resultaten laten zien. Hierdoor kan ook de kwaliteit van deze uitkomsten en resultaten verschillen. Dan en Wei (2011) stellen dat dit is wat er gebeurt binnen audit teams. Deze diversiteit binnen verschillende audit teams kan weer leiden tot een verschil in audit kwaliteit. Teams welke bestaan uit mannen kunnen een verschillende audit kwaliteit leveren in vergelijking tot gemêleerde teams of teams die uit vrouwen bestaan (Dan en Wei, 2011). Geen enkel persoon is hetzelfde. Dit is de definitie van diversiteit. Diversiteit kan zorgen voor een versterking van bepaalde eigenschappen, maar ook voor een verzwakking hiervan. Wanneer er binnen een team met meerdere personen wordt samengewerkt, welke dezelfde eigenschappen bezitten, dan kan dit tot andere resultaten en uitkomsten leiden dan wanneer er met personen wordt samengewerkt welke allemaal verschillende eigenschappen bezitten (Ittonen en Peni, 2012). Een voorbeeld hierbij is een team wat bestaat uit vrouwen met risico-avers gedrag en een team wat bestaat uit zowel vrouwen met risico-avers gedrag, als mannen met risicovol gedrag. Het team met enkel vrouwen zal een stuk conservatiever te werk gaan dan het gemêleerde team van mannen en vrouwen (Ittonen en Peni, 2012). 9

11 3 Literatuuronderzoek In dit literatuuronderzoek worden verschillende artikelen beschreven waarin onderzoek is gedaan naar verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke accountants. Er wordt onderzocht hoe deze verschillen van invloed kunnen zijn op de audit kwaliteit. Eerst worden er enkele begrippen toegelicht die vaak terugkomen in de vervolgens beschreven onderzoeken. 3.1 Toelichting begrippen In deze paragraaf worden enkele begrippen toegelicht gezien deze vaak terugkomen in de vervolgens beschreven onderzoeken Audit fee De hoeveelheid moeite en geleverde inspanning wordt vaak gemeten in hoeveelheid uren die de accountant met de audit bezig is. Deze moeite en inspanning kunnen afhangen van risico-avers gedrag, verschillen in individuele voorkeuren, en verschillen in gedrag (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (2)). Meer moeite en inspanning kan leiden tot een hogere declaratie. De fee wordt bepaald door het factureringstarief (unit price) te vermenigvuldigen met de geleverde moeite en inspanning (audit effort) (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (2)). Fee = (unit price) x (audit effort) Een hogere fee is dus de uitkomst van het feit dat er meer inspanning wat betreft uren (audit effort), in de audit zit of dat er een hoger factureringstarief (unit price) is gevraagd. Een hoger factureringstarief kan het gevolg zijn van het feit dat er een grotere expertise aan te pas is gekomen. Industry experts hebben vanwege ervaring vaak een grotere kennis op een bepaald gebied dan non-industry experts. Vanwege deze expertise kunnen industry experts een betere controle uitvoeren, wat leidt tot een hogere audit kwaliteit, aldus Francis (2004). Francis (2004) stelt dan ook, hoe hoger de audit fee, hoe groter de kwaliteit van de audit. Wanneer vrouwen een hogere audit fee ontvangen dan mannen dan wordt dit de Female Audit Premium genoemd. Binnen Big Four accountantskantoren ligt de audit fee voor vrouwen tussen de zeven en negen procent hoger dan de audit fee voor mannen binnen een Big Four accountantskantoor (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (2). 10

12 3.1.2 Industry expert Een industry expert is iemand die grotere kennis heeft wat betreft een bepaalde industrie of bepaalde klanten, in tegenstelling tot een non-industry expert. Volgens Bonner en Lewis (1990) en Francis (2004) wordt deze expertise overgebracht van persoon tot een persoon. De persoon die deze kennis overbrengt heeft deze kennis zelf vernomen door middel van gevolgde trainingen of door het feit dat deze persoon vaak in contact is met dit soort klanten. Deze expertise kan volgens Bonner en Lewis (1990) niet worden verkregen door middel van ervaring of algemene instructies. Ook Bénard (1989) stelt dat expertise niet verkregen kan worden door middel van ervaring. Bénard (1989) is van mening dat mensen altijd bepaalde vooroordelen hebben. Vooroordelen voorkomen dat bepaalde informatie wordt gebruikt die juist voortkomt uit ervaring. Solomon et