Beheerplan Wegen en Vaarwegen

Transcriptie

1 Beheerplan Wegen en Vaarwegen Provincie Zuid-Holland

2 Provincie Zuid-Holland Dienst Beheer Infrastructuur 2/47

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Doel Leeswijzer Planmatig beheer en onderhoud Basisprincipes planmatig beheer en onderhoud Systematiek van planmatig beheer en onderhoud Programmamanagement beheer en onderhoud Overige beheertaken Wegen Programma Wegen Verhardingen Vaste kunstwerken Bermen en groen Verkeersvoorzieningen Vaarwegen Beweegbare kunstwerken Oevers Nautische voorzieningen Baggeren Uitdagingen voor de periode Vaste en beweegbare kunstwerken Informatieopslag Evaluatie van het beleid Efficiëntere organisatie van het werk Samenwerking met derden Netwerkmanagement Meer en fundamentelere inzet van marktpartijen Bijlagen Areaaloverzicht provinciale infrastructuur Overzicht Referentiedocument Meerjarenprogramma Wegen en Vaarwegen /47

4 1. Inleiding 1.1. Aanleiding De Provincie Zuid-Holland heeft in totaal 520 km weg en 137 km vaarweg in beheer en onderhoud. Dit areaal is onderverdeeld in een aantal trajecten, zowel voor de wegen (71 N- wegen verdeeld over 121 trajecten) als voor de vaarwegen (10 trajecten). Zie bijlage 1 voor een overzichtskaart van de provinciale infrastructuur. De Dienst Beheer Infrastructuur (DBI) werkt sinds 2004 met planmatig beheer en onderhoud, waarbij op basis van een beheerplan en meerjarenprogramma een meer gestructureerde aanpak en onderbouwing van het meerjarig beheer en onderhoud van de (vaar)wegen wordt gerealiseerd. In de oude situatie werd het beheer en onderhoud vanuit het budget gestuurd. Afhankelijk van het beschikbare budget werden plannen gemaakt voor het beheer en onderhoud van de infrastructuur. In de afgelopen jaren heeft DBI volgens de uitgangspunten van het planmatig beheer en onderhoud projecten uitgevoerd aan de provinciale wegen en vaarwegen. Inmiddels is gebleken dat de organisatie sinds 2008 goed op stoom is gekomen en in staat is om vanuit een programmagestuurde gedachte het beheer en onderhoud te organiseren. De maatregelen vinden hun oorsprong in de trajectstudies, waarin integrale afwegingen worden gemaakt tussen de belangen van alle stakeholders. Door het onderhoud trajectgewijs te benaderen wordt eveneens een slag gemaakt in het bereiken van uniformiteit in de (technische) kwaliteit van de infrastructuur. In de periode is de benodigde budgetbehoefte voor het beheer en onderhoud op basis van de destijds bekende inzichten vastgesteld. Dit heeft geleid tot een forse toename van de budgetten in de periode In 2010 is de benodigde budgetbehoefte voor het beheer en onderhoud voor de komende jaren op basis van normkosten herberekend en vastgelegd in de nota Budgetbehoefte beheer en onderhoud die in januari 2011 door GS is vastgesteld. Voor de uitvoering van deze nota is in het hoofdlijnenakkoord voor de collegeperiode mln extra uitgetrokken uitgetrokken voor het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur ten opzichte van de vorige collegeperiode. Dat is een bijzonder positieve keuze in tijden van algemene bezuinigingen. Hiermee heeft het provinciebestuur evenals in 2007 een groot vertrouwen uitgesproken dat de beheersystematiek en uitvoering van het beheer en onderhoud bij DBI in goede handen is. De aanpak van Zuid-Holland heeft navolging gevonden bij andere provincies zoals Gelderland en Noord-Holland. Op ambtelijk niveau heeft veel informatieoverdracht plaatsgevonden met niet alleen Gelderland en Noord-Holland maar ook met Zeeland, Flevoland en Overijssel. Ook uit de uitgevoerde bestuurskrachtmeting en rapporten van de Randstedelijke Rekenkamer blijkt dat Zuid-Holland op de goede weg is met het planmatig beheer en onderhoud. Het Beheerplan Wegen en Vaarwegen wordt vierjaarlijks geactualiseerd. Het nu voorliggende plan voor is een actualisatie van het Beheerplan Wegen en Vaarwegen Aangezien het Beheerplan Wegen en Vaarwegen een nadere 4/47

5 uitwerking is van de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen worden beide stukken tegelijkertijd ter besluitvorming aangeboden Doel Het doel van het beheerplan is het nader vastleggen van de wijze waarop de provincie Zuid- Holland invulling geeft aan het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur. Het beheerplan is een plan op tactisch niveau, dat de vertaalslag maakt van beleid en weten regelgeving naar operationeel beheer en derhalve voorziet in de behoefte om beleid te kunnen vertalen naar concrete uitvoeringskaders. Uitgangspunt hierbij is het functioneel beheer van de infrastructuur. De provincie is verantwoordelijk voor het realiseren en het instandhouden van maatschappelijke functies, dan wel van een bepaalde functionaliteit van de infrastructuur. Dit betekent dat bij het uitvoeren van beheer- en onderhoudstaken wordt ingespeeld op de maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van bereikbaarheid, veiligheid en omgevingskwaliteit. Het beheer van de provinciale infrastructuur vindt steeds meer plaats op grond van integrale afwegingen, waarbij het maatschappelijke belang van de infrastructuur centraal staat en de kwaliteitsniveaus, die aan het te beheren areaal worden toegekend, zijn geïntegreerd. Dit werkt door naar de investeringen in en instandhouding van het areaal. In het beheerplan wordt ook duidelijk hoe dit beleid doorwerkt naar de uitvoering, zoals de interventieniveaus, de inspecties, de onderhoudstrategie en de prioritering. Het streven naar transparantie en objectiviteit staat daarbij centraal Leeswijzer In dit Beheerplan Wegen en Vaarwegen wordt in hoofdstuk 2 de systematiek van het planmatig beheer en onderhoud uitgelegd, waarbij wordt ingegaan op de samenhang tussen de beleidscyclus, de beheer- en onderhoudscyclus en de begrotingscyclus. Ook worden de algemene uitgangspunten van de systematiek benoemd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de aanpak van de provinciale wegen, waarbij per objectcategorie de systematiek wordt toegelicht. In hoofdstuk 4 gebeurt dat voor de provinciale vaarwegen. Tot slot volgt in hoofdstuk 5 een beschouwing van de aandachtspunten en uitdagingen voor de periode /47

