stichting Kennis Gebiedsontwil<l<eiing gevestigd te Hoeveiaken JAARRAPPORT 2014

Transcriptie

1 stichting Kennis Gebiedsontwil<l<eiing gevestigd te Hoeveiaken JAARRAPPORT 2014

2 Inhoudsopgave blz 1. Bestuurlijke gegevens 1 2. Jaarverslag van het bestuur 2 3. Jaarrekening Balans per 31 december (na verwerking voorstel resultaatbestemming) 8 Winst- en verliesrekening 9 Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling 10 Toelichting op de balans 11 Toelichting op de winst- en verliesrekening Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum 13 Resultaatbestemming 13 Controleverklaring 14

3 1. Bestuurlijke gegevens Algemeen Bestuur (incl. DB leden) de heer R. Vollebregt de heer J.H.R. Bergh, vertegenwoordiger Amsterdam de heer C. Smeets de heer T. Verhoeven de heer S. de Wilde mevrouw E. Slump (overgedragen aan Yvonne vd Brugge ) de heer J. Arkes de heer W. de Bruin de heer P. Heij mevrouw V. Regout mevrouw E. Schieven de heer J. van Barneveld de heer Lennert Middelkoop de heer M. van de Heiden de heer F. van de Wart de heer P. Matthieu de heer H. van Dongen de heer H. Harms de heer B. Parmet Accountant EY Accountants LLP te Amsterdam 1

4 1 Jaarverslag van het bestuur De Stichting Kennis Gebiedsontwil<l<eling ondersteunt de pral<tijkleerstoel Gebiedsontwikkeling met een schenking. Hieronder een verslag over SKG en praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft ter verantwoording van deze bijdrage aan de praktijkleerstoel. 2.1 STICHTING KENNIS GEBIEDSONTWIKKELING De Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling (SKG) is een initiatief van overheden, waaronder het ministerie van Infrastructuur en Milieu en verschillende marktpartijen, die zich professioneel met gebiedsontwikkeling bezighouden. De doelstellingen van de stichting betreffen goed opdrachtgeverschap door overheid en marktpartijen, het leren uit de praktijk van projecten, het optimaliseren van de randvoorwaarden o.a. in wetgeving en opleidingen, het leggen van verbindingen tussen relevante disciplines, alsmede het verbeteren van kwaliteitsbewustzijn, marktgerichtheid en tempo in projecten. Sinds de oprichting in 2006 ondersteunt de stichting (financieel en inhoudelijk) de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling aan de TU Delft. Samen brengen we de praktijk verder! Om invulling te geven aan onze missie van behoud en de verbetering van de gebruiks-, belevings- en toekomstwaarde van de gebouwde omgeving werken we op basis van de volgende kernwaarden. Kernwaarden Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling: Verbinden van wetenschap & praktijk en de diverse disciplines binnen gebiedsontwikl<eling; Het bieden van praktische handreikingen; Agenderen van actuele maatschappelijke opgaven, het aanjagen van de discussie en - waar nodig en mogelijk- het bewerkstellingen van veranderingen; Het signaleren van relevante toekomstige ontwikkelingen; Het bieden van een podium voor verschillende stemmen in opinie en debat. Partners De SKG is uitgegroeid tot een netwerk van ruim 20 publieke en private lerende organisaties. Dit jaar zijn ook de gemeente Den Haag en de Deltacommissaris toegetreden tot de stichting. In augustus 2015 sluit het ministerie van BZK aan. De overige leden van de SKG zijn, naast het ministerie van Infrastructuur en Milieu en de TU Delft: AM, Amvest, BPD, de Alliantie, Deltacommissaris, DLG (Rijksvastgoedbedrijf), Gemeente Amsterdam, Gemeente Delft, Gemeente Den Haag, Gemeente Groningen, Gemeente Nijmegen, Gemeente Rotterdam, Heijmans Vastgoed, NS Stations, Provincie Geldedand, Provincie Noord-Brabant, Provincie Noord-Holland, Synchroon, Waterschap Amstel, Gooi en Vecht en Ymere. De FGH/Rabobank is donateur en met de BNG werken we op inhoudelijke basis samen. Sinds augustus 2010 kent de SKG ook een Kring van Adviseurs (KvA). Adviseurs spelen immers - naast publieke en private partijen - een belangrijke rol binnen veel gebiedsontwikkelingsprojecten. De KvA levert een bijdrage aan de verdere kennisontwikkeling in projecten en de eigen (lerende) organisatie. De Kring kent een bestuur. Het eerste jaar staat onder voorzitterschap van medeinitiatiefnemer Berenschot in de persoon van Pieterjan van der Hulst. De volgende partijen nemen deel voor de periode : Akro Consult, Berenschot, Brink Groep, Buck Consultants, Deloitte, Movares en Stibbe. Daarnaast werkt de SKG, gezien het interdisciplinaire karakter van het kennisdomein gebiedsontwikkeling samen met andere afdelingen binnen de TU Delft, alsmede met andere universiteiten en kennisinstellingen binnen en buiten Nederland. Regelmatige samenwerkingspartners zijn het Opdrachtgeversforum in de bouw, het OTB, de Master City Developer en de universiteiten die zijn aangesloten bij de Wetenschapsraad gebiedsontwikkeling.nu. 2

