Evaluatie implementatie Wet lokaal spoor v 6. Inleiding

Transcriptie

1 Evaluatie implementatie Wet lokaal spoor v 6 Inleiding Op 1 december 2015 is de Wet Lokaalspoor (hierna: Wls) in werking getreden. Voorafgaand hieraan heeft er een implementatie plaatsgevonden waarbij naast MRDH, de vervoersbedrijven RET en HTM (hierna: de Partijen) betrokken waren. Bovendien heeft er afstemming plaatsgevonden in Expertisecentrum Rail (hierna EC-Rail) verband met de Provincie Utrecht (hierna: PU voorheen BRU) en de Vervoersregio Amsterdam (hierna VRA, opvolger van de Stadregio Amsterdam). Daar waar mogelijk, is gelijk opgetrokken met de PU en de VRA. In EC- Rail verband is de introductie van de Wls eveneens geëvalueerd. Ook de vervoersbedrijven RET, HTM, GVB en Qbuzz hebben samen opgetrokken bij de advisering over en het opstellen van de keuringseisen voor veiligheidsfunctionarissen. De stuurgroep heeft besloten in 2016 in een lagere frequentie bij elkaar te komen om in 2016 de laatste puntjes op de i te zetten en zichzelf op te heffen nadat de implementatie begin 2017 is geëvalueerd. Deze evaluatie die uitgevoerd is door de werkgroep Wls, kan gezien worden als een aanvulling op specifieke ervaringen van RET, HTM en MRDH (couleur locale). Uit deze evaluatie kan geput worden als de evaluatie van de bestuurlijke overeenkomst met ILT aan de orde komt en/of wanneer de wetgever de Wls wil evalueren, beide vermoedelijk in EC-Rail verband. Leeswijzer Eerst wordt het doel van de evaluatie besproken. Daarna de onderzoeksvraag en de aanpak. Vervolgens wordt een korte samenvatting van de evaluatie van EC-Rail gegeven, gevolgd door een samenvatting van de interviews van stuurgroep leden. Tot slot vindt u de samenvatting van de inventarisatie en de aanbevelingen van nog aan te brengen verbeteringen. Doel van de evaluatie De evaluatie heeft tot doel: - Lering trekken uit het doorlopen implementatietraject (voor 1 december 2015); - Onderzoeken of met de ervaringen tot nu er nog verbeteringen of aanvulling in de afspraken, processen en procedures noodzakelijk zijn. Onderzoeksvraag De evaluatie geeft antwoord op twee hoofd- en deelvragen 1) Is het implementatieproces goed verlopen? en a. zijn de deelnemers van stuur- en werkgroep tevreden over de aanpak van implementatietraject (organisatie, tijd, kwaliteit en communicatie)? b. hebben de deelnemers suggesties voor verbetering van de aanpak? 2) Welke aanbevelingen zijn er te doen op grond van de ervaringen van 1 december 2015 tot nu toe? Blad 1 van 20

2 a. welke aanbevelingen voor verbeteringen / wijzigingen zijn er? b. hoe belangrijk is het dat de aanbeveling wordt ingevuld? Aanpak 1) Interview De heren P. Lorist en J. van Rooden zijn geïnterviewd voor de onderzoeksvraag 1. 2) Inventarisatie aanbevelingen De inventarisatie geeft antwoord op de onderzoeksvraag 2 en heeft als volgt plaatsgevonden: - De partijen hebben op hoofd-item en zo nodig op sub-items, op grond van de ervaringen tot nu toe, de aanbevelingen aangeleverd. Per aanbeveling is de wenselijkheid tot opvolging aangegeven; - De aanbevelingen zijn besproken in de werkgroep en gemeenschappelijk gemaakt. Het verbeteren van de werking van de internet toegangen voor het aanvragen en afwikkelen van vergunningen in het kader van werken rond het spoor of de indiensstellingsvergunningen zijn apart met betrokkenen besproken met RET en HTM, verwerkt en doorgevoerd. Evaluatie EC-Rail 1 In de zomer van 2016 heeft het Expertisecentrum Rail (EC Rail), samenwerkingsverband van de drie decentrale overheden 2 die regionale railinfrastructuur in beheer hebben, een gezamenlijke evaluatie van de Wls uitgevoerd (bijlage 1). De evaluatie is uitgevoerd door het gezamenlijk inbrengen, ordenen en bespreken van ingebrachte evaluatiepunten tijdens een gezamenlijke