Wanneer spreken wij van grote lengte? Wat is de oorzaak van de grote lengte?
|
|
- Cornelis de Jonge
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Grote lengte
2 Uw kind wordt verwezen met een grote lengte. In deze folder willen wij u en uw kind informatie geven over mogelijke oorzaken, onderzoeken en behandelingsmogelijkheden. Voor een goede beoordeling van de lengte is het belangrijk om zoveel mogelijk groeipunten van uw kind te weten. Neemt u daarom het groeiboekje en indien mogelijk ook andere groeicurven van uw kind mee. Ook willen wij graag de lengtes van u als ouders en van andere kinderen in het gezin weten. Wanneer spreken wij van grote lengte? De gemiddelde lengte in Nederland bedraagt voor mannen 184,0 cm en voor vrouwen 170,6 cm. Hiermee heeft Nederland de langste bevolking in de wereld. Rondom deze gemiddelde lengte bestaat een spreiding, zowel naar beneden als naar boven, welke uitgedrukt wordt in een gestandaardiseerde maat voor de spreiding in de bevolking, de zogenaamde Standaard Deviatie (SD). 95% van de bevolking bevindt zich met zijn lengte tussen deze grenzen (+ 2 SD). Voor mannen dus tussen de 170 cm en 198 cm en voor vrouwen dus tussen de 158 cm en 184 cm. Men spreekt pas van grote lengte als een lengte zich boven deze lijn bevindt, immers dan behoort men tot de langste 2,5% van de bevolking. Van buitengewoon groot spreken we pas vanaf een lengte boven de + 2,5 SD, die in Nederland op volwassen leeftijd overeenkomt met 204 cm voor mannen en 186 cm voor vrouwen. Dit is een bevolkingsmatige, statistische benadering. Hoe groot men zich zelf als persoon voelt hangt vaak af van heel andere factoren: Hoe groot zijn mijn ouders, hoe groot zijn mijn vrienden, heb ik er last van en zo ja met wat en waarom? Wat is de oorzaak van de grote lengte? In de meeste gevallen is er sprake van een familiair grote lengte: de lengte is genetisch vastgelegd en kinderen worden groot omdat ook de ouders groot zijn. Omdat de lengte van kinderen sterk wordt beïnvloed door de lengte van de ouders zijn er formules waarmee aan de hand van de ouderlengte de eindlengte kan worden berekend: de zogenaamde streeflengte. Daarbij zagen wij in de afgelopen 30 jaar in Nederland een trend van de kinderen om steeds grotere eindlengtes te bereiken. Wij noemen dit de seculaire trend. Kinderen werden dus zelfs gemiddeld groter dan hun ouders. Het verschil met ouders bedroeg zo n 4,5 cm. Deze 1
3 trend wordt in de berekening van de streeflengte van kinderen mee brekend. De formule ziet er dan als volgt uit: Streeflengte meisje: (lengte moeder + lengte vader-13 cm)/2 + 4,5 Streeflengte jongens:(lengte moeder + lengte vader-13 cm)/2 + 4,5 De streeflengte is slechts een grove richtlijn en heeft een spreiding van 9 cm naar boven en naar beneden. Verder wordt de streeflengte minder betrouwbaar indien de lengte van ouders sterk verschillen. De formule is dus geen goede manier om de eindlengte van een kind exact in te schatten. Bij de laatste Nederlandse groeistudie in 2010 heeft men kunnen aantonen dat de eindlengtes van kinderen in de afgelopen 13 jaar niet meer wezenlijk is veranderd. Alleen kinderen van Turkse en Marokkaanse afkomst in tweede generatie in Nederland vertonen nog een trend om een grotere eindlengte te bereiken. Soms kan een ziekte de oorzaak van een grote lengte zijn zoals te veel groeihormonen of geslachtshormonen of bepaalde syndromen. Teveel groeihormoon of te veel geslachtshormonen geven over het algemeen een duidelijke groeiversnelling vanaf een bepaald moment. Men ziet dan in de groeicurve een duidelijke knik naar boven. Syndromen die gepaard gaan met een grote lengte zijn bijvoorbeeld het syndroom van Marfan of het Sotos-syndroom. Vaak hebben kinderen dan ook andere verschijnselen. Bij verdenking op een onderliggende ziekte zal de kinderarts hier verder onderzoek naar doen. Hoe snel moet en mag mijn kind groeien? De groeisnelheid is de hoeveelheid centimeters die een kind in een bepaalde periode groeit, bijvoorbeeld in een jaar. De groeisnelheid is in de kinderleeftijd niet steeds hetzelfde. De grootste groeisnelheid zien we in het eerste jaar. Dan groeien de kinderen ongeveer 25 cm. Daarna is de groeisnelheid van een kind gemiddeld zes centimeter per jaar en neemt in de loop van de jaren geleidelijk af waarna de groei met een puberteitsspurt eindigt. De gemiddelde groeisnelheid is echter ook sterk afhankelijk van de lengte van het kind. Een groot kind met grote ouders dat boven in de groeicurve groeit moet ongeveer acht centimeter per jaar groeien om een constante groei te handhaven, terwijl een kind dat