Kennis voor de bioglastuinbouw in NL. Rob Meijer e.a, Wageningen UR Glastuinbouw

Transcriptie

1 Kennis voor de bioglastuinbouw in NL Rob Meijer e.a, Wageningen UR Glastuinbouw Coordinator Onderzoek Biologische glastuinbouw 30 juli 2010, PCG, Kruishoutem (B)

2 Agenda Bioglasgroenten in NL Totstandkoming programma kennis Innovatieopgaven Projecten Kennisoverdracht

3 Bioglasgroenten in NL 100 ha 75% vruchtgroenten 80 % export :GB, DU Totaal glasgroenten in NL: 4300ha Gestage groei: 2002 : 60 ha Omschakeling gangbare telers en uitbreiding biotelers Aantal telers 28 gespecialiseerde telers 10 telers met een btreed sortiment

4 Totstandkoming programma Produktwerkgroep bioglasgroenten Visie op de toekomst: afbreukrisico s Innovatieopgaven Voorstellen voor projecten Jaarplan bedrijfsnetwerk Advies over programma aan Ministerie Financiering en budget Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Goedkeuring van het programma

5 Innovatieopaven voor 2020 Ontwikkeling Klimaatneutrale teelt Gezonde bodem: ziektewerend en stuurbaar Nulemissie nutriënten Veerkrachtige gewasbescherming Robuuste teelt

6 Innovatieopgave Klimaatneutrale teelt

7 Klimaatneutrale biologische kas Semi gesloten kas voor vruchtgroenten Warmtepomp zorgt voor warmte en koude Warme en koude bronnen in aquifer Warme bron verwarmt kas met bladgroenten Distributie van warmte en koude met luchtslangen CO 2 wordt ingekocht van derden

8 Semi gesloten kas bij BiJo Verwarming en koeling vruchtgroenten Verwarming bladgroenten 20 C 18 C 10 C 40 C 8 C Warmtepomp Aquifer

9 Voordelen Alle energie wordt groen ingekocht Vooral groene stroom Aanvullend bio olie Koeling levert productieverbetering CO 2 Beheersbaar kasklimaat Stabieler biologisch evenwicht

10 Het nieuwe telen (HNT) 40 % reductie ( m3/m2) Twee schermen Sterkere isolatie Intensief en frequent Vochtbeheersing Geforceerde ventilatie Hoge druk mist Double screen High pressure mist X Controlled air distribution 5 m 3 /m 2.uur Tomato : 60 kg/m 2 25 m 3 /m 2 natural gas

11 Alternatieve CO 2 bronnen voor biologische tuinbouw Probleem: CO 2 doseren uit aardgas niet biologisch en duur Doel: Verbeteren (lokaal) CO 2 voorziening zonder verspilling aardgas In gasvorm via organisch materiaal in combinatie bodemverbetering Resultaat: Inzicht in CO 2 behoefte (jaarcurve) en hoe er in voorzien wordt Inzicht effect op CO 2 niveau inzet organisch materiaal Overzicht bruikbare organische stoffen Onderzoekvoorstellen knelpunten

12 Innovatie opgave Gezonde Bodem:Ziektewerend en stuurbaar

13 Biologische beheersing Resultaten van onderzoek 2005 tot 2010 Middelen door bodem: vele getoetst, weinig werking Borium Plantextracten: toelating Pasteuria penetrans: toelating en specifiek Compost Biologische grondontsmetting

14 Substanties tegen aaltjes 140% 120% PPO-x Percentage overleving 100% 80% 60% 40% 1/64 Phleum pratense Cymbopogon flexhogus Tagetes ground control Canavalia ensiformis Plantaga lanceolata Crambe hispanica 20% Controle 0% 1/8 1/16 Verdunning Figuur 2 Overleving van M. incognita juvenilen (J2) ten opzichte van de controle (water) na incubatie van 48 uur in plantenextracten. De horizontale as geeft de verdunning weer, respectievelijk 1/8, 1/16 en 1/64 van 30 gram versgewicht plantmateriaal. De toets maakt geen onderscheid tussen doding of verdoving. Van der Wurff et al. 2010

