PROTOCOL LEESPROBLEMEN EN DYSLEXIE. Inleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PROTOCOL LEESPROBLEMEN EN DYSLEXIE. Inleiding"

Transcriptie

1 PROTOCOL LEESPROBLEMEN EN DYSLEXIE Inleiding Als uitgangspunt bij het schrijven van dit document, is gekozen voor het Protocol Leesproblemen en Dyslexie herziende editie 2010 groep 1/2,3 t/m 4 groep 5 t/m 8 en het Protocol Leesproblemen en Dyslexie door Expertise Centrum Nederlands. Bij de ontwikkeling van de nieuwe edities is uitgegaan van de meest recente wetenschappelijke inzichten rondom onderzoek naar dyslexie en lees- en spellingproblemen. De protocollen sluiten aan bij de nieuwe landelijk genormeerde toetsen van Cito en de sinds 1 januari 2009 ingevoerde vergoedingsregeling dyslexie. Hieronder leest u de aanpak op onze school.

2 Inhoudsopgave Inleiding Protocol groep 1 en 2 Protocol groep 3 Protocol groep 4 Protocol groep 5 t/m 8 Leestoetsen Estafette Klankvoeten Compenserende maatregelen ICT hulpmiddelen Dyslexie begeleidingsplan Dyslexie behandeling Vergoedingen Handige websites Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 1

3 Groep 1 en 2: Al in de kleuterperiode kunnen stagnaties in de ontwikkeling van geletterdheid bij kinderen worden opgemerkt. Voor deze kleuters is het belangrijk dat de leerkracht tijdig stappen onderneemt om latere lees- en spellingproblemen tegen te gaan. Het Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 1 en 2 is een handreiking voor leerkrachten bij het voorkomen, opsporen en aanpakken van achterstanden in geletterdheid. Voor kleuters met een vergroot risico op dyslexie (door achterblijvende taalontwikkeling en/of dyslexie in de familie) is het goed om eind groep 2 zoveel mogelijk letters te kennen.als deze kinderen niet uit zichzelf experimenteren met letters, is het volgens het protocol van belang ze daarin te stimuleren. Dit kan via allerlei activiteiten met bijvoorbeeld stempels, magnetische letters of grote drukletters uit tijdschriften. Spelenderwijs Belangrijk is rekening te houden met de interesses van een kind en spelenderwijs te oefenen. Letters moeten altijd aangeleerd worden in de combinatie klank en schriftteken. In combinatie met plaatjes uit bijvoorbeeld A-B-C boekjes lukt dat vaak nog beter. Op dit moment zijn speciale interventieprogramma's voor kleuters nog niet erg overtuigend om dyslexie vroegtijdig aan te pakken. Het is in deze periode vooral een kwestie van veel en op een leuke manier met taal omgaan. Thuis oefenen Ouders kunnen thuis met hun kleuter oefenen met bijvoorbeeld spelletjes, ABC-boekjes en andere speelse activiteiten Groep Momenten in de tijd Wat moet er gebeuren? Hoe pakken we het aan? Start Eerste schoolweken Ouderformulier invullen. (Komt er dyslexie voor in de familie?) Na de eerste 6 weken volgt er een gesprek met de ouders en de leerkracht. Groep 1 Meetmoment 1 Pravoo-lijst november Meetmoment 2 Januari Observatielijst onderdeel: Taal Signaleringslijst Dyslexie protocol voor uitvallers Januari Interventieperiode 1 Groepsplan taal feb-juni Januari-Juni Extra taaloefeningen op gebied van rijmen,synthese, analyse Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 2

4 Tussenmeetmoment: Maart Meetmoment 3: Juni Pravoo-lijst onderdeel: Taal Signaleringslijst Dyslexie protocol voor uitvallers CITO Taal voor Kleuters E 1 Pravoo-lijst onderdeel: Taal Groep 2 Interventieperiode 1 oktober-januari groepsplan sept-januari Extra taaloefeningen op gebied van rijmen,synthese, analyse Meetmoment 1 november Meetmoment 2 Januari Pravoo-lijst Observatielijst onderdeel: Taal Screenningsinstrument Beginnende geletterdheid voor uitvallers indien nadere analyse gewenst. Signaleringslijst Dyslexie protocol voor uitvallers Januari Januari Interventieperiode 2 Meetmoment 3: April Juni CITO Taal Voor Kleuters M2 Kleutertaken gr 2 afname Januari-juni groepsplan feb-juni Extra taaloefeningen op gebied van rijmen,synthese, analyse Screenningsinstrument Beginnende geletterdheid voor uitvallers indien nadere analyse gewenst. Signaleringslijst Dyslexie protocol voor uitvallers CITO Taal E2 voor Kleuters Pravoo-lijst onderdeel: Taal Kleutertaken uitvallers. Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 3

5 Groep 3: De eerste fase van begeleiding in groep 3 bestaat uit: het opbouwen van letterkennis, het omzetten van woorden in zuivere klankcodes (kat opsplitsen in k-a-t) en het ontwikkelen van het fonemisch bewustzijn (het bewustzijn dat gesproken woorden uit verschillende klanken bestaan). De tweede fase van begeleiding is gericht op de volledigheid van letterkennis en de decodeersnelheid (snelheid waarmee schriftletters in klanken worden omgezet). De derde fase van begeleiding heeft als doel dit proces te automatiseren en te 'verankeren' in de hersenen. Soort begeleiding Voor zwakke lezers is het uiterst belangrijk om zoveel mogelijk te lezen. De strategieën die leerlingen met leesproblemen en mogelijke dyslexie gebruiken, zijn globaal te verdelen in te lang blijven spellen (spellende lezers) en te snel raden wat er staat (radende lezers). Ook worden beide strategieën door elkaar gebruikt. De leerkracht moet hier bij de aanpak rekening mee houden Afhankelijk van de resultaten bij de meetmomenten in groep 3 maakt de leerkracht een keuze uit het type interventie. Groep Momenten in de tijd Wat moet er gebeuren? Hoe pakken we het aan? Groep 3 Meetmoment 0 2 e schoolweek In kaart brengen van de beginsituatie d.m.v. scoringslijsten CITO letterkennis, analyse, synthese. Interventieperiode start In de klas wordt met de uitvallers extra geoefend. september - oktober Meetmoment 1 Herfstsignalering (Na Kern 3) Interventieperiode 1 oktober t/m januari Meetmoment 2 Wintersignalering (Na Kern 6) De herfstsignalering heeft de volgende onderdelen: letterkennis, synthesewoorden lezen, wisselwoorden lezen, zinnen lezen en letterdictee. Elementaire leeshandeling. Taalleesspelletjes CITO DMT 1 &2 Cito spelling M3 Uitvallers DMT: /Grafementoets/Toets Auditieve Synthese/AVI De Wintersignalering: wintersignalering bestaat uit de volgende onderdelen: lettertoets, fonemendictee, en de Leestekst Een kus op een been. Interventieperiode 2A Indelen Leesduo s -> start duo lezen Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 4