onder in de curve groeit ongeveer vier tot vijf centimeter per jaar groeit. Daarom kan het heel normaal zijn als u de indruk heeft dat uw kind harder groeit dan klasgenoten. Wat gebeurt in de puberteit? In de puberteit worden geslachtshormonen aangemaakt die zorgen voor het groeien van de uitwendige geslachtskenmerken. Tegelijkertijd zorgen deze hormonen ook voor een snellere groei - de puberteitsspurt. De puberteitsspurt bepaalt in belangrijke mate de eindlengte. Bij meisjes begint de puberteitsspurt vrijwel tegelijkertijd met het ontwikkelen van de borstontwikkeling. De eerste menstruatie vindt bij meisjes over het algemeen plaats aan het einde van de groeispurt. Dit is gemiddeld op de leeftijd van 13,5 jaar. Daarna groeien meisjes nog gemiddeld 5 cm. Omdat ook de snelheid waarmee kinderen door de puberteit gaan per kind verschilt valt ook de puberteitsspurt bij sommige kinderen beter of minder goed uit. Sommige kinderen doorlopen een geleidelijke puberteit, bij hun valt de puberteitsspurt niet zo sterk op dan bij kinderen die snel door de puberteit gaan en dan in korte tijd heel hard groeien. Jongens beginnen over het algemeen later met hun groeispurt dan meisjes en zijn later uitgegroeid. Daarom zijn jongens gemiddeld 14 cm groter dan meisjes. De gemiddelde puberteitsspurt bedraagt voor jongens cm voor meisjes is dit cm. Kleine kinderen hebben over het algemeen een kleinere groeispurt dan grote kinderen. Bij teveel groeihormoon of geslachtshormoon zal de versnelling van de groei vanaf een bepaald moment plaatsvinden. Ook dan zijn kinderen vaak groter dan leeftijdsgenoten. Hoe kan de eindlengte van mijn kind bepaald worden? Het is mogelijk op kinderleeftijd de volwassen lengte verwachting te voorspellen. Het gaat altijd om het toepassen van een algemene formule op een individu, en dat betekent dat de uitkomst altijd een spreiding zal vertonen. Het is dus nooit een eenduidig getal, maar een gemiddelde waarde, met daaromheen een spreiding. De grootte van die spreiding hangt af van de gebruikte formule, maar vooral ook van de leeftijd waarop de prognose berekend wordt: Op jonge leeftijd zal de onzekerheid tav - de juistheid van de berekende eindlengte groter zijn dan in de puberteit wanneer de dan bereikte lengte al korter bij de eindlengte ligt en daarmee beter te voorspellen is. De meeste formules maken gebruik van de actuele groei en de botleeftijd van een kind, die bepaalt wordt met behulp van een röntgenfoto van de linker hand. Naast de handfoto helpt ook de beoordeling van de groei in de eerste kinderjaren. Neemt u daarom altijd de groeigegevens van uw kind mee naar het ziekenhuis. 2 3
4 Welke behandelingsmogelijkheden zijn er? Principieel is het mogelijk om kinderen met een te verwachten grote eindlengte te behandelen met als doel de eindlengte te reduceren. Dit kan met behulp van hormonen en door een operatieve ingreep. Ethisch gezien is er internationaal veel discussie over de toepasbaarheid van hormonale behandeling bij gezonde kinderen met grote lengte. Men behandelt immers geen ziekte en lange termijn complicaties van de behandeling zijn nog steeds onduidelijk. Er is aldus geen medische noodzaak voor behandeling en de behandeling zal altijd in samenspraak met ouders en de te behandelende kinderen plaats vinden. Voorstanders van de behandeling zien een reden voor behandeling in de psychosociale belasting van een kind met een grote lengte. Objectieve data en naar het positieve effect van de behandeling hierop zijn echter nog beperkt. Foto Hand Op welke leeftijd kan ik mijn kind laten onderzoeken? Indien er sprake is van een familiair grote lengte en u wilt een inschatting van de eindlengte dan is het niet zinvol om uw kind voor het 10 e levensjaar te laten nakijken. Hoe jonger uw kind is, hoe onbetrouwbaarder is de schatting van de eindlengte. Ook een mogelijke behandeling zal niet voor het 10 e levensjaar gestart worden. Indien u het vermoeden heeft dat er sprake is van een onderliggende ziekte dan is het wel goed om naar de kinderarts te gaan. Dat is bv het geval als er sprake is van een onbegrepen versnelde groei soms gepaard gaande met puberteitsverschijnselen op jonge leeftijd. Welke onderzoek vindt plaats tijdens het eerste bezoek bij de kinderarts/ endocrinoloog? Bij het eerste bezoek onderzoekt de kinderendocrinoloog uw kind volledig en meet de lengte en lichaamsverhoudingen op. Hij/zij beoordeelt de mate van puberteit, bekijkt de groeicurve en mocht dit nog niet zijn gedaan dan wordt een handfoto gemaakt. Aan de hand van de uitslagen kan een schatting gemaakt worden van de eindlengte van uw