Mr. A. van t Laar Juridisch advies en bemiddeling Tholenseweg PB HALSTEREN. Halsteren, 8 februari 2018

Transcriptie

1 Mr. A. van t Laar Juridisch advies en bemiddeling Tholenseweg PB HALSTEREN Halsteren, 8 februari 2018 Aan: het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom (in afschrift aan de raadsleden van Bergen op Zoom die zitting hebben in de commissie mens en maatschappij) Betreft: uitvoering Wet maatschappelijke ondersteuning, huishoudelijke hulp Geacht college, Op 4 januari 2018 heb ik een brief aan uw college verstuurd waarin is aangegeven welke problemen vier van mijn cliënten ondervinden bij de uitvoering van de Wmo door de gemeente Bergen op Zoom. Omdat een reactie uitbleef, heb ik op 29 januari 2018 een brief over dit onderwerp gestuurd naar de leden van de gemeenteraad die zitting hebben in de commissie mens en maatschappij. Wethouder mevr. drs. Y.J.J.M. Kammeijer-Luycks heeft me uitgenodigd voor een gesprek, welk gesprek op 31 januari 2018 heeft plaatsgevonden. Bij brief van 2 februari 2018 hebt u me een afschrift gestuurd van de brief van 2 februari 2018 over dit onderwerp aan de leden en duo-burgerleden van de gemeenteraad. Naar aanleiding daarvan breng ik het volgende onder uw aandacht. In mijn brief van 29 januari 2018 is het volgende gesteld. -de gemeente Bergen op Zoom schiet te kort in de procedurele uitvoering van de Wmo en de Algemene wet bestuursrecht -de gemeente Bergen op Zoom voert een inhoudelijk beleid (schoon en leefbaar huis) dat de beperkingen van met name kwetsbare cliënten onvoldoende compenseert en strijdig is met de rechtszekerheid -de gemeente Bergen op Zoom houdt op oneigenlijke gronden mijn cliënten af van rechtsbescherming en toegang tot de bezwarenadviescommissie. 1. De procedurele aspecten Het gestelde onder het eerste en derde gedachtenstreepje is aanleiding geweest om verontschuldigingen aan te bieden voor de procedurele gang van zaken en de bezwaarzaken alsnog op te pakken. Aangenomen mag worden dat binnen afzienbare tijd de bezwaren besproken kunnen worden in de adviescommissie voor de bezwaarschriften. In de brief van 2 februari 2018 is vermeld dat er op een totaal van ca cliënten op het gebied van huishoudelijke ondersteuning slechts 10 bezwaarschriften zijn ontvangen, waarvan er inmiddels drie zijn afgedaan door het nemen van een beslissing op bezwaar. Ik herken het feit dat slechts weinigen bezwaar maken. Redenen daarvoor zijn: onbekendheid met de bezwaarschriftenprocedure en het ontbreken van deskundige hulp hierbij, onbekendheid met het instituut cliëntondersteuning, de werkwijze van de professionele cliëntondersteuners waarbij cliënten niet worden geholpen bij een bezwaarprocedure en de gedachte dat van een overheidsorgaan als de gemeente niet te winnen valt. Daarnaast speelt de lange duur van de procedure een rol. Uit het vele evaluatie-onderzoek dat door gemeenten inmiddels is verricht naar de klantervaringen, blijkt dat een aanzienlijk aantal klanten niet tevreden is met de hen toebedeelde huishoudelijke hulp. Degenen die reeds voor 2015 huishoudelijke hulp ontvingen en die zijn gekort op