6 februari Tussenmeeting Lentesignalering (Na Kern 8) voor uitvallers. De lentesignalering heeft plaats na kern 8 en bestaat uit de volgende onderdelen: DMT leeskaarten 1A en 2A en een spellingtoets. AVItoetskaarten M3 Interventieperiode 2B maart Meetmoment 3 Juni Extra leesbladen Eindsignalering: DMT E3 (1B, 2B, 3B) Uitvallers DMT E3: /Grafementoets/Toets Auditieve Synthese/AVI Spelling E3 (Start + Vervolg 1 of 2) Begrijpend lezen E3 (Start + Vervolg 1 of 2) Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 5

7 Groep 4: De leesinterventies zijn in groep 4 niet meer in duidelijke stappen in te delen zoals in groep 3. In feite zijn de interventies in groep 4 een verdieping en verbreding van de interventie in groep 3. Leesmotivatie is een belangrijk doel in groep 4. Dit is namelijk het moment waarop leerlingen met hardnekkige leesproblemen het beginnen op te geven en dan steeds verder dreigen achter te gaan lopen. Aandachtspunten Het protocol geeft de volgende aandachtpunten voor interventie: directe instructie op het gebied van woordenschatuitbreiding expliciete lees instructie leesmateriaal zoveel mogelijk laten aansluiten bij de belevingswereld van het kind onderscheid maken tussen leesfouten en uitspraakfouten zorgen dat de leerling regelmatig samen leest met een goede lezer, zodat hij goede voorbeelden hoort Heeft de extra hulp op school aan het eind van groep 4 nog weinig tot geen resultaat gehad, dan kan er sprake zijn van dyslexie. Het kan dan zijn dat uw kind in aanmerking komt voor een onderzoek. Groep Momenten in de tijd Wat moet er gebeuren? Hoe pakken we het aan? Groep 4 Meetmoment 0: AVI afnemen bij alle leerlingen 2 e schoolweek Interventieperiode 1A september - nov Aanpak 1 van Estafette Extra hulp van onderwijsassistente Inzet Klankvoeten Tussenmeting 1: Oktober t/m november Bij uitvallers: / PI/AVI Meetmoment 2 maart Interventieperiode 2 maart - mei CITO DMT (technisch lezen) Kaart 1, 2 en 3 AVI afnemen bij uitvallers DMT Spelling M4 Aanpak 1 van Estafette Extra hulp van onderwijsassistente Inzet Klankvoeten Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 6

8 Meetmoment 3 mei Interventieperiode 3 mei - juli Evaluatie CITO DMT (technisch lezen) Kaart 1, 2 en 3 AVI afnemen bij uitvallers DMT Spelling E4 Aanpak 1 van Estafette Extra hulp van onderwijsassistente Inzet Klankvoeten Afronding Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 7

9 Groep 5 t/m 8: Niet alle kinderen met dyslexie worden in de onderbouw al opgespoord. Kinderen kunnen hun leesproblemen jarenlang verbergen. Opsporing en behandeling van ernstige leesproblemen en dyslexie blijft dus ook in de bovenbouw hard nodig. Om deze reden is ook voor de bovenbouw een protocol leesproblemen en dyslexie opgesteld. Groep Momenten in de tijd Wat moet er gebeuren? Hoe pakken we het aan? Groep 5 t/m 8 Meetmoment 1 Eerste schoolweken Beginsituatie uitvallers technisch lezen vastleggen d.m.v. AVI leestoets Interventieperiode 1 september feb Individuele leesmapjes samenstellen Leesduo s vormen Extra spelling klankvoeten bij onderwijsassistent Extra leesbegeleiding bij onderwijsassistent Meetmoment 2 Eind januari/begin februari Interventieperiode 2 Meetmoment 3 Eind mei/ begin juni Interventieperiode 3 (dyslecten) CITO DMT (technisch lezen) Groep 5 t/m 7: Kaart 3 (en uitvallers ook kaart 1 en 2) + AVI afnemen bij uitvallers DMT Groep 8: uitvallers AVI (meetmoment 1), nu AVI afnemen Voortzetten van individuele leesoefeningen Extra spelling klankvoeten bij onderwijsassistent Extra leesbegeleiding bij onderwijsassistent (dyslecten) CITO DMT (technisch lezen) Groep 5 t/m 7: Kaart 3 (en uitvallers ook kaart 1 en 2) + AVI afnemen bij uitvallers DMT Groep 8: uitvallers AVI (meetmoment 1), nu AVI afnemen Voortzetten van individuele leesoefeningen Extra spelling klankvoeten bij onderwijsassistent Extra leesbegeleiding bij onderwijsassistent (dyslecten) Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 8

10 Leestoetsen Vanaf groep 3 werken wij met de CITO toetsen voor technisch lezen van het leerlingvolgsysteem (DMT= Drie Minuten Toets). De DMT is een woordleestoets waarbij tijd een belangrijke rol speelt. De kinderen moeten in 1 minuut tijd, per kaart, zoveel mogelijk woorden correct lezen. In groep 3 en 4 worden er 3 kaarten afgenomen.(januari groep 3, 2 kaarten) Vanaf groep 5 is dit 1 kaart. En bij uitvallers alle drie de kaarten.er vinden 2 meetmomenten plaats. In januari en in mei/juni. Bij leerlingen met een IV- of een V-score wordt de AVI leestoets afgenomen. Dit is in tegenstelling tot de DMT een tekstleestoets. Afhankelijk van de uitslag van de AVI toets, komt een kind in aanmerking voor extra leesbegeleiding. Estafette: Wij gebruiken in groep 4 de methode estafette. Deze methode sluit naadloos aan op Veilig Leren Lezen en is volledig AVI-proef. Hij is dus afgestemd op de vernieuwde AVI-niveaus. Wij gebruiken ook in groep 4 een leesmethode omdat: Een goede technische leesvaardigheid is veel belangrijker voor de taalontwikkeling dan lang werd gedacht. Een grote groep leerlingen heeft niet genoeg aan 'leeskilometers' maken, maar heeft ook gerichte instructie nodig. Met instructie is daar vooral voor zwakkere lezers veel leerwinst te behalen. Klankvoeten: Een psycho-linguistische benadering. Wat is er nu zo bijzonder aan deze aanpak? Vanaf midden groep 3 sluiten we de klankzuivere periode af. In de klankzuivere periode hadden we eigenlijk maar één type woorden: de klankzuivere woorden. Binnen de groep van de niet-klankzuivere woorden zijn meer categorieën te onderscheiden. Binnen deze groep horen woorden bij elkaar op overeenkomstige lees-schrijfwijze. Dat noemen we een categorie. Het is nu de bedoeling om in de instructieles deze ordening aan de kinderen te leren. Als de kinderen met deze ordening bekend zijn, kunnen ze veel beter beredeneren waarom een woord zo gelezen of geschreven moet worden. Het is dus het aanreiken van een denkkader. We leren de kinderen denken om zo zelfhun werk te kunnen controleren. Het is niet goed of fout omdat de juf of de meester het zegt, maar omdat er een reden voor is. Wanneer de kinderen een helder kader aangereikt krijgen, kunnen ze ook de informatie gerichter opslaan, met als gevolg dat ze die informatie ook weer sneller kunnen terugvinden. Deze methode komt overeen met de taal in blokjes (klank en kleur methode) die veel dyslexiebehandelaars gebruiken. Wij gebruiken de klankvoetenmethode bij kinderen die moeilijkheden hebben met spelling. Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 9