15 Biovitaalkas Aanleiding Ondanks grondverbeteringmaatregelen lagere jaarproductie afnemend productievermogen en een toename van ziekten en plagen. Doel Ontwikkelen van maatregelen voor sturing naar bodemweerbaarheid en teeltzekerheid in de biologische teelt onder glas. Van der Wurff et al. 2010

16 Biovitaalkas: Pythiumgevoeligheid 100% 80% % Pythium 60% 40% 20% 0% Zand (referentie) *14 (bio) 13 (chrys) Topsoil 4% 12 (chrys) Topsoil 0.7% *10 (chrys) 11 (chrys) 9 (bio) Topsoil 1.4% 7 (bio) 8 (bio) 5 (bio) 6 (bio) 3 (chrys) 4 (chrys) 1 (bio) 2 ( chrys) soils chrys=chrysant gesteriliseerd niet gesteriliseerd bio=biologische vruchtgroenten Topsoil=veld BBF Zand=zand als referentie Van der Wurff et al. 2010

17 Pythium aphanidermatum Proporties onderdrukking in data set 44% 56% abiotics biotics +bacteriële biomassa +bodem textuur +organische stof +labiele koolstof Van der Wurff et al. 2010

18 Biovitaalkas: Gezonde bodem Wat nu? Ontwerpen en testen van maatregelen

19 Biologische grondontsmetting Eerste proeven met gras Resultaten wisselend Minerale samenstelling Wachttijd(8w) Bodemtemperatuur (>18 C) Bewerkelijk Biologische teelt paprika/tomaten, Ens, 2007

20 Biologische grondontsmetting Mogelijk alternatief: Doormenging van organisch fermentatie materiaal met een bekende samenstelling Luchtdicht afdekken voor anaerobe processen Omzettingsproducten kunnen bodemorganismen doden Substraatbeddenproef chrysant, Bleiswijk, 2010

21 Toetsing fermentatieproducten 2009: celproef in samenwerking met PPO AGV 8 fermentatie producten getest (Tatchtec B.V.) Bij 2 grondsoorten: marine zavel en zandgrond Bij 3 doseringen: 2, 4, en 6 RE Bij 3 behandeltijden: 2,4 en 8 weken anaerobie

22 Toetsing fermentatieproducten 2009: celproef in samenwerking met PPO AGV In een klimaat cel zijn in emmers microsclerotiën in zakjes ingegraven bij 16 C

23 Resultaten toetsing fermentatieproducten 100% doding van Verticillium dahliae (microsclerotiën) na 4 weken (Bij 16 C, zand en uitgevoerd in celproef) 100% doding van aaltjes Werkzaam in zand en in zavel: zand minder product Verschillende producten met potentie, product H7022 een uitschieter Effectiever dan gras Vraag: Werking bij lagere temperatuur?

24 Marine zavel/h7022

25 Zand/H7022

26 Praktijkmonitoring Aaltjes en Verticillium onder controle Telers spreken over een vitaal en vol gewas Meerproductie tot geen verschil Vraag: Bepaling werkingsduur? Vraag: Bijdrage aan plantenvoeding? Vraag: Effect op bodemweerbaarheid?

27 Innovatieopgave Nulemissie nutriënten naar oppervlaktewater

28 Kaderrichtlijn water en Nitraatrichtlijn Nutriënten N en P EU Kaderrichtlijn Water: Nulemissie in 2027 Nitraatrichtlijn NL Beperking van emissie uit wortelzone: 2010 ontwikkeling van emissoiedoelen

29 Nulemissie: Watermanagement en emissie nutriënten Hoe geven telers water? Ontwikkeling managementtool Introductie van lysimeter voor sturing en controle 1300 Grower 1300 Irrigation Tool mm 800 mm date date Irrigation cum E-transp Leaching Irrigation cum E-transp Leaching

30 Nulemissie N en P uitspoeling beheersbaar bij goed watermanagement Verzouting (NA, Cl, SO 4, EC) Toetsing zoutgehalte meststoffen EC ms/cm, Na mmol/l (1:2 vol extract apr-02 okt-02 apr-03 De Koning soil samples 0-25 cm okt-03 apr-04 okt-04 apr-05 okt-05 EC ms/cm Na mmol/l Salinity built up in the long run after deficit irrigation apr-06 okt-06 apr-07 okt-07 apr-08 okt-08 apr-09 EC distribution in the soil profile when using drip irrgation Sampling depth (cm) cm Plant 10 cm 15 cm 20 cm Distance from dripper t EC

31 Innovatie opgave Veeerkrachtige gewasbescherming

32 Horizontale luchtbeweging in sla Geeft meer horizontale luchtbeweging tussen grond en gewas minder uitval door botrytis in sla?

