Grontmij. A fascinating company

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Grontmij. A fascinating company"

Transcriptie

1 Grontmij A fascinating company 1

2 Wie we zijn Grontmij Group Derde grootste multidisciplinair advies- en ingenieursbureau in Europa Voor duurzame infrastructuur & mobiliteit; industrie, water & energie en gebouwen professionals Kantoren in Nederland, Frankrijk, Denemarken, Zweden, België, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Hongarije, Polen, Turkije, China, Vietnam Grontmij België: 800 professionals 2

3 Grontmij Duurzaam ontwerpen & realiseren

4 WATER An Eye on the Future

5 Grontmij Regenerat r Efficiënt gebruik van water en benutten van energie, nutriënten en grondstoffen in afvalwater Basisprincipes: Reductie water & energieverbruik - maximalisatie energieproductie Ontkoppelen gebruik C-bron voor verwijdering stikstof Maximalisatie transformatie koolwaterstoffen in waardevolle energiedragers Terugwinning van nutriënten en grondstoffen Afvalwaterzuivering Duurzaamheidstation 5

6 De Energie Fabriek Afvalwater in België bevat de energie voor de elektriciteitsbehoefte van 1,33 miljoen mensen! 6

7 Karakteristieken Verminder energieverbruik Energie-efficiënte maatregelen Organische stof naar de gisting Ontkoppeling van stikstofverwijdering en koolstofbron Hoog rendement omzetting van biogas naar elektriciteit met WKK s

8 Filosofie van de Energie Fabriek Influent Fijnzeven Scheiding van organische stof Waterlijn TDH Extern organische stof Omzetting van organische stof Deelstroombe handeling Stikstof & Fosfaat Energie productie / gebruik 8

9 Scheiding van organische stof Innovatieve zelfreinigende fijnzeven voor voorbehandeling Hoog verwijderingsrendement van BZV en zwevende stof Geen chemicaliën Kosteneffectief t.o.v. conventioneel (kleine footprint) Grotere vergistbare fractie door primaire filtratie Salsnes

10 Stikstof innovaties actiefslib Deelstroombehandeling Deelstroombehandeling N- inertisa tion CH4, N nabezinktank Besparingen op kosten, energie, chemicaliën ontwatering Gisting indikker slib - 10

11 Deelstroombehandeling SHARON Influent 25% minder beluchtingsenergie 40 % minder koolstofbron 40% minder bioslib (Alkalinity) NH4 NO2 NO2 N2 Effluent ºC C-source Mixing Aeration SHARON New York 11

12 Deelstroombehandeling DEMON De-ammonificatie Volledige ontkoppeling van BZV- en stikstofafbraak 66% minder energiekosten Lagere slibverwerkingskosten Geen C-bron en chemicaliën nodig 0.57 mol NO 2 - partial oxydation intermittent O 2 1 mol NH mol N NO 3 -

13 Hoofdstroombehandeling EssDE Energy self sufficient DE-ammonification Influent Scheiding organische stof Waterlijn Extern organische stof Omzetting van organische stof Deelstroombehandeling Energie 13

14 Hoofdstroombehandeling EssDE Energy self sufficient DE-ammonification influent Primary sedimentation Activated sludge Final clarifier effluent Digester Dewatering DEMON Sludge

15 Hoofdstroombehandeling EssDe het principe Enten van DEMON-slib in de waterlijn Cycloon Ammonium Oxyderende Bacteriën Surplusslib Deammonificeerders Surplusslib Deammonificeerders Surplusslib Cycloon DEMON deelstroom Waterlijn RWZI 15

16 Hoofdstroombehandeling EssDe De-ammonificatie in de waterlijn Lage temperaturen Lage ammoniumconcentraties 3 Full-scale referenties Stikstofverwijdering los van BZVverwijdering Energiebesparing op beluchting Productie biogas maximaal

17 Omzetting van organische stof Thermische druk hydrolyse Omzetting van slib tot brandstof d.m.v. Thermische Druk Hydrolyse Voor de gisting Extra biogasproductie Minder slibafvoer Bewezen technologie Terugverdientijd < 5j

18 De Grondstoffen Fabriek riolering Influent AT Effluent voorbezinking AN- AER DEN NIT nabezinking Cellulose terugwinning Primair slib indikker indikker Retourslib Surplusslib Water herbruik Wasstrip Gasstraat WKK Fosfaatterugwinning Gisting Uitgegist slib Buffer Ontwatering SILO Eindverwerking 18

19 Deelstroombehandeling Fosfaatterugwinning P- en N-terugwinning als struviet (MAP) Geconcenteerd afvalwater Ostara (Pearl, Crystal Green ) Voor grootschalige toepassingen Gecertificeerde kunstmest Gegarandeerde afname door Ostara Nuresys (Belgische technologie) Voor middelgrote toepassingen 19

20 Business case Pearl en Crystal Green Opbrengsten Crystal Green compenseren Beheer&Onderhoud Pearl reactor Investering Pearl B&O Pearl reactor wordt terugverdient door besparing op de zuivering Besparingen en voordelen Opbrengst Crystal Green 20

