Prof. dr. Ralf Baron: Tapentadol is meer dan alleen een opiaat
|
|
- Christel de Meyer
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Prof. dr. Ralf Baron: Tapentadol is meer dan alleen een opiaat Van 7 tot 9 juni vond het 7e Internationale symposium van het WIP Benelux (Wereld Instituut voor Pijn) plaats. Interventionele pijnbehandeling en diepgaande fysiologische kennis van chronische pijn zijn van groot belang. De WIP Benelux heeft dan ook tot doel de kennis over de diagnose en behandeling van pijn te bevorderen. Tijdens het WIP symposium gaf professor Baron een lezing over het gebruik van tapentadol, en waarom dit duaal werkend analgeticum goed ingezet kan worden bij patiënten met gemengde pijn. De presentatie van professor Baron was gebaseerd op klinische onderzoeksgegevens van tapentadol en de ervaring van de behandeling met tapentadol van circa 4,6 miljoen mensen met chronische en gemengde pijn wereldwijd. Baron ging tijdens het satellietprogramma dieper in op het werkingsmechanisme van tapentadol, het effect van opioïde pijnstillers en het effect van duaal werkende opioïde pijnstillers op nociceptieve en neuropathische pijn. Gemengde pijnsyndromen en neuropathische pijn Bij nociceptieve pijn spreken we over 'gewone' pijn, ook wel weefselpijn. Zenuwpijn, oftewel neuropathische pijn, wordt veroorzaakt door een beschadiging en/of verminderde werking (dysfunctie) van een perifere of centrale zenuw 15. Zenuwpijn is meestal chronisch en gaat zelden vanzelf over. Gemengde pijn is een combinatie van weefselpijn en zenuwpijn. Opiaten nemen een belangrijke plaats in bij de behandeling van matige of ernstige acute en chronische pijn. Veel gevallen van chronische pijnen, zoals chronische lage rugpijn, zijn vaak gemengde pijnsyndromen 16,17. Klassieke opiaten hebben een sterk effect op nociceptieve pijn maar vertonen minder effectiviteit bij neuropathische pijn omdat opiaten vooral binden aan de µ-receptor. Rugpijn; nociceptief of neuropathisch Initiële rugpijn bestaat meestal uit nociceptieve pijn vanuit gewrichten, banden en/of spieren. Bijkomende zenuwpijnen kunnen bij rugpijn verschillende oorzaken hebben. Neuropathische pijn kan worden veroorzaakt door compressie van zenuwbanen in de nek of rug of door een zenuwontsteking. De pijn kan uitstraling vanuit de zenuwen in de dorsale hoorn geven 16. Zenuwbeklemmingen kunnen veranderingen veroorzaken in zenuwen die een dermatoom innerveren, hetgeen waar te nemen is door een veranderd gevoel (bijvoorbeeld een dof gevoel) op de huid. Rugpijn is een continuüm van nociceptieve en neuropathische pijn, die kan bestaan uit nociceptieve axiale pijn, nociceptieve referentiepijn, radiculaire pijnaanvallen, neuropathische axiale pijn en neuropathische radiculaire pijn. Neuropathische pijn kan door de patiënt worden waargenomen als 18 : Brandende pijn Tintelende of prikkende pijn (elektriciteit)
2 Gevoeligheid voor lichte aanraking zoals bijvoorbeeld van kleding of beddengoed Soms pijn door kou of warmte (bijvoorbeeld een warm bad) Schietende pijn zoals een elektrische schok Een doof gevoel De pijn kan worden getriggerd door slechts lichte druk (bijvoorbeeld door aanraking met een vinger) Chronische rugklachten hebben een negatief effect op de kwaliteit van leven. En dat komt vooral door de neuropathische pijncomponent, aldus Baron. Neuropathische pijncomponenten bij lage rugpijnpatiënten zijn intensief van aard en komen frequent voor. Er zijn verschillende vragenlijsten om de aard van pijn uit te vragen. Bij lage rugpijn kan bijvoorbeeld de paindetect worden gebruikt. Hiermee kan de aard en de intensiteit van de pijn worden geïnventariseerd evenals andere sensaties 10,11, 13 die door rugproblemen worden veroorzaakt. Rugpijn is volgens Prof. Baron al 200 miljoen jaar oud. In Halberstadt zijn de wervels van een krokodillendinosaurus uit het late Triassische tijdperk onderzocht. De wervels vertoonden ernstige spondyloarthrose en er leek zelfs sprake te zijn van Morbus Bechterew, grapte professor Baron. 13 Farmacologie en werkingsmechanisme van tapentadol Tapentadol (Palexia ) is een sterk analgeticum met µ-opioïd agonistische en noradrenalineheropnameremmende werking met een gereguleerde afgifte. Om het werkingsmechanisme toe te lichten ging professor Baron eerst dieper in op de neurofysiologie van nociceptieve en neuropathische pijn. In pijnmodulatie zijn verschillende mechanismen van belang, zoals pijnversterkende en afdalende pijnstillende banen. Tapentadol heeft twee mechanismen waardoor pijnstilling kan worden bewerkstelligd. Het agonistische effect op de µ-receptor; het klassieke aangrijpingspunt van opiaten. Daarnaast zorgt tapentadol voor remming van de noradrenalineheropname, een aangrijpingspunt voor neuropathische pijnklachten. Door deze dubbele werking wordt de pijn zowel via de µ-receptor als via de noradrenalineheropname geremd met een enkel molecuul. Door modulatie van verschillende farmacologische aangrijpingspunten binnen de pijnsystemen heeft tapentadol een breed farmacologisch effect op nociceptieve, neuropathische, en gemengde pijnsyndromen. Klinische ervaring Inmiddels is er ruim vijf jaar klinische ervaring opgedaan met tapentadol waarbij zo n 4,6 miljoen mensen wereldwijd zijn behandeld. Professor Baron presenteerde de resultaten van verschillende
