Assessment / Nulmeting 2015 Waterschapsbedrijf Limburg

Transcriptie

1 Assessment / Nulmeting 2015 Waterschapsbedrijf Limburg Definitieve Resultaten 16 december 2015 Henrike Branderhorst, Berend Reitsma Ronnie Berg

2 Indeling rapport Bestuurssamenvatting (beschikbaar); Beschrijving assets; Bestuurlijk kader en landelijke eisen ; Toetsing aan bestuurlijk kader en landelijke eisen ; Vergelijking met andere waterschappen ( ); Ambities toekomst > 2015; Toets ambities toekomst > 2015; Vervangingsinvesteringen ; Verslag site visits rwzi s Gennep en Hoensbroek; Constateringen jaarrekeningen ; Status WBL organisatie.

3 Algemene indruk: WBL 2015 Tauw: 2 maanden, ca 250 documenten, interviews, 2 site visits; WBL intensief meegewerkt in aanleveren + lezen concepten; WBL heeft zich gehouden aan alle bestuurlijke kaders, behalve de afnameverplichting; In verleden was Profit drijfveer (doelmatigheid) lage ve prijs, maar ook soms prestaties die lager zijn dan gemiddeld in NL (rendementen verwijdering N en P); Recent Planet en People in beeld bij de waterschappen WBL acteert met planvorming en stappen (TDH Venlo); Voor toekomst diverse Planet en People projecten in de MIP. WBL is in control.

4 Toetsing bestuurlijk kader: Rwzi s en slib(eind)verwerking Beschrijving Doel WBL Oordeel Opmerking Transport Afnameverplichting 100% 89,1-94,3 % (2014) Zuiveringsprestaties Gebiedsrendement stikstof > 75 % 77,1-80,1 % In planperiode is dit vervallen en zijn individuele lozingseisen van toepassing Gebiedsrendement stikstof (op termijn) laten groeien naar % toename Gebiedsrendement fosfaat > 75 % P= % In planperiode is dit vervallen en zijn individuele lozingseisen van toepassing Gebiedsrendement fosfaat (op termijn) laten groeien naar % Steady state Afgestemd op individuele lozingseisen Individuele lozingseisen Individuele lozingseisen Aan voldoen als N,P Rendement < 75 % Aan voldoen (aanpassing in planperiode) Er wordt voor alle rwzi s aan voldaan Er wordt voor alle rwzi s aan voldaan Maatregelen en renovaties rwzi s Maatregelen Renovaties In beeld brengen Gerealiseerd slib(eind)verwerking Slibeindverwerking Heroverwegen Gerealiseerd Zie aparte tabel

5 Toetsing bestuurlijk kader: maatregelen rwzi s uit WBP s Rwzi Maatregelen WPB Uitgevoerd ? Venray Simpelveld Maatregelen hoge RWA Verbetering rwzi totaal Extra N+P verwijdering Extra N+P verwijdering Opheffen Uitbreiding in 2010 Uitbreiding in 2010 Gereed in 2015 Nereda + zandfilter medio Op termijn opheffen en aansluiting op Wijlre (juli 2021) Kerkrade Extra N+P verwijdering (KRW) Vindt plaats vanaf 2013 Meijel Onderzoek verplaatsen Onderzoek liep parallel met opstellen WBP, daarom stond het nog in WBP, terwijl al voor WBP bekend was wat er moest gebeuren. Onderzoek is dus uitgevoerd. Panheel Onderzoek verplaatsen Onderzoek liep parallel met opstellen WBP, daarom stond het nog in WBP, terwijl al voor WBP bekend was wat er moest gebeuren. Onderzoek is dus uitgevoerd. Heerlen Opheffen Gerealiseerd in 2015 Wijlre KRW maatregelen Gepland in 2017 (WBL ) Rimburg Extra N+P verwijdering (KRW) Is al gerealiseerd; voldoet al geruime tijd ruimschoots aan normen Algemene indruk is goed

6 Toetsing duurzame energie Beschrijving Doel WBL Oordeel Duurzame energie Duurzame energie tot speerpunt beleid Beleid vormen/wijzigen Beleid is gewijzigd Energiebesparing tot en met 2014 (o.b.v. gemiddelde jaarlijkse besparing van 2%) > 12 % (> 2 % per jaar) 17 % Duurzame energieproductie in jaar % Zie plaatje Alternatieve energiebronnen Nader onderzoek naar alternatieve energiebronnen Gerealiseerd Extra maatregelen nodig om in % te halen: - Terugverdientijd maatregelen door bestuur van 7 à 8 jaar op 15 jaar gezet - Quick scan: als investeren 23 mln aan maatregelen, met afname netto kosten euro per jaar, bovenop de MIP dan in % duurzaam opgewekte energie - Bovenstaande punt voorjaar 2016 naar bestuur voor besluitvorming.

