De Avro 504K in dienst van de LA-KNIL Gebeurtenissen en ongevallen in de periode

Transcriptie

1 De Avro 504K in dienst van de LA-KNIL Gebeurtenissen en ongevallen in de periode Datum Plaats Registratie Gebeurtenis Inzittende(n) geleverd via Vickers Ltd. door tussenkomst van het Nederlandse Vickers House: 12 volgens contract 269/19 in May, 1919, 12 stuks volgens contract 453/19 in december 1919 en 12 stuks volgens contract 640/22 in gebouwd: 1 proefvliegtuig (A.L.57) en 13 productie exemplaren (A.60-A.72) 12 augustus 1919 Kalidjati Met een van de aangekomen Avro vliegtuigen werd een aantal vluchten gemaakt. De 130pk Clerget rotatiemotor maakte 1100 toeren, nauwlettend in de gaten gehouden door ingenieur Vreeburg. Vlieger(s): luitenant vlieger de Ruyter, Behrens en kapitein vlieger van Hutten maart 1920 Kalidjati Bij het starten van een Avro schoolvliegtuig kreeg een monteur een klap van de propeller, waardoor hij zijn arm verwondde en zijn rechter bovenbeen brak. Sergeant majoor monteur Uriot februari 1921 Kalidjati A.26 Kort na de start vanaf Kalidjati raakte de vlieger met zijn onderstel de daken van twee hangars, waardoor hij kort achter een van die hangars neerstortte. Daarop vloog het vliegtuig in brand en werd het totaal vernield. De vlieger vond helaas de dood. AFGESCHREVEN. 3 mei 1921 Soekamiskin Bij de start vanaf Soekamiskin vloog het vliegtuig tegen een hangaar, waarbij het werd vernield. De loodsen werden beschadigd. De inzittenden bleven ongedeerd. 26 mei 1921 Soekamiskin Door het weigeren van de motor gleed het vliegtuig af en stortte neer op het vliegveld, waarbij het gedeeltelijk werd vernield. De vlieger bekwam geen letsel. 26 november 1921 Kalidjati Boven het vliegveld gleed de Avro af en stortte neer op het vliegveld. De inzittenden raakten lichtgewond, maar de Avro moest worden afgeschreven. Vlieger: eerste luitenant vlieger S. de Ruyter (+); passagier: officier machinist Veen. Vlieger: kapitein vlieger B. Stom; passagier: geen. Vlieger: luitenant vlieger A.J.M. Koster; instructeur: onbekend. Pagina 1 van 9

2 1922 Bandoeng, 1 Febr. (Aneta). Onze vliegtuigen. De zes Fokker vliegtuigen zullen door kapitein Giel worden ingevlogen. De Vickers amphibie toestellen worden spoedig verwacht. Deze maand zijn vijf nieuwe leerling vliegers in opleiding genomen. De vliegdienst heeft thans 35 toestellen in gebruik. De nieuwe hoofdinstructeur Baker, een oorlogsvlieger van groote bekwaamheid, maakt heden een tocht naar Batavia. 1 maart 1922 Andir Heden is het vliegveld te Andir officieel geopend. Het onteigende terrein is in drie maanden tijd door de genie gelijk gemaakt en is thans goed in orde. Het meet 950 bij 655 meter en ligt iets buiten Bandoeng. Terwijl het regende, arriveerde om half acht een Havilland bestuurd door Leendertz, met den commandant der L.A. Roukens als passagier. Vervolgens streken drie Havillands neer, die onder commando van kapitein Stom uit Soekamiskin waren gekomen, dan onze eerste Fokker, bestuurd door luitenant Gie1, vijf Avro vliegtuigen uit Kalidjati onder commando van luitenant ten Seldam en ten slotte een Avro uit Soekamiskin. De heren Bakker en Giel stegen enkele malen op en vertoonden stoute kunststukken. Er was groote belangstelling, zo wel van militaire, als van burgerlijke zijde. Onder de aanwezigen bevonden zich generaal Kroesen, kolonel van der We ij den en vele officieren. Incidenten hadden niet plaats. Bij zijn vertrek uit Andir is luitenant vlieger Dijkstra met zijn Avro in een ravijn gevallen en licht gewond geraakt. Zijn passagier, een sergeant, bleef ongedeerd. Luitenant vlieger Leendertz heeft bij het landen zijn schroef vernield. 2 maart 1922 Soekamiskin Bij het aanslaan van de propeller van de motor van een vliegtuig werd een sergeant monteur ernstig gewond. Hij werd overgebracht naar het Militair Hospitaal te Tjimahi waar operatief werd ingegrepen. Helaas overleed de ongelukkige een maand later aan opgetreden complicaties. 19 mei 1922 Kalidjati Naar verluidt heeft te Kalidjati een vliegtuig bij het landen twee grassnijders gedood. 21 juli 1922 Kalidjati Tijdens de start bleek dat de motor niet het juiste aantal toeren behaalde, waardoor het vliegtuig neerstortte. Het vliegtuig werd daarbij zwaar beschadigd, maar de inzittenden raakten niet gewond. 35 toestellen: Sergeant monteur J. Hartmann (+) Vlieger: luitenant vlieger A.M.J. Koster Vlieger: kapitein vlieger B.H.F. van Lent; passagier: sergeant monteur. Pagina 2 van 9