3 klinische onderzoeksprogramma s waarin de rol van tapentadol in de behandeling van chronische pijn werd bestudeerd. De verschillende onderzoeken hebben effectiviteit aangetoond bij osteoartritis, lage rugpijn, diabetische neuropathische pijn en kankerpijn. Tapentadol werd over het algemeen goed verdragen, ook bij langdurige behandeling tot maximaal 2 jaar. Professor Baron presenteerde verschillende Head-to-Head studies met Oxycodon. 1-8 OA = osteoartritis, LBP = Lage rugpijn, DPN = diabetische perifere neuropathische pijn, N = aantal patiënten, PR = verlengde afgifte CR = gereguleerde afgifte, BID = tweemaal daags In de studies van Buynak et al. en Lange et al. werd tapentadol vergeleken met oxycodon en placebo. Zowel de tapentadol-arm in de studie van Buynak als de oxycodon-arm lieten doeltreffende pijnstilling zien. De ratio van dosering tussen tapentadol en oxycodon is 5:1. 4,9 μ -sparend effect en profiel op bijwerkingen Uit de meta-analyse van Lange et al. bij behandeling van osteoartritis en lage rugpijn blijkt tapentadol een minstens zo effectief pijnstillend effect te hebben als oxycodon. De proefpersonen die behandeld waren met tapentadol lieten ook een gunstiger profiel zien ten aanzien van herwonnen fysieke activiteit, verminderde lichaamspijn, vitaliteit en op sociaal en emotioneel functioneren. Er werd daarnaast een positief effect waargenomen op de kwaliteit van leven: zowel algehele gezondheid als geestelijke gezondheid werden positief beïnvloed. De proefpersonen, die behandeld werden met tapentadol, rapporteerden verminderde somatische pijn. Ook bestaat de indruk dat gastro-intestinale effecten, zoals obstipatie, misselijkheid en braken, significant minder vaak optreden bij tapentadol dan bij oxycodon. Het profiel van de gastrointestinale verdraagbaarheid van tapentadol bleek gunstiger in vergelijking met andere opioïden. Uit de studie van Wild et al. bleek een goede tolerantie voor tapentadol op de lange termijn. 4,9 Baron maakte in zijn voordracht de vertaalslag van de pijnneurowetenschappen naar klinisch handelen op basis van ruime klinische ervaring. Over het algemeen blijkt tapentadol een effectief en goed te verdragen alternatief voor "klassieke" opioïde pijnstillers te zijn. Tapentadol is een goed
4 alternatief voor de reguliere opiaten vanwege het gunstige effect bij gastro-intestinale bijwerkingen, zo stelt prof. dr. Baron. 12,13 Omdat juist de neuropathische pijn in chronische lage rugpijn door patiënten als zeer beperkend wordt ervaren, heeft professor Baron de effectiviteit van tapentadol versus tapentadol met pregabaline onderzocht. Van pregabaline wordt vermoed dat het invloed heeft op de signaaloverdracht via calciumkanalen in de zenuwvezelmembranen. Pregabaline vermindert daarmee de informatieoverdracht via zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg: de afgifte van andere neurotransmitters, die betrokken zijn bij pijn, epilepsie en angst, worden gereduceerd. In de studie keek Baron naar zowel het pijnstillende effect van beide middelen en de verdraagbaarheid in de twee behandelarmen van tapentadol en tapentadol met pregabaline. Baron zag in zijn vergelijkend onderzoek naar tapentadol en pregabaline minder duizeligheid en slaperigheid bij het gebruik van 500 mg (ddd) tapentadol dan bij gebruik van tapentadol 300 mg (ddd) met pregabaline 300 mg (ddd). Een subgroep patiënten met chronische lage rugpijn die in een vroeger stadium werden behandeld, reageerden goed op een gemiddelde dagelijkse dosis van 300 mg (ddd) tapentadol. Deze groep had door een vroegtijdige behandeling met tapentadol korter last van rugpijnklachten. Vroege behandeling met tapentadol kan daarom volgens Baron bijzonder gunstig zijn. Andere patiënten profiteren juist van een dosisverhoging naar 500 mg (ddd). 12 Take home message Rugpijnpatiënten met uitstralingen naar het been en andere neuropathische sensaties als gevolg van hun rugklachten hebben profijt van een behandeling met een duaal werkend middel zoals tapentadol. De behandeling met tapentadol wordt in het algemeen goed verdragen. Over professor dr. Ralf Baron Professor dr. Ralf Baron is hoofd van de afdeling voor onderzoek en behandeling van neurologische pijn, vakgroep neurologie van de Christian-Albrechts-Universiteit in Kiel, Duitsland. Zijn belangrijkste onderzoeksinteresse is de pathofysiologie en de behandeling van neuropathische pijn. Professor Baron is redacteur en recensent voor vele internationale wetenschappelijke tijdschriften. Hij is auteur van meer dan 250 wetenschappelijke publicaties en geeft lezingen en keynotes op tal van internationale conferenties en symposia. Tapentadol is geregistreerd voor de behandeling van ernstige chronische pijn bij volwassenen, die alleen met opioïde analgetica kunnen worden behandeld. De WIP Benelux werd georganiseerd door de Universiteit Nijmegen onder auspiciën van WIP en de WAPMU. 