JAARBEURSPLEIN UTRECHT INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

Transcriptie

1 JAARBEURSPLEIN UTRECHT INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

2

3 JAARBEURSPLEIN UTRECHT INTEGRAAL ONTWERP JAARBEURSPLEIN EN ONDERLIGGENDE PARKEERGARAGE VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013

4 4 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA

5 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 5 VOORWOORD Met het programma CU2030 werkt de gemeente Utrecht samen met haar partners aan een nieuw stationsgebied, dat straks samen met de historische binnenstad het nieuwe centrum van Utrecht vormt. Het omvat een groot scala aan binnenstedelijke projecten waarin nieuwe infrastructuur en openbare ruimte, vastgoedontwikkelingen en voorzieningen een plaats krijgen. Het herinrichten van het Jaarbeursplein en de aanleg van de bijbehorende ondergrondse parkeergarage is een van de grote integrale opgaven die aan de westzijde van het Centraal Station momenteel door de Projectorganisatie Stationsgebied wordt voorbereid. INHOUD 1. Visie en concept 6 2. Jaarbeursplein Parkeergarage Uitvoeringsplan 98 BIJLAGEN: bijlage I: tekeningen bijlage II: ontwerpstudies Onze combinatie Witteveen+Bos, OKRA en ZJA is door de gemeente Utrecht geselecteerd voor dit aansprekende project. In de afgelopen periode is door ons met veel enthousiasme, creativiteit en nieuwsgierigheid samengewerkt. Het document dat u nu in uw handen heeft is hiervan het resultaat. De vormgeving van het plein komt voort uit de wens van de stad Utrecht naar een grootstedelijk, dynamisch en autovrij stadsplein met ruimte voor evenementen; en tegelijkertijd de behoefte aan een pleinruimte waar wat te beleven is; een plein met een prettige maat, met veel bomen, terrassen en verblijfsruimte. Het door ons beoogde eindresultaat is de realisatie van een perfecte parkeergarage en een comfortabel, levendig en sociaal veilig stadsplein waarin transfer en verblijf op een herkenbare en uitnodigende wijze zijn geïntegreerd. Utrecht, 13 mei 2013 Projectteam Jaarbeursplein

7 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 7 1. VISIE EN CONCEPT

9 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 9 UITGANGSPUNTEN Uitgangspunt voor dit voorlopig ontwerp is het integraal programma van eisen voor de openbare ruimte aan de westzijde. Ook in het Masterplan en het Structuurplan zijn een aantal randvoorwaarden meegegeven voor het Jaarbeursplein.

10 10 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA PLEIN VOOR DE STAD In de jaren zestig is de Utrechtse Jaarbeurs, welke vanaf 1917 gehouden werd op het Vredenburg en het Janskerkhof, verhuisd naar het huidige ca. 30 hectare grote Jaarbeursterrein aan de westzijde van het centraal station. In diezelfde tijd is het Jaarbeursplein aangelegd als onderdeel van een grootschalige verbouwing van de Utrechtse binnenstad. De inzet was een forse uitbreiding van het centrumgebied met goede verbindingen tussen het historische centrum binnen de singels, het centraal station en de nieuwe woonwijken aan de westzijde van het spoor. Oorspronkelijk was het de bedoeling om zowel op maaiveld als op het verhoogde maaiveld een levendige stadsruimte te bieden. Maar de meeste winkels op straatniveau werden wegens gebrek aan publiek gesloten. Al snel resulteerde dit in een troosteloos en onveilig gebied; een openbare ruimte met een armoedig en versleten beeld. ANALYSE Het huidige plein is ontworpen als voorplein van het Beatrixtheater en de Jaarbeurs. Later werd het Jaarbeursplein vooral bekend als opstapplaats van touringcars. Vandaag de dag is het Jaarbeursplein overwegend in gebruik als fietsenstalling. Met de bouw van een nieuwe fietsenstalling onder Stationsplein West en een nieuw busplein onder de OVterminal komt de ruimte van het plein vrij voor een nieuwe programmering bestaande uit transfer, verblijf en evenement. OPGAVE Nu, vijftig jaar later, staat de Utrechtse binnenstad opnieuw voor een grootschalige verbouwing. Groei van de stad en het station vraagt opnieuw om vernieuwing en uitbreiding. Heraanleg van het Jaarbeursplein biedt de kans om het plein levendig en sociaal veilig te maken en ook sterker aansluiting te zoeken bij de identiteit van Utrecht en de stad als geheel. DOEL Ons doel is het maken van een behaaglijk en omsloten stadsplein met een menselijke maat, in veel opzichten heel anders dan het oude stadscentrum maar tegelijkertijd ook met verrassend veel overeenkomsten. Veel meer dan alleen een plein gaat het om een nieuw stuk stadsweefsel, opgespannen tussen de Leidse Rijn in het noorden, het spooremplacement/forum in het oosten en de Croeselaan in het westen. De Jaarbeursstraat en de verlengde Graat van Roggeweg zijn vanuit deze optiek cruciaal

11 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 11 in de verankering van het nieuwe plein aan de stad. Voorkomen moet worden dat deze straten in hun ruimtelijke indeling en materialisatie te veel gefragmenteerd worden. Het nieuwe stadsweefsel moet op vanzelfsprekende wijze ruimte bieden aan voetganger, fietser en bestemming-/ bevoorradingsverkeer voor omliggend vastgoed. Daarbij maken we gebruik van de huidige kwaliteiten. Karakteristiek van dit plein is dat niet zozeer de vloer, maar veel meer de wanden de kwaliteit van de plek vormen. Dit willen we versterken door lichtprojecties op de wanden en een actieve plint aan het plein. Het Jaarbeursplein vormt het gezicht van de nieuwe stad: vitaal, grootstedelijk en hoogdynamisch. Een plek waar Utrecht zich toont en waar bewoners en bezoekers van de nieuwe stad kunnen proeven. FACTS De reizigersstromen zijn fors. Dagelijks verwerkt het station ca reizigers, met de sneltram reizen dagelijks ca mensen. De fietsenstalling onder Stationsplein West biedt ruimte aan ruim fietsen. De Jaarbeurs trekt jaarlijks ca. vier miljoen bezoekers en de grote zaal van het Beatrixtheater heeft 1500 stoelen. Het plein moet de verschillende transferstromen tussen deze bestemmingen adequaat faciliteren. De dynamiek van deze transfer biedt kansen voor het plein als openluchttheater: een ruimte waar het draait om zien en gezien worden, en waar ruimte is voor ontmoeten. De in het masterplan gemaakte keuze om de Croeselaan te knippen voor het autoverkeer is logisch vanuit het belang van de centrumboulevard: een royale voetgangerscorridor tussen Jaarbeurs en station. Maar de Croeselaan is meer dan een autoverbinding. Allereerst zal de Croeselaan in de toekomst nog altijd een belangrijke fietsverbinding zijn tussen noord en zuid Utrecht. Daarbij is de Croeselaan een belangrijke ruimtelijke verbinding tussen de Leidsche Rijn in het noorden en de Vaartsche Rijn in het zuiden. Deze route die al voor meer dan 300 jaar een belangrijke ordenende lijn is in de stad zou dit voor de toekomst ook moeten blijven! VERBINDEN MET DE OMGEVING Wij willen het Jaarbeursplein sterker verbinden met haar omgeving. Een stevige verankering in de stad ontstaat door robuuste routes van en naar het station. De belangrijkste zichtlijnen over het plein gaan een samenspel aan met de gebouwde accenten aan het plein. Hieraan voegen we het pleinobject toe als een centrale ruimteverdeler en blikvanger op

