De route naar een energieneutrale woningvoorraad Inspiratiemiddag 12 juni Richard Oomen
|
|
- Barbara Thys
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De route naar een energieneutrale woningvoorraad 2050 Inspiratiemiddag 12 juni Richard Oomen
2 Inhoud Aanleiding Ambitie/definitie afbakening Routes naar CO 2 -neutraal Woningtypen exploitatiestrategie maatregelen Resultaten routekaart Wat heeft het al opgeleverd? Strategisch => operationeel
3 Aanleiding Beleidsconferentie juni 2017 Huidig beleid gericht op gemiddeld label B, woningverbetering A/A+, nieuwbouw bouwbesluit/beter Doelstellingen ontwikkelen zicht naar CO2-neutraal (Woonagenda) Ingrepen zijn vaak ingrijpend (no-regret) -> keuzes maken vanaf gewenste eindsituatie (back-casten) Rapportage Finance-Ideas
4 Aanleiding Waarom CO 2 -neutraal? Casade is als maatschappelijk ondernemer producent van CO 2. Casade vindt het haar morele verantwoordelijkheid de woningvoorraad te verduurzamen en hiermee haar bijdrage te leveren aan de reductie van CO 2 -uitstoot. Bijkomende effecten: positief effect in algemeen op leefklimaat reductie warmtebehoefte verbeteren betaalbaarheid, lagere en stabielere energiekosten verbeteren leefklimaat en comfort in woning verhogen waardeontwikkeling (klant + vastgoed) onafhankelijkheid geen doel op zich
5 Ambitie / definitie / afbakening Casade streeft naar een CO 2 -neutrale woningvoorraad in Alle woningen tezamen moeten CO 2 - neutraal zijn. Dit betekent dat niet iedere woning CO 2 -neutraal hoeft te zijn. Gebouwgebonden energiegebruik Vooralsnog nadruk op energetische aspect, andere thema s (hergebruik grondstoffen, efficient waterverbruik, ) mogelijk later als verbreding. Kan spin-off zijn Strategisch niveau
6 Ambitie / definitie / afbakening Breed scala aan definities voor zeer energie zuinige gebouwen bestaande bouw (BB) of nieuwbouw (NB) gebouwgebonden energiegebruik huishoudelijk energiegebruik Energie-Index BB x x EPC NB x X Aardgasloos NB/BB x x Nul op de Meter NB/BB x x x x x x BENG NB/(BB?) x x x Passiefhuis NB/BB x x x CO2-neutraal NB/BB x x x Energieneutraal NB/BB x x(*) x x Klimaatneutraal NB/BB x x x x hernieuwbare opwekking verplicht realisatie op gebouw of perceel prestatiegarantie wettelijke grond EPV mogelijk * verschillende definities in omloop die het huishoudelijk gebruik wel of niet meenemen
7 Routes naar CO 2 -neutraal
8 Routes naar CO 2 -neutraal 1. Warmtevraag reduceren Maximale kwh/m 2 afhankelijk van woningtype bouwperiode Primaire taak woningcorporatie 2. Warmtevraag verduurzamen Transitie gas naar duurzame energie Afhankelijk van isolatiewaarde en technologische ontwikkeling Primaire taak woningcorporatie 3. Elektriciteitsvraag reduceren en verduurzamen Locatie duurzame opwekking is niet van belang
9 Routes naar CO 2 -neutraal Duurzaam wonen = comfortabel en gezond binnenklimaat + betaalbaar warmtevraag reduceren warmtevraag verduurzamen restant energievraag verduurzamen matig isoleren goed isoleren bewonersgedrag individuele/collectieve installaties Individuele/collectieve opwekking Inkoop duurzame energie na-isolatie luchtspouw nieuwe buitenschil ventilatie met WTW bemetering, coach elektrische warmtepomp zonneboiler PV-panelen woning PV via PCR/SDE+ (collectieve) inkoop