7 Toetsing overige aspecten Beschrijving Doel WBL Oordeel Overige aspecten Doelmatigheid (Verontreinigingsheffing) Geen doel (Bijna) laagste verontreinigingsheffing Bestuursakkoord Water (visitatiecommissie) Reduceren kosten 5 regio s zijn koploper Samenwerking Reduceren kosten Veel Innovaties Geen doel Veel

8 Vergelijking met anderen (Rijnland, Waternet en Vallei en Veluwe) Omschrijving Oordeel 2012 Oordeel 2011/2013/2014 (Bron) BVZ Ws spiegel/ Transport Voldoen aan afnameverplichting Verlies beschikbaarheid klimaatmonitor Opmerking Beleid waterschappen afstemmen met WBL en gemeenten Geen gegevens Aandachtspunt Benchmark definitie Energie afvalwatertransport Geen gegevens goed Afvalwater zuiveren Voldoen aan lozingseisen Verwijderingsrendementen goed In toekomst door KRW maatregelen gaat rendement omhoog Energie zuiveren van afvalwater Geen gegevens WBL zit vast aan puntbeluchters + TDH Venlo zit hier nog niet in Slibverwerking Geen gegevens goed Duurzaamheid en energie Energiebesparingsmaatregelen Geen gegevens Geen gegevens WBL behoort tot middelklasse o.b.v. MJA bedrijfs-/sectorrapport. Maatregelen zijn gepland. Biogasproductie Geen gegevens TDH Venlo zit hier nog niet in, Veluwe vergist externe afvalstromen Gebruik toeslagstoffen Geen gegevens Toekomst: dosering chemicaliën gaat omhoog Klimaatvoetafdruk (CO2) Geen gegevens TDH Venlo zit hier nog niet in Duurzame energie Geen gegevens TDH Venlo zit hier nog niet in Organisatie Financiën goed Doelmatigheid en samenwerking Geen gegevens goed Innovaties Geen gegevens goed vierde plek derde plek tweede plek eerste plek

9 Vergelijking investeringen per inwoner equivalent Gerealiseerde investeringen per i.e. Waterschap / Jaar gemiddeld Vallei & Veluwe 8,91 7,92 4,75 5,70 6,82 Amstel, Gooi en Vecht 6,87 14,93 12,28 6,24 10,08 Waterschapsbedrijf Limburg 15,42 12,80 8,38 7,42 11,01 Rijnland 9,59 7,59 11,23 12,96 10,34 Gemiddeld grote vier 10,24 10,82 9,08 8,07 9,55 Gemiddeld alle Ws-en 11,98 10,64 9,38 8,79 10,20 Toekomst WBL naar 13 + PM euro/ie (zie sheet 19). PM= business cases die zich terugverdienen binnen de afschrijvingstermijn

10 Ondergrondse infrastructuur Grote onbekende opgave in Nederland; Landelijk Proeftuin persleidingen 2015: Handreiking inventarisatie en onderzoek (STOWA en RIONED) met 3 casussen: gemiddeld 0,3-1,2 leidingbreuken per 100 km per jaar; WBL laatste 5 jaar: tussen de 0,7-2,2 leidingbreuken per 100 km per jaar; WBL heeft op basis van risico s veel in beeld, historie breuken, heeft ook in beeld, wat niet in beeld is. WBL is goed voorgesorteerd om door te pakken; Recent plan van aanpak WBL beschikbaar (2015); Harde conclusies niet te trekken; Moet bestuur zich ongerust maken?: Financieel: ca per jaar o.b.v. laatste 5 jaar. WBL genoeg financiële bedrijfsreserve voor opvang calamiteiten; In algemeenheid verdient ondergrond landelijk wel (bestuurlijke) aandacht!