3 1 augustus 1922 Soeka Miskin Een burger monteur kreeg een klap van een schroef, waardoor hij ernstig gewond naar het militair hospitaal te Tjimahi vervoerd moest worden. 13 september 1922 Soekamiskin Met een vliegmachine werd een slechte landing uitgevoerd, veroorzaakt door een harde zijwind. Daardoor raakte de vlieger gewond en het vliegtuig beschadigd; onder andere het onderstel werd onder het toestel vandaan geslagen. Burger monteur van Namen Vlieger: luitenant leerling vlieger B.D. de Vries oktober 1923 Soekamiskin Na het maken van een aantal landingen, sloeg de motor op een hoogte van circa 100 meter af en moest er een noodlanding gemaakt worden. Dit gebeurde op een terrein naast het vliegveld met een sterke dwarswind, waardoor het vliegtuig omver werd geworpen. Na landing op Soekamiskin probeerde de vlieger een hobbelig stukje van het terrein te ontwijken, maar slaagde daar niet in. Hierbij verspeelde hij zijn landingsgestel. 26 oktober Soekamiskin A.40, F-303 De Fokker landde bovenop een Avro schoolvliegtuig, waardoor beide vliegtuigen werden beschadigd. De inzittenden hadden verwondingen die varieerden van een lichte hersenschudding en armbreuk. Beide vliegtuigen zijn na deze datum niet meer waargenomen; vermoedelijk zijn beide afgeschreven. 12 november 1923 Goenoeng Palintong A.32 Bovenstaand ongeluk werd door van Kappen van nabij gezien en bij een overhaaste landing brak hij de linker wielpoot van zijn Avro. Door de vlieger moest een noodlanding worden uitgevoerd, die ten dele slaagde. Het vliegtuig kwam in de bomen terecht en werd vernield. Gelukkig liepen de inzittenden geen verwondingen op. AFGESCHREVEN. Vlieger: onbekend; instructeur: eerste luitenant A.M.J. Koster Vlieger: adjudant onder officier leerling vlieger Watrin; instructeur: geen. Fokker: kapitein vlieger B.H.F. van Lent. Avro: eerste luitenant leerling vlieger R. Roos en instructeur eerste luitenant A.M.J. Koster. Vlieger: tweede luitenant vlieger E.J. van Kappen. 2 Vlieger: luitenant leerling vlieger Swart; instructeur: luitenant van Someren februari 1924 Djatiwangi Door onbekende oorzaak moest een vlieger een noodlanding uitvoeren in Vlieger: aspirant officier vlieger 1 Nico Geldhof noemt als datum 12 september 1922 verschillende Indische dagbladen weerspreken dat bericht (bijv. BN 27 oktober 1923) 2 De IC van 30 oktober 1923 noemt Watrin, het kan dus zijn dat het ongeluk van 25 en 26 oktober dezelfde betreft. (ongeluk via documentatie Pattist) Pagina 3 van 9

