OMSCHRIJVING LESSTOF

Transcriptie

1 PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING KLAS 3 VAK : : Biologie METHODE : Biologie voor Jou KLAS: : 3 NIVEAU : KADER CONTACTUREN PER WEEK 3 X 50 MINUTEN PER WEEK STUDIEJAAR : EINDCIJFER KLAS 3 MOET VOLDOEN AAN DE OVERGANGSNORMEN P Periode en datum C Code van de toets B bron OMSCHRIJVING LESSTOF K Kerndoel Eindtermen V Vorm van de toets D Duur van de toets W Weging van de toets H Her kans baar SE 1 4 sept t/m nov T1 Thema 1 Proefwerk Organen en Cellen Organismen De bouw van een organisme Werken met een microscoop Cellen van dieren en planten Chromosomen Celdeling (mitose) Biologisch onderzoek BI/3, 4, 13 ST 50 2 Nee levenskenmerken noemen en toelichten: - stofwisseling (ademhaling, voeding, uitscheiding), groei, voortplanting, reageren op prikkels Delen waaruit een weefsel, orgaan of orgaanstelsel is opgebouwd benoemen en in afbeeldingen of modellen aanwijzen en functie(s) van deze delen beschrijven: - de aanwezigheid van weefsels en organen bij meercellige organismen - weefsel: een aantal aaneengesloten

2 cellen met gelijke vorm en functie; in veel gevallen is er tussencelstof - orgaan: een uit een aantal typen weefsel opgebouwd deel van een organisme met één of meer functies - orgaanstelsel: een uit een aantal organen opgebouwd deel van een organisme met één of meer functies (spijsverteringsstelsel, bloedvatenstelsel, bottenstelsel, zenuwstelsel, zintuigstelsel, voortplantingsstelsel, adem-halingsstelsel, spierstelsel, hormoonstelsel) Delen waaruit een cel is opgebouwd en delen waardoor een cel kan zijn omgeven, benoemen en in afbeeldingen of in modellen aanwijzen en van deze delen de functie(s) beschrijven: - celkern, cytoplasma, celmembraan, vacuole, bladgroenkorrels, zetmeelkorrels, kleurstofkorrels, celwand specifieke hulpmiddelen gebruiken zoals loep, microscoop T2 Microscopie Vaardigheden genoemd in het thema m.b.t gebruik miscroscoop, tekenregels. BI/3,4 13 ST 50 1 Nee

3 T3 Thema 2 Voortplanting en ontwikkeling BI/10, 11,12, 13 ST 50 2 Nee Voorplantingstelsel man & vrouw Reductiedeling Geslachtskenmerken, hormonen, menstruatiecyclus Bevruchting & Embryonale ontwikkeling Geboorte en verdere ontwikkeling Seksueel overdraagbare aandoening Geboorteregeling Seksualiteit Fasen in de lichamelijke en geestelijke groei en ontwikkeling van mensen noemen. Delen van de voortplantingsstelsels noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) en werking beschrijven: - ligging, bouw en functie van eierstokken, eileiders, baarmoeder, schede (= vagina), grote en kleine schaamlippen, kittelaar (= clitoris) - ligging, bouw en functie van balzak, teelballen, bijballen, zaadblaasjes, zaadleiders, prostaat, penis, zwellichamen, urinebuis, voorhuid, eikel Functies van seksualiteit verwoorden en verschillen in opvattingen, normen en waarden daarover formuleren

4 Beschrijven hoe de voortplanting van mensen verloopt: - primaire en secundaire geslachtskenmerken bij de vrouw en de man - verloop van de menstruatiecyclus, met name:. ontwikkeling van eicel in eierstok. ovulatie. opbouw baarmoederslijmvlies. menstruatie (verval baarmoederslijmvlies) - bouw en functie van een eicel en een zaadcel - processen tijdens de zwangerschap, met name:. bevruchting in de eileider. delingen in de eileider. innesteling in baarmoederslijmvlies. ontwikkeling embryo/ foetus - ligging en functies van vruchtvliezen, vruchtwater, navelstreng en placenta (moederkoek) - het verloop van zwangerschap en geboorte met indalen, ontsluiting met weeën, uitdrijving met persweeën en nageboorte - eeneiige tweelingen, tweeeiige tweelingen - vormen en functie van prenataal onderzoek met name vruchtwaterpunctie en vlokkentes