6 2. Planmatig beheer en onderhoud De provincie Zuid-Holland heeft gekozen voor de systematiek van planmatig beheer en onderhoud. In plaats van het onderhoud aan de wegen en vaarwegen zeer versnipperd uit te voeren, worden de provinciale wegen en vaarwegen nu planmatig en over substantiële lengtes onderhouden. Het areaal is daarvoor opgedeeld in behapbare stukken met een redelijk homogene functionaliteit, de trajecten. De eerste jaren hebben voornamelijk in het teken gestaan van het wegwerken van technische achterstanden. De komende jaren zal de nadruk liggen op het wegwerken van de functionele achterstanden en het reguliere onderhoud. Het Beheerplan Wegen en Vaarwegen vormt het beleidskader waarmee het functionele beheer en onderhoud wordt onderbouwd. Dit plan maakt de vertaalslag van beleid en weten regelgeving naar operationeel beheer. Tesamen met de het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud, jaarprogramma s, normkosten, referentiedocument en trajectstudies is een instrument beschikbaar voor het plannen, programmeren, begroten en sturen van het beheer en onderhoud van de infrastructuur. Door het planmatig beheer en onderhoud is het mogelijk om onderbouwd en afgewogen keuzes te maken bij verbetering en instandhouding. Genoemde keuzes voor verbeteringen en instandhouding worden per traject nader uitgewerkt in zogenaamde trajectstudies. Hierin staan de maatregelen, die nodig zijn om de wegen en vaarwegen aan hun maatschappelijke functies te laten voldoen, inclusief een raming van de daarmee gepaard gaande kosten. In het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud worden de benodigde budgetten voor de te nemen maatregelen weergegeven in de tijd. De trajectstudies moeten minimaal 2 jaar voor het jaar van uitvoering gereed zijn. Deze 2-jarige periode is nodig om tijdig de voorbereidingen, met name belangrijk als het gaat om verbetermaatregelen, te kunnen starten. In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de basisprincipes van het planmatig beheer en onderhoud. Ook wordt aangegeven wat de relatie van het planmatig beheer en onderhoud is met de beleidscyclus en de begrotingscyclus. Tot slot wordt stilgestaan bij het programmamanagement Basisprincipes planmatig beheer en onderhoud Structurele, trajectgewijze en integrale aanpak Het uitgangspunt voor het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur is geformuleerd als een structurele, trajectgewijze en integrale aanpak waarbij functionaliteit centraal staat. Deze manier van werken resulteert in een infrastructuur met een constant kwaliteitsniveau en een slagvaardige en transparant opererende beheerorganisatie. Door deze aanpak is namelijk een optimale efficiëntie te bereiken voor de organisatie door een éénmalige en grootschalige voorbereiding, aanbesteding en uitvoering van werken en wordt de overlast voor de omgeving geconcentreerd en beperkt. 6/47

7 Functioneel en trajectgewijs De provincie Zuid-Holland beheert haar infrastructuur functioneel. Hierbij staat het maatschappelijk belang van de infrastructuur centraal. De beheerfilosofie is er op gericht om de functionaliteit van de infrastructuur gedurende een bepaalde tijd te waarborgen. Diverse delen van het provinciale (vaar)wegennet voldoen momenteel niet aan de functionele eisen. Een weg is bijvoorbeeld te smal volgens de richtlijnen van Duurzaam Veilig of een kunstwerk kan een bepaalde belastingklasse niet aan of de capaciteit van een rotonde is te beperkt. Hierdoor is het noodzakelijk om te kijken naar de mogelijkheden om de weg te verbreden, het kunstwerk te verzwaren (of te vervangen) of de rotonde om te bouwen. Per traject wordt gekeken welke onderhouds- en verbetermaatregelen nodig zijn. Deze worden verder voorbereid en uiteindelijk uitgevoerd in het groot onderhoud. Veel verbetermaatregelen worden gekenmerkt door de noodzaak van het doorlopen van diverse procedures. Te denken valt aan het wijzigen van een bestemmingsplan, het verwerven van gronden en het verkrijgen van de benodigde vergunningen. Veel van deze procedures hebben een lange doorlooptijd. Het is dus van belang dat bijtijds (minimaal twee jaar vantevoren en liefst nog eerder) begonnen wordt met het doorlopen van deze noodzakelijke procedures. Indien mogelijk worden eisen en wensen van derden eveneens meegenomen. In dat geval zullen veelal financiële afspraken worden gemaakt over de kostenverdeling. Het is mogelijk dat er niet kan worden voldaan aan bepaald beleid. Zo is het verbreden van de weg niet altijd mogelijk bij de passage van een historische dorpskern. In dat geval zal per situatie een afweging gemaakt moeten worden welke maatregelen er wel of niet uitgevoerd kunnen worden. Het beheerareaal is verdeeld in functioneel zo homogeen mogelijke trajecten. Voor wegen zijn 121 wegtrajecten onderscheiden in de 71 provinciale N-wegen. Voor vaarwegen zijn 10 trajecten benoemd verdeeld in vier objectcategorieën. Een traject heeft een logisch beginen eindpunt (bijvoorbeeld een kruising), waarbinnen slechts kleine variaties in functionele eisen te onderscheiden zijn. Aan de trajecten worden functies toegekend. De functionaliteit per traject wordt vastgelegd in kwaliteitsniveaus zoals bereikbaarheid, veiligheid en omgevingskwaliteit. Hieruit zijn functionele eisen (concreet, meetbaar) voor de in de betreffende trajecten gelegen beheerobjecten zoals kunstwerken, oevers, bodems, verhardingen, verkeers- en nautische voorzieningen, etc. af te leiden. Functionele eisen vormen de schakel tussen beleid en uitvoering. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van landelijk toegepaste uitgangspunten zoals de CROW-richtlijnen, NEN etc. Deze functionele eisen zijn vastgelegd in het zogenaamde referentiedocument. Op basis van de functie en de daarvoor geformuleerde funcionele eisen worden technische eisen opgesteld. Ook deze zijn vastgelegd in het referentiedocument. Zo kan bijvoorbeeld het kwaliteitsniveau veiligheid leiden tot functionele eisen zoals een obstakelvrije zone langs de weg of aparte opstelstroken voor afslaand verkeer. Deze functionele eisen leiden vervolgens tot technische eisen zoals minimale afmeting van een berm of minimale breedte van de weg. 7/47

