MEMO. Sweerts de Landasstraat DG Arnhem Gemeente Sint Anthonis

Transcriptie

1 MEMO Aan: - Gemeente Sint Anthonis Van: - Buro SRO Datum: Onderwerp: - Memo water Ondernemerspark Stevensbeek Sweerts de Landasstraat DG Arnhem arnhem@buro-sro.nl Inleiding De initiatiefnemer en eigenaar van een perceel aan de Kloosterstraat in Stevensbeek is voornemens een ondernemerspark te realiseren met kleinschalige woon-werklocaties. In de huidige situatie heeft het perceel een agrarische bestemming. De locatie aan de Kloosterstraat is reeds in de opgestelde Dorpsvisie Stevensbeek aangewezen als potentiële locatie voor de uitbreiding van bedrijvigheid in het dorp. Voor de ontwikkeling van de locatie is een stedenbouwkundig ontwerp en beeldkwaliteitplan opgesteld. Hierin is de ambitie zichtbaar om een fraai en duurzaam ondernemerspark te realiseren dat de uitstraling van het dorp Stevensbeek ter hoogte van de zuidelijke dorpsentree versterkt. In het kader van de noodzakelijke bestemmingsplanprocedure moet aangetoond worden dat het initiatief uitvoerbaar is op het gebied van water. Dit betekent dat er onderzoek nodig is naar alle watergerelateerde aspecten, zoals afkoppeling van hemelwater en infiltratiemogelijkheden op het terrein en aansluiting op riolering. In deze memo wordt hiervan een overzicht gegeven. Enerzijds wordt aangegeven wat het beleid aangeeft voor de locatie (is de locatie geschikt voor waterberging of zijn er problemen op de locatie?) en anderzijds wordt de watertoets uitgevoerd (wat is de toename van de verharding?). Huidige situatie Het plangebied ligt aan de Kloosterstraat in de bebouwde kom van Stevensbeek. De Kloosterstraat is onderdeel van de hoofdroute door het dorp. Het plangebied ligt aan de rand van de kern en ligt tegen een bestaande bedrijfslocatie aan. Langs de zuidwestzijde van het plangebied ligt een watergang. Op de luchtfoto is de ligging van het plangebied met een rood vlak aangegeven. Luchtfoto met het plangebied in rood (bron: Bing Maps) Beschrijving initiatief Onderhavig initiatief betreft een kleinschalig ondernemerspark met woon-werklocaties aan een lusvormige ontsluitingsweg aan de zuidzijde van Stevensbeek. Het ondernemerspark is duurzaam en eigentijds met

2 een fraaie uitstraling. Het ondernemerspark heeft een kleinschalige en informele sfeer, passend bij de dorpse sfeer van Stevensbeek. Ontwerpschets Ondernemerspark Stevensbeek Nieuwe schets met alleen fase 1 In het oorspronkelijke ontwerp van het ondernemerspark is een zonering in de bebouwingswijze gehanteerd: Meer stenig aan de noordzijde overgaand een groener en open aan de zuidzijde. In de noordzone van het ondernemerspark zijn de bedrijfsruimten met inpandige bedrijfwoning gelegen. De bedrijfsbebouwing bestaat hier uit één bouwmassa. In de middenzone zijn de tuinen groter en zijn de woning en de bedrijfsruimte twee losse bouwmassa s. Aan de west- en zuidzijde ligt een brede strook met groen, waar zichtlijnen lopen naar het open landschap en waar ruimte is voor waterberging (wadi). Deze strook met groen speelt ook een belangrijke rol in de representatieve uitstraling van het terrein. In overleg met de gemeente en na gesprekken met potentiële belangstellenden is ervoor gekozen alleen de eerste fase van het park mogelijk te maken. Het gaat daarbij om circa 4 woon-werkkavels. Het plan zoals dat nu door het bestemmingsplan (waar deze memo water onderdeel van uitmaakt) mogelijk wordt gemaakt, is in de rechter afbeelding te zien. Beleid Waterschap Waterbeheerplan Aa en Maas De Europese Kaderrichtlijn Water stimuleert (en eist in sommige gevallen) integratie van beleidsplannen en maatregelen die kunnen bijdragen tot verbetering van de waterkwaliteit. De aandacht dient uit te gaan naar een samenhang tussen water en de ruimtelijke ontwikkeling. De Kaderrichtlijn water heeft op gemeentelijk niveau haar uitwerking in een Maatregelenplan (2008). Dit Maatregelenplan is gezamenlijk bevestigd in het Stroomgebiedbeheerplan Aa en Maas (22/12/2009). Binnen het beheergebied is het waterschap Aa en Maas verantwoordelijk voor het waterkeringenbeheer, het waterbeheer en het transporteren en zuiveren van afvalwater. Daarbij worden de volgende maatschappelijke doelstellingen voor water gehanteerd: veilig en bewoonbaar beheergebied, voldoende water, schoon water en, natuurlijk en recreatief water. De hiervoor genoemde doelstellingen worden in acht genomen bij het ontwikkelen van het Ondernemerspark Stevensbeek. Oppervlaktewater Langs de zuidwestzijde van het plangebied ligt een leggerwatergang, die ook is aangegeven op de Keurkaart van het waterschap. Op bijgevoegd kaartbeeld is dit te zien. pagina 2 van 7