al. (1999) beargumenteren juist dat expertise wel voortkomt uit ervaring en dat er door deze ervaring een betere beoordeling, en dus ook betere verklaring, wordt gegeven. Wanneer een accountantskantoor meerdere klanten binnen één industrie heeft, dan zijn er meer kansen voor de accountants van dit kantoor om op deze manier een grotere kennis op te doen binnen deze industrie en op deze manier een industry expert te worden (Francis, 20004). Wanneer de accountant een industry expert is zijn de audit fees vaak hoger vanwege een hoger declaratietarief (unit price) (Discretionary) Accruals Accrual accounting is gebaseerd op het matching principe, wat inhoudt dat de juiste kosten tegenover de juiste opbrengsten worden gepresenteerd, in het juiste jaar (Stolowy, 2010). Met discretionary accruals kunnen managers het resultaat in een jaar manipuleren door ofwel de overlopende posten te hoog, ofwel te laag in te schatten. Discretionary accruals kunnen aldus worden gebruikt door managers om de winst hoger of lager te laten lijken, door kosten of opbrengsten in een eerdere periode, of pas in een latere periode op te nemen. Dit wordt earnings management genoemd. Bedrijven met hoge schulden hebben vaak een grotere incentive voor het gebruik van accruals om zo de winst hoger te laten lijken (Reynolds en Francis, 2001). 11

13 3.1.4 Going concern Een going concern verklaring wordt gegeven wanneer de accountant twijfel heeft over de gezondheid van het bedrijf en twijfelt over het voortbestaan van dit bedrijf (Chi en Chin, 2008). Het wel of niet terecht geven van een going concern verklaring wordt in onderzoeken gebruikt om de kwaliteit van de audit kwaliteit vast te stellen. Ook wordt er gekeken hoe investeerders op deze verklaring reageren. Francis (2004) stelt dat wanneer de audit van hoge kwaliteit is, de verklaring van de accountant nuttige informatie bevat voor de investeerders. Door gebruik te maken van deze in de verklaring opgenomen informatie kunnen de investeerders hun beslissingen hierop aanpassen. Wanneer de verklaring geringe tot geen bruikbare informatie bevat voor de investeerders over de going concern van het bedrijf, dan is de audit van lage kwaliteit. De investeerders hebben dan geen (goed) inzicht (Francis, 2004). Wanneer de gegeven verklaring nuttige en bruikbare informatie bevat, dan is de audit van hoge kwaliteit. Hierdoor zal het voor de investeerders een minder grote verassing zijn wanneer na het geven van een going concern verklaring het bedrijf failliet gaat, aldus Chen en Chung (1996). Het afgeven van een verkeerde verklaring kan op twee manieren. Door middel van Type I fouten en Type II fouten. Bij Type I fouten wordt er een going concern of afkeurende verklaring gegeven terwijl de jaarrekening een goed beeld geeft van de werkelijkheid en economische gezondheid van het bedrijf en een goedkeurende verklaring beter op zijn plek was geweest. Bij Type II fouten wordt er een goedkeurende verklaring gegeven terwijl de jaarrekening geen goed beeld geeft van de werkelijkheid (Francis, 2004). Accountants maken vaker Type I fouten en hebben dan dus de gezondheid van het bedrijf in twijfel getrokken terwijl dit niet nodig was. Volgens Francis (2004) zijn de kosten van Type I fouten ook hoger dan de kosten van Type II fouten. Dit komt doordat bedrijven die onterecht een going concern of afkeurende verklaring ontvangen, vaker van accountant wisselen dan bedrijven die onterecht een goedkeurende verklaring ontvangen Onafhankelijkheid Vanstraelen (2002) stelt dat de onafhankelijkheid van de accountant ten opzichte van de klant kleiner wordt in het geval van hogere audit fees. De accountant zal afhankelijker worden naarmate de audit fee hoger wordt en hierdoor zal de accountant eerder geneigd zijn een oogje dicht te knijpen wat betreft materiële fouten. Een goedkeurende verklaring mag echter 12

