Samenvatting door een scholier 2974 woorden 8 september keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen

Transcriptie

1 Samenvatting door een scholier 2974 woorden 8 september keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen Hoofdstuk 1 De multiculturele samenleving, een verkenning 1.1 Begripsbepaling Multiculturele samenleving Feitelijke betekenis Een samenleving waarin naast de oorspronkelijke autochtone bevolking verschillende etnische groepen leven die oorspronkelijk afkomstig zijn uit een ander lande en met een andere cultuur. Normatieve betekenis Een samenleving waarin alle etnische groeperingen gelijke kansen hebben op sociale, economische en politieke posities, met behoud van hun eigen culturele identiteit. Normatief verbinden met een mening, een norm of een ideaal. Ethnikos behorende tot een ethnos, een volk. Etnische onderscheidt zich door de etniciteit van de groep Gezamenlijke factoren zoals nationaliteit, stamverwantschap, religie, taal, huidskleur, cultuur of geschiedenis. Etnische minderheden Etnische groepen die niet uit Nederland afkomstig zijn en waarvan de leden naar verhouding vaker een lage maatschappelijke en culturele positie innemen. Pagina 1 van 15

2 Allochtoon Iemand die zelf of waarvan een van de ouders niet in NL geboren is. Allochtoon heeft een normatieve betekenis gekregen, het wordt geassocieerd met achterstand en problemen. Eerste generatie zelf in buitenland geboren Tweede generatie ouders in buitenland geboren Westers Mensen uit t westen, hebben meestal zelfde cultuur als in NL en zijn blank Niet-westers Niet uit t westen, andere cultuur dan NL en meestal zwart. 1.2 Kenmerken van een multiculturele samenleving Gevoel van saamhorigheid de mensen in een s.l. spreken dezelfde taal en delen globaal dezelfde godsdienst, belangen en geschiedenis. In NL kwamen steeds meer andere groepen, met elk een eigen gs en culturele achtergrond. Het verminderde het gevoel op eenheid en saamhorigheid. Zijn erg veel moslims, joden, hindoes en boeddhisten Er kwamen nieuwe normen en waarden in ons land (zoals op gebied van opvoeding) De multiculturalisering in NL staat niet los van andere nationale en mondiale ontwikkelingen. Komst gastarbeiders 60 economische groei Wereldwijde dekolonisatieproces Migratie Indonesiërs, Molukkers en Surinamers. Talloze Afrikaanse, Aziatische en Zuid-Amerikaanse koloniën werden onafhankelijk. Globalisering, europeanisering en individualisering hebben sterke invloed op de NL multiculturele samenleving. Globalisering Globalisering Mensen staan wereldwijd steeds meer en steeds makkelijker met elkaar in verbinding. Pagina 2 van 15

3 Nl heeft zich snel ontwikkeld tot een hightech-kenniseconomie Veel import uit lagelonenlanden & productinnovatie in ons land NL is door globalisering sterk verbonden met de rest van de wereld. Veel Nederlandse bedrijven in buitland en veel buitenlandse werknemers in NL Verplaatsen mensen, goederen en informatie is makkelijker geworden ontstaan wereldwijde migratiestroom. Europeanisering Europeanisering de geleidelijke ontwikkeling waarbij Europese landen steeds meer samenwerken, eerst op economisch gebied en later ook op politiek terrein. Verdrag van Maastricht open grenzen bij Europese Unie Individualisering Individualisering mensen worden niet langer als lid van een groep of een gezin beschouwd, maar als onafhankelijk individu. Vrijheid, zelfontplooiing en autonomie of zelfbeschikkingsrecht zijn belangrijk. Individualisering neigt naar egoïsme en gebrek aan zorg voor anderen ik-cultuur. De vraag naar sociale cohesie is op twee manieren te beantwoorden Het benadrukken van de gemeenschappelijkheid van mensen Communitarisme benadrukt belang van gemeenschappelijke normen en waarden Iedere burger heeft rechten, maar ook verantwoordelijkheden. Een goede burger zet zich in voor de gemeenschap. Door onderlinge communicatie ontstaan er hechte banden. Steunberen Antwoord zoeken naar de sociale cohesie in de rechtsstaat als verbindend element. Democratische rechtsstaat en grondwettelijke vrijheden bieden de beste garantie voor een multiculturele s.l. Het functioneren van de rechtsstaat en het recht moet wel gesteund worden door steunberen. 1. De bewuste keuze van de hele bevolking voor een onafhankelijk en eerlijk rechtsproces bij de oplossing van eventuele conflicten 2. De bereidheid tot tolerantie. Je kiest voor datgene wat het minste conflict veroorzaakt. Pagina 3 van 15