21 Grontmij s Regenerat r Influent Scheiding van organische stof: Salsnes afvalwater Stikstofverwijdering in de Waterlijn EssDe Effluent Externe organische stromen organische stof surplusslib Energie opwekking, bv. via WKK of biogas. Deelstroombehandeling SHARON / DEMON rejectiewater arm aan N en P Verbeterde omzetting van organische stof met Thermische Druk Hydrolyse Lysotherm rejectiewater rijk aan N voorbehandeld slib rejectiewater rijk aan N en P Fosfaatterugwinning en kunstmest productie PEARL Crystal Green biogas warmte elektriciteit Energie Kunstmest

22 Grontmij: a fascinating company of people Raf Vandaele Senior projectleider Industry, Water & Energy Services Grontmij Belgium NV Stationstraat 51 B-2800 Mechelen M raf.vandaele@grontmij.be 22

Full scale de-ammonificatie in de waterlijn

Full scale de-ammonificatie in de waterlijn Full scale de-ammonificatie in de waterlijn 1 Met DEMON en EssDe Harm Baten Hoogheemraadschap van Rijnland Annette Buunen - Grontmij Nederland B.V. (part of Sweco) Full scale de-ammonificiatie in de waterlijn

Nadere informatie

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge:

Cellulose Assisted Dewatering of SLudge: 14 september 2017 1 Cellulose Assisted Dewatering of SLudge: Gericht op ontwatering van slib door hergebruik van cellulosevezel! 4 jarig onderzoeksproject (eind 10 september 2017) Uitgevoerd door 6 partijen

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater 15 november 2011 Giel Geraeds en Ad de Man Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Introductie

Nadere informatie

De afvalwaterzuivering als energiefabriek

De afvalwaterzuivering als energiefabriek De afvalwaterzuivering als energiefabriek Joop Colsen Energiebesparing op RWZI s anno 2010 www.colsen.nl info@colsen.nl Introductie (1) Afvalwaterzuivering levert energie op: Door vergisting van biomassa

Nadere informatie

Thermische Druk Hydrolyse

Thermische Druk Hydrolyse Thermische Druk Hydrolyse Techniek om de conversie van moeilijke biomassa te verhogen Door: Ir. Frederik Oegema 1 4e Europese leverancier van biogas installaties Micro vergisting 50-130 kwe Co-vergisting

Nadere informatie

Energie en Grondstoffenfabriek Amersfoort

Energie en Grondstoffenfabriek Amersfoort Energie en Grondstoffenfabriek Amersfoort Amersfoort, 2017 Henry van Veldhuizen https://www.youtube.com/watch?v=5bzezh4xqhu Inhoud Ontwikkelingen Energie en Grondstoffen Landelijke visie en aanpak Visie

Nadere informatie

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath Openbaar Eindrapport Projectnummer: Projecttitel: DEI1400022 Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath 1 SAMENVATTING Dit project is een demonstratie van energiewinning uit hernieuwbare

Nadere informatie

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014

Afvalwater zuiveren Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Afvalwater zuiveren 1970-2030 Bezoek Wageningse Alumnivereniging 22 april 2014 Even voorstellen: Mathijs Oosterhuis (T32, 1993) Specialisatie: milieutechnologie 1999-2003 TNO-MEP 2003-heden Waterschap

Nadere informatie

2 Achtergrondinformatie van het EssDe -proces Het EssDe -proces is een alternatief voor de conventionele stikstofverwijderingsroute 1.

2 Achtergrondinformatie van het EssDe -proces Het EssDe -proces is een alternatief voor de conventionele stikstofverwijderingsroute 1. Notitie Referentienummer Datum Kenmerk Versie 5 12 juli 2015 334159 Betreft Beschrijving EssDe en energiebalans t.b.v. MER oplegnotitie 1 Inleiding Vanwege het feit dat de gekozen oplossing voor de renovatie

Nadere informatie

Omzet.Amersfoort. Van onderzoek naar realisatie. Henry van Veldhuizen 28 juni 2011

Omzet.Amersfoort. Van onderzoek naar realisatie. Henry van Veldhuizen 28 juni 2011 Omzet.Amersfoort Van onderzoek naar realisatie Henry van Veldhuizen 28 juni 2011 Doelen 1. Terugkoppeling onderzoek Omzet.Amersfoort 2. Voorbereiden voorstel AB 30 juni 2011 Historie van het project: plannen

Nadere informatie

AWZI Schiphol. Ervaringen met het DEMON-proces. Marthe de Graaff. 22 mei 2019

AWZI Schiphol. Ervaringen met het DEMON-proces. Marthe de Graaff. 22 mei 2019 AWZI Schiphol Ervaringen met het DEMON-proces Marthe de Graaff 22 mei 2019 AWZI Schiphol In eigendom vanaf 2004 3.000 5.000 m 3 /d afvalwater van: Passagiers Bedrijven Schiphol terrein Catering Fecaliën

Nadere informatie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie Doelstelling thema bijeenkomst: Inzicht in ontwikkelingen bij overheid, industrie en agrarische sector Inzicht in kansen voor synergie

Nadere informatie

MONITORING ENERGIE EN GRONDSTOFFENFABRIEK OMZET.AMERSFOORT

MONITORING ENERGIE EN GRONDSTOFFENFABRIEK OMZET.AMERSFOORT MONITORING ENERGIE EN GRONDSTOFFENFABRIEK OMZET.AMERSFOORT RAPPORT 2018 17 A MONITORING ENERGIE EN GRONDSTOFFENFABRIEK OMZET.AMERSFOORT RAPPORT 2018 17 ISBN 978.90.5773.789.3 stowa@stowa.nl www.stowa.nl