2 hun uren, zijn aanmerkelijk ontevredener dan de klanten die pas na 2015 voor het eerst huishoudelijke hulp ontvingen. Het feit dat er slechts 10 bezwaarschriften zijn ingediend, had moeten leiden tot een zorgvuldige voorbereiding en afwerking ervan. Als een professionele organisatie die jaarlijks vele tientallen bezwaarschriften behandelt, dit kleine aantal niet goed weet op te pakken, dan schort er iets aan de professionele houding en het administratieve proces. Eerder dit jaar heb ik een klacht ingediend over het administratieve proces bij de verwerking van meldingen en aanvragen en de terugkoppeling daarvan aan de gemachtigde. Die klacht is gegrond verklaard en er is beterschap beloofd. De vraag rijst of de gemeente Bergen op Zoom geloofwaardig kan blijven volhouden dat het gaat om menselijke fouten. Er lijkt me reden nog eens goed te kijken naar de verbetering van administratieve procedures en het cultuuraspect dat klachten en bezwaren serieus genomen moeten worden. 2. De inhoud van het beleid In de brief van 2 februari 2018 wordt vermeld dat nog wordt onderzocht of de inhoudelijke bezwaren van de heer Van t Laar terecht zijn. In het gesprek met wethouder Kammeijer heb ik de suggestie gedaan om aan de cliënten die in bezwaar zijn gegaan opnieuw een toekenning in uren te geven conform het CIZ-Protocol voor huishoudelijke ondersteuning. Ik heb verwezen naar enkele andere gemeenten in de omgeving die hiertoe zijn overgegaan na bezwaar en beroep. U hebt aangegeven hiertoe niet bereid te zijn, enerzijds omdat u recent besluiten op bezwaar hebt genomen over een drietal bezwaarschriften die eerder door de commissie zijn behandeld en omdat naar uw oordeel het beleid dat door de gemeente Bergen op Zoom wordt gevoerd en is afgestemd met de VNG, het Ministerie van VWS en de rapportage van de NDSD, in overeenstemming is met de Wmo Ik maak hierbij de volgende kanttekeningen. Contraire besluiten Door de commissie voor de bezwaarschriften is geadviseerd de bezwaren van een drietal inwoners over het resultaatgericht indiceren gegrond te verklaren en aan deze personen hun oude uren terug te geven. De commissie adviseerde een deugdelijk onderzoek in te stellen door een onafhankelijke derde en in de beslissing op bezwaar tevens melding te maken van de tijd (uren) die zal worden besteed aan de betreffende activiteiten. De commissie baseerde zich op zowel de jurisprudentie van de CRvB als de rechtbank Zeeland/West-Brabant. Meer in het bijzonder wees de commissie op de volgende punten. -de zorgaanbieder gaat uit van een vast aantal uren per cliënt per week, waardoor de cliënt na verloop van tijd weet hoeveel uur per week de hulp komt. Ten onrechte wordt inzake de tijdsbesteding geen rechtsbescherming geboden. -het leveringsplan wordt opgesteld door de zorgaanbieder. Op grond van de jurisprudentie van de CRvB dient het besluit te berusten op een objectief, door onafhankelijke, geen belang bij de uitkomst hebbende derden, te verrichten onderzoek. Het gesprek met de zorgaanbieder ziet de commissie niet als voldoende waarborg voor een deugdelijk onderzoek. Hoewel de gemeente het leveringsplan van de zorgaanbieder toetst aan het ondersteuningsplan van de Wmo-consulent, kan dit gesprek over het leveringsplan niet worden gezien als voldoende waarborg voor een deugdelijk onderzoek. De zorgorganisatie heeft er immers belang bij zo min mogelijk uren in te zetten en de Wmo-cliënt verkeert in een afhankelijke positie en is anders dan de zorgaanbieder geen professionele onderhandelaar. Omdat de gemeente niet per gewerkt uur betaalt, maar via een totaalpakket, heeft de zorgaanbieder belang bij een lage indicatie. -de door de gemeente gekozen wijze van indiceren is naar het oordeel van de commissie in strijd met het recht. Te meer daar is gebleken dat sommige zorgaanbieders bij sommige cliënten hebben aangedrongen op inkoop van extra uren voor werkzaamheden die gewoon onder de Wmo-voorziening horen te vallen.