11 Compenserende maatregelen Nadat een dyslexieonderzoek heeft uitgewezen dat een kind dyslectisch is, worden over het algemeen de onderstaande adviezen gegeven. Welke maatregelen toegepast worden, kan per kind verschillen, omdat niet alle kinderen op dezelfde manier hinder ondervinden van hun dyslexie. Onderstaande maatregelen kunnen ook ingezet worden bij een kind dat (nog) niet dyslectisch is, maar waarbij sprake is van een taal/leesprobleem. Accepteren Accepteren dat het kind dyslectisch is door het kind zelf, de ouder(s), de leerkracht en de omgeving (oma, buren) omdat er door dyslexie rapportwaarderingen kunnen ontstaan die niet zo goed zijn. Compenseren Aanpassingen die de gevolgen van lees- en spellingsproblemen bij het lezen en schrijven verminderen: Het voorbereiden van leesbeurten, tekstverwerker met spellingscontrole laten gebruiken, gebruik van een spellingshulpkaart, gebruik van een woordenboek teksten van de zaakvakken van te voren mee naar huis geven zodat deze voorbereid kunnen worden. Meer tijd geven voor opdrachten Vragen voor proefwerk niet dicteren of op het bord zetten, maar op apart stencil. Dispenseren Ontheffing van bepaalde opdrachten,taken. Spellingsfouten niet meerekenen bij andere vakken, mondeling overhoren i.p.v. schriftelijk bij topografie. extra tijd bij schriftelijk werk, eventueel aangepaste hoeveelheden. Een gedifferentieerde beoordeling van dictees. ( dictee in 2-voud, voor en na spellingscheck, cijfer is het gemiddelde) Alleen woorddictee Zaakvaktoetsen worden voorgelezen door leerkracht/ onderwijsassistent Gebruik maken van geheugenblaadje om tussenantwoorden/ instructieaanwijzingen te noteren. Hoofdrekenen kan visueel gegeven worden Copy zaakvakboeken kan mee naar huis gegeven worden Activiteiten/aanpassingen qua CITO toetsen: Algemeen: Voor alle toetsen-met uitzondering van de DMT/AVI- zijn de volgende aanpassingen mogelijk: -Extra afname tijd, -Toets in meerdere gedeeltes (bv in 4x) -Vergroten van A4 naar A3 Spelling: Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 10

12 Bij de toetsen spelling is daarnaast nog de volgende aanpassing mogelijk: Groep 4 en groep5 standaard-ongeacht de score op de startmodule- vervolg 1 (dictee ipv meerkeuze) af te nemen Rekenen-wiskunde: Ook in hoge groepen kunnen de teksten worden voorgelezen (zoals standaard in groep 3 en 4) Entreetoets: Gesproken versie Vergrote versie Extra tijd Gebruik markeerstift ICT-hulpmiddelen: Kinderen met een dyslexieverklaring mogen gebruik maken van een daisyspeler in de klas. (daisyspeler wordt niet door school verstrekt) Voor kinderen met een dyslexieverklaring en die beschikken over een daisyspeler stelt de school indien mogelijk gesproken schoolboeken beschikbaar. Gesproken schoolboeken worden geproduceerd als Daisy cd-rom en zijn af te spelen met een Daisyspeler of met speciale software op de pc. Informatie over het downloaden van gratis (Engelstalige) Daisy-software vindt u op educatief.dedicon.nl. Informatie over het downloaden van gratis Nederlandstalige Daisy-software (AMIS) voor op de pc of de laptop vindt u ook op deze website. Kinderen met een dyslexieverklaring mogen gebruik maken van een readingpen in de klas. (readingpen wordt niet door school verstrekt) Dyslexie begeleidingsplan: Een leerling met dyslexie krijgt een dyslexie begeleidingsplan. Hierin staan alle aanpassingen beschreven. Dit plan wordt 2 x per jaar geëvalueerd. Dyslexiebehandeling: Kinderen met een dyslexieverklaring mogen een erkende dyslexiebehandeling vergoed door de verzekeraar eventueel onder schooltijd ondergaan. Wij gaan er wel vanuit dat ouders proberen de behandeling zoveel mogelijk buiten schooltijd te laten plaats vinden. Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 11

13 Vergoedingen: Wij zijn niet verantwoordelijk voor onderstaande informatie. Er kunnen tussentijdse wijzigingen zijn aangebracht in de regelgeving. Wij verwijzen uw graag naar de website voor de meest actuele informatie. Wij hebben deze website als bron gebruikt voor onderstaand stuk. Vergoeding diagnose en behandeling van dyslexie Er zijn vijf mogelijkheden voor vergoeding van dyslexiezorg 1. via de zorgverzekering, mits er sprake is van ernstige, enkelvoudige dyslexie Als uw kind niet voldoet aan de hierboven genoemde criteria is vergoeding ook mogelijk: 2. via de GGZ 3. via een aanvullende verzekering voor psychologische hulp 4. via belastingaftrek 5. via de gemeente Wij beschrijven hieronder alleen de eerste mogelijkheid. 1. Vergoeding via de zorgverzekering Sinds 1 januari 2009 is de vergoeding van diagnostiek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie in het basispakket van de zorgverzekering opgenomen. Het woord 'enkelvoudig' wil zeggen dat er géén sprake mag zijn van bijkomende stoornissen zoals bijvoorbeeld AD(H)D. In 2012 kunnen ouders aanspraak maken op de vergoeding: o als de dyslexiezorg vóór de 12e verjaardag van hun kind aanvangt. Elk kalenderjaar wordt de leeftijdsgrens met een jaar opgetrokken tot in 2013 alle kinderen in het primair onderwijs van 7 jaar en ouder in aanmerking komen voor vergoeding van dyslexiezorg (zie Stapsgewijze uitbreiding vergoedingsregeling dyslexie) o als er een leerlingdossier is opgebouwd waaruit blijkt dat er in het onderwijs een traject is geweest van extra hulp bij het leren lezen en spellen o als de school vermoedt dat er sprake is van ernstige, enkelvoudige dyslexie omdat het kind geringe vooruitgang vertoont Om te voorkomen dat alle kinderen met leesproblemen worden aangemeld voor een dyslexie-onderzoek heeft de school de functie van poortwachter. De basisschool stelt een leerlingdossier samen om het vermoeden van ernstige dyslexie bij een leerling te onderbouwen. Dit dossier bevat een overzicht van E-scores/V-scores op lees- en spellingtoetsen en een beschrijving van de geboden hulp op school. Kinderen bij wie intensieve begeleiding op school onvoldoende helpt, hebben een Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 12