12 12 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA het plein. Traptreden langs het plein geven de pleinruimte een heldere zonering tussen voetganger en fietser, druk en rustig, stenig en groen, transfer en verblijf. LEEGTE Naast transfer biedt het plein ook ruimte voor verblijven. Een aanzet hiertoe zijn de op het westen georiënteerde trappen van het stationsplein. De lege pleinruimte willen we vormgeven als een vals plat, waarbij het laagste punt voorlangs de strip aan de noordzijde tevens benut wordt voor zichtbare regenwaterafvoer. Waterelementen op het plein bieden aanleiding tot spelen en gebruik op het plein. Natuurlijke treden aan de noordrand bieden ruimte voor ontmoeting. SUBRUIMTES Maar ook de noordrand van het plein langs de plint van het Jaarbeurspleingebouw biedt uitgelezen kansen voor terrassen en publiek zitten. Goed op de zon en op afstand van de drukkere loopzone tussen station en Jaarbeurs. Op deze manier kunnen subruimtes aan het plein worden ontworpen. Lagere beplanting en laagvertakte bloesembomen vormen hier het contrast met de grote leegte in het midden. Voor het Jaarbeursplein denken we aan een soortenmenging, waarbij textuur en seizoensbeleving een verrijking is in de stenige en onveranderlijke context van de stationsbebouwing. Om het plein nog sterker te verankeren in de stedelijke context is het te adviseren om de westelijke pleinrand nog verder te vergroenen. Een robuuste groeninvulling op de plek van de huidige Croeselaan biedt ruimte voor verblijven in meer groene zones. GEBRUIKSRITME Gebruiksritme tussen dag en nacht, het weekritme en het gebruik van het plein in de verschillende seizoenen zal verschillen afhankelijk van de programmering van het plein. Met de verschillende belanghebbenden rondom het plein zou een activiteitenkalender opgesteld kunnen worden welke een beeld geeft van de programmering van het plein door het jaar heen. Plek voor openluchtfilm tijdens het Nederlands Film Festival.

13 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 13 Ruimte voor Utrechtse Introductie Tijd. Uit eerdere studies van OKRA naar onder andere het Domplein en Vredenburgplein weten we dat Utrecht baat heeft bij een pleinenprogrammering op stadsniveau. Programmering van het Jaarbeursplein zal gerelateerd moeten zijn aan programmering van onder andere de Neude en het Vredenburg en grotere festiviteiten in het Transvaalpark. BOVEN EN BENEDEN Het huidige stationsgebied kent een complexe verticale oriëntatie door de verschillende hoogtes waarop functies zich aan de stad presenteren. Samen met de mate van introvertheid versus extravertheid zorgt dit

14 14 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA voor een moeilijke opgave om de oriëntatie van bezoekers te waarborgen. Voor het nieuwe Jaarbeursplein is het een must dat de relatie tussen bovengronds en ondergronds duidelijk is. Een heldere oriëntatie op zowel maaiveld als in de parkeergarage is cruciaal. Concentratie van stijgpunten en bomen aan de noordrand zorgt voor een heldere ordening van het plein, waarbij het grote vlak leeg kan blijven en objecten gebundeld zijn in een enkele strip langs het plein. PLEINOBJECT Het pleinobject wordt een eigenzinnige toevoeging op het plein. Een centraal verdeelpunt in de ruimte wordt gevormd door het pleinobject, optimaal zichtbaar vanuit de vier aanlooplijnen naar het plein. Het pleinobject is een ruimtelijk baken en tegelijkertijd de functionele hoofdtoegang tot de garage. Ventilatie kan geïntegreerd worden in het object. De voet van het pleinobject wordt een logische plek om af te spreken met vrienden. MOTOR VOOR VASTGOEDONTWIKKELING Doel is het ontwerp van een levendig stadplein, een sociaal veilige plek. De heraanleg is succesvol als het Jaarbeursplein daadwerkelijk een behaaglijk stadsplein wordt. Niet als een blauwdruk van begin 21e eeuw, maar veel meer als een nieuwe Utrechtse stadsruimte, een stadsruimte welke in staat is om zich aan te passen aan mogelijke toekomstige gebruikseisen en wensen. Parkeergarage en plein samen zullen op deze manier als een motor werken voor verdere vastgoedontwikkeling in het Jaarbeursdistrict. BINNEN EN BUITEN Kansen zijn er in een sterke wisselwerking tussen binnen en buiten. Het nieuwe plein biedt zicht op de verschillende functies rondom het plein. Het plein biedt ruimte voor buitenactiviteiten van Jaarbeurs en Beatrixtheater. Met de komst van bijna m2 retail en horeca op de begane grondvloer van het Jaarbeurspleingebouw krijgt het plein aan de noordzijde in elk geval wel een actieve plint. Hier liggen kansen voor een sterke relatie tussen binnen en buiten, zoals grote terrassen aan de pleinzijde van het gebouw. Met de bouw van Stationsplein West en het stadskantoor ontstaat al een sterkere omsloten ruimte. Vanaf de Croeselaan ontstaat haast een on-nederlands beeld met over de volle pleinbreedte grote trappen met hierboven het stadskantoor. Zodra de ontwikkelingen rondom het Jaarbeursplein wat verder zijn, zal ook het Beatrixtheater voorzien

15 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 15 in een upgrade van deze pleinwand. Deze pleinwand zou de perfecte wand kunnen zijn voor een gevelvullend projectiescherm. De functiemenging in het Jaarbeursdistrict is een troef. Niet alleen horeca, theater, bioscoop en casino, maar ook woningen, hotels, kantoren, parkeergarages en natuurlijk het station zelf. De leefbaarheid op het Jaarbeursplein zou vergroot kunnen worden door ook direct aan het plein te voorzien in woonprogramma. Het plein kan op deze manier een sterker onderdeel van de stad worden. Menging van kantoren en wonen genereert meer levendigheid door de dag en vooral in de avonduren en vergroot de sociale controle van het plein. LIFECYCLE VOOR DE ONTWIKKELING Het Jaarbeursplein zal in een aantal stappen transformeren van bestaande restruimte naar een hoogwaardig stadsplein. Het aardige is dat ook het gebruik van het nieuwe plein in de tijd zich zal ontwikkelen. Net als bij de bestaande bouwprojecten in het Stationsgebied is de bouw van de parkeergarage en de aanleg van het plein te zien als een evenement. De overlast kan verlicht worden door de werkzaamheden zichtbaar te maken en het negatieve beeld van een bouwput met kunstprojecten, ludieke acties of evenementen ombuigen tot iets positiefs. Het bouwen van een parkeergarage op de drukste plek van Utrecht zal niet eenvoudig zijn: de fietser- en voetgangersstromen van en naar het station zullen in alle fases van de bouw veiliggesteld moeten zijn. Een eerste stap in de realisatie zal het functievrij maken van het terrein zijn: verleggen van kabels en leidingen, verplaatsing van fietsenstallingen en busplein en verlegging van de Croeselaan in combinatie met het mogelijk al afwaarderen van een aantal verkeersstromen op de Croeselaan. Na realisatie van garage en plein zal de Croeselaan vermoedelijk nog wel in functie moeten blijven voor bouwverkeer voor Westflank Noord, Jaarbeurspleingebouw, hotel en Casino. Een fasering van het Jaarbeursplein in een oostelijk en een westelijk deel ligt hierbij voor de hand. Kansen zijn er in een vervroegde openstelling van de garage, waarbij delen die al afgerond zijn direct in gebruik genomen kunnen worden en inkomsten gegenereerd kunnen worden.