4 (Bandoeng) een suikerriet plantage, waarbij het onderstel werd vernield. De vlieger bleef ongedeerd. Ivip 5 maart 1924 Tjimahi Door motorstoring werd de vlieger gedwongen een noodlanding te maken. Hij wist het euvel zelf te verhelpen, waarna het vliegtuig een uur later weer opsteeg. 29 maart 1924 Kalidjati De Chef van de Vliegmedische Dienst, dr. Hubach, was met een Havilland in de lucht. Toen hij de controle over het vliegtuig verloor, stortte het neer en werd totaal vernield. De dokter klaagde over pijn zijn borst. AFGESCHREVEN. Ook vermeld als Avro (wat waarschijnlijker is) 24 juni 1924 Kalidjati Op 24 juni 1924 heeft dr. Hubach opnieuw (zie DH-9 bij april 24) een val gemaakt waarbij de Avro vliegtuig totaal vernield werd. Hubach was de enige inzittende leerling vlieger. Een inlandse monteur bleef op het laatste moment achter. Dat redde zijn leven, aangezien van het vliegtuig alleen de bestuurdersplaats intact bleef. AFGESCHREVEN. Dr. Hubach werd in augustus 1924 afgekeurd als leerling vlieger voor de periode van zes maanden en heeft daarna de knuppel nooit meer aangeraakt. Vlieger: reserve luitenant vlieger van Kappen; instructeur: geen. Vlieger: Ch.MD Hubach. Vlieger: leerling vlieger Ch.MD Hubach. Passagier: geen. Juli 1924 Soekamiskin A.27, 41, 43, 48 Vliegboekje kapitein vlieger B.H.F. van Lent 14 juli 1924 Soekamiskin A.42 Door motorstoring gedwongen werd een zware landing gemaakt net naast het eigenlijke vliegveld. Gevolg daarvan was dat het vliegtuig volkomen werd vernield. Daarbij brak de passagier een been, terwijl beide inzittenden gewond raakten door houtsplinters en kneuzingen. AFGESCHREVEN. Het was de 5008 ste vlucht van Hilgers en het eerste waarbij hij in de maand waarin hij 10 jaar Indisch vlieger was een ongeval overkwam. Hilgers werd op 16 juli uit het ziekenhuis ontslagen. Vlieger: J.W.E.L. Hilgers; passagier: dhr. Pennock. Augustus 1924 Soekamiskin A.48 Vliegboekje kapitein vlieger B.H.F. van Lent September 1924 Soekamiskin A.43, 49 Vliegboekje kapitein vlieger B.H.F. van Lent 29 november 1924 Andir A.49 De komst van de KLM F.VII H-NACC wekte te Andir natuurlijk enige beroering en een aantal legervliegtuigen steeg op om het vliegtuig te verwelkomen. In de landing op Andir gleed de 49 af en kwam hard op het veld terecht. Motor beschadigd, onderstel vernield en romp ontzet. Vlieger: luitenant vlieger van Randwijk; passagier: geen. Pagina 4 van 9

5 31 december 1924 Andir LA-1 De eerste, door de TD-LA gebouwde Avro wordt te Andir proef gevlogen. Het vliegtuig wordt tot 20 januari 1925 door de testvlieger aan de tand gevoeld en vergeleken met de door Fokker geleverde S.IV. Vlieger: kapitein vlieger B.H.F. van Lent 1925 Januari 1925 Soekamiskin A.43 Vliegboekje kapitein vlieger B.H.F. van Lent Maart 1925 Soekamiskin A.49 Vliegboekje kapitein vlieger B.H.F. van Lent 2 november 1925 Andir Op Andir werden nachtvluchten gehouden. Dit gebeurde alleen bij volle maan en met de inzet van vier grote zoeklichten die het terrein verlichtten. Twee Avro vliegtuigen gingen de lucht in. Het eerste vergiste zich in de afstand tot de grond en maakte een aantal sprongen, gelukkig zonder ongelukken. Een tweede Avro sloeg echter bij landing op Andir over de kop, waarna een lichtkogel ontbrandde en het vliegtuig totaal uitbrandde. De inzittenden kregen verscheidene niet-ernstige brandwonden. Vlieger: kapitein vlieger Ten Zeldam; passagier: kapitein Posthumus Eigenbouw door de TD-LA op Andir (besluit genomen op 29 september 1925 na afschrijving van diverse kisten en het uitblijven van geld voor verantwoorde vervanging) Op 10 maart 1926 werd begonnen met de bouw van 10 De Havilland DH-9 en 4 Avro 504K te Andir. Uiteindelijk zijn er in totaal 13 de Havilland DH-9 vliegtuigen en 15 Avro 504K schoolvliegtuigen door de TD-LA gebouwd. 15 januari 1926 Kalidjati A.37 De vlieger had opdracht te stunten en maakte een aantal vrille slagen op 300 meter hoogte. Na dit vier tot vijf keer te hebben herhaald, gleed het vliegtuig op geringe hoogte af en vloog dwars door een boom. De vlieger overleefde dit niet. Het vliegtuig werd totaal vernield.?? september 1926 Andir Een leerling monteur kreeg een klap van de schroef van een Avro, waardoor hij zijn arm brak en zijn dijbeen ernstig verwondde. Hij moest worden afgevoerd naar het hospitaal te Tjimahi voor verdere verpleging. Tweede luitenant der Cavalerie leerling vlieger B.U. Groeneveld. (+) Onbekend?? december 1926 Kalidjati A.L.57 In verband met een order om vliegtuigongevallen geheim te houden, werd Vlieger: leerling vlieger (?); Pagina 5 van 9