14 alleen worden afgegeven wanneer de accountant van mening is dat de financiële jaarstukken een eerlijk en waarheidsgetrouw beeld geven van de financiële situatie van het bedrijf en wanneer de jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving (IFRS) (Gray en Mason, 2011). Andere incentives, zoals het uitvoeren van nonaudit services, mogen niet van invloed zijn op de beslissing om een bepaalde verklaring te geven (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1)). De accountant moet dus onafhankelijk, met een objectieve blik naar alle financiële jaarstukken kijken en op basis hiervan een verklaring geven. De accountant mag hierbij niet toegeven aan een klant die mogelijk druk uitoefent om op deze manier een goedkeurende verklaring (onder niet geldende omstandigheden) te krijgen (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1)). 3.2 Onderzoeken In deze paragraaf worden verschillende artikelen beschreven waarin onderzoek is gedaan naar verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke accountants. Er wordt onderzocht hoe deze verschillen van invloed kunnen zijn op de audit kwaliteit Aanleiding In verschillende delen van de wereld gelden verschillende regels over het bekend maken van de naam van de accountant. In de Verenigde Staten is het tekenen van de verklaring met de eigen naam niet nodig. In Taiwan, Denemarken, Finland en Zweden bijvoorbeeld weer wel. Het bijvoegen van de naam van de accountant kan ervoor zorgen dat er meer moeite wordt gestoken in de audit, er meer verantwoordelijkheid wordt genomen voor de gegeven verklaring en dus ook voor de kwaliteit van de audit (Branson, Breesch en Hardies (2010 (1); Church et al., 2008). Op deze manier wordt er ook meer gekeken naar het individu in plaats van naar het hele kantoor. Omdat mannen en vrouwen nu eenmaal verschillende eigenschappen bezitten wordt er tegenwoordig meer aandacht besteed aan deze individuele eigenschappen, gezien de audit kwaliteit binnen een accountantskantoor nooit homogeen kan zijn (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1); Church et el., 2008; Dan en Wei, 2011). Echter kunnen de genetische verschillende eigenschappen (nature) overruled worden door sociale eigenschappen die zijn opgedaan of aangeleerd (nurture). Hierdoor kan het zijn dat mannen en vrouwen binnen een bepaald beroep, bijvoorbeeld het accountantsberoep, meer met elkaar gemeen hebben dan 13

15 mannen en vrouwen van de gehele samenleving bij elkaar (Branson, Breesch en Hardies, 2009). Vanwege het bovenstaande zijn er meerdere onderzoeken gedaan naar de verschillen tussen mannen en vrouwen binnen het accountantsberoep. Ook wordt er onderzocht of de verschillen tussen mannen en vrouwen van invloed zijn op de audit kwaliteit. Hierna volgen een aantal onderzoeken waar wordt ingegaan op deze verschillen J. Branson, D. Breesch en K. Hardies, 2010 (1) Do (Fe)Male Auditors Impair Audit Quality? Evidence from Modified Audit Opinions Hier wordt het onderzoek van J. Branson, D. Breesch en K. Hardies uit 2010 beschreven. Eerst volgt er de aanleiding van het onderzoek, dan het doel van het onderzoek, vervolgens de onderzoeksopzet en gebruikte data. Als laatste volgen de resultaten en conclusies die Branson, Breesch en Hardies aan de hand van de gevonden resultaten hebben getrokken Aanleiding Uit onderzoeken (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (2); DeAngelo, 1981; Francis, 2004) is naar voren gekomen dat de omvang (size) van het accountantskantoor niet meer de enige maatstaf kan, en mag, zijn om de kwaliteit van de audit te bepalen. Persoonlijke eigenschappen kunnen naast de natuurlijke verschillen tussen mannen en vrouwen zeker ook van invloed zijn op de kwaliteit van de audit en dienen daarom onderzocht te worden. Eigenschappen kunnen van invloed zijn op het beoordelings- en beslissingsvermogen van de accountant, wat direct van invloed kan zijn op de uitvoering van een audit Doel van het onderzoek Branson, Breesch en Hardies onderzoeken of de eigenschappen en verschillen tussen mannen en vrouwen invloed hebben op het feit of er een afkeurende verklaring wordt gegeven of niet. Ook hebben ze onderzocht of mannen meer geneigd zijn een afkeurende verklaring te geven dan vrouwen. Onder afkeurende verklaring verstaan Branson, Breesch en Hardies in dit onderzoek alle andere verklaringen dan een goedkeurende verklaring. Hieronder vallen ook 14