10 Routes naar CO 2 -neutraal Basiskwaliteit Verkoopvijver e/o sloop Exploitatie: jaar Planm.OH Programma Basiskwaliteit C-label Na-isoleren spouw Enkelglas naar HR++ Kierdichting kozijnen/dak Dak van binnenuit Kruipruimte? Planm.OH Programma Woningverbetering II en III Kwaliteit B->A->A+/A++ Exploitatie: > 20 jaar in fasen naar NOM-ready Basiskwaliteit Gevelelement Dak-element Bij isolatie óók ventilatie Installatie-element Programma Project Woningverbetering I (NOM) Kwaliteit A+/A++ Exploitatie: > 20 jaar Gevelelement Dak-element Bij isolatie óók ventilatie Installatie-element
11 Routes naar CO 2 -neutraal Energetisch Exploitatie: > 20 jaar Elektrificeren kookfunctie Kierdichting kozijnen/dak Ventilatiesysteem Afgiftesysteem Douche-WTW (indien plek) Bij geschikte schil naar duurzame installatie? Mutatie OH Energetisch Exploitatie: > 20 jaar Elektrificeren kookfunctie Duurzame installatie + Afgiftesysteem Gasloos Douche-WTW (indien plek)? Energetisch Exploitatie: > 20 jaar Controle op ZAV s EPV prestatiegarantie Voorlichting
12 Woningtypen exploitatiestrategie - maatregelen Woning ingedeeld op basis van woningtype en bouwjaarklasse Rekening gehouden met huidige isolatiekwaliteit op basis van EPAView Meest voorkomende installatie per woningtype bouwjaarcategorie Isolatie eigenschappen huidige situatie woningtype gevel dak vloer glas 1 vrijstaande woning-tm 1975 t/m 1975 slecht slecht slecht dubbel/hr 2 2^1 kap-tm 1975 t/m 1975 goed slecht slecht dubbel/hr 3 2^1 kap-1976 tm t/m 1991 matig matig slecht dubbel/hr 4 rijwoning-tm 1975 t/m 1975 slecht matig slecht HR++ 5 rijwoning-tm 1975 t/m 1975 goed matig slecht HR++ 6 rijwoning-1976 tm t/m 1991 goed matig matig dubbel/hr 7 rijwoning-vanaf 1992 vanaf 1992 goed goed goed dubbel/hr 8 rijwoning-vanaf 1992 vanaf 1992 goed goed goed HR++ 9 MGW-tm 1975 t/m 1975 slecht matig slecht dubbel/hr 10 MGW-tm 1975 t/m 1975 slecht goed slecht dubbel/hr 11 MGW-1976 tm t/m 1991 goed matig matig dubbel/hr 12 MGW-vanaf 1992 vanaf 1992 goed goed goed dubbel/hr
13 Woningtypen exploitatiestrategie - maatregelen 4 maatregelpakketten, ieder verdeeld in 3 stappen Maatregelpakket 1: korte termijn -> lage investering, veel effect spouwmuurisolatie, dak binnenzijde, HR++ glas, verbeteren kierdichting, set PV-panelen Maatregelpakket 2: NOM-ready dakisolatie, gevelisolatie, kozijn+glas (3-voudig), balansventilatie, warmtepomp, zonneboiler Maatregelpakket 3: NOM dakisolatie, gevelisolatie, kozijn+glas (3-voudig), vloerisolatie, balansventilatie, warmtepomp, zonneboiler, maximaal PV Maatregelpakket 4: versneld gasloos (recente nieuwbouw) verbeteren kierdichting, warmtepomp, zonneboiler, eventueel: naisoleren schil + balansventilatie
14 Woningtypen exploitatiestrategie - maatregelen Directe kosten op basis van hoeveelheden en kostenkengetal Indirecte kosten: BTW AK, winst, risico, CAR Bouwplaatskosten Bijkomende kosten Bewoners
15 Woningtypen exploitatiestrategie - maatregelen woningen EPAView verdeeld naar 12 hoofdtypen (a) (woningtype/bouwperiode/energetische kwaliteit) Elke woning heeft een exploitatiestrategie (b) Type (a) en Exploitatiestrategie (b) matchen met 4 scenario s (c) 1. restant exploitatie kort (sloop / verkoop/ jr) 2. restant exploitatie lang (verbetering schil + ventilatie) => NOM-ready en uiteindelijk gasloos 3. restant exploitatie lang (als 2 + opwekking) => via NOM-ready naar NOM 4. restant exploitatie lang (al geschikte schil => aanpak installatie, schil later?) Maatregelenpakketten en stappen (gekoppeld aan tijd en geld) matchen met scenario s Match van scenario s en stappen/kosten en exploitatiestrategie geeft matrix van 50 bakjes gevuld met clusters/woningen.
