Modulehandleiding 2018

Transcriptie

1 1 Modulehandleiding 2018

2 Colofon Deze handleiding is een intern werkdocument voor de CAW s en wordt ter informatie bezorgd aan de Vlaamse overheid. Bij de handleiding horen ook twee Exceldocumenten met verduidelijking van thematieken en modules en hun toewijzing aan de clusters uit het programmatiebesluit van de CAW. Deze handleiding gaat in werking vanaf: 1/01/2018 Update handleiding: versie 15/03/2018 In het kader van kwaliteitsbeleid is goede opvolging belangrijk. Jaarlijks wordt deze handleiding kritisch bekeken en indien nodig aangepast op de sectorwerkgroep kwaliteit, in samenwerking met de inhoudelijke sectorwerkgroepen. Om te maken dat deze handleiding een helder, praktisch werkinstrument blijft, is uw feedback als CAW-hulpverlener nodig. Feedback, bedenkingen bij deze handleiding kunnen worden bezorgd aan: Marina.punie@cawlimburg.be (voorzitter sectorwerkgroep kwaliteit) Een digitale versie van deze handleiding en bijhorende Excel-documenten is te vinden op: url aan te vullen. Nieuwe versies van deze handleiding worden gecommuniceerd aan de Vlaamse overheid en intern in de CAW s verspreid via de kwaliteitscoördinatoren/ Regas verantwoordelijken van de CAW. Nieuwe versies van deze handleiding worden gecommuniceerd aan de Vlaamse overheid en intern in de CAW s verspreid via diverse kanalen. 2

3 Uitgangspunten De centra voor algemeen welzijnswerk (CAW) zetten zich in voor algemeen welzijn. Ze vertrekken hierbij vanuit hun visie op krachtig sociaal werk (Sectortekst 2015). Concreet gaat het om: Er wordt voorrang gegeven aan de minst ingrijpende vorm van hulpverlening. Rechtendetectie zit vervat in zowel de onthaalhulpverlening als binnen begeleiding. We werken steeds vanuit een generalistische kijk (op verschillende levensdomeinen, de context, de samenhang van relevante problemen) We werken dialoog gestuurd: de vraag van de cliënt bepaalt de geboden hulp. De begeleiding wordt ingezet in een zo preventief mogelijk stadium. We werken participatief: de cliënt heeft een duidelijke stem in de ontwikkeling en het verloop van de begeleiding. Begeleidingen worden steeds voorafgegaan door een vraagverheldering. De geboden hulp binnen onthaal wordt in beeld gebracht aan de hand van de themalijst. We brengen in beeld wat we doen: heb je vraagverheldering, directe hulp of een verwijzing gedaan rond een thema dan wordt dit aangeduid. Er kunnen meerdere thema s worden aangeduid. We werken positief, krachtgericht. De begeleiding is gericht op het ondersteunen/ versterken van de aanwezige krachten van de hulpvrager, in de directe leefomgeving, in de bredere samenleving. We werken netwerkgericht: we versterken/mobiliseren een netwerk van steun -en hulpbronnen Versterking van het netwerk betekent niet per definitie uitbreiden of vergroten van het netwerk. Versterking kan ook betekenen dat er gewerkt wordt aan kwaliteitsverbetering van bepaalde relaties. Het kan ook betekenen dat het netwerk verkleind wordt door stressvolle relaties of systemen te neutraliseren of te verminderen. Bij interne doorverwijzing van onthaal naar begeleiding wordt er verder gewerkt op de themalijst van het onthaal. Krachtig sociaal werk is doelgericht: we werken methodisch (planmatig) aan concrete veranderingsdoelen. Met een sterke focus op het dagelijks leven van de cliënt en diens omgeving, zijn de beoogde doelen altijd zeer concreet. De doelen worden samen met de cliënt bepaald en systematisch opgevolgd en geëvalueerd. Daarom gaan we methodisch aan de slag. Vanuit de vraagverheldering krijgen we zicht op de probleemstelling, waaraan de cliënt wil werken, wat resulteert in een handelingsplan met evaluatiemomenten. De begeleiding is gevraagd door de cliënt en/ of aanvaard. De begeleiding is eindig: duurt zo kort als mogelijk, zolang als nodig. Deze werkwijze vertaalt zich als volgt in het werken met de modules uit dit handboek: 3 De keuze van module wordt bepaald door de focus binnen begeleiding: Waaraan gaan we werken, welke doelstellingen formuleren we samen met de cliënt? De gekozen module bepaalt de cluster waaronder de geboden hulp valt. Krijg je tijdens de looptijd van de module een extra thema aangereikt en je doet vraagverheldering, directe hulp of een verwijzing dan wordt dit aangeduid op de themalijst in de fase van begeleiding.