16 de verklaring met beperking, de verklaring met oordeelonthouding, de going concern verklaring en de afkeurende verklaring Onderzoeksopzet en gebruikte data Branson, Breesch en Hardies hebben data gebruikt die afkomstig zijn uit de periode 2008, van particuliere bedrijven in België waarvan de audit werd gedaan door een externe accountant. Ze hebben deze data via een empirisch onderzoek met een logistieke regressie getest. Een logistiek model wordt gebruikt wanneer er maar twee uitkomsten mogelijk zijn, het gebeurt wel, of het gebeurt niet. In het model zijn variabelen opgenomen die iets zeggen over eigenschappen van de klant, de accountant, het accountantskantoor en de overeenkomst tussen de klant en de accountant wat betreft de audit. Deze variabelen zijn: de grootte van het bedrijf van de klant, de hoogte van de audit fee, de kans op faillissement van de klant, of de klant verliezen heeft gedraaid in het jaar van de audit, of de accountant werkzaam is bij een Big Four accountantskantoor of niet, het geslacht van de accountant, de jaren ervaring van de accountant en of de accountant een industry-expert is of niet Resultaten De resultaten van dit onderzoek zijn als volgt: wanneer de klant dichter tegen faillissement aan zit of verliezen heeft geleden in het jaar van de audit, zal de kans dat deze een afkeurende verklaring krijgt groter zijn (32 procent versus 28 procent). Ook is de kans op een afkeurende verklaring groter wanneer de audit fees lager zijn of wanneer een accountant die een industryexpert is de audit uitvoert (4 procent versus 3 procent). Accountants van een Big Four accountantskantoor geven minder vaak een afkeurende verklaring (32 procent versus 47 procent), maar de ervaringsjaren en het geslacht van de accountant hebben beide geen invloed op het feit of er een afkeurende verklaring wordt gegeven of niet. Wat betreft de verschillen tussen mannen en vrouwen zit er weinig verschil in eigenschappen wanneer het gaat om het geven van een afkeurende verklaring, behalve in de jaren ervaring (vrouwen 12,94 jaar versus mannen 17,28 jaar). Hiernaast ontvangen vrouwen een hogere audit fee (vrouwen 19,475 euro versus mannen 10,028 euro). Aangezien een hogere audit fee de onafhankelijkheid van de accountant kan doen dalen maar er tegelijkertijd ook voor kan zorgen dat de accountant bij deze klant wil blijven, suggereert de hogere audit fee dat vrouwelijke accountants prioriteit geven aan het behouden van klanten in plaats van het behouden van de eigen 15

17 onafhankelijkheid, aldus Branson, Breesch en Hardies. Deze onafhankelijkheid kan ook van invloed zijn op het rapporteren van de gevonden materiële fouten. Branson, Breesch en Hardies stellen dat vrouwen meer materiële fouten ontdekken dan mannen vanwege risicoavers gedrag. Hierdoor moeten vrouwen meer oppassen dat zij niet te afhankelijk worden van de klant omdat de rapportering van materiële fouten hiermee samenhangt Conclusie De resultaten van het onderzoek leiden tot de conclusie dat er niet genoeg bewijs is om aan te nemen dat eigenschappen van mannen en vrouwen van invloed zijn op het wel of niet afgeven van een afkeurende verklaring. Ook is er niet genoeg bewijs om aan te nemen dat een afkeurende verklaring vaker wordt afgegeven door mannelijke accountants dan door vrouwelijke accountants. Wel kan er volgens Branson, Breesch en Hardies worden aangenomen dat vrouwelijke accountants, ook wanneer zij een afkeurende verklaring geven, een hogere audit fee ontvangen dan wanneer mannelijke accountants een afkeurende verklaring geven. Branson, Breesch en Hardies hebben echter geen verklaring voor de hogere audit fee H-Y. Chi en C. L. Chin, 2008 Gender Differences in Audit Quality Hier wordt het onderzoek van H-Y. Chi en C. L. Chin uit 2008 beschreven. Eerst volgt er de aanleiding voor het onderzoek, dan het doel van het onderzoek, vervolgens de onderzoeksopzet en gebruikte data. Als laatste volgen de resultaten en conclusies die Chi en Chin aan de hand van de gevonden resultaten hebben getrokken Aanleiding Branson, Breesch en Hardies (2009) en Krishnan en Parsons (2008) stellen dat er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen in risico-avers gedrag en meer of minder ethisch gedrag. Net als wiskundig inzicht wordt het nemen van risico s gezien als een mannelijke eigenschap, waar vrouwen veelal gezien worden als risico-avers, zelfs wanneer zij financiële professionals zijn (Branson, Breesch en Hardies, 2009). Chi en Chin (2008) geven een mogelijke reden voor dit risico-avers gedrag van vrouwen. Het blijkt namelijk uit biologisch onderzoek dat 16