Nadere informatie

55e Vakantiecursus in Drinkwatervoorziening & 22e Vakantiecursus in Riolering en Afvalwaterbehandeling URINE APART INZAMELEN? Introductie Afvalwaterzuivering vindt zijn oorsprong in de behoefte om de stedelijke

Nadere informatie

Influent fijnzeven in rwzi s. Chris Ruiken Enna Klaversma

Influent fijnzeven in rwzi s. Chris Ruiken Enna Klaversma Influent fijnzeven in rwzi s Chris Ruiken Enna Klaversma Inhoud Kosten en opbrengsten Energiebalans 19-05-2010 2 Grofvuilrooster 6 mm Zandvanger Voorbezinktank aeratietank nabezinktank effluent Primair

Nadere informatie

STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN

STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN STIKSTOF & FOSFOR CURSUSBOEK NIEUWEGEIN 2017 Stichting Wateropleidingen, Oktober 2017 Nieuwegein Versie 6.1 Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,

Nadere informatie

Synergie RWZI en mestverwerking

Synergie RWZI en mestverwerking Synergie RWZI en mestverwerking Opdrachtgevers Uitvoering LeAF Synchroniciteit Varkensmest Rioolwater Aanscherping mestbeleid Beleid op duurzaamheid druk op mestafvoer Rioolwater als bron Meer mestverwerking

Nadere informatie

Energiepark Olburgen

Energiepark Olburgen Energiepark Olburgen Een samenwerking van Waterstromen, Waterschap Rijn & IJssel & Aviko Door Richard Haarhuis Waterstromen B.V. 8 april 2010 Onderwerpen Over Waterstromen Locatie Olburgen Stap voor Stap

Nadere informatie

Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel

Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel Page 1 of 5 Kansen voor duurzame opwekking van energie bij Waterschap De Dommel Auteur: Anne Bosma, Tony Flameling, Toine van Dartel, Ruud Holtzer Bedrijfsnaam: Tauw, Waterschap De Dommel Rioolwaterzuiveringen

Nadere informatie

1.7 Innovatie Afsluitend... 16

1.7 Innovatie Afsluitend... 16 Inhoudsopgave 1 Inleiding en kader... 1 1.1 Waterzuivering: verleden, heden en toekomst... 1 1.2 Wie is verantwoordelijk voor de afvalwaterzuivering?... 3 1.3 Financiën en functioneren... 5 1.4 Belanghebbenden...

Nadere informatie

TOILETPAPIER UIT AFVALWATER, EEN WAARDEVOLLE GRONDSTOF

TOILETPAPIER UIT AFVALWATER, EEN WAARDEVOLLE GRONDSTOF TOILETPAPIER UIT AFVALWATER, EEN WAARDEVOLLE GRONDSTOF 19 juni 2014 Yede van der Kooij voorzitter werkgroep Cellulose Yede van der Kooij Studies, consulting and research Sludge Wastewater Waste Bio based

Nadere informatie

SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN. De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen

SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN. De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen SAMENWERKING OVER TRADITIONELE GRENZEN HEEN De Energiefabriek en andere voorbeelden uit de praktijk van de waterschappen Duopresentatie Hennie Roorda en Tanja Klip 1. Ambities en resultaten waterschappen

Nadere informatie

Innovatieve mestverwerking op de boerderij

Innovatieve mestverwerking op de boerderij Innovatieve mestverwerking op de boerderij Groen gas productie en nutriëntenterugwinning René Cornelissen (CCS) 7 juni 2017 Inhoudsopgave CCS Mest Kleinschalige mono-mestvergisting Bio-Up, Groen Gas op

Nadere informatie

Chris Ruiken. 21 juni 2011

Chris Ruiken. 21 juni 2011 Influent zeven Chris Ruiken 21 juni 2011 Inhoud 1. Introductie 2. Demo installatie Blaricum 3. Massabalansen cellulose 4. Conclusie Afvalwater bevat van alles en nog wat. Toiletpapier is ongeveer 30% van

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Erica Mosch

FAZ: Ja Opdrachtgever: Erica Mosch Onderwerp: Aanpassing rwzi Veendam Nummer: Bestuurstukken/1277 Agendapunt: 7 DB: Ja 7-1-2013 BPP: Nee Workflow Opsteller: Otto Kluiving, 0598-693220 Schoon Water FAZ: Ja 23-1-2013 Opdrachtgever: Erica

Nadere informatie

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek

RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek RWZI Tilburg Energie- en grondstoffenfabriek Waterschap De Dommel Het idee + Afvalwater zuiveringsslib = Waarom RWZI Tilburg? RWZI Tilburg (cap. 350.000 i.e.; 8.000 ton d.s.) alleen aanpassingen in de

Nadere informatie

Bedrijfsvergelijking (2009)

Bedrijfsvergelijking (2009) Artikel Afvalwaterzuivering Energie onder één noemer Mirabella Mulder (Mirabella Mulder Waste Water Management) Jos Frijns (KWR Watercycle Research Institute) Ad de Man (Waterschapsbedrijf Limburg) Henri

Nadere informatie

FAST Fermentation Eddie Broeders e.broeders@nijhuis-water.com Wilbert Menkveld w.menkveld@nijhuis-water.com

FAST Fermentation Eddie Broeders e.broeders@nijhuis-water.com Wilbert Menkveld w.menkveld@nijhuis-water.com FAST Fermentation Eddie Broeders e.broeders@nijhuis-water.com Wilbert Menkveld w.menkveld@nijhuis-water.com w.menkveld@nijhuis-water.com Inhoud Over Nijhuis Water Technology BV Waarom ammonium verwijderen/terugwinnen?