kind. a. Medicamenteuze behandeling De medicamenteuze behandeling bestaat uit hoge doseringen van geslachtshormonen. Hierdoor versnelt de puberteit en sluiten de groeischijven in de botten versneld. Bij het begin van de behandeling kan daarom juist een toename in de groei gezien worden. Medicamenteuze groeiremmende behandeling bij jongens Een goede inschatting van de eindlengte is mogelijk bij een lengte van 185 cm en een leeftijd van jaar. De groeiremmende behandeling bij jongens bestaat uit de toediening van hoge dosering mannelijke hormonen. Over het algemeen wordt hiervoor gebruik gemaakt van sustanon injecties van 250 mg, die om de twee weken door de huisarts in de spier gespoten worden. Dit komt ongeveer overeen met de tweevoudige concentratie mannelijke hormonen die het lichaam zelf aanmaakt. De startdosis is meestal lager, afhankelijk van de puberteitsontwikkeling. Het effect van de behandeling is beperkt. Groeiremmende behandeling met behulp van tabletten is niet mogelijk. Het is echter mogelijk om met tabletten ( andriol ) die een zeer zwakke werking hebben de puberteit op gang te brengen. Dit is echter niet voldoende voor groeiremming. 4 5
5 Mogelijke bijwerkingen Naast de injectie pijn zijn onder andere het ontwikkelen van ernstige acne, oedemen, gewichtstoename, versterkte lichaamsbeharing en veranderingen in het gedrag ( agressief/depressief) beschreven. Soms zijn leverwaarden in het bloed verhoogd. Late gevolgen op de vruchtbaarheid of het ontwikkelen van kwaadaardige tumoren zijn tot nu toe niet beschreven. Behandelde mannen hadden op volwassen leeftijd lagere waarden van mannelijk hormoon in het bloed dan niet behandelde mannen. De gemiddelde waarde lag wel in het normale gebied. In de gebruikelijke medicatie zijn sporen van pindas daarom is het belangrijk om te weten of er sprake is van een pinda allergie. Medicamenteuze behandeling van grote lengte bij meisjes Het is mogelijk om meisjes met grote lengte te behandelen met hoge doseringen vrouwelijke hormonen. Deze behandeling werd in het verleden regelmatig toegepast. In de afgelopen jaren heeft veel onderzoek plaats gevonden naar de mogelijke bijwerkingen van deze behandeling op lange termijn met name op de functie van de eierstokken. In een recente studie naar volwassen vrouwen die behandeld zijn met hoge doseringen vrouwelijk hormoon bleek de vruchtbaarheid van deze vrouwen minder dan vrouwen die niet behandeld werden. Ook bleek dat behandelde vrouwen een driemaal verhoogd risico hadden om vroeg in de overgang te komen. Om deze reden wordt de hormonale behandeling bij meisjes in Nederland alleen nog maar toegepast bij bijzondere indicaties. b. Operatieve groeiremmende behandeling (epiphysiodese) De lengtegroei vindt plaats in de groeischijven aan de uiteinden van de botten. Indien de groeischijven gesloten zijn dan is de eindlengte bereikt. De lengte van de benen heeft een belangrijk aandeel in de eindlengte. De eindlengte kan operatief gereduceerd worden door de groeischijven boven en onder de knie operatief te remmen (epiphysiodese). Dit gebeurt doordat met een boortje de groeischijven voor ca. 50% beschadigd worden waardoor een incomplete botbreuk ontstaat. Op die manier wordt verdere groei in de groeischijven van de benen geremd. De lengtereductie is gemiddeld 8 cm variërend van 1,5 12 cm. Inmiddels is met deze methode van groeiremming meer ervaring opgedaan. De ideale lengte voor operatie is voor meisjes cm en voor jongens cm. Voordeel is dat een langdurige medicamenteuze behandeling niet nodig is. Nadeel is dat kinderen over het algemeen nog ca. 6 weken op krukken moeten lopen. Mogelijke bijwerkingen zijn een kleine kans op algemene problemen bij operaties zoals narcose, infectie en trombose. Er zullen 4 littekens aan de zijkanten van de benen ontstaan. Verder is er een kleine kans op standsafwijkingen van de benen zoals O - en X - benen waardoor soms ook een tweede operatie nodig is. Indien u en uw kind de voorkeur geven aan deze behandeling zullen wij uw kind verwijzen naar een kinderorthopeed met ervaring op het gebied van deze operatie. Kan ik zelf op een andere manier de eindlengte van mijn kind beïnvloeden? Er zijn geen alternatieve mogelijkheden bekend om de eindlengte nadelig te beïnvloeden. Hoe hard groeien de voeten mee? Grote kinderen hebben grote voeten. Grote voeten zijn vaak een van de belangrijkste klachten van kinderen met een grote lengte. Vaak is het heel moeilijk om goede en vooral leuke schoenen te vinden. Gelukkig zijn de voeten de delen jn het lichaam die als eerste stoppen met groeien. Het is niet mogelijk om alleen de groei van de voeten te remmen. Bestaat er een patiëntenvereniging? In Nederland bestaat de Club lange mensen Hier kunt u ook terecht voor lotgenotencontact en handige tips en adviezen. 6 7