3 Uitsnede keurkaart 4 Waterschap Aa en Maas Het beheer en onderhoud van leggerwateren om de waterhuishouding te reguleren is een belangrijke taak van het waterschap. Door toenemende gronddruk in het beheersgebied en de wensen van de ingelanden om optimaal gebruik te maken van de ruimte wordt op veel plaatsen de kant van de watergang opgezocht. Dit betekent veelal dat daarmee het beheer en onderhoud van leggerwateren wordt bemoeilijkt. Om deze reden is in de Keur een verbod opgenomen om binnen 5,00 meter breedte uit de insteek aan beide zijden van leggerwateren obstakels te plaatsen of te hebben. Gelet op de waterhuishoudkundige belangen is het noodzakelijk om deze 5,00 meter zone ten behoeve van onderhoudswerk vrij te houden van alle obstakels. In het plan voor het Ondernemerspark Stevensbeek is op deze strook dan ook geen bebouwing aangegeven. Waterkansenkaart De waterkansenkaart toont de belangrijkste, ruimtelijk relevante waterthema s op een groot schaalniveau in Oost-Brabant. Op de waterkansenkaart is direct zichtbaar waar in een gebied het beste ruimtelijke ontwikkelingen kunnen plaatsvinden zonder wateroverlast. De kaart ondersteunt hiermee het watertoetsproces. Uitsnede Waterkansenkaart rondom Stevensbeek In de waterkansenkaart zijn bij het plangebied geen maatregelen aangegeven. Het plangebied heeft een gemiddelde grondwaterstand die dieper ligt dan 70 cm onder maaiveld. Watertoets Het doel van de watertoets is waarborgen dat waterhuishoudkundige doelstellingen expliciet en op evenwichtige wijze in beschouwing worden genomen bij alle waterhuishoudkundig relevante ruimtelijke plannen. pagina 3 van 7

4 Het waterschap Aa en Maas toetst de waterparagraaf op onderstaande punten. Voorkomen van vervuiling Wateroverlastvrij bestemmen (locatie ligt hoog en droog genoeg) Waterschapsbelangen: Meervoudig ruimtegebruik (van bijvoorbeeld een wadi) Water als kans (meerwaarde aan plan) Hydrologisch neutraal ontwikkelen Gescheiden houden van schoon en vuil water Doorlopen van de afwegingsstappen: hergebruik-infiltratie-buffering-afvoer Voorkomen van vervuiling Bouw en renovatie belast het milieu. Het waterschap streeft ernaar om verontreiniging zoveel mogelijk te voorkomen. Het voorkomen van vervuiling is een randvoorwaarde voor de watertoets en zal ook in onderhavige ontwikkeling meegenomen worden. Om verontreiniging van het (grond) water te voorkomen worden bij de bouw geen uitloogbare bouwmaterialen toegepast. Wateroverlastvrij bestemmen Bij de locatiekeuze voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moet gezocht worden naar een plek die hoog en droog genoeg is. In onderhavige situatie is dit het geval, er is geen overlast bekend. Waterschapsbelangen Bij uw bouwproject kunnen verschillende waterschapsbelangen spelen: Ruimteclaims voor waterberging. Ruimteclaims voor de aanleg van natte ecologische verbindingszones en beekherstel. Aanwezigheid en ligging watersysteem. Aanwezigheid en ligging waterkeringen. Aanwezigheid en ligging van infrastructuur en ruimteclaims t.b.v. de afvalwaterketen in beheer bij het waterschap. Naast het plangebied is en leggerwatergang gelegen. Hiervoor wordt een 5,00 meter zone ten behoeve van onderhoudswerk vrijgehouden van alle obstakels. Meervoudig ruimtegebruik Gebruiksfuncties kunnen worden gecombineerd. Een wadi kan bovengronds ook worden ingericht en beheerd als speelterrein voor kinderen. In het plan voor het ondernemerspark zal de wadi onderdeel zijn van een groenstrook, die vooral benut zal worden als kijkgroen. Water als kans Water kan een meerwaarde geven aan een plan. Er kan meer gebruik worden gemaakt van de belevingswaarde van water. Veel mensen waarderen immers een mooie waterpartij met bijbehorend groen. In het plan voor het ondernemerspark zal de wadi onderdeel zijn van een groenstrook, die door de aanwezigheid van een wadi extra dimensie krijgt. Hydrologisch neutraal Ontwikkelen (HNO) We hanteren het principe van hydrologisch neutraal ontwikkelen: de nieuwe watersituatie moet minimaal gelijk blijven aan de uitgangssituatie. Hierbij mag de grondwaterstand niet verlaagd worden. Bij transformatie van landelijk naar bebouwd gebied mag de oorspronkelijke landelijke afvoer niet overschreden worden. Het waterpeil moet aansluiten bij de optimale grondwaterstanden. Zie hiervoor de berekeningen in de volgende paragraaf. pagina 4 van 7