8 Structureel De noodzaak van technisch (grootschalige) maatregelen op een (vaar)wegtraject wordt bepaald door een op beleid gestoelde beheerstrategie. De uitvoering van maatregelen op een (vaar)wegtraject vindt zoveel mogelijk geclusterd in één jaar of in aansluitende jaren plaats met als doel de hinder voor de gebruiker te beperken, de slagvaardigheid en efficiëntie van het beheer te vergroten en de communicatie met de regio te versterken. Alle (vaar)wegtrajecten zijn opgenomen in het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud. Programmagestuurd beheer en onderhoud betekent dus een structurele aanpak. Bij structureel beheer en onderhoud hoort ook een structurele middelenvoorziening. Dat betekent voldoende middelen voor dagelijks beheer en onderhoud, grootschalig onderhoud, vervanging en achterstallig beheer en onderhoud. De te hanteren kwaliteitsniveaus en beheerstrategie worden elke vier jaar vastgesteld bij de actualisatie van het Beheerplan Wegen en Vaarwegen. De sturing op de structurele aanpak is hiermee gewaarborgd. Integraal De uitvoering van projecten voor grootschalig onderhoud en achterstallig beheer op een (vaar)wegtraject bevat alle maatregelen die op het betreffende traject uitgevoerd dienen te worden. Integraal onderhoud betekent voor wegen dat het onderhoud aan alle objectcategorieën zoveel mogelijk tegelijkertijd wordt uitgevoerd en op elkaar wordt afgestemd. Naast het onderhouden van de verharding zal dus ook het noodzakelijke onderhoud aan kunstwerken, openbare verlichting, verkeerslichten, installaties voor dynamisch verkeersmanagement, andere verkeersvoorzieningen en het groen worden meegenomen in het onderhoud. Het voorgaande betreft de instandhouding van het areaal. Naast instandhouding zullen tevens verbetermaatregelen worden meegenomen die het gevolg zijn van noodzakelijke nieuwe functionaliteiten. Bovendien worden projecten binnen de provinciale organisatie en met andere wegbeheerders op elkaar afgestemd zodat hinder voor gebruikers tot een minimum wordt gereduceerd. In tegenstelling tot bij de wegen is de meerjarenplanning voor vaarwegen gedifferentieerd naar de verschillende objectcategorieën. Hoofdreden hiervoor is dat het bij vaarwegen uit het oogpunt van functionaliteit en beheersbaarheid mogelijk en noodzakelijk is om oevers, waterbodems, nautische voorzieningen en kunstwerken van elkaar los te koppelen. Bij wegen staat of valt de functionaliteit van een weg bij het gelijktijdig aanpakken van de diverse objectcategorieën. Daarnaast is het aspect beheersbaarheid bij wegen minder gecompliceerd dan bij vaarwegen en verdient het de voorkeur om vanwege de hinder het beheer en onderhoud van alle objectcategorieën bij wegen aan elkaar te koppelen Basiskwaliteitsniveau Het basiskwaliteitsniveau van de provinciale wegen en vaarwegen heeft zowel betrekking op technische instandhouding als op functionele aanpassingen die voortkomen uit vastgesteld beleid, zoals het Provinciale Verkeer- en Vervoerplan en de Nota Vaarwegen en Scheepvaart. Uiteraard wordt hierbij voldaan aan wet- en regelgeving. Dit basiskwaliteitsniveau is een sober en doelmatig niveau zonder franje. Het betreft instandhouding en functionele aanpassingen op zodanige wijze dat de infrastructuurobjecten 8/47

9 tegen minimale kosten veilig hun functie vervullen. Het basiskwaliteitsniveau is dus te beschouwen als een minimaal niveau. In de landelijke CROW-systematiek voor kwaliteitsniveaus van openbare ruimte is dit basiskwaliteitsniveau te vergelijken met niveau R, waarbij nog onderscheid wordt gemaakt in niveaus R- (onder de basiskwaliteit) en R+ en R++ (beide boven de basiskwaliteit). Binnen het basiskwaliteitsniveau zijn drie beleidsthema s te onderscheiden: Bereikbaarheid, Veiligheid en Omgevingskwaliteit. Hierna wordt per beleidsthema toegelicht hoe dit doorwerkt naar het beheer en onderhoud van de provinciale wegen en vaarwegen. Bereikbaarheid De provincie wil de (vaar)weggebruiker een goed functionerend (vaar)wegennet aanbieden, waarbij deze vlot en veilig van A naar B kan. Een onvoldoende functionerend netwerk uit zich hoofdzakelijk in regelmatig optredende congestie en vertraging. Om een goede functionaliteit op het gebied van bereikbaarheid te bewerkstelligen zijn diverse (beleids)instrumenten beschikbaar. Met name het concept dynamisch verkeersmanagement (DVM) speelt hierin een belangrijke rol. Binnen het DVM zijn allerlei middelen beschikbaar om de infrastructuur zo optimaal mogelijk te benutten. Hierbij kan gedacht worden aan regelstrategieën voor verkeersregelinstallaties, wisselstroken, dynamische route informatiepanelen (DRIP s), incidentmanagement (IM), afstemming tussen weg- en vaarwegverkeer bij brugopeningen en de afstemming van deze aspecten met andere wegen vaarwegbeheerders. Ook zijn er meer statische mogelijkheden beschikbaar om de bereikbaarheid te verbeteren. Onder andere uitbreiden van de capaciteit van de (vaar)weg door deze te verbreden (bijvoorbeeld van 2x1 naar 2x2 stroken of verbreden van krappe stukken vaarweg) of het ongelijkvloers maken van kruisingen behoren tot de mogelijkheden. Het bepalen of maatregelen nodig zijn om de bereikbaarheid te verbeteren is grotendeels afhankelijk van de mate van optredende congestie of vertraging, waarbij het de ambitie is om congestie zoveel mogelijk terug te dringen. In dit kader zijn de voor elk (vaar)wegtraject uitgevoerde (vaar)wegbelevingsonderzoeken cruciaal voor het al dan niet voorstellen van verbetermaatregelen. Daarnaast zijn ook de (ruimtelijke) ontwikkelingen in de nabije toekomst van belang (bijvoorbeeld de ontwikkeling van een woonwijk en hiervoor benodigde nieuwe infrastructuur waardoor het aantal verkeersbewegingen sterk toeneemt of de bouw van een nieuwe brug waardoor de vaartijden voor de scheepvaart toenemen). Hierop wordt ingespeeld door een een vroeg stadium de benodigde capaciteit van de infrastructuur in beeld te brengen. Vervolgens kunnen verbetermaatregelen geformuleerd worden. In technische zin is de draagkracht van kunstwerken ook van invloed. Met name het vrachtverkeer is hiervan sterk afhankelijk bijvoorbeeld op omleidingsroutes van de snelwegen en is daardoor genoodzaakt bepaalde vooraf gedefinieerde routes te gebruiken. Veiligheid De (vaar)weggebruiker wil naast vlot eveneens veilig van A naar B reizen. Een onveilig (vaar)wegennetwerk uit zich hoofdzakelijk in ongevallen en verkeersonveilige situaties. Het uitgangspunt voor het verkeersveiligheidsbeleid op de provinciale wegen wordt gevormd door het beleid Duurzaam veilig en daarvan afgeleide principes van essentiële herkenbaarheidskenmerken (EHK). Met uitzondering van de parallelwegen vallen alle provinciale wegen in de categorie van gebiedsontsluitende wegen. Waar mogelijk zullen deze wegen worden ingericht volgens het beleid Duurzaam Veilig. Hiermee wordt getracht om landelijk tot een uniforme inrichting van de weg te komen. Dit uit zich onder meer in een 9/47