4 4 Krijg je tijdens de looptijd van de module een extra thema aangereikt en het past in de lopende module dan (her)formuleer je de doelstelling. Een nieuwe module wordt ingezet ifv nieuwe doelstellingen. Modules kunnen gelijktijdig of opeenvolgend worden ingezet.

5 Volgens het programmatiebesluit van de CAW s is er de opdracht om te werken aan 25 sectorale doelstellingen, die geordend zijn in 7 thematische clusters. Hieronder volgt een omschrijving van de inzetbare modules binnen elk van die 7 clusters. Tabel 1 vat alle modules samen. Tabel 1: Overzicht van alle modules versie 2018 Cluster Modules 1 Wonen Preventie van uithuiszetting Woonbegeleiding ambulant Housing First Woonbegeleiding met verblijf Crisisopvang 2 Relaties en persoonlijke problemen Begeleiding persoonlijke problemen Begeleiding relatie- en gezinsproblemen Begeleiding opvoedingsproblemen Ouderschapsbegeleiding Ouderschapsbemiddeling (buiten officiële of feitelijke scheidingscontext) Scheidingsbegeleiding Scheidingsbemiddeling (gerechtelijk/vrijwillig) Bezoekruimte (gerechtelijk/vrijwillig) 3 Armoede en schulden Budgetbegeleiding Budgetbeheer Schuldbemiddeling 4 Dader - slachtofferschap Begeleiding dader- en plegerschap Begeleiding slachtofferschap Begeleiding intrafamiliaal geweld ambulant Begeleiding intrafamiliaal geweld residentieel 5 Detentie Begeleiding gedetineerden Begeleiding naastbestaanden gedetineerden Begeleiding ouder-kind contact tijdens detentie 6 Precair verblijf Begeleiding precair verblijf 7 Minderjarigen en jongvolwassenen Alle bovenstaande modules maar dan voor doelgroep van kinderen en jongeren tot en met 25 jaar 5

6 1. Cluster Wonen Clustert de geboden hulp woonbegeleiding die bijdraagt tot de realisatie van SD 20 & SD 21 Sectordoelstellingen 20 het centrum realiseert in samenwerking met welzijns- en huisvestingsactoren een gedifferentieerd ambulant, residentieel en mobiel hulpverleningsaanbod aan personen met een woonproblematiek om hen in staat te stellen zelfstandig te (blijven) wonen zodat thuisloosheid wordt voorkomen. 21 het centrum leidt personen met een woonproblematiek en die niet in staat zijn om binnen afzienbare termijn zelfstandig te wonen, toe naar gespecialiseerde zorg; Omschrijving Woonbegeleiding situeert zich op een continuüm, waarbij het kan gaan over het zoeken van onderdak binnen het sociaal netwerk van de cliënt, het aanleren en versterken van de sociale vaardigheden in een ambulante begeleidingscontext, het aanbieden van onderdak, al dan niet gecombineerd met begeleiding. Doelstelling geboden hulp Duurzaam wonen: zelfstandig kunnen/ blijven wonen Preventie Voorkomen van thuisloosheid Cliëntentiteit: jongere(n), jongvolwassenen, volwassene(n), koppel, gezin Modules 1.1. Preventie van uithuiszetting Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt aan de woonsituatie van de cliënt met de focus op het behouden van de woonst, zowel op de private als op de sociale huisvestingsmarkt. De geboden hulp wordt aangeboden binnen de driehoek huisbaas-cliënt- CAW, is aanklampend, outreachend, mobiel en wordt altijd gecombineerd met aanklampende nazorg. Werken aan de woonproblemen om de uithuiszetting te vermijden; In kaart brengen hoe de problemen zijn ontstaan; Aanpakken van de onderliggende problemen; Netwerkgerichte aanpak; Stimuleren van de sociale inclusie; Ondersteunend werken naar zorgcoördinatie; Ondersteunend werken naar de context/ gezin; 6