5 Vuil water en hemelwater scheiden Vuil water hoort thuis in het riool. Schoon hemelwater wordt afgevoerd naar de bodem of watergang. Het waterschap gaat niet akkoord met de aanleg van nieuwe gemengde rioolstelsels. In onderhavig initiatief is een gescheiden rioolstelsel uitgangspunt bij de ontwikkeling. Zie hiervoor de volgende paragraaf. Hergebruik > infiltratie > buffering > afvoer Bij de afvoer van schoon hemelwater moeten de stappen hergebruik > infiltratie > buffering > afvoer gehanteerd worden. Hergebruik van regenwater is interessant bij grootschalige voorzieningen als scholen en kantoorgebouwen. Het verzamelde regenwater dient voor de spoeling van de toiletten, voor de tuin of voor wasmachines. Bij kleinere percelen is infiltratie in de bodem de beste oplossing. Dit kan bijvoorbeeld via de natuurlijke weg bij heel grof zand en een lage grondwaterstand, via kiezels of een infiltratiesysteem. Als dit geen optie is, kan gekozen worden voor de buffering van het water in een waterberging, om overstroming tijdens zware regenval te vermijden. Een laatste mogelijkheid is het vertraagd afvoeren van een neerslagpiek naar een leggerwatergang. Zie hiervoor de volgende paragraaf. Uitwerking en berekeningen watertoets Om te onderzoeken of het initiatief hydrologisch neutraal ontwikkeld kan worden, is het van belang om te weten om welke oppervlaktes het gaat. Op bijgevoegde afbeelding is de verbeelding van het bestemmingsplan te zien. De totale oppervlakte van het plangebied is m2. De oppervlakte van het groen is m2. Het oppervlak dat bestemd is voor verkeer bedraagt m2. Het bestemmingsvlak voor de bebouwing is voor de noordelijke strook m2 (waarvan minimaal 15% groen ingericht). De toename van de hoeveelheid verhard oppervlak is in totaal (3.070 *85%)=3.659,5 m2 Overzicht voorlopige verbeelding bestemmingsplan Waterberging hemelwater De drie Brabantse waterschappen, Aa en Maas, De Dommel en Brabantse Delta hebben hun keuren geharmoniseerd. Als onderdeel van dit harmonisatietraject hanteren de waterschappen sinds 1 maart 2015 dezelfde (beleids)uitgangspunten voor het beoordelen van plannen waarbij het verhard oppervlak toeneemt. pagina 5 van 7