Nadere informatie

Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater

Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater Toiletpapier een waardevolle grondstof GaLiCos: Strippen NH 3 uit afvalwater Aquarama Trade Fair TNAV Workshop 23 oktober 2014 Coos Wessels Toiletpapier in afvalwater 10 tot 14 kg per persoon per jaar

Nadere informatie

Deammonifica*e in de waterlijn met EssDe

Deammonifica*e in de waterlijn met EssDe Deammonifica*e in de waterlijn met EssDe A.H.M. Buunen- van Bergen, R.J.A. Meulenkamp, C.M. Morgenschweis (Grontmij Nederland), H. Baten (Hoogheemraadschap van Rijnland) Deammonifica*e wordt al meer dan

Nadere informatie

Datum 9 juni 2011 Thema Gezuiverd afvalwater Opgemaakt door Bouw en Kwaliteit Docbasenummer Onderwerp Fosfaat terugwinning en

Datum 9 juni 2011 Thema Gezuiverd afvalwater Opgemaakt door Bouw en Kwaliteit Docbasenummer Onderwerp Fosfaat terugwinning en Voorstel Aan algemeen bestuur 22 juni 2011 Portefeuillehouder J. Verhoef Thema Gezuiverd afvalwater Opgemaakt door Bouw en Kwaliteit Docbasenummer 223954 Onderwerp Fosfaat terugwinning en Projectnummer

Nadere informatie

Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen

Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen Fosfaatterugwinning Waterstromen Locatie Olburgen Arjan Jansen of Lorkeers 22 juni 2011, expertmeeting fosfaat in balans, Doesburg Waterstromen BV 12 jaar oude dochter van Waterschap Rijn & IJssel 20 medewerkers,

Nadere informatie

RWZI s-hertogenbosch - renovatie

RWZI s-hertogenbosch - renovatie Rapport datum: 17 juli 2015 RWZI s-hertogenbosch - renovatie MER oplegnotitie Gegund ontwerp & Groen gas project Aanvullingen Projectnummer 7341.09.08 Rapport titel : Project nummer : 7341.09.08 Rapport

Nadere informatie

De klimaatneutrale waterketen

De klimaatneutrale waterketen De klimaatneutrale waterketen Jos Frijns Lelystad, 13 februari 2009 Klimaatverandering: adaptatie ja, maar ook mitigatie Belang van mitigatie voor watersector Gevolgen worden vooral zichtbaar in de waterketen,

Nadere informatie

W at betekent mobiliteitsbudget voor de werknemer? Lieve Michiels Nathalie Van Bauwel

W at betekent mobiliteitsbudget voor de werknemer? Lieve Michiels Nathalie Van Bauwel W at betekent mobiliteitsbudget voor de werknemer? Lieve Michiels Nathalie Van Bauwel Hoe succesvol een mobiliteitsbudget invoeren? Ilse Lauwers & Kim Van Houtven (SD Worx) Hilde Janssens (Grontmij Belgium)

Nadere informatie

KRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering!

KRW symposium 9 mei Epe. Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! 1 KRW symposium 9 mei Epe Anammox in de hoofdstroom: een quantum leap in stikstofverwijdering! rwzi Dokhaven locatie pilotinstallatie 2 3 RWZI Dokhaven Grootste RWZI WSHD 560.000 v.e. 150 Capaciteit ca.

Nadere informatie

LIMBURG WATERSCHAPSBEDRI-JF. Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas

LIMBURG WATERSCHAPSBEDRI-JF. Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas WATERSCHAPSBEDRI-JF donderdag 1 maart12 Waterschapsbedrijf Limburg is een samenwerkingsverband van Waterschap Peel en Maasvallei en Waterschap Roer en Overmaas Onderwerpen Huidige situatie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Voorstel. - Kennis nemen van de resultaten en aanbevelingen van de Evaluatie Energie- en Grondstoffenfabrieken Amersfoort en Apeldoorn.

Voorstel. - Kennis nemen van de resultaten en aanbevelingen van de Evaluatie Energie- en Grondstoffenfabrieken Amersfoort en Apeldoorn. Aan commissie Water van 10 september 2019 Voorstel Voorstel Portefeuillehouder B. J. van Vreeswijk Documentnr. 1396989-1396990 Programma Waterketen Projectnummer Bijlage(n) Voorstel aan commissie Vooraf

Nadere informatie

1 Inleiding Leerdoelen... 21

1 Inleiding Leerdoelen... 21 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 Leerdoelen... 1 1.1 De waterkringloop... 1 1.1.1 Eigenschappen van water... 1 1.1.2 Kringloop... 2 1.1.3 Waterbalans... 3 1.2 Het watersysteem... 4 1.3 Het waterbeheer...