10 eenduidige belijning op de weg, het aanbrengen van bermverharding of een obstakelvrije zone, het saneren van overbodige (erf)aansluitingen, het verbreden van wegen en het opheffen van gelijkvloerse kruisingen. Bij vaarwegen gaat het bijvoorbeeld om alternatieve routes voor de doorgaande recreatievaart, het vervoer van gevaarlijke stoffen over vaarwegen, het gebruik van wacht- en ligplaatsen om onveilige situaties bij bruggen te voorkomen en nautische eisen, zoals het direct zicht voor de schipper en ruimte op de oevers voor noodzakelijk zicht, bebording en bebakening. Het bepalen of maatregelen nodig zijn om de verkeersveiligheid te verbeteren is onder meer afhankelijk van de voor elk (vaar)wegtraject uitgevoerde kwaliteitstoetsen verkeersveiligheid (Ranking the Roads), de huidige inrichting van de weg en de ongevalstatistieken van een weg. Hierbij is het de ambitie om het aantal dodelijke slachtoffers en ziekenhuisgewonden terug te brengen. Opgemerkt wordt dat in het geval dat lage ongevalscijfers worden gekoppeld aan een onvoldoende verkeersveilige inrichting er toch onderzocht wordt op welke punten de verkeersveiligheid nog verbeterd kan worden. Omgevingskwaliteit Het thema omgevingskwaliteit vormt een randvoorwaarde voor het provinciale verkeers- en vervoersbeleid. Omgevingskwaliteit is gerelateerd aan de kwaliteit van de leefomgeving die wordt beïnvloed door het exploiteren van een weg of vaarweg. Te denken valt aan de luchtkwaliteit, de mate van geluidhinder door verkeer en door laden- en lossen van schepen, de externe veiligheid en de mate van ontsnippering van natuur. Binnen de provincie is voor de diverse omgevingsaspecten beleid geformuleerd. Waar mogelijk wordt dit beleid geïntegreerd in het beheer en onderhoud van de infrastructuur. Op sommige punten oefent de provincie direct invloed uit met een maatregel (zoals het aanleggen van stil asfalt), op andere vlakken is de invloed meer indirect door het stellen van bijvoorbeeld plafonds aan de uitstoot van fijnstof en de geluidsbelasting. Daarnaast zijn er beleidsdocumenten beschikbaar die ingaan op de inrichting van bijvoorbeeld de directe omgeving van een weg of vaarweg. In het voor dit aspect beschikbare landschapsplan wordt bijvoorbeeld ingegaan op het al dan niet plaatsen van bomen langs een weg of vaarweg of het inrichten van natuurvriendelijke oevers. Het bepalen of maatregelen nodig zijn om de omgevingskwaliteit te verbeteren is grotendeels afhankelijk van het wel of niet aanwezig zijn van knelpunten. In veel gevallen worden dan locatiespecifieke maatregelen genomen. Zo wordt om de geluidsoverlast terug te dringen op diverse locaties in de provincie stil asfalt aangelegd en worden op de vaarwegen walstroomkasten aangelegd zodat schepen kunnen afmeren zonder generator te gebruiken Interventieniveaus, levensduur en prioritering Beheerobjecten die voldoen aan functionele eisen worden onderhouden met de onderhoudsmaatregelen die op dat moment nodig zijn, zoals die in het referentiedocument zijn vastgelegd. Voor beheerobjecten die niet voldoen aan de functionele eisen worden verbetermaatregelen opgesteld. In de trajectstudies worden de maatregelen die nodig zijn op een traject uitgewerkt en voorzien van een raming op basis van normkosten. Uitgangspunt hierbij is dat voor wegen eens in de zes jaar en voor vaarwegen eens in de tien jaar groot onderhoud wordt gepleegd aan het areaal. 10/47

11 Voor wegen betekent dit dat er gemiddeld genomen per jaar aan ca 20 wegtrajecten onderhoud wordt uitgevoerd. Uitgaande van een areaal van ca 520 km weg zal dus per jaar gemiddeld ongeveer 85 tot 90 km weg worden onderhouden. Deze zesjarige cyclus is in eerste instantie gebaseerd op de levensduur van een gemiddelde asfaltdeklaag in Zuid- Holland. Deze bedraagt twaalf jaar. Dat de levensduur iets lager ligt dan wat landelijk gebruikelijk is (14 jaar) wordt veroorzaakt door de slappe bodem, de relatief hoge verkeersintensiteiten en de aanwezigheid van veel en zwaar vrachtverkeer. Een periode van zes jaar biedt de gelegenheid om halverwege de levensduur van een asfaltdeklaag te onderzoeken of deze nog eens zes jaar meegaat. Daarnaast biedt dit ritme extra flexibiliteit. Zo bestond bij de start van het planmatig beheer en onderhoud er een risico op kapitaalvernietiging. Het was mogelijk dat relatief nieuw asfalt al vervangen zou worden. Het invoeren van een zesjarige cyclus biedt de mogelijkheid om in jaar 6 de dan noodzakelijke hoeveelheid asfalt te vervangen en het asfalt dat nog in een goede staat verkeert te handhaven. In jaar 12 kan dan opnieuw bepaald worden welke hoeveelheid asfalt vervangen moet worden. Ook is in de eerste jaren van het planmatig beheer en onderhoud gebleken dat met name voor de kunstwerken een gedegen voorbereiding noodzakelijk is. Het gevolg hiervan is dat het grootschalig onderhoud zich concentreerde op de relatief makkelijk uit te voeren onderhoudsmaatregelen en gecompliceerde maatregelen in veel gevallen niet werden meegenomen. Levensduur en interventieniveau Om tijdig maatregelen te treffen is het belangrijk te weten of het interventieniveau wordt bereikt. Het interventieniveau is die situatie waarbij het risico door functieverlies onacceptabel wordt. De verschillende objecten bij wegen hebben verschillende levensduren. Zo zal een gemiddelde asfaltdeklaag ca. twaalf jaar meegaan, een totale verhardingsconstructie ca 30 jaar, een VRI ongeveer 15 jaar en een kunstwerk ongeveer 80 jaar. Bovenstaande getallen betreffen de technische levensduren. Daarnaast speelt ook de functionele en economische levensduur een rol. Met name bij kunstwerken komt het geregeld voor dat na 40 jaar het kunstwerk niet meer aan zijn functionele eisen voldoet terwijl het in technische zin nog 40 jaar meekan. Het gaat steeds vaker voorkomen dat op basis van functionele en economische gronden een object vervangen gaat worden. 11/47