7 Bemiddelend rol tussen de huisvester en de cliënt; Belangenbehartiging tav andere diensten; Actieve toeleiding naar duurzame, naadloze vervolgtrajecten; Kwaliteitsvolle nazorg; Deze doelstellingen worden samen met de cliënt en huisvester geconcretiseerd Woonbegeleiding ambulant Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt aan het ondersteunen en begeleiden van het wonen, al dan niet gecombineerd met gezondheidszorg, waarbij de cliënt zelf huurt of eigenaar is, al dan niet bij het CAW. Werken aan de woonkwaliteit; Werken aan woonvaardigheden; Aanpakken van de onderliggende problemen; Bereiken van duurzame huisvesting; Stimuleren van de sociale inclusie; Netwerkgerichte aanpak; Ondersteunend werken naar zorgcoördinatie; Ondersteunend werken naar de context/ gezin; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt geconcretiseerd Housing First Voorwaarde: de module wordt ingezet bij het aanbieden van een permanente woonst én langdurige begeleiding aan mensen die chronisch dak- of thuisloos zijn (1 jaar dakloos of verschillende periodes in 3 jaar) en kampen met een verslavings- en/of psychiatrische problematiek. Kenmerkend aan Housing First is de samenwerking met GGZ. Creëren van een stabiele woonvorm; Behoud van de woning; Creëren van een Thuis ; Activering in de ruime zin van het woord; (Her-)opbouwen van het netwerk; Samenwerken binnen een multidisciplinair netwerk; 7

8 1.4. Woonbegeleiding met verblijf Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer het CAW een tijdelijke verblijfsstructuur aanbiedt, gekoppeld aan begeleiding. (al dan niet gecombineerd met gezondheidszorg) Aanbieden van een tijdelijk verblijf of opvang in een gestructureerde omgeving (huisreglement, structuur aanbieden, duidelijke afspraken ) Aanpakken van de onderliggende problemen; (Her)opnemen van de conventionele rollen; Stimuleren van de sociale inclusie; Verbreden van het informeel netwerk van de cliënt: op zoek gaan naar zijn krachten en talenten en hem daarbinnen ook verbinden binnen de samenleving; Ondersteunend werken naar zorgcoördinatie; Ondersteunend werken naar de context/ gezin; Ondersteunend werken naar het opnemen van de vader/ moederrol; Deze doelstellingen worden geconcretiseerd op maat van, in samenspraak met de cliënt Crisisopvang Voorwaarde: Crisisopvang is het aanbieden van een verblijf van maximum 21 dagen, om te kunnen komen tot een oplossing van de crisissituatie en veiligheid te installeren of rust te bieden. Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen crisisopvang en andere vormen van opvang (residentiële opvang voor mannen vrouwen of koppels, noodopvang/nachtopvang en de beveiligde opvang). Een vraag naar directe opvang omwille van dakloosheid, is niet noodzakelijk een vraag naar crisishulp. Hetzelfde geldt voor een vraag naar beveiligde opvang: die niet per definitie een vraag is naar crisishulp. Het verblijf kan aangeboden worden in een residentiele context (crisisopvangcentrum), maar kan ook andere vormen aannemen. Herstellen van het evenwicht: de acute problematiek is aangepakt en de spanningen zijn weer hanteerbaar voor de cliënt en zijn directe omgeving; De crisissituatie benutten om een veranderingsproces op gang te brengen; Veiligheid installeren; Voorkomen dat de crisissituatie escaleert; 8

9 Een adempauze inlassen voor de betrokken partijen; Zorgen dat de cliënt(systeem) (eventueel tijdelijk) verder kan zonder vervolghulpverlening; De cliënt verwijzen naar doelmatige en efficiënte hulpverlening om de (resterende) oorzaken van de problematiek aan te pakken; 9

10 2. Cluster relaties, persoonlijke problemen Clustert de geboden hulp psychische/persoonlijke/relaties/gezinsproblemen, die bijdraagt tot de realisatie van SD 18 & SD 19 Sectordoelstellingen 18 het centrum biedt psychosociale begeleiding aan mensen met persoonlijke en psychische problemen met het oog op: a) vroegdetectie van psychische en psychiatrische stoornissen; b) het bevorderen van het dagelijks functioneren en sociale inclusie; c) het voorkomen van escalatie van problemen; 19 het centrum biedt begeleiding aan personen met relationele problemen of in een scheidingssituatie, om de bedreigingen ten gevolge van relatieproblemen of scheiding en opvoedingsproblemen te beperken, de welzijnskansen van het gezin en/of alle betrokkenen te maximaliseren en een betekenisvolle en betrouwbare relatie tussen ouder en kind te creëren; Omschrijving Begeleiden, ondersteunen van cliënten zodanig dat ze hun psychische/ persoonlijke/ relationele en/of scheidingsproblemen kunnen hanteren. Doelstelling geboden hulp Kwalitatief (terug) opnemen van de rollen in het persoonlijk, relationeel en maatschappelijk leven. Preventie Vroegdetectie, bevorderen van dagelijks functioneren, voorkomen van escalatie van problemen 10 Cliëntentiteit: kinderen en jongere(n), jongvolwassenen, volwassene(n), koppel, gezin Modules 2.1. Begeleiding persoonlijke problemen Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt aan de persoonlijke problemen en het dagelijks functioneren van de cliënt. Inzicht verwerven in de patronen die het dagelijks functioneren beïnvloeden; Analyseren hoe de cliënt met bepaalde situaties in zijn leven omgaat en waarom; Coping rond gevoelens; Ondersteuning bij het hoe de cliënt zich beter kan voelen in contacten met anderen; Ondersteuning bieden bij overgangsfasen; Ondersteuning bieden bij gebeurtenissen die het evenwicht tussen draaglast en draagkracht (dreigen te) verstoren;