16 16 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA CONCEPT XL HUMAN SCALE Het Jaarbeursplein is ruim twee keer groter dan de Neude. Op en rondom het Jaarbeursplein is alles extra large. Ook het gebruik van het plein is XL. Het plein is geschikt voor grote evenementen en voor grote stromen voetgangers van en naar station en Jaarbeurs. Het concept voor het plein is om binnen deze XL omgeving toch een menselijke maat te maken. Een plein wat uitnodigt tot ontmoeten, ontspannen en verblijven.

17 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 17 SCHAALVERGELIJKING NEUDE JAARBEURSPLEIN

18 18 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA VOETGANGER De loopstromen op de Centrumboulevard zijn aanleiding om deze zijde van het plein 100% obstakelvrij vorm te geven. FIETSER Anders dan in het IPVE-FO wordt er in het VO afgestapt van de gedachte van shared space. Het VO kiest een enkelvoudige, tweezijdige en prominente doorgaande fietsroute in noordzuidrichting. Fietsverkeer naar SPW is te gast op het plein en krijgt een eigen route aan de zonzijde van het plein. De doorgaande fietsroute is asfalt of gebakken klinker, de andere routes zijn natuursteen. TRAM TAXI AUTO BUS Anders dan in het IPVE-FO wordt de lus in de Croeselaan voor het Beatrixgebouw iets verder terug de straat ingeschoven. Dit ten gunste van een royaler voetgangersdomein en een grotere pleinruimte, waarmee het Beatrixgebouw ook echt aan het plein komt te staan. De straat voor Agentschap-NL wordt geschikt voor ongepland treinvervangend busvervoer.

19 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 19 VERLENGDE Z-VORM In het VO wordt ervoor gekozen de Z-vorm van het plein nog manifester vorm te geven. Idealiter strekt de pleinvloer van het Jaarbeursplein zich uit tot aan de Leidsche Rijn en is ook de Croeselaan onderdeel van het hoogwaardige publieke domein. BOMEN BEPLANTING WATER In het VO wordt ervoor gekozen om meer bomen op het plein te plaatsen ten gunste van meer verblijfskwaliteit en een zachtere sfeer op het nieuwe stadsplein. EVENEMENTENRUIMTE Het plein blijft geschikt voor evenementen als glazen huis, Utrechtse Introductie Tijd etc. De trappen van stationsplein West vormen samen met het podium op het plein een openbaar theater.

20 20 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA RICHTING EN SCHAAL Voor een goed plein zijn een goede pleinwanden belangirjk en natuurlijk een mooie pleinvloer. De pleinvloer van het Jaarbeursplein is ontworpen vanuit richting en schaal. De drie verschillende richtingen rondom het plein (Jaarbeurs, Croeselaan en Lombok) vormen de aanleiding om deze hoekverdraaiingen in de pleinvloer manifest te maken. Hierbij is de richting van de pleinvoegen altijd haaks op de naastgelegen bebouwing. Een tweede principe is dat de hoofdloopstromen eveneens haaks op de voegrichting zijn. Naar schaal van de vloer wordt verder gewerkt op basis van het reeds gekozen palet voor de Esplanade. Daarbij wordt op het plein zowel een XL-versie toegevoegd als juist een S-versie om menselijke maat in het plein te krijgen.

21 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 21 XL S S

23 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 23

25 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA JAARBEURSPLEIN

26 26 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA VOORONTWERP Het Jaarbeursplein krijgt in de toekomst een complete metamorfose. De nieuwe bebouwing rondom het plein en het feit dat er geen auto s, bussen en geparkeerde fietsen op het plein te zien zullen zijn, geeft ruimte voor een écht ontmoetings- en evenementenplein. BEREIKBAARHEID Het Jaarbeursplein is onderdeel van de Centrumboulevard. Voor het Jaarbeursplein is de voetgangersroute vanaf het station naar de Jaarbeurs en verder belangrijk. Om deze route aantrekkelijk te maken is er gekozen het plein door te trekken over een deel van de Croeselaan. De Croeselaan is en blijft voor fietsers een hoofdfietsroute. De doorgaande route over de Croeselaan wordt uitgevoerd in asfalt. De fietsenstalling onder Stationsplein West is vanuit verschillende richtingen bereikbaar. Ook via het Jaarbeursplein. De parkeergarage wordt ontsloten via de Croeselaan. Hier is ruimte om zowel in als uit de garage te rijden. Door de knip in de Croeselaan kan het gemotoriseerde verkeer niet doorrijden van zuid naar noord (en visa versa). Zowel aan de noord als aan de zuidzijde van het plein is gelegenheid voor taxi s en om mensen te halen en te brengen. VERBLIJFSKWALITEIT De Croeselaan en de Jaarbeurspleinstraat (Voor Sypesteyn, Cranenborgh en Leeuwensteyn) worden bij het plein getrokken. Hierdoor wordt de Z-vorm van het plein nog manifester en zijn deze wegen onderdeel van de grote binnenstedelijke ruimte. Het Jaarbeursplein biedt in de toekomst ruimte aan grote evenementen. Op dit moment beschikt Utrecht niet over een dergelijk grootschalig plein. Door het toepassen van bomen en beplanting wordt het plein verzacht en krijgt het plein een indeling in kleinere delen met een menselijke maat. Aan de noordzijde bij het Jaarbeurspleingebouw is ruimte voor terrassen.

30 30 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA Locatie doorsnede LENGTEDOORSNEDE JAARBEURSPLEIN

32 32 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA Locatie Doorsnede DOORSNEDE BEATRIXTHEATER/ JAARBEURSPLEINGEBOUW

33 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 33 COMPONENTEN De belangrijkste componenten van het nieuwe plein zijn: - de natuurstenen vloer, - bomen en beplanting, - het waterobject annex podium, - de traptreden en gootlijnen - de doorgaande fietsroute tussen Croeselaan-Zuid en Lombok - de hoofdentree tot de parkeergarage. - verlichting - meubilair - ruimte voor kunst Deze componenten samen vormen het casco voor de menselijke maat op het plein waardoor verschillende subruimtes op het plein ontstaan en tegelijkertijd de XL-maat van het plein behouden blijft.