12 Figuur: kwaliteitsverloop en interventieniveau bij een object; In de trajectstudies wordt voor alle objectcategorieën een afweging gemaakt tussen de technische levensduur en de functionele levensduur bij de beslissing om groot onderhoud uit te voeren of een object zelfs te vervangen. Over het algemeen kan worden gesteld dat op het moment dat de functionaliteit in het geding komt er wordt overgegaan tot groot onderhoud of vervanging. Dit hoeft niet per definitie in de eerstvolgende gelegenheid voor groot onderhoud te zijn, maar kan ook één of meerdere onderhoudscycli verder weg liggen. In veel gevallen is de technische levensduur dan nog niet verstreken. Zodra de technische levensduur is verstreken zal moeten worden overgegaan tot groot onderhoud of vervanging van het object. Dit staat los van de functionaliteit van eenn kunstwerk. Het kan voorkomen dat de vervanging van een object op basis van de technische levensduur precies tussen twee groot onderhoud momenten invalt. Op dat moment wordt ervoor gekozen om het groot onderhoud eerder uit te voeren, dan technisch noodzakelijk is. Prioritering Prioritering van de trajecten voor groot onderhoud vindt in de meeste gevallen plaats op grond van de technische staat van diverse objecten. Voor wegen zijn de verhardingen hierin leidend. Dit is hoofdzakelijk ingegeven door het feit dat het verkeer daadwerkelijk fysiek gebruik moet maken van een verharding. In dit kader wordt opgemerkt dat de kunstwerken een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de prioritering van het groot onderhoud. Omdat er de afgelopen jaren steeds meer inzicht is gecreëerd in de technische staat van de kunstwerken is het mogelijk dat in de prioritering van de trajecten een kunstwerk leidend zal zijn. De technische staat van de objecten wordt met behulp van inspecties vastgelegd. Deze inspecties worden periodiek uitgevoerd en geven een goed beeld van de technische staat van de diverse objecten. De inspecties vormen dus feitelijk de input voor de prioritering van de trajecten en het daaruitvolgende meerjarenprogramma. Tegelijkertijd vormen de inspecties hiermee de input voor de jaarlijkse actualisatie van het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud. 12/47

13 2.2. Systematiek van planmatig beheer en onderhoud Planmatig beheer en onderhoud gaat uit van een vaste beheer en onderhoudscyclus waarin integraal naar de infrastructuur wordt gekeken. Dit beheerplan kan worden gezien als schakel tussen de beheer- en onderhoudscyclus en een soortgelijke beleidscyclus. Daarnaast vormt dit beheerplan ook de link met de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen en de daarbij behorende begrotingscyclus. In deze paragraaf worden de beleidscyclus, de beheer- en onderhoudscyclus en de begrotingscyclus nader toegelicht. Hieronder is de samenhang tussen deze drie cycli schematisch weergegeven. Schematische weergave samenhang cycli Beleidscyclus Provinciaal beleid Boven in de beleidscyclus vormt het vastgestelde provinciale beleid de basis. Hierin staat de visie en lange termijn agenda van de provincie beschreven op diverse thema s, waaronder verkeer en vervoer. Met betrekking tot het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur zijn de belangrijkste documenten op dit niveau het Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan en de nota Provinciale Vaarwegen en Scheepvaart. In feite is het beheerplan een samenstel van herkenbare kaders: strategisch, tactisch en operationeel. Bestaande beleidsdocumenten vormen de onderbouwing van het strategisch kader. Dit strategisch kader is een uitwerking van de Nota Mobiliteit van het Rijk. De vertaling naar het provinciale strategische niveau (op het niveau van functionele eisen) gebeurt aan de hand van beleidsplannen. Voor wegen is dat gebeurd in het Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan 2002 (PVVP) en voor vaarwegen in de Beleidsnota Vaarwegen en Scheepvaart /47

14 Dit provinciale beleid wordt in het beheerplan vertaald naar tactische kaders voor onderhoud en functieverbeteringen. In de trajectstudies worden de bijbehorende operationele maatregelen vastgesteld. De prioritering van de trajectstudies vindt plaats in het meerjarenprogramma. Hierna wordt stapsgewijs toegelicht hoe in de systematiek van planmatig beheer en onderhoud de vertaling van functionele eisen naar onderhouds- en verbetermaatregelen wordt gemaakt. Schematische weergave samenhang binnen beleidscyclus Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan Het provinciaal Verkeer- en Vervoerplan (PVVP) is een uitwerking van het landelijke beleid verwoord in de Nota Mobilitiet en stelt de kaders vast voor de lange termijn tot Daarmee vormt het een planologische visie op de ontwikkeling van de mobiliteit in zeer brede zin. In het PVVP staat de aanzet van een uitwerking voor een programmagestuurde ontwikkeling van projecten om de infrastructuur op levensduur en functionaliteit te onderhouden. Het PVVP is vooral voor de wegen een mobiliteitsvergrotend programma en resulteert in nieuwe provinciale infrastructuur, maar ook in aanpassing van de bestaande infrastructuur. De mobiliteitsdoelen voor de provinciale wegen vormen de basis voor de verdere uitwerking in dit beheerplan. Nota Provinciale Vaarwegen en Scheepvaart 2006 In 2006 is de beleidsnota Provinciale Vaarwegen en Scheepvaart 2006 vastgesteld als nadere uitwerking van het PVVP voor de vaarwegen. Deze nota ligt ten grondslag aan het beheerplan voor de vaarwegen. In deze nota staan de beleidsnormen en kwaliteitsnormen komende uit het PVVP verder uitgewerkt voor de vaarwegen en de scheepvaart. In de nota staan de algemene uitgangspunten van het vaarwegenbeleid op het gebied van bereikbaarheid, veiligheid en omgevingskwaliteit benoemd en wordt per vaarwegtraject een vertaling gemaakt naar streefbeelden. 14/47

15 Beleidsuitwerking Het abstract geformuleerde beleid wordt nader uitgewerkt in aparte nota s. Deze gaan specifiek in op een deel van het beleid of thema. Op dit niveau zijn meer concrete eisen en doelen opgenomen voor specifieke thema s zoals bijvoorbeeld verkeersveiligheid, faunavoorzieningen, landschap, LED-verlichting, walstroom en stil asfalt. Nota Onderhoud Kapitaalgoederen en Beheerplan Wegen en Vaarwegen De vertaling van het beleid naar het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur vindt plaats in de Nota onderhoud kapitaal goederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen en wordt verder uitgewerkt in het beheerplan. In de Nota onderhoud kapitaal goederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen wordt het beleidskader voor beheer en onderhoud samengevat, waaronder de systematiek en de vertaling naar budget en begroting. Ook worden diverse uitgangspunten voor het omgaan met de kapitaalgoederen wegen en vaarwegen benoemd, zoals het beheerplan, het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud, budgetbehoefte en normkosten en areaalwijzigingen. In het beheerplan wordt nader ingegaan op de systematiek en de strategie bij het planmatig beheer en onderhoud van wegen en vaarwegen. Eens per vier jaar worden de documenten geactualiseerd en opnieuw vastgesteld. Op beide documenten wordt in de beschrijvingen van respectievelijk de begrotingscyclus en beheeren onderhoudscyclus verder ingegaan. Evaluatie beleid In de beleidscyclus hoort ook de evaluatie van het beleid, waarmee het periodiek kan worden bijgesteld. Het bestuur kiest er tot nu toe voor om het beleid in deeluitwerkingen uit te voeren. De komende periode wordt wel een herijking van het PVVP en het vaarwegenbeleid voorzien Beheer- en onderhoudscyclus Schematische weergave samenhang binnen beheer- en onderhoudscyclus 15/47