3 Verwacht mag worden dat adviezen van de eigen adviescommissie, die goed zijn onderbouwd, gewicht in de schaal leggen. Uiteraard bestaat er voor het college de vrijheid van een advies af te wijken, maar dan dient daaraan wel een deugdelijke en overtuigende motivering ten grondslag te liggen. Die ontbreekt in dit geval. In het besluit herhaalt het college de motivering die in het primaire besluit is opgenomen, namelijk dat de cliënt voldoende wordt gecompenseerd door middel van het leveringsplan met de daarin genoemde activiteiten en frequentie. De argumenten van de commissie worden niet benoemd, niet gewogen en niet weerlegd. Hiermee wordt het fundament onder een zorgvuldige bezwarenbehandeling weggeslagen. 3. Opstelling VNG en uitspraken rechters Vanuit de VNG is voortdurend de stelling betrokken dat indiceren naar resultaat geoorloofd zou zijn, mits de concrete werkzaamheden en de daarbij behorende frequentie maar zouden worden aangegeven in een leveringsplan op te stellen door de zorgaanbieder en vast te leggen in het toekenningsbesluit. Indiceren in tijd zou dan niet nodig zijn. Verwezen werd naar de uitspraak ECLI:NL:CRVB:2016:1491, waarin de CRvB niet expliciet verwoordde dat toekenning van huishoudelijke hulp ook uitgedrukt zou moeten worden in uren. Die uitspraak is heel verschillend uitgelegd. Vrijwel alle rechtbanken hebben zich inmiddels hierover uitgesproken en in oktober 2017 ook de CRvB. De jurisprudentielijn uit mei 2016 van de CRvB is bevestigd en unaniem is geconcludeerd dat een toekenning die niet mede ziet op tijdseenheden in strijd is met de rechtszekerheid. Er zijn geen uitspraken gedaan die het standpunt van de VNG ondersteunen. Aan de kwaliteitsmedewerker van de gemeente Bergen op Zoom heb ik in het najaar van 2017 een set rechtbankuitspraken toegezonden als onderdeel van de bezwarenbehandeling. Aanvullend wordt verwezen wordt naar: -ECLI:NL:CRVB:2017:3633 -ECLI:NL:RBGEL:2018: 104 en 106 -ECLI:NL:RBNHO:2018:508 -ECLI:NL:RBLIM:2017: ECLI:NL:RBDHA:2017: ECLI:NL:RBNHO:2017:7408 en ECLI:NL:RBOVE:2017: ECLI:NL:RBZWB:2017:7805 -ECLI:NL:RBZWB:2016:5828 Hiernaast zijn nog verschillende gelijkluidende uitspraken door rechtbanken gedaan die niet zijn voorzien van een ECLI nummer. Bovenvermelde jurisprudentie houdt het volgende in. Geciteerd worden de uitspraken van de rechtbank Gelderland uit 2018: 1. Het college moet zowel ten aanzien van het te behalen resultaat als ten aanzien van de wijze waarop het resultaat moet worden bereikt een duidelijke en objectief verifieerbare maatstaf hanteren op basis waarvan getoetst kan worden of de cliënt voldoende wordt gecompenseerd in zijn beperkingen ten aanzien van het doen van het huishouden. 2. Een afdoende concrete definitie van het te verwachten resultaat ontbreekt. Niet duidelijk is wat wordt bedoeld met een schoon en leefbaar huis. Dat het college daaronder kennelijk verstaat dat de woning niet vervuilt en periodiek moet worden schoongemaakt om zo een gemiddeld aanvaard basisniveau van schoon te realiseren is naar het oordeel van de rechtbank geen voldoende en concrete invulling van het te verwachten resultaat. Er is, anders gezegd, geen sprake van een objectief te meten resultaat.