18 vrouwen meer van het enzym Oxidase in het lichaam hebben, wat de neiging tot sensatie zoeken, en dus risico s nemen, onderdrukt. Branson, Breesch en Hardies (2010 (2) stellen dat vrouwen meer risico-avers zijn in tegenstelling tot mannen en ook minder overmoedig. Hierdoor zouden vrouwelijke accountants vaak minder risicovolle klanten uitkiezen en zijn ze conservatiever wat betreft investeren in deze nieuwe risicovolle klanten. In Taiwan is het verplicht om naast de naam van het accountantskantoor, ook de vooren achternaam van de twee accountants die de audit hebben uitgevoerd te vermelden bij de gegeven verklaring. Zodoende konden Chi en Chin een nauwkeurig onderscheid maken tussen verklaringen afgegeven door mannen, door vrouwen, of door beiden Doel van het onderzoek Op basis van de uitkomsten van bovenstaande onderzoeken zijn Chi en Chin gaan onderzoeken of de eigenschappen wat betreft risico-avers gedrag en meer of minder ethisch gedrag, inderdaad van invloed zijn op de kwaliteit van de audit. Ze hebben dit gedaan door te onderzoeken of de hoeveelheid accruals van een klant groter of kleiner is wanneer een vrouwelijke accountant de audit doet in vergelijking met wanneer een man dit doet. Tegelijkertijd kijken zij ook of de variantie van discretionary accruals groter of kleiner is wanneer de audit door een vrouw wordt gedaan. Deze discretionary accruals kunnen worden gebruikt om de kwaliteit van de audit vast te stellen Als laatste hebben zij onderzocht of een going concern opinion vaker wordt afgegeven door vrouwen dan door mannen Onderzoeksopzet en gebruikte data De data die Chi en Chin gebruiken zijn afkomstig uit de periode 1983 tot 2006, van Taiwans beursgenoteerde bedrijven. De financiële data zijn afkomstig van The Taiwan Economic Journal en de data wat betreft de geslachten van de accountants zijn afkomstig van de Taiwan CPA Directory. Deze data hebben ze getest door middel van een probit regressie model. Een probit regressie model houdt in dat de afhankelijke variabele twee waardes kan aannemen, bijvoorbeeld groot of klein, bevoegd of niet bevoegd. 17

19 Resultaten Uit het onderzoek komt naar voren dat de hoeveelheid, en ook de variantie binnen de discretionary accruals het laagst is wanneer twee vrouwelijke accountants de audit uitvoeren, en het hoogst wanneer twee mannelijke accountants deze uitvoeren. Vanwege conservatief gedrag van vrouwen, proberen vrouwelijke accountants ook de kennis van klanten wat betreft discretionary accruals in de boekhouding zo klein mogelijk te houden. Dit in tegenstelling tot mannelijke accountants. Vrouwelijke accountants doen dit gezien de kans op het spelen met winst- en verliescijfers (earnings management) door de klant kleiner wordt wanneer deze minder kennis heeft van deze discretionary accruals. Wanneer deze kennis zo klein mogelijk wordt gehouden is het mogelijk dat er in de toekomst minder gebruik wordt gemaakt van earnings management en de kwaliteit van de audit omhoog gaat. Volgens Chi en Chin wordt op deze manier ook de kans verkleind op het geven van een verkeerde verklaring vanwege gerapporteerde earnings die achteraf niet overeenkomen met de werkelijke earnings. Hierdoor verkleint ook de kans dat er een aanklacht tegen de accountant wordt ingediend vanwege de verkeerde gegeven verklaring. Een manier om te meten in welke mate vrouwen proberen de kennis over discretionary accruals bij de klant zo klein mogelijk te houden, en dus proberen te voorkomen dat er gebruik wordt gemaakt van earnings management, is door de variantie in deze discretionary accruals vast te stellen. Het verschil in variantie van deze discretionary accruals geeft aan of een bedrijf succesvol is geweest in het hoger of lager laten lijken van de winst in een bepaald deel van het jaar, oftewel is het bedrijf wel of niet succesvol is geweest in het gebruiken van earnings management. Het gaat hier dan om discretionary accruals die de accountant dus heeft goedgekeurd. Vanwege risico-aversie zorgen vrouwelijke accountants dat de klant met meer voorzichtigheid en precisie de accruals opstelt. Hierdoor zal de uiteindelijke variantie binnen deze accruals kleiner zijn dan wanneer mannelijke accountants hier zorg voor dragen. Bedrijven die meer gebruik maken van deze discretionary accruals zullen een grotere variantie hebben binnen deze discretionary accruals. Wanneer de discretionary accruals lager zijn (en dus ook de variantie hierbinnen), zal het earnings management ook lager zijn. Doordat het earnings management lager is heeft dit een positief effect op de kwaliteit de informatie. Een positief effect op earnings management betekent dat de kwaliteit van de gegeven informatie hoger is en de informatie dus een beter beeld geeft van de werkelijke situatie. Dit resulteert in een hogere kwaliteit van de audit. 18