11 De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding relatie -en gezinsproblemen Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er wordt gewerkt met het koppel of het gezin aan het verbeteren, hanteren van de relatie of constructief beëindigen van de relatie, het verbeteren van het functioneren van het gezin. Bevorderen van een goede communicatie in de relatie/ gezin; Met de partner(s) inzicht verwerven in de patronen die de actuele (gezins)relatie beïnvloeden; Ondersteuning bieden bij gebeurtenissen die de (gezins) relatie (dreigen te) verstoren; Bespreekbaar maken van de seksuele relatie; Partner(s) begeleiden of bemiddelen bij het beslissingsproces over het al dan niet voortzetten van de relatie; Bemiddelen in conflicten tussen ouder(s) en kinderen Partner(s)/ gezinnen helpen een gezonde verhouding te vinden met hun sociale omgeving en met de verwachtingen vanuit verschillende sociale rollen; Gedragingen, meningen en gevoelens leren reguleren; Contextgericht werken naar alle gezinsleden (inclusief kinderen); De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding opvoedingsproblemen Voorwaarde: De module wordt ingezet voor vragen rond opvoedingsondersteuning en -onzekerheid bij opvoedingsverantwoordelijken. Met de context en de kinderen aan de slag gaan; Ondersteuning bieden bij gebeurtenissen die de opvoedingsrelatie (dreigen te) verstoren; Met de betrokkenen inzicht verwerven in de patronen die de actuele opvoedingsrelatie beïnvloeden; Met de ouders én kinderen zoeken naar antwoorden en oplossingen mbt opvoedingsvragen, emotioneel en relationeel herstel Bemiddelen bij meningsverschillen en conflicten tussen de verschillende partijen over de opvoeding van de kinderen; Bevorderen van een goede communicatie tussen de betrokkenen; 11

12 Training van opvoedingsvaardigheden; Opvoedingsafspraken maken en opvolgen; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Ouderschapsbegeleiding Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het ouderschap (los van de officiële of feitelijke scheidingscontext) met de focus op het welbevinden van het kind. Scherp krijgen van de factoren die het welbevinden van de kinderen beïnvloeden; Met de ouders inzicht verwerven in de patronen die het ouderschap beïnvloeden Ondersteuning bieden bij het verhogen van het begrip voor elkaars standpunten en bezorgdheden na de scheiding; Bevorderen en ondersteunen van het proces waarbij cliënten leren om ouderschap te differentiëren van (ex-) partnerschap; Dialoog tussen beide ouders terug op gang brengen; Op vraag van ouders kunnen de afspraken leiden tot een mondelinge of schriftelijke overeenkomst (eventueel ter overbrugging naar een zitting/ bemiddeling; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënten opgemaakt Ouderschapsbemiddeling (na de officiële of feitelijke scheidingscontext) Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het bemiddelen met het oog op het bereiken of herzien van overeenkomst rond het ouderschap door een erkend bemiddelaar in familiezaken. De module wordt ingezet na de scheiding met de focus op het welbevinden van de kind(-eren). Informeren over de bemiddelingsprocedure, rol van de bemiddelaar, de bemiddelingsprincipes, de deontologie van de bemiddeling, het bemiddelingsprotocol; Bekommernissen naar de kinderen samen verkennen; Informeren over de juridische, financiële aspecten in verband met de kinderen of verwijst hiervoor naar een deskundige;