bijeenkomst. Belangrijke constatering was dat de drie opdrachtgevers op hoofdlijnen dezelfde ervaringen hadden met de Wls. De conclusies werden door allen onderschreven. De belangrijkste conclusies uit de evaluatie zijn: - De Wls heeft een structurerende werking omdat die dwingt na te denken over de rollen en verantwoordelijkheden. - De Wls is hier en daar onduidelijk en op redelijk wat punten breed interpretabel. Dit maakte de implementatie van de wet lastig. - De implementatie en de uitvoering van de Wls kost veel meer dan in de Memorie van Toelichting vooraf was aangegeven. Daar werd gesproken over in de marge van de BDU, het gaat echter voor de 3 decentrale overheden in totaal om 6 miljoen euro voor de implementatie en circa 3,5 miljoen euro per jaar voor de uitvoering. De DO s willen richting het ministerie van I&M het signaal afgeven dat ze betrokken willen worden bij de evaluatie die het ministerie te zijner tijd gaat uitvoeren. Deze evaluatie kan daarvoor als input dienen. 1 Memo evaluatie Wet lokaal spoor 2016 van 11 november 2016 bijlage 1 2 VRA en MRDH; Provincie Utrecht Blad 2 van 20

3 Samenvatting interviews stuurgroep leden 3 De heren Lorist en Van Rooden van respectievelijk RET en HTM, zijn de twee stuurgroep leden die van het begin af aan zitting hebben gehad in de Stuurgroep. Daarom zijn zij geïnterviewd. De voorzitter van de Stuurgroep de heer Bavelaar van de MRDH heeft half 2016 de MRDH verlaten en is vervangen door de heer Bosman. De geïnterviewde waren eensluidend over het verloop van de implementatie, beide vinden dat het proces goed is verlopen. Ondanks het feit dat de Wls een grote inpakt heeft op de bedrijfsvoering is de invoering vrij geruisloos en goed verlopen. De onderlinge samenwerking tussen de vervoersbedrijven 4 voor het opstellen van de keuringseisen veiligheidsfunctie is goed verlopen. De directies en ondernemingsraden maakten zich zorgen over de keuringsresultaten (aantal afgekeurde personeelsleden. De resultaten zijn meegevallen. Wat bereikt is dat de keuringseisen landelijk gelijk zijn en dat is zeer positief 5. RET geeft aan dat de beoordeling van het veiligheidsbeheer systemen niet was gebaseerd op basis van objectief meetbare normen. De wet wordt wel positief ervaren, de wet levert een bijdrage om tot een eenduidige wijze van werken te komen. RET vindt dit belangrijk en levert daarom binnen de stichting railalert, een bijdrage aan het eenduidig vastleggen van de eisen voor werken aan de infrastructuur. Bij de HTM is intern een discussie ontstaan over het mandaat dat is verkregen voor het verstrekken van vergunningen (voor werken door derde rondom de baan) artikel 12 Wls. De discussie ging in het bijzonder over handhaving en aansprakelijkheid. Als voorbeeld wordt het dodelijke ongeval in de Rijnstraat genoemd. Hierop wordt bij de inventarisatie nader ingegaan. HTM wil nog wel de kosten die met de keuringen samen hangen intern in beeld brengen, het budget van MRDH was toereikend maar krap. De samenwerking met MRDH in de stuurgroep en de werkgroep is goed verlopen. In gelijksoortige gevallen zou een verglijkbare aanpak goed zijn. Samenvatting inventarisatie 6 Per hoofditem worden hierna inclusief het advies, de verbeteringen samengevat. Bovendien wordt per organisatie aangegeven voor welke verbeteringen zij zich kunnen inzetten. Indienststellingsvergunning Er zijn geen wettelijke eisen voor de vraag naar een onafhankelijke veiligheidsverklaring (ISA-verklaring). De werkgroep beveelt aan i.h.b. bij externe projecten al bij de start goed te regelen dat het informatiedossier moet voldoen aan de eisen van de beheerder. Door hem vroeg te betrekken in het project kan de beheerder aangeven op welke onderdelen hij een ISA verklaring wil zien. MRDH: Zo nodig benadrukken in beheervisie. Communiceren aan projectleiders. 3 Bron: bespreekverslag van 13 en 14 februari 2017 met respectievelijk de heren Lorist en V Rooden. 4 RET, HTM, GVB en Qbuzz 5 Sheets Uitslagen Medische en Psychologische keuringen bijlage 2 6 Bron tabel Inventarisatie aanbevelingen evaluatie WLS bijlage 4 Blad 3 van 20