14 Referenties: 1. ClinicalTrials.gov NCT ; 2. Afilalo M. et al. Clin Drug Invest. 2010; 30(8): Buynak R. et al. Expert Opin Pharmacother. 2010; 11(11): Wild JE. et al. Pain Pract. 2010; 10(5): Buynak R. et al. Clin Ther. 2015; 37(11): Schwartz S. et al. Curr Med Res Opin. 2006; 27(1): Sanchez del Aguila MJ. et al. Clinical Ther. 2015; 37(1): Kress HG. et al. Pain Physician 2014; 17: Lange B. et al. Adv Ther. 2010; 27(6): Freynhagen R. et al. Curr Med Res Opin. 2006;22(10): Reimer M. et al. Eur J Pain 2017;21: Baron R. et al. Pain Pract 2016;16(5): Baron WIP congres 6 juni: Reimer M., Baron R., unpublished data 14. SmPC Palexia Retard d.d Haanpää M. et al. Pain 2011; 152: Freynhagen R. et al. Curr Pain Headache Rep. 2009; 13(3): Clauw DJ. et al. Clin Exp Rheumatol. 2017; Suppl 107(5):79-84
5 18. Finnerup N. et al. Pain 2016; 157(8):
Pijnmedicatie. dr. Bart G.J. Dekkers, AIOS ziekenhuisfarmacie
Pijnmedicatie dr. Bart G.J. Dekkers, AIOS ziekenhuisfarmacie (b.g.j.dekkers@umcg.nl) Soorten pijn Nociceptieve pijn (wondpijn) Pijn waarschuwt dat er iets mis is in het lichaam (bijv. verzwikte enkel)
Nadere informatieNeuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014
Neuropatische Pijn WOV SYMPOSIUM 3 OKTOBER 2014 Wat is neuropathische pijn? Wat is neuropathische pijn? Neuropathische pijn = pijn die veroorzaakt wordt door een primaire laesie of disfunctie van het perifere
Nadere informatieFarmacologische behandeling van doorbraakpijn bij kanker. Isala
Farmacologische behandeling van doorbraakpijn bij kanker Isala Dr. M.J.M.M. Giezeman, Anesthesioloog, Isala klinieken Zwolle 19 november 2014 Agenda Epidemiologie van doorbraakpijn Behandeling van doorbraakpijn
Nadere informatiePIJN SPREEKUUR. Maak kennis met tapentadol in tien vragen Een sterke pijnstiller met een uniek farmacologisch profiel
VERSCHIJNT MINIMAAL 4X PER JAAR SPREEKUUR PIJN AUTEUR Michel Wagemans, anesthesioloog in het Reinier de Graaf Gasthuis (Delft) JAARGANG 1 - NR 2-2017 Maak kennis met tapentadol in tien vragen Een sterke
Nadere informatieDIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING
DIABETISCHE NEUROPATHIE DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING JMJ KRUL NEUROLOOG TERGOOIZIEKENHUIZEN BLARICUM Cijfers over diabetes (1) Er zijn ongeveer 740.000 mensen met diabetes in Nederland; 250.000 mensen
Nadere informatiePregabaline Lyrica. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Pregabaline Lyrica Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Pregabaline? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Pregabaline? 4 In welke doseringen is Pregabaline te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal geen gewone pijnstillers, maar komen uit de groep van de anti-epileptica
Nadere informatieEen niet-medicamenteuze pijnbehandeling Patiënteninformatie
Transcutane Electrische Neuro-Stimulatie (TENS) Een niet-medicamenteuze pijnbehandeling Patiënteninformatie Inhoudsopgave Wat is TENS?...3 Hoe werkt TENS?...3 Bij welke pijnklachten helpt TENS?...4 Zo
Nadere informatieZenuwpijn behandelen met medicijnen
Zenuwpijn behandelen met medicijnen Anesthesie alle aandacht Zenuwpijn behandelen met medicijnen Deze folder geeft uitleg over de behandeling van zenuwpijn met medicijnen. Deze medicijnen zijn meestal
Nadere informatieDr. Annemie Galimont-Huidopleiding
Qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq De huid van de voeten Dr. Annemie Galimont-Huidopleiding hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc
Nadere informatieGabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Wat is Gabapentine? Gabapentine is een medicijn dat invloed heeft op de informatieoverdracht via zenuwen in de hersenen. Het is op recept verkrijgbaar onder
Nadere informatieOpioïden bij benigne pijn
Opioïden bij benigne pijn Anesthesie Locatie Hoorn/Enkhuizen Inleiding Uw behandelend arts zal uw pijn gaan bestrijden met opioïden. Dit zijn sterk werkende morfine-achtige pijnstillers. Deze informatie
Nadere informatieEvaluatie van het antwoord van de aanvrager op de door de CTG gestelde vragen in het D60 rapport
Evaluatie van het antwoord van de aanvrager op de door de CTG gestelde vragen in het D60 rapport De firma heeft geantwoord op de haar door de Commissie gestelde vragen : 1) De Commissie had graag het volledige
Nadere informatiePijn bij patiënten met een dwarslaesie
Pijn bij patiënten met een dwarslaesie Incidentie op IC en mechanisme 26 januari 2018 Quirine Habes Casus Patient, 30 Traumatische dwarslaesie C5-C6 met central cord lesion na trauma Spondylodese en miami
Nadere informatiePIJN SPREEKUUR. Wat is het onderscheid tussen nociceptieve, neuropathische en gemengde pijn en welke behandelmogelijkheden zijn er?