5 Wat we doen Het SKG-netwerk maakt kennisontwikkeling, kennisuitwisseling en kennisverspreiding mogelijk. Het richt zich op integratie van denken en doen en hiervoor benodigde vaardigheden en gedragsveranderingen. De activiteiten van de SKG worden langs de volgende drie georganiseerd; hoofdlijnen > Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft: Onderzoek en ondena/ijs De SKG ondersteunt ten behoeve van kennisontwikkeling- en verspreiding verschillende onderzoeksen onderwijsgerelateerde activiteiten. Deze worden vormgegeven door de Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling, die is ingebed in het onderzoeksprogramma van de vakgroep Urban Development Management binnen de afdeling Real Estate & Housing (RE&H) van de faculteit Bouwkunde TU Delft. Het onderzoek en onderwijs focust op thema's die elk jaar worden vastgesteld in het SKG bestuur. HOOGTEPUNTEN 2014 ONDERZOEK EN ONDERWIJS Handreiking Hou het simpel met vlag en wimpel. Publicatie Bloemendalerpolder 'dynamische continuïteit in gebiedsontwikkeling'. Publicatie Proces, kosten en tevredenheid bii zelfbouw in Almere en debat over de betekenis van de zeifbouwtrend voor onze sector. Onderzoek Vaart brengen in gebiedsontwikkeling via 'Stedelijke herverkaveling' als bijlage bij Kamerbrief positionering Staatsbosbeheer d.d. 28 januari Verschillende publicaties van de praktijkhoogleraar Friso de Zeeuw, columns in PropertyNL Magazine (samen met Agnes Franzen) en tientallen opiniebijdragen, o.a. in Het Financieele Dagblad, Binnenlands Bestuur, Building Business, Cobouw en ROmagazine. Voor een overzicht van alle publicaties van Friso de Zeeuw, zie: Begeleiding afstudeerderonderzoeken op o.a. de thema's: veranderende rollen, participatie, nieuwe ontwikkelstrategieën en zelforganisatie. > GO academie: de lerende organisatie De SKG organiseert in samenwerking met de redactie Gebiedsontwikkeling.nu, de Master City Developer-opleiding (MCD) en andere kennisinstellingen verschillende bijeenkomsten in het kader van de GO academie. Het primaire doel van de GO academie is kennisontwikkeling en -deling binnen onze partnerorganisaties. Hiervoor vragen we vooraanstaande personen binnen en buiten het vakgebied hun expertise en ervaringen te delen en in discussie te gaan met de medewerkers van de partners. Daarnaast organiseren we regelmatig ronde tafel bijeenkomsten gericht op het agenderen van actuele vraagstukken, met verslaglegging (verbreden van kennis). GO ACADEMIE Jubileumcongres 'Continuïteit en discontinuïteit'. Seminar 'Publieke en private verhoudingen in gebiedsontwikkeling: de Zaanse praktijk' (Met uitreiking Deloitte Rob Slot Scriptieprijs). Gastredacteurschap provincie Noord-Holland met thema Transit Oriented Development. Symposium 'Grip op publieke projecten'. Congres Omgevingswet Seminar 'De investeringsopgave van zorqvastooed en corporatiebezit'. 3