33 Resultaten sporendruk zonder horizontale ventilatie met horizontale ventilatie Botrytis sporendruk (kve) dec 6-jan 12-jan 22-jan 3-feb 16-feb 29-dec 6-jan 12-jan 20-jan 27-jan 3-feb 16-feb Bedrijf 1 Bedrijf 2 Bemonsteringsdatum Geen verlaging van sporendruk bij horizontale luchtbeweging.

34 jz1 Effect van luchtbeweging op bladaantasting in sla 10 zonder horizontale ventilatie aangetaste bladeren/krop met horizontale ventilatie geen aantasting b a 0 Bedrijf 1 Bedrijf 2 Een hoge sporendruk is gerelateerd aan meer aantasting. Bij hoge sporendruk minder aangetaste bladeren per krop met horizontale luchtbeweging. Meer luchtbeweging geeft hoger kropgewicht.

35 Slide 34 jz1 De reductie van 25% is nog gering. Dit echter wel puur en alleen het effect van meer luchtbeweging onderin het gewas. Systeem met de luchtslangen is niet handig te combineren met plantwerkzaamheden. Daarnaast zullen de plastic slangen ieder jaar wel vervangen moeten worden. Deze extra kosten zijn niet rendabel in de slateelt (kleine marges). Tevens liever een systeem wat ook toe te passen is in de komkommerteelt, zodat een systeem volstaat. Want de bladgewassen worden alleen in de winter geteeld. Momenteel loopt een proef met Aircobreeze, zowel in sla als volgend jaar in komkommer. zijls001,

36 Beheersing van bovengrondse schimmels met meer verticale luchtbeweging (Nivolator) Monitoring sporendruk en aantasting van botrytis in sla en paksoi (winterperiode 2009/2010) Monitoring sporendruk en aantasting van valse meeldauw en botrytis in komkommer (maart tot augustus 2010)

37 Beheersing van bovengrondse schimmels met meer verticale luchtbeweging (Nivolator) in bladgewassen en komkommer Plaatselijke inzet van Nivolators lijkt de kans op condensvorming nog niet voldoende te verminderen, waardoor er tot dusver nog geen duidelijke positieve effecten zijn waargenomen.

38 Beheersing valse meeldauw in komkommer door verhoging van de plantweerstand Toetsen van endofytische schimmels en plantversterkende meststoffen die plantweerstand kunnen verhogen (2010) Kasproef met een korte teelt van komkommer (8 weken) Inoculatie van jonge planten (2 weken oud) met endofyten Meststoffen zijn preventief meegedoseerd voor inoculatie met valse meeldauw. Er is perspectief op middelen die het infectieproces kunnen vertragen en daardoor minder productieverlies geven.

39 Biologische bestrijding van bladluis in paprika Probleemstelling Bladluis in eco teelt groot probleem In gangbare teelt ook interesse boor biologische bestrijding vanwege emissie oppervlaktewater Doel Biologische bestrijding van bladluizen te verbeteren door: Ondersteuning van bestrijders Inzet van een combinatie van biologische bestrijders Gecombineerd met juist uitzetstrategiën

40 Onderzoek Praktijkbedrijven: Vergelijking en inzicht in uitzetstrategieën Kennisuitwisseling telers Ondersteuning zweefvliegen en galmuggen Nectarplanten klimaat Interactie bestrijders Roofmijten v.s galmugpopulatie Roofwantsen v.s bladluis Bladluisdichtheid Tijd (weeknummers in 2009) controle (wespen + galmuggen) N. cucumeris + wespen + galmuggen O. majusculus + wespen + galmuggen

41 specialist Aphidoletes aphidimyza generalist Amblyseius swirskii specialist specialist specialist Aphidus colemani Phytoseiulus persimilis Encarsia formosa aphids spider mites thrips whiteflies plant

42 Rodeluisdichtheid G D G mix D mix a Testen nieuwe bestrijders sluipwespen en gaasvliegen 2000 b b 0 b Tijd (weken na inzet wespen)

43 Resultaten Crambe hispanica aantrekkelijke nectarplant RV boven 75% postief voor eileg galmug Geen A.swirskii, maar A. cucumeris Vroege populatieopbouw roofwants O.majusculus (bijvoeden met Efestia) Sluipwesp A.matricariae tegen perzikluis Gaasvliegen?