20 Wanneer er geen going concern verklaring is gegeven wanneer dit wel had gemoeten (Type II fout) en het bedrijf van de klant raakt vervolgens in de financiële problemen of gaat failliet, dan kan dit gevolgen hebben voor het accountantskantoor. Er kan een rechtszaak worden aangespannen tegen het accountantskantoor, wat weer als gevolg kan hebben dat het accountantskantoor reputatieschade oploopt. Om de kans op een (eventuele) rechtszaak zo klein mogelijk te maken, zullen vrouwelijke accountants vanwege een grotere risico-aversie vaker een going concern verklaring afgeven in plaats van een goedkeurende verklaring. Gezien vrouwen meer risico-avers zijn dan mannen, zullen zij hierdoor ook conservatiever te werk gaan dan de mannelijke accountants. Ook dit resulteert in het feit dat vrouwen hierdoor eerder deze going concern verklaring afgeven. Mannen hebben echter een mindere moraliteit (beoordelen of iets goed of slecht is) en zullen hierdoor gemakkelijker een goedkeurende verklaring geven in tegenstelling tot vrouwen. Hiernaast blijkt dat er minder vaak een going concern verklaring wordt gegeven door industry experts. Dit betekent echter niet dat mannen automatisch vaker een industry expert zijn dan vrouwen. Er komt namelijk uit het onderzoek dat het geslacht van de accountant geen invloed heeft op het feit of de accountant een industry expert is of niet. Vanwege risico-avers gedrag steken vrouwen ook meer tijd (audit effort) in de audit en declareren hierdoor een hogere audit fee dan mannen. Ook heeft het geslacht van de accountant geen invloed op het wel of niet uitkiezen van (risicovolle) klanten. Risicovolle klanten worden gezien als klanten die moeite hebben met het afbetalen van (kort)lopende schulden. Om vast te stellen of potentiële nieuwe klanten hier inderdaad moeite mee hebben, wordt er vaak van te voren een liquiditeitsanalyse uitgevoerd door het accountantskantoor. Een liquiditeitsanalyse houdt in dat er een analyse wordt gemaakt op basis van de te ontvangen en te betalen bedragen. Wanneer de potentiële toekomstige klant geen moeite heeft met het afbetalen van schulden zal het bedrijf gezien worden als solvent en kredietwaardig. Wanneer deze potentiële klanten worden gezien als solvent en kredietwaardig dan zal er eerder geïnvesteerd worden in deze potentiële klanten in tegenstelling tot klanten die niet solvent zijn, en dus risicovol zijn, aldus Chi en Chin. Wel heeft het geslacht van de accountant invloed op de hoeveelheid gevonden materiële fouten die gerapporteerd worden. Volgens Chi en Chin hebben vrouwen een sterkere moraliteit dan dat mannen dat hebben en zijn daardoor meer geneigd de gevonden materiële fouten eerlijk (en waarheidsgetrouw) te rapporteren. Moraliteit houdt in dat er een oordeel wordt gegeven of iets goed of slecht is. In een audit kan moraliteit worden gezien 19

21 als het eerlijk oordelen of iets wel of niet volgens de wet- en regelgeving (IFRS) is uitgevoerd. Ook blijkt uit het onderzoek dat teams met mannelijke teamgenoten minder goed presteren dan teams welke uit vrouwen bestaan, er wordt minder efficiënt en minder nauwkeurig gewerkt door de teams met alleen mannen. Vrouwen presteren het beste in teams met alleen vrouwen wanneer ze in een competitieve omgeving zijn of ze het tegen een team moeten opnemen dat uit mannen bestaat. Bij mannen geldt: hoe meer mannen er in een team zitten, hoe groter de neiging tot agressief beslissen wordt en hoe lager de kwaliteit van de uitkomst. Het nemen van agressieve beslissingen houdt in dat er minder goed wordt nagedacht over het nemen van een beslissing en risicovolle beslissingen worden eerder