6 het ongeval met een Avro geheim gehouden tot februari De Avro verging door motorstoring in de landing bij Kalidjati en werd totaal vernield. De leerling vlieger brak een neusbeen, Koster bleef ongedeerd. instructeur: luitenant vlieger A.M.J. Koster januari 1927 Kalidjati Door een vliegongeluk werd te Kalidjati een Avro vernield. Het vliegtuig gleed af in een bocht, waarna de vlieger per hospitaalvliegtuig moest worden overgebracht naar het militair hospitaal te Tjimahi. Daar werd geconstateerd dat hij beide kaken had gebroken en voorlopig in het hospitaal moest verblijven. Het vliegtuig werd zwaar beschadigd. Staleman werd op 16 februari 1927 uit het militair hospitaal ontslagen. Tweede luitenant der Artillerie leerling vlieger J. Staleman januari 1928 Soerabaja (Morokrembangan) A.36 (?) 4 Tijdens de landing sloeg het vliegtuig over de kop, doordat een van de vleugel s de grond raakte. De vlieger raakte niet gewond, maar het vliegtuig raakte zwaar beschadigd. De kwestie werd denigrerend opgevat door de Indische pers; ernstige schade, groot geldbedrag met reparatie gemoeid, terwijl het niet meer dan een landing in de bocht was. Het werd een ongeluk door een ongelukkige windvlaag. Op vrijdag 13 juli 1928 werd zijn opleiding hervat. Het vliegtuig werd op 29 augustus met tussenlandingen te Semarang en Cheribon teruggebracht naar Andir. Inlandse sergeant schrijver leerling vlieger Johannes februari 1929 Tjikampek Door motorstoring genoodzaakt moest de vlieger een noodlanding uitvoeren. Hoewel het vliegtuig vrijwel intact werd gevonden, was de vlieger zoek. Die meldde zich op 14 februari weer bij zijn commandant. 16 februari 1929 Buiten Bandoeng Op 40 meter hoogte stopte de motor van de Avro en was de vlieger genoodzaakt een noodlanding te maken. In de landing botste hij tegen een sawah-pad waardoor het vliegtuig doormidden brak. De vlieger raakte niet gewond; het vliegtuig werd echter zwaar beschadigd. Leerling vlieger Oonincx Luitenant vlieger M. van Haselen 3 Koster werd eind januari 1926 eervol ontslagen als instructeur te Kalidjati en werd vervangen door Kapitein P. ten Zeldam, evenals luitenant vlieger J.J. Zomer. 4 Blijkens een foto is deze kort te Soerabaja gestationeerd geweest. Natuurlijk zijn andere detacheringen mogelijk. Pagina 6 van 9

7 juni 1930 Tjileuntja Een leerling vlieger moest een noodlanding maken, waarbij zijn vliegtuig licht werd beschadigd. (ws. een Avro) Onbekend geen gegevens bekend februari 1932 Achter de maneges van het Depot der Mobiele Artillerie. Door motorstoring werd de vlieger gedwongen een noodlanding te maken, dat gebeurde achter de maneges van genoemd depot. Op het terrein bevond zich een kogelvanger van 8 meter hoog, terwijl het veldje slechts 30 meter breed was. Gelukkig kon de vlieger de Avro heelhuids aan de grond brengen en raakte daarbij niet gewond. Reserve luitenant leerling vlieger Dufour 1933?? mei 1933 Tjimindi Door het niet functioneren van de motor maakte de vlieger een noodlanding tegenover het hotel pension Tjimindi. Daarbij werd het vliegtuig aan het landingsgestel beschadigd, de vlieger bleef ongedeerd. 23 juni 1933 Vliegveld Andir Tijdens de landing raakte het vliegtuig een obstakel en sloeg over de kop. Het vliegtuig dat op de nominatie stond om afgeschreven te worden werd geheel vernield. AFGESCHREVEN. Na bovenstaand ongeluk is het niet waarschijnlijk dat er nog originele Avro 5404K vliegtuigen in dienst waren van de LA-KNIL. De 130pk Clerget motoren werden vervangen door de Armstrong Siddeley Mongoose en de registratie werd officieel, niet altijd gebruikt gewijzigd in AM.xx. Tweede luitenant der Infanterie leerling vlieger J.P. van Helsdingen Leerling vlieger wachtmeester Troost 1934 Pagina 7 van 9