6 Gebiedsontwikkeling.nu: Het platform voor gebiedsontwikkeling De stichting faciliteert ool< het open source (l<ennis)netwerk Gebiedsontwikkeling.nu Er wordt veel aandacht besteed aan kennisontwikkeling en -verspreiding via het verzamelen, ordenen en ontsluiten van informatie via het platform Gebiedsontwikkeling.nu. Het platform biedt vanuit wetenschap en praktijk: nieuws & actualiteiten; een agenda-overzicht met evenementen, congressen ea bijeenkomsten en inspiratie, onderzoek, verdieping en opinie ten aanzien van gebiedsontwikkeling De redactie voegt hier inhoudelijk waarde aan toe; stimuleert opinievorming en agendeert belangrijke GEBIEDSONTWIKKELING.NU Themanieuwsbrieven over transformatie, energie, de woningmarkt, de gezonde stad het praktijkcongres Gebiedsontwikkeling, financiering, erfgoed in gebiedstransformatie' de Provada, zorg, competenties en regionale economie. Onderzoeksgedreven redactionele thema's, o.a. publiek-private samenwerking. Projecten in de praktijk; wat kunnen we leren van het Zomerhofkwartier (ZoHo) Rotterdam het Honigcomolex in Nijmegen en de Buiksloterham in Amsterdam? Oprichting wetenschapsraad met de leden: - Hans de Jonge / Friso de Zeeuw (Real Estate & Housing, TU Delft) (voorzitter) - Tom Daamen (Urban Development Management, TU Delft) - Agnes Franzen (Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft) - Arjan Bregman (Geografie, planologie en internationale ontwikkelstudies Universiteit van Amsterdam) - Edwin Buitelaar (Planbureau voor de leefomgeving/asre) - EnA/in van der Krabben (Planologie, Radboud Universiteit Nijmegen) - Joks Janssen (Ruimtelijke Planning en Cultuurhistorie, Wageningen University) - Pieter van Wesemael (Architectural Design and Urban Cultures, Technische Universiteit Eindhoven) - Sandra Schruijer (Organisatiewetenschap, Universiteit van Utrecht) Lezersenquête; Gebiedsontwikkeling.nu ontwikkelt graag samen met de lezer! 2.2 PRAKTIJKLEERSTOEL GEBIEDSONTWIKKELING TU DELFT De Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling verricht (wetenschappelijk) onderzoek biedt ondenwijsprogramma's, verdiept de kennis over gebiedsontwikkeling, ontwikkelt instrumenten en methoden voor de praktijk en agendeert. Daarbij slaat zij een brug tussen praktische ervaringen en theoretische inzichten. De leerstoel is gepositioneerd aan de TU Delft, Faculteit Bouwkunde, afdeling Real Estate & Housing binnen de vakgroep Urban Development Management, en heeft daar een omvang van circa 3 5 FTE Leerstoelhouder (parttime) is Friso de Zeeuw (tevens directeur Nieuwe Markten bij BPD) In augustus 2015 start de nieuwe termijn van de leerstoel. Deze loopt tot augustus Verdere achtergrondinformatie en een overzicht van de activiteiten van de leerstoel zijn te vinden op fa ebiedsontwikkelina. nu en gebiedsontwikkeling. tudelft. nl. 4