genomen omdat er minder tijd wordt besteed aan het overwegen of dit wel of niet een verstandige keuze is. Zo kunnen er dus beslissingen worden genomen die niet voordelig zijn voor het bedrijf, wat kan leiden tot een negatieve uitkomst in plaats van een positieve Conclusie De conclusies van dit onderzoek zijn dat de kwaliteit van de audit, wat betreft discretionary accruals, het hoogst is wanneer de audit wordt uitgevoerd door twee vrouwelijke accountants en het laagst wanneer deze wordt uitgevoerd door twee mannen. Ook het geven van een going concern verklaring komt het meest voor wanneer de audit wordt uitgevoerd door twee vrouwelijke accountants. Echter wanneer het een industry expert betreft zijn mannen even vaak een industry expert als dat vrouwen dit zijn. Chi en Chin vermelden bij dit onderzoek dat dit empirisch onderzoek is gedaan op basis van Aziatische data en dat de conclusies wellicht alleen voor Azië gelden. Culturele en andere externe variabelen zouden het gedrag van de accountant kunnen beïnvloeden wat kan leiden tot andere uitkomsten in andere delen van de wereld J. Branson, D. Breesch en K. Hardies, 2010 (2) The Female Audit Premium Hier wordt het onderzoek van J. Branson, D. Breesch en K. Hardies uit 2010 beschreven. Eerst volgt er de aanleiding voor het onderzoek, dan het doel van het onderzoek, vervolgens de onderzoeksopzet en gebruikte data. Als laatste volgen de resultaten en conclusies die Branson, Breesch en Hardies aan de hand van de gevonden resultaten hebben getrokken. 20

22 Aanleiding Naast het feit dat het verschil in KSA s (knowledge, skills en abilities) tussen mannen en vrouwen kan leiden tot een verschil in audit fee, kunnen er ook overeenkomsten zijn tussen beide geslachten binnen een Big Four accountantskantoor. Vrouwen kunnen doordat ze werkzaam zijn bij een Big Four accountantskantoor net zo overmoedig worden als mannen en kunnen het hierdoor een uitdaging vinden om risico s te nemen. Dit in tegenstelling tot onderzoeken die uitwijzen dat vrouwen meer risico-avers zijn dan mannen (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1); McNaughton en Watson, 2007). Vrouwen die niet in de Big Four cultuur passen, doordat ze zich niet kunnen vinden in voorkeuren en houdingen van werknemers binnen het accountantskantoor, hebben de neiging het accountantskantoor eerder te verlaten. Ofwel gedwongen, ofwel vrijwillig (Branson, Breesch en Hardies, 2010 (1)) Doel van het onderzoek Op basis van bovenstaande verschillen zijn Branson, Breesch en Hardies gaan onderzoeken of vrouwen binnen een Big Four accountantskantoor inderdaad een hogere audit fee ontvangen dan mannen en zo ja, wat de reden hiervoor is. Ook hebben ze onderzocht of deze Female Audit Premium groter is voor vrouwen van een Big Four accountantskantoor dan voor vrouwen van een niet-big Four accountantskantoor Onderzoeksopzet en gebruikte data De data die Branson, Breesch en Hardies gebruiken zijn afkomstig uit 2008 en latere jaren, van Belgische bedrijven waarvan de audit is gedaan door een externe accountant. Deze data hebben zij verkregen via Graydon Belgium, een verstrekker van krediet informatie, en via de Belgische Nationale Bank. Vervolgens hebben ze met deze data een empirisch onderzoek uitgevoerd Resultaten De resultaten van dit onderzoek zijn als volgt: vrouwen zijn vaker verantwoordelijk voor de audit van kleinere klanten die vaak niet beursgenoteerd zijn en voor bedrijven die een grotere kans hebben om failliet te gaan (risicovolle klanten) Ook voeren ze minder non-audit services 21

23 uit dan mannelijke collega s en zijn ze vaker bezig met een audit buiten de drukke maanden (januari, februari, maart en april) om. Vrouwen hebben minder lange ervaring dan mannen (13 jaar versus 17 jaar), zijn minder vaak een industry expert (3 procent versus 6 procent) en zijn verantwoordelijk voor minder klanten (49 klanten versus 69 klanten). Vrouwelijke accountants ontvangen binnen een Big four accountantskantoor een 7 procent hogere audit fee dan mannen (37 procent versus 30 procent). Vrouwen die de top bereiken binnen accountantskantoren, hebben vaker grotere KSA s (knowledge, skills en abilities), ofwel grotere kennis, vaardigheden en mogelijkheden, in vergelijking tot mannen. Deze situatie doet