11 Toekomst, ambities (WBP ) 100 % afnameverplichting; Voldoen aan KRW eisen < 2027; Reductie energieverbruik tot energieneutraal; Terugwinnen grondstoffen; Aanpak nieuwe stoffen; Slibstrategie, centralisatie; Doelmatige en duurzame slibeindverwerking. Past prima in de ontwikkelingen in Nederland Maatregelen zijn door Tauw gecontroleerd, de hoogte van de investeringen niet (rapport Grontmij 2014)

12 Maatregelen versus investeringsprogramma RWZI s >2015 RWZI Voorgenomen maatregelen Uiterste realisatie data conform [27] Geplande investeringen conform meerjarenprogramma Opgenomen in MIP Realisatie/opmerking Gennep Chemische defosfatering + fijnregeling < 2016 Gerealiseerd Hoensbroek Chemische defosfatering + fijnregeling < 2016 A Gerealiseerd Kerkrade Chemische defosfatering < 2016 Gerealiseerd Heugem Chemische defosfatering + fijnregeling Meijel Chemische defosfatering + fijnregeling < 2016 B Gerealiseerd Panheel Aanpassing biologie t/m 2021 Roermond Diverse optimalisaties Simpelveld Aanpassing biologie Realisatie later in 2016 Stein Aanpassing biologie t/m 2021 Susteren Extra chemische defosfatering t/m 2024 D Ijzerdosering wordt aangezet Venray C-brondosering + fijnregeling C Weert Aanpassing biologie t/m 2019 Wijlre Aanpassing biologie t/m 2018 E A) Voor rwzi Hoensbroek zijn ook investeringen genoemd voor de jaren 2017 t/m Deze investeringen hebben betrekking op het realiseren van een nafiltratie B) Voor rwzi Meijel zijn ook investeringen genoemd voor de jaren 2020 en Deze investeringen hebben betrekking op het realiseren van een nafiltratie C) Voor rwzi Venray zijn ook investeringen genoemd voor de jaren 2019 t/m Deze investeringen hebben betrekking op het realiseren van een nafiltratie D) Op de rwzi Susteren wordt de aanwezige ijzerdosering aangezet voor 2021 E) Is in DB van 25 nov 2015 aan de orde geweest, komt uit Bestuursrapportage 3 e kwartaal: Koers rwzi Wijlre. Planning van voldoen aan P- én N-eis is haalbaar. P-eis wordt al aan voldaan, N-eis: effluent zal nabehandeld worden, gebruik makend van nafiltratie en een C-brondosering. Geen maatregelen nodig voor: Bosscherveld, Limmel, Rimburg en Venlo P&N reductie tijdig gerealiseerd overige zaken in MIP

13 Investeringen WBL tot 2015 en het MIP vanaf Totaal investeringen afvalwaterketen WBL gerealiseerd MIP Totaal Instandhouding Totaal Nieuwe Ontwikkelingen Totaal Overigen Totaal Historie: gemiddeld ca 25 mln Euro per jaar

14 Bepaling gemiddelde vervangingsinvesteringen WBL obv verleden Gemiddeld per jaar Verleden Prognose ( ) ( ) Totaal investeringen Totaal Overigen Totaal Nieuwe Ontwikkelingen Totaal Instandhouding % vervanging van instandhouding 55% Toekomst tov verleden (%) 80% Vervangingsinvesteringen De 55 % is ingeschat door WBL en Tauw door alle assets in het MIP langs te gaan; In het verleden zijn bij veel grote rwzi s onderdelen vervangen Vervangingskosten van onderdelen bij kleine rwzi s is door WBL op 80% ingeschat.

15 Overige componenten Nabezinking Actief-slibtanks Maastricht- Maastricht- Maastricht- Gennep Hoensbroek Kerkrade Meijel Panheel Rimburg Roermond Simpelveld Stein Susteren Venlo Venray Weert Wijlre Bosscherveld Heugem Limmel RWZI Onderdelen waterlijn Influentvijzels 1ste trap Influentpompen 1ste trap Influentvijzels biologie Influentpompen biologie Terreinriolering (dompelpompen) Tussengemaalvijzels 2020 Grofrooster Roostergoedverwijdering Roostergoedwaspers Zandvanger - type: JETA, DOR Zandvanger - type: goot, loopwagen Zandhark Zandvanger (zandwasser) Voorbezinktank - ruimers en toebehoren Voorbezinktank - ruimerbrug Primair slibpompen Nereda 2031 Recirculatiepompen AT Recirculatievijzel AT Mengers ANT (onderwater) Mengers ANT (hyperboloïde, bovendeks) Voortstuwers Landox Puntbeluchters Beluchtingssysteem Blower Nabezinktank (brug) - gereviseerd Nabezinktank aandrijving - gereviseerd Nabezinktank (brug) - nieuw Nabezinktank aandrijving - nieuw Retourslib Surplusslib Chemicaliëndosering Chemicaliëndosering (C bron dosering) Zandfilterinstallatie 2021 Luchtbehandeling (waterlijn) Bedrijfswaterinstallatie Effluentgemaal 2041 Voorbezinkin g Influent Bepalen vervangingsinvesteringen Technische levensduur van de assets op basis van realiteit is bepaald (expert judgement WBL-Tauw); Eerste moment van vervanging bepaald (check steekproef 2 site visits); Gebaseerd op mechanische onderdelen, C, E en B zijn daar aan gerelateerd; Via assetmodel Tauw, inclusief investeringskosten per asset worden dan per rwzi en per jaar de vervangingsinvesteringen geraamd.