13 Ondersteuning bieden bij het verhogen van de inleving in praktische, psychische en emotionele gevolgen van een scheiding voor het kind; Zoeken naar een bevredigende overeenkomst voor alle partijen; Standpunten van beide ouders naast elkaar zetten; Nagaan op welke manier de kinderen kunnen betrokken worden in de bemiddeling; Onderzoeken of de ouders hun overeenkomst op lange termijn nog goed zullen blijven vinden; De bemiddelaar maakt een nieuwe, aangepaste, verfijnde overeenkomst op rond de kinderen; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënten geconcretiseerd Scheidingsbegeleiding Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het nemen van de beslissing rond de scheiding. Inzicht verwerven in de patronen die de actuele relatie beïnvloeden; Ondersteunen van het beslissingsproces over het al dan niet voortzetten van de relatie; Bijstaan in het organiseren van de scheiding De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Scheidingsbemiddeling (gerechtelijk/ vrijwillig) Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het bemiddelen met het oog op het bereiken of herzien van een overeenkomst over de goederen en het ouderschap door een erkend bemiddelaar in familiezaken. De module wordt ingezet wanneer de scheiding beslist is. Informeren over de bemiddelingsprocedure, rol van de bemiddelaar, de bemiddelingsprincipes, de deontologie van de bemiddeling, het bemiddelingsprotocol; Ondertekenen het bemiddelingsprotocol; Bekommernissen van ouders samen verkennen; Informeren over de juridische, financiële aspecten in verband met de scheiding of verwijst hiervoor naar een deskundige; Zoeken naar een bevredigende overeenkomst voor alle partijen; 13

14 Standpunten van beide partijen naast elkaar zetten; Samen zoeken naar oplossingen die aansluiten bij de bekommernissen en wensen van beide partijen en de kinderen; Nagaan op welke wijze de kinderen betrokken kunnen worden in de bemiddeling; Onderzoeken of de partijen hun overeenkomst op lange termijn nog goed zullen blijven vinden; De bemiddelaar maakt een overeenkomst op over het de goederen en het ouderschap; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Bezoekruimte (gerechtelijk/ vrijwillig) Voorwaarde: de module wordt ingezet in de bezoekruimte wanneer er gewerkt wordt rond het relatieherstel tussen kinderen en hun ouders of andere belangrijke derden in een problematische scheidingssituatie. Verduidelijken van de werking van de bezoekruimte; Verduidelijken van de relatie met de gerechtelijke instantie en het vonnis; Organiseren, ondersteunen en begeleiden van de contacten Toezicht houden en observerend aanwezig zijn op het moment van de overdracht, het bezoek; Bemiddelen in conflicten die kunnen ontstaan vanuit het recht op persoonlijk contact; Bereiken van contactherstel waarbij zelfstandig, autonome contacten veilig kunnen verlopen, rekening houdend met de persoonlijkheid en opvoedings-, ontwikkelingsnoden van het (de) kind(-eren); Afspraken die gemaakt worden voor het verder verloop zonder een bereikt contactherstel; Afspraken mbt de continuering van de gemaakte afspraken met of zonder contactherstel; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënten geconcretiseerd. 14

15 3. Cluster armoede, schulden en basisrechten Clustert de geboden hulp rond financiën die bijdraagt tot de realisatie van SD 22 Sectordoelstelling 22 het centrum helpt personen met een effectieve of dreigende schuldenlast, met een integraal en inclusief aanbod aan schuld- en budgethulpverlening opdat zij via een duurzaam budgetmanagement greep krijgen op hun financiële situatie Omschrijving Begeleiden, ondersteunen van cliënten/ gezinnen op vlak van budget en schulden, het aanleren van voldoende vaardigheden zodanig dat ze terug in staat zijn het budget te hanteren. Doelstelling geboden hulp (Terug) greep krijgen op hun financiële situatie en/of problemen oplossen Preventie Voorkomen dat gezinnen in armoede geraken Cliëntentiteit: jongere(n), jongvolwassenen, volwassene(n), koppel, gezin Modules 3.1. Budgetbegeleiding Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het (zelfstandig) beheren van de inkomsten en uitgaven waarbij de cliënt, al dan niet met schulden, zijn inkomsten zelf blijft beheren (al dan niet in combinatie met ondersteuning collectieve zolang CSR loopt). Bereiken van inzicht en overzicht in het budget van de cliënt; Verhogen van de administratieve vaardigheden van de cliënt; Trainen van de cliënt in het uitwerken en opvolgen van zijn financiële situatie; Werken aan een verantwoorde budgetbesteding; Beheersbaar maken van de schulden; Uitwerken van een afbetalingsplan; Ondersteuning collectieve zolang CSR loopt; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt. 15

