bijlage 10 of ZLKLS auditieve woorden met de aangeboden bijlage 9 of ZLKLS auditieve synthese Toets met 20 klankzuivere

Transcriptie

1 29 Protocol klas 1 Toetsing/ signalering 1 Overdracht LVS Kleuters 2 Hoofdmeting 1 (Herfstsignalering, alle leerlingen) Letterkennis: Lezen en herkennen van aangeboden letters, lange klanken, korte klanken, medeklinkers Auditieve analyse (minimaal mkm) Schrijven 10 klank zuivere mkm- woorden (norm 8 goed) Auditieve synthese Lezen 20 klankzuivere mkm-woorden (norm 16 goed) Tijd Verwijzing Juni/ augustus Oktober/november Na 2e taalperiode Uitvoeren Bespreken Wie? Kleuterleerkracht, groepsleerkracht, lid zorgteam Klassenleerkracht, intern begeleider, Actie/interventie Onderzoeksmaterialen (Groeps)handelingsplan maken. Bepalen niveau van zorg. Handelingsplan individueel of in groepsplan in de klas. Bij risicoleerlingen leervoorwaarden DTLAS (auditieve en visuele discriminatie) afnemen. Toets letterkennis, letters die tot nu toe zijn aangeboden analyse, bijlage 10 of ZLKLS auditieve analyse Toets met 10 klankzuivere woorden met de aangeboden letters synthese, bijlage 9 of ZLKLS auditieve synthese Toets met 20 klankzuivere mkm-woorden met de aangeboden letters Eventueel auditieve en visuele discriminatie uit DTLAS

2 3 Hoofdmeting 2 (alle leerlingen, nadat alle letters zijn aangeboden) Auditieve analyse (minimaal mmkm/mkmm) Cito spelling M3 Fonemendictee Grafementoets kaart 1 Streefniveau risicoleerlingen: minimaal C score. Bij D score: minimaal verbetering ten opzichte van vorig meetmoment. 4 Tussenmeting (leerlingen met zwakke technische lees- en/of spellingvaardigheden) Kinderen die eerder geen 80% goed norm behaalden bij spelling: Fonemendictee Auditieve analyse, minimaal vier letterwoorden (mmkm, mkmm) M3 Kinderen die eerder geen 80% goed norm behaalden bij lezen: Auditieve synthese Grafementoets kaart 1 Streefdoel: vooruitgang t.o.v. hoofdmeting 2 Eind januari/ februari Klassenleerkracht, intern begeleider, April Klassenleerkracht, intern begeleider, Bepalen niveau van zorg. A, B, C of I, II, III, IV score: zorgniveau 1 D, E of V score: zorgniveau 1 en 2 (Groeps)handelingsplan in de klas. Indien nodig aanpassing (groeps)handelingsplan. analyse, bijlage 10 of ZLKLS Auditieve Analyse Toets Auditieve synthese, bijlage 9 of ZLKLS Auditieve Synthese Aanvullend: AVI M3 voor de kinderen die daar aan toe zijn analyse, bijlage 10 of ZLKLS Auditieve Analyse Toets Auditieve synthese, bijlage 9 of ZLKLS Auditieve Synthese

3 31 5 Hoofdmeting 3 (alle leerlingen) Cito spelling E3 Bij zwakke leerlingen: Auditieve analyse (minimaal meerdere medeklinkers voor- en achteraan) Fonementoets proces: observaties en analyseren toetsresultaten kaart 1, 2, 3 AVI E3 Bij zwakke leerlingen: Auditieve synthese Fonementoets Leesproces: observaties en analyseren toetsresultaten Streefniveau risicoleerlingen: minimaal C score Bij D score: minimaal verbetering ten opzichte van vorige meting. Mei/juni Klassenleerkracht, intern begeleider, Bepalen niveau van zorg: A, B, C of I, II, III, IV score: zorgniveau 1 D of V score: zorgniveau 1 en 2 E of Vmin score: zorgniveau 1, 2 en 3 Evalueren en opstellen (groeps)handelingsplan (voor klas 2). AVI analyse, bijlage 10 of ZLKLS Auditieve Analyse Toets Auditieve synthese, bijlage 9 of ZLKLS Auditieve Synthese Kijkwijzer Lezen, bijlage 11