16 Beheerplan Wegen en Vaarwegen Het Beheerplan Wegen en Vaarwegen is een verdere uitwerking van het Provinciaal Verkeer- en Vervoerplan (PVVP) en de beleidsnota Vaarwegen en Scheepvaart. Het doel van het beheerplan is het nader vastleggen van de wijze waarop de provincie Zuid- Holland invulling geeft aan het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur. Het beheerplan is een plan op tactisch niveau, dat de vertaalslag maakt van beleid en weten regelgeving naar operationeel beheer en derhalve voorziet in de behoefte om beleid te kunnen vertalen naar concrete streefbeelden. Uitgangspunt hierbij is het functioneel beheer van de infrastructuur. De provincie is verantwoordelijk voor het realiseren en het instandhouden van maatschappelijke functies, dan wel van een bepaalde functionaliteit van de infrastructuur. Dit betekent dat bij het uitvoeren van beheer- en onderhoudstaken wordt ingespeeld op de maatschappelijke ontwikkelingen op het gebied van bereikbaarheid, veiligheid en omgevingskwaliteit. Het beheer van de provinciale infrastructuur vindt steeds meer plaats op grond van integrale afwegingen, waarbij het maatschappelijke belang van de infrastructuur centraal staat en de kwaliteitsniveaus, die aan het te beheren areaal worden toegekend, zijn geïntegreerd. Dit werkt door naar de investeringen in en instandhouding van het areaal. Het onderhoud is verschoven van budgetgestuurd naar programmagestuurd onderhoud. In het beheerplan wordt ook duidelijk hoe dit beleid doorwerkt naar de uitvoering, zoals de interventieniveaus, de inspecties, de onderhoudstrategie en de prioritering. Het streven naar transparantie en objectiviteit staat daarbij centraal. Meerjarenprogramma en trajectstudies In de trajectstudies worden de maatregelen die nodig zijn op een traject uitgewerkt en voorzien van een raming op basis van normkosten. Beheerobjecten die voldoen aan functionele eisen worden onderhouden met de onderhoudsmaatregelen die op dat moment nodig zijn, zoals die in het referentiedocument zijn vastgelegd. Voor beheerobjecten die niet voldoen aan de functionele eisen worden verbetermaatregelen opgesteld. De beheermaatregelen en de verbetermaatregelen in de trajectstudies worden in het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud geprioriteerd voor uitvoering. De betreffende jaarschijf uit het meerjarenprogramma vormt de input voor de begrotingscyclus. De prioritering in het meerjarenprogramma vindt plaats op basis van technische en functionele inspecties, die periodiek worden uitgevoerd conform normen zoals ARAN, en NEN. Er wordt gewerkt met een vaste onderhoudsfrequentie van het areaal. Voor wegen is dit eens per 6 jaar en voor vaarwegen is dit eens per 10 jaar. Op basis van de beleidsuitgangspunten, de functionaliteiten van de infrastructuur en de streefbeelden in het beheerplan wordt jaarlijks bij het begrotingsproces een geactualiseerd meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud voor het komende uitvoeringsjaar en de drie uitvoeringsjaren erna vastgesteld. Kenmerk daarbij is een integrale trajectgewijze aanpak, die is vertaald in trajectstudies. 16/47

17 Landelijk beleid / Nota Mobiliteit PVVP en Beleidsnota Vaarwegen en Scheepvaart Functionele eisen Bepaling functionele kwaliteit van het (vaar)wegennet Onderhoud huidige functies ja OK? nee Maatregelen in trajectstudie Verbetervoorstellen functionaliteit Schematisch weergave systematiek: vertaling van beleid naar maatregelen Jaarprogramma Dit is een jaarschijf uit het meerjarenprogramma, die zowel bestaat uit trajectstudies die worden uitgevoerd, projecten in de voorbereidingsfase voor uitvoering in het komende jaar en uitvoeringsprojecten. Evaluatie beheerplan Het beheerplan wordt vastgesteld voor een periode van 4 jaar. Na deze periode zal een geactualiseerd beheerplan worden vastgesteld, waarin de werkwijze van het planmatig beheer en onderhoud opnieuw wordt bekeken. Referentiedocument Om alle onderdelen uit de beheersystematiek consequent tot uitvoering te kunnen brengen is het van belang om diverse zaken goed vast te leggen. Enerzijds betreft dat de beheersystematiek zelf, zoals beschreven in dit beheerplan. Anderzijds betreft dit meer gedetailleerde uitwerkingen per onderwerp. Deze uitwerkingen per onderwerp, met daarin ook technische en functionele keuzes worden opgenomen in het referentiedocument. Het (digitale) referentiedocument vormt hiermee een naslagwerk waarin per onderwerp is aangegeven aan welke technische en functionele eisen wordt voldaan voor een veelheid aan onderwerpen met betrekking tot het beheer en onderhoud van wegen en vaarwegen. Voorbeelden zijn het handboek wegontwerp, een standaard voor wachtplaatsen voor de 17/47

18 scheepvaart, eisen aan kunstwerken, het landschapsplan, etc. Voor de goede orde wordt vermeld dat het referentiedocument de komende jaren nog verder doorontwikkeld wordt. In bijlage 2 is het overzicht van het referentiedocument opgenomen Begrotingscyclus Het budgettaire beslag wordt in hoofdzaak bepaald door de kwaliteit van het te plegen onderhoud. PS stellen het adequate onderhoudsniveau voor de kapitaalgoederen vast aan de hand van het Beheerplan Wegen en Vaarwegen. De kunstwerken maken hier integraal deel van uit. Door deze plannen financieel te vertalen wordt de behoefte aan dekkingsmiddelen in een meerjarig perspectief inzichtelijk gemaakt. Vaststelling van het basiskwaliteitsniveau van de provinciale infrastructuur is derhalve gekoppeld aan vaststelling van de daarvoor benodigde financiële middelen. Schematische weergave samenhang binnen begrotingscyclus Nota Onderhoud Kapitaalgoederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen De vertaling van het beleid naar het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur vindt plaats in de Nota onderhoud kapitaal goederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen en wordt verder uitgewerkt in het beheerplan. In de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen wordt het beleidskader voor beheer en onderhoud samengevat, waaronder de systematiek en de vertaling naar budget en begroting. Ook worden diverse uitgangspunten voor het omgaan met de kapitaalgoederen wegen en vaarwegen benoemd, zoals het beheerplan, het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud, budgetbehoefte en normkosten en areaalwijzigingen. In het beheerplan wordt nader ingegaan op de systematiek en de strategie bij het planmatig beheer en onderhoud van wegen en vaarwegen. Eens per vier jaar worden de documenten geactualiseerd en opnieuw vastgesteld. Op beide documenten wordt in de beschrijvingen van respectievelijk de begrotingscyclus en beheeren onderhoudscyclus verder ingegaan. 18/47