34 34 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA BOMEN De bomenstructuur bestaat uit een drietal typen. Allereerst is er de driedubbel rij linden als laanstructuur in de Croeselaan. Deze zelfde lindebomen worden in een vrije opstelling doorgezet op het plein in de richting van Lombok. Reden hiervoor is dat een zuivere laanopstelling hier niet mogelijk is in verband met de aanwezigheid van diverse kabels en leidingen. Een derde type is de Z-vorm op het plein. Hier stellen we eveneens voor om de bomen in een vrij los verband te plaatsen. In analogie met de boombeplanting aan de Oude Gracht wordt hier eveneens een collectie van varieteiten aangeplant. Aandachtspunten in een latere fase zijn de aanplantmaat van de nieuwe bomen. Overwogen zou kunnen worden om bij aanvang een dubbele hoeveelheid bomen te plaatsen, waarbij na een periode van 5-10 jaar de helft van de bomen weer wordt weggekapt. Tweede aandachtspunt is de plaatsing van bomen in relatie tot kabels en leidingen

35 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 35 LEGENDA Bomen

36 36 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA BEPLANTING Op het plein zijn een aantal beplantingsvakken voorzien, welke bestaan uit een combinatie van siergrassen en bloeiende vaste planten. Inn tegenstelling tot de boombeplanting wordt de vakbeplanting vrij sober en universeel aangeplant. Extra kwaliteit ontstaat wanneer ook de middenberm van de Croeselaan meer kan zijn dan enkel gras met bomen. Ook hier zou een meer gevarieerde vakbeplanting een bijdrage leveren aan de verblijfskwaliteit van de openbare ruimte.

37 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 37 LEGENDA Beplanting hagen, siergrassen en vaste planten gras

38 38 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA AFWATERING De afwatering van het plein bestaat zowel uit lijn- en gootelementen. In de centrumboulevard wordt gewerkt met verholen lijngoten om hier zo min mogelijk markering te maken tussen de vrije pleinruimte in het midden en de loopzone langs het gebouw. Op de overige delen van he tplein wordt gewerkt met gootelementen in hetzelfde natuursteen als het pleinvlak met hierin smalle Poly-C20 straatkolken.

39 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 39 LEGENDA hoogtepeilen/afwatering

40 40 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA DETAIL AFWATERING MIDDELS LIJNELEMENT Locatie detail LIJNELEMENT LIJNELEMENT BINNEN VERHARDINGSPATROON

41 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 41 DETAIL AFWATERING MIDDELS GOOTELEMENT Locatie detail GOOTELEMENT GOOTELEMENT TUSSEN VERSCHILLENDE VERHARDINGEN

42 42 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA MEUBILAIR Het Jaarbeursplein krijgt een rijke detaillering in de vormgeving van randen van plantvakken, blindengelijdelijnen, boomroosters, natuurlijke zitgelegenheid en texturen in het pleinvlak. De ontwerpprincipes van XL met een menselijke maat, richting, schaal, textuur, kleurstelling en vormtaal worden consequent doorgevoerd van het grote gebaar tot het kleinste detail. Een fantastische plek voor reis, werk en verblijf, in het hart van de stad dat wordt het Jaarbeursplein. Het aantal zitplekken op het plein wordt afgestemd op de omvang van de gebruikers van het plein. Naast publieke zitgelegenheid is er plek voor horecaterrassen in de plint van het plein en op mooie dagen ook met overterrassen op het plein.

43 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 43 LEGENDA meubilair formele zitelementen informele zitelementen

44 44 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA DETAIL TRAPPEN VOOR JAARBEURSPLEINGEBOUW Locatie detail

45 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 45 DETAIL CENTRUMBOULEVARD VOOR BEATRIXTHEATER Locatie detail

46 46 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA DETAIL FIETSROUTE BESTEMMINGSVERKEER AAN NOORDZIJDE PLEIN Locatie detail

47 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 47 DETAIL VERHARDE BOOMSPIEGEL Locatie detail

49 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 49 DETAIL BOMEN IN VERHARDING EN BEPLANTING Locatie detail

50 50 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA WATER & PODIUM Het Jaarbeursplein leent zich uitstekend voor een feestje. De grote stationstrappen vormen al een natuurlijke tribune. In reactie hierop wordt op het plein een podium voorgesteld, wat als er geen festiviteiten zijn in gebruik is als speelelement met een dunne film water en bewegend water langs de randen. Bewegend water heeft vanwege het geluid en de dynamiek een positief effect op de verblijfskwaliteit van de ruimte, daarbij stimuleert het waterobject bezoekers ook om de pleinruimte zelf daadwerkelijk te gebruiken. Het water vormt een symbolische verwijzing naar het vroegere vaartenstelsel van het plan Moreelse op deze locatie. Water en Utrecht: het hoort bij elkaar.

51 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 51 LEGENDA Water en podium watertafel potentieel podium Hoofdruimte voor evenementen geschatte capaciteit: bezoekers Mogelijkheid tot uit te breiden evenemententerrein (stationstrappen) Mogelijkheid tot uit te breiden evenemententerrein (plein)

52 52 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA VERLICHTING Het Jaarbeursplein verdient een bijzonder lichtplan wat het plein niet alleen functioneel verlicht, maar ook een bijdrage geeft aan een prettige sfeer op het plein in de avonduren. De basisverlichting bestaat uit een verlenging van de lichtzuilen van de esplanade en een basisverlichting in de Z-vorm van het plein. Hierbij is een warmwitte lichtkleur met een hoog lichtniveau en een grote gelijkmatigheid het vertrekpunt. Bij voorkeur wordt een deel van het plein verlicht vanuit de gevel van het Beatrixgebouw. Dit omdat de centrumboulevard dan volledig obstakelvrij kan blijven. De specifieke elementen op het plein worden middels subtiele accentverlichting gemarkeerd. Denk hierbij aan zitranden en traptreden, grondspots bij bomen en beplanting, maar ook aan fonkelende lichtjes in het waterobject. Overdag zorgt de vide bij de parkeergarage voor licht van buiten naar binnen, s avonds straalt het licht juist van binnen naar buiten.

53 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 53 LEGENDA Verlichting lichtmast met meerdere spots ca. 18m hoog lichtmast aan Croeselaan ca. 5m hoog aanlichting bomen / verlichting zitelementen