4 Indienststellingsvergunning De werkgroep beveelt aan bij indienstellingsvergunningen met beperking, waarbij de vergunning pas ingaat na het aanleveren van schriftelijke verklaring (voorwaardelijke vergunning in tijd), deze te vervangen door een vergunningen zonder beperking want die is dan opgeheven Bij aanmerkelijke verbeteringen, veranderingen en wijzigingen aan voertuigen wordt in de wet niet geregeld dat de beheerder moet worden geïnformeerd. Vergunningen in kader van artikel 12 Wls werken rond de baan Verantwoordelijkheden bij vergunning. Situatie ongeval Rijnstraat MRDH is verantwoordelijk voor omgevingsprofiel dat nu goed werkt en naar mening van de werkgroep niet hoeft te worden aangepast. Ook de gemeente verstrekt (bouw-)vergunningen Duidelijk moet zijn dat artikel 12 ook gebruikt moet worden bij evenementen, dit duidelijk maken in de aanvraag formulieren Handhaving: bestuurlijke dwang en boete nog niet goed geregeld. Handhaving vindt plaats door politie. Ook ILT kan een rol toegedicht worden t.b.v. de bestuurlijke dwang of boete Handhaving: beheerder heeft geen mankracht om actief toe te zien of er met of zonder vergunning wordt gewerkt. Hij zal wel reageren op meldingen van de CVL Beheervisie De beheervisie bevat op het gebied van begrippen, prestatienormen en indicatoren op onderdelen onduidelijkheden en is niet altijd in lijn met hetgeen in de concessie is vastgelegd. De concessie legt veel nadruk op de reistijden en de stiptheid zonder dat daarbij het verband wordt gelegd met de veiligheid. Daarnaast is het zo dat de budgetten voor beheer en onderhoud onder druk staan zonder dat dit een vertaling krijgt naar de prestatieafspraken. Aanwijzen Beheerder Projecten uitgevoerd door derde zijn veelal in opdracht van MRDH. Hoe liggen dan verantwoordelijkheden van Beheerder. In alle andere gevallen blijven alle activiteiten onder verantwoordelijkheid van de beheerder plaatsvinden MRDH Opnemen in procedure verstrekken van vergunning Beheerders: Opnemen in toegangsovereenkomst. MRDH: Maken en opnemen in procedure verstrekken van vergunning MRDH: Dit aspect benoemen in Rolopvatting en visie Veiligheid van MRDH MRDH: wijzigen op internet MRDH: Maken en opnemen in procedure Handhaving extern MRDH: Maken en opnemen in procedure Handhaving extern Verwachting hierover opnemen in Beheervisie MRDH: Beheervisie in lijn brengen met concessie daar waar van toepassing Als extern project in opdracht van MRDH werkt aan het spoor moet het overdragen van de beheerder naar project formeel plaatsvinden. Idem bij oplevering van project naar beheerder Blad 4 van 20

5 Beleidskader Toegangsovereenkomst Er worden nu ervaringen opgedaan bij de Hoekse lijn met goederenvervoerders. Op grond van die ervaringen en ervaringen die de komende periode nog verder worden opgedaan is het wenselijk het beleidskader aan te vullen. Zo zijn de goederenvervoerders bang dat gebruikerstarief zomaar kan wijzigen als alleen RET deze kan vaststellen. Hun verzoek is dit op te nemen in beleidskader. MRDH: aanpassen/-vullen beleidskader Maken beleidsregel goederenvervoer Hoekse lijn Er volgt nog laatste zienswijze op concept toegangsovereenkomst met de goederenvervoerders. Keuring eisen veiligheidsfuncties De WLS keuringseisen/beleidsregels die in gezamenlijkheid met de overige lokale vervoerders zijn opgesteld, zijn geëvalueerd met GVB, HTM, Qbuzz, RET en de keuringsinstanties. Op basis van deze evaluatie zou de tekst moeten worden aangepast. Er is een 1.1 versie van het document beschikbaar, dit