16 3.2. Budgetbeheer Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het (zelfstandig) beheren van de inkomsten en uitgaven, al dan niet met schulden, waarbij de inkomsten van de cliënt tijdelijk worden overgenomen en leefgeld ontvangt voor de dagelijkse kosten. (al dan niet in combinatie met ondersteuning collectieve zolang CSR loopt). Bereiken van inzicht en overzicht in het budget van de cliënt; Verhogen van de administratieve vaardigheden van de cliënt; Trainen van de cliënt in het uitwerken en opvolgen van zijn financiële situatie; Werken aan een verantwoorde budgetbesteding; Beheersbaar maken van de schulden; Uitwerken van een afbetalingsplan; Ondersteuning collectieve zolang CSR loopt; Deze doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Schuldbemiddeling Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er mondeling of schriftelijk wordt bemiddeld bij één of meerdere schuldeisers bemiddelen ifv het tot stand brengen van een afbetalingsplan of schuldvermindering, zodanig dat een cliënt blijft beschikken over een minimale levenskwaliteit. Informeren van de cliënt over de werkwijzen, mogelijkheden en randvoorwaarden van schuldbemiddeling; Inventariseren schulden, inkomsten en uitgaven; Onderhandelen met schuldeisers i.f.v. spreiding of vermindering van schuld; Opstellen van een afbetalingsplan Mondelinge of schriftelijke overeenkomst tussen cliënt en schuldeiser(s); 16

17 4. Cluster dader slachtofferschap Clustert de geboden hulp mbt dader-, pleger- en slachtofferschap, die bijdraagt tot de realisatie van SD 13 & SD 14 & SD 15 & SD 23 Sectordoelstellingen 13 het centrum staat in voor de psychosociale begeleiding aan slachtoffers van een misdrijf en hun na- of naastbestaanden met het oog op het beperken van de opgelopen schade ten gevolge van het slachtofferschap en het herstellen van het vertrouwen in de medemens en de samenleving; 23 één centrum per provincie, waarbij één centrum voor de provincie Vlaams Brabant en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad samen, zorgt samen met andere relevante voorzieningen voor de integrale psychosociale begeleiding van minderjarige en meerderjarige plegers van seksueel misbruik, met het oog op hun persoonlijke ontwikkeling en (re-)integratie in de samenleving, waarbij er voortdurend aandacht is voor de context en het slachtofferperspectief, om herhaling van het seksueel misbruik te voorkomen 14 het centrum realiseert een kwaliteitsvol aanbod van psychosociale begeleiding aan betrokkenen bij een verkeersongeval om deze personen te helpen bij de verwerking van deze traumatische gebeurtenis en bij hun dagelijks functioneren; 15 het centrum biedt psychosociale begeleiding aan slachtoffers en plegers van intrafamiliaal geweld en misbruik om de geweldspiraal te doorbreken zodat geweld stopt en in de toekomst wordt voorkomen; Omschrijving De geboden hulp heeft betrekking op slachtofferschap, plegerschap, daderschap. Doelstelling geboden hulp Verwerking, herpositionering in de nieuwe situatie, (re) integratie, terug opnemen van dagdagelijkse functioneren. Preventie Voorkomen van herval als dader/ pleger en secundaire victimisering bij slachtoffers. 17 Cliëntentiteit: kinderen, jongere(n), volwassene(n), koppel, gezin, Modules: 4.1. Begeleiding dader -en plegerschap Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het pleger- of daderschap waarbij het misdrijf de aanleiding om deze module in te zetten. Er wordt aanklampende nazorg aangeboden bij hulpverlening aan seksueel delinquenten.

18 Verduidelijking/ definitie Daderbegeleiding: de module ingezet voor (niet-gedetineerde) justitiabelen i.k.v. justitiële voorwaarden. Plegerbegeleiding: module ingezet voor (potentiële) plegers van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag of geweld zonder justitieel kader. Bevorderen van inzicht in de oorzaken, gevolgen en invloeden van het (seksueel) grensoverschrijdend(e) gedrag of geweld (betekenisgeving); Reflectie over eigen gevoelens, gedachten, gedrag, vroegere gebeurtenissen; Opnemen verantwoordelijkheid t.o.v. slachtoffer(s) en maatschappij; Opnemen en leven naar de geldende (Westerse) maatschappelijke waarden en normen; Bevordering inzicht en empathie m.b.t. slachtoffer(s); Reguleren toekomstig gedrag; Verwerken eigen trauma, verlies en slachtofferschap; Inzicht in en werken aan sterktes en krachten; Sociale en communicatieve vaardigheden stimuleren en aanscherpen; Info/advies/voorlichting over gezonde (seksuele) relatievorming; (cliënt-eigen doelstellingen voor begeleiding) Stoppen van het geweld; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding slachtofferschap (individueel/ groep/ koppel/ gezin) Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het psychosociale en/ of juridische en/of praktische aspecten van het slachtofferschap naar aanleiding van gebeurtenissen. De juridische ondersteuning wordt steeds gekoppeld aan een psychosociale begeleiding. Werken rond het trauma; Werken rond rouw; Watchfull waiting; Ruimte geven aan het verlies/ het trauma en de herstelbeleving; Interactie met de context; Ondersteuning naar het cliëntsysteem; Integratie van het verlies/ trauma in terug opnemen van de dagdagelijkse rollen; 18