SPREEKUUR PIJN AUTEUR Interview met prof. dr. Frank Huygen, anesthesioloog en pijnspecialist, Erasmus MC UITGAVE VRAAG Wat is het onderscheid tussen nociceptieve, neuropathische en gemengde pijn en welke
Nadere informatiev27; FK Neuropathische pijn Pagina 1 van 9
2016065607 v27; FK Neuropathische pijn Pagina 1 van 9 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 april 2017 van de registratiehouders die volgens de
Nadere informatieLyrica (Pregabaline)
Lyrica (Pregabaline) Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is Lyrica... 1 3 Wat is neuropatische pijn... 1 4 Hoe werkt Lyrica... 2 5 Hoe moet ik Lyrica gebruiken?... 2 6 Heeft Lyrica bijwerkingen... 3 7
Nadere informatieGabapentine Neurontin
Gabapentine Neurontin Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Gabapentine? 3 Wat is neuropatische pijn? 3 Hoe werkt Gabapentine? 4 In welke doseringen is Gabapentine te verkrijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieHet gebruik van morfine en veel voorkomende vragen
Het gebruik van morfine en veel voorkomende vragen Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2015 pavo 0437 Inleiding Uw arts heeft u morfineachtige pijnstillers (zie tabel) voorgeschreven tegen de pijn. Deze
Nadere informatieEnkele vragen als opwarmer: II. Enkele vragen als opwarmer: I. Enkele vragen als opwarmer: IV. Enkele vragen als opwarmer: III
De richtlijn pijn bij patiënten met kanker. K.Vissers, K. Besse. R. van Dongen Academisch centrum voor pijn- en palliatieve geneeskunde. UMC St Radboud, Nijmegen Enkele vragen als opwarmer: I Acute pijn
Nadere informatieCarla van Soest. Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn
Carla van Soest Verpleegkundig Specialist Chronisch Pijn Definitie Pijn Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en treedt op wanneer de patiënt zegt dat het optreedt. (McCaffery 1989) Pijn en behandeling
Nadere informatieBuikwandpijnsyndroom Soms wordt in plaats van ACNES de Nederlandse term buikwandpijnsyndroom gebruikt.
ACNES Wat is ACNES? ACNES is een aandoening waarbij kinderen en volwassenen last hebben van hevige buikpijnklachten aan een kant van de buik als gevolg van afknelling van een zenuwtakje in de huid van
Nadere informatieNeurostimulatie, zonder brein geen pijn. Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare
Neurostimulatie, zonder brein geen pijn Kris Verbeke Verpleegkundig Pijnspecialist Multidisciplinair Pijncentrum AZ Delta Roeselare - Definities pijn - Classificaties volgens duur & oorsprong - Chronische
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker
Behandeling van pijn bij kanker Pijn bij kanker kan ontstaan door de ziekte zelf, maar ook door de behandeling ervan. Niet alle patiënten met kanker hebben pijn. In de beginfase van de ziekte heeft 30%
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker. Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017
Behandeling van pijn bij kanker Dr. S. De Wulf Anesthesioloog/pijnbestrijder 21/02/2017 Oorzaken en karakteristieken van kanker pijn Somatische ( nociceptieve ) pijn Opioiden, NSAID, blokkades Viscerale
Nadere informatieInleiding in Pijn Pijnladder
Inleiding in Pijn Pijnladder Patricia Schutte Palliatief en oncologieverpleegkundige 13 november 2018 Definitie pijn Pijn is een onaangename sensorische en emotionele gewaarwording die verband houdt met
Nadere informatiePijn bij kanker, behandeling met medicijnen
Pijn bij kanker, behandeling met medicijnen Inleiding Deze informatiefolder is bedoeld voor patiënten die pijn hebben als gevolg van kanker. Ook voor familieleden kan het zinvol zijn om deze folder te
Nadere informatiePijn en dementie. Inhoud. Introductie! Pijn. Pijn
Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL regio Leiden Maartje Klapwijk specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker LUMC Introductie! 22 september
Nadere informatieWat is een hernia. Bouw van de wervelkolom. Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas. Polikliniek neurologie:
Herniastraat Onderstaande afspraken zijn voor u gemaakt op: locatie Delfzicht/locatie Lucas MRI-onderzoek: Polikliniek neurologie: Route Neuroloog: datum Tijd. datum Tijd Telefoon: 088-066 1000 Wat is
Nadere informatieMarijse Koelewijn huisarts
PIJN Marijse Koelewijn huisarts Je hoeft tegenwoordig toch geen pijn meer te lijden Moeilijk behandelbare pijn Om welke pijnen gaat het? Welke therapeutische mogelijkheden zijn er? Opzet workshop: Korte
Nadere informatiePIJN SPREEKUUR. Wat is het onderscheid tussen nociceptieve, neuropathische en gemengde pijn en welke behandelmogelijkheden zijn er?