7 ONDERZOEK Het onderzoeksprogramma was tot eind 2014 georganiseerd langs vier hoofdthema's (zoals geformuleerd bij de start van de derde termijn): forse veranderingen in het plan- en ontwikkelproces; vernieuwing van het instrumentarium; infra, water en energievoorziening en wisselwerking economie en gebiedsontwikkeling. Forse veranderingen in het plan- en ontwikkelproces Innovatie en het sturen op kosten- en risicoreductie zijn essentieel om tot haalbare en aansprekende plannen te komen. Vraaggericht en goedkoper, flexibeler en sneller zijn enkele trefwoorden om gebiedsontwikkeling op gang te brengen. Gekoppeld aan inspirerende gebiedsgerichte concepten. Wat betekent dit voor de inrichting van het (plan)proces en voor (nieuwe) allianties, rolverdeling en werkwijze? Publiek-private samenwerking evolueert mee. Welke vaardigheden vraagt dit? En op welke wijze kunnen hemieuwd vakmanschap en leiderschap bijdragen aan het vlottrekken van gebiedsontwikkeling? Lopend onderzoek: Publicatie geheel herziene editie 'Engel uit het marmer' (geplande oplevenng: 2016). 'Naar stimulerende (economische) prikkels in de bouw', geresulteerd in een evaluatie van de aanpak voor Hart van Zuid Rotterdam (in opdracht van de gemeente Rotterdam, start juni oplevering februari 2015). Vernieuwing van het instrumentarium Hoe kunnen we de investeringscondities voor de bouw bevorderen? Op welke wijze kan wet- en regelgeving een stimulerende rol vervullen in het vlottrekken van binnenstedelijke opgaven en opgaven in het landelijk gebied? De nieuwe Omgevingswet (2014) gaat uit van de verordening en het projectbesluit (het bestemmingsplan gaat hierin op). Voor de korte termijn is de vraag: hoe zorgen we voor flexibiliteit in het bestemmingsplan (en provinciale structuurvisies) gekoppeld aan een stevige investeringsbasis?.. Een ander aandachtsgebied is het grondbeleid. Grondprijzen staan onder druk en grondbedrijven kampen met financiële tegenvallers. Zijn er concepten denkbaar, die een andere wijze van financiering mogelijk maken voor lopende en nieuwe opgaven? En wat kunnen we hierbij leren van andere sectoren en buitenlandse voorbeelden? Lopend en voorgenomen onderzoek: Monitoren van het traject 'ontslakken' in samenwerking met Sandra Schruijer, hoogleraar Organisatiewetenschap Universiteit Utrecht. Zie de tussenbalans met geleerde lessen: Ontslakken: "open deuren" bliiken vaak helemaal niet open. Trex en andere stedelijke investeringsstromen. Om te komen tot een heldere onderzoeksvraag wordt begin 2015 een seminar rond dit onderwerp georganiseerd. Infra, water en energievoorziening: impuls voor gebiedsontwikkeling Integrale afweging van infrastructuur-, water- en energievraagstukken bij gebiedsontwikkeling, hoe doe je dat? De A2 Maastricht, de A9 in Amsterdam, OV-knooppunten, de IJsseldelta en de discussie rond windmolens en hoogspanningsnetwerken laten zien dat er (investerings)kansen zijn en dat er veelal ook maatschappelijke noodzaak is voor een gebiedsgerichte aanpak. Hoe kunnen we in een tijd waarin de budgetten krap zijn, sectorale programma's omvormen naar integrale gebiedsontwikkeling? En welke financierings- en PPS-arrangementen passen bij deze langlopende gebiedsontwikkelingsprojecten? 5