16 Woningtypen exploitatiestrategie - maatregelen Input voor Wals, per verbetering verbeterlabel CO 2 -emissie Energie-Index Investering WWS punten Servicekosten Energieprestatievergoeding Start en eindjaar Input voor Wals per VHE verbeterlabel
17 Resultaten routekaart CO2-emissie scenario 3 ( NOM ) per woningtype ,00 CO2-emissie (gebouwgebonden) (scenario: 3. Goede schil (incl vloer) + elektrische warmtepomp + PV) , , ,00 kg 4.000, , , ,00 Uitgangssituatie stap 1 stap 2 stap 3
18 Resultaten routekaart CO2-emissie alle scenario s gehele voorraad
19 Resultaten routekaart CO2-emissie na toewijzen scenario s over voorraad jaarlijkse CO2-emissie Fase 1 Fase 2 Fase huidig gebouwgebonden totaal Redelijk concreet Nog te definiëren ongewis
20 Resultaten routekaart Wals berekening: Investering per jaar ICR Loan to Value Kasstromen Wals scenario: Extra stijging bouwkosten Daling woningverkopen Lagere EPV Stijging rente
21 Resultaten Resultaten Wals geven inzicht in de financiële haalbaarheid van het programma In tweede helft programma dalen financiële parameters Ver weg => ongewis (ontwikkeling prijs, rente, techniek, ) Monitoren en bijsturen Financiële parameters vooral gevoelig voor bouwindex
22 Resultaten routekaart Gemiddelde energiekosten na toewijzen scenario s over voorraad 160 gemiddelde maandelijkse energiekosten huidig totale energiekosten per woning totale energiekosten per woning incl EPV
23 Resultaten routekaart KPI s Woningen met gereduceerde warmtevraag Woningen met verbeterd comfort en binnenklimaat Hoeveelheid opgewekte duurzame energie Daling energielasten (energie + EPV) t.o.v. huidig Aantal aardgasloze woningen Aantal NOM-woningen Aantal transformaties Meerdere ingreepmoment => veel transformaties Geeft impact op organisatie weer
24 Resultaten routekaart Belangrijkste conclusies routekaart: Comfort en gezondheid woningen neemt toe, energielasten nemen af Gebouwgebonden CO 2 -emissie neemt af Voor korte termijn redelijk concreet beeld, voor langere termijn nog verder uit te werken Toets financiële haalbaarheid, ook bij minder optimistische economische scenario s
25 Wat heeft het al opgeleverd? Onderverdeling woningbezit op hoofdlijnen (1e stap naar clusterniveau) Interne discussie en commitment over maatregelpakketten Isoleren aan binnen- of buitenzijde Minimum en maximum isolatieniveau Samenhang maatregelen => kwaliteit woningplattegrond, zolder, riool, brandveiligheid Bewoonde staat/niet bewoonde staat Voorbeeld van pakketten (rapport Nieman juli 2017) Discussie (mis)match installatie/ventilatie i.r.t. schil gezond binnenklimaat wanneer schil echt geschikt voor laagtemperatuur/all-electric? warmtapwater maatgevend (samenstelling gezin)
26 Wat heeft het al opgeleverd? Effect maatregelen op bewoner en interne organisatie Samenhang financieel beleid / rendementseisen Wat mag de opgaaf kosten (grens verbetering versus sloop/nieuwbouw) Inzicht op CO 2 -effect per geïnvesteerde euro CO 2 -neutraal gebouwgebonden OF gebouwgebonden én huishoudelijk Afdeling overstijgend samenwerken
27 Strategisch => operationeel Behoefte aan duidelijkheid => niet alleen op afdelingsniveau => Casade-breed Keuzes m.b.t. maatregelen leiden tot vraagstukken + keuzes andere gebieden Behoefte aan herijking/aanvulling beleid en bijstellen werkwijzen/processen Versnellen door extra organisatie? Verbinden zodat we samen versnellen Inzicht en overzicht Betrekken in jaarplan afdelingen
28 Strategisch => operationeel Verbinding- en aanjaagteam Doel: Taken: Jaagt de aanpak verduurzaming aan (voorbereiding en uitvoering) Implementeert verduurzaming binnen de reguliere werkwijze van Casade Bewaakt overzicht verduurzamingsopgave (strategisch/tactisch/operationeel) Beschikbaar zijn voor de afdelingen om mét die afdelingen aan de slag te gaan met herijking/bijstelling/aanpassing/aanvulling van beleid en processen. Is meldpunt voor medewerkers m.b.t. vragen/knelpunten/verbeterpunten (deels) Beschikbaar voor operationele inzet Zorgdragen voor verbinding duurzaamheidsaspecten naar de verschillende bedrijfsprocessen (linking-pins) Is ondersteunend/voorbereidend bij besluitvorming m.b.t. duurzaamheid Rapporteert periodiek aan stuurgroep Onderhouden extern netwerk/stakeholders m.b.t. ontwikkelingen
29 Strategisch => operationeel In uitvoering: Inbedden in organisatie en processen Dashboard aanpassen en vullen op clusterniveau Maatregelpakketten berekenen op clusterniveau i.p.v. referentiewoning Per cluster de maatregelpakketten vullen en in de tijd zetten (ook check met waardesturing) Opzetten dashboard
30
BDH Inspiratiesessie hybride warmtepompen voor en door corporaties
BDH Inspiratiesessie hybride warmtepompen voor en door corporaties 28 maart 2018 Perry van Happen Adviseur Duurzaamheid & Huurbeleid Resulaten duurzaamheid Alwel (B+R) 2008 2016 Doel Energie Index 1,9
Nadere informatieZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen
ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 10 december 2015 Routekaart BENG 9-12-2015 2 BENG wat gaat er veranderen Bijna EnergieNeutrale Gebouwen
Nadere informatieNaar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050
Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 1 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Datum mei 2017 Samenvatting 1 2 3 Betreft Naar energieneutrale sociale woningvoorraad
Nadere informatieINNAX Gebouw & Omgeving
INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs
Nadere informatieBijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)
Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c
Nadere informatieWierden Europaring 7 woningen nul-op-de-meter groot onderhoud. 12 februari 2019
Wierden Europaring 7 woningen nul-op-de-meter groot onderhoud 12 februari 2019 2 EVEN VOORSTELLEN Johan Kleinjan Ter Steege Bouw Vastgoed Hardenberg Berto Boeve Loohuis Installatietechnieken Wouter Ribberink
Nadere informatieNaar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050
Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 1 Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 Samenvatting 1 2 3 Betreft Naar energieneutrale sociale woningvoorraad in 2050 4 Betreft Naar energieneutrale
Nadere informatieEnergieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0
Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de
Nadere informatieBENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?
BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? Harm Valk Simon Verduijn Nieman Groep Stroomversnelling / Endule Samenwerkingsdag Stroomversnelling / ZEN-Platform 12 oktober 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw
Nadere informatienieuwe begroting Offerte EcoGroei Steeds Beter Slim Klassiek Comfort Sprong
0% club kan kiezen 4 plannen helemaal doorgerekend Steeds Beter uitgelicht voor de woning van Henk Verheij Slimme Pakketten Energieneutraal en Financieel neutraal in 15 jaar Fred Gardner s plan: hoe hij
Nadere informatieDuurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready
Duurzaamheidsagenda 2015-2018 Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Welkom Programma Inleiding gemeente Capelle aan den IJssel Toelichting programma naar een duurzame VvE Vragen
Nadere informatieRapportage Energiebesparingsverkenner
Rapportage Energiebesparingsverkenner Deze rapportage biedt u een overzicht van de door u geselecteerde pakketten aan energiebesparende maatregelen en de indicatieve resultaten hiervan. In de bijlage van
Nadere informatieWONEN IS MEER DAN EEN DAK BOVEN JE HOOFD DUURZAAMHEID IS ONZE TOEKOMST
WONEN IS MEER DAN EEN DAK BOVEN JE HOOFD DUURZAAMHEID IS ONZE TOEKOMST Wie staan er vanavond voor u Gerwen ZO Harry van Lieshout Roelien Thomassen voor alle administratieve zaken Rick van Lieshout (Brick
Nadere informatieHet voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen
Aangeboden door: Het voordeel voor de klant berekenen bij Energiebesparende voorzieningen Rob Timmermans MFP Het klimaatakkoord Is het van belang hoe jouw klant denkt over het klimaatakkoord? De meeste
Nadere informatieWELKOM Routekaart CO2 neutraal
WELKOM Routekaart CO2 neutraal 8 februari 2018 Ronald Franken (Aedes) Robert Arts (Thuis) Jeffrey Mennen (Stroomversnelling) Ronald Franken Adviseur Duurzaamheid en Energiebesparing Aedes Vragen vooraf?
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015
energiebesparing bestaande bouw Harderwijk 26 mei 2015 Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Relatie tussen energielabel en energiegebruik
Nadere informatiePresentatie De Groene Draad over duurzaamheid. 20 november 2018
Presentatie De Groene Draad over duurzaamheid 20 november 2018 Quiz Wat betekent duurzaamheid eigenlijk? A Ontwikkeling zonder economie, milieu en mensen te schaden B Zo weinig mogelijk dure producten
Nadere informatieW.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf
W.2.3 BENG Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld 12 oktober 2017 ing. P.J. (Johan) van der Graaf Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Woningen energieneutraal renoveren: hoe doe je dat? Leer hoe bestaande woningen energieneutraal te renoveren zijn. Met als belangrijkste ingrediënten: terugdringen van de energiebehoefte
Nadere informatieDuurzaamheid in Boswinkel Oost
Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag
Nadere informatieAardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober
Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen
Nadere informatieEnergietransitie bij Renovatie
Energietransitie bij Renovatie Ir. Frans de Haas de Haas & Partners Studiedag Energietransitie bij Renovatie, naar de passief bouwen standaard? 9 oktober 2008 Inhoud 1981 Inhoud 1984 Inhoud 1997 Inhoud
Nadere informatiePROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF
PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per
Nadere informatieDe weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst
De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E
Nadere informatieVan Energiebesparen naar CO2-neutraal
17 mei 2017, SP Eindhoven Van Energiebesparen naar CO2-neutraal Kans en bedreigingen in de huursector Jaap van Leeuwen (Woonbond) Klimaatontwikkeling: Gemiddelde temperatuur in 2017 tov gemiddelde 1950-1980
Nadere informatieWinst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis
Winst en comfort uit duurzaamheid Bouw op onze kennis Even voorstellen "Het verschil tussen gewoon en uitzonderlijk is vaak dat kleine beetje extra, waarin samenwerking en krachtenbundeling mijn drijfveer
Nadere informatieBewoners ervaringen verduurzamen woning. 8 mei 2019 Frans den Braber
Bewoners ervaringen verduurzamen woning 8 mei 2019 Frans den Braber Wat is BENG! Biltse Energie Neutrale Gemeenschap www.beng2030.nl BENG! is een lokale duurzame energie coöperatie. BENG! werkt aan een
Nadere informatieHAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING
HAAL MEER ENERGIE UIT JE HUIS START MET ENERGIEBESPARING BEZIG MET EEN KOOPHUIS EN HYPOTHEEK? OF AAN HET KLUSSEN EN VERBOUWEN? 8 redenen om te starten met energiebesparing: Je hebt direct lagere energiekosten
Nadere informatieZEN en BENG Op weg naar de praktijk
ZEN en BENG Op weg naar de praktijk Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 BENG (hoe) is het haalbaar? BENG is de basis voor ZEN Vragen: Zijn de voorlopige eisen haalbaar? Wat zijn de knelpunten?