54 54 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA KUNST Een kunsttoepassing op het Jaarbeursplein moet integraal onderdeel uitmaken van het concept voor en de vormgeving van de openbare ruimte van dit nieuwe stadsplein. Plaatsing van losse, niet samenhangende elementen is niet toegestaan. Kunst moet bijdragen aan de identiteit en (inter)nationale uitstraling van het nieuwe stationsgebied: hoogstedelijk, dynamisch met een programmatische menging van reizen, werken, winkelen, uitgaan, wonen en maatschappelijke voorzieningen. Kunst is bij uitstek een middel om de plek een betekenis, een ziel te geven. Denk hierbij aan de Haas op de Neude en de markering van het Castellum op het Domplein. Het kunstobject geeft invulling aan de waarden: attractief, beleving, cultureel en aantrekkingskracht. Vanuit het concept Voorontwerp Jaarbeursplein zijn een aantal randvoorwaarden te benoemen voor kunst op het Jaarbeursplein: geen icoon, samenbindend, interactief en typisch Utrecht. Geen icoon. Het stadskantoor en de stationstrappen aan het Jaarbeursplein hebben een sterke iconische waarde; een Hollandse versie van La Defense in Parijs. Ook de Rabotoren, de OVT, het dak van Stationsplein Oost, de stadskamer en het muziekpaleis zijn opvallende iconen. Daarom is het niet noodzakelijk dat het kunstobject een icoon in zichzelf moet zijn. Samenbindend. Het Jaarbeursplein heeft verschillende gezichten: stationsplein, beursplein, theaterplein, kantorenplein, stadsplein. Het kunstobject zou al deze verschillende gebruikers op een of andere wijze kunnen samenbinden. Alle gebruikers van het Jaarbeursplein zouden zich moeten kunnen identificeren, zichzelf herkennen in het kunstobject. Bijvoorbeeld bij het monument op de Dam is dit de gezamenlijke herinnering aan de Tweede Wereldoorlog en bij de lichtmasten op het Schouwburgplein is dit de knipoog naar de havenkranen. Interactief. Het Jaarbeursplein kent een sterk wisselende gebruiksdruk. Het zou interessant zijn als het kunstobject zelf ook niet statisch is, maar reageert op haar omgeving. Typisch Utrecht. Het Jaarbeursplein is geen tweede Zuid-As. Maar wat is het dan wel? Het is Utrecht: stad van kennis en historie! De viering van Vrede van Utrecht 2013 is wat dat betreft een mooi onderwerp om bij aan te haken.

55 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 55 LEGENDA Kunst belangrijke assen/zichtlijnen mogelijke locaties voor kunstwerken open te houden zone zone niet gebruiken voor kunstobjecten

56 56 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA MATERIAALSTAAT Onderdeel/ Onderdeel/ Locatie Locatie Materiaal Materiaal Specificaties Specificaties leverancier leverancier VERHARDINGEN VERHARDINGEN Voetgangersgebied natuursteen natuursteen type grijs type graniet, grijs graniet, afm. 350x500x100 afm. 350x500x100 mm, rondom mm, rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde gevlamd gevlamd Plein, verblijf Plein, verblijf natuursteen natuursteen type grijs type graniet, grijs graniet, rondom rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde gevlamd gevlamd Fietspad, Fietspad, ri. Station ri. Station afm. 120x120x100 afm. 120x120x100 mm mm afm. 120x250x100 afm. 120x250x100 mm mm afm. 120x500x100 afm. 120x500x100 mm mm afm. 350x125x100 afm. 350x125x100 mm mm afm. 350x250x100 afm. 350x250x100 mm mm afm. 350x375x100 afm. 350x375x100 mm mm afm. 350x500x100 afm. 350x500x100 mm mm afm. 250x900x100 afm. 250x900x100 mm mm afm. 500x900x100 afm. 500x900x100 mm mm Grijs graniet, afm. 350x500x100 mm, gevlamd Grijs graniet, afm. 120x120x80 mm, gebouchardeerd Buitenbocht Buitenbocht keerlus keerlus croeselaan croeselaannatuursteen natuursteen type grijs type graniet, grijs graniet, afm. 120x120x80 afm. 120x120x80 mm, rondom mm, rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde ruw behakt ruw behakt Verharding Verharding onder bomen onder bomen natuursteen natuursteen type grijs type graniet, grijs graniet, afm. 120x120x80 afm. 120x120x80 mm, rondom mm, rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde ruw behakt ruw behakt Fietspad, Fietspad, doorgaande doorgaande route route gebakken gebakken klinkers klinkers type grijs type graniet, grijs graniet, afm. 350x500x100 afm. 350x500x100 mm, rondom mm, rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde gevlamd gevlamd markering,type markering,type grijs graniet, grijs graniet, afm. 350x500x100 afm. 350x500x100 mm, rondom mm, rondom gezaagd, gezaagd, bovenzijde bovenzijde gebouchardeerd gebouchardeerd Traptreden, prefab, afm. 600x250x1200mm, wit Keerlus Keerlus / croeselaan / croeselaan asfalt asfalt kleur zwart kleur zwart opsluitbanden opsluitbanden smal smal opsluitbanden opsluitbanden breed breed type prefab, type prefab, 600x200x x200x1000 mm, kleur mm, witkleur wit type prefab, type prefab, 1000x200x x200x1000 mm, kleur mm, witkleur wit Klinker, lingeformaat, 240x80x70 mm, bruinrood Materiaalscheiding Materiaalscheiding beton beton type trottoirband, type trottoirband, 28/30x25x /30x25x1000 mm, kleur mm, antraciet kleur antraciet keerlus keerlus - plein - plein fietspad fietspad - croeselaan - croeselaan Geleidestroken Geleidestroken natuursteen natuursteen type gelijde type lijn gelijde tegel, lijn type tegel, grijs type graniet, grijs graniet, 300x600x x600x100 mm, lijnenkleur mm, lijnenkleur wit wit Gootelement, type graniet, afm. 300x1000mm Traptreden, Traptreden, breed breed beton, zelf beton, verdichtend zelf verdichtend type prefab, type prefab, 600x250x x250x1200 mm, kleur mm, wit kleur wit optrede optrede 170 mm, 170 met mm, afronding met afronding aantrede, aantrede, wel en terugspringende wel en terugspringende voet voet Gootelement Gootelement natuursteen natuursteen type graniet, type graniet, afm afm 300/250x230/250x1000 mm, rondom mm, rondom gezaagd gezaagd Onderdeel/ Onderdeel/ Locatie Locatie Materiaal Materiaal Specificaties Specificaties leverancier leverancier AFWATERING AFWATERING Lijngoot Lijngoot beton-rvs beton-rvs type sleufgoot, type sleufgoot, Smartline, Smartline, RVS, afm RVS, 50/130x125 afm 50/130x125 mm mm Aco Aco