14 verwijzing naar de zorg nodig. Als ouder meldt u uw kind aan bij een dyslexiebehandelaar die beoordeelt of in het leerlingdossier het vermoeden van ernstige dyslexie door de school voldoende is onderbouwd om tot onderzoek over te gaan. Toont het diagnostisch onderzoek aan dat er bij nader inzien geen sprake is van ernstige dyslexie, dan worden de kosten van het onderzoek niettemin vergoed door uw verzekering. Afhankelijk van het soort polis kunt u zelf een zorgverlener kiezen, of u moet gebruik maken van een zorgverlener met wie uw verzekeraar een contract heeft afgesloten. Raadpleeg van tevoren uw zorgverzekeraar. Aftrek van dyslexiehulpmiddelen Sinds 2009 geldt de zorgkosten regeling aftrek van specifieke zorgkosten waarbij de kosten van dyslexiehulpmiddelen afgetrokken kunnen worden van de belasting. Het gaat hierbij om hulpmiddelen die speciaal voor mensen met deze functiebeperking zijn ontwikkeld, zoals de Daisyspeler en de Readingpen. De noodzaak van het hulpmiddel moet wel worden aangetoond en opgenomen zijn in de dyslexieverklaring. Een laptop kan niet als dyslexiehulpmiddel worden afgetrokken, omdat deze ook door mensen zonder functiebeperking wordt gebruikt. Het besluit dat is genomen door de staatssecretaris van Financiën over de aftrek van dyslexiehulpmiddelen kunt u nalezen in Staatscourant nr. 40 (Besluit van 14 februari 2008, nr. CPP2007/3175M). Aftrek van kosten voor onderzoek en behandeling Het Steunpunt Dyslexie ontving op 10 november 2009 een brief van de Belastingdienst waarin staat dat ook de kosten van onderzoek en behandeling aftrekbaar zijn van de belasting. Aangezien dyslexie in het algemeen aangemerkt wordt als ziekte/invaliditeit. Bij een ziekte mogen kosten voor onderzoek of behandeling worden afgetrokken als er sprake is van medische behandeling, uitgevoerd door een arts. Hoewel er géén sprake is van een medische behandeling bij dyslexie, gaat de Belastingdienst toch akkoord met de aftrek van de kosten, mits een (huis)arts het onderzoek en de behandeling van dyslexie adviseert of begeleidt. Als voorbeeld wordt een orthopedagogisch-orthodidactisch onderzoek en een behandeling door een remedial teacher genoemd. Beide zijn dus aftrekbaar van de belasting. Aanvraag daisyspeler Onder bepaalde voorwaarden kan de daisyspeler worden vergoed vanuit de basisverzekering. Zorgverzekeraars stellen verschillende voorwaarden aan vergoeding. Ze zijn niet tot vergoeding verplicht, ook al adviseert een deskundige dit hulpmiddel te Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 13

15 gebruiken. Balans adviseert ouders om altijd een aanvraag in te dienen, omdat er soms toch tot vergoeding wordt overgegaan. Tips en aandachtspunten voor de aanvraag: Neem contact op met uw zorgverzekeraar voor de vergoedingsvoorwaarden. Vermeld in de aanvraagbrief altijd waarom uw kind de daisyspeler thuis nodig heeft. Hulpmiddelen voor gebruik op school vallen namelijk niet onder zorg, maar onder onderwijs en worden daarom niet door zorgverzekeraars vergoed. Stuur de dyslexieverklaring en/of verklaring van de behandelend arts mee. Zorg dat het type daisyspeler aansluit bij de behoeften en de mogelijkheden van uw kind. Neem voor informatie hierover contact op met Dedicon. Handige websites: Protocol Leesproblemen en Dyslexie Beatrixschool Haarlem 14

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie Protocol leesproblemen en dyslexie Inhoudsopgave Inleiding 2 Signalering en begeleiding bij leesproblemen 3 Diagnostisering 8 Begeleiding en maatregelen bij dyslexie 9 Bijlage 1: dyslexiekaart 11 Bijlage

Nadere informatie

2014 Protocol dyslexie

2014 Protocol dyslexie Protocol dyslexie 2014 Protocol dyslexie Inleiding Dyslexie betekent letterlijk: niet kunnen lezen 1. De term komt uit het latijn, want dys = niet goed functioneren, lexis = taal of woorden. Bij dyslexie

Nadere informatie

Beleidsstuk dyslexie. Augustus 2014

Beleidsstuk dyslexie. Augustus 2014 Beleidsstuk dyslexie Augustus 2014 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 4

Nadere informatie

Binnen de school zijn de volgende personen goed ingevoerd op het gebied van dyslexie: - Intern begeleider - Groepsleerkracht - RT-er

Binnen de school zijn de volgende personen goed ingevoerd op het gebied van dyslexie: - Intern begeleider - Groepsleerkracht - RT-er Dyslexie Protocol Wie doet binnen de school uitspraken over dyslexie? Binnen de school zijn de volgende personen goed ingevoerd op het gebied van dyslexie: - Intern begeleider - Groepsleerkracht - RT-er

Nadere informatie

Niet methodegebonden toetsen die gedurende de schoolperiode afgenomen worden op het gebied van taal, lezen en spelling:

Niet methodegebonden toetsen die gedurende de schoolperiode afgenomen worden op het gebied van taal, lezen en spelling: R.K. Daltonschool De Driesprong Taal- leesprotocol groep 1 8, versie 01-08-2011 Dit protocol is onze vertaling van het Dyslexieprotocol naar onze schoolsituatie. De taal- leesontwikkeling van de wordt

Nadere informatie

toetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8

toetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8 onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid

Nadere informatie

CBS Maranatha. Doel: Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14

CBS Maranatha. Doel: Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14 CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14 Doel: Doel van ons dyslexieprotocol is een zo goed mogelijke begeleiding van leerlingen met (dreigende) leesproblemen.

Nadere informatie

Protocol Leesproblemen en Dyslexie

Protocol Leesproblemen en Dyslexie Protocol Leesproblemen en Dyslexie Inleiding In dit protocol is vastgelegd hoe op onze school goed leesonderwijs wordt gerealiseerd. Hoe leerlingen in hun leesontwikkeling worden gevolgd en hoe en met

Nadere informatie

Leesprotocol Groep 1-8

Leesprotocol Groep 1-8 Leesprotocol Groep 1-8 Inhoudopgave Leerling onderwijs volgsysteem (LOVS) en het van gebruik toetsen m.b.t. het volgen van de leesontwikkeling 3 De niet methode gebonden toetsen (gestandaardiseerde, landelijk

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Oranje Nassauschool

Dyslexieprotocol Oranje Nassauschool Dyslexieprotocol Oranje Nassauschool Protocol bij ernstige leesproblemen en dyslexie 1. Inleiding Het protocol Ernstige leesproblemen en dyslexie is onderdeel van ons zorgbeleid op de Oranje Nassauschool.

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie OBS Bos en Vaart

Protocol leesproblemen en dyslexie OBS Bos en Vaart Protocol leesproblemen en dyslexie OBS Bos en Vaart Protocol Leesproblemen en Dyslexie Groep 1/2 Einde groep 1 Gedurende het Gedurende het Midden groep 2 Einde groep 2 Einde groep 2 Cito taal afnemen en

Nadere informatie

Hoe herkennen we dyslexie?... 2 De oorzaken van dyslexie... 2 Algemene kenmerken... 2 Dyslexie indicatoren... 3 Signalen per leeftijdsgroep...

Hoe herkennen we dyslexie?... 2 De oorzaken van dyslexie... 2 Algemene kenmerken... 2 Dyslexie indicatoren... 3 Signalen per leeftijdsgroep... Dyslexie protocol Inhoudsopgave Hoe herkennen we dyslexie?... 2 De oorzaken van dyslexie... 2 Algemene kenmerken... 2 Dyslexie indicatoren... 3 Signalen per leeftijdsgroep... 3 1. Signalen op kleuterleeftijd...