19 Juridische ondersteuning; Werken rond stalken; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding IFG: ambulant (groep/ koppel/ gezin) Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het stopzetten van het intrafamiliaal geweld binnen een conflictueuze (gezins)context. De geboden hulp wordt gecombineerd met aanklampende nazorg. Veiligheid installeren/ stoppen van het geweld; Werken rond het relationeel conflict, interactionele patronen; Ondersteunen van de emotionele verwerking; Inzicht in de geweldspiraal (bewustwording van de dynamiek in geweld); Basisinzicht in risicofactoren, mechanismen en gevolgen van gewelddadig gedrag; Verwerken van geweld met specifieke aandacht voor de kinderen (effect van geweld op de kinderen); Herstel van het individu/ gezin; Indien het koppel gedurende de begeleiding IFG een relatiescheiding beslist dan is er geen conflictueuze situatie meer en wordt een andere module ingezet. De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding IFG residentieel (individueel/ groep/ koppel/ gezinnen) Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het stopzetten van partnergeweld, gecombineerd met (beveiligde) opvang. Aanbieden van tijdelijke opvang in een gestructureerde omgeving (huisreglement, structuur aanbieden, duidelijke afspraken,...) Veiligheid installeren/ stoppen van het geweld; Ondersteunen van de emotionele verwerking; Inzicht in de geweldspiraal (bewustwording van de dynamiek in geweld); Basisinzicht in risicofactoren, mechanismen en gevolgen van gewelddadig gedrag; Verwerken van geweld met specifieke aandacht voor de kinderen (effect van geweld op de kinderen);

20 Hercontactname met de partner; Herstel van het individu/ gezin; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt. 5. Cluster detentie Clustert de geboden hulp mbt gedetineerden, die bijdraagt tot de realisatie van SD 16 & SD 17 Sectordoelstellingen 16 het centrum begeleidt gedetineerden en hun naastbestaanden tijdens de detentie met hun hulp-en dienstverleningstraject en ondersteunt hen in hun reclasseringstraject, en dit met het oog op hun sociale re-integratie en hun terugkeer in de samenleving 17 het centrum begeleidt naastbestaanden van gedetineerden op het vlak van de gevolgen van de detentie; Omschrijving Begeleiden van cliënten in detentie en hun netwerk. Doelstelling geboden hulp Detentieschade beperken, banden met de buitenwereld installeren/behouden/ versterken, re -integratie, terug opnemen van hun rollen in het dagelijkse leven Preventie Herstel, voorkomen van herval, detentieschade beperken, banden met de buitenwereld behouden Cliëntentiteit: kinderen, jongere(n), jongvolwassenen, volwassene(n), koppel, gezin Modules 5.1. Begeleiding gedetineerden Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond de strafrechtelijke context en de toekomstige reclassering. Ondersteunende begeleiding ifv het dagdagelijks functioneren in de gevangenis; Versterken van het relationeel en structureel netwerk; Trainen van persoonlijke en sociale vaardigheden ifv de reclassering; Aanpakken van de sociaal-administratieve, materiële en/of juridische problemen; 20