57 ent Gootelement natuursteen natuursteen type graniet, afm 300/250x230/250x1000 type graniet, afm 300/250x230/250x1000 mm, rondom gezaagd mm, rondom gezaagd JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 57 eel/ Locatie Onderdeel/ Locatie Materiaal Materiaal Specificaties Specificaties leverancier leverancier Onderdeel/ Locatie Materiaal ING AFWATERING AFWATERING Lijngoot beton-rvs beton-rvs type sleufgoot, Smartline, type sleufgoot, RVS, afm Smartline, 50/130x125 RVS, mmafm 50/130x125 mm Aco Aco Lijngoot beton-rvs incl zandvangers, ingeleged incl zandvangers, met natuursteen ingeleged met natuursteen Straatkolk beton-gietijzer beton-gietijzer type K20, afm 450x200 type K20, mm, afm eendelig 450x200 mm, eendelig ODS ODS Straatkolk beton-gietijzer Sleufgoot, Smartline RVS, afm x125 mm NRICHTING TERREININRICHTING TERREININRICHTING ten Zitelementen beton, zelf verdichtend beton, zelf type verdichtend prefab beton, afm. type 450x450x2000 prefab beton, afm. mm, 450x450x2000 kleur wit mm, kleur wit Zitelementen beton, zelf verdichtend met terug liggende met voet terug liggende voet LED strip accent verlichting LED strip accent verlichting ten Zitelementen beton, zelf verdichtend beton, zelf type verdichtend prefab beton, afm. type 400/450x1200x2000 prefab beton, afm. 400/450x1200x2000 mm, kleur wit mm, kleur wit Verlichting, masten aluminium met afronding bovenzijde met afronding en terug bovenzijde liggende voet en terug liggende voet LED strip accent verlichting LED strip accent verlichting Verlichting, grondpsots aluminium, masten verlichting, mastenaluminium aluminiumhoogte 18,00 m hoogte 18,00 m met meerdere spots met type meerdere Olivio Grande spots type Olivio Grande Selux Selux Prullebakken staal-rvs, lichtzuilen Verlichting, lichtzuilen aluminium aluminiumtype Vigo G4000, afm. type 268x4000 Vigo G4000, mmafm. 268x4000 mm Hess Hess kleur gepoedercoat kleur RAL 7016 gepoedercoat RAL 7016 Waterelement natuursteen, grondpsots Verlichting, grondpsots aluminium aluminiumtype Ravenna G220 type LED, Ravenna afm. 220 G220 mm LED, afm. 220 mm Hess Hess kleur gepoedercoat kleur RAL 7016, gepoedercoat symmertrische RAL 7016, lens, symmertrische led kleur wit lens, led kleur wit Straatkolk, type K20, afm. 450x200 mm Grondspot, Ravenna G220 Led en Prullebakken staal-rvs staal-rvstype Capitole L, 70 liter, type kleur Capitole RAL L, 7016 liter, kleur RAL 7016 Bammens Bammens staanders RVS staanders RVS ent Waterelement natuursteen natuursteen zwart graniet, met spuiters zwart graniet, met spuiters Verlichtingsmast, type Vigo G4000, afm.268x4000mm Prullebak, Capitole L 70 liter

61 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA PARKEERGARAGE

64 bouwenvelop 117,2x67,2m 64 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA verdieping -1 verdieping -2 situatie verdieping -3 NOORD totaal aantal parkeerplaatsen: 761 pp totaal BVO parkeervloeren:22150 m2 pp/bvo parkeervloeren: 29,1 overzicht totaal BVO: 24095m2 schaal 1:2000 / 800 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

65 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA HOOGWAARDIGE PARKEERGARAGE De Jaarbeurspleingarage is het visitekaartje van het Jaarbeursplein en zijn omgeving. Het is de eerste en laatste ervaring van de bezoeker die met de auto komt. De parkeergarage krijgt een hoogwaardige functionele en ruimtelijke kwaliteit, geïntegreerd met het Jaarbeursplein. Deze kwaliteit wordt gekenmerkt door eenvoud, eenduidigheid en duurzaamheid. 3.2 FUNCTIONELE KWALITEIT AUTOMOBILIST De gescheiden in- en uitrit van de parkeergarage ligt in de Croeselaan. Door de gescheiden in- en uitrit kan de structuur van bomen worden doorgezet over de middenberm. De inrit leidt geleidelijk en met veel daglicht naar beneden, de parkeergarage in. Beneden aangekomen krijgt men direct zicht op de eenduidige routing. In de nabijheid van de slagbomen ligt de beheerdersruimte om de sociale veiligheid te vergroten. Na het passeren van de slagboom is er een overzichtelijke keuze. Dankzij een vol/ vrij signalering blijft men op de -1 verdieping of neemt men snel de hellingbaan naar de -2 of -3 verdieping. De parkeergarage, met 761 parkeerplaatsen, bestaat uit drie boven elkaar gelegen eenvoudige eenrichting circuits, die op alle niveaus dezelfde eenduidige routering hebben. Zo wordt de bestuurder zonder omweg en zonder vervelende zoektocht naar één van de makkelijk toegankelijke parkeerplaatsen geleid. VOETGANGER Eenmaal uitgestapt uit de auto wordt de automobilist een voetganger. Die rolverandering is in het ontwerp serieus genomen. De veiligheid van de voetganger staat voorop, met speciale aandacht voor de twee centraal gelegen voetganger entrees. De routing is helder en uiterst overzichtelijk. Veilig en snel wordt men naar het Jaarbeursplein en de omliggende faciliteiten in de omgeving geleid. TOEKOMSTBESTENDIG De positie van de kolommen maakt het in de toekomst mogelijk om de parkeervakbreedte aan te passen. Dit is mogelijk doordat de kolommen niet tussen de parkeervakken staan maar in een eigen zone. Hierdoor is er op eenvoudige wijze ruimte om een nieuw patroon van parkeervakken op de vloer aan te brengen met andere afmetingen. De constructiewijze van de bouwkuip en de routering van de parkeergarage maakt het in de toekomst mogelijk om de Jaarbeurspleingarage te koppelen aan een parkeergarage onder het nog te ontwikkelen Jaarbeurspleingebouw. Deze maatregelen maken de parkeergarage toekomstbestendig en daarmee duurzaam.

66 66 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 3.3 RUIMTELIJKE KWALITEIT OPENBARE RUIMTE VERSUS GARAGE De parkeergarage onder het Jaarbeursplein vergroot de kwaliteit van de openbare ruimte. Door de parkeergarage ondergronds te realiseren, staan er minder auto s in de openbare ruimte en kan er bovenop de parkeergarage een plein worden aangelegd. Om een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit op maaiveld te realiseren is er naar gestreefd om zo weinig mogelijk voorzieningen in de openbare ruimte te laten uitkomen vanuit de parkeergarage. Het resultaat is een integrale ruimtelijke oplossing, van de verschillende benodigde voorzieningen voor de parkeergarage, zowel op pleinniveau als op de verschillende parkeergarage niveaus (ventilatieschachten, voetganger en auto entrees) VOETGANGER ENTREE De twee voetganger entrees op maaiveld zijn in combinatie met plein en parkeergarage als één familie, eenvoudig en eenduidig vormgegeven. De trappenhuis wanden zijn van glas, waardoor de bezoeker die de parkeergarage verlaat, meteen licht en lucht ziet en zich snel kan oriënteren. De entree aan de Jaarbeurszijde is gecombineerd met de uitblaasopeningen van de ventilatieschacht. Deze entree heeft tevens een grote vide ten behoeve van daglicht. In deze vide kan een verticaal element geplaatst worden, beplant met diverse soorten groen, om de groene ruimte op het plein door te zetten in de parkeergarage. De entree aan de Station zijde is minimaal vormgegeven. Het dak is aan de onderzijde uitgevoerd als een grote spiegel om de sociale veiligheid te vergroten en om meer daglicht te laten binnendringen.