16 Steekproef site visits 18 november 2015 Rwzi Gennep: Retourslibvijzels en besturing zijn oud, staan op de assetlijst voor Geen urgentie. Rwzi Hoensbroek: Slibontwatering, retourslibvijzels, blowers, aandrijving indikker en ruimers NBT s staan op de assetlijst voor Geen urgentie. Expert vraagt aandacht ruimer oude Dorr ZV (deze zit onder dek en zou wel eens op korte termijn vervangen moeten worden, dat stond niet in de assetlijst). Conclusie: assetlijst mbt levensduur klopt grotendeels

17 Vervangingsinvesteringen model Tauw (I) Van maatregelen uit MIP, kosten uit model. Daarna maatregelen en kosten uit model. Piek 2021, alles voor 2021 wat niet in MIP zit, grote bijdrage schakelkasten 50 % gemalen (10 jaar cyclus)

18 Vervangingsinvesteringen model Tauw (II) Omschrijving Vervangingsinvesteringen [mln EUR] Vervangingsinvesteringen [mln EUR] Vervangingsinvesteringen [mln EUR] Gemalen 5,1 19,1 24,2 Rwzi s 20,9 35,2 56,1 Totaal 26,0 54,3 80,3 Exclusief besturing CRK: zit niet in model van Tauw Vergelijken met inschattingen WBL

19 Toets vervangingsinvesteringen WBL-Tauw Type Vervangingsinvesteringen Investering MIP MIP MIP Model Tauw M M M M Vervanging * 80 (incl CRK) 80,3 (excl CRK) KRW maatregelen Deels KRW 22 2,5 24,5 Overig ** 71,5 Totaal Per jaar 22,5 * in MIP is vastgesteld, van : 5 maal 9 mln = 45 mln Euro ** O.a verbetering. Hierin ook nog: ICT projecten (6 M ) en dienstauto s (2,7 M ), kantoorgebouw (2,3 M ). Verdygo Maastricht 25 M. Projecten tgv afnameverplichting, technische verbetering (correctieve vervangingen): 30 M en overig 5,5 M. Verbeterprojecten die zich terugverdienen binnen de levensduur zijn niet in dit investeringsprogramma opgenomen. Deze kunnen boven op het investeringsvolume aangevraagd worden. INSCHATTING WBL KLOPT

20 Toetsing jaarrekeningen Toetsing uitgevoerd op jaarrekeningen 2011 t/m 2014; Uitgebreide en overzichtelijke jaarrekeningen; Jaarrekeningen goedgekeurd door accountant; Focus: vergelijk jaren 2011 en 2014.

21 Toetsing jaarrekeningen Belangrijkste constateringen: Positief resultaat vloeit terug naar de waterschappen; Investeringen 2013 en 2014 blijven achter bij begroting 25 miljoen begroot, besteed 14 miljoen Euro; Investeringen Simpelveld en Roermond verschoven naar 2014, vervolgens naar 2015; Uitgestelde projectinvesteringen (Verdygo / KRW staan omschreven incl. status in JR); Enkele projecten gaan niet door of zijn veranderd (goedkoper); Verschuiving van leningen van lange termijn naar korte termijn 2011: LT 186 miljoen / KT 20 miljoen Euro; 2014: LT 158 miljoen / KT 45 miljoen Euro; Per saldo schuld 3 miljoen Euro lager; Solvabiliteit: afname van 3,2 (2011) naar 1,7 (2014); Daling balans totaal van 225 miljoen naar 212 miljoen Euro Voornamelijk door daling vaste activa (hogere afschrijving dan investering); Stabiel aantal medewerkers (150 FTE) Personeelslasten 20% gestegen door inhuur van derden en cao afspraken; In 2014 sprake van 14,8 FTE vacatures (dmv inhuurkrachten/flexibele schil ingevuld).