4 3. De onafhankelijke wetenschapsbeoefening. 4. De bereidheid om conflicten op een niet-gewelddadige manier te beslechten. Als een ontbreekt, is er geen respect voor verschillen en tegenstellingen. 1.3 Samenlevingsmodellen Om de huidige multiculturele samenleving te beschrijven wordt er gebruikgemaakt van vier samenlevingsof integratiemodellen. In de praktijk komt t niet voor, maar als theoretisch model kant wel. Integratie de samenvoeging van meerdere bevolkingsgroepen in de maatschappij. Regering zn opvatting van integratie als de gedeeltelijke aanpassing van bevolkingsgroepen aan de dominante cultuur met behoud van eigen cultuurkenmerken. Assimilatiemodel Als de nieuwkomers de dominante cultuur van het land vrijwel geheel overnemen. Eigen cultuur verdwijnt naar achtergrond Melting pot Verschillende bevolkingsgroepen versmelten tot een nieuwe bevolkingsgroep Salad bowl De bevolkingsgroepen versmelten niet. Ze passen zich wel zodanig aan elkaar aan, dat zij allemaal toegang hebben tot dezelfde maatschappelijke, economische en politieke posities, zonder dat zij hun eigen culturele identiteit opgeven. Gelijke kansen. Er is wederzijdse aanpassing. Segregratiemodel Bevolkingsgroepen leven zowel fysiek als sociaal gescheiden Meestal gepaard met geweld en dwang Nederland en de vier modellen Je kunt niet een model verbinden, maar er zijn elementen van de modellen. Veel migranten zijn geassimileerd. Ze hebben een Nederlandse baan en hebben westerse normen. Tijd speelt een belangrijke rol; op lange duur vervagen cultuurverschillen. Kinderen binnen gemengde huwelijke krijgen te maken met verschillende culturen. Ze ervaren een melting pot. In grote steden vind je meestal een salad bowl. Daar is de situatie van de multiculturele s.l. zo gewoon geworden, dat je de verschillen niet meer echt dagelijks ervaart. Er zijn ook elementen van het segregratiemodel, bijvoorbeeld witte scholen voor kinderen met Pagina 4 van 15

5 autochtone ouders. Er zijn ook verschillende wijken. 1.4 Gevolgen van multiculturalisering Er zijn voor en nadelen Voor asielzoekers staat veiligheid op de eerste plaats Verhuizing naar NL brengt meestal een beter leven. Economisch: Migranten lossen het tekort aan arbeidskrachten op Demografisch: Door migratiegezinnen is er sprake van evenwichtiger bevolkingsopbouw. Er zijn straks meer jongeren en minder ouderen. Cultureel: De grotere diversiteit heeft de NL samenleving verrijkt. Proces van multiculturalisering is een moeizaam en tijdrover proces. Veel sociale en politieke problemen. Nadelen verdelen in verschillende visies Sociaaleconomisch Er zijn problemen met betrekking tot de sociale gelijkheid Sociaal-cultureel Laatste jaren is een toename van conflicten over botsende normen en waarden. Meestal over moslims. Grote reden is dat de Nederlanders op zoek gaan naar de Nederlandse identiteit en typisch Nederlandse normen en waarden. Politiek juridisch Historisch-geografisch Hoofdstuk 2 Nederland als immigratieland Pagina 5 van 15

