NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS

Transcriptie

1 NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS Proeftuin Mekelpark Roy Crielaard student CiTG Donderdag 4 maart 2010 TU Delft

2 4 maart 2010 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] HET MEKELPARK ALS PROEFTUIN Op vrijdag 5 juni 2009 is het Mekelpark, het nieuwe hart van de Delftse universiteitswijk, op feestelijke wijze geopend. Met de realisatie van dit park is een belangrijke stap gezet in de richting van het creëren van een campushart dat past bij een toonaangevende en internationaal georiënteerde universiteit. Het Mekelpark is dé groene en informele ontmoetingsplek die de interactie tussen de studenten en de staf van de verschillende faculteiten stimuleert. Tegelijkertijd is het Mekelpark bedoeld als een proeftuin waar studenten de vaardigheden uit hun discipline kunnen tonen. Deze proeftuin moet een dynamische, innovatieve en interdisciplinaire showcase worden van op de TU uitgeoefende ingenieurskunst. OPENBAAR VERVOER CENTRAAL Naast een ontmoetingsplek en proeftuin is het park ook de belangrijkste autovrije vervoersader van de campus. Fietsers, voetgangers en het openbaar vervoer staan in het park centraal. Hoewel er op dit moment al fiets- en voetpaden aanwezig zijn, ontbreekt een echte Mekelweg nog. Als deze weg in de nabije toekomst gerealiseerd wordt, zal deze het campusterrein ontsluiten door middel van een buslijn en de tramlijn 19. Zowel bus als tram zullen op het campusterrein op drie plaatsen stoppen. Met de toevoeging van deze drie haltes zal de campus in de toekomst beter bereikbaar zijn voor studenten. Omdat bus en tram op het campusterrein driemaal stoppen, wordt de noodzaak gecreëerd tot drie nieuwe haltes. De locatie van deze haltes is al vast gelegd, maar een ontwerp is nog niet gekozen. 2 Proeftuin Mekelpark TU Delft NIEUWE HALTES MEKELPARK, EEN STUDENTENPROJECT? Deze combinatie van enerzijds de wens tot dynamische, innovatieve en interdisciplinaire projecten van studenten en anderzijds de noodzaak tot nieuwe haltes op het Mekelpark, schept een unieke mogelijkheid. Het ontwerp voor deze nieuwe haltes kan een perfect voorbeeld vormen van wat studenten van de TU Delft zelf allemaal kunnen ontwikkelen en bereiken. Onze universiteit heeft ontzettend veel potentieel aanwezig in haar grote groep studenten. Dit potentieel wordt al vaak ingezet en nu kan ook op bouwkundig en civieltechnisch vlak een statement gemaakt worden. Deze ontwerpcasus leent zich uitmate goed voor een studentenproject. Er kan gedacht worden aan een interdisciplinair ontwerptraject, waarbij studenten van zowel Bouwkunde als Civiele Techniek betrokken zijn. De haltes op de campus zullen hierdoor na voltooiing twee niches vervullen. Enerzijds als kunstwerk in de reeks projecten uit de proeftuin Mekelpark, anderzijds als volledig functionerend onderdeel van het OV systeem in Delft. Het ontwerp zal een inspiratie zijn voor studenten en hen er constant aan herinneren wat zij tijdens hun studie al kunnen bereiken. In mijn Bachelor Eindwerk heb ik aandacht besteed aan het architectonisch en constructief ontwerp van de nieuwe haltes op het Mekelpark. In deze beknopte samenvatting geef ik mijn visie op dit vraagstuk en presenteer ik mijn ontwerp. Hiermee probeer ik aan te geven dat deze casus zich uitstekend leent om door studenten opgepakt te worden. Mijn werk zou kunnen fungeren als basis, opzet of voorbeeld voor een totaal door studenten uitgevoerd project.