44 Innovatie opgave Robuuste teelt

45 Resultaten ondertstammen komkommer Alle beproefde Cucurbita maxima x C. moschata kruisingen blijken gevoelig voor Meloidogyne RZ vaak resistenter dan Harry: beide weinig gevoelig voor M. hapla en M. javanica Enten op deze onderstammen is niet eenvoudig Productie op RZ kan lager zijn

46 Resultaten onderstammen tomaat Meeste beproefde onderstammen behoorlijk resistent tegen M. incognita Vooral PG 76 (Gautier) weinig gevoelig voor M. hapla 2009: PG 76 en Brigéor goede productie Onderzoek gebruikswaarde deze onderstammen 2010: Productie tot half juni zeker niet minder dan standaardonderstam

47 Resultaten onderstammen paprika Verschillende beproefde onderstammen waren in hoge mate resistent tegen M. incognita en M. javanica, maar niet tegen M. hapla Capital, DRO 3412 en Snooker hadden ongeveer een vergelijkbare productie Dit jaar gebruikswaardeonderzoek bij geel en rood in vergelijking met ongeënt

48 Biowisselkas Is vruchtwisseling en braak toepasbaar?

49 Baijens systeem Van der Wurff et al. 2010

50 Produktie systeem Baaijens komkommer Produktie: gangbaar vs alternatieve wisselteelt % gem. produktie (kg) per rij mei-07 jun-07 jul-07 aug-07 sep-07 okt-07 prod controle alternatieve teelt Van der Wurff et al. 2010

51 Baijens systeem 3000 aantallen per 100 ml A.) 0 jan-07 mei-07 aug-07 nov aantallen per 100 ml jan 07 mei 07 aug 07 nov 07 Van der Wurff et al. 2010

52 Baijens systeem Voordelen: Ruimte voor alternatieve grondontsmetting in zomer zonder verlies Meer klasse 1 komkommers Minder aaltjeschade aan wortels verminderd aantallen aaltjes in de bodem Verhogen van ziektewerendheid van de bodem (theorie) Nadelen: In 1e ronde een verlies van 20% Lastig oogsten en bladbehandelingen Beschadiging vruchten boven pad door elektrokar Mogelijk tekort aan voeding door dubbeldik planten Van der Wurff et al. 2010

53 Köver 2009: Productie köver komkommer derde teelt afdeling tot en met 30 september 2009 gemiddelde köver gemiddelde controle verschil % Bruto oogst Oogst per m2 11,9 13,3-10,9% köver tomaat afdeling tot met 18 augustus 2009 gemiddelde köver gemiddelde controle verschil % Bruto oogst Oogst per m2 17,7 17,2 2,9% Van der Wurff et al. 2010

54 Conclusie Köversysteem Het Köversysteem komkommer geeft productieverlies ( 10%) ten opzichte van gestoomd volvelds Het Köversysteem tomaat geeft productiewinst (+2.9%) ten opzichte van gestoomd volvelds Paprika past niet in Köversysteem Antagonistische gewassen in Köver niet effectiever dan braak. Een öllrettich soort (2) lijkt effectief maar laat veel (t.o.v. braak) eipakketten in de grond onbehandeld. De werkzame plantendelen tegen Meloidogyne aaltjes van Tagetes zijn de wortels en niet de bovengrondse delen. Van der Wurff et al. 2010

55 Kennisuitwisseling Telers in projectgroepen Onderzoek op bedrijven Bedrijfsnetwerk Onderzoek op maandelijkese excursies Workshops Jaarbijeenkomst Artikelen, flyres, rapporten, lezingen

56 Bedankt voor uw aandacht en reacties Wageningen UR