zal aangeboden worden aan de Vervoersregio Amsterdam, MRDH en Provincie Utrecht. Mobiwerk voert de keuringen uit zonder overleg met andere keuringsinstanties. Daarnaast is Mobiwerk ook uitzendbureau voor veiligheidsfunctionarissen. Beleidsregels Railwerkvoertuigen: Uitgangspunt nu is dat het werkgebied is afgezet. Dit hoeft niet altijd (volledig) het geval te zijn. Daarnaast wordt gesproken over toezicht. Dit wordt nog al eens uitgelegd als gepland en regelmatig/permanent beoordelen of wordt voldaan aan gestelde eisen. Daar kan hier geen sprake van zijn. Goederen vervoer Er volgt nog laatste zienswijze op concept beleidsregels goederenvervoer. Toezicht Samenwerking ILT Kosten die een verklaringen met zich mee brengt moeten beheersbaar blijven gedurende de looptijd van beoordeling van het informatiedossier MRDH: na toelichting en in overeenstemming met VRA en PU, wijzigingen vaststellen MRDH: nagaan of er voldoende scheiding is van belangen Vervoerders: organisatie houden aan afspraken. Bij recidive melden aan MRDH MRDH aanpassen in de toelichting. Maken voor in dienstgaan van Hoekse lijn MRDH bespreken met ILT Blad 5 van 20

6 Toezicht Samenwerking ILT ILT heeft nu geen taken bij incidenten of onderdeel van een Piketdienst. Er moet als dit wel het geval is duidelijkheid zijn over de direct te melden incidenten - Bij audits cross acceptance bespreekbaar maken - Voorbereidingen kunnen beter - Inplannen gaat beter - Kwaliteit verbeteren MRDH maakt aanvulling op procedure meldingen van incidenten en onderzoek samen met ILT MRDH bespreken met ILT Eventueel bij evaluatie bestuursovereenkomst. Knelpunten wetgeving Het tot stand komen van de wet is niet geheel naar behoren gelopen, het werkmaterieel was oorspronkelijk uitgesloten van indienststellingvergunning. De wet leidt tot extra kosten en inspanningen, kan op onderdelen eenvoudiger. In tegenstelling tot de Hoofdspoorweg is bij de Wls niets opgenomen over de veiligheid en de aansprakelijkheid van de vergunninghouder jegens de beheerder en derden. MRDH Eventueel bij evaluatie wet bespreken MRDH Eventueel bij evaluatie wet bespreken Aanbevelingen Hierna volgen per hoofd-item of product de verbeteringen. MRDH Beheervisie (BC) De beheervisie 2.0 van 30 oktober 2015 is vastgesteld op 6 januari 2016, een jaar voor het ingaan van de concessies. Uit de evaluatie blijkt dat de beheervisie niet helemaal aansluit op de eisen uit de concessie en het goed zou zijn als de beheervisie op onderdelen extra aandacht vraagt voor de rol en taken van de beheerder. Voorgesteld wordt de beheervisie aan te passen voor het einde van dit jaar op de volgende onderwerpen: - Extra onder de aandacht brengen dat de beheerder bij externe projecten vroegtijdig betrokken dient te worden. De beheerder kan dan de eisen stellen aan het informatiedossier en kan aangeven waarvoor een ISA verklaring noodzakelijk is en aan welke eisen deze moet voldoen; - KPI s en verantwoordelijkheden (tabel) in lijn brengen met concessie voorschriften; - Artikel 12 en het toezicht daarop. Beleidskader Toegangsovereenkomst (BC juli 2017) - Aanvullen n.a.v. ervaringen goederenvervoerders Hoekse lijn. Hierin o.a. vergoedingstarief voor goederenvervoerders opnemen. Beleidsregels Railwerkmaterieel (BC juli 2017) - De toelichting aanpassen t.a.v. het afgesloten van verkeer zijn en mate van toezicht op de voertuigen door de beheerder. Blad 6 van 20

