Sportbeleid in een veranderende tijd: faciliteren, activeren en inspireren

Transcriptie

1 Sportbeleid in een veranderende tijd: faciliteren, activeren en inspireren VSG bijeenkomst Noord-Brabant 9 februari, Roosendaal Remco Hoekman, senior Mulier Instituut, Utrecht Februari, 2017

2 Drie sleutelopgaven voor gemeenten 1. Uitbouwen van sociale netwerken van burgers 2. Creëren van een markante lokale ondersteuningsstructuur 3. Samenhang brengen in het totale aanbod

3 De sleutelopgaven 2020 in de sport! Verbindingen tussen sport en andere sectoren komen niet vanzelf tot stand Aan de voorkant sturing geven met (integrale) beleidsplannen gericht op kwetsbare burgers Duidelijke doelen voor (meer) buurtsportcoaches op basis van vooraf bepaalde kernindicatoren (buurtscans e.d.) gericht op betrekken kwetsbare burgers Vakmanschap stimuleren Beleidscyclus op basis van feiten = onderbouwen maatschappelijke meerwaarde en vertrouwen op (big)data Betrekken sport(voorzieningen) = essentieel voor leefbaarheid in krimpgebieden, plattelandsgemeenten en anticipeerregio s Learning by doing in de regio en/of op basis van thema s met alle ketenpartners. Benoem een aanjager.

4 Modellen voor lokaal sportbeleid Visiedocument Nederland Sportland (VSG, 2010)

5 Welke onderdelen/thema s komen terug in sportbeleid Bron: Mulier Instituut/Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) (Monitor Lokaal Sportbeleid), 2016.

6 Doelen sportbeleid Tabel 3 Wat gemeente, volgens beleidsambtenaar sport, wil bereiken met het sportbeleid, naar gemeentegrootte (in procenten) < > Totaal inwoners inwoners inwoners Bevorderen gezondheid Dat mensen meer gaan bewegen (spelen, wandelen en fietsen in de openbare ruimte,..) Sociale participatie en integratie Verhogen sportdeelname Toegankelijk houden van sport voor alle burgers Economische impact Anders, namelijk Weet niet, niet van toepassing Bron: Mulier Instituut/Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) (Monitor Lokaal Sportbeleid), 2016.

7 Ontwikkeling sportnota Tabel. Samenwerking met andere beleidsterreinen/afdelingen bij de totstandkoming van de laatste sportnota, naar gemeentegrootte (in procenten) Totaal < inwoners inwoners > inwoners Gezondheid Welzijn, Wmo, jeugd, ouderen, (bijzondere) zorg Onderwijs Cultuur, recreatie of vrije tijd Armoedebeleid, sociale zekerheid, integratie Ruimtelijke ordening, stedelijke vernieuwing, wonen Veiligheid, leefbaarheid Economie, werk Weet niet, niet van toepassing Anders, namelijk Bron: Mulier Instituut/Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) (Monitor Lokaal Sportbeleid), 2016.

8 Accommodatiebeleid Kwaliteit / beheer Capaciteit Tarieven Multifunctionaliteit Vraag-aanbod Kostendekkendheid vergroten Verduurzaming Clustering Gelijktrekken ongelijkheid Verzelfstandiging Maatschappelijk Tarief differentiatie Uitbesteden onderhoud vastgoed Aandacht betaalbaarheid

9 Belang flexibel aanbod Tijd(belemmeringen) belangrijk(st)e reden om niet (meer) te sporten, zeker bij leeftijdsgroepen jaar Deze belemmering is deels op te vangen door te sporten op momenten dat het de individuele sporter uitkomt Tendens: meer flexibel aanbod van sport- en beweegmogelijkheden in de openbare ruimte (private partijen, informele groepen, etc.) Met sociale media kan flexibel een (informele) sportgroep worden geformeerd

10 Toegenomen belang openbare ruimte in stad en platteland In stedelijk gebied concentratie van jongere gebruikers van de openbare ruimte voor sportieve doeleinden (hardlopers, fietsers, urban sports, voetbal en bootcamp in park) In vergrijzende krimpgebieden concentratie van ouderen in openbare ruimte (toerfietsen, wandelen, vissen) Ruimte en gezonde leefstijl gezonde wijken Handboek inrichting openbare ruimte

11 Sportstimulering (activeren) Sport en bewegen in de buurt passend sport- en beweegaanbod in de buurt Versterken sportverenigingen meerwaarde van sporten in verenigingsverband Verbinding tussen sport en andere sectoren onderwijs / welzijn / kinderopvang / bedrijfsleven Aandacht voor doelgroepen mensen met een beperking kinderen in armoede

12 Doelen ondersteuning sportaanbieders (activeren en inspireren) Ontwikkeling naar open clubs Deskundigheidsbevordering vrijwilligers Verbetering toegankelijkheid voor kwetsbare groepen Deskundigheidsbevordering sportkader Werven en behoud van vrijwilligers Versterking organisatiekracht bij verenigingen Versterking ondernemerszin bij verenigingen Anders, namelijk Vereenvoudiging regelgeving voor sportaanbieders Weet niet, niet van toepassing Wij hebben geen doelstellingen op dit thema Bron: Mulier Instituut/Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) (Monitor Lokaal Sportbeleid), 2016.