zich voornamelijk voor binnen Big Four accountantskantoren vanwege strengere selectieprocedures, discriminatie en zelfselectie. De discriminatie uit zich in het feit dat het voor vrouwen moeilijker is om promotie te maken ten opzichte van mannen die dezelfde eigenschappen bezitten. Zelfselectie vindt plaatst doordat werknemers vrijwillig ontslag nemen. De strengere selectieprocedures binnen Big Four accountantskantoren wordt gekenmerkt door het feit dat vrouwen meer moeite moeten doen om zichzelf te bewijzen. De vrouwen die door alle selectie procedures komen binnen de Big Four accountantskantoren zijn hierdoor vaak gemotiveerder, gekwalificeerder, competenter en ambitieuzer dan de vrouwen die afvallen tijdens deze selecties. Hierdoor blijven de vrouwen met de grootste KSA s (knowledge, skills en abilities) over na deze procedures, welke werkzaam zullen zijn bij dit Big Four accountantskantoor. Gezien vrouwen volgens Branson, Breesch en Hardies grotere KSA s (knowledge, skills en abilities) hebben, en dus een hogere audit fee (kunnen) declareren moeten zij meer oppassen dat de onafhankelijkheid gewaarborgd blijft, in tegenstelling tot mannen. Vrouwelijke accountants hebben minder moeite om gevonden materiële fouten te rapporteren dan mannelijke collega s, dit komt door de overmoed van mannen. Vanwege deze overmoed zijn mannen eerder geneigd te denken dat hun mening waardevoller en accurater is dan deze in werkelijk is. Hierdoor denken mannen zelf te kunnen inschatten of een materiële fout bewust (fraude) of onbewust (per ongeluk) is gemaakt en rapporteren ze niet altijd al deze gevonden materiële fouten Conclusie Conclusies die uit dit onderzoek naar voren komen zijn ten eerste dat vrouwen vaker de audit uitvoeren van klanten die in financiële moeilijkheden zitten. Ten tweede ontvangen vrouwen binnen een Big Four accountantskantoor een hogere audit fee (Female Audit Premium) dan 22

24 mannen, ondanks dat ze vaker de audit doen van financieel niet-gezonde klanten. Zij stellen dat dit komt omdat vrouwen een betere overtuigingskracht hebben dan mannen en de klant na onderhandelingen met de accountant eerder bereid is een hogere audit fee te betalen bij vrouwen. Ten derde is deze audit fee ook hoger voor vrouwen die werkzaam zijn binnen een Big Four accountantskantoor in vergelijking met vrouwen werkzaam binnen een niet-big Four accountantskantoor. Branson Breesch en Hardies zijn van mening dat naast eigenschappen van vrouwen, ook de omvang van het bedrijf van de klant (nog steeds) van invloed is op de hoogte van de audit fee: hoe groter het bedrijf van de klant, hoe hoger de audit fee. Ten vierde concluderen Branson, Breesch en Hardies dat mannen en vrouwen binnen een Big Four accountantskantoor wat betreft gedrag en voorkeuren meer op elkaar lijken dan mannen en vrouwen van een niet-big Four accountantskantoor. Daardoor zijn zij van mening dat deze Female Audit Premium bestaat uit het feit dat vrouwen een hoger factureringstarief (unit price) vragen, en niet uit een groter aantal uur wat betreft de geleverde moeite en inspanning, qua uren (audit effort). Een hoger factureringstarief kan een gevolg zijn van het feit dat de accountant een industry expert is. Dit zou betekenen dat vrouwen vaker industry experts zijn wanneer de hogere audit fee niet voortkomt uit grotere moeite en inspanning wat betreft uren. Ten vijfde en laatste concluderen Branson, Breesch en Hardies dat accountantskantoren proberen een signaal af te geven door een vrouwelijke accountant de audit te laten doen. Dit zou een signaal zijn om te laten zien dat het kantoor sociaal verantwoord te werk gaat en aandacht geeft aan vrouwelijke werknemers S. Dan en L. Wei, 2011 Audit Quality: Does Gender Matter? Empirical Evidence from China Hier wordt het onderzoek van S. Dan en L. Wei uit 2011 beschreven. Eerst volgt er de aanleiding voor het onderzoek, dan het doel van het onderzoek, vervolgens de onderzoeksopzet en gebruikte data. Als laatste volgen de resultaten en conclusies die Dan en Wei aan de hand van de gevonden resultaten hebben getrokken Aanleiding Bij het verwerken van informatie zijn er meerdere verschillen te onderscheiden tussen mannen en vrouwen. Vrouwen werken effectiever waardoor zij eerder bewust gemaakte 23