Nadere informatieAardgasvrij en BENG gaat goed samen
Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Harm Valk / Nieman Groep Luc Bakker / Nijhuis Bouw Workshop ZEN-Aardgasvrije nieuwbouw 29 maart 2018 BENG 1 Waarde van BENG Vraagbeperking BENG 1 Samenhang BENG 2 Hernieuwbare
Nadere informatieEnergie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter
Energie besparing en woning verbetering voor VvE s sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter Onderzoek doen en experimenteren met als doel: Mensen prettig laten wonen, leven en werken Experiment:
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Subsidies en regelingen ~38% Energielabel D of lager Anticiperen op
Nadere informatieToekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA
Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober 2017 Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA Agenda Korte terugblik 4 juli Stand van zaken programma van eisen Wensen en aanbevelingen
Nadere informatieIntroductie op de NOM-verkenning Joop Neinders
Introductie op de NOM-verkenning Joop Neinders joop.neinders@e3advies.nl 06-46620007 Waarom een NOM-verkenning 01 02 03 04 05 Problemen met onderhoud Gunstige financiering Mogelijk lucratief Energie besparen
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Woningen energieneutraal renoveren: hoe doe je dat? Leer hoe bestaande woningen energieneutraal te renoveren zijn. Met als belangrijkste ingrediënten: terugdringen van de energiebehoefte
Nadere informatieNo-Regret investering
No-Regret investering Ir. Bert van Dorp, David van der Wal 17 december 2018 2 3 4 5 Isoleren: do s en don ts Vocht moet van binnen naar buiten Spouwmuurisolatie: betrek een specialist Kierdichting is nodig
Nadere informatieDeelplan 5 Geeren-Zuid 1. Resultaten onderzoek NOM-ready 2. Voorstel geriefverbeteringen 3. Sociaal plan 4. Website 5. Voorlopige planning
Deelplan 5 Geeren-Zuid 1. Resultaten onderzoek NOM-ready 2. Voorstel geriefverbeteringen 3. Sociaal plan 4. Website 5. Voorlopige planning Vastgoedontwikkeling, Marieke Keyzer, 23-11-2015 Inhoud presentatie
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden
Nadere informatieGroen of 50 tinten Groen. Bijeenkomst VTW 9 mei 2019 Dick Janssen
Groen of 50 tinten Groen Bijeenkomst VTW 9 mei 2019 Dick Janssen Duurzaamheidsvisie De Woonplaats Wij denken en doen duurzaam Trias energetica Wensen van bewoners en bevorderen een juist gebruik van de
Nadere informatieEnergietransitie Caldomus
Energietransitie Caldomus Werkwijze transitieplan Bottom-up aanpak Gebouw centraal Gebouw- en gebiedgebonden maatregelen Participatie Transparante werkwijze Uitnodiging tot participatie: actief of passief
Nadere informatieSchothorst Amersfoort
Schothorst Amersfoort Veel voorkomende Vragen/problemen Achterstallig onderhoud Verouderde installaties Klachten over tocht en kou Ventilatie problemen ( buitenluchtkwaliteit en binnenklimaat) Verouderde
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 2 juli 2015. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31
Nadere informatiePLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG
Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,
Nadere informatieDuurzaam Bouwloket. Voor onafhankelijke informatie en advies over:
Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies ~45% Energielabel D of lager Een gemiddeld
Nadere informatieSander Leenders Directeur Energie+, innogy NL
De energetische MJOP Welkom namens Essent en GEAS Sander Leenders Directeur Energie+, innogy NL 2 Vier megatrends waar we als energiebedrijf op inspelen Decarbonisatie Decentralisatie Digitalisering Democratisering
Nadere informatieNul op de Meter businesscase nieuwbouw
Nul op de Meter businesscase nieuwbouw Kan het financieel uit? Jeffrey Mennen relatiemanager corporaties bij Stroomversnelling Sean Vos SlimRenoveren, expertpool Stroomversnelling maandag 16 oktober 2017
Nadere informatieBENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen
BENG Bijna Energie Neutrale Gebouwen 1. Introductie 2. BENG methodiek 3. EPC versus BENG 4. Hoe kunnen we hierop inspelen? 1. BENG Introductie Introductie Nederlandse versie van de Europese wetgeving nearly
Nadere informatieCORPORATIES: ZONNESTROOM EN
CORPORATIES: ZONNESTROOM EN -- FINANCIERING Solar Solutions International, 22 maart 2017 Bart Jansen Atrivé WIE IS ATRIVÉ? Adviesbureau op het gebied van Wonen Woningcorporaties & gemeente/overheid Duurzaamheid:
Nadere informatieZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten
ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 12 praktijkprojecten grondgebonden 2 1 Fitten naar BENG Alle woningen zijn op BENG gebracht Combinatie van
Nadere informatieItho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening
Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen
Nadere informatieMartin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen
Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?