SPREEKUUR PIJN AUTEUR Interview met prof. dr. Frank Huygen, anesthesioloog en pijnspecialist, Erasmus MC HERDRUK VRAAG Wat is het onderscheid tussen nociceptieve, neuropathische en gemengde pijn en welke
Nadere informatiePatiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma
26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend
Nadere informatieAmitriptyline. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Amitriptyline Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Amitriptyline? 3 Wat is neuropathische pijn? 3 Hoe werkt Amitriptyline? 4 In welke doseringen is Amitriptyline te verkijgen? 4 Wanneer
Nadere informatieFabels en feiten over morfine
Fabels en feiten over morfine Beter voor elkaar Fabels en feiten over morfine Inleiding In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige
Nadere informatieFARMACOLOGIE VAN CHRONISCHE PIJN
NEUROBIOLOGIE EN FARMACOLOGIE VAN CHRONISCHE PIJN BART MORLION DOELSTELLING Inzicht verwerven in de processen van perifere/centrale sensitisatie en descenderende modulatie als basismechanismen voor het
Nadere informatieRichtlijnen pijn. Modulaire herziening Richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker (Ned. Ver. Anesthesiologie) Gradering
Modulaire herziening Richtlijn Diagnostiek en behandeling van pijn bij patiënten met kanker (Ned. Ver. Anesthesiologie) Alexander de Graeff Internist-oncoloog, UMC Utrecht Hospice-arts. Academisch Hospice
Nadere informatieNEUROPATHISCHE PIJN of ZENUWPIJN
Deze folder is bestemd voor patiënten met pijn vanuit zenuwen, zogenaamde NEUROPATHISCHE PIJN of ZENUWPIJN (met dank aan Peter de Jong, anesthesioloog, Laurentius Ziekenhuis te Roermond) Inleiding De meeste
Nadere informatieDe chronische pijnpatient en opiaten. Prof.dr. Frank Huygen Centrum voor pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam
De chronische pijnpatient en opiaten Prof.dr. Frank Huygen Centrum voor pijngeneeskunde Erasmusmc Rotterdam Disclosure Lid wetenschappelijke adviesraad St Jude (St Jude inc.) Lid Change Pain Programma
Nadere informatieOorzaken. Pijn in de Palliatieve Fase. Programma. Stellingen. Vóórkomen van pijn Pijn in de palliatieve fase onderbehandeld?!
Pijn in de Palliatieve Fase Juni 2012 Programma Stellingen Inleiding Casus Soorten Pijn Pijnbehandelingen In kaart brengen van pijn Vragen Evaluatie Stellingen In onze maatschappij en op ons niveau van
Nadere informatiePatiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma
26 Verklaring voor chronische pijnaandoeningen Patiënten ervaren minder pijn met pijneducatieprogramma Tekst: Sanne van der Poel Voor mensen met chronische pijnklachten is het vaak lastig en frustrerend
Nadere informatieInfobrochure. Pijn in het ziekenhuis
Infobrochure Pijn in het ziekenhuis Onbehandelde pijn staat een goede genezing in de weg. Bijt niet op uw tanden, praat over uw pijn! Pijn... een nuttig signaal Acute pijn is een alarmsignaal, een onmiddellijke
Nadere informatieT IS GEBEURD. Een minikwis over pijn
T IS GEBEURD Een minikwis over pijn POLL OPEN Morfine 1. Morfine werkt niet op nociceptieve pijn 1.43% 2. Morfine werkt niet op neuropathische pijn 11.43% 3. Morfine werkt beter op nociceptieve dan op
Nadere informatieBehandeling van pijn bij kanker
Behandeling van pijn bij kanker Centrum voor pijngeneeskunde Locatie Eindhoven Pijn bij kanker kan ontstaan door ziekte zelf, maar ook door de behandeling ervan. Niet alle patiënten met kanker hebben pijn.
Nadere informatieJasper Kal Anesthesioloog-pijnspecialist Pijncentrum OLVG
Jasper Kal Anesthesioloog-pijnspecialist Pijncentrum OLVG Pijncentrum OLVG AIOS Huisartsgeneeskunde Kengetallen pijncentrum OLVG Oost 1300 eerste polikliniek bezoeken 4000 herhaalbezoeken 100 intercollegiale
Nadere informatieBarnidipine C08CA12, december Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie.