19 Budgetbehoefte en normkosten Het doel van de nota Budgetbehoefte is het provinciaal bestuur voldoende achtergrond te geven bij het bepalen van de hoogte van meerjarige budgetten (periode ) voor het beheer en onderhoud van de provinciale infrastructuur. De nota Budgetbehoefte wordt inclusief de normkosten elke vier geactualiseerd. Deze evaluatie heeft enerzijds als doel te bepalen of het werken met normkosten succesvol is geweest. Anderzijds is het van belang om de onderliggende getallen opnieuw te beoordelen, waarbij ook bijvoorbeeld nieuwe infrastructuur en prijsontwikkelingen in de normkosten worden opgenomen. Bovenop de structurele budgetten zijn incidentele budgetten nodig voor het inlopen van achterstallig onderhoud en voor functionele aanpassingen. Hierbij wordt opgemerkt dat bijvoorbeeld vanwege de omvang van het vervangingsprogramma van kunstwerken het niet mogelijk is om deze in bijvoorbeeld één collegeperiode weg te werken. Het is daarom noodzakelijk om de vervanging van kunstwerken over meerdere jaren te spreiden. Hiervoor wordt een periode van ca 20 jaar gehanteerd. Jaarbegroting De financiële jaarschijf van een betreffend jaar uit het meerjarenprogramma vormt de jaarbegroting die Jaarlijks wordt vastgesteld bij de begroting conform de provinciale P&Ccyclus. Dit is tevens het moment van bijstelling van het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud. Evaluatie budgetbehoefte en normkosten Eens in de vier jaar wordt de voor het beheer en onderhoud gebruikte kostenopbouw getoetst aan de normkosten, zoals deze door Kenniscentrum voor Verkeer, Vervoer en Infrastructuur CROW worden opgesteld (op macroniveau) en aan kostencalculaties van andere wegbeheerders (op detailniveau). Daarbij wordt niet alleen gekeken naar de bestekskosten maar ook naar de bijkomende kosten zoals verkeersmaatregelen, omleidingen, toezicht, etc. Deze vierjaarlijkse evaluatie van de normkosten voor beheer en onderhoud vormt input voor eventuele bijstelling van de budgetbehoefte voor het programma Beheer en Onderhoud. Eventueel hieruit volgende consequenties voor meerjarig budgettair beslag worden eens per vier jaar ter besluitvorming voorgelegd aan PS in de Nota Budgetbehoefte Beheer en Onderhoud. De voorliggende nota is een bijstelling van de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen deel infrastructuur Wegen en Vaarwegen uit De volgende versie van de nota zal in 2016 ter besluitvorming worden voorgelegd aan PS Programmamanagement beheer en onderhoud In de afgelopen jaren heeft DBI volgens de uitgangspunten van het planmatig beheer en onderhoud projecten uitgevoerd aan de provinciale wegen en vaarwegen. Inmiddels is gebleken dat de organisatie in staat is om vanuit een programmagestuurde gedachte het beheer en onderhoud te organiseren. De maatregelen vinden hun oorsprong in de trajectstudies, waarin integrale afwegingen worden gemaakt tussen de belangen van alle 19/47

20 stakeholders. Door het onderhoud trajectgewijs te benaderen wordt eveneens een slag gemaakt in het bereiken van uniformiteit in de (technische) kwaliteit van de infrastructuur. Om het planmatig beheer en onderhoud in goede banen te leiden wordt gewerkt met programmamanagement. Van het programma Beheer en Onderhoud. Binnen het programma Beheer en Onderhoud is een onderverdeling gemaakt in dagelijks beheer en onderhoud en planmatig beheer en onderhoud. Het planmatig beheer en onderhoud heeft een wegen- en een vaarwegendeel. Door te zorgen voor afstemming binnen het programma wordt gestreefd naar de meest efficiënte inzet van mensen en middelen. Zie bijlage 3 voor het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud, zoals die in juni 2011 bij de begrotingsvoorstellen voor 2012 is vastgesteld door DBI. Programmamanagement betreft het opstellen, bewaken en monitoren van het meerjarenprogramma Beheer en Onderhoud en de (meerjaren)begroting en de advisering hieromtrent zodanig dat zij invulling geven aan de vastgestelde beleidskaders voor beheer en onderhoud in het beheerplan. Onderhoudsprojecten maken onderdeel uit van het programma Beheer en Onderhoud, waarbij de programmamanager(s), in samenspraak met de uitvoeringsdistricten, projecten definiëren met bijbehorende uitgangspunten en randvoorwaarden in de trajectstudies. De districten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het desbetreffende jaarprogramma. De programmamanager krijgt ten behoeve van een goede voortgangsbewaking en eventuele benodigde bijsturing van het programma op gezette tijden terugkoppeling van de districten. Doel van het overleg is het bewaken van de scope, de planning en de financiën van het programma. Hierin worden afspraken gemaakt over het programma (wijzigingen en/of toevoegingen op zowel inhoudelijk als planningstechnisch en financieel gebied). Deze afspraken vinden hun weg in de reguliere budgetmutaties en de producten in de P&C-cyclus (Begroting, Voorjaarsnota en Najaarsnota) en worden vastgesteld binnen DBI. De programmamanagers zijn adviserend aan de directeur van de Dienst Beheer Infrastructuur en die is op deze manier in staat is om onafhankelijk besluiten te nemen in het kader van het programma Beheer en Onderhoud op basis van de informatie vanuit de districten en informatie vanuit het programmamanagement. Programmagestuurd werken houdt in dat DBI werkt met en verantwoording aflegt over het programma dat wordt afgewerkt. De benodigde budgetten lopen hierin mee. Het kan dus voorkomen dat bij meevallende aanbestedingsresultaten er een positief saldo ontstaat. Dit positieve saldo wordt op hun beurt weer in projecten binnen het programma ondergebracht. Programmagestuurd werken houdt tevens in dat men niet gebonden is aan jaarschijven. Het is dus mogelijk om vrijkomende gelden van projecten uit het programma van jaar x te bestemmen voor projecten uit het programma van jaar x+1 (of x+2 etc ). Ook kunnen deze vrijkomende gelden worden ingezet om de periode waarin, volgens de nota budgetbehoefte, de incidentele budgetbehoefte nodig is voor het inlopen van achterstanden, in te korten. Hiervoor is met ingang van 2012 een programmareserve in het leven geroepen. Hier wordt de spanning duidelijk tussen programmagestuurd werken en de jaarbudget geörienteerde provinciale begroting. 20/47