6 Noteer hier je vragen
7 Adres Bezoekadres Polikliniek Kinderen en Jeugdigen UMC St Radboud Centraal Geert Grooteplein 10, route 788 Nijmegen Postadres UMC St Radboud 790 Kinderen en Jeugdigen Postbus HB Nijmegen Telefoonnummers Voor het maken of wijzigen van een afspraak (polibezoek of telefonisch consult) op werkdagen van en van uur: (024) Voor medisch en/of verpleegkundig inhoudelijke vragen, het aanvragen van recepten of machtigingen op werkdagen van uur: (024)
Prenatale behandeling met dexamethason bij AGS
Prenatale behandeling met dexamethason bij AGS Bij meisjes met een ernstige vorm van het adrenogenitaal syndroom (AGS) treedt vermannelijking van de uitwendige geslachtsdelen op voor de geboorte. In deze
Nadere informatieChronische Nierinsufficiëntie
Chronische Nierinsufficiëntie Informatie voor ouders en verzorger 658224_PFI_pat_indicatie_CNI.indd 1 25-06-12 10:02 Voor wie is dit boekje bedoeld? Dit is een boekje voor ouders en verzorgers van kinderen
Nadere informatieBeperking van de uiteindelijke lengte met hormonen
Sophia Kinderziekenhuis Beperking van de uiteindelijke lengte met hormonen Voor sommige beroepen is het een voordeel om lang te zijn: vrouwelijke fotomodellen bijvoorbeeld zijn in het algemeen minstens
Nadere informatieMedicatie kinderen met AGS
Medicatie kinderen met AGS Bij uw kind is de diagnose adrenogenitaal syndroom (AGS) gesteld en hij/zij gaat starten met medicijnen. Deze folder beschrijft hoe u de medicijnen aan uw kind kunt geven. Uw
Nadere informatieGroeiremming door een operatie (percutane epifysiodese)
Kindergeneeskunde Groeiremming door een operatie (percutane epifysiodese) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is percutane epifysiodese?... 3 Wie komt in aanmerking voor deze operatie?... 3 Hoe maken
Nadere informatieMethotrexaat (MTX) bij kinderen
Methotrexaat (MTX) bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat, afgekort MTX, gaat gebruiken, De reden hiervan zal de behandelend arts uitleggen.
Nadere informatieBehandeling van kinderen met adrenogenitaal syndroom (AGS)
Behandeling van kinderen met adrenogenitaal syndroom (AGS) Bij uw kind is de diagnose adrenogenitaal syndroom (AGS) gesteld en hij of zij gaat starten met medicijnen. De dosering varieert van kind tot
Nadere informatieGroeiremming door een operatie (percutane epifysiodese)
Kindergeneeskunde/kinderorthopedie Behandeling Groeiremming door een operatie (percutane epifysiodese) 2 Patiëntenvoorlichting patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl Kin/ Groeiremming door een operatie
Nadere informatieOperatief remmen van de lengtegroei (epifysiodese)
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Operatief remmen van de lengtegroei (epifysiodese) z Een kinderarts die ervaring heeft met het doen van lengtevoorspellingen
Nadere informatieTweelingen in de groei
Tweelingen in de groei Henriëtte A. Delemarre-van de Waal Zoals bekend ontstaat een twee-eiige tweeling wanneer tegelijkertijd twee eicellen worden bevrucht door twee zaadcellen. Beide embryo s hebben
Nadere informatieGroeihormoondeficiëntie (GHD)
Groeihormoondeficiëntie (GHD) Informatie voor ouders en verzorgers 658224_PFI_pat_indicatie_GHD.indd 1 25-06-12 09:47 Voor wie is dit boekje bedoeld? Dit is een boekje voor ouders en verzorgers van kinderen
Nadere informatieRichtlijn Signalering en verwijscriteria bij kleine lichaamslengte (2010)
Richtlijn Signalering en verwijscriteria bij kleine lichaamslengte (2010) 1. Begripsbepaling en definities Hiervoor is gebruikgemaakt van de Handleiding bij het meten en wegen van kinderen en het invullen
Nadere informatieRichtlijn Overgewicht (2012)
Richtlijn Overgewicht (2012) Meten van gewicht en lengte Groeidiagrammen Kijk voor de actuele groeidiagrammen op www.tno.nl/groei 0-4 jaar jongens 0-4 jaar meisjes 1-21 jaar jongens NL 1-21 jaar meisjes
Nadere informatieKinderen die te klein zijn voor de duur van de zwangerschap (SGA) Informatie voor ouders en verzorgers
Kinderen die te klein zijn voor de duur van de zwangerschap (SGA) Informatie voor ouders en verzorgers Voor wie is dit boekje bedoeld? Dit is een boekje voor ouders en verzorgers van kinderen met een kleine
Nadere informatieAzathioprine (Imuran) bij kinderen bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis
Azathioprine (Imuran) bij kinderen bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Azathioprine gaat gebruiken.