6 2.1 Motieven voor migratie Pullfactoren factoren die een land aantrekkelijk maken voor een migrant Pushfactoren factoren die een migrant ertoe bewegen zijn woonplaats te verlaten. Politieke en religieuze motieven Leven in dictatuur (geen stemrecht, geen vrijheden). Andere godsdienst uitoefenen, kun als staatsvijandig worden gezien. Bij direct gevaar (oorlog en geweld) slaan bevolkingsgroepen op de vlucht. Asielzoeker: vluchteling die asiel aanvraagt. Asiel wordt gegeven als de persoon aan de volgende omschrijving voldoet: Iemand die gegronde reden heeft te vrezen voor vervolging wegens godsdienstige of politieke overtuiging of nationaliteit, dan wel wegens het behoren tot een bepaaldras of tot een bepaalde sociale groep. Economische en ecologische motieven Werk Slecht milieu Afhankelijk van de behoefte op de A. markt probeert de overheid deze migratie te stimuleren of af te remmen. Sociale en persoonlijke motieven Recht op gezinshereniging (wanneer migrant verblijfsvergunning krijgt, mag t gezin ook komen) Recht op gezinsvorming (als iemand met een buitenlander wil trouwen). Er is wel criteria aan t trouwen: Persoon in NL moet er al 3 jaar legaal wonen. Minstens 21 Minimaal 120% van minimumloon verdienen Pagina 6 van 15

7 2.2 Migratie naar Nederland Redenen dat NL aantrekkelijk land is: 1. Goede welvaart in NL in wereldhandel, scheepsbouw en textielindustrie had NL steeds grotere rol (vanaf 16e eeuw) 2. Politiek klimaat is ok hier. Vooral de godsdienstvrijheid en tolerantie is een goed. 16e-17e eeuw Protestantse Zuid-Nederlanders migreren naar het noorden dit doordat noordelijke gewesten in opstand kwamen tegen de katholieke Spanjaarden. Was concurrentie om deze mensen op te vangen, want de migranten hadden vaardigheden die goed waren voor economische ontwikkelen in Leiden kwam textielnijverheid tot grote bloei. De migranten droegen ook bij aan de NL ontwikkeling van calvinisme. Toen de Franse katholieke koning in 17e eeuw rechten van Hugenoten introk, mochten ze hier komen. Ze kregen NL burgerschap en hoefden geen belasting te betalen en mochten beroep vrij uitoefenen. Toen er meer Hugenoten kwamen, werden de regels strenger. Toen de katholieke vorsten Spanje en Portugal bevrijd hadden van Moorse islamitische overheersing eisten ze dat de andersgelovigen zich gingen bekeren tot t katholicisme. Sefardische joden vluchtten toen naar NL. Arme Askenazische joden kwamen naar NL vanwege de oorlogen en vervolgingen in O-EU. 17e tot begin 20e eeuw Tussen veel seizoenarbeiders (turfstekers). Er kwamen ook handelaren in hun kielzog. Pagina 7 van 15