Nadere informatieRegiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG
Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG Maart 2017 ing. A.F. (André) Kruithof Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma 1. Overige wijzigingen (Regeling) Bouwbesluit 2. Van EPC (energie prestatie coëfficiënt)
Nadere informatieEnergieneutraal via de Passief bouwen route
Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet
Nadere informatieSlimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen
Slimme keuzes voor woningconcepten met warmtepompen Interactie tussen gevelisolatie, ventilatiesystemen en capaciteit warmtepompsystemen Per 1 januari 2015 worden de EPCeisen aangescherpt. Voor woningen
Nadere informatieEnergiebesparing Industrie. Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen
nergiebesparing Industrie Nieuwe proposities warmtenetten voor bestaande gebouwen cvketel cvketel cvketel cvketel cvketel gas elektric iteit cvketel cvketel cvketel Huidige situatie portiekflat Portiek
Nadere informatieOndanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden
Ondanks dat deze presentatie met zorg gemaakt is kunnen aan de kostenramingen en besparingen geen rechten ontleend worden EN ER GIE Nieuwegein Ik wil wel verduurzamen, CO 2 verminderen en geld besparen
Nadere informatieInformatiebijeenkomst VvE s. Oegstgeest 1 april 2019
Informatiebijeenkomst VvE s Oegstgeest 1 april 2019 Klik om de titelstijl van het model te bewerken ing. J.J. (Jacco) van de Sandt Energie- en bouwkundig adviseur Stichting VvE Belang VVE ELLEN, ASSEN
Nadere informatieDe klimaatdoelen van Parijs komen met deze aanpak binnen handbereik. SSW Van Houtenweg. Het verhaal SSW Van Houtenweg.
Het verhaal CHIEL Het bijzondere project aan de van Houtenweg demonstreert hoe sociale woningbouw vergaand verduurzaamt en daarbij comfortabel, gezond en betaalbaar wordt. De klimaatdoelen van Parijs komen
Nadere informatieNul op de Meter SV Koop / SV Huur Velddag Nieuw Buinen. 19 mei2016
Nul op de Meter SV Koop / SV Huur Velddag Nieuw Buinen 19 mei2016 Roland van der Klauw Voorzitter werkgroep Woningwaarde Energiesprong / platform 31 Stroomversnelling NRG031 Wocozon Programma Wat is Nul
Nadere informatieWarmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw
Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Door Willem Hooijkaas Voorzitter Nederlands Platform Warmtepompen Platform Warmtepompen Stuurgroep Stuurgroep Aandachtspunten presentatie: Duurzaam & Gasloos (bouwkundige)
Nadere informatieEnergiezuinig bouwen; Wat is wat?
Inhoud 1. Prestaties... 2 Nul-op-de-meter (NOM)... 2 Nul-op-de-rekening... 2 BENG (Bijna energieneutraal gebouw)... 2 Energieleverend... 2 All-electric... 3 Energieneutraal... 3 Energieprestatievergoeding
Nadere informatieHet kan minder! ing. P. Hameetman
Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en
Nadere informatieZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen
ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 22 maart 2016 Routekaart BENG 22-3-2016 2 BENG Drie indicatoren Lijkt op de PHPP 1. Energiebehoefte
Nadere informatieInfoavond 8 oktober 2015 Yvonne Feuerhahn. Hoe begin je? Met het duurzamer maken van je huis?