4 Toelichting op protocol klas 1 Stap 1: Overdracht LVS Kleuters Beginsituatie wordt vastgelegd op basis van de overdracht door de kleuterleerkracht. Stap 2: Hoofdmeting 1, herfstsignalering Dit betreft de herfstsignalering die in oktober of november wordt afgenomen bij alle leerlingen. Hierdoor krijgt de leerkracht een gedetailleerd beeld van de leesontwikkeling van de leerlingen en kunnen zwakke lezers worden gesignaleerd. Het is van belang dat alleen getoetst wordt wat daadwerkelijk is aangeboden, anders heeft het toetsen geen zin. Er kan gebruikgemaakt worden van de toetsen uit Zo leer je kinderen lezen en spellen, de signaleringstoets van Masterplan Dyslexie of de signaleringstoets uit de leesmethode. Men kan ook zelf een toets samenstellen. Hoewel het hier gaat om een meting die bij alle leerlingen wordt afgenomen en we spreken van een hoofdmeting, laten we deze meting nog niet meetellen in de reeks van 3 hoofdmetingen die nodig zijn in het kader van een aanvraag voor een dyslexieonderzoek. Dan tellen alleen de hoofdmetingen waarbij landelijk genormeerde toetsen zijn afgenomen. Neem bij risicoleerlingen als er aanleiding toe is ook de DTLAS-toetsen auditieve discriminatie en visuele discriminatie af. Stap 3: Hoofdmeting 2 De klankzuivere periode (de eerste fase van het aanvankelijk leesproces) is afgesloten en alle letters zijn aangeboden. De score op de DMT kaart 1 kan lager uitvallen dan gemiddelde landelijke norm van Cito. Uit trendanalyses (Wijnbergh, 2014) is gebleken dat de vrijescholen ten opzichte van de andere scholen in Nederland een afwijkende groeicurve voor de leesontwikkeling hebben. De vrijescholen scoren in de eerste klas op beide meetmomenten onder de minimumnorm die de onderwijsinspectie stelt. Eind klas 1 beginnen ze gemiddeld gesproken al in te lopen. De inhaalslag zet door in klas 2. Halverwege klas 2 ligt het resultaat meestal al boven de minimum inspectienorm; sommigen doen er iets langer over. De daarop volgende klassen blijven of komen boven de minimumnorm van de inspectie en het positieve verschil neemt toe. Zie onderstaande tabel. M3 E3 M4 E4 M5 E5 Inspectienorm (ondergrens gemiddelde vaardigheidsscores) Gemiddelde vaardigheidsscores van 21 vrijescholen ,4 60,3 68,8 75 Aan het onderzoek hebben 21 vrijescholen hun medewerking verleend. De data zijn afkomstig uit 50 klassen en hebben betrekking op de schooljaren , en

5 Stap 4: Tussenmeting Een tussenmeting is een meting die wordt uitgevoerd op een moment waarvoor geen landelijke normering beschikbaar is. Het doel van de tussenmeting is het meten van de effecten van de interventie. Op basis daarvan kan het handelingsplan, indien nodig, worden bijgesteld. De leerling wordt hier dus niet met een normgroep vergeleken. De ruwe scores of vaardigheidsscores van de tussenmeting worden vergeleken met die van de voorgaande hoofdmeting. Het is dus van belang dat dezelfde toets wordt gebruikt als bij de hoofdmeting, maar kies wel voor de parallelversie indien die beschikbaar is. Kijk niet alleen naar de toetsresultaten, maar ook naar de aanpak die de leerling hanteert bij het lezen en spellen en naar de motivatie. 33 Stap 5: Hoofdmeting 3 Bij alle leerlingen wordt de lees- en spellingvaardigheid getoetst. Op de DMT kan de gemiddelde score van de klas ook nu nog lager uitvallen dan de landelijke norm (zie uitleg bij stap 3). In Cito Spelling E3 komen de volgende spellingcategorieën uit Zo leer je kinderen lezen en spellen voor: hakwoorden, speciale hakwoorden, zingwoorden, plankwoorden, woorden met sch(r) en woorden met ei. (in Cito Spelling 3.0 ook verkleinwoorden met je, tje, pje). Bij de zwakke leerlingen worden aanvullende toetsen (letterkennis, auditieve synthese en auditieve analyse) afgenomen. Het is vooral van belang om niet alleen naar de toetsresultaten te kijken, maar ook naar de aanpak die de leerling hanteert bij het lezen en spellen en naar de motivatie (zie ook Kijkwijzer Lezen, bijlage 11). Observaties, het analyseren van de toetsresultaten, het maken van een leesanalyse (running record) en het voeren van een diagnostisch spellinggesprek leveren waardevolle informatie op. Op basis van de resultaten wordt het groepsplan gemaakt waarmee in klas 2 kan worden gestart. Zie bijlage 12 voor mogelijke interventies.