8 Later door industrialisatie steeg de vraag naar goedkope arbeidskrachten (voor mijnbouw) kwamen uit Duitsland, Polen, Italië en Slovenië. Door crisis in 30 werden ze ontslagen. In 18de eeuw werd NL toevluchtsoord voor verlichte intellectuelen Frankrijk en Engeland. Filosofen kwamen in eigen land in botsing met de regering. In nl was er goeie tolerantie. Economische en politieke factoren. 20e eeuw Waren verschillende groepen: Joodse vluchtelingen Rond 1933 om aan de nazi s te ontkomen, net zoals Duitse communisten, kustenaars en intellectuelen. Vanwege crisis en uitbreidende antisemitisme werden de toelatingsregels verscherpt. Inwoners van de voormalige koloniën 1949 Indische Nederlanders & Nederlanders (Indonesië werd onafhankelijk. Nederlanders in Indonesië kwamen weer naar NL, mede gedwongen door de politieke veranderingen. Ook veel Indische Nederlanders verlieten Indonesië.) 1975 Surinamers (Suriname onafhankelijk. Door staatsgreep en instabiele economie. Later door ook door decembermoorden worden ze alleen nog maar toegelaten voor gezinshereniging of gezinsvorming) 60 Antillianen kwamen naar NL om te studeren of te werken. Gastarbeiders Na WOII Spanjaarden en Italianen (werken in de Limburgse mijnen) Turken en Marokkanen (werken in fabrieken) Door oliecrisis in 1973 werd dit stilgezet. Asielzoekers 1956 Hongaren (Opstand gericht tegen Russische bezetter). Eind 70 Vietnamese bootvluchtelingen (oorlogsgeweld) Sinds 1975 zeggen we asielzoekers. Asielaanvragen namen toe door 2 oorzaken: kon je moeilijk als gastarbeider NL inkomen, zodat mensen dat via asielaanvraag gingen proberen. 2. Binnenlandse conflicten in een land steeg die tijd. Migranten vanwege gezinshereniging en gezinsvorming Gezinshereniging waren Turken & Marokkanen. Nu asielzoekers. Gezinsvorming Marokkanen & Turken (zo konden ze naar rijke westen komen). Mensen uit de EU Vrij verkeer van goederen,, diensten, kapitaal en personen. Grootste groep migranten Duitsers. In NL geld verdienen Polen, Roemenen en Bulgaren. Illegalen Asielaanvraag afgewezen, armoede in eigen land, mensenhandelaren die ama s (alleenstaande Pagina 8 van 15

9 minderjarige asielzoekers) illegaal te werk stellen of vrouwen dwingen om illegaal in de prostitutie te werken. 2.3 Migrantengroepen en hun cultuur Turken en Marokkanen De meeste Turken komen van het platteland in Anatolië en veel minder uit rijke steden. Ook kwamen Koerden en christelijke Turken naar NL. Politieke en etnische tegenstellingen tussen Turken spelen ook in NL een rol (Grijze Wolven en de PKK). Turken vormt de grootste groep niet-westerse allochtonen. De Marokkanen zijn afkomstig uit het Rifgebergte. Deze Berbers hebben een eigen cultuur. Ze spreken meestal Arabisch (islam hebben ze ook gejat van hun). Eigen taal: Tamazight. Kenmerken: Islam Turken en Marokkanen brachten Islam hier. Halal toegestaan Haram verboden Dit is afgeleid van de Koran (heilig boek). Soenna bestaat uit leefregels gebaseerd op het leven van de profeet. Verschillende stromingen: soennieten en de sjiieten. Soennieten Turken en Marokkanen Sjiieten Iraniërs en sommige Irakezen. Wij-cultuur Groep is belangrijker dan t individu. Respect NL verbonden aan prestatie Respect Marokkanen en Turken verbonden aan positie van iemand. Surinamers en Antillianen Toen NL in 17e eeuw de Antilliaanse eilanden en t gebied rond de Suriname rivier koloniseerde, was t dunbevolkt. De WIC vervoerden Afrikanen naar Midden-Amerika als arbeidskrachten. Directe Pagina 9 van 15

10 afstammelingen bosnegers. Na afschaffen slavernij, kwamen er contractarbeiders in Suriname Hindoestanen, Chinezen en Javanen. Creolen Respect voor de ouders is erg belangrijk. Matriarchale verbindingen de vouw domineert in de samenleving, vaak op basis van t moederschap. Meeste creolen zijn christen. Winti (Afro-Surinaamse godsdienst) speelt nog een grote rol. goden & zielen van overleden voorouders beïnvloeden het dagelijks leven (goedstemmen door rituelen en aanbidding) Hindoestanen Aziatische en Surinaamse cultuur. Aziatisch hindoegeloof en Bollywoodfilms Surinaams taal, Sarnami en de eetgewoontes Hindoestanen moesten in Suriname t zelfde werk doen. 20% is geen Hindoe, maar moslim Antillianen Lijkt veel op de creools-surinaamse cultuur (man-vrouwverhoudingen & verhoudingen met de blanken). Spelen honkbal, spreken Papiamento, een taal met Spaanse, Engelse en Nederlandse invloeden. Indische Nederlanders en Molukkers NL stuurde ambtenaren naar de koloniën om ze te besturen. Vrijgezellen trouwden met een Indische vrouw Nederlands Indische cultuur. KNIL zorgde voor rust in de koloniën Zuid-Molukkers dienden in dit leger. Nadat Indonesië onafhankelijk werd, voelden de Molukkers en Indische Nederlanders zich niet veilig en kwamen naar NL Indische Nederlanders Integreren snel in de samenleving. Door bekendheid met de taal en cultuur konden de vaak hoogopgeleide repatrianten snel hun weg vinden in de samenleving. Indisch verleden blijft belangrijk (Pasar Malam, markt waar Indische cultuur levend wordt gehouden) Molukkers Molukkers wouden eigen staat oprichten toen Indonesië onafhankelijk werd, de Republik Maluka Selatan. Nl beloofde steun te geven, maar lukte niet. Door gebrek aan steun gingen Molukkers mensen gijzelen en treinen kapen om de regering op andere gedachte te brengen. Pagina 10 van 15