Infoavond 8 oktober 2015 Yvonne Feuerhahn Hoe begin je? Met het duurzamer maken van je huis? Yvonne Feuerhahn ambassadeur adviseur architect Sinds 2010 dagelijks bezig met het verduurzamen van bestaande
Nadere informatie10 extra duurzame woningen, Ranastraat
10 extra duurzame woningen, Ranastraat Agenda Voorstellen Gemeente Zuidhorn Zuidhorn en De Oostergast Ranastraat EPC 0,0 en NOM Klimaatgarant Woningtypen Verkoopprocedure Vragen Even voorstellen.. Luit
Nadere informatieKe u ze p l a n e n e rg i e - e n i n stallatieconcept. K e i z e r l i b e l Te r B o r c h 2 9 n o v e m b e r
Ke u ze p l a n e n e rg i e - e n i n stallatieconcept K e i z e r l i b e l Te r B o r c h 2 9 n o v e m b e r 2 0 1 7 C o n t a c t g e g e v e n s BV Bouwbedrijf KOOI Appingedam Kanaalweg 4 9902 AN
Nadere informatieEnergielabel en Bodemenergie
Energielabel en Bodemenergie 10 oktober 2017 Gebruikersoverleg bodemenergie Silvia van den Heijkant Sweegers en de Bruijn Adviseur duurzaamheid SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische
Nadere informatieneutraal & aardgasvrij
Op naar CO 2 neutraal & aardgasvrij UW NAVIGATIE NAAR TOEKOMSTBESTENDIG CO 2 NEUTRAAL EN/OF AARDGASVRIJ WONEN KAW architecten en adviseurs Juni juni 2018 Voegt u graag daad bij het woord? Wilt u een concrete
Nadere informatieBENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie
BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie Ir. Harm Valk Nieman Groep 6 12 2016 BENG: op weg naar energieneutraliteit BENG => Bijna Energie Neutrale Gebouwen = nzeb => nearly Zero Energy
Nadere informatieAgenda Energie Team Salland Opening door wethouder van Loevezijn Presentatie Duurzaam Heeten Voorbeeldwoning Heeten Voorstellen Verbeter & Bespaar Afsluiting (ca. 20.30 uur) Duurzaam Heeten Bleerspad GFTOK
Nadere informatieSV Koop NoM Masterclass Taxatie & Finance. 12 Oktober 2015
SV Koop NoM Masterclass Taxatie & Finance 12 Oktober 2015 Roland van der Klauw Voorzitter werkgroep Woningwaarde Energiesprong Platform 31 NRG031 Wocozon De belofte Wat is Nul op de Meter? Wie is daar
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieistades Samenwerking in de keten Ontwikkeling, realisatie en instandhouding van duurzame woningen
istades Samenwerking Ontwikkeling, realisatie en instandhouding van duurzame woningen Samenwerking voor duurzame woningen Voor de ontwikkeling, realisatie en beheer van duurzame woningen werken Brink Climate
Nadere informatieResultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG
Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG 3 november 2016 ing. A.F. (André) Kruithof Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma 1. Inleiding BENG indicatoren & voorlopige eisen 2. BENG-uitkomsten praktijkprojecten
Nadere informatieDE FINANCIËLE HAALBAARHEID VAN EEN CO 2
DE FINANCIËLE HAALBAARHEID VAN EEN CO 2 NEUTRALE ENERGIEVOORZIENING IN DE CORPORATIESECTOR Februari 2017 INLEIDING HET DOEL VAN DIT ONDERZOEK IS OM TE BEPALEN OP WELKE TERMIJN CO 2 NEUTRALITEIT IN DE CORPORATIESECTOR
Nadere informatieNEUTRAAL EN AARDGASVRIJ OP NAAR CO 2. -neutraal en/of aardgasvrij wonen. Uw navigatie naar toekomstbestendig CO 2. Bepaal je eigen route naar CO 2
P NAAR C 2 NEUTRAAL EN AARDGASVRIJ Uw navigatie naar toekomstbestendig C 2 -neutraal en/of aardgasvrij wonen Bepaal je eigen route naar C 2 -neutraal en aardgasvrij, met een toekomstbestendig, gewild en
Nadere informatieRoute kaart naar aardgasvrij
Route kaart naar aardgasvrij Aanpak en benadering Bewoner/eigenaar: Comfort / gezondheid Lagere woonlasten Waarde / toekomst Maatregelen: Isolatie en ventilatie Installatie Duurzame energie No-Regret 2
Nadere informatieGemeente Baarn. Provincie Utrecht
Gemeente Baarn Provincie Utrecht Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke informatie en advies over: Duurzaam (ver)bouwen Energie besparen Zelf duurzame energie opwekken Duurzame financiering Subsidies Uitdaging:
Nadere informatieNul op de Meter Stroomversnelling Velddagen. 9 juni 2016
Nul op de Meter Stroomversnelling Velddagen 9 juni 2016 Roland van der Klauw Voorzitter werkgroep Woningwaarde Energiesprong / platform 31 Stroomversnelling NRG031 Wocozon Programma Wat is Nul op de Meter?
Nadere informatieStaal en duurzaamheid
Staal en duurzaamheid ENDIS strategie Optimaal gebruik van staal Een energieneutraal gebouw De hoogst mogelijke classificatie in BREEAM-NL Een betaalbaar en financieel rendabel gebouw Integraal ontwerp
Nadere informatiePassiefbouwen. Waarom Passiefbouwen? Wat is Passiefbouwen? Wat zijn de voordelen van Passiefbouwen? Wat zijn de (meer)kosten van Passiefbouwen?
Passiefbouwen Waarom Passiefbouwen? Wat is Passiefbouwen? Wat zijn de voordelen van Passiefbouwen? Wat zijn de (meer)kosten van Passiefbouwen? Waarom is er niet meer Passief gebouwd? Waarom Passiefbouwen?