Nadere informatieBijlage 1. Formules beoordeling lengtegroei en rekenvoorbeelden
Bijlage 1. Formules beoordeling lengtegroei en rekenvoorbeelden Er zijn verschillende formules (Lengte-SDS, Target Height (in cm en SDS) om de lengte van een kind te beoordelen. Onderstaand worden deze
Nadere informatieUMC St Radboud. Schisis: Erfelijkheidsadvisering. jong-volwassenen
UMC St Radboud Schisis: Erfelijkheidsadvisering voor jong-volwassenen Patiënteninformatie Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder gaat over schisis en erfelijkheid en is vooral bedoeld voor jong-volwassenen
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima is gevestigd op locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Een inleiding NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieSigmoidscopie bij kinderen
Sigmoidscopie bij kinderen Op voorstel van de dokter is besloten om endoscopie te verrichten. Deze folder legt uit wat er gaat gebeuren. Wanneer je na het lezen nog vragen hebt, dan kun je deze voor het
Nadere informatieSyndroom van Turner (TS) Informatie voor ouders en verzorgers
Syndroom van Turner (TS) Informatie voor ouders en verzorgers Voor wie is dit boekje bedoeld? Dit is een boekje voor ouders en verzorgers van meisjes met het syndroom van Turner (TS). Hierin wordt algemene
Nadere informatieJongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht
Jongen of meisje? Variaties in de ontwikkeling van het geslacht Inleiding Bij de geboorte van een kind kan het geslacht onduidelijk zijn, waardoor de arts niet direct kan vaststellen of de baby een jongen
Nadere informatiePrednison bij nieraandoeningen
Prednison bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen
Nadere informatiePrednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)
Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In
Nadere informatiePrednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen
Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over
Nadere informatieArgininetolerantietest bij kinderen
KINDERGENEESKUNDE Argininetolerantietest bij kinderen Dagopname KINDEREN Argininetolerantietest bij kinderen De kinderarts heeft na overleg met u besloten om bij uw kind een onderzoek te doen naar de aanmaak
Nadere informatieSubstitutietherapie. glucocorticosteroïden
Substitutietherapie met glucocorticosteroïden In overleg met uw behandelend arts wordt u behandeld met glucocorticosteroïden (bijvoorbeeld: hydrocortison, cortisonacetaat, prednison of dexamethason).
Nadere informatieCentrale pubertas praecox. Onderwijs huisartsen Floor Neijens 20-05-2014
Centrale pubertas praecox Onderwijs huisartsen Floor Neijens 20-05-2014 Puberteit Toename centrale pulsatiele afgifte GnRH Secretie LH en FSH door hypofyse Verdere ontwikkeling gonaden Productie geslachtshormonen
Nadere informatieLumbaalpunctie bij kinderen
Lumbaalpunctie bij kinderen In overleg met uw behandelend arts is er voor uw kind een afspraak gemaakt voor een lumbaalpunctie, ook wel ruggenprik genoemd. Dit onderzoek kan plaatsvinden op een verpleegafdeling
Nadere informatieVruchtbaarheid na hoge doses geslachtshormonen ter groeiremming
Nieuwsbrief Vruchtbaarheid na hoge doses geslachtshormonen ter groeiremming Drs. A.E.J. Hendriks, Prof. J.S.E. Laven, Drs. W.P.A. Boellaard, Dr. A.M. Boot en Prof. S.L.S. Drop. Met deze nieuwsbrief willen
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE. ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers
PATIËNTENINFORMATIE ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers 2 ADRENOGENITAAL SYNDROOM Informatie voor ouders/verzorgers Met deze informatiefolder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren
Nadere informatiePercutane epifysiodese afremmen van de groeischijf
Percutane epifysiodese afremmen van de groeischijf Afdeling orthopedie Locatie Veldhoven 1 Bij sommige jongens en meisjes is de verwachting dat ze erg lang worden. Wanneer dit extreem uitvalt, kan de groei
Nadere informatieNaaldspierbiopt bij uw kind
Naaldspierbiopt bij uw kind Bij uw kind wordt binnenkort enkele stukjes spier uit het rechter bovenbeen afgenomen. Het wordt voor onderzoek naar het laboratorium gestuurd. Datum van het onderzoek De afspraak
Nadere informatieBehandelteam voor kinderen en jongeren met een stoornis/variatie in de geslachtelijke ontwikkeling
Behandelteam voor kinderen en jongeren met een stoornis/variatie in de geslachtelijke ontwikkeling Radboudumc expertisecentrum voor stoornissen/variaties in de geslachtelijke en geslachtschromosomale
Nadere informatieCyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen
Cyclofosfamide (Cycloblastine, Endoxan) bij reumatische aandoeningen In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten het geneesmiddel cyclofosfamide te gebruiken. Deze folder geeft informatie over
Nadere informatiePrednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen
Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Prednison gaat gebruiken. De
Nadere informatieStressbehandeling bij kinderen met bijnierziekten
Stressbehandeling bij kinderen met bijnierziekten De bijnieren van uw kind maken te weinig hydrocortison. Om toch voldoende van deze stof in het lichaam te hebben, krijgt uw kind dagelijks hydrocortison.