8 Lopend onderzoek: Onderzoeksgedreven serie interviews naar nieuwe contractvormen. Het eerste interview met IVIarcei Hertogh (tioogleraar 'Integra! Design, Maintain and Operate of Civil Infrastructures') is eind 2014 versctienen in het nieuwe magazine Go, gebiedsontwikkeling in beweging. Wisselwerking economie en gebiedsontwikkeling Elke economische (top-)sector heeft een eigen ruimtelijk-economische dynamiek met bijbehorende programma s. Naast wonen, werken en recreatie, is aandacht nodig voor verschuivingen in het winkellandschap en de toenemende rol van kennisinstellingen en de zorgsector. Waar liggen kansen voor nieuwe productcombinaties? En wat voor (woon)concepten levert dit op? Wie gaan de komende jaren investeren in deze (kennis)stad programma's? Hoe verhoudt deze fysieke opgave zich tot burgerschap en sociaaleconomische opgaven? En waar liggen de mogelijkheden en de toegevoegde waarde van tijdelijke programma's? ^ ^ Afgerond en lopend onderzoek: Zuidrand Hoeksche Waard: THIS SIDE UP i.s.m. BVR adviseurs, PlatformSl en ZLTO' onderzoek naar 10 projecten ('waardeketens'), 2 free zones als uitwerking van een te maken beleidskader 5 financienngsmodellen (opgeleverd oktober 2014). Zie: Lessen van programma-aanpak defensieterreinen voor opgaven leegstaand rijkserfgoed Begin november heeft een eerste werksessie plaatsgevonden met betrokkenen vanuit de verschillende ministeries. Artikel lessen uit Londen. Zie: Londen: Dynamiek en Pragmatiek. ONDERWIJS Interne bijdragen De Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling verzorgt colleges voor de Master City Developer (MCD) en het bachelor- en masterondeiwijs aan de TU Delft. In het masterondenwijs staat vanuit de vakgroep Urban Development Management het vak Management Game centraal. Hierbij worden rollen gesimuleerd vanuit de praktijk. Dit jaar is de Spoorzone Delft studiegebied, waarbij in het bijzonder aandacht wordt besteed aan tijdelijke strategieën. Ook is een keuzevak 'Ontwerp en Proces' in voorbereiding in samenwerking met de afdeling Urbanism. Dit richt zich op de rol van het ontwerp in het gebiedsontwikkelingsproces en is gekoppeld aan het bieden van een stageplek aan studenten. Verder zijn de leerstoelhouder en de medewerkers van de leerstoel betrokken bij diverse structurele onderwijstaken: het opstellen van tentamens en afstudeerbegeleiding als (hoofd)mentor Het qaat voor 2014 om 6 afstudeerders. Binnen het totale domein gebiedsontwikkeling studeren op jaarbasis circa 24 studenten af. Overigens blijft het voor veel studenten lastig een stage- of werkplek te vinden De leerstoel levert daarom een extra inspanning in haar taak om te bemiddelen tussen overheden' bedrijfsleven en studenten/afstudeerders. Hieronder vindt u een overzicht van dé afstudeeronderzoeken die in 2014 vanuit de praktijkleerstoel (door Agnes Franzen) worden begeleid: Afstudeerders Master City Developer-opleiding Inga Hilburg over 'the structural hole between social supervisorship and neighbourhood entrepreneurship'. n Johan Snel over de veranderende rol van stedenbouwkundig ontwerpers Rosalie de Boer (2014), Spontaan gestuurd. 6

9 Afstudeerders master Real Estate & Housing, Faculteit Bouwkunde TU Delft o Alicia Verhoeven sturen op maatschappelijk rendement bij afstoten van Rijksvastgoed. O Jane Stortelder over de relatie tussen architectuur en gebiedsontwikkeling. Dion Mengerink over het integreren van co-creatie bij woningbouw in bedrijfsprocessen van ontwikkelaars. David Struik over nieuwe ontwikkelstrategieën en de rol van de architect (duaal RE&H + Architecture). Lizet Kuitert over zelforganisatie in gebiedsontwikkeling Nawal El-Bouyahyaoui over mentaal investeren in beleid Wilson Wong (2014), Meer mensen, meer ideeën, meer oplossingen: Participatie in stedelijke ontwikkeling. Externe bijdragen Lezingen en externe bijdragen vormen een onderdeel van het programma van de praktijkleerstoel, In 2014 zijn bijdragen geleverd m.b.t. de thema's: 'ontslakken', de Crisis- en herstelwet, duurzame gebiedsontwikkeling, ruimtelijke kwaliteit, deltamanagement, naar een actief faciliterende overheid, de menselijke maat en herstructurering van bedrijventerreinen. Langs deze weg zijn zo'n 500 mensen bereikt. Daarnaast participeren Friso de Zeeuw en Agnes Franzen in verscheidene stuurgroepen en begeleidingscommissies. 2.3 Financiële toelichting bij realisatie 2014 stichting Kennis Gebiedsontwikkeling heeft in 2014 een resultaat behaald van 977. In 2013 bedroeg het resultaat Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling kent per ultimo 2014 een positief eigen vermogen van (2013: ). De Stichting heeft geen personeel in dienst. Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling sluit 2014 af meteen gezonde reserve van circa euro. Deze reserve staat voor continuïteitsgarantie en de borging van de afspraken met de TUD m.b.t. dekking en risico's van personeel in dienst van de TUD en werkzaam voor de SKG. 7

10 3. Jaarrekening Balans per 31 december 2014 fna verwerking voorstel resultaatbestemmina) (bedragen in ) ACTIEF Vlottende activa Vorderingen - Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen ~ PASSIEF Eigen Vermogen Gestort kapitaal O O Overige reserves , Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva

11 Winst- en verliesrekening over 2014 (bedragen in ) Ontvangen schenkingen Schenkingen Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten 22 O Rentelasten en soortgelijke kosten O O 22 ^ ^ ' ^ ^ O Resultaat

12 Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling Grondslagen voor de waardering Vorderingen Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde voor zover nodig rekening houdend met een voorziening oninbaarheid. Overige activa en passiva Alle overige posten in de balans worden opgenomen tegen nominale waarde. Grondslagen voor de resultaatbepalinq Ontvangen schenkingen worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Kosten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Vennootschapsbelasting De stichting is op basis van haar doelstellingen en activiteiten door de belastingdienst aangemerkt als een Algemeen Nut Beogende intstelling (ANBI) op grond daarvan is de stichting vrijgesteld voor de vennootschapsbelasting. 10

13 Toelichtina op de balans (bedragen in ) ACTIEF Vlottende activa Vorderingen - Overige vorderingen en overlopende activa De samenstelling hiervan is als volgt: te ontvangen schenkingen diverse marktpartijen te ontvangen schenkingen publieke partijen te ontvangen eindafrekening TU Delft O De vorderingen hebben allen een looptijd van minder dan 1 jaar. Liquide middelen Dit betref het saldo aangehouden bij de Rabobank te Utrecht Het saldo is vrij opeisbaar. PASSIEF Eigen vermogen Overige reserves Het verloop hiervan is als volgt: Stand per 1 januari Resultaat verslagperiode Stand per 31 december Kortlopende schulden Overige schulden en overlopende passiva De samenstelling hiervan is als volgt: Vooruitontvangen schenkingen EY Accountants LLP Te betalen bankkosten 98 O TU Delft O De vooruitontvangen bijdragen hebben betrekking op de tweede helft van het studiejaar en termijnen van 2015.

14 Toelichting op de winst- en verliesrekening (bedragen in ) Ontvangen schenkingen Dit betreffen ontvangen schenkingen van Overheden en andere marktpartijen. Schenkingen Dit betreft een schenking aan de TU Delft, faculteit Bouwkunde, ten behoeve van de praktijkstoel gebiedsontwikkeling. Overige Bedriifskosten Exteme adviseurs Accountantskosten 3, Overig Rentebaten en soortgelijke opbrengsten De samenstelling is als volgt: Rente banken 22 O 22 Ö" Personeel De stichting had gedurende het verslagjaar geen personeel in dienst. 12

15 4. Overige gegevens Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn gebeurtennissen na balansdatum die nader inzicht geven in de feitelijke situatie per balansdatum. Resultaatbestemming Voorstel resultaatbestemming Voorgesteld wordt het resultaat over 2014 ten gunste van de overige reserves te brengen. De overige reserves zijn vrij beschikbaar voor het bestuur. 13

16 EY Building a better working world Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan: het bestuur van Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling Wij hebben de in dit rapport opgenonnen jaarrekening over 2014 van Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling te Hoevelaken gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 decennber 2014 en de staat van baten en lasten over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de jaarrekening, in overeenstemming met de door de entiteit gekozen en beschreven grondslagen, zoals uiteengezet op pagina 10 van de toelichting van de jaarrekening. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opstellen van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opstellen van de jaarrekening, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel is de jaarrekening 2014 van Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling, In alle van materieel belang zijnde aspecten, opgesteld in overeenstemming met de door de entiteit gekozen en beschreven grondslagen, zoals uiteengezet op pagina 10 van de toelichting van de jaarrekening.

17 EY Building a better working world Pagina 2 Basis voor financiële verslaggeving en beperking In gebruik en verspreidingskring Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op pagina 10 in de toelichting waarin de basis voor financiële verslaggeving uiteen is gezet, De jaarrekening 2014 is opgesteld voor Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling en de praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling TU Delft nnet als doel Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling in staat te stellen verantwoording af te leggen over de door haar verrichte bijdragen aan de praktijkleerstoel. Hierdoor Is de jaarrekening mogelijk niet geschikt voor andere doeleinden. Onze controleverklaring is derhalve uitsluitend bestemd voor Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling en dient niet te worden verspreid aan of te worden gebruikt door anderen. Utrecht, 9 juli 2015 Ernst & Young Accountants LLP w.g. J.H. de Prie RA

18