21 Motiveren en ondersteunen opdat hij/zij de gepleegde feiten, de betekenis van de feiten en de gevolgen hiervan voor zichzelf en voor alle betrokken partijen (het slachtoffer, de eigen directe omgeving, de samenleving,) zinvol plaats kan geven in het eigen leven en toekomstplan; hij/zij zich hierbij kan verhouden tot justitiële en maatschappelijke verwachtingen. Werken aan een volwaardige re-integratie na de detentie; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding naastbestaanden gedetineerden Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt met de partner/ familie rond de detentieproblematiek. Ondersteunende begeleiding ifv de detentie; Aanpakken van sociaal-administratieve, materiële, relationele, persoonlijke en/of juridische problemen die ontstaan ten gevolge van het strafrechtelijk gebeuren of die hierdoor zichtbaar worden; Versterking van het relationeel en structureel netwerk; Ondersteunend werken in de dialoog met justitieactoren; Betekenis geven/ een plaats geven van het gebeuren; Ondersteunen in het uiten en bespreekbaar maken van de gevoelens rond schuld, schaamte; De betrokkene ondersteunen en motiveren tot het maken van verbinding met de gedetineerde; De betrokkene ondersteunen bij de zorg en bezorgdheid voor de gedetineerde; De betrokkenen ondersteunende begeleiding bieden voorafgaand, tijdens en na contacten met de gedetineerde: informeren, adviseren, kaderen, in de dialoog met justitieactoren (psychosociale dienst van de gevangenis, strafuitvoeringsrechtbank) m.b.t. het reclasseringsplan en toekomstverwachtingen; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt Begeleiding ouder-kind contact tijdens detentie Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt rond het contact(- herstel) tussen de gedetineerde en diens kind(-eren). 21

22 Uitklaren van de wederzijdse verwachtingen mbt het ouder -kind contact in detentie; Bemiddeling ifv het bereiken van een gedragen bezoekregeling; Opvoedingsondersteuning ifv het welbevinden van het kind; Faciliteren/ ondersteunen van de bezoeken in een kindvriendelijk klimaat; De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt 6. Cluster precair verblijf Clustert de geboden hulp mbt personen in een precair verblijfsstatuut, die bijdraagt tot de realisatie van SD 24 Sectordoelstelling 24 het centrum verzekert een aanbod van psychosociale begeleiding van mensen in een precair verblijfsstatuut om hen in staat te stellen om vanuit hun migratietraject en de gegeven situatie, nieuwe mogelijkheden te bieden voor een zinvolle toekomstoriëntatie; meer dan toekomstoriëntering: thema s van onthaal integraal meepakken Omschrijving Begeleiden, ondersteunen van cliënten in een precair verblijfsstatuut. Doelstelling geboden hulp Betekenis geven aan zinvolle toekomstoriëntering samen met de cliënt Preventie Voorkomen dat mensen in de spiraal van geen verblijfsperspectief blijven hangen Cliëntentiteit: kinderen, jongere(n), jongvolwassenen, volwassene(n), koppel, gezin Module 6.1. Begeleiding precair verblijf Voorwaarde: de module wordt ingezet wanneer er gewerkt wordt aan een zinvolle wending van het migratietraject. Stilstaan rond de motieven om naar hier te komen; Volledig en correct informeren over de persoonlijke situatie; Versterken/ opzetten van de reflectie over het verleden, heden en toekomst; Werken aan het zelfbeeld; Motiveren om opnieuw na te denken over een zinvolle toekomst; 22

23 De (ze) doelstellingen worden samen met de cliënt opgemaakt. 7. Cluster minderjarigen en jongvolwassenen Clustert de geboden hulp mbt minderjarigen en jongvolwassenen, die bijdraagt tot de realisatie van SD 12 Sectordoelstellingen 12 het centrum realiseert een rechtstreeks toegankelijk jeugdhulpaanbod, voor minderjarigen van 12 tot 17 jaar, voor jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar, voor ouders of voor opvoedingsverantwoordelijken, op maat van de gebruiker zodat de escalatie van problemen wordt voorkomen, waardoor een snelle uitstroom uit de jeugdhulp of een doorstroom naar gepaste vervolghulp kan worden gerealiseerd; Omschrijving Gedifferentieerd hulpaanbod voor minderjarigen en jongvolwassenen Doelstelling geboden hulp Tijdig aanbieden van een rechtstreeks toegankelijke hulp op maat van minderjarigen en jongvolwassenen Preventie Voorkomen van (de escalatie) van problemen bij minderjarigen/ jongvolwassenen Cliëntentiteit: kinderen, jongere(n), jongvolwassenen, volwassene(n), koppel, gezin, context Modules: alle modules kunnen worden ingezet Voorwaarde: de jongere wordt rechtstreeks begeleid, de ouders/ opvoedingsverantwoordelijken worden als context betrokken -Deze cluster kan niet worden aangeduid, binnen alle clusters kan gewerkt worden met minderjarigen/ jongvolwassenen. -We kijken hier naar het cliëntkenmerk leeftijd gecombineerd met cliëntentiteit en geboden hulp 23

24 24