Nadere informatie

Beleidsstuk dyslexie. Oktober 2016

Beleidsstuk dyslexie. Oktober 2016 Beleidsstuk dyslexie Oktober 2016 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 3

Nadere informatie

Lees- en dyslexiebeleid

Lees- en dyslexiebeleid Lees- en dyslexiebeleid Koningin Julianaschool Barneveld 2016-2017 2015-2016 Inhoudsopgave Inleiding 1 1. Signaleren leesproblemen en dyslexie 1.1 Vroegtijdig onderkennen 2 2 1.2 Beginnende geletterdheid

Nadere informatie

Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie in de zorgverzekering, wat gaat er veranderen?

Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie in de zorgverzekering, wat gaat er veranderen? Uw kind en dyslexie Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Dyslexie is aangeboren en onafhankelijk

Nadere informatie

Dyslexiebeleid CBS De Springplank 2014-2015

Dyslexiebeleid CBS De Springplank 2014-2015 Dyslexiebeleid CBS De Springplank 2014-2015 Dyslexie onderzoek De resultaten van alle leerlingen worden door de intern begeleiders gevolgd. Wanneer een leerling drie keer achtereenvolgend een E scores

Nadere informatie

DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1

DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1 DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011 1 Inhoudsopgave DYSLEXIEPROTOCOL 2010-2011... 3 1 Inleiding... 3 2 Vergoedingsregeling Dyslexie... 3 3 Interventies en hulp in de klas bij (vermoeden van ) dyslexie... 4 4 Signaleringslijst

Nadere informatie

Informatiebrief Ernstige Enkelvoudige Dyslexiezorg

Informatiebrief Ernstige Enkelvoudige Dyslexiezorg Informatiebrief Ernstige Enkelvoudige Dyslexiezorg Voor de directeuren en intern begeleiders van basisscholen, rectoren en zorg coördinatoren van scholen voor voortgezet onderwijs met leerlingen die wonen

Nadere informatie

Veelgestelde vragen (FAQ) EED Ernstige Enkelvoudige Dyslexie-ondersteuning SWV Brabantse Wal

Veelgestelde vragen (FAQ) EED Ernstige Enkelvoudige Dyslexie-ondersteuning SWV Brabantse Wal Veelgestelde vragen (FAQ) EED Ernstige Enkelvoudige Dyslexie-ondersteuning SWV Brabantse Wal Inhoud Basisondersteuning: waarvoor zijn scholen verantwoordelijk, op het gebied van lees- en/of spellingsproblemen?...

Nadere informatie

Stappenplan Dyslexietraject

Stappenplan Dyslexietraject Stappenplan Dyslexietraject Een leerling komt in aanmerking voor dyslexie-onderzoek wanneer: Criterium van de achterstand: er sprake is van een significante achterstand op het gebied van lezen en/of spelling

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin

Nadere informatie

Protocol Leesproblemen en dyslexie

Protocol Leesproblemen en dyslexie www.pcpokrimpenerwaard.nl Protocol Leesproblemen en dyslexie Geloof in onderwijs DE ARK - DE WEGWIJZER - ICHTHUSSCHOOL - DE RANK - KON. JULIANASCHOOL - KON. WILHELMINASCHOOL - EBEN-HAËZER - DE BRON Inhoudsopgave

Nadere informatie

Als het leren lezen niet zo soepel gaat

Als het leren lezen niet zo soepel gaat Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren

Nadere informatie

PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding

PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG. 1.Inleiding PROTOCOL DYSLEXIE ANNIE M.G. SCHMIDTSCHOOL, DEN HAAG 1.Inleiding In dit protocol wordt beschreven hoe op de Annie M.G. Schmidtschool wordt gewerkt aan het voorkomen, onderkennen en aanpakken van lees-

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Oranje Nassau School Geldermalsen. Oktober 2012

Dyslexieprotocol. Oranje Nassau School Geldermalsen. Oktober 2012 Dyslexieprotocol Oranje Nassau School Geldermalsen Oktober 2012 1 Dyslexieprotocol: stappenplan voor groep 1 Stap Moment in leerjaar Actie door de leerkracht Toetsen alle leerlingen: In kaart brengen van:

Nadere informatie

Taak van de school. Vermoeden onderbouwen. Leerling ondersteunen & begeleiden. Verwijzen naar gezondheidszorg

Taak van de school. Vermoeden onderbouwen. Leerling ondersteunen & begeleiden. Verwijzen naar gezondheidszorg Intervisie ONL, 10 februari 2012 Taak van de school Toetsen (en interventies) in het onderwijs Leerling ondersteunen en begeleiden Vermoeden van dyslexie onderbouwen Eventueel verwijzen naar de gezondheidszorg

Nadere informatie

Niveau 2. VVE Aandacht voor geletterdheid met startblokken Groep 1

Niveau 2. VVE Aandacht voor geletterdheid met startblokken Groep 1 Dyslexieprotocol Niveau 1 Kwaliteit instructiegedrag en klassenmanagement, Juist gebruik van effectieve methodes voor aanvankelijk en voortgezet technisch lezen, Gebruik leerlingvolgsysteem ( rond technisch

Nadere informatie

Afspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave:

Afspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave: 11-12-2007 Inhoudsopgave: 1. Dyslexie...3 1.1 Wat is het dyslexieprotocol?...3 1.2 Doel van het Protocol Dyslexie....3 1.3 Inhoud van het protocol...3 2. Preventie en interventiehandelingen...4 2.1 Groep

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Inleiding 2

Inhoudsopgave. Inleiding 2 Inhoudsopgave Inleiding 2 1. Signaleren leesproblemen en dyslexie 1.1 Vroegtijdig onderkennen 3 3 1.2 Beginnende geletterdheid groep 1 en 2 3 1.3 Aanvankelijk lezen en spellen groep 3 5 1.4 Voortgezet

Nadere informatie

Zorgniveau 2 Zorgniveau 3

Zorgniveau 2 Zorgniveau 3 Leerlinggegevens: Naam: Groep: Namen betrokkenen/functie: Startdatum handelingsplan: Einddatum handelingsplan: Voorbeeld handelingsplan Beginsituatie Beschrijf hier de kern van het probleem a.d.h.v. toets-

Nadere informatie

Dyslexie protocol de Werkschuit

Dyslexie protocol de Werkschuit Dyslexie protocol de Werkschuit Doel van het protocol Het protocol beoogt dat leerlingen in de groepen 1 t/m 8 de basisprincipes en basisvaardigheden van lezen en spellen onder de knie krijgen. Dat wil

Nadere informatie

Dyslexieprotocol PCB de Schakel

Dyslexieprotocol PCB de Schakel Dyslexieprotocol PCB de Schakel Hoe herken je vroegtijdig dyslexie? Een handreiking voor leerkrachten en ouders. B.Vos en C.Bulk 15-4-2007 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Dyslexie in het kort...3

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Basisschool Sint Antonius van Padua Sint-Oedenrode. Inhoud

Dyslexieprotocol. Basisschool Sint Antonius van Padua Sint-Oedenrode. Inhoud Dyslexieprotocol Inhoud 1 Dyslexie... 4 1.1 Mogelijk bijkomende problemen... 4 1.2. Diagnose dyslexie en dyslexieverklaring... 4 2 Signalering van dyslexie... 5 2.1 Toetsen... 5 2.2 Zwakke lezers en/of