Barnidipine C08CA12, december 2017 Indicatie Barnidipine is geregistreerd voor de indicatie hypertensie. Standpunt Ephor In het rapport over de calciumantagonisten van april 2013 wordt barnidipine door
Nadere informatieDeelname aan medisch wetenschappelijke studie
Deelname aan medisch wetenschappelijke studie Het gebruik van pregabaline voor het verminderen van pijn rondom de operatie en het voorkomen van chronische pijn bij vrouwen die een borstoperatie ondergaan
Nadere informatieLyrica Pregabaline. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Lyrica Pregabaline Ziekenhuis Gelderse Vallei Wat is Lyrica? Lyrica is een medicijn dat speciaal is ontwikkeld voor de behandeling van neuropatische pijn. Daarnaast kan Lyrica ook worden gebruikt als aanvullend
Nadere informatieGebruik van morfine en andere opioïden
Gebruik van morfine en andere opioïden En veelvoorkomende vragen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw arts heeft u morfineachtige pijnstillers voorgeschreven
Nadere informatieMorfine. Fabels en feiten
Morfine Fabels en feiten In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige pijnstillers of opioïden worden genoemd. Inleiding Waar in deze
Nadere informatiePijn en demen=e. Signaleren en behandelen van pijn. Introduc8e. Inhoud. Pijn. Pijnmodel. Van Wijckerslooth, Oegstgeest. Elisabeth Gasthuishof, Leiden
Introduc8e Signaleren en behandelen van pijn 4 april Ede StudieArena Van Wijckerslooth, Oegstgeest Inge van Mansom palliatief arts/specialist ouderengeneeskunde Sint Elisabeth Gasthuishof, LUMC en IKNL
Nadere informatieDr. Du Chau (Huisarts)
CASUS Chondrosarcoom Dr. Du Chau (Huisarts) Dr. Huysentruyt (Pijnarts) Niet-medische context Vrouw 21 jaar Gehuwd Medische voorgeschiedenis Sinds 2j intermittente last in de regio van het RECHTER SI-gewricht,
Nadere informatiePijncentrum. Informatie over Lyrica
Pijncentrum Informatie over Lyrica U heeft het geneesmiddel Lyrica (pregabaline) voorgeschreven gekregen en er is u ook uitgelegd waarom u dit middel gaat gebruiken. Deze brochure is samengesteld om u
Nadere informatieRugklachten en rughernia
Rugklachten en rughernia Inleiding Als er over rugklachten gesproken wordt, hebben we het in feite over een grote groep van kwalen en ziekten die maar één ding gemeenschappelijk hebben: pijn zit in of
Nadere informatieMorfine Feiten en fabels. Apotheek
00 Morfine Feiten en fabels Apotheek In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige pijnstillers of opioïden worden genoemd. Inleiding
Nadere informatieInfobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de
Nadere informatiePIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Pijn is een onaangenaam gevoel en kan grote invloed hebben op uw dagelijks leven. Pijn kan verschillende oorzaken hebben. Bij patiënten met kanker
Nadere informatieIk krijg er buikpijn van
Ik krijg er buikpijn van Anterior cutaneous nerve entrapment syndrome Duodagen 2018 Niels Heins & Annemarie Boer Jelmer Bergsma & Steven Buijk Vrouw 31 jaar VG/ sectio Pijn ROB, Stekend, hevig & kortdurend.
Nadere informatiePijn. Wat is pijn 1,2,3? Hoe ontstaat pijn 1,3?
Pijn Wat is pijn 1,2,3? Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme. Pijn geeft aan dat er een mogelijke beschadiging is van een deel van het lichaam. Denk maar eens aan het vastpakken van een te hete
Nadere informatieBehandeling van doorbraakpijn. Doorbraakpijn. Kenmerken doorbraakpijn 19-10-2011
Behandeling van doorbraakpijn Alexander de Graeff, internist-oncoloog, Universitair Medisch Centrum Utrecht Academisch Hospice Demeter, De Bilt Doorbraakpijn Plotseling optredende (vaak hevige) pijn die
Nadere informatieBiotransformatie en toxiciteit van
Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol 062 1 Biotransformatie en toxiciteit van paracetamol Inleiding Paracetamol is het farmacologisch actieve bestanddeel van een groot aantal vrij en op recept
Nadere informatiechronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar
chronische pijn en de pijnpolikliniek Dr. D.H.Vrinten Anesthesioloog-pijnbehandelaar De pijnpolikliniek Indeling van pijn; acuut of chronisch Acute pijn ontstaat plotseling is (meestal) goed te behandelen;
Nadere informatieTherapeutisch versus niet-therapeutisch onderzoek bij minderjarige en wilsonbekwame proefpersonen
Therapeutisch versus niet-therapeutisch onderzoek bij minderjarige en wilsonbekwame proefpersonen In de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO) staat: Het is verboden wetenschappelijk onderzoek
Nadere informatiePijntherapie Identificeren van verschillende pijnsoorten. Peter Maes 15/03/2016
Pijntherapie Identificeren van verschillende pijnsoorten Peter Maes 15/03/2016 Modules die aan bod komen Module 1: herkennen van de belangrijkste pijnsoorten Module 2: begrijpen van de objectieve en subjectieve
Nadere informatieBotulinetoxine bij neuropathische pijn. Sander Wout AIOS Anesthesiologie 06 mei 2019
Botulinetoxine bij neuropathische pijn Sander Wout AIOS Anesthesiologie 06 mei 2019 Botulinetoxine (BTX of BoNT) Botuline(neuro)toxine kent zeven serotypes: BoNT [A-G] Botox = BoNT type A Inhibitie acetylcholine
Nadere informatieMorfine. Informatie voor patiënten die in overleg met hun arts morfine gebruiken
Morfine Informatie voor patiënten die in overleg met hun arts morfine gebruiken Inhoudsopgave Morfine en andere sterke pijnstillers... 3 De functie van pijn... 3 De behandeling van pijn... 3 De juiste
Nadere informatieChronische pijn. Theo Meert 15/01/2011
Chronische pijn. Theo Meert 15/01/2011 Volgende onderwerpen kwamen aan bod: 1) wat is chronische pijn en wat zijn de gevolgen 2) waarnemen van pijn 3) hoe meet men pijn 4) behandeling 5) ontwikkelen van
Nadere informatieBehandeling van polyneuropathie bij TTR amyloïdose. Dr. Alexander F.J.E. Vrancken, neuroloog
Behandeling van polyneuropathie bij TTR amyloïdose Dr. Alexander F.J.E. Vrancken, neuroloog TTR amyloïddepositie in zenuwstelsel Zenuwen polyneuropathie autonome neuropathie Hersenen (zeer weinig voorkomend)
Nadere informatiePitfalls in Oncologische Pijnbehandeling
Pitfalls in Oncologische Pijnbehandeling R.L van Leersum Anesthesioloog / Pijnbehandelaar Bronovo Ziekenhuis Indeling Inleiding Doorbraakpijn Bijwerkingen Opioïden Hyperalgesie Multimodale Aanpak Farmacotherapie
Nadere informatieWat zijn feiten en cijfers rond geneesmiddelenonderzoek?