8 13 maart 1934 Vliegveld Andir Op 600 meter hoogte raakte het vliegtuig onbestuurbaar en besloot van Velthoven eruit te springen. Dat deed hij op een hoogte van 250 meter en kwam behouden aan de grond. De desavrouwen schrokken van de vlieger en van de klap waarmee de Avro te pletter sloeg. Van Velthoven was door zijn sprong de eerste legervlieger die zich op die manier het leven redde. 2 maart 1934 Vliegveld Andir Op een hoogte van 25 a 30 meter gleed de Avro af en kwam in een terrein terecht. Hoewel de vleugels afbraken, bleef de rest van het vliegtuig gespaard. Blom werd per ziekenauto naar het hospitaal van Tjimahi vervoerd. Doordat hij met zijn hoofd tegen de voorruit sloeg, had hij zijn neusbeen gebroken en werd afgekeurd als leerling vlieger. In oktober 1934 werd hij eervol ontslagen en teruggeplaatst bij zijn oorspronkelijke Wapen te Atjeh. 30 augustus 1934 Andir AL.64 Vanaf een hoogte van tussen de 30 en 50 meter stortte de Avro plotseling naar beneden en kwam terecht in een klein ravijn, juist buiten het vliegveld Andir. De vlieger werd overgebracht naar het militair hospitaal, waar hij een dag later aan zijn bekomen verwondingen overleed. Het vliegtuig werd ernstig beschadigd. Tweede luitenant der Artillerie leerling vlieger F.F.W. van Velthoven Tweede luitenant der Infanterie leerling vlieger K.B.A. Blom Sergeant leerling vlieger J.H. Latooy (+) februari 1935 Andir AL.67 Tijdens de landing op het vliegveld Andir werd de Avro tegen de grond gesmakt, waardoor het onderstel brak en de vleugels werden beschadigd. De vlieger bleef ongedeerd. 11 oktober 1935 Tjimindi Door afglijden kwamen Avro en vlieger in een sawah terecht. Omdat instructeurs vanaf Andir dit waarnamen, werd gelijk naar de plaats van het ongeval toegegaan. Het vliegtuig werd daar ter plaatse gedemonteerd en naar Andir gebracht. Gelukkig was alleen het landingsgestel beschadigd. H.A. Maurenbrecher Sergeant leerling vlieger W. van Bracht december 1936 Nabij Andir (Indisch Bronbeek) Door het onbestuurbaar worden van zijn Avro besloot de vlieger die op 500 meter hoogte te verlaten. De Avro viel in puin, terwijl de vlieger behouden aan de grond kwam. De werkplaatsen der L.A. zijn zodanig ingericht dat men, indien de motor intact is gebleven, hierom wel spoedig een ander omhulsel zal gebouwd hebben. Het vliegtuig werd echter in februari 1937 Sergeant leerling vlieger in kort verband De Lyon Pagina 8 van 9

9 afgeschreven. AFGESCHREVEN Afgeschreven in januari 1937: AL.61, AL.69 en AL januari 1937 Nabij Andir AM.62 De vlieger was opgestegen met de opdracht te gaan stunten en is daarbij waarschijnlijk afgegleden. Het vliegtuig werd totaal vernield, de vlieger gedood. Door eerste luitenant vlieger Te Roller en werktuigkundige van Rijn werd een onderzoek ingesteld naar de oorzaak van dit ongeluk. 20 september 1937 Vliegveld Andir AL.72 Van geringe hoogte stortte de Avro onbestuurbaar neer. Hoewel de vlieger niet ernstig gewond raakte, werd het vliegtuig ernstig beschadigd. Onderofficier leerling vlieger in kort verband W. Patoir (+) Reserve tweede luitenant leerling vlieger J.L.M. Theunissen 1938 Op 1 januari 1938 waren in elk geval de AL.67 en AL.71 nog aanwezig. 16 februari 1938 Batoedjadjar AL.68 Gebruikt als doelobject voor het testen van de 4 cm Bofors luchtafweergeschut, waarbij het vliegtuig aan flarden werd gereten. Pagina 9 van 9