Nadere informatie

doen dat 3 het dyslexieprotocol

doen dat 3 het dyslexieprotocol doen dat 3 het dyslexieprotocol Het dyslexieprotocol juni 2008 Vooraf De scholen van de Stichting Peelraam hebben in het schooljaar 2007-2008 gezamenlijk een dyslexieprotocol ontwikkeld. Dit protocol is

Nadere informatie

Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0

Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0 Leidraad vergoedingsregeling dyslexie van onderwijs naar zorg: doorverwijzing bij een vermoeden van dyslexie VERSIE 2.0 Samenstelling van de werkgroep: Maud van Druenen, Expertisecentrum Nederlands Femke

Nadere informatie

Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling

Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling Van onderwijs naar zorg: doorverwijzen bij een vermoeden van dyslexie in het kader van de vergoedingsregeling Het onderwijs en de gezondheidszorg dragen samen de verantwoordelijkheid voor het voorkomen

Nadere informatie

Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie in de zorgverzekering, hoe werkt het?

Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie in de zorgverzekering, hoe werkt het? Uw kind en dyslexie Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Dyslexie is aangeboren en onafhankelijk

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Versie: mei 2018

Dyslexieprotocol. Versie: mei 2018 Dyslexieprotocol 1 Versie: mei 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz.3 2. Doel van het protocol blz.3 3. Wat is dyslexie? blz.3 4. Signaleringsmiddelen blz.4 5. Minimumdoelen voortgezet technisch lezen blz.5

Nadere informatie

10. DYSLEXIEPROTOCOL Draaiboek protocol leesproblemen en dyslexie.

10. DYSLEXIEPROTOCOL Draaiboek protocol leesproblemen en dyslexie. 10. DYSLEXIEPROTOCOL Draaiboek protocol leesproblemen en dyslexie. Versie januari 2016 Mathilde van Boxtel-Foolen Leesproblemen en dyslexie Kindcentrum t Ven is sinds november 2014 officieel een dyslexievriendelijke

Nadere informatie

Groep 1 Groep 2 Groep 3 Groep 4

Groep 1 Groep 2 Groep 3 Groep 4 Groep 1 Groep 2 Groep 3 Groep 4 September Oktober November * KIJK registratie * KIJK registratie signaleringslijst gr.2 (zie zorgmap) * Herfstsignalering signaleringslijst gr.3 (zie zorgmap) December Januari

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie 1 KC Den Krommen Hoek Protocol leesproblemen en dyslexie Verantwoording: Het protocol leesproblemen en dyslexie van kindcentrum Den Krommen Hoek is opgesteld op basis van het Protocol Leesproblemen en

Nadere informatie

PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker

PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker PROTOCOL DYSLEXIE De Golfbreker Protocol Leesproblemen en Dyslexie Het Protocol Leesproblemen en Dyslexie is bedoeld om leerkrachten in het primair onderwijs een houvast te geven bij vroegtijdig onderkennen

Nadere informatie

Uw kind en dyslexie. Brochure voor ouders. Brochure voor ouders

Uw kind en dyslexie. Brochure voor ouders. Brochure voor ouders Uw kind en dyslexie Brochure voor ouders Brochure voor ouders Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van

Nadere informatie

Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent

Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent DE DE DE DE MEENT MEENT MEENT MEENT MAARN MAARN MAARN MAARN Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs De Meent Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Wat is dyslexie... 1 3. Van signaleren tot

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. IB t Kompas Westbroek

Dyslexieprotocol. IB t Kompas Westbroek Dyslexieprotocol IB t Kompas Westbroek 14-9-2017 INHOUD 1. Inleiding... 2 2. Signalering en diagnose... 3 3. Diagnose bij lees en spellingsproblemen... 10 4. Werkwijze in de groepen... 11 5. Dyslexieverklaring...

Nadere informatie

Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school)

Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school) 033-2983197 info@praktijkdeziel.nl www.praktijkdeziel.nl Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school) 1.0 Algemeen deel Gegevens school Adres: PC/Woonplaats: Telefoon: E-mail adres:

Nadere informatie

Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen

Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen ONL Leerlingdossier Aanmelding Achterstand, scores, meetmomenten, doublure Geboden hulp, ondersteuningsniveaus, interventies lezen en spellen Comorbiditeit Verwachtingen naar ouders Aanmelden Wie? Ouders

Nadere informatie

Dyslexie protocol en stappenplan

Dyslexie protocol en stappenplan Dyslexie protocol en stappenplan Wat is dyslexie? Dyslexie is een taalverwerkingsstoornis, waardoor leren lezen en spellen voor veel problemen zorgt. Kinderen met dyslexie hebben vooral veel moeite met

Nadere informatie

Protocol dyslexie Openbare Basisschool De Bouwsteen Inhoud

Protocol dyslexie Openbare Basisschool De Bouwsteen Inhoud Protocol dyslexie Openbare Basisschool De Bouwsteen Inhoud 1) Dyslexie in het kort Problemen bij het lezen Problemen bij het spellen Problemen bij het schrijven Mogelijke gevolgen van dyslexie 2) Voorbereidend

Nadere informatie

Signalering van lees- en spellingproblemen in het speciaal (basis) onderwijs. Judith Vloedgraven, Cito 3 april 2013

Signalering van lees- en spellingproblemen in het speciaal (basis) onderwijs. Judith Vloedgraven, Cito 3 april 2013 Signalering van lees- en spellingproblemen in het speciaal (basis) onderwijs Judith Vloedgraven, Cito 3 april 2013 Actualiteit Inleiding Actualiteit doorverwijzing naar zorg Vanaf 2009 kosten vergoed door

Nadere informatie

Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste

Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen of spellen

Nadere informatie

Zorg voor kinderen met specifieke instructie- of ondersteuningsbehoeften

Zorg voor kinderen met specifieke instructie- of ondersteuningsbehoeften Deel 4.1b lezen Zorg voor kinderen met specifieke instructie- of ondersteuningsbehoeften 1. Omschrijving van de zorg De kinderen behalen bij lezen herhaaldelijk niet het gewenste niveau of lijken een achterstand

Nadere informatie

EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL. Joop Stoeldraijer Kees Vernooy

EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL. Joop Stoeldraijer Kees Vernooy EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL Joop Stoeldraijer Kees Vernooy Hengelo/Breda september 2011 1 EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL We hebben dit digitale leesprotocol gemaakt om te voorkomen dat scholen heel veel

Nadere informatie

Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie

Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie Vanaf januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de vergoeding van het onderzoek en de behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie voor

Nadere informatie

Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.

Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. 1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring

Nadere informatie

LEES / EN DYSLEXIEPROTOCOL

LEES / EN DYSLEXIEPROTOCOL LEES / EN DYSLEXIEPROTOCOL De Palster september 2012 Lees- en dyslexieprotocol De Palster versie september 2012 1 EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL Dit digitale leesprotocol is gemaakt om er voor te zorgen

Nadere informatie

Handreiking invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden (ernstige enkelvoudige) dyslexie

Handreiking invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden (ernstige enkelvoudige) dyslexie Handreiking invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden (ernstige enkelvoudige) dyslexie Adelante audiologie & communicatie Vanaf 1 januari 2015 is de bekostiging en uitvoering van beleid met betrekking

Nadere informatie

Dyslexieprotocol. Wat is dyslexie? Het belang van vroegtijdige signalering

Dyslexieprotocol. Wat is dyslexie? Het belang van vroegtijdige signalering Dyslexieprotocol Wat is dyslexie? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau.