Nadere informatieSyndroom van Prader-Willi (PWS) Informatie voor ouders en verzorgers
Syndroom van Prader-Willi (PWS) Informatie voor ouders en verzorgers Voor wie is dit boekje bedoeld? Dit is een boekje voor ouders en verzorgers van kinderen met het syndroom van Prader-Willi. Hierin wordt
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN KLEINE GESTALTE ERFELIJKHEIDSONDERZOEK
INFO VOOR PATIËNTEN KLEINE GESTALTE ERFELIJKHEIDSONDERZOEK INHOUD 01 Wat is een kleine gestalte? 4 02 Wat bepaalt de uiteindelijke gestalte? 4 03 Inschatting uiteindelijke gestalte 5 04 Verklaring voor
Nadere informatieClonidinetolerantietest bij kinderen
KINDERGENEESKUNDE Clonidinetolerantietest bij kinderen Dagopname KINDEREN Clonidinetolerantietest bij kinderen De kinderarts heeft na overleg met u besloten om bij uw kind een onderzoek te doen naar de
Nadere informatieCiclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen
Ciclosporine (Neoral, Sandimmune ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel ciclosporine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit
Nadere informatieMethotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen
Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen 2 In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat gaat gebruiken, afgekort MTX. De reden
Nadere informatiePercutane epifysiodese afremmen van de groeischijf
Percutane epifysiodese afremmen van de groeischijf Afdeling orthopedie Inleiding Bij sommige jongens en meisjes is de verwachting dat ze erg lang worden. Wanneer dit extreem uitvalt, kan de groei met een
Nadere informatieDorstproef Radboud universitair medisch centrum
Dorstproef In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot een dorstproef. Deze proef vindt plaats op de verpleegafdeling Interne Geneeskunde en Reumatische ziekten (EOV) van het Radboudumc, route
Nadere informatiePatiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing
2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over
Nadere informatieCyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen
Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel cyclofosfamide te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over
Nadere informatieBorstvorming bij de man. Gynaecomastie
Borstvorming bij de man Gynaecomastie 2 Uw behandelend arts heeft u voor een toenemende borstvorming (gynaecomastie) naar de poli heelkunde van het CWZ verwezen. Deze folder geeft u informatie over wat
Nadere informatieBehandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind
UMC St Radboud Behandeling van hemangiomen met bètablokkers (propranolol en timolol) bij uw kind Patiënteninformatie Bij uw kind is besloten of wordt overwogen om te starten met propranolol als behandeling
Nadere informatieStandscorrectie en/ of verstijving grote teen (hallux valgus en hallux rigidus)
Standscorrectie en/ of verstijving grote teen (hallux valgus en hallux rigidus) In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot het ondergaan van een operatie waarbij uw grote teen wordt rechtgezet.
Nadere informatieKeuzehulp Uitgezaaide Borstkanker
Keuzehulp Uitgezaaide Borstkanker START Gemaakt door: In samenwerking met: Financieel mogelijk gemaakt door: 2015 De ArgumentenFabriek en borstkankervereniging nederland FAS799.014.011/exp. juli 2017 Hoe
Nadere informatieMethotrexaat (Ledertrexate of Emthexate) bij de ziekte van Crohn
Methotrexaat (Ledertrexate of Emthexate) bij de ziekte van Crohn Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Methotrexaat (MTX). In deze folder krijgt u informatie over de werking en
Nadere informatieInformatiefolder. Zwangerschap en kinderwens
Informatiefolder en kinderwens Inhoudsopgave Algemeen 3 Kinderwens 3 Foliumzuur s- en ovulatietesten 5 Geneesmiddelen 6 Bostvoeding Medicatiebegeleiding Algemeen De vrouw maakt tijdens haar leven een aantal
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal. Geen bezwaar?