21 Het meerjarenprogramma is in principe leidend. Afwijkingen van dit programma worden tot een minimum beperkt. Er is een aantal redenen dat toch kan leiden tot een wijziging in het meerjarenprogramma. Dit kan komen door: Omgevingsfactoren; hierbij is het niet wenselijk om groot onderhoud uit te voeren doordat er bijvoorbeeld een nieuwbouwlocatie ontwikkeld wordt, waarbij de provinciale weg voor het bouwverkeer gebruikt wordt. Ook het uitvoeren van werkzaamheden door derden aan bijvoorbeeld kabels en leidingen kan een reden zijn dat het groot onderhoud wordt verschoven in de tijd. Bestuurlijke afspraken; hierbij dient het meerjarenprogramma te worden aangepast omdat er door bestuurders is afgesproken om het groot onderhoud in een bepaald jaar uit te voeren veelal op basis van overleg met andere overheden. Calamiteiten; hierbij geldt dat het groot onderhoud in de meeste gevallen naar voren wordt gehaald omdat bijvoorbeeld een kunstwerk sterker achteruit gaat dan verwacht, waardoor het noodzakelijk is om het groot onderhoud eerder te gaan uitvoeren. Tegenvallers in de projectvoorbereiding; dit kunnen tegenvallers zijn op het gebied van het doorlopen van (ruimtelijke) procedures of onderzoeken (arceologie, flora & fauna, etc), financiële tegenvallers door het ontstaan van niet voorziene kosten of tegenvallers in technische staat als gevolg van nader technisch onderzoek Overige beheertaken In dit beheerplan wordt voornamelijk ingegaan op het planmatig beheer en onderhoud van de provincie. Daarnaast zijn er echter ook nog andere beheertaken die door de provincie uitgevoerd worden ten behoeve van het adequaat functioneren van de infrastructuur. Deze taken worden ook door de Dienst Beheer Infrastructuur uitgevoerd Dagelijks beheer en onderhoud Dagelijks beheer en onderhoud is noodzakelijk om de (vaar)wegen dagelijks aan hun functies te kunnen laten voldoen. Bermen worden gemaaid, bomen worden gesnoeid en bermsloten worden gebaggerd. Daarnaast zullen er reparaties aan bijvoorbeeld verhardingen of kunstwerken moeten worden verricht indien er schade is ontstaan als gevolg van een ongeval of weersomstandigheden (denk hierbij aan winterschade). Schade als gevolg van vandalisme (bijvoorbeeld bij een bushokje) wordt eveneens in het dagelijks beheer en onderhoud meegenomen. Ook calamiteiten zullen direct moeten worden opgelost en vallen daarom buiten het grootschalig onderhoud. Daarnaast dienen de (vaar)wegen zo goed mogelijk toegankelijk te worden gehouden. Bij winterse weersomstandigheden wordt aan gladheidbestrijding of bij vaarwegen aan ijsbestrijding gedaan. Bij ongevallen of incidenten voert de provincie incidentmanagement om de veiligheid en doorstroming van het verkeer zo snel mogelijk te herstellen. Veel van de genoemde werkzaamheden zijn samengebracht in diverse meerjarige onderhoudsbestekken. Bij het dagelijks beheer en onderhoud dient altijd een afweging te worden gemaakt of de schade direct moet worden gerepareerd of dat dit enige tijd kan wachten tot het moment van groot onderhoud. Bij deze afweging speelt veiligheid samen met een efficiënte inzet van middelen een rol. Een aantal werkzaamheden binnen het dagelijks beheer en onderhoud wordt in opdracht van derden gedaan, zoals onderhoud aan bruggen van derden over de provinciale (vaar)wegen. 21/47

22 In het verleden werden de beschikbare budgetten ten behoeve van het beheer en onderhoud grotendeels besteed aan werkzaamheden binnen het dagelijks beheer en onderhoud. Met de introductie van het planmatig beheer waarbij het accent op het grootschalig onderhoud ligt, is de verwachting dat de budgetbehoefte voor het dagelijks beheer en onderhoud gaat afnemen. Dit als gevolg van een steeds beter inzicht in en de toename van uniformiteit in de technische staat van het areaal Areaal beheer Voor het goed en efficient beheer en onderhoud van de provinciale (vaar)wegen is het noodzakelijk duidelijk inzichtelijk te hebben waar dit areaal uit bestaat. Met behulp van het digitale areaalbeheersysteem wordt nauwkeurig bijgehouden welke objecten bij de provincie in eigendom, beheer en onderhoud zijn. Daarnaast worden ook de belangrijkste kenmerken van deze objecten bijgehouden zoals bijvoorbeeld leeftijd en type, zodat het beheer hierop kan worden afgestemd Juridisch beheer Als weg- en vaarwegbeheerder heeft de provincie ook een juridische taak. Op het moment dat door toedoen van derden schade ontstaat aan de provinciale infrastructuur zal juridisch beheer deze schade op de veroorzaker proberen te verhalen. Dit geldt ook voor de afhandeling van schades die door de provincie aan bezittingen van derden ontstaat. Daarnaast heeft juridisch beheer een rol in de vergunning- en ontheffingverlening voor zaken op of naast provinciale (vaar)wegen. Hierbij kan onder andere worden gedacht aan een ontheffing voor het leggen van kabels en leidingen, het oprichten van een bouwwerk of een ligplaats in een provinciale vaarweg. Ook het afhandelen van klachten en meldingen horen bij deze taken evenals het juridisch afhandelen van overdrachten in het areaal en handhaving en toezicht om ongewenste situaties op de (vaar)wegen te voorkomen of te verhelpen Operationeel beheer Voor het dagelijks laten functioneren van de infrastructuur voert de provincie ook een aantal taken uit die onder het operationeel beheer vallen. Hierbij valt te denken aan het bedienen van de diverse bruggen en sluizen in de provinciale vaarwegen door middel van afstandbediening vanuit centrale bedienposten. Maar ook op het gebied van dynamisch verkeersmanagement speelt het operationeel verkeersmanagement een rol. Te denken valt aan dynamische route-informatie, alternatieve routes bij stremmingen en instellingen aan verkeerslichten op kruisingen. 22/47