5 T4 SO paragraaf 1 t/m 7 BI/10, 11,12, 13 ST 50 1 Nee SE 2 nov t/m. jan T5 Thema 3 Erfelijkheid en Evolutie Genotype en Fenotype Geslachtschromosomen Genenparen Kruisingen Stambomen Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting Mutaties Erfelijkheidsonderzoek Biotechnologie Evolutietheorie + argumenten BI/5,7, 12,13 ST 50 2 Ja Toelichten dat individuen informatie over erfelijke eigenschappen overdragen aan hun nakomelingen en welke rol

6 chromosomen en geslachtscellen hierbij spelen: - chromosomen bestaan o.a. uit DNA - chromosomen bevatten genen, een gen is een stukje chromosoom dat de informatie voor één erfelijke eigenschap bevat - erfelijke informatie voor kenmerken is in enkelvoud aanwezig in geslachtscellen met een enkelvoudige set chromosomen - overige lichaamscellen met paren chromosomen - overdracht van erfelijke informatie via geslachtscellen - vorming paren chromosomen bij bevruchting - X- en Y-chromosoom als geslachtschromosomen; vrouw XX, man XY - dominant gen, recessief gen, genotype, fenotype, homozygoot, heterozygoot Het proces en de betekenis van de gewone celdeling (mitose) en de reductiedeling (meiose) beschrijven: - gevolgen van mitose en meiose voor het aantal chromosomen en de erfelijke informatie Conclusies trekken uit gegevens bij kruisingen over het genotype en fenotype van ouders en/of hun directe nakomelingen: - berekenen van kans op een bepaalde eigenschap (bij een kruising met één

7 eigenschap en met twee generaties) - stamboom Toelichten dat onder andere bepaalde stoffen en straling invloed kunnen hebben op de frequentie waarmee mutaties plaatsvinden T6 Thema 4 Ordening Organismen; Bacteriën, Schimmels, Planten, Dieren Determineren Bi/3,4, 5,6 ST 50 2 Nee kenmerkende eigenschappen van cellen van dieren, planten, schimmels en bacteriën noemen: - verschillen in bouw met betrekking tot:. de aanwezigheid van een kern. de aanwezigheid van bladgroenkorrels. de aanwezigheid van een celwand. relatieve grootte T7 Verwerkingsopdracht BI/3,4, 5,6 PO 50 1 Nee SE 3... jan T8 Thema 5 Regeling BI/3,9, 11 ST 50 2 Ja

8 t/m april Zenuwstelsel Zenuwen en cellen Ruggenmerg Hersenen Impulsen Hormoonstelsel Hypofyse Schildklier Eilandjes van Langerhans Bijnieren Delen van het zenuwstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen, en functie(s) en werking beschrijven; soorten zenuwcellen benoemen en onderverdelen: - bouw, ligging en functie van delen van het centrale zenuwstelsel, met name:. grote hersenen: bewustzijn, zintuiglijke waarneming en bewuste beweging. kleine hersenen: coördinatie van bewegingen. hersenstam: verbinding tussen grote hersenen en ruggenmerg en een rol bij reflexen in hoofd- en halsgebied. ruggenmerg: verbinding van organen met hersenen en een rol bij reflexen van romp en ledematen - bouw van een zenuwcel met cellichaam en uitlopers

9 - ligging en functies van typen zenuwcellen:. schakelcel. gevoelszenuwcel. bewegingszenuwcel - gevoelszenuw, bewegingszenuw, gemengde zenuw - reflex is een vaste, onbewuste reactie op een bepaalde prikkel:. terugtrekreflex, strekreflex. kniepeesreflex, pupilreflex Functies van een reflex: onbewust regelen van motoriek, reageren bij kans op onverwachte beschadiging van het lichaam Het principe van de werking van hormonen beschrijven - beïnvloeding van groei, ontwikkeling en stofwisseling Hormoonklieren noemen, in afb. aanwijzen en functies en werking met de nodige detaillering beschrijven: - met name van:. hypofyse: productie van hormonen voor regeling groei, beïnvloeden van andere hormoonklieren. schildklier: stimulering van verbranding in cellen. eilandjes van Langerhans: productie van insuline en glucagon en de. handhaving van een constante bloedsuikerspiegel; diabetes. bijnieren: productie van adrenaline

