Workshop : Bemiddelen vanuit verbindende communica7e. Sabine Coppens 28 november 2018

Transcriptie

1 Workshop : Bemiddelen vanuit verbindende communica7e Sabine Coppens 28 november 2018

2 Overzicht van de dag 1. Inleiding - Defini7e bemiddeling - Kenmerken van een bemiddeling - Soorten bemiddeling 2. Houding bij bemiddeling - Wat doen conflicten met mij? - Strategieën bij conflicten - Escala7e 3. Voorwaarden tot bemiddeling - voorwaarden - vaardigheden 4. Verloop van een bemiddeling - fasen 2 2

3 INLEIDING 3

4 Inleiding: conflict? Defini7e van een conflict: Belangen en opvaungen van personen zijn of lijken onverenigbaar 4

5 Inleiding: conflict en onderwijscontext Conflicten = onvermijdelijk en inherent aan elke organisatie Tussen verschillende partijen Over uiteenlopende thema s Gevolgen van conflicten in organisaties zijn heel groot Invloed op de werkprestaties en motivatie Invloed op welzijn en gezondheid BELANG VAN CONFLICTVAARDIGE CULTUUR! 5

6 Inleiding: defini7e van bemiddeling Bemiddeling/media7on betekent dat twee of meer par7jen die een conflict hebben dat zo ver gevorderd is dat zij onderling geen oplossing meer kunnen zien, een beroep doen op een externe persoon (d.i. de bemiddelaar) om samen (d.i. de par7jen) tot een oplossing te komen. De bemiddelaar zal trachten een proces op gang te brengen om de rela7e en communica7e tussen de par7jen te herstellen. We$elijk kader in België sinds

7 < VS 70 Inleiding ADR : alterna7ve dispute resolu7on : buitengerechtelijke geschil- en conflictoplossing België 90 Weeelijk geregeld in

8 Inleiding Centrale gedachte: de eigenaar van het conflict = de eigenaar van de oplossing Bemiddeling behandelt niet alleen de kwes%e, maar ook de rela%e. Feit dat er naar hen geluisterd wordt en dat ze naar elkaar luisteren - > helend en herstel van de rela7e 8

9 Inleiding : principes van een bemiddeling Vertrouwelijk Alleen in overleg met de par7jen wordt informa7e met buitenstaanders gedeeld Vrijwillig Niemand kan verplicht worden deel te nemen aan een bemiddeling Bemiddeling kan op elk moment stop gezet worden door elke par7j Neutraal/meerzijdig par%jdig Bemiddelaar neemt geen standpunt in Bemiddelaar tracht zich in te leven in alle par7jen In de schoenen van de ander 9

10 Inleiding : kenmerken van een bemiddeling Vaardigheden van een bemiddelaar - De bemiddelaar is procesbegeleider - Neutrale derde - Toekomstgericht - Win- winsitua7e 10

11 Inleiding : kenmerken van een bemiddeling Vaardigheden van een bemiddelaar - Verbindende communica7e - Empathisch luisteren: samenvaeen, herhalen - Erkenning geven - Empoweren van de par7jen om zelf oplossingen te vinden en aan te reiken: de eigenaar van het conflict is de eigenaar van de oplossing - Pendelen tussen de par7jen 11

12 Inleiding : verloop van een bemiddeling De caucus Fase 1. Welkom en afspreken van de regels Fase 2. Ontdekken van de verhalen Fase 3. Conflict verduidelijken Fase 4. Op zoek naar oplossingen Fase 5. Samenvaeen en afspreken voor vervolg 12

13 Inleiding: soorten bemiddeling Oorspronkelijk: echtscheidingen + jeugdrecht Nu weeelijk drie erkende domeinen: 1. Familiezaken: rela7es, echtscheiding, rela7e kind/ouder 2. Sociale bemiddeling: conflicten op de werkvloer 3. Burgerlijke en handelszaken: bv burenbemiddeling, commerciële conflicten 13

14 JE HOUDING ALS BEMIDDELAAR 14

15 Houding als bemiddelaar: basis Ter overweging: - Wat doen conflicten met jou? - Hoe denk jij over ruzie, conflicten, agressie? - Hoe ga je voor jezelf om met bv. kwaadheid? - Welke conflicten kosten jou veel 7jd/energie? - Wat zegt dat over jou? Vanuit welke waarden kijk je naar conflicten? Wat zijn voor jou basisbehoepen in samenwerking met anderen? 15

16 Houding als bemiddelaar: basis: bewustzijn! TUSSEN WAT GEZEGD WORDT EN NIET BEDOELD EN TUSSEN WAT BEDOELD WORDT EN NIET GEZEGD, GAAT DE MEESTE LIEFDE VERLOREN. (KALIL GIBRAN) 16

17 Je houding als bemiddelaar : bewustzijn Omgaan met conflicten de pedagogische dansvloer (Jan Ruigrok) (pedagogische) basishoudingen geënt op de peilers structuur (grenzen stellen) en zorg (ondersteunen)

18

19 Je houding als bemiddelaar : bewustzijn Op welk moeilijk gedrag bots je wel eens? Welk gevoel geep je dat? Wat doe je dat werkt?