67 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 67 heliostat DAGLICHT De vide in de voetgangersentree aan de Jaarbeurszijde heeft als voornaamste functie meer licht en lucht de parkeergarage te laten binnendringen, om zo de beleving van de ondergrondse parkeerverdiepingen te verbeteren. Onder de grond weet je nu als bezoeker precies waar je bent, doordat je daglicht ziet en contact houdt met de buitenwereld. De lichttoetreding kan versterkt geworden door op maaiveld gebruik te maken van een heliostaat. Een heliostaat is een spiegel die de beweging van de zon volgt en door reflectie het zonlicht diep de parkeergarage binnen laat dringen. Eventueel gecombineerd met spiegels op omliggende gebouwen. Gebruik van daglicht in ondergrondse ruimten is een duurzame oplossing. schaal 1:200 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten heliostat

68 68 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA OVERZICHT EN VEILIGHEID De parkeergarage is eenvoudig en rechthoekig van vorm. Donkere hoeken zijn vermeden. Trappenhuizen zijn transparant en centraal gelegen. De -1 verdieping, de laag waarop men binnenkomt als automobilist, heeft een grotere hoogte dan de verdiepingen -2 en -3. Dit vergroot het gevoel van welkom en de ruimtelijkheid. Om het overzicht verder te vergroten zijn de kolommen zandlopervormig. Er is veel aandacht besteed aan de integratie van installaties. Zo hangen er geen luchtkanalen in de ruimte en zijn de kabels voor verlichting en dergelijke niet zichtbaar. Constructief zijn er geen balken zichtbaar. Het plafond is volledig vlak. Deze maatregelen levert een overzichtelijke parkeergarage op. Alle aandacht van de bezoeker gaan daardoor naar de elementen in de parkeergarage waar het daadwerkelijk om moet gaan. Sociale veiligheid is mede daardoor over alle lagen van de parkeergarage gewaarborgd.

69 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 69 Damwanden Plafond Kolommen Kozijnen & roosters Rijbaan Parkeerdeel Parkeervak KLEUR Voor de parkeergarage zijn een drietal kleurenschema s ontwikkeld. Uit deze drie zal uiteindelijk een keus gemaakt worden. De kleurstelling draagt bij aan overzicht en ruimtelijkheid, waardoor rust ontstaat. De kleurenschema s zijn gebaseerd op het kleurgebruik van de gemeente Utrecht. Het kleurgebruik is steeds beperkt tot een aantal frisse basiskleuren, rood, geel, blauw en wit. Met name in de kleur van de damwanden zit het verschil in de kleurenschema s. Te denken valt aan rode, gele of blauwe damwanden. Het plafond en de kolommen zijn wit. Wit is een bepalende factor voor de parkeergarage. Witte vlakken zorgen voor overzicht en ruimtelijkheid, waardoor er visuele rust ontstaat. De parkeerzones en parkeervakken zijn geel in twee tinten. De rijbanen zijn licht grijs. Het kleurgebruik, ook in de bewegwijzering en grafiek, is eenvoudig en eenduidig en bepalen een groot deel van de ruimtelijkheid, herkenning en identiteit van de parkeergarage. KUNSTLICHT Met een goed verlichtingsplan wordt de ruimtelijkheid van de parkeergarage vergroot. Met doorgaande lichtlijnen zijn de rijbanen verlicht. Met losse armaturen boven de parkeervakken en met lichtlijnen, in een koof langs de damwanden, zijn de parkeervakken verlicht. Met name de koofverlichting langs de damwanden vergroot de ruimtelijkheid. Doordat de damwanden steeds inspringen ontstaat er een theatraal effect in combinatie met de koofverlichting. Het is vanzelfsprekend dat voor alle verlichting LED armaturen worden gebruikt als duurzame oplossing.

70 70 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 1 Langs beheerdersruimte niveau -1 - heldere keus, naar niveau -2 of rechtdoor - geen kolommen tussen de parkeervakken - geen donkere hoeken 2. Richting de uitgang niveau -1 - heldere en overzichtelijke routing - geen balken, rustig beeld, overzicht - meer overzicht door zandlopervormige kolommen

71 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA Hellingbaan van niveau -2 naar niveau -1 - eenvoudige eenrichting circuit - eigen constructieve zone voor kolommen - grotere sociale veiligheid door toezicht

72 72 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 3.4 TECHNISCHE KWALITEIT CONSTRUCTIE De ondergrondse parkeergarage wordt in een permanente bouwkuip gebouwd. De constructie van de garage is een mengvorm van prefab en in het werk gestort beton. De constructie van de bouwkuip bestaat uit stalen damwanden en een onderwaterbetonvloer op palen. De permanente stalen damwand vormt met verticale grond- en waterkeringen de huid van de parkeergarage. De wand bestaat uit losse elementen die door middel van een messingen groefverbinding met elkaar worden verbonden. Om lekkage door deze verbinding te voorkomen worden de elementen aan elkaar gelast. De betonnen onderwaterbetonvloer vormt op circa 12 meter onder maaiveld de horizontale grond- en waterkering van de bouwkuip. Door de vloer met trekpalen te verankeren drijft de vloer niet op. Op deze vloer wordt een vlakke waterdichte gewapende betonvloer gestort, dit is de laagst gelegen vloer waarop kan worden geparkeerd. In de bouwkuip wordt de drielaagse parkeergarage opgebouwd. Deze is samengesteld uit prefab betonkolommen en betonnen bollenvloeren. De bollenvloer is vlak aan de onderzijde en relatief licht. In de vloer worden kunststof bollen gestort die voor een aanzienlijke gewichtsvermindering zorgen. De vloeren sluiten aan tegen de stalen damwand van de bouwkuip. De hoogst gelegen betonvloer, direct onder het maaiveld is in staat om het plein, de bomen en personen te dragen. Tevens is rekening gehouden met een belasting door bussen, vrachtwagens en evenementen op het plein. In het ontwerp is rekening gehouden met de mogelijkheid om in een latere fase een koppeling maken met het Jaarbeursplein gebouw. BRANDVEILIGHEID De parkeergarage dient voldoende veiligheid te bieden aan de gebruikers, hulpverleners en ook de omgeving in het geval van calamiteit. De basis voor de brandveiligheid wordt gegeven door de bouwregelgeving. Dit betekent dat de wettelijke maatregelen op het gebied van vluchtwegen, brandweeraanvalsroutes en brandblusmiddelen in het ontwerp zijn verwerkt. Deze zijn vervolgens afgestemd met de Veiligheidsregio Utrecht. Voor de alarmering van aanwezigen is een ontruimingsalarminstallatie aanwezig. Deze ontruimingsalarminstallatie wordt geactiveerd door het automatische brandmeldsysteem. Het vluchten vindt plaats via de twee normale toegangstrappenhuizen. Deze zijn zodanig over de garage verdeeld, dat vanaf elk punt binnen voldoende korte afstand een trappenhuis bereikt kan worden. Het gebruik van de normale toegangstrappenhuizen als vluchtroute heeft tot voordeel dat de gebruiker geen gebruik hoeft te maken van voor hem onbekende