6 Voor een toename van het verhard oppervlak tussen de m2 en m2 kan de vereiste compensatie berekend worden door de toename van het verhard oppervlak (m2) te vermenigvuldigen met een waterschijf van 60 mm (0,06 m). Daaruit volgt de omvang van de vereiste compensatie in kubieke meters (m3). De kaart Algemene regel afvoer regenwater door verhard oppervlak 2015 geeft vervolgens aan of voor een specifieke locatie met minder compensatie volstaan kan worden. Deze kaart is gebaseerd op een combinatie van locatiespecifieke bodemkundige en hydrologische omstandigheden. Hieronder is een uitsnede afgebeeld van deze kaart. Gevoeligheidskaart Aa en Maas De kaart kent drie verschillende gevoeligheidsgebieden. Gevoeligheidsfactor 1 (vermenigvuldigt de berekende compensatie met één) geeft aan dat alleen met de volledige compensatie volstaan kan worden. Gevoeligheidsfactor ½ (vermenigvuldigt de berekende compensatie met een half) geeft aan dat met de helft van de berekende capaciteit volstaan kan worden. Tenslotte geeft gevoeligheidsfactor ¼ (vermenigvuldigt de berekende compensatie met een kwart) aan dat met ¼ van de berekende capaciteit kan worden volstaan. In het plangebied is de gevoeligheidsfactor 1 (groene kleur). De rekenregel luidt dus als volgt: Benodigde compensatie (in m 3 ) = Toename verhard opp. (in m 2 ) * Gevoeligheidsfactor * 0,06 (in m) Dit resulteert in een benodigde compensatie van 3.659,5 * 1 * 0,06 = 219,57 m 3 In het plan is een groene ruimte opgenomen, die benut kan worden voor de waterberging. Deze groene ruimte heeft een totale oppervlakte van m2. Hierin is ruimte voldoende om de genoemde hoeveelheid waterberging in te passen. Dit kan op verschillende manieren: Ondergrondse infiltratievoorziening (grindkoffer, ondergrondse bergingskelder, kratten, of waterdoorlatende bestrating) Bovengrondse infiltratievoorziening (leegloopveld, vloeiveld, infiltratiegreppel of wadi) IT-riool In overleg met de deskundige van gemeente en/of waterschap zal bepaald worden welke oplossing het beste kan worden gebruikt en welke consequenties dit heeft voor de terreininrichting. Dit zal in een later stadium, wanneer het civieltechnisch ontwerp van het ondernemerspark gemaakt wordt, duidelijk worden. Van belang is in dit stadium dat er voldoende ruimte is voor waterberging en dat de bodemopbouw pagina 6 van 7

7 geschikt is voor infiltratie. Dit laatste zal ter plekke moeten worden bekeken en dit kan consequenties hebben voor het type waterberging dat wordt gekozen. Technische maatregelen kunnen daarbij noodzakelijk zijn. Wel kan geconcludeerd worden dat er in de groenstrook voldoende ruimte is voor waterberging. Demping sloot noordzijde en compensatie hiervan. De bestaande sloot aan de noordkant van het terrein zal gedempt worden. De sloot heeft geen waterstaatkundige functie, maar het dempen ervan dient wel gecompenseerd te worden. Dit zou kunnen door het iets ruimer dimensioneren van de in het plan opgenomen wateropvang. Hiervoor is ruimte voldoende aanwezig in de groenstrook. De exacte berekening voor de compensatie zal met het waterschap doorgenomen worden bij de civieltechnische uitwerking van het plangebied. Aansluiting op riool PM: aansluiting bespreken met gemeente Sint Anthonis. Informeel overleg met Waterschap In het kader van het initiatief is op verzoek van de initiatiefnemer telefonisch en per mail overleg gevoerd met Martijn van Heereveld van het Waterschap Aa en Maas. Het telefonisch overleg heeft plaatsgevonden op 13 september Het schetsontwerp is daarna per toegestuurd met een toelichting over het watersysteem. In het overleg is door het waterschap bevestigd dat de sloot aan de noordzijde gedempt kan worden, maar dat dit wel gecompenseerd dient te worden in extra wateropvang in het plangebied. Ook gaf het waterschap aan dat zij niet verantwoordelijk is voor het beheer en het onderhoud van de wadi in de groenstrook. Voor wat betreft de inrichting aan de westzijde van het terrein dient rekening gehouden te worden met een (obstakelvrije) onderhoudsstrook van 5 meter vanaf de insteek van de leggerwatergang; In 2015 is besloten het plan te wijzigen en slechts fase 1 in procedure te brengen. Hiervoor is opnieuw de watertoets uitgevoerd. Door de kleinere toename aan verharding is ook de bergingsbehoefte kleiner. Tevens is de groene ruimte groter en biedt meer ruimte om een voorziening te realiseren. Conclusie Concluderend kan worden gesteld dat in onderhavig initiatief afkoppeling van hemelwater uitgangspunt is, waarbij het water op het eigen terrein wordt opgevangen en daarna wordt geïnfiltreerd (en waar nodig vertraagd afgevoerd). Via de rekentool van het Waterschap Aa en Maas is berekend hoeveel m 3 berging nodig is en geconcludeerd is dat het perceel ruim genoeg is om voorzieningen hiervoor aan te brengen. Realisatie van het initiatief past binnen de uitgangspunten van het Waterschap Aa en Maas en is daarmee uitvoerbaar. pagina 7 van 7