3 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] 4 maart 2010 FUNCTIES VAN EEN HALTE Wanneer is een halte kwalitatief goed? Dit is een vraag die elke ontwerper zich onmiddellijk afvraagt bij het ontwerpen van een bus- of tramhalte. Om dit te kunnen achterhalen is het belangrijk eerst uitgebreid te onderzoeken wat de verschillende functies van een halte precies zijn. Het blijkt dat er vijf belangrijke functies te onderscheiden zijn. De primaire functie van een halte is het bieden van een vaste locatie voor het in- en uit stappen. Daarnaast is de halte ook een locatie waar men noodgedwongen moet wachten op de tram of bus. Belangrijk hierbij zijn de objectieve en subjectieve veiligheid en het comfort. Naast het wachten is de halte vaak ook een locatie om informatie te verstrekken over de betreffende vervoersmodaliteiten. De halte zelf is nooit de startlocatie of het einddoel of voor de reiziger. Er is, vanuit de halte gezien, altijd sprake van voor- of natransport. De halte is dus een schakel in de verplaatsingsketen. Tenslotte is de halte is een permanente vertegenwoordiger van het openbaar vervoer op die locatie. De architectuur, het imago en de identiteit van de halte zijn belangrijk. Daarnaast moet een halte ook visueel aantrekkelijk zijn, zowel voor de gebruiker als voor de toeschouwer. PROGRAMMA VAN EISEN Alle aspecten die tijdens de functieanalyse gevonden zijn, zijn vertaald naar concrete eisen in het PVE, waarbij er specifiek gekeken is naar de situatie in het Mekelpark. Hieruit volgt een lijst van ongeveer 50 eisen en wensen waarmee rekening gehouden dient te worden bij het ontwerpen. OMGEVINGSANALYSE Bij het ontwerpen is ook de omgeving van het toekomst kunstwerk van groot belang. De ontwerper kan hier inspiratie opdoen en besluiten het werk te laten aansluiten bij de omgeving of het juist op zich zelf te laten staan. Het is belangrijk om te begrijpen in welke context en in welk landschap het kunstwerk geplaatst zal worden. Kijkend naar de foto s hiernaast vallen een aantal zaken op. Als eerste kennen veel gebouwen rond het Mekelpark veel horizontale accenten en lijnen. Een ander punt opvallend punt is de lay-out van het Mekelpark zelf; en dan met name de promenade die als een grijze bliksemflits door het groen schiet en de verschillende faculteiten met elkaar verbindt. TU Delft Proeftuin Mekelpark 3

4 4 maart 2010 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] SYNTHESE Creativiteit staat voorop als de architect in de synthese aan het werk gaat. Voor en nadelen worden afgewogen en er wordt inspiratie gevonden in verschillende referenties. Wat vinden we er van? Ontwerp is niet sterk en sprekend genoeg. Eigen identiteit door type dak en kleur beperkt houdbaar. Conclusie: Deze variant wordt niet gekozen. Wat vinden we er van? Aankleding doet steeds een beetje gekunsteld aan. mini Balpol mini 3ME Conclusie: Deze variant wordt niet gekozen. Wat vinden we er van? Goedkope en simpele constructie. Overal een sterke, eigen identiteit mogelijk. Gemakkelijk uit te rollen langs het traject. Variant met de meest potentie. Conclusie: Deze variant wordt gekozen en verder uitgewerkt. 4 Proeftuin Mekelpark TU Delft

5 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] 4 maart 2010 HET ONTWERP De meest interessante van de gegenereerde varianten is de variant Spiegelen aan de omgeving. Bij deze variant gaan de haltes een interactie aan met de omgeving; in dit geval het Mekelpark. Het leuke van deze variant zit namelijk in het dak. Hiervoor moet er eerst omhoog gekeken worden. Veel mensen die werken op de campus zien het park en de haltes van boven af. De wandelpromenade met veel rechte lijnen met scherpe hoeken tekent hierbij scherp af tegen het groen van het gras. Het ligt daarom voor de hand de wandelpromenade te gebruiken in dit ontwerp. Er is gekozen voor een simpele constructie die bij elke halte gerepeteerd wordt. Dit levert een kostenbesparing op en zorgt ook voor wat rust in het traject. Er is gekozen voor aan een simpele stalen constructie. Op deze constructie is vervolgens een dak geplaatst, opgebouwd uit verschillende driehoeken. Deze driehoeken zullen aansluiten bij de hoekige lijnen van de wandelpromenade. Hiermee krijgt elke halte een eigen en origineel patroon van driehoeken, passend bij de promenade op die locatie. Deze daken bieden hierdoor voor de kijkers vanuit de gebouwen een interessant uitzicht omdat ze deel uit gaan maken van de bliksemflits. Vervolgens zal het dak in 3D uitgevoerd worden door sommige punten van de driehoeken op te tillen. Het dak krijgt hierdoor zijvlakken en is nu ook interessant voor de vele fietsers en voetgangers in het park. Zij ervaren een lijnen- en hoekenspel tussen de vele lijnen in de gebouwen rond het Mekelpark en die in de het dak van de halte. Ook kan het haltemeubilair, zoals de haltepaal, de zitbankjes en de prullenbakken, prima aangesloten worden bij de hoekige vormgeving van deze variant. De variant leent zich ook uitstekend voor gebruik op meer plaatsen langs het traject. Het ontwerp kan zogezegd uitgerold worden langs de rest van het traject. Hierdoor is het mogelijk dat iedere halte langs het traject één en dezelfde ontwerpfilosofie volgt. De simpele constructie kan immers steeds gerepeteerd worden en de dakvorm kan steeds aan de omgeving gespiegeld en aangepast worden. Dit brengt meteen, in combinatie met de vele opties voor de materiële invulling van het dak, een eigen identiteit en karakter met zich mee voor iedere halte op iedere locatie. TU Delft Proeftuin Mekelpark 5

6 4 maart 2010 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] UITWERKING De halte Aula is volledig uitgewerkt tot Definitief Ontwerp niveau. Dit houdt in dat alle vormen, afmetingen, eigenschappen en materialen nauwkeurig bepaald zijn. Hierbij zijn alle eisen en wensen uit het PVE behandeld en in het ontwerp verwerkt. Een selectie van deze uitvoerige uitwerking is hier getoond. HET PERRON Zonder een goed perron kan een halte niet bestaan. Bij het ontwerpen van het perron is er extra veel aandacht besteed aan de volgende punten. Goede afmetingen en voldoende capaciteit Locatie abri, aanlooproutes (pijlen) en toegankelijkheid Objectieve en subjectieve veiligheid Goed comfort en passende voorzieningen DE CONSTRUCTIE Bij het kiezen van de constructie zijn er een aantal opties mogelijk. De gekozen variant heeft een aantal duidelijke voordelen boven andere mogelijkheden. De gebruiker ervaart het prachtige dakvlak vanuit de abri De constructie is gemakkelijk te assembleren De constructie volgt een directe aanpak Er zijn weinig constructieve problemen PROFIELEN EN WANDEN De kolommen en liggers in het gebruiker volledig zichtbaar. Bij de de esthetiek van de constructie rekening het gebruik van stalen kokerprofielen. Deze bieden de mogelijkheid to uitermate elegante dakvlak zijn voor de profielkeuze is er dus goed met gehouden. Er is dan ook gekozen voor profielen hebben een mooie afwerking en verbindingen tussen de elementen. Bij de plaatsing van de wanden is er gebruik gemaakt van transparante wanden met veiligheidsglas en van dichte wanden met reclame- of informatiepanelen. Over de locatie van de verschillende panelen is goed nagedacht in verband met gebruiksgemak, veiligheid en zichtlijnen. 6 Proeftuin Mekelpark TU Delft

7 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] 4 maart 2010 DAKVLAK Ten aanzien van het dak is er gekozen voor een glasdak dat over de constructie heen valt. Dit materiaal sluit goed aan bij de strakke vormgeving van de promenade en bij de façades van de omliggende gebouwen, zoals de glazen gevel van het 3ME gebouw. Door het glas treedt er lekker veel licht toe in de abri, wat ook de subjectieve veiligheid en de beleving ten goede komt. Het glas kent een lichte constructie en ten behoeve van de transparantie wordt er gebruik gemaakt van zogenaamde kozijnloze beglazingen. Dit houdt in dat de glaspanelen aan de achterliggende constructie worden bevestigd door middel van zogenaamde spiders. Door van dit systeem gebruik te maken is er maatwerk mogelijk voor de lastig vorm van het dak. Daarnaast vormt de regenafvoer geen probleem met dit systeem en zijn de verbinden, die volledig in het zicht van de gebruiker liggen, erg elegant. Het glas zal een behandeling ondergaan waardoor de uitdrukking en kleur bepaald kan worden. Door gebruik te maken van de techniek zeefdrukken zullen organische en plantachtige vormen op het glas gemaakt worden. Dit legt een duidelijke link met de vegetatie van het Mekelpark en maakt dat het dak een interessant detail voor de gebruiker is. De kleur van deze bedrukking zal een lichte grijstint zijn. Dit sluit goed aan bij de kleur van de promenade, waardoor de vorm van het dak opgenomen wordt in de vorm van de bliksemflits. OVERZICHT Er is ook uitvoerig aandacht besteed aan de vele details en verbindingen in het ontwerp. Daarnaast zijn alle keuzes aannemelijk gemaakt aan de hand van tal van technische berekeningen en toetsingen. TU Delft Proeftuin Mekelpark 7

8 4 maart 2010 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] MAQUETTE Om het ontwerp goed te visualiseren zijn een aantal foto s van de gemaakte maquette toegevoegd. Hierop zijn de simpele constructie, de plaatsing van de wanden, de verschillende voorzieningen en de vorm, kleur en uitdrukking van het dak goed te aanschouwen. 8 Proeftuin Mekelpark TU Delft

9 [NIEUWE HALTES VOOR TRAM EN BUS] 4 maart 2010 AANBEVELING Roy Crielaard heeft zijn bachelor eindwerk buitengewoon goed afgerond. Er is een aansprekend integraal ontwerp gemaakt dat op goede en complete wijze is uitgewerkt. Graag beveel ik zijn ontwerp aan voor het project: Proeftuin Mekelpark. ir. K.C. Terwel docent Constructief Ontwerpen CiTG NAWOORD In deze beknopte samenvatting heb ik mijn architectonisch en constructief ontwerp voor de nieuwe haltes op het Mekelpark uiteengezet. Hiermee probeer ik aan te tonen dat dit ontwerp zich uitstekend leent om door studenten opgepakt te worden. Naar mijn idee kan mijn werk fungeren als basis, opzet of voorbeeld voor een project dat past binnen de visie voor het Mekelpark in het algemeen en zijn functie als proeftuin in het bijzonder. Roy Crielaard student CiTG TU Delft Proeftuin Mekelpark 9