Deze kaart geeft een overzicht van beschikbare feiten en geneesmiddelenonderzoek. De kaart is tot stand gekomen op basis van literatuuronderzoek, interviews en denksessies met deskundigen. Met dank aan
Nadere informatieTranscutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS)
Patiënteninformatie Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation (TENS) rkz.nl Wat is Pijn? Pijn is in eerste instantie een waarschuwingssignaal dat aangeeft of ons lichaam beschadigd is of dreigt te worden.
Nadere informatieFysius werkt samen met u aan een leven zonder rugpijn.
Rugpijn? Rugpijn is niet vanzelfsprekend Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft 1 op de 5 volwassenen last van terugkerende rugklachten. Dit zijn 2,6 miljoen mensen die
Nadere informatieChapter 7. Nederlandse samenvatting
Chapter 7 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Lumbosacraal radiculair syndroom Het lumbosacraal radiculair syndroom is de aandoening die in de Nederlandse volksmond bekend staat als een
Nadere informatieDoorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige!
Doorbraakpijn bij kanker: de rol van de verpleegkundige! Sylvia Verhage MANP Verpleegkundig specialist intensieve zorg: oncologie & palliatieve zorg Jeroen Bosch Ziekenhuis, 's-hertogenbosch Congres V&VN
Nadere informatieTweede serie vragen:
Tweede serie vragen: Vraag van Argos: Er zijn goede resultaten met het afbouwen van venlafaxine via zogenaamde taperingstrips: hierbij gaat de patiënt in 4 of meer weken terug in dagelijks gebruik van
Nadere informatieTRAMAGETIC RETARD 75, 100, 150 en 200 mg tabletten. Samenstelling TRAMAGETIC RETARD tabletten bevatten 75, 100, 150 of 200 mg tramadolhydrochloride.
Bijsluitertekst voor de patiënt ALGEMENE KENMERKEN Benaming TRAMAGETIC RETARD 75, 100, 150 en 200 mg tabletten. Samenstelling TRAMAGETIC RETARD tabletten bevatten 75, 100, 150 of 200 mg tramadolhydrochloride.
Nadere informatiehoofdstuk 4 & 7 hoofdstuk 3 & 6 hoofdstuk 2 hoofdstuk 5 Hoofdstuk 2 tot en met 5 hoofdstuk 6 en 7 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 hoofdstuk
Samenvatting De Lokomat is een apparaat dat bestaat uit een tredmolen, een harnas voor lichaamsgewichtondersteuning en twee robot armen die de benen van neurologische patiënten kunnen begeleiden tijdens
Nadere informatieInhoud presentatie. Pijn in verpleeghuizen. Pijn in verpleeghuizen. A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents
A Closer Look at Pain in Nursing Home Residents Inhoud presentatie Een betere kijk op pijn bij verpleeghuisbewoners Pijn in verpleeghuizen REPOS Ontwikkeling Implementatie Implementatie pijnmeting Conclusie
Nadere informatieThursday, March 29, 2018
Thursday, March 29, 2018 Chronische hoofdpijn Hoofdpijn! Van jong tot oud Migraine! van jong tot oud Hoogste prevalentie vrouwen 18e - 44e jaar Inleiding Pathofysiologie Praktijk Take home messages Disclosures:
Nadere informatiePIJN BIJ KANKER SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE. Inhoudsopgave 1. Inleiding
SUPPLEMENT INFORMATIEWIJZER ONCOLOGIE PIJN BIJ KANKER Inhoudsopgave. Inleiding. Pijn bij kanker. Gevolgen van pijn. Slaap en vermoeidheid. Bewegen. Stemming. Behandeling van pijn. Pijnstillers. Doorbraakpijn.
Nadere informatie² goede medicijn ² juiste dosering. ² betrouwbare route. ² preven.ef. ² als er geen alterna.ef is
medica.eveiligheid medica.eveiligheid bijwerkingen en juiste dosering in de pallia.eve fase ² goede medicijn ² juiste dosering ü volledig ingenomen ü juiste toegangsroute ü juiste methode.jds.p vast rela.e
Nadere informatiePijnstilling. Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp
00 Pijnstilling Poli Chirurgie Spoedeisende Hulp Uw behandelend arts heeft u pijnstilling voorgeschreven. Deze folder is bedoeld voor volwassenen en geeft uitleg over: welke pijnstillers voor u geschikt
Nadere informatieInformatiebrochure.
Informatiebrochure Rugpijn is niet vanzelfsprekend Volgens het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) heeft 1 op de 5 volwassenen last van terugkerende rugklachten. Dit zijn 2,6 miljoen mensen
Nadere informatieHeleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn
Heleen Boven Voorzitter HNN Eerste lijn, manueeltherapeut Tweede lijn, diagnostisch fysiotherapeut hoofdpijncentrum MZH Lid werkgroep Hoofdpijn eerste lijn MZH De twee hoofd vragen: Waarom de nek behandelen
Nadere informatiePijn is geen luxeprobleem! In Europa gaan er 500 miljoen werkdagen verloren als gevolg van chronische pijn, dat kost de economie 34 miljard euro.