20 Vanuit verbinding met mezelf naar verbinding met de ander WAARNEMING Wat hoor ik / wat zie ik? Wat denk ik? DENKEN oordeel, analyse, interpreta%e Wat voel ik? GEVOEL BEHOEFTE Wat is mijn behoepe? VERZOEK

21 21

22 Houding als bemiddelaar: escala7e Conflicten die niet (snel) worden opgelost, kunnen escaleren. Redelijke mensen worden irrationeel. Escalatie verloopt in een paar fasen: escalatieladder van Glasl Help! Heb ik een conflict of heeft het conflict mij!? 22

23 Houding als bemiddelaar: escala7e Er zijn drie fasen of trappen in een conflict: Trap 1: Partijen zien hun verschil van mening nog als een zakelijk conflict, dat nog op te lossen is met argumenten. Men gaat wel op zoek naar medestanders RATIONELE FASE Trap 2: vasthouden aan eigen gelijk, angst voor gezichtsverlies EMOTIONELE FASE Trap 3: het oorspronkelijk conflict is ondergeschikt aan de wens om de ander te schaden, liever samen de afgrond in dan iets toe te geven STRIJD 23

24 ESCALATIELADDER VAN GLASL 24

25 Houding als bemiddelaar: escala7e Hoe escala7e vermijden? Hoe uit escala7e geraken? Kan je uit de escala7e geraken? Belang van het behoepeveld! Elke vorm van geweld is een heel ongelukkige uitdrukking van een onvervulde behoe>e. (Marshall Rosenberg) 25

26 VOORWAARDEN TOT BEMIDDELING 26

27 Voorwaarden tot bemiddeling Vertrouwelijk Alleen in overleg met de par7jen wordt informa7e met buitenstaanders gedeeld Vrijwillig Niemand kan verplicht worden deel te nemen aan een bemiddeling Bemiddeling kan op elk moment stop gezet worden door elke par7j Neutraal/meerzijdig par%jdig Bemiddelaar neemt geen standpunt in Bemiddelaar tracht zich in te leven in alle par7jen In de schoenen van de ander 27

28 Voorwaarden tot bemiddeling Bemiddeling of media7on betekent : een proces van vrijwillig overleg tussen conflicterende partijen, met de actieve medewerking van een onafhankelijke derde, die de communicatie vergemakkelijkt en tracht de partijen ertoe te brengen zelf tot een oplossing te komen (toelichting bij bemiddelingswet, 2005). m.a.w. basisidee van bemiddeling: de eigenaar van het conflict = de eigenaar van de oplossing 28

29 Voorwaarden tot bemiddeling Vaardigheden van een bemiddelaar - Verbindende communica7e - Empathisch luisteren: samenvaeen, herhalen - Erkenning geven - Empoweren van de par7jen om zelf oplossingen te vinden en aan te reiken: de eigenaar van het conflict is de eigenaar van de oplossing - Pendelen tussen de par7jen 29

30 Voorwaarden tot bemiddeling Vaardigheden van een bemiddelaar De bemiddelaar geep dus géén advies en géén oplossingen. De bemiddelaar voert het gesprek op een manier zodat de par7jen ZELF tot een oplossing komen. De bemiddelaar communiceert verbindend door verbindende vragen te stellen : vrij van oordelen vs oordelen verantwoordelijk vs verantwoordelijkheid voor eigen gevoel bij de ander leggen voeling met behoepe vs afgesneden van mijn behoepe 30

31 Kortom:

32 Voorwaarden tot bemiddeling: 1. Geen advies oefening Welk conflict zit nu in je hoofd? Iemand vertelt zijn conflict. De anderen luisteren, praten en stellen vragen, maar zij mogen géén advies geven, geen oplossingen aanreiken. Opdracht: - laat de persoon zelf een oplossing voor zijn conflict zoeken. - maak gebruik van herstelgerichte vragen (waarneming, gevoel, behoe>e, verzoek) 32

33 Voorwaarden tot bemiddeling : oefening Herstelgerichte vragen! 1. Wat is er gebeurd? (feiten) - Feiten helder krijgen 2. Hoe heep het je geraakt? (gevoelens, beleving) - - Hoe voel je je? Wie is er nog geraakt? 3. Wat was jouw inzet/aandeel? - - Wat had jij anders kunnen doen? Wat is voor de andere de kwes7e/het probleem? 4. Wat verwacht je van de ander? (behoepe en verzoek) - Wat heb je nodig? 33

34 Voorwaarden tot bemiddeling: oefening 2. Meerzijdige par%jdigheid Verdeel jullie in 2 groepen De ene groep is advocaat van X; de andere groep van Y. Verdedig de belangen van je cliënt. Opdracht: - zoek minstens 4 argumenten - beide groepen wisselen nu van perspecmef en zoeken opnieuw 4 goede redenen > Belang van standpunten, belangen en onderliggende emomes 34