7 Beleidsregels goederenvervoerders (BC juni 2017) - Deze opstellen voor de toelating van vervoerders; materieel en bestuurders. Beleidsregels hierover laten vaststellen voor in het in dienstnemen van de Hoekse lijn. Vaststellen van snelheden en seinen (BC juli 2017) - Deze moeten op grond van het Besluit lokaalspoor worden vastgesteld door MRDH. Dit is nog niet gebeurd, moet als nog plaatsvinden Keuringseisen veiligheidsfuncties (BC juli 2017) - Op voorstel van RET, HTM, GVB en QBuzz en met ambtelijke instemming van Provincie Utrecht, VRA en MRDH Versie 1.1 van Keuringseisen vaststellen. Keuringsinstantie (MT zomer 2017) - Onderzoeken of de scheiding van belangen in voldoende mate heeft plaats gevonden. Procedure verstrekken indienststellingsvergunning (MT zomer 2017) - Maken en daarin verwerken dat; o de voorwaardelijke vergunning na het inleveren van de verklaring wordt omgezet in vergunning zonder die beperkingen; o De beheerder gehoord moet worden over aanzienlijke verbeteringen, veranderingen of wijzigingen bij voertuigen. Procedure handhaving Wls (MT zomer 2017) - Maken en erin opnemen - Wanneer afdwingen eisen door: een goed gesprek, politie. ILT, bestuurlijke dwang/ boete Procedure melden van incidenten (BC juli 2017) - Piketdienst ILT opnemen als aanvulling op vastgestelde procedure melden van incidenten en opvolging) Opdrachtgever van ILT (Evaluatie zomer 2017) - Cross acceptance van verschillende auditoren bespreekbaar maken. Nu veel dubbelwerk waar vervoerder/beheerder niet beter van wordt. - Vervoerder/beheerder krijgt altijd concept brief te zien voordat deze naar MRDH gaat. Reactie van vervoerder/beheerder wordt verwerkt of benoemd in ILT brief Rolopvatting en visie veiligheid (BC eind 2017 / begin 2018) De beheervisie geeft aan dat er een veiligheidsvisie wordt gemaakt, daarin verwerken: - Situatie Rijnstraat (is rolopvatting) Beheerders Keuringseisen veiligheidsfuncties (klaar voor 7 mei 2017) - RET, HTM, GVB en QBuzz doen gezamenlijk voorstel aan Provincie Utrecht, VRA en MRDH om Keuringseisen Versie 1.1, nadat ze de wijzigingen hebben toegelicht, deze vast te stellen. Blad 7 van 20

8 Keuringsinstantie - Toezien op afspraken Toegangsovereenkomst (eind 2017) - Aanzienlijke verbeteringen, veranderingen of wijzigingen aan voertuigen? moet altijd gemeld worden aan de beheerder ILT bestuurlijke overeenkomst t.b.v. evaluatie (zomer 2017) - Opdrachtgevers aan ILT voor de beoordeling Informatiedossiers willen graag op de hoogte blijven van de kostenontwikkeling van ILT (ILT rekent af op basis van werkelijk gemaakte kosten. - Het is wenselijk dat ILT zich goed voorbereidt op audits, bijvoorbeeld uit de vraagstelling blijkt dat de ILT niet weet wat in het VBS staat. De kwaliteit zou beter kunnen. - In de beoordelingen zitten ook veel persoonlijke meningen, niet duidelijk is waar nu (objectief) op getoetst wordt. - Aantal zaken zouden wellicht eenvoudiger kunnen, ook het vergunning traject als eisen duidelijker zijn, voorbeelden (HTM) tailtrack Parallelweg / (RET) bovenleidingwagen Wetgever t.b.v. evaluatie Wls Wet wordt na vijf jaar geëvalueerd tenzij daar eerder aanleiding voor is. - Oorspronkelijk zou alleen passagiers/goederen vervoer in Wls geregeld worden. Zonder betrokkenen hier in te kennen geldt het nu ook voor werkmaterieel. Dit is niet zoals het hoort. - De invoeringskosten en operationele kosten zijn veel malen hoger dan in de toelichtingen op de wet is aangegeven. Denk hierbij alleen maar aan de periodieke (af-)keuringen van medewerkers. - Aantal zaken zouden wellicht eenvoudiger kunnen. In het bijzonder het vergunning traject voor indienstelling als eisen in de wet duidelijker zouden zijn. - In tegenstelling tot de Hoofdspoorweg is bij de Wls niets opgenomen over de veiligheid en de aansprakelijkheid van de vergunninghouder jegens de beheerder Aldus vastgesteld in de vergadering van de bestuurscommissie Vervoersautoriteit van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag van 5 juli A.L. Gleijm, secretaris P.J. Langenberg, voorzitter Blad 8 van 20

9 Bijlage 1 Memo EC-Rail evaluatie Wet lokaal spoor 2016 van 11 november Uitslagen Medische en Psychologische keuringen 3 Overzicht vastgestelde stukken 4 Tabel met bevindingen, aanbevelingen en prioriteiten Blad 9 van 20