Lage Rugpijn en de diverse mogelijkheden van pijnbestrijding o.a door de neurostimulator. 17 februari 2007 Dokter J.P.Van Buyten, geneesheer anesthesist en coördinator van het multidisciplinair pijncentrum
Nadere informatiePijn na tonsillectomie
Pijn na tonsillectomie Retrospectieve studie Dr. An Teunkens Katrien Cootjans Overzicht 1. Tonsillectomie 2. Tramadol 3. Opzet studie 4. Resultaten Tonsillectomie met/zonder adenotomie Dagziekenhuis Zeer
Nadere informatieSpine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen
Spine Unit 2.0 Management van lumboischialgie op spoedgevallen Dr. Pascal Vanelderen, MD, PhD Kritieke Diensten Multidisciplinair Pijn Centrum Ziekenhuis Oost-Limburg 600 500 Aantal spoedbezoeken 1023
Nadere informatieANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER
ANNEX III WIJZIGINGEN IN DE SAMENVATTINGEN VAN DE PRODUCTKENMERKEN EN DE BIJSLUITER Deze aanpassingen aan de SPC en bijsluiter zijn valide op het moment van de beschikking van de commissie. Na de beschikking
Nadere informatieWelkom bij Neuropathischepijn, pijn, een update.
Welkom bij Neuropathischepijn, pijn, een update. Hier gaat het om u. Henny Bom, huisarts Christine Pluymakers, anesthesioloog-pijnspecialist 12-13 april 2018 Disclosure sheet Vereniging Medische Staf Disclosure
Nadere informatiePijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal. Manon Immerzeel
Pijn bij kanker hoe werkt het en hoe behandel je optimaal Manon Immerzeel 1 Wat is pijn? "een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging
Nadere informatieNieuwe migraine medicatie vanuit de CGRP hoek
Nieuwe migraine medicatie vanuit de CGRP hoek Peter van den Berg, neuroloog Belangenconflicten LY2951742: EVOLVE-2, REGAIN Telcagepant: MK0974-031, MK-00974-065, MK-0462-086-01, MK- 0462-082-00 BI 44370
Nadere informatieInfobrochure. Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Pijn... en nu? mensen zorgen voor mensen Sinds enkele jaren heeft het Mariaziekenhuis een pijncentrum. Dit centrum legt zich vooral toe op de behandeling van chronische pijn. Samen met de
Nadere informatieOncologie. Morfine: fabels en feiten
Oncologie Morfine: fabels en feiten 1 Wat is morfine? In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine wordt voorgeschreven om pijn te verlichten. Soms wordt morfine gebruikt bij benauwdheid. Morfine
Nadere informatieClinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol, Revised (CIWA-Ar) 1
Clinical Institute Withdrawal Assessment for Alcohol, Revised (CIWA-Ar) 1 Oktober 2001 Vertaling 2 C.A.J. de Jong A van Hoek 1 De CIWA-Ar is in de VS vrij van copyright. De Nederlandse versie is dat ook.
Nadere informatieHoofdstuk 8. Samenvatting en conclusies
Hoofdstuk 8 Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies Al vele decennia vormen opioïden de gouden standaard in behandeling van acute en chronische pijn, ondanks de grote hoeveelheid bijwerkingen
Nadere informatieDoorbraakpijnbij kanker. Symposium Palliatieve Zorg Samen Sterk 11 oktober 2012 G. Filippini, anesthesioloog
Doorbraakpijnbij kanker Symposium Palliatieve Zorg Samen Sterk 11 oktober 2012 G. Filippini, anesthesioloog Symptomen bij kanker Pijn Vermoeidheid Obstipatie Dyspneu Misselijkheid Braken Delirium Depressie
Nadere informatiePijn en pijnbehandeling
Pijn en pijnbehandeling Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Het pijnteam... 1 3 Pijn beschrijven... 1 4 Wisseling in pijn... 2 5 Pijnregistratie... 2 6 Pijnbestrijding... 2 7 Pijnstillers... 3 8 Algemene
Nadere informatieFlavoxaat G04BD02, december 2018
Flavoxaat G04BD02, december 2018 Indicatie Urine-incontinentie, pollakisurie, nycturie, loze aandrang. Standpunt Ephor In het rapport over de muscarine-antagonisten van november 2016 wordt flavoxaat door
Nadere informatieACNES FRANCISCUS GASTHUIS
ACNES FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding In deze folder leest u over de klachten en behandelmogelijkheden van ACNES. Het is goed om u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening en de behandeling
Nadere informatieDifferentieel diagnose. Pijn in de borst. Doelstellingen van de les. Diagnose van pijn op de borst. Alarmsymptomen. Behandeling
Pijn in de borst Dirk Devroey 16 maart 2005 15/03/2005 pag. 1 Doelstellingen van de les Diagnose van pijn op de borst Alarmsymptomen Behandeling 15/03/2005 pag. 2 Differentieel diagnose 1. Overbelaste
Nadere informatieUlnaris neuropathie bij de elleboog
Ulnaris neuropathie bij de elleboog Wat is het? Een ulnaris neuropathie is een storing in de functie van de ulnariszenuw (of nervus ulnaris). Dit is één van de drie zenuwen van de onderarm. De ulnariszenuw
Nadere informatie