Nadere informatie

Hergebruik mestwater uit de veehouderij

Hergebruik mestwater uit de veehouderij Hergebruik mestwater uit de veehouderij Oscar Schoumans Alterra, Wageningen UR Bijeenkomst Watermanagement in de Agroketen d.d. 25 september 2013, Venlo Inhoud 1. Achtergronden 2. Sluiten van de kringlopen

Nadere informatie

Struviet: hoofdpijndossier of succesverhaal?

Struviet: hoofdpijndossier of succesverhaal? Struviet: hoofdpijndossier of succesverhaal? Ruben Meulenkamp, Annette Buunen-van Bergen (Sweco) Struviet: heeft het de toekomst of is het een hoge kostenpost? Het antwoord is vaak afhankelijk van de persoon

Nadere informatie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie Hernieuwbaar gas Energiedrager van de toekomst Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie New Energy Coalition Sector Grondstoffen Kracht en licht Vervoer Warmte Eindverbruik 567 PJ 362

Nadere informatie

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg

Afvalwater: een bron van mogelijkheden. 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg Afvalwater: een bron van mogelijkheden 12 april 2016 Sigrid Scherrenberg 1 Jouw poep is goud waard! 2 Rotterdam Innovative Nutrients, Energy & Watermanagement (RINEW) Doel: Het realiseren van een innovatieve

Nadere informatie

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING INLEIDING Landustrie Sneek BV bezit een ruime hoeveelheid kennis en ervaring in het transporteren en behandelen van riool-

Nadere informatie

Watertechniek en mestverwerking

Watertechniek en mestverwerking Watertechniek en mestverwerking Workshop Wetsus & Innovatienetwerk 27 juni 2012 Leon Korving combining scientific excellence with commercial relevance 1 Rioolwater vs mest Overeenkomsten: Herkomst (vnl.

Nadere informatie

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE

GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE GREEN DEAL DUURZAME ENERGIE In kort bestek Rafael Lazaroms INHOUDSOPGAVE 1. Wat houdt het in? 2. Motieven, doelstellingen en ambities 3. Organisatiestructuur GELOOFWAARDIGE BOODSCHAP Waterschappen hebben

Nadere informatie

Slimmere slibgistingstechniek: nog meer energie uit afvalwater

Slimmere slibgistingstechniek: nog meer energie uit afvalwater Slimmere slibgistingstechniek: nog meer energie uit afvalwater Dennis Heijkoop (Royal HaskoningDHV) André Visser (Royal HaskoningDHV) Leo van Efferen (Waterschap Zuiderzeeland) Een energiefabriek: dat

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, 30 mei 2017

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, 30 mei 2017 Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater Geert Bergsma, 30 mei 2017 LCA Grondstoffen uit rioolwater Fosfaat: eindige grondstof, noodzakelijk voor landbouw PHA: interessante

Nadere informatie

voor duurzame energie

voor duurzame energie voor duurzame energie Water zuiveren hoeft geen energie te kosten, maar kan zelfs energie opleveren. Dat bewijst de Energiefabriek van waterschap Vechtstromen in Hengelo. Als die in de loop van 2019 op

Nadere informatie

Verkenning mogelijkheden

Verkenning mogelijkheden final l rereport Verkenning mogelijkheden grondstof rwzi rapport 2013 31 I Verkenning mogelijkheden Grondstof RWZI rapport 2013 31 ISBN 978.90.5778.626.1 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 033 460 32 00 FAX

Nadere informatie

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen Douwe Jan Tilkema directeur Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen Definitie van de competentie ondernemerschap Signaleren van kansen in de

Nadere informatie

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE WATER- SCHAPPEN & ENERGIE Resultaten Klimaatmonitor Waterschappen 2014 Waterschappen willen een bijdrage leveren aan een duurzame economie en samenleving. Hiervoor hebben zij zichzelf hoge ambities gesteld

Nadere informatie

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139)

Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Notitie HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. WATER TECHNOLOGY Bijlage 4: Milieu en energieprestaties: Emissies van de toekomstige rwzi Utrecht (DM 851139) Aan : E. Rekswinkel, M. Boersen Van : Wim Wiegant Controle

Nadere informatie

Energiepark Olburgen. Een samenwerking van Waterstromen B.V., Waterschap Rijn & IJssel & Aviko BV. Door Arnold Veldhuis

Energiepark Olburgen. Een samenwerking van Waterstromen B.V., Waterschap Rijn & IJssel & Aviko BV. Door Arnold Veldhuis Energiepark Olburgen Een samenwerking van Waterstromen B.V., Waterschap Rijn & IJssel & Aviko BV Door Arnold Veldhuis Waterstromen B.V. 18 maart 2015 Onderwerpen Over Waterstromen Locatie Olburgen Huidige

Nadere informatie

ALGEMENE VERGADERING. 18 december 2012 Waterketen, afdeling Zuiveringen en Gemalen. 29 november 2012 H. Kuipers

ALGEMENE VERGADERING. 18 december 2012 Waterketen, afdeling Zuiveringen en Gemalen. 29 november 2012 H. Kuipers VERGADERDATUM SECTOR/AFDELING 18 december 2012 Waterketen, afdeling Zuiveringen en Gemalen STUKDATUM NAAM STELLER 29 november 2012 H. Kuipers ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP 7 Renovatie en upgrade

Nadere informatie

Financiële prikkels voor energie- en milieutechnologie wat heeft de overheid voor u in petto?