13 Veranderende oriëntatie (% verenigingen) Intern georiënteerd Extern georiënteerd

14 Veranderende activiteiten sportvereniging Samenwerking met andere organisaties Naast regulier sportaanbod ook andere 62 activiteiten/faciliteiten voor leden 81 (sport)activiteiten waarbij deelname 84 openstaat voor niet-leden Introductie van nieuwe (sport)activiteiten Introductie van flexibele lidmaatschappen Deelname aan sportstimuleringsprojecten Andere faciliteiten beschikbaar buiten sportaanbod 21 33

15 Rol van sport in sociaal domein Decentralisaties meer verantwoordelijkheden minder budget Effectiever te werk en benutten vrijwillige sector en burgerkracht Beleidsonderdelen jeugdzorg re-integratie naar werk verminderen gespecialiseerde zorg Rol van sport Sportclub als ontmoetingsplek sport zorgt voor binding en participatie sport brengt mensen in beweging en draagt bij aan gezondheid sport als setting of context voor interventies

16 Maatschappelijke betekenis sport (inspireren) Gezondheid preventief en herstel, overgewicht vs blessures Onderwijs en leerprestaties cognitieve ontwikkeling, afname verzuim Burgerschap positieve psychosociale ontwikkeling vs agressie, misstanden Sociale samenhang en leefbaarheid ontmoeting, overbruggen sociale verschillen vs uitsluiting Economie sporteconomie, afname zorgkosten, positief leefklimaat

17 Concluderend Faciliteren (accommodatiebeleid) Sportaccommodaties èn openbare ruimte Activeren (sportstimulering) Buurtsportcoach als belangrijke schakel en impuls Sportverenigingen versterken (o.a. open-club) Doelgroepenbeleid (preventieve en curatieve waarde) Inspireren (maatschappelijke betekenis van sport) Betekenis van sport voor individu en maatschappij centraal Benutten burgerkracht en maatschappelijk middenveld Zelfredzaamheid (vangnet voor wie het zelf echt niet kan) Integraal beleid inspireren tot sportinclusief denken (ook in het sociaal domein)

18 Behoefte lerend sportbeleid Daartoe zijn nodig: Kennis van en inzicht in werkzame mechanismes en effectieve interventies om doelstellingen te bereiken; Data en benchmarks om voortdurend ontwikkelingen in de diverse elementen van sportpraktijken te kunnen scannen en volgen, teneinde beleid kortcyclisch te kunnen aanpassen aan die ontwikkelingen; Evaluaties om (kosten)effectiviteit te bepalen en beleid/inzet van middelen te kunnen verantwoorden.

19 Effectiviteit van beleid Weet niet, geen oordeel 13 Wij kunnen ondanks monitoring en/of evaluatie niet aantonen dat het beleid effectief is 2 Wij kunnen aantonen dat ons sportbeleid effectief is en bijdraagt aan (vrijwel) alle doelstellingen van ons sportbeleid aanwijzingen dat sportbeleid bijdraagt aan doelstellingen sportbeleid, maar slechts bij enkele doelen hard aan te tonen aanwijzingen dat sportbeleid bijdraagt aan doelstellingen sportbeleid, maar niet hard aan te tonen 24 De bijdrage van ons sportbeleid aan het bereiken van de doelstellingen op het gebied van sport is onbekend 7 Bron: Mulier Instituut/Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) (Monitor Lokaal Sportbeleid), 2016.

20 Monitoring en evaluatie Doet uw gemeente aan monitoring en evaluatie van het sportbeleid (in procenten) 3% 2% 20% 30% Ja, structureel/periodiek Ja, incidenteel/ad hoc Nee Weet niet, niet van toepassing Anders, namelijk 45% Bron: Mulier Instituut/Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) (Monitor Lokaal Sportbeleid), 2016.

21 Mogelijkheden monitoring en evaluatie Thema Mogelijkheden Sportdeelname / beweeggedrag Sportlidmaatschap Ruimtebehoefte sport (faciliteren) Sportstimulering (activeren) Maatschappelijke waarde sport (inspireren) Gezondheidsenquête Lokaal sportdeelname onderzoek (RSO) KISS NOC*NSF of Gezondheidsenquête Ruimte-instrument, draagvlakcijfers, bezettingsgraden Toegankelijkheid gehandicaptensport Beweegvriendelijke omgeving sportieve openbare ruimte Monitor Sport en Bewegen in de Buurt (o.a. BSC) Verenigingsmonitor / vitaliteitsindex Sportmatch beleid gehandicaptensport Evaluatie van sportprojecten in het sociaal domein Lokale case studies effectieve interventies Evaluatie programma Jongeren Op Gezond Gewicht Impact sportevenementen Monitor Sport en Gemeenten (VSG): kengetallen voor beleid

22 De sleutelopgaven 2020 in de sport! Verbindingen tussen sport en andere sectoren komen niet vanzelf tot stand Aan de voorkant sturing geven met (integrale) beleidsplannen gericht op kwetsbare burgers Duidelijke doelen voor (meer) buurtsportcoaches op basis van vooraf bepaalde kernindicatoren (buurtscans e.d.) gericht op betrekken kwetsbare burgers Vakmanschap stimuleren Beleidscyclus op basis van feiten = onderbouwen maatschappelijke meerwaarde en vertrouwen op (big)data Betrekken sport(voorzieningen) = essentieel voor leefbaarheid in krimpgebieden, plattelandsgemeenten en anticipeerregio s Learning by doing in de regio en/of op basis van thema s met alle ketenpartners. Benoem een aanjager.

23 Samenvattend Grotendeels zelfde bouwstenen voor beleid Sportinclusief denken bij andere sectoren Rol van gemeente Lerend beleid Belang van onderzoek en data

24 Hartelijk dank voor uw aandacht! mulier instituut Herculesplein AA Utrecht t (030) i Remco Hoekman Voor meer informatie zie

25 Inwoners naar leeftijd

26 Inwoners naar etniciteit

27 Leefbaarheid

28 Sportdeelname

29 Onderwijslocaties

30 Leefstijlen