Houtige biomassa bij verduurzaming van de lokale energievoorziening

Transcriptie

1 Houtige biomassa bij verduurzaming van de lokale energievoorziening

2 CE Delft - Onafhankelijk onderzoek en advies sinds Energie, transport en grondstoffen - Economische, technische en beleidsmatige expertise - 60 medewerkers - Not-for-profit Klanten Bedrijven (MKB, industrie, transport, energie en brancheorganisaties) Overheden (Europese Commissie, Europees Parlement, ministeries, provincies, gemeenten, waterschappen) NGO s

3 Opzet presentatie Houtige biomassa: korte introductie van de houtketen en herkomst van houtige brandstoffen Duurzaamheidsdiscussie, wat zijn de discussiepunten en hoe daarmee om te gaan Wat kunnen gemeenten doen in relatie tot o Garanderen van de duurzaamheid van herkomst en gebruik van biomassa o Stimuleren van beschikbaarheid van duurzame houtige biomassa 3

4 Houtketen en houtige brandstoffen Cascade voor hoogwaardige sortimenten Brandstof eind van cascade - geen alternatief Helft brandstof wordt informeel aangeleverd (brandhout) 4

5 Voorbeelden van gangbaar gebruik van biomassa voor energie Haardhout Pelletkachels, houtsnipperketels Gebruik eigen bijproducten in eigen kachel bij bedrijven 5

6 Waarom zou je hout als brandstof willen gebruiken? Hout = brandstof voor warmte Warmteproductie uit hout heeft een hoge beschikbaarheid Zon en wind niet (nachturen, windstilte) Warmte uit hout is regelbaar kan worden afgestemd op vraag Zon en wind niet Warmteproductie uit hout kan nu worden geïmplementeerd Duurt nog jaren voordat significante potentiëlen aan klimaatneutrale waterstof en goedkope elektriciteit uit wind en zon beschikbaar zijn Warmteproductie uit hout kan overal worden gerealiseerd Geothermie is niet overal beschikbaar, zon en wind niet overal plaatsbaar 6

7 Duurzaamheidsdiscussie Veel discussie over energiepellets meestoken in kolencentrales, regionale grotere bioenergiecentrales Waar gaat de discussie (vaak) over: Ontbossing Concurrentie met hoogwaardigere toepassingen Luchtkwaliteit Verschraling bosbodem Broeikasgas emissiereductie en carbon debt (de termijn waarop CO2-reductie wordt gerealiseerd 7

8 Effecten in houtketen Ontbossing minder areaal Concurrentie minder voor papier, producten Verschraling bosbodem afvoer nutrienten, afbraak humus Broeikasgas emissiereductie aantasting humuslaag, minder biomassa in bos 8

9 Mate van risico verschilt per type hout Voor materiaal uit bebouwde omgeving en landschap beperkte risico s: Vaak geen alternatieve hoogwaardigere toepassing (spaanplaat, papier, chemicaliën) of aanbod groter dan vraag: Geen (directe) druk op bos, bodem, koolstofvoorraden Nauwelijks energiegebruik in keten hoge CO 2 -reductie Emissies naar lucht beperkt (z.o.z.) 9

10 Emissieconcentraties aan de schoorsteen Praktijkwaarde Odiliapeel: 1,3 mg/nm 3 Houtstook geeft meer emissies dan aardgas (maar geen fossiele CO 2 ) AVI s bewijzen: bij grotere installaties zijn lage restconcentraties goed mogelijk, ook bij vuilere brandstoffen Mogelijkheden in wet (milieubeheer, omgevingsvergunning) voor maatwerk biedt ruimte voor aanscherping - o.a. via minimalisatieplicht emissies zeer zorgwekkende stoffen 10

11 Luchtkwaliteit-effect Beperkt tot zeer beperkt effect op totale emissies + concentraties Voorbeeld fijn stof - vergelijking met emissies in provincie Utrecht voor NO x idem 11

12 Risico s bij houtige biomassa uit bos Hier spelen risico s in principe wel, Betreft dunningshout < 15 à 20 cm, tak- en tophout - die sowieso vrijkomen bij regulier beheer Voor dikker stamhout ( > 15 à 20 cm) is prijs te hoog voor gebruik als brandstof 12

13 Risico s beheersbaar, soms is kap bewuste actie Verschraling? o Zie bijv VBNE brochure voor voorkomen verschraling o Soms juist gewenst vanwege depositie met name N- depositie Biodiversiteit? Soms wordt bewust gekapt o Verwijdering invasieve vegetatie (bijvoorbeeld vogelkers) o Door meer variatie meer biodiversiteit 13

14 Certificering en duurzaamheid Contracteer gecertificeerde biomassa Certificering biedt extra garanties, stelt eisen aan: Milieuverantwoord handelen: broeikasgasreductie > 70%, bescherming van koolstofvoorraden/biodiversiteit/bodem/water/lucht Vermijden concurrentie met lokale voedselvoorziening, andere toepassingen Welzijn van medewerkers en lokale bevolking: mensenrechten, landrechten, relaties met lokale gemeenschappen, lokale welvaart, rurale ontwikkeling Goede management praktijk: beheerplan voor bos, monitoring, continue verbetering Ter indicatie: door overheid voorlopig geaccepteerde schema s: FSC, PEFC, NTA8080, ISCC, RSB 14

15 15 Overigens. elke techniek lijkt nadeel / risico te hebben

16 Wat kan een gemeente doen, brandstofkeuze Brandstofkeuze: Maximaal inzetten op ombuigen exportstromen; Inkoop gecertificeerde biomassa, eigen terrein laten certificeren (FSC, PEFC) 16

17 Wat kan een gemeente doen, brandstofproductie Actief inzetten op meer bomen in eigen gemeente: Geeft koolstofvastlegging, fijn stof afvang, biodiversiteit, watersupppletie, werkgelegenheid Teelt op onbenutte gronden? wegbermen, braakliggende bedrijventerreinen en groenstroken Potentieel multifunctioneel voorbeeld voederheg (L.B.I), waterzuivering (Probos) Actieplan bos en hout extra ha bos en landschapselementen 17

18 Wat kan een gemeente doen, technologiekeuze Stuur op optimalisatie energetisch rendement, rookgasreiniging Voorbeeld Vink Sion: 5,7 MW bio WKK met 110% rendement (η e = 20%, η th = 90%), BWI Lage Weide: integratie warmtepomp Warmtebuffer voor optimale bedrijfsvoering Stuur op minimalisering emissies, uitgebreide rookgasreiniging SNCR/SCR DeNOx (Meerhoven centrale 7 MW bio ), eventueel geïntegreerd met doekenfilter (reactief filtermateriaal) Hoog efficiënt doekenfilter (Strijp, Attero Odiliapeel) met absorbensinjectie (NaHCO 3 ) Eventueel nat elektrofilter voor condensor (Vink Sion, A. Baas in Ens) 18

19 Samenvatting Houtige biomassa als brandstof is regulier onderdeel houtketen Duurzaamheidsrisico s o Beperkt bij uitval uit keten, laagwaardig hout o Beheersbaar bij hout uit bos Gemeenten kunnen o Inzet van gecertificeerde biomassa vragen, zelf contracteren o Stimuleren van beschikbaarheid van duurzame houtige biomassa o Eisen stellen aan rookgasreiniging 19

20 Einde Dank voor uw aandacht 20

21 Eigendomsrechten geven handelingsperspectief? Ruim 2 / 3 bos is publiek bezit Jongste bossen publiek bezit zijn waar meeste bijgroei plaatsvindt Publiek beheer moet in principe ook transparant zijn 21