Financiële prikkels voor energie- en milieutechnologie wat heeft de overheid voor u in petto? Financiële prikkels voor energie- en milieutechnologie wat heeft de overheid voor u in petto? Agenda 1. Rol van subsidies in het milieu- en energiebeleid 2. Subsidie-instrumenten en de innovatieketen 3.

Nadere informatie

onderzoeken Peka Kroef 2011/2012

onderzoeken Peka Kroef 2011/2012 onderzoeken Peka Kroef 2011/2012 1 Verwerking van > 200.000 ton aardappelen per jaar Productie van gekookte aardappel producten Verbruikt hierbij ca. 600.000 m 3 water. Produceert hierbij ca. 500.000 m

Nadere informatie

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit

1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. De relativiteit van de effluentkwaliteit 1. Water zuiveren = normen nastreven Basis uitdaging voor meeste sectoren (Nieuwe wetgeving: micropolluenten, ZM, ) 2. Filosofie van Pantarein, water zuiveren

Nadere informatie

Melkveebedrijf Familie Prinsen

Melkveebedrijf Familie Prinsen Project mestwaardering Open dag 4 maart 2015 Melkveebedrijf Familie Prinsen Mestvergistingsinstallatie Fermtec Systems Locatie KTC de Marke Het bedrijf Biomassa voor vergisting In de vergister wordt jaarlijks

Nadere informatie

Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016

Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 Denktank Circulaire Economie Consolidatie 3 maart 2016 1. In de startblokken Wat doen we al rond dit onderwerp We produceren elektriciteit en warmte door middel van gisting van al ons slib en verbranding

Nadere informatie

Nieuwbouw rwzi Weesp in 2020: is voorbezinking nog doelmatig duurzaam?

Nieuwbouw rwzi Weesp in 2020: is voorbezinking nog doelmatig duurzaam? Nieuwbouw rwzi Weesp in 2020: is voorbezinking nog doelmatig duurzaam? Hans van Fulpen, Manon Bechger (Waternet), Ronnie Berg, Berend Reitsma (Tauw) De rwzi Weesp is verouderd en zal uiterlijk 2020 worden

Nadere informatie

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16

Nadere informatie

RWZI s-hertogenbosch - renovatie

RWZI s-hertogenbosch - renovatie Samenvatting datum: 26 mei 2015 RWZI s-hertogenbosch - renovatie MER samenvatting oplegnotitie Gegund ontwerp & Groen gas project Projectnummer 000121 Inhoud Aanleiding...4 Tussentijds-MER...4 Inhoud oplegnotitie...4

Nadere informatie

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum Versie: 0.0 Datum: 21-4-2015 Auteur: Vrijgave: M.J.A. Rijpert T. Crum 1 IKN (Innovatie Kenniscentrum Nederland) Copier is de initiatiefnemer

Nadere informatie

PHA s uit afvalwater en reststromen, een update;

PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; PHA s uit afvalwater en reststromen, een update; Erwin Bluemink (W+B) Hardy Temmink (WUR-ETE) 2 december 2013 1 Inhoud Erwin Bluemink PHA uit slib? Afbakening Resultaten Kansen Hardy Temmink PHA uit reststromen?

Nadere informatie

Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid

Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid Productie van groene energie uit afval en afvalwater: rentabiliteit door duurzaamheid The cycle 2010 29/04/2010 Brouwerij Duvel Breendonk Hans van Soest Zaakvoerder vansoest@enprotech.be Globale aanpak

Nadere informatie

06/07/2015. Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën. Van trend naar innovatie. Huidige trend. Ambitie en innovatie

06/07/2015. Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën. Van trend naar innovatie. Huidige trend. Ambitie en innovatie Samenwerken aan nieuwe (slib)gistingstechnologieën Eerste resultaten pilotonderzoek Dennis Heijkoop 1 juli 2015 Slib, energie eruit halen die er in zit Van trend naar innovatie Huidige trend Maximale slibgisting

Nadere informatie

Waterschappen en Energieakkoord

Waterschappen en Energieakkoord Waterschappen en Energieakkoord Energiekansen in het Waterbeheer Hennie Roorda/Rafaël Lazaroms Unie van Waterschappen mei 5, 2014 1 Waar staan de waterschappen voor? Waterveiligheid (veilig wonen en werken

Nadere informatie

Source. Dinsdag 24 mei Stowa Afvalwaterketen Symposium Marlies Kampschreur

Source. Dinsdag 24 mei Stowa Afvalwaterketen Symposium Marlies Kampschreur Source 1 Dinsdag 24 mei Stowa Afvalwaterketen Symposium Marlies Kampschreur Wat is SOURCE? 2 Simultaneous Removal of Human and Veterinary Pharmaceuticals and Nutrients ( ) Met medewerking van: Wat is SOURCE?