PATIËNTEN INFORMATIE Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal Geen bezwaar? Waarover gaat deze folder? Soms neemt een arts of verpleegkundige bij u wat lichaamsmateriaal af. Het ziekenhuis
Nadere informatiePrednison bij huidziekten
Prednison bij huidziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten of overweegt u het geneesmiddel prednison te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na
Nadere informatieHormoon remmende injecties bij prostaatkanker
Hormoon remmende injecties bij prostaatkanker Inleiding U heeft zojuist van uw uroloog gehoord dat uit de onderzoeken is gebleken dat u prostaatkanker heeft. De arts heeft met u besproken welke gevolgen
Nadere informatieCiclosporine/Neoral bij nieraandoeningen
Ciclosporine/Neoral bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel ciclosporine te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u
Nadere informatieSildenafil (Revatio ) bij reumatische aandoeningen
Sildenafil (Revatio ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel sildenafil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieKinderwens spreekuur Volendam
Kinderwens spreekuur Volendam Voor wie is deze folder? Deze folder is voor mensen afkomstig uit Volendam met kinderwens. Wat is het kinderwens spreekuur? Het spreekuur is een samenwerking tussen de afdelingen
Nadere informatieSchildklieragenda Schildklier Organisatie Nederland Voor alles rondom je schildklier
Schildklieragenda Schildklier Organisatie Nederland Voor alles rondom je schildklier www.schildklier.nl 2 Voorwoord U heeft een schildklieraandoening en bent onder controle bij de huisarts, een endocrinoloog,
Nadere informatieColoscopie bij kinderen
Coloscopie bij kinderen Op voorstel van de dokter is besloten om coloscopie te verrichten. In deze folder lees je wat er bij dit onderzoek gaat gebeuren. Wanneer je na het lezen nog vragen hebt, dan kun
Nadere informatieVP-drain. (Ventriculo Peritoneale drain) bij kinderen
VP-drain (Ventriculo Peritoneale drain) bij kinderen In overleg met uw behandelend arts is besloten om bij uw kind een Ventriculo Peritoneale drain, kortweg een VP-drain genoemd, te plaatsen. Gedurende
Nadere informatieMitochondriële ziekten
Mitochondriële ziekten Erfelijkheid NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële
Nadere informatieLENGTEGROEI. Informatie voor jongeren over de lengtemeting bij de Jeugdgezondheidszorg WAAROM MEET DE JEUGD GEZONDHEIDSZORG JE LENGTE?
LENGTEGROEI Informatie voor jongeren over de lengtemeting bij de Jeugdgezondheidszorg WAAROM MEET DE JEUGD GEZONDHEIDSZORG JE LENGTE? Iedereen is anders en iedereen groeit anders. Soms groeit iemand sneller
Nadere informatieInformatie over Exoom sequencing
Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de
Nadere informatieAbatacept (Orencia ) subcutaan bij reumatische aandoeningen
Abatacept (Orencia ) subcutaan bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel abatacept te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieH Hormonale therapie bij borstkanker
H.40017.0316 Hormonale therapie bij borstkanker Inleiding Hormonen zijn stoffen die ons lichaam zelf maakt en deze stoffen regelen een groot aantal lichaamsfuncties. Hormonen worden in een aantal klieren,
Nadere informatieSchildklieragenda. Schildklier Organisatie Nederland: Voor alles rondom je schildklier
Schildklier Organisatie Nederland (SON) Bezoekadres (Gebouw De Argonaut) Huis voor de Gezondheid, Stationsplein 121, 3818 LE Amersfoort Postadres Postbus 60, 3940 AB Doorn Telefoonnummer: 085 489 12 36
Nadere informatieBosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen
Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel bosentan te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft
Nadere informatieZwangerschap bij een chronische darmziekte
Maag-, Darm- en Leverziekten Zwangerschap bij een chronische darmziekte www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Vruchtbaarheid... 3 Erfelijkheid... 4 Medicijnen... 4 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap...
Nadere informatieMDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
MDL Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Gebruik 5 Bijwerkingen 5 Stoppen met Predni(so)lon 7 Interactie met andere geneesmiddelen 8 Vaccinaties
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HORMONALE THERAPIE
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HORMONALE THERAPIE Inhoudsopgave Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 4 Vóór de overgang... 4 Tijdens en na de overgang... 5 De verschillende
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Normaal gesproken werkt de schildklier naar behoren. Bij een abnormale werking kan de schildklier te snel werken (hyperthyreoïdie)
Nadere informatieNavel- en bovenbuikbreuk
Navel- en bovenbuikbreuk In deze folder vindt u informatie over de navelbreuk en de bovenbuikbreuk (vlak boven de navel). Beide breuken zijn buikwandbreuken. Deze folder bevat algemene informatie. Het
Nadere informatiePolycysteuze leverziekte
Polycysteuze leverziekte Polycysteuze leverziekte is een erfelijke aandoening waarbij in de lever meerdere cysten aanwezig zijn. Deze folder is bedoeld om u meer informatie te geven over dit ziektebeeld.
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...