4 3. Het college heeft onvoldoende concreet gemaakt op welke wijze invulling wordt gegeven aan de toegekende maatwerkvoorziening. Niet duidelijk is wat de omvang van de huishoudelijke hulp is die aan de cliënt is toegekend. 4. Dat wordt naar het oordeel van de rechtbank niet anders doordat in het ondersteuningsplan dat onderdeel uitmaakt van het besluit de vertrekken die moeten worden schoongemaakt en de frequentie waarmee dit moet gebeuren, zijn vermeld. De rechtbank overweegt dat ook hierin geen voldoende toetsbare maatstaf is gelegen om te bepalen of er sprake is van een voldoende compenserende voorziening. 5. Het enkele vermelden van de schoon te houden vertrekken en de frequentie zonder tijdsindicatie of andere concrete objectieve en meetbare indicatoren biedt naar het oordeel van de rechtbank te weinig aanknopingspunten om te bepalen of het resultaat, een schoon en leefbaar hus, zal worden bereikt. Anders dan het college is de rechtbank van oordeel dat dit wel het geval is wanneer de omvang van de indicatie in tijd is vastgesteld op basis van objectief onderzoek uitgevoerd door derden die geen belang hebben bij de uitkomst daarvan. Het voorgaande brengt mee dat niet kan worden getoetst of deze maatwerkvoorziening een passende bijdrage levert aan het opheffen van de beperkingen van de cliënt. Het college voldoet daarmee niet aan de verplichting als bedoeld in art derde lid, van de Wmo Daar komt bij dat de feitelijke invulling van de maatwerkvoorziening op activiteitenniveau door de cliënt en de zorgaanbieder plaatsvindt. De frequentie van de werkzaamheden wordt realiter vastgesteld door de zorgaanbieder en niet door het college. Het moet er daarom voor worden gehouden dat het college een deel van de vaststelling van de rechten en plichten van de cliënt heeft overgedragen aan de aanbieder. Nu niet gebleken is van een daartoe strekkend mandaat bedoeld in art van de Wmo 2015, heeft het college de besluitvorming ten onrechte (deels) uit handen gegeven. Dat klemt te meer omdat een duidelijke maatstaf voor wat betreft de normering ontbreekt. 7. De rechtbank acht ten slotte nog van belang dat de uitvoering van de maatwerkvoorziening in vergaande mate samenhangt met de bedrijfsvoering van de aanbieder. Gelet op de indicatie in resultaten en de op het college rustende resultaats-verplichting had het op de weg van het college gelegen controle op de uitvoering van de werkzaamheden op een afdoende manier te borgen. Ter zitting is echter gebleken dat controle door het college op de uitvoering van de werkzaamheden door de aanbieder in beginsel niet plaatsvindt. 8. In navolging van de CRvB (ECLI:NL:CRVB:2017:3633) voorziet de rechtbank zelf door een aantal uren toe te kennen voor huishoudelijke ondersteuning in overeenstemming met de normen neergelegd in het Indicatieprotocol van het CIZ. Uit het voorgaande kan worden geconcludeerd dat het beleid van de gemeente Bergen op Zoom bij de rechter geen stand zal houden. Het college is hiervan op de hoogte en heeft geen moeite gedaan om bij de beslissingen op bezwaar van eind januari 2018 het advies van de commissie voor de bezwaarschriften dat in lijn was met de hiervoor geciteerde jurisprudentie, te weerleggen. Daarmee worden burgers nog langer afgehouden van de hen toekomende uren huishoudelijke ondersteuning en moeten zij hun recht halen via de rechtbank, hetgeen wederom een langdurig proces is. Omdat huishoudelijke hulp in natura niet met terugwerkende kracht kan worden toegekend, duurt het nog weer 9-12 maanden langer voordat burgers eindelijk krijgen waarop ze aanspraak hebben. Een buitenstaander zou dit kwalificeren als pesten van de burger. Het college zal dit uiteraard anders beoordelen, maar het college heeft wel de schijn tegen dat het niet naar wegen zoekt om er samen met de burger en in lijn met de jurisprudentie, uit te komen.

5 Vandaar mijn herhaalde voorstel om de kleine groep die bezwaar heeft gemaakt, tegemoet te komen en een urentoekenning te doen in overeenstemming met het CIZ-Protocol. Tot welke uitkomsten dit leidt heb ik in mijn brief van 29 januari 2018 aangegeven. Hoogachtend, Bert van t Laar Bankrekeningnummer: IBAN NL23 RABO t.n.v A. van t Laar. Telefoon of adres: a.vantlaar@planet.nl Kamer van Koophandel nr BTW nr B.02