Nadere informatie

Toepassing Permanent Magneet Motor Green Deal Project

Toepassing Permanent Magneet Motor Green Deal Project Toepassing Permanent Magneet Motor Green Deal Project IE Motoren Event 2016 Maarssen Spreker: Eric Dijkhuizen Accountmanager Facta Aandrijftechniek BV eric.dijkhuizen@facta.nl Inzet Permanent Magneet Motor

Nadere informatie

Toepassing van Anaerobe MBR-Membranen: een Praktijkvoorbeeld. AQUARAMA ANAEROBE MBR - PANTAREIN WATER 2

Toepassing van Anaerobe MBR-Membranen: een Praktijkvoorbeeld. AQUARAMA ANAEROBE MBR - PANTAREIN WATER 2 Toepassing van Anaerobe MBR-Membranen: een Praktijkvoorbeeld. AQUARAMA 2016 - ANAEROBE MBR - PANTAREIN WATER 2 Aanleiding? - Z o e k e n n a a r e e n g e s c h i k t e t e c h n o l o g i e v o o r d

Nadere informatie

1 Inleiding Leerdoelen... 19

1 Inleiding Leerdoelen... 19 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 Leerdoelen... 1 1.1 Watersysteem en waterketen... 1 1.2 Actoren en belanghebbenden... 3 1.3 Natuurlijke processen O 2, N en P... 6 1.4 Verstoringen en effecten... 6 1.5 Waterzuivering...

Nadere informatie

Mest als basis voor energie en grondstoffen

Mest als basis voor energie en grondstoffen Mest als basis voor energie en grondstoffen Nico Verdoes Wageningen UR Livestock Research Bio-energiedag Oost-Nederland, 1 november 2012 Livestock Research ca. 200 fte Genomics Animal Nutrition Animal

Nadere informatie

Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch

Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Voorbeeldprojecten Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch Data Contact: Waterschap Aa en Maas Meer informatie: www.aaenmaas.nl Water Hitte

Nadere informatie

Mestverwerking in De Peel

Mestverwerking in De Peel Mestverwerking in De Peel Mestverwerking Jan van Hoof, Jeanne Stoks, Wim Verbruggen Maart 2012 Agenda Doel van de avond Wat is mest? Wat is het mestprobleem? Waar komt mest vandaan? Hoeveel mest is er?

Nadere informatie

Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering

Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering Optimalisatie biologische afvalwaterzuivering Innovatieve Stikstofverwijdering In Slachthuisafvalwater ir. Marc Feyten 24/03/2016 Onze referenties zijn onze visitekaartjes www.aaqua.be 2 1. Problematiek

Nadere informatie

Ketenanalyse RWZI s. Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard

Ketenanalyse RWZI s. Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard Ketenanalyse RWZI s Revisie Auteur Datum Toelichting 01. Reinoud Goudswaard 18-01-2013 Bij deze revisie is de CO 2 reductie door het toepassen van groene energie gekwantificeerd en is de techniek Nereda

Nadere informatie

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, mei 2017

Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater. Geert Bergsma, mei 2017 Levenscyclusanalyse fosfaat, cellulose, alginaat en PHA uit rioolwater Geert Bergsma, mei 2017 LCA Grondstoffen uit rioolwater Fosfaat: eindige grondstof, noodzakelijk voor landbouw PHA: interessante bioplastic

Nadere informatie

Fosfor in en uit Afvalwater

Fosfor in en uit Afvalwater Fosfor in en uit Afvalwater Crystalactor Geestmerambacht. Foto: DHV Arnold Zilverentant Juni 2011 DHV 2011 All rights reserved Alleen voor intern gebruik DHV Groep Wereldwijd actief 5,500 medewerkers Verbonden

Nadere informatie

reating ENERGY PROGRESS

reating ENERGY PROGRESS reating ENERGY PROGRESS 2012 ENERGIE EN MILIEU: Opwarming van de aarde: Drastische vermindering CO 2 -uitstoot Energie: De energiekosten fluctueren sterk en zullen alleen maar stijgen Behoud van het milieu

Nadere informatie

SKIW / KNW - Symposium

SKIW / KNW - Symposium SKIW / KNW - Symposium Waterzuivering bij BASF Antwerpen en ervaring met inhibitie van actief slib. Steven Meul 31 mei 2018 1 31.05.2018 SKIW / KNW - Symposium Waterbeheer bij BASF Antwerpen Verschillende

Nadere informatie

Stikstofeis noodzaakt rwzi Dokhaven tot innovatie Waterkwaliteit > Afvalwaterbehandeling > Beschrijving van r.w.z.i.

Stikstofeis noodzaakt rwzi Dokhaven tot innovatie Waterkwaliteit > Afvalwaterbehandeling > Beschrijving van r.w.z.i. Page 1 of 5 home actualiteiten evenementen bedrijvengids archief zoeken adverteren abonneren colofon Redactie R. van Dalen Kopij Neerslag zenden aan: NVA, t.a.v. redactie Neerslag Postbus 70, 2280 AB Rijswijk

Nadere informatie

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Bioenergie in Overijssel Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Jan de Wit, Ralph Lindeboom en Willem Brus Bioenergiedag oost nederland 31-oktober-2013 Partners Saxion werkt aan een duurzame toekomst

Nadere informatie

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem. 2006 78,2 83,7-5,5 2009 81,6 86,6-5,0 2012 84,6 86,6-2,0