11 Hoofdstuk 3 Migranten en hun maatschappelijke positie 3.1 De sociale stratificatie van Nederland Maatschappelijke positie De plaats die iemand heeft op de maatschappelijke ladder. Bepaling van de positie speelt er drie dingen een rol: 1. Economische factoren (beroep, inkomen en bezit) 2. Politieke macht (minister) 3. Sociaal-cultureel milieu Sociale ongelijkheid een ongelijke verdeling van welvaart, macht en sociale privileges. Met macht bedoelen we dat mensen met een hogere maatschappelijke positie beter in staat zijn om anderen te beïnvloeden. Wanneer de ongelijkheid groeit, wordt de kloof tussen arm en rijk groter. Sociale stratificatie verdeling van de samenleving in maatschappelijke lagen waartussen een verhouding van sociale ongelijkheid bestaat. Hoogste elite wordt gevormd door openbaar bestuurders. Onderaan zien we mensen die afhankelijk zijn van de bijstandsuitkering. In deze maatschappelijke verdeling wordt vooral iemands beroep meegewogen (ook inkomen kennisniveau talenten, charisma, verantwoordelijkheden) Pagina 11 van 15

12 Over sociale stratificatie en elitevorming bestaan verschillende theorieën. Karl Marx Maatschappelijke positie wordt bepaald door iemands verhouding tot de productiemiddelen (economisch). Heersende klasse (eigenaren van kapitaal, grond, fabrieken en machines). Onderdrukte klasse (arbeiders, die alleen hun arbeidskracht kunnen verhuren) Heersende klasse: door economische macht verwierf zij ook politieke macht (kon wetten doorvoeren). Omdat ze ook een sociaal-culturele elite vormde, bepaalde ze wat mooi en beschaafd was. Max Weber Bij stratificatie zijn er drie soorten te onderscheiden: economische, sociaal-culturele en politieke stratificatie Economisch verschillende klassen, bepaald door bezit en vaardigheden Sociaal-cultureel ingedeeld in standen met elk een kenmerkende levensstijl Politiek bepaald door binding met en deelname aan partijen of belangenorganisaties De sociale stratificaties beïnvloeden en overlappen elkaar. Functionalisten Sociale stratificatie is een stilzwijgende afspraak in de samenleving over de hiërarchie of rangorde tussen mensen en groepen. Niet alle taken in een maatschappij worden als even belangrijk of ingewikkeld beoordeeld. Sociale stratificatie zorgt voor een optimale taakverdeling. Bereid om lang te leren? Wordt dokter of professor. Iedereen krijgt en accepteert vervolgens de waardering en beloning die bij zijn werk oort. Pagina 12 van 15