10 Bijlage 1 EC-Rail evaluatie Wet lokaal spoor Evaluatie Wet lokaal spoor 2016 Datum: 22 juli 2016 Auteur: Christine Witman Versie: Eindconcept Inleiding De EC-Rail themabijeenkomst Evaluatie Wet lokaal spoor op 3 juni 2016 is benut voor de Evaluatie van de Wet lokaal spoor (Wls). De belangrijkste conclusies: De wet heeft een structurerende werking dankzij het nadenken over rollen en verantwoordelijkheden. De wet is hier en daar onduidelijke en op redelijk wat punten breed interpretabel. Dit maakte de implementatie van de wet lastig. De implementatie en uitvoering van de wet kost veel meer geld dan in de MvT was aangegeven. Daar werd gesproken over in de marge van de BDU, het gaat echter voor de 3 DO s in totaal om 6 miljoen euro voor de implementatie en circa 3,5 miljoen euro per jaar voor de uitvoering. Naast deze gezamenlijke evaluatie komen de DO s ook met eigen rapportages over de Wls. Die gaan onderling gedeeld worden. Richting I&M gaat EC-rail aangeven dat we graag betrokken worden bij een evaluatie. Doel Evaluatie Nadat de Wls sinds 1 december 2015 volledig van kracht is geworden, was het tijd voor een evaluatie van de implementatie bij de DO s. De vraag lag voor wat we uit de evaluatie zouden willen halen. De evaluatiedoelen die genoemd zijn: Informeren van besturen van de DO s en de Minister over de werking van de Wls in de praktijk en over de kosten van de implementatie Wls (die flink hoger blijken te zijn dan vooraf is aangegeven). Leren van elkaar, onder meer door het gezamenlijk doorlopen van het proces. Het is interessant om na 1 jaar samen te evalueren en een vergelijk tussen de verschillende DO s te maken in de wijze waarop de Wls is geïmplementeerd. Inzichtelijk krijgen wat de implementatie van de Wls aan positieve dingen en verbeterpunten heeft opgeleverd. Verbeteren van de samenwerking met ILT (waar nodig). Ook: bekijken of de keuze voor de ILT als enige toezichthouder een goede keuze is geweest. Nagaan of de veiligheid al aantoonbaar is verbeterd. Nagaan of het oorspronkelijke doel van de invoering van de Wet lokaal spoor is bereikt. Dit doel was meer structuur in de wettelijke chaos brengen. De doelstelling zoals in deze wet genoemd is dat het wenselijk is om de regels inzake de aanleg, het beheer, het gebruik en de veiligheid van lokale spoorwegen te moderniseren en de verantwoordelijkheid van de decentrale overheden voor de lokale spoorweginfrastructuur vast te leggen. Positieve en minder positieve punten Positieve punten: Aanloop invoering Wet lokaal spoor De wet sluit voldoende aan bij de situatie zoals die was. Er was voldoende tijd voor de introductie. Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden Blad 10 van 20

11 Door de wet zijn de rollen en verantwoordelijkheden voor alle betrokken partijen duidelijk, zoals de rolverdeling opdrachtgever-opdrachtnemer en het indienststellingsproces voor infrastructuur en voertuigen. Voor tram is er nu een heldere afbakening tussen weg- en railbeheerder. Meer structuur in taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden d.m.v. vergunningverlening voor werkzaamheden door derden (art.12) en voor infrastructuur en voertuigen. Vergunningen Het bestaan van Veiligheids Beheer Systemen (VBS) en vergunningenprocedures noodzaken partijen tot transparantie en traceerbaarheid van de werkwijze. Door het inrichten van een vergunningenloket (voorbeeld Amsterdam) duidelijke presentatie van de wet naar belanghebbenden. Vindbaarheid en vastlegging van besluiten en beleid alsmede documentatie door publicatie. Duidelijke rol ILT bij vergunningverlening en toezicht op verzoek. Maar de invulling blijft nog achter. Het is goed om spoorvoertuigen en spoorinfrastructuur te vergunnen. Veiligheid