Nadere informatie(Seksuele) voorlichting aan meisjes met het Syndroom van Turner
Uw dochter heeft het Syndroom van Turner. Hoe licht u uw dochter voor? In deze folder leest u meer over hoe en wanneer u uw dochter kunt voorlichten over haar aandoening. (Seksuele) voorlichting aan meisjes
Nadere informatiePrednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt
Nadere informatieAdalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen
Adalimumab (Humira ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel adalimumab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieVruchtbaarheid en kanker
Vruchtbaarheid en kanker Deze tekst is gedeeltelijk overgenomen van Nederlands Netwerk Fertiliteitspreservatie (NNF) Deze folder is bedoeld voor vrouwen die zich zorgen maken over de gevolgen van een behandeling
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. De schildklier 1 Schildklierziekten 2 Onderzoek 2 Behandeling 3 Gevolgen en eventuele complicaties voor jezelf
Nadere informatieIntra Uteriene Inseminatie (IUI)
Intra Uteriene Inseminatie (IUI) De afkorting IUI staat voor Intra Uteriene Inseminatie. Dit wil zeggen dat zaadcellen na een speciale bewerking met een dun slangetje via de baarmoedermond in de baarmoederholte
Nadere informatieBorstvorming bij de man
Borstvorming bij de man Chirurgie Beter voor elkaar 2 Inleiding Deze folder geeft u informatie over borstvorming bij de man (gynaecomastie) en de behandelingsmogelijkheden. Het is goed u te realiseren
Nadere informatiePlastische chirurgie. Bovenbeenlift. www.catharinaziekenhuis.nl
Plastische chirurgie Bovenbeenlift www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl PLA004 / Bovenbeenlift / 13-11-2015 2 Bovenbeenlift U hebt met de plastisch
Nadere informatieErfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing
Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Exoomsequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod:
Nadere informatieGroei van Nederlandse kinderen
Groei van Nederlandse kinderen (leerlingentekst) Auteurs: André Heck (AMSTEL Instituut) André Holleman (Bonhoeffer college, leraar in onderzoek bij AMSTEL Instituut) 1 AMSTEL Instituut. Verder gebruik
Nadere informatieZwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm
Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn
Nadere informatieMethotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL
Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8
Nadere informatieLipoedeem Radboud universitair medisch centrum
Lipoedeem Wat is lipoedeem? Bij lipoedeem of vetzwelling is sprake van een ongelijkmatige vetverdeling over het lichaam. Het betreft een chronische aandoening die in principe alleen bij vrouwen voorkomt
Nadere informatie1. Het bevorderen van de eisprong met Clomid
Ovulatie-inductie U heeft diverse onderzoeken ondergaan in verband met vruchtbaarheidsproblematiek. Uw behandelend gynaecoloog heeft u geadviseerd een behandeling te starten met medicijnen. Het is tot
Nadere informatiePIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS
PIJN BIJ KINDEREN VOORLICHTING VOOR OUDERS/VERZORGERS 17803 Inleiding Uw kind is opgenomen op de kinderafdeling. Tijdens het verblijf in het ziekenhuis kan uw kind pijn ervaren, als gevolg van de aandoening,
Nadere informatieInfliximab (Remicade ) bij reumatische aandoeningen
Infliximab (Remicade ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel infliximab te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.
Nadere informatieBorstsparende behandeling
Patiënteninformatie Borstsparende behandeling Borstsparende behandeling 899960 Borstsparende behandeling.indd 1 1 12-07-16 14:31 Borstsparende behandeling Martini Borstcentrum, route 1.7 Telefoon: (050)
Nadere informatieCyclofosfamide (Endoxan ) infuus bij reumatische aandoeningen
Cyclofosfamide (Endoxan ) infuus bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel cyclofosfamide te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit
Nadere informatiePrednison, Prednisolon. corticosteroïden
Prednison, Prednisolon corticosteroïden Inhoudsopgave Werking 3 Gebruik 3 Bijverschijnselen 4 Aanvullende informatie 5 Methylprednison injecties 6 Vaccinaties 6 Sint Maartenskliniek 7 Colofon 8 2 U heeft
Nadere informatieMaag-, darm- en leverziekten
Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten Prednison bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison.
Nadere informatieVleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden
Vleesbomen in de baarmoeder Behandelingsmogelijkheden Albert Schweitzer ziekenhuis november 2007 pavo 0592 Inleiding U bent bij de gynaecoloog onder behandeling. Daarbij is gebleken dat u een of meer vleesbomen
Nadere informatieOvulatie-inductie (OVI); Het bevorderen van de eisprong Patiëntenfolder
Ovulatie-inductie (OVI); Het bevorderen van de eisprong Patiëntenfolder Ovulatie-inductie (OVI); Het bevorderen van de eisprong Deze informatie is opgesteld door de afdeling Gynaecologie van het HagaZiekenhuis
Nadere informatieAzathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis
Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Azathioprine (Imuran). In deze folder krijgt u informatie
Nadere informatieHormoon remmende injecties bij prostaatkanker
Hormoon remmende injecties bij prostaatkanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft zojuist van uw uroloog gehoord dat uit de onderzoeken is gebleken dat
Nadere informatie