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem. 2006 78,2 83,7-5,5 2009 81,6 86,6-5,0 2012 84,6 86,6-2,0 Bijlage 1 Inleiding Door ons waterschap is voor het jaar 2012 weer deelgenomen aan de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer (BVZ). Met de uitkomsten van deze vergelijking kan de positie c.q. score van

Nadere informatie

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken Koos Kerstholt Tobias Platenburg Introductie Koos Kerstholt Stichting KIEN thema coördinator 0-energie Onderzoek & presentatie: Tobias Platenburg Werktuigbouwkunde

Nadere informatie

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan

Sneek Noorderhoek. Innovatief concept geëvalueerd. Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan Sneek Noorderhoek Innovatief concept geëvalueerd Gemeente Sudwest Fryslan De Wieren Desah bv SNN Provincie Friesland Wetterskip Fryslan.. Inhoud Noorderhoek het concept Noorderhoek onderzoek en evaluatie

Nadere informatie

VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid

VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid VERKLARING Green Deal tussen Unie van waterschappen en Rijksoverheid Ondergetekenden: 1. De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, ieder

Nadere informatie

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015 Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen A. Visser Maart 2015 André Visser Sinds 1999 bij Royal HaskoningDHV Actief op het vlak duurzaamheid en circulaire economie - energiefabriek - grondstoffenfabriek

Nadere informatie

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse

GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering. Heleen Pinkse GER-waarden en milieu-impact scores hulpstoffen voor de afvalwaterzuivering Heleen Pinkse Aanleiding Energiefabriek: Door toepassen van chemicaliën kan energiegebruik van de zuivering verminderen, maar..

Nadere informatie

Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2015 (BVZ 2015) Scheldestromen

Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2015 (BVZ 2015) Scheldestromen Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer (BVZ ) Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 1 Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer 2 Inhoudsopgave Inleiding 5 1 Algemeen 6 Kerncijfers, 6 Samenvatting, 7 2 Functioneren

Nadere informatie

Aantoonbare optimalisaties op rwzi s door toepassing van flotatietechniek

Aantoonbare optimalisaties op rwzi s door toepassing van flotatietechniek Aantoonbare optimalisaties op rwzi s door toepassing van flotatietechniek (DAF) Anna Veldhoen (Witteveen+Bos), Eddie Broeders (Nijhuis Water Technology), Tony Flameling (Waterschap De Dommel), Dennis Piron

Nadere informatie

SHARON, EFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD

SHARON, EFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD SHARON, EFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD 20 SHARONEFFLUENTKWALITEIT, ALTERNATIEVEN EN MARKTPOTENTIE REJECTIEWATERBEHANDELING GEËVALUEERD RAPPORT 2004

Nadere informatie

Mestverwerkingtechnieken

Mestverwerkingtechnieken Mestverwerkingtechnieken Nu en over 3 jaar Oscar Schoumans (Alterra Wageningen UR) Symposium Kansen voor het verwaarden van dierlijke mest Goud voor Groenlo, Hengelo, 28 maart 2014 Inhoud 1. Achtergronden

Nadere informatie

Voor het eerste deel van de studie (Rapport I) werd met behulp van een enquête informatie en data verkregen van mestexperts uit de Europese Unie.

Voor het eerste deel van de studie (Rapport I) werd met behulp van een enquête informatie en data verkregen van mestexperts uit de Europese Unie. Rapport I: Inventarisatie van de mestverwerkingactiviteiten in Europa Voor het eerste deel van de studie (Rapport I) werd met behulp van een enquête informatie en data verkregen van mestexperts uit de

Nadere informatie

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d

Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d Excursie Rioolwaterzuivering van Waterschap Vallei en Veluwe te Apeldoorn. d.d.23-06-2017. We werden rond 14.00 uur verwelkomd door de heren Dick v.d.outenaar, die als spreker optrad, samen met Arjan Buitenhuis

Nadere informatie

Milieueffectrapportage Renovatie rioolwaterzuivering s-hertogenbosch. Samenvatting

Milieueffectrapportage Renovatie rioolwaterzuivering s-hertogenbosch. Samenvatting Milieueffectrapportage Renovatie rioolwaterzuivering s-hertogenbosch Samenvatting 17 juli 2015 Inleiding Waterschap Aa en Maas zorgt in het oosten van Brabant dagelijks voor veilig, voldoende, schoon en

Nadere informatie

Vakantiecursus. Serieus. Circulair. 12 januari 2018

Vakantiecursus. Serieus. Circulair. 12 januari 2018 Vakantiecursus Serieus. Circulair. 12 januari 2018 Duurzaamheid - Duitse boekhouder zilvermijn in Freiberg - Sylvicultura Oeconomica Verduurzamen Ander economisch beeld: - Mínder produceren, niet meer

Nadere informatie

THERMISCHE ENERGIE OP DE RWZI

THERMISCHE ENERGIE OP DE RWZI VRAAG EN AANBOD Final l rereport THERMISCHE ENERGIE OP DE RWZI RAPPORT 2013 03 vraag en aanbod Thermische energie op de rwzi rapport 2013 03 ISBN 978.90.5773.606.3 stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL 033 460

Nadere informatie

De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek

De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Jean-Pierre Lemmens COGEN Vlaanderen easyfairs Industrie & Milieu 2010 Seminarie Bio-energie

Nadere informatie