Veiligheid heeft een prominentere plek gekregen. Veiligheid is nu een randvoorwaarde geworden bij beslissingen, er is meer bewustzijn gekomen dat het een belangrijke onderwerp is. Er worden nu psychologische en medische keuringseisen gesteld aan personeel met een veiligheidsfunctie (bestuurders en verkeersleiders). Structureel toezicht door ILT op metro- en tramvervoersysteem en rapportage daarover aan de DO s. Organisatorisch De wet heeft geholpen bij interne (re)organisatieprocessen. Bij het in beeld brengen van taken en processen is een samenwerking gestart tussen beleid, uitvoering en handhaving. Minder positieve punten: Algemeen Complexiteit bij samenloop modaliteiten en bij raakvlakken openbare ruimte en beheersgebied. Geen relatie met Omgevingswet. Kosten zijn veel hoger dan door het Ministerie van I&M is voorzien (zie brief stuurgroep). De ruimte die is ontstaan doordat de Spoorwegwet en Metroreglement zijn vervallen. Veiligheid Hebben we de goede regels met elkaar verzonnen? De wet geeft geen veiligheidsnormering behalve voor de tunnels. De norm voor tunnels is vrij hoog qua abstractie niveau. Echter, de tunnelnorm is in overeenstemming met de bij de zware rail gebruikelijke norm. De normering voor veiligheid wordt overgelaten aan de DO. Dit is ook goed, lokaal moet de afweging tussen veiligheidsniveau en financiën die daaraan worden besteed gemaakt kunnen worden. Over de veiligheidsnorm voor tunnelveiligheid is veel discussie geweest, de norm is later bijgesteld en in overeenstemming gebracht met de norm die in lopende projecten als de NZL is gehanteerd. SRA heeft dat waar mogelijk gedaan in de veiligheidsvisie en waar geen norm mogelijk is geldt ALARP. In essentie betekent dit: maak het in redelijkheid zo veilig mogelijk. Taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden Opstarten van de samenwerking met de ILT komt langzaam op gang. Er is langdurig overleg geweest met de ILT over piket en toezichtrol (artikel 12, signaleringsoverleg). Waarom schrijf de wet voor dat onmiddellijk melding gemaakt moet worden van incidenten en maatregelen die de beheerder in het kader van veiligheid neemt, terwijl ILT zegt dat het daar direct op reageren en het hebben van een piketdienst geen wettelijk taak is en ze dus ook niets doen met de meldingen? De grens tussen concessieverlener (eindverantwoordelijk) en concessiehouder (verantwoordelijk voor dagelijkse uitvoering en inhoudelijke invulling van de veiligheidstaken) is niet altijd even duidelijk. Ook de grens tussen wegbeheerder en concessieverlener vraagt wellicht nog om uitwerking. ILT geeft aan maar één verklaring af te kunnen geven (bij indienststellingsvergunning materieel / infrastructuur). Dit doen ze na alle testen. Veelal wil men na het testen direct proefbedrijf kunnen uitvoeren en direct daarna infrastructuur en materieel in gebruik kunnen nemen. Grote projecten en nieuwe voertuigen kennen een lange voorbereidingstijd waarbij in de voorbereidingsfase al meer dan 90 % vastligt voor dat men de aanbesteding en de bouw ter hand neemt. Een tussentijdse verklaring van ILT zou wenselijk zijn, zodat ILT en het bestuur in het begin van z n project/aanschaf nog kan bijsturen zonder al te veel financiële consequenties. Daarnaast zie je dat er veel stress is als pas in zo n laat stadium de vergunning wordt afgegeven. Een vergunning moet afgegeven kunnen worden onder de voorwaarde dat test en proefbedrijf zijn uitgevoerd en positief zijn afgerond. Het protocol voor test en proefbedrijf en de minimaal te verwachten uitkomsten daarvan moeten onderdeel vormen van het informatiedossier zodat deze ook beoordeeld kan worden door de ILT en er naar verwezen kan worden in de vergunning. Blad 11 van 20