Nadere informatie

AANVULLING VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE: TEKST LEZEN

AANVULLING VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE: TEKST LEZEN AANVULLING VEILIG LEREN LEZEN 2 e MAANVERSIE: TEKST LEZEN Voor meer informatie of het downloaden van deze of vele andere handige documenten Veilig Leren Lezen 2e maanversie Veilig Leren Lezen (2 e maanversie)

Nadere informatie

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR

VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS DYSLEXIEMONITOR INHOUDSOPGAVE Zorgniveau 1: Goed lees- en spellingonderwijs Stap 1: Leestijd blz. 3 Kwaliteit instructiegedrag blz. 3 Klassenmanagement blz. 4 Stap 2: Juist

Nadere informatie

Iedereen kan leren lezen

Iedereen kan leren lezen Iedereen kan leren lezen Versie 2: december 2015 Inhoudsopgave Voorwoord blz 2 Voorbereidend lezen groep 1/2 blz 3 Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 blz 5 Effectief leesonderwijs groep 4 blz 7 Effectief

Nadere informatie

Handleiding. Vroegtijdige signalering en adequate aanpak op het gebied van lezen/spellen en dyslexie.

Handleiding. Vroegtijdige signalering en adequate aanpak op het gebied van lezen/spellen en dyslexie. Handleiding Vroegtijdige signalering en adequate aanpak op het gebied van lezen/spellen en dyslexie. Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Wanneer spreken van risicoleerlingen? 3 Leeswijzer 3 Tot slot

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Bibit mei 2013

Dyslexieprotocol Bibit mei 2013 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunt 2. Het lees- en spellingonderwijs 3. Signalering 4. Diagnose 5. Hoe gaan we om met dyslectische kinderen? De aanpak. 6. Tips voor ouders en kinderen Uitgangspunt Als we het

Nadere informatie

Aanmeldingsformulier Dyslexie

Aanmeldingsformulier Dyslexie Aanmeldingsformulier Dyslexie Van Graafeiland Psychologie/Dyslexiekliniek Beukenlaan 4-i 2612 VC DELFT De Korf 53 2924 AH KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Tjeerd Kuipersstraat 29 2662 GM BERGSCHENHOEK Telefoonnummer:

Nadere informatie

DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018

DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018 DYSLEXIEPROTOCOL Sneek, januari 2018 1- Wat is dyslexie 2- Signalen 3- Planmatig handelen 4- Handelingsplan 5- Remediëring. compensatie en dispensatie 6- Didactische principes/ aandachtspunten 1.Wat is

Nadere informatie

Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek

Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanvraag vergoed dyslexie-onderzoek Aanmeldingsformulier school Leerlinggegevens Geb.datum Geslacht m v Groep Doublure nee ja, in groep Op deze school sinds groep Schoolgegevens Adres Postcode Plaats Telefoon

Nadere informatie

Protocol Dyslexie. In groep 1 tm 8 wordt het protocol Leesproblemen en Dyslexie (M.Gijsel, F. Scheltinga, M. van Druenen, L. Verhoeven) gehanteerd.

Protocol Dyslexie. In groep 1 tm 8 wordt het protocol Leesproblemen en Dyslexie (M.Gijsel, F. Scheltinga, M. van Druenen, L. Verhoeven) gehanteerd. Protocol Dyslexie In groep 1 tm 8 wordt het protocol Leesproblemen en Dyslexie (M.Gijsel, F. Scheltinga, M. van Druenen, L. Verhoeven) gehanteerd. Een leerling met de diagnose dyslexie heeft recht op de

Nadere informatie

Uw kind heeft moeite met lezen Wat kunt u van De Noordkaap verwachten?

Uw kind heeft moeite met lezen Wat kunt u van De Noordkaap verwachten? Uw kind heeft moeite met lezen Wat kunt u van De Noordkaap verwachten? 1 Inhoud Voorwoord... 3 1 Leesproblemen... 4 2 Mogelijk dyslexie... 4 2.1. De dagelijkse lespraktijk.... 4 2.2: De stappen die genomen

Nadere informatie

Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie

Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie Vanaf januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de vergoeding van het onderzoek en de behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie voor

Nadere informatie

Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie

Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie Vergoedingsregeling ernstige, enkelvoudige dyslexie Vanaf januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de vergoeding van het onderzoek en de behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie voor

Nadere informatie

KWALITEITSKAART. Toetskalender lezen gericht op technisch lezen / woordenschat / begrijpend lezen. Inhoud. 2. Streefdoelen in een ander perspectief

KWALITEITSKAART. Toetskalender lezen gericht op technisch lezen / woordenschat / begrijpend lezen. Inhoud. 2. Streefdoelen in een ander perspectief KWALITEITSKAART Taal / lezen / rekenen PO Toetskalender lezen gericht op technisch lezen / woordenschat / begrijpend lezen Inhoud 1. Vooraf 2. Streefdoelen in een ander perspectief 3. Aanbevolen Toetskalender

Nadere informatie

Automatisering van het lezen op woordniveau

Automatisering van het lezen op woordniveau Protocol Leesproblemen en Dyslexie toetskalender voor groep 3 expertisecentrum nederlands 3 algemene toelichting Momenteel werkt het Expertisecentrum Nederlands aan een herziening van de Protocollen Leesproblemen

Nadere informatie

bijlage 10 of ZLKLS auditieve woorden met de aangeboden bijlage 9 of ZLKLS auditieve synthese Toets met 20 klankzuivere

bijlage 10 of ZLKLS auditieve woorden met de aangeboden bijlage 9 of ZLKLS auditieve synthese Toets met 20 klankzuivere 29 Protocol klas 1 Toetsing/ signalering 1 Overdracht LVS Kleuters 2 Hoofdmeting 1 (Herfstsignalering, alle leerlingen) Letterkennis: Lezen en herkennen van aangeboden letters, lange klanken, korte klanken,

Nadere informatie

Aanmeldformulier scholen vergoed dyslexie onderzoek

Aanmeldformulier scholen vergoed dyslexie onderzoek Aanmeldformulier scholen vergoed dyslexie onderzoek 1. School- en leerlinggegevens Gegevens school Naam school Adres Postcode en plaats BRIN-nummer Verwijzer e-mail adres IB Werkdagen IB Leerkracht(en)

Nadere informatie

Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013

Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013 Dyslexieprotocol Kardinaal de Jongschool 2013 Gebaseerd op Protocol Leesproblemen en Dyslexie 1 INHOUDSOPGAVE Stappenplan groep 1 t/m 8 blz.3 Toetskalender groep 1 t/m 8 blz. 5 Continuüm van de zorg blz.

Nadere informatie

Januari Dyslexieplan

Januari Dyslexieplan Januari 2014 Dyslexieplan Inhoud 1. Definitie en kenmerken dyslexie 3 2. Signalering 3 3. Dyslexieonderzoek 4 4. Dyslexiebehandeling 5 5. Faciliteiten op school 5 6. Communicatie met ouders 5 7. Tips voor

Nadere informatie

kt! 2 Leren lezen en spellen, een aanpak periode in groep 3 en de hogere

kt! 2 Leren lezen en spellen, een aanpak periode in groep 3 en de hogere Leren lezen en spellen, een aanpak kt! 2 In het vorige artikel- Instructie werkt! (r), opgenomen in Praxis~ bulletin, nummer 7 - zijn een " aantal algemene tips beschreven én speciale tips voor de klankzuiuere

Nadere informatie

Het Kampus protocol leesproblemen en dyslexie

Het Kampus protocol leesproblemen en dyslexie BS KAMPUS DE GILDEKAMP 6016 6545 LX Nijmegen Het Kampus protocol leesproblemen en dyslexie Om houvast te hebben bij het onderkennen en aanpakken van leesproblemen en dyslexie hebben wij als school een

Nadere informatie

Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten:

Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Pakket van maatregelen bij Dyslexie en Dyscalculie Dyslexie Algemeen: Gedurende de gehele schoolperiode wordt door de docenten zoveel mogelijk aandacht gegeven aan de volgende punten: Stimuleren Schriftelijk

Nadere informatie

Format Leerlingdossier Dyslexie

Format Leerlingdossier Dyslexie Format Leerlingdossier Dyslexie Aanmeldformulier in te vullen door de school voor dyslexieonderzoek Gelieve een complete uitdraai van het Leerlingvolgsysteem,de AVI-gegevens, eventuele entreetoetsen, het

Nadere informatie

Lees- /spellinghulpvragen Dyslexieprotocol

Lees- /spellinghulpvragen Dyslexieprotocol Lees- /spellinghulpvragen Dyslexieprotocol Herzien maart 2017 Protocol lees-/ spellingshulpvragen/ dyslexie Inhoudsopgave 1. Onderkenning van lees- en/of spellingproblemen 2. Diagnose bij lees- en/of spellingproblemen

Nadere informatie

Beleid leesproblemen en dyslexie. Als lezen niet leuk is. RKBS De Waterwilg - De Poort PT Nootdorp

Beleid leesproblemen en dyslexie. Als lezen niet leuk is. RKBS De Waterwilg - De Poort PT Nootdorp Beleid leesproblemen en dyslexie Als lezen niet leuk is RKBS De Waterwilg - De Poort 4-2631 PT Nootdorp Inleiding Als lezen niet leuk is Op De Waterwilg vinden wij lezen erg belangrijk. Als een leerling

Nadere informatie

Automatisering van het lezen op woordniveau

Automatisering van het lezen op woordniveau Protocol Leesproblemen en Dyslexie toetskalender voor groep 4 expertisecentrum nederlands 4 algemene toelichting Momenteel werkt het Expertisecentrum Nederlands aan een herziening van de Protocollen Leesproblemen

Nadere informatie

Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie

Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie dekroon,diagnostiek enbehandelcentrum Koningin Wilhelminalaan 9 7415 KPDeventer Tel:06-81285377 info@centrumdekroon.nl Leerlingdossier Vergoedingsregeling Dyslexie

Nadere informatie

Protocol risicolezers De Vrijheit

Protocol risicolezers De Vrijheit Protocol risicolezers De Vrijheit Inleiding Dit protocol beschrijft met welke stappen we de leesontwikkeling van alle kinderen nauwgezet te volgen. In elke groep zijn er kinderen die op het gebeid van

Nadere informatie

1. Een aantal kinderen komt in aanmerking voor de vergoede dyslexie.

1. Een aantal kinderen komt in aanmerking voor de vergoede dyslexie. Dyslexieonderzoeken WSNS-Salland Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. (SDN 2008)

Nadere informatie

NL Onderwijszorg Nederland

NL Onderwijszorg Nederland 0 NL Onderwijszorg Nederland Dyslexie, wat is dat eigenlijk? Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Dyslexie is aangeboren en

Nadere informatie

PLD de Spindel, bijlage 4

PLD de Spindel, bijlage 4 Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling

Nadere informatie

Katholieke Basisschool Op weg Dyslexieprotocol

Katholieke Basisschool Op weg Dyslexieprotocol Katholieke Basisschool Op weg Dyslexieprotocol Protocol dyslexie Basisschool Op Weg 1 Dyslexieprotocol Basisschool Op Weg Haarle: Doelen die de school nastreeft i.v.m. dyslexie: -Ons doel is om de leerlingen

Nadere informatie

Begrijpend lezen Cito LVS TBL minimaal C-niveau. Woordenschat Cito LVS Woordenschattoets minimaal C-niveau

Begrijpend lezen Cito LVS TBL minimaal C-niveau. Woordenschat Cito LVS Woordenschattoets minimaal C-niveau Bijlage Dyslexieprotocol Wat verwachten we van de kinderen aan het eind van groep 3 Eind mei stellen we het lees- en spellingniveau van alle leerlingen in groep 3 met behulp van genormeerde toetsen vast.

Nadere informatie

Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014

Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Annemarie Vink avink@hetabc.nl Dianne Roerdink droerdink@hetabc.nl Technisch lezen 8-10-2014 www.hetabc.nl 2 Programma

Nadere informatie

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam kind Geboortedatum O jongen O meisje Groep Groepsverloop

Nadere informatie

Dyslexieonderzoek door HCO: wat is er nodig voor aanmelding?

Dyslexieonderzoek door HCO: wat is er nodig voor aanmelding? Dyslexieonderzoek door HCO: wat is er nodig voor aanmelding? We krijgen regelmatig vragen vanuit scholen over een dyslexieonderzoek. Welke leerlingen komen in aanmerking? Welke begeleiding heeft de leerling

Nadere informatie

Handreiking invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden ernstige enkelvoudige dyslexie (EED)

Handreiking invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden ernstige enkelvoudige dyslexie (EED) Handreiking invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden ernstige enkelvoudige dyslexie (EED) Inleiding: Vanaf januari 2015 is de bekostiging en uitvoering van beleid met betrekking tot ernstige enkelvoudige

Nadere informatie

Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3:

Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: Achtergrondinformatie en aanwijzingen voor interpretatie van de Wintersignalering PLD groep 3: In het Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 3, kortweg PLD 3, wordt in het hoofdstuk Signaleren een

Nadere informatie

Dyslexie. Beatrijs Brand

Dyslexie. Beatrijs Brand Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)

Nadere informatie

1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003:

1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: Dyslexiebeleid op de SSGN (versie januari 2015) 1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: "Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie De Vlinder 2008-2009 De Vlinder 2008-2009 Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en / of schriftbeeldvorming (spellen)

Nadere informatie

Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum

Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Inleiding Volgens de meest gangbare definitie is dyslexie een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen)

Nadere informatie

Wat is Dyslexie In Nederland worden officieel de volgende definities van dyslexie gehanteerd:

Wat is Dyslexie In Nederland worden officieel de volgende definities van dyslexie gehanteerd: Lees- en Dyslexieprotocol januari 2014 - van Jenaplanschool Wittevrouwen Inleiding Omdat Jenaplanschool Wittevrouwen het van groot belang vindt dat het voor ouders, leerkrachten en andere belangstellenden

Nadere informatie