73 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA 73 noodtrappenhuizen, maar dat hij ook in het geval van brand de gewende route naar buiten kan nemen. Dit principe sluit goed aan bij het psychologische gegeven dat personen in het geval van calamiteiten een voorkeur vertonen voor de route waarlangs men ook binnen is gekomen. Om de gevolgen van een eventuele autobrand te beperken, zal de garage worden voorzien van een rook- en warmteafvoersysteem. Met behulp van dit systeem zal in het geval van brand rook- en hitte uit de garage worden afgezogen. Hierdoor wordt de kans beperkt dat een eenmaal ontstane brand overslaat naar andere, vlakbij geparkeerde auto s. Daarnaast wordt met dit ventilatiesysteem een rookvrije aanvalsroute voor de brandweer gecreëerd, waardoor deze een brand snel, veilig en effectief kan blussen. De inzet van de brandweer wordt verder versneld door de aanwezigheid van droge blusleidingen in beide trappenhuizen. De blusleidingen worden door de brandweerwagen op maaiveld gevuld en de brandweer kan haar brandslang op de betreffende verdieping op de blusleiding aansluiten. Daardoor hoeft er minder slanglengte te worden meegenomen en kan de inzet sneller plaatsvinden. De uitblaas van de afgezogen rook vindt plaats op maaiveld. Vanwege de veiligheid van personen op maaiveld is rekening gehouden met de positie van de uitblaasopeningen in relatie tot loopstromen en nabijgelegen gebouwen. INSTALLATIES Voor de ondergrondse parkeergarage is een ventilatiesysteem ontworpen om de lucht in de garage te verversen. Het ventilatiesysteem wordt aangestuurd door sensoren die de luchtvervuiling meten. Wordt de concentratie CO of LPG toch te hoog dan worden de toe- en afvoerventilatoren naar een hoger toerental geschakeld. Belangrijk voordeel van deze manier van schakelen is de energiebesparing die hiermee bereikt wordt. De stuwkrachtventilatoren zorgen voor een goede doorspoeling van de ruimte en voorkomen zones met stilstaande lucht. Het aantal stuwkrachtventilatoren wordt bepaald aan de hand van CFD berekening en zorgen voor een menging van de lucht en het gecontroleerd verplaatsen van de rook. De plafonds in de garage zijn geheel vlak. Balken en dergelijk obstakels ontbreken. De lucht wordt in de noordoost hoek toegevoerd. Via het westelijk trappenhuis wordt de lucht uit de garage boven het maaiveld afgevoerd. Het ventilatiesysteem wordt ook bij brand ingezet om rook en warmte af te kunnen voeren. Iedere verdieping is verdeeld in vier zone s en wordt afgestemd met de brandmeldinstallatie. Afhankelijk van de brandlocatie kan de ventilatierichting worden gestuurd. De verblijfsruimten zoals de trappenhuizen en de beheerdersruimte worden met buitenlucht geventileerd en op een geringe overdruk gehouden.

75 4 JAARBEURSPLEIN UTRECHT UTRECHT CONCEPT VOORLOPIG ONTWERP ONTWERP 13 MEI 8 APRIL WITTEVEEN+BOS ZJA ZJA OKRA OKRA nieuwe outline Jaarberuspleingebouw en WTC, verstuurd op 14 maart 2013 door POS luchtschacht fragment entree A fragment 6.2 maaiveld P=0 entree B fragment bouwenvelop 117,2x67,2m 1000 NOORD BVO entrees: 50 m2 plattegrond maaiveld schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

76 76 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA isometrie tussenvloer schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

77 4 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA entree A fragment 6.2 tussenvloer P tussenvloer P entree B fragment 6.3 luchtschacht fragment bouwenvelop 117,2x67,2m 1000 NOORD BVO entrees: 70 m2 plattegrond tussenvloer schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

78 78 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA isometrie verdieping -1 schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

79 4 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA hellingbaan 4 (10%) parkeervloer -1 entree A fragment 6.2 r=40m r=40m verdieping -1 P mm hellingbaan 3 (10%) entree B fragment 6.3 r=40m r=40m luchtschacht fragment bouwenvelop 117,2x67,2m in-/uitrit in-/uitrit NOORDfragment 6.1 verdieping -1 P mm beheerdersruimte + techniek fragment 6.4 BVO in-/uitrit: 1625 m2 BVO beheer + techniek: 200 m2 parkeerplaatsen: 252 pp BVO pakeervloer: 7350 m2 pp/m2: 29,2 plattegrond verdieping -1 schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

81 4 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA rookscherm hellingbaan 4 (10%) hellingbaan 6 (10%) parkeervloer -2 entree A fragment 6.2 r=40m r=40m verdieping -2 P mm hellingbaan 3 (10%) entree B fragment 6.3 hellingbaan 5 (10%) r=40m r=40m luchtschacht fragment rookscherm bouwenvelop 117,2x67,2m 1000 NOORD parkeerplaatsen: 245 pp BVO: 7350 m2 pp/m2: 30,0 plattegrond verdieping -2 schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

83 4 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA rookscherm hellingbaan 6 (10%) parkeervloer -3 entree A fragment 6.2 r=40m r=40m verdieping -3 P mm entree B fragment 6.3 r=40m r=40m hellingbaan 5 (10%) luchtschacht fragment rookscherm bouwenvelop 117,2x67,2m 1000 NOORD parkeerplaatsen: 264 pp BVO: 7450 m2 pp/m2: 28,2 plattegrond verdieping -3 schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

84 84 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA maaiveld P= maaiveld P= doorsnede doorsnede maaiveld P= doorsnede 1, 2 en doorsnede schaal 1:400 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

88 88 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA betaalautomaat bordes P mm luchtafvoerschacht liftschacht 1 liftschacht 2 maaiveld P = trappenhuis A plantenzuil liftschacht 1 betaalautomaat tussenvloer P bordes P mm luchtafvoerschacht liftschacht 2 T.04 trappenhuis A liftschacht voorportaal verdieping -1 P mm bordes P mm luchtafvoerschacht liftschacht trappenhuis A 100 maaiveld 2510 P = verdieping -1 P mm begane grond tussenvloer verdieping verdieping -2 P mm bordes P mm luchtafvoerschacht liftschacht 1 liftschacht voorportaal 2.04 trappenhuis A verdieping -2 P mm verdieping doorsnede luchtafvoerschacht verdieping -3 verdieping -3 P mm P mm liftschacht voorportaal trappenhuis A liftschacht 2 1 water verdieping -3 verdieping -3 P mm NOORD entree A schaal 1:200 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

89 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA T.05 voorruimte tussenvloer P tussenvloer P verdieping -1 P mm voorportaal maaiveld P = 0 T.06 trappenhuis B 1.06 trappenhuis B betaalautomaten 1590 verdieping -1 P mm begane grond 1 tussenvloer 1 verdieping verdieping -2 P mm voorportaal trappenhuis B verdieping -2 P mm verdieping verdieping -3 P mm voorportaal trappenhuis B 1537 doorsnede 1 doorsnede verdieping -3 P mm verdieping -3 1 NOORD entree B schaal 1:200 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

90 90 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA doorsnede 1 3 verdieping -1 P mm doorsnede beheerdersruimte 19m LS 5x4=20m TRAFO 3x4=m2 verdieping -1 P mm 1.13 NSA 42m schoonmaak 3x4=12m pantry / verkeersruimte 24m zwakstroom 3x4=12m B&O 3x4=12m wc 1.20 kleedk werkplaats 18m2 BVO techniek + beheer = 200m verdieping -1 NOORD doorsnede 3 beheer + techniek schaal 1:200 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

91 JAARBEURSPLEIN UTRECHT VOORLOPIG ONTWERP 13 MEI 2013 WITTEVEEN+BOS ZJA OKRA luchtschacht luchtschacht luchtschacht luchtschacht 1 maaiveld P = vloerrooster verdieping -1 P mm 200 verdieping -2 P mm verdieping -3 P mm verdieping doorsnede 1 doorsnede 2 NOORD schacht luchttoevoer schaal 1:200 formaat A3 Zwarts & Jansma Architecten

Nog meer weergeven