35 Voorwaarden tot bemiddeling De caucus Fase 1. Welkom en afspreken van de regels Fase 2. Ontdekken van de verhalen Fase 3. Conflict verduidelijken Fase 4. Op zoek naar oplossingen Fase 5. Samenvaeen en afspreken voor vervolg 35

36 Voorwaarden tot bemiddeling : de caucus 1. is een afzonderlijk gesprek tussen de bemiddelaar en één van de par7jen 2. met als doel mensen bemiddelbaar maken - door hevige emo7es te milderen - door het conflict boven te brengen en emo7es boven te halen bij een koud conflict - door mensen bij zichzelf te brengen (behoepen!) 3. verbonden aan de voorwaarden, vaardigheden en verloop van een bemiddelingsproces! 36

37 Voorwaarden tot bemiddeling : de caucus 1. is een afzonderlijk gesprek tussen de bemiddelaar en één van de par7jen 2. met als doel mensen bemiddelbaar maken - door hevige emo7es te milderen - door het conflict boven te brengen en emo7es boven te halen bij een koud conflict - door mensen bij zichzelf te brengen (behoepen!) 3. verbonden aan de voorwaarden, vaardigheden en verloop van een bemiddelingsproces! 37

38 Voorwaarden tot bemiddeling: de caucus Herstelgerichte vragen! 1. Wat is er gebeurd? (feiten) - Feiten helder krijgen 2. Hoe heep het je geraakt? (gevoelens, beleving) - - Hoe voel je je? Wie is er nog geraakt? 3. Wat was jouw inzet/aandeel? - - Wat had jij anders kunnen doen? Wat is voor de andere de kwes7e/het probleem? 4. Wat verwacht je van de ander? (behoepe en verzoek) - Wat heb je nodig? 38

39 Voorwaarden tot bemiddeling: de caucus 1. awankelijke posi7e! => zoek naar hulpbronnen 2. Interne bemiddelaar vs externe bemiddelaar 3. Aandacht voor de machtsverhouding 39

40 Voorwaarden tot bemiddeling - Tijd! - Reddersposi7e - interpreteren - oordelen - empathy from hell - macht : gezag of dwang? - 6 of 9? - pingpong : pendelen VALKUILEN 40

41 VERLOOP VAN EEN BEMIDDELING 41

42 Verloop van een bemiddeling De caucus Fase 1. Welkom en afspreken van de regels Fase 2. Ontdekken van de verhalen Fase 3. Conflict verduidelijken Fase 4. Op zoek naar oplossingen Fase 5. Samenvaeen en afspreken voor vervolg 42

43 Verloop van een bemiddeling: fase 1 Verwelkoming van de par%jen en afspreken van de regels - Welkom en bedanken voor de moed dat ze gekomen zijn - Bemiddeling betekent dat ik jullie help om terug met elkaar te praten zodat jullie zelf tot een oplossing kunnen komen; om de rela7e te herstellen; om de lucht op te helderen - Bemiddeling is vertrouwelijk en vrijwillig, regels afspreken - Wie van jullie wil beginnen? Is dat ok voor jou? 43

44 Verloop van bemiddeling:fase 2 Ontdek hun verhalen - Elke persoon krijgt de kans om zijn verhaal te vertellen - De bemiddelaar luistert en vat samen Vertel eens waarover het gaat. Ik hoor jou zeggen dat Begrijp ik je goed als je zegt. Wie kan ons uitleggen wat er fout gelopen is? Vragen om de ruziemakers te onderbreken als het fout loopt (mandaat!) 44

45 Verloop van bemiddeling:fase 3 Dieper zoeken - Hoe voel je je bij wat er gebeurd is? - Benoem emo7es die je ziet of vraag ernaar (erkenning) Ik zie dat je verdrie7g/boos bent. Het is moeilijk voor jou, zie ik. - Wat gaat er om in je hoofd als je eraan terugdenkt? - Wat is voor jou belangrijk?wat zie je graag anders? - Wat verwacht de andere van jou, denk je? - Wat had jij anders kunnen doen? - Hoe was het vroeger? 45

46 Verloop van bemiddeling:fase 4 Zoeken naar oplossingen - Vragen naar ideeën van beide par7jen - Beide par7jen vragen welke oplossingen voor hen het best werken, waar ze het over eens kunnen worden: Wat stel je voor? Wat is een goede oplossing voor jou, X? Is dat ook een goede oplossing voor jou, Y? Indien het nog niet goed is: Wat stel je dan nog voor? Wat kan nog? Wat kan ook nog? Vraag dit afwisselend aan alle par7jen. Telkens vertrekkend vanuit ieders behoepen. Een duurzame oplossing komt tegemoet aan behoepen van alle par7jen. 46

47 Verloop van een bemiddeling: fase 5 Samenva\en en afspreken voor een vervolg - Je vat de afspraken samen - Je schrijp de afspraken op en alle par7jen ondertekenen de overeenkomst - Er worden afspraken gemaakt over de nazorg en de opvolging - De sessie afsluiten 47

48 Sabine Coppens