13 Gevolgen van de lage maatschappelijke positie Mensen met een lage opleiding hebben een lagere levensverwachting door verschillende levensstijl. Mensen met lage sociale positie hebben minder sociale contacten gaan minder vaak uit, zijn minder vaak lid van een sportvereniging (gevolg van laag inkomen) Participatie in de politiek is lager. Ze volgen het nieuws minder en lezen minder vaak de krant. Lage positie van ouders, zorgt meestal ook voor lage positie kinderen. Vooral door te weinig cultureel kapitaal de kinderen in de gezinnen worden niet of nauwelijks ondersteund of gestimuleerd bij hun studies of interesses door het beperkte intellectuele klimaat in hun familie. (families weten vaak niet de eisen van het NL schoolsysteem) Sociale mobiliteit Sociale mobiliteit de mogelijkheid om te stijgen op de maatschappelijke ladder. Intragenerationele mobiliteit Als iemand tijdens zijn leven stijgt op de maatschappelijke ladder Intergenerationele mobiliteit Als kinderen een hogere positie dan hun ouders verwerven. Theorieën over mobiliteit Meritocratietheorie mensen kunnen een goede sociaaleconomische status vooral verwerven op basis van hun eigen persoonlijke talenten, capaciteiten en werklust. Reproductietheorie De sociaaleconomische status van de ouders is van groot belang voor de status die hun kinderen kunnen bereiken. Pagina 13 van 15

14 3.2 De maatschappelijke positie van minderheden Een groot deel van de migranten in NL behoren tot de lage maatschappelijke klassen. Dit is af te meten aan drie criteria; onderwijs, arbeid en inkomen en huisvesting Onderwijs Allochtone kinderen doen t slechter op school: Lagere CITO-score Veel kinderen van een etnische minderheid stroomt door na de basisschool naar een lager onderwijs. Er zijn relatief veel drop-outs. De verklaringen hiervoor: In hun gezinnen is vaak weinig cultureel kapitaal. Kinderen van migranten hebben nog steeds een taal achterstand. Docenten hebben soms vooroordelen waardoor ze minder verwachten van allochtone kinderen. Arbeid en inkomen Niet-westerse allochtonen hebben een slechte positie op de arbeidsmarkt. Ze zijn eerder werkloos en hebben een uitkering. Ook zijn ze oververtegenwoordigd in de allerlaagste functies en bekleden ze veel minder topfuncties. De verklaringen: Allochtonen hebben een lagere opleiding en spreken minder goed NL Discriminatie op de arbeidsmarkt Niet-westerse allochtonen hebben een kleiner sociaal netwerk minder snel werk vinden Huisvesting Meeste migranten wonen in grote steden. Niet-westerse allochtonen met een zwakke sociaaleconomische positie wonen in de oude stadwijken. Hier zijn veel problemen. Turken wonen relatief vaak in regio s waar van oudsher de textielindustrie zich concentreerde. De concentratie van sommige groepen allochtonen heeft het straatbeeld in sommige wijken veranderd (ipv kaaswinkels, Turkse koffiehuizen) Pagina 14 van 15

15 Verklaringen: Veel migranten zijn door economische problemen gedwongen om in de wijken met veel sociale huurwoningen te wonen. Sommige migranten wonen graag bij mede migranten. Wat doet de overheid? NL ontwikkelde een beleid om achterstanden weg te werken (ad-hocmaatregelen). Maatregelen waren vaak gebaseerd op vrijblijvendheid en vrijwilligheid bij de doelgroep. De overheid beperkte zich vooral tot het verstrekken van financiële middelen aan scholen, woningcorporaties en buurtprojecten. Voorbeelden van het beleid: - Onderwijsachterstandenbeleid Het wil kansen vergroten. Vroegschoolse educatie taalachterstanden weg werken voor de basisschool. Scholen ontvangen bovendien extra financiering voor leerlingen met een leerachterstand. Er is ook dwang: de kinderen moeten naar school. - Werkgelegenheidsbeleid Positieve discriminatie werkgever stimuleren om meer allochtonen in dienst te nemen. Centrum voor Werk en Inkomen organiseert bijscholingen en speciale sollicitatietrainingen. - Huisvestingbeleid Mensen mochten ergens gaan wonen wanneer ze 120% van het minimum loon verdienen. Zo gaan meer rijke mensen in de oude stadswijken wonen. Probleemwijken omvormen tot krachtwijken renovatie en nieuwbouw. Er zijn subsidies om de sociale cohesie in de wijken te stimuleren. Het doel is om buurtbewoners met elkaar in contact te brengen. Pagina 15 van 15