22 Organisatie en personeel Werkwijze analyse Tauw In beeld brengen van de organisatorische en personele aspecten van WBL door Analyse van beschikbaar gestelde documenten; Groepsgesprek (interview) met drie medewerkers van WBL t.b.v. Informatievoorziening; Ordening van beelden van WBL met het 7 S model (McKinsey: Strategy, Systems en Structure, Shared values, Style, Staff en skills). Kanttekeningen bij deze werkwijze (na afstemming Twijnstra en Gudde) Tauw heeft beperkt zicht op het daadwerkelijke functioneren van de organisatie in de praktijk; Geen vooraf vastgesteld beoordelingskader en daarom terughoudend in oordeelsvorming.

23 Personeel en organisatie: bevindingen (I) WBL is een organisatie in transitie (ambitie) Van een beheersorganisatie naar een ontwikkeling gerichte organisatie; Van een starre organisatie naar een fitte en wendbare organisatie; Van een gemiddelde organisatie naar een vooruitstrevend grondstoffen-, energie- en waterketenbedrijf. WBL maakt werk van de organisatieontwikkeling en gebruikt daarbij HPO Hoge gemiddelde score vergeleken met publieke sector; zelfs beter dan profit sector; In drie jaar meetbare verbetering op 4 van de 5 aspecten; score managementkwaliteit gelijk gebleven Ingezet op management development programma.

24 Personeel en organisatie: bevindingen (II) WBL werkt aan continue verbetering en lange termijn gerichtheid door middel van strategie ontwikkelcyclus WBL heeft een ambitieus personeelsbeleid met focus op ontwikkeling en prestatie Vergrijzing: gemiddelde leeftijd 49 jaar; tussen nu 10 jaar 30% met pensioen; Strategische Personeelsplanning om kennis, vaardigheden en competenties te behouden; TOP Gesprekscyclus: zichtbaar maken van ontwikkeling en prestatie van medewerkers irt bedrijfsdoelen; Uitgebreid pakket aan HR instrumenten (periodiek medisch onderzoek, training en opleiding); Management development programma voor (plv) managers en teamleiders. Betrokkenheid + deskundigheid + ondernemerschap = innoverend vermogen: Wauter (besturingsconcept met visualiseren, bewaken en bedienen vanuit één punt); Centrale Regiekamer (besturen op afstand); Wijk van Morgen (duurzaam gebouwde omgeving, mededeling DB ); Procesinnovatie (TDH / Nereda); Verdygo (MDR) (inspelen op demografische ontwikkelingen).

25 Personeel en organisatie: geboekte resultaten Personeel en organisatie: bevindingen (II) WBL boekt resultaten op het gebied van personeel 2015: Gunstige functieverblijftijd WBL 5,3 jaar tov benchmark 9,8 jaar (Berenschot, 2015); 2015: Gunstige HR fte Ratio WBL 60,26 tov sector overheid 49 (Berenschot, 2015). Dus de HR afdeling werkt in vergelijking tot andere overheden 20% efficiënter; 2015: Hoog gemiddeld gerealiseerd opleidingsbudget per medewerker 1.872,-- tov 973,-- benchmark voor eigen sector (Berenschot, 2015). De nieuwe CAO afspraken gaan uit van een gemiddeld beschikbaar opleidingsbudget van 1.831,-- ; 2014: Goede score op Medewerkerstevredenheid (score 7,5); 2014: Score Work Ability Index 2014 (90,4 % heeft goed tot uitstekend werkvermogen); 2014: Beste Werkgever sector Openbaar Bestuur & Veiligheid; 2011: Conclusie overheadonderzoek: Slanke overhead afgezet tegen scherpe norm van agentschappen (Berenschot, 2011). WBL boekt resultaten op het gebied van bedrijfsvoering 2015: Gecertificeerde KAM systemen (ISO 9001, ISO en OHSAS 18001); 2014: Goud: Barometer Duurzaam Terreinbeheer; 2012: Top 3 waterschappen met score 5,8 fte per ie verwijderd (gemiddelde score is 7,5 fte) (BVZ 2012).

26 Algehele conclusie WBL is in control