Nadere informatieInformatieavond energiebesparing en comfortabel wonen. Opening wethouder Binnendijk
Informatieavond energiebesparing en comfortabel wonen Opening wethouder Binnendijk Programma 1. Welkom door Wethouder Binnendijk 2. Bewonersinitiatief Klimaat in jouw straat 3. Introductie wijkaanpak;
Nadere informatieAardgasvrije nieuwbouw
Aardgasvrije nieuwbouw Het kan, nu alleen nog doen Peter-Paul Smoor/Wienand van Dijk 02-10-2017 Doel van vandaag Komen tot commitment voor een gezamenlijke aanpak om z.s.m. aardgasvrije nieuwbouw te realiseren
Nadere informatieAAN DE SLAG MET HET PLAN VAN AANPAK CO 2 -NEUTRAAL
AAN DE SLAG MET HET PLAN VAN AANPAK CO 2 -NEUTRAAL EEN PLAN VAN AANPAK CO 2 -NEUTRAAL OPSTELLEN IN VIER STAPPEN Wat Waarom Hoe 1. Stel motivatie, afbakening, definities, overtuigingen en strategische uitgangspunten
Nadere informatiePresentatie VvE SEINENERGIE. VOOR duurzame ontwikkeling
Presentatie VvE Winnaar Nationaal Energieprijs 2004 Winnaar Nationaal Energie Toekomst Trofee 2005 Genomineerd Nationaal Energie Toekomst Trofee 2006 2e Prijs Nationaal Energie Toekomst Trofee 2007 European
Nadere informatieEPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,
EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieEize-Jan Bakker Pieter Nap
Eize-Jan Bakker Pieter Nap Wie is BENG www.beng2030.nl Energiecoöperatie BENG! is in juli 2013 opgericht en groeit sindsdien gestaag. We hebben inmiddels meer dan 300 leden en 20 bedrijfsleden. De doelstelling
Nadere informatieSchilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII
Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken
Nadere informatieAan de slag met verduurzaming van gebouwen
Aan de slag met verduurzaming van gebouwen Seminar Finance Ideas, 11 oktober 2018 Philip Blaauw directeur-oprichter Winst op drie gebieden PEOPLE PLANET PROFIT Ontzorging Energiebesparing Voldoen aan regelgeving
Nadere informatieInformatiebijeenkomst energiebesparing Lekkerkerk
Informatiebijeenkomst energiebesparing Lekkerkerk Programma 1. Welkom 2. Introductie wijkaanpak 3. Belangrijkste resultaten maatwerkadviezen Kleine maatregelen Isolatiemaatregelen 4. Aanbod Isolatiespecialist
Nadere informatieHilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp
Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp Energieavond Hilversum Kerkelanden, Zeverijn en Rode Dorp 17 mei 2016 Wat kunt u verwachten Hilverzon & Kerkelanden Leeft! Ambitie gemeente Hilversum Wie is
Nadere informatieFinanciële overheidssteun t.b.v. de huursector
Financiële overheidssteun t.b.v. de huursector Constan Custers RVO.nl Bijeenkomst d.d. 10 november 2016 Subsidies stapelen mag Voorbeeld: van E.I. > 2,7 (G) naar NOM - 9.500 STEP - 2.000 ISDE lucht-waterwarmtepomp
Nadere informatieDNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities. Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext
DNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext Diverse groepen binnen de DNA gaan op basis van no cure no pay CPO s nieuwe stijl oprichten met
Nadere informatieenergiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe
energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)
Nadere informatieFontys Hogescholen Elise Ritzen Junior projectmanager Marlie Dix Communicatie adviseur
Fontys Hogescholen 30.05.2018 Elise Ritzen Junior projectmanager e.ritzen@mijnwater.com Marlie Dix Communicatie adviseur m.dix@mijnwater.com 1 Mijnwater BV 2012 Programma 14.00: aankomst Heerlen 14.05:
Nadere informatieEnergie voor de toekomst I TVVL Kennisplein
1 2 2 1 PODIUM ENERGIE VOOR DE TOEKOMST 3 3 BENG-eisen Laatste stand en ontwikkelingen door: André Kruithof ENERGIE VOOR DE TOEKOMST TVVL KENNISPLEIN 4 2 BENG de opvolger van de EPC Bijna EnergieNeutrale
Nadere informatieDirk Vanhoudt. Onderzoeker. VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek)
Dirk Vanhoudt Onderzoeker VITO (Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek) De rol van groene warmtenetten in de renovatie van woningen Inhoudstafel 1. De Vlaamse huizenmarkt 2. De energieprestatieregelgeving
Nadere informatie22 november 2017, Early Bird Meeting Westerbork Routekaart naar CO2-neutraal RVO door W/E en Woonbond
22 november 2017, Early Bird Meeting Westerbork Routekaart naar CO2-neutraal RVO door W/E en Woonbond Jaap van Leeuwen (Woonbond) Thijs Kurstjens (W/E adviseurs) Energiecoaches in Drenthe Twee parallelle
Nadere informatie