10 dat de activiteit van spieren, de ademhaling en de bloedsomloop versnelt. eierstokken en teelballen: naast productie van geslachtscellen ook productie van geslachtshormoon/ het ontstaan van secundaire. geslachtskenmerken T9 Verwerkingsopdracht BI/3,9, 11 PO 50 1 Nee T10 Thema 6 Zintuigen Zintuigenstelsel Voelen, ruiken, proeven Ogen; iris, ooglens, netvlies Oren BI/3,9, 11 ST 50 2 Ja Uitleggen dat prikkels uit de omgeving door zintuigen omgezet worden in impulsen die naar het centrale zenuwstelsel geleid worden, waardoor waarneming kan plaats vinden: - drempelwaarde, adequate prikkel, gewenning, motivatie Delen van de gehoororganen, van de ogen en zintuigelementen

11 in huid, neus en tong in afbeeldingen aanwijzen en functie en werking ervan beschrijven: - van de ogen, met name: wenkbrauw,. wimper, traanklier, traanbuis, oogspier, harde oogvlies, hoornvlies, vaatvlies, iris met kringspieren en lengtespieren, pupil, lens: accommoderen, glasachtig lichaam, netvlies met gele vlek en blinde vlek, oogzenuw ligging en functie van staafjes en kegeltjes - van het gehoororgaan, met name: oorschelp, gehoorgang, trommelvlies, trommelholte, buis van Eustachius, gehoorbeentjes: hamer, aambeeld, stijgbeugel, slakkenhuis met zintuigcellen, gehoorzenuw, evenwichtsorgaan T11 Verwerkingsopdracht B1/3,9,11 PO 50 1 Nee SE 4.. april T12 Thema 7 Stevigheid en Beweging Skelet Kraakbeen- en beenweefsel BI/8 ST 50 2 Nee

12 t/m 21 juli Beenverbindingen Spieren Houding en beweging Blessures In een afbeelding van het skelet de verschillende beenderen benoemen Functies van het skelet noemen Verschillen tussen pijpbeenderen en platte beenderen noemen Kenmerken van kraakbeenweefsel en beenweefsel kunnen beschrijven + de verandering van de samenstelling tijdens het leven Vier verschillende beenverbindingen Noemen van delen van het gewricht en de functies Onderscheiden van drie typen gewrichten Bouw en werking van spieren beschrijven Belang van een goede lichaamshouding Sportblessures beschrijven en aangeven hoe de blessures worden behandeld en hoe je blessures kan voorkomen T13 Verwerkingsopdracht BI/8 PO 50 1 Nee TOELICHTING OP HET PROGRAMMA VAN TOETS EN AFSLUITING PERIODE: CODE VAN DE TOETS: BRONNEN KENNEN: KUNNEN: Derde leerjaar heeft vier kwartielen. Keuze van de docent. Hoofdstuk aanduiding. Wat de leerling moet kennen in deze periode. Wat de leerling moet kunnen in deze periode.

13 KERNDOELEN/EINDTERMEN: VORM VAN DE TOETS: DUUR VAN DE TOETS: WEGING: HERKANSBAAR: Exameneenheden zoals geformuleerd in het examenprogramma. ST = Schriftelijke toets, PO = Praktische opdracht, VT= Vaardigheidstoets Hoelang de schriftelijke toets duurt. Hoeveel keer de toets meetelt in de berekening van het gemiddelde SE-cijfer. Hier wordt aangegeven of de toets herkansbaar is. AANVULLENDE OPMERKINGEN Verwerkingsopdrachten; dit zijn praktische opdrachten waarin de leerling de aangeboden stof verwerkt van het behandelde thema. BEREKENING EINDCIJFER T1+T2+T3+T4+T5+T6+T7+T8+T9+T10+T11+T12+T13:20