12 Onzekerheid Onzekerheid uit de omgeving en binnen projecten omdat men niet weet wat de impact van de wet is. Vergunningen Onduidelijkheid over toelating werkmaterieel/werkvoertuigen (werkvoertuigen zijn niet gelijk aan spoorvoertuigen). Uitleg nodig van artikel 32 eerste lid en artikel 36 tweede lid van de Wet lokaalspoor (Wls) (zie voorstel MRDH voor beleidsregel). De wet is niet helder over wat er bij een aanmerkelijke wijziging onder een functiewijziging wordt verstaan (artikel 10 Wls.). Betekenis wordt vanuit de praktijk ingevuld. De term functiewijziging dekt vermoedelijk de lading niet. Voorbeeld: een betonnen dwarsligger wordt vervangen door een piepschuim dwarsligger. De functie wijzigt niet. Toch wil je wel beoordelen of de piepschuim dwarsligger even veilig is als de betonnen. Sowieso zal op het allerhoogste niveau de functie van het systeem nooit wijzigen, dat is en blijft immers het vervoeren van mensen en goederen. Het bepalen of iets vergunningsplicht kent is soms lastig. Het gaat daarbij om vergunningen voor werkzaamheden en om vergunningen voor indiensstelling van nieuwe en gewijzigde infrastructuur en van materieel. Informatiedossier Er is soms weerstand uit de praktijk voor het leveren van informatie voor artikel 10.3 Wet lokaal spoor. De wet lijkt heel dwingend te zijn, niet realistisch in bijvoorbeeld het aanleveren van het informatiedossier bij indienststelling infra. Verbeterpunten en acties Verbeterpunt 1. Veiligheid Wet geeft geen veiligheidsnormering behalve voor de tunnels. Deze norm is vrij hoog qua abstractie niveau. De tunnelnorm is in overeenstemming met de bij de zware rail gebruikelijke norm. De norm voor railveiligheid is per DO zelf vast te stellen. 2. Taken, verantwoordelijkheden en Handhavingstaak en piketfunctie bevoegdheden nog beter invullen. Actie Geen? Inventariseren wat nog niet werkt, wat beter kan Aanwijzing beheerder/ veiligheidscertificaat. 3. Onzekerheden omgeving en communicatie 4. Vergunningen en aanmerkelijke wijziging Vergunningverlening Hoe proces en hoe bewaken? Onzekerheid uit de omgeving en binnen projecten wegnemen omdat men niet weet wat de impact van de wet is. De wet is niet helder wat er bij een aanmerkelijke wijziging onder een functiewijziging wordt verstaan. (o.a. artikel 10 Wls.). Onduidelijkheid over toelating werkmaterieel/werkvoertuigen (werkvoertuigen zijn niet gelijk Actie? Zendingswerk, informatieavonden met betrokkenen organiseren Aanmerkelijke wijziging; artikel 10 Wls. Meer inzicht in definitie. Er is een document opgesteld met ervaringen vanuit de DO s op te bepalen wat als een aanmerkelijke wijziging beschouwd kan worden; mogelijk aanpassing in artikel 10 Wls. Voorstel voor aanpassing wetgeving maken? Verzoek tot aanpassing wetgeving? Voorstel MRDH bekijken (Beleidsregel omtrent de uitleg van artikel 32 eerste Blad 12 van 20

13 aan spoorvoertuigen). Vergunningsplicht Het bepalen of iets vergunningsplicht kent is soms lastig. Het gaat daarbij om vergunningen voor werkzaamheden, vergunningen voor indiensstelling van nieuwe en gewijzigde infrastructuur en van materieel. 5. Informatiedossier Aanleveren informatiedossier: artikel 10.3 Wls. 6. Beheervisie Verschilt de inhoudsopgave en de inhoud? 7. Toegangsovereenkomsten Verbeterpunt? Actie? lid en artikel 36 tweede lid van de Wet lokaalspoor (Wls) bij uitsluitend gebruik door railinfra-machines op het spoor voor werkzaamheden aan de spoorweginfrastructuur. zie bijlage) Verzoek tot aanpassing wetgeving? Mandatering en delegering, zijn er eisen opgesteld? Voorstel voor aanpassing wetgeving maken? Verzoek tot aanpassing wetgeving? Wat moet er worden aangepast? Opmerking Robert: De inhoud van het informatiedossier voor het besluit van DB/GS kan een andere inhoud hebben als dat voor de vergunningverlening? SRA/MET maken hier nu onderscheid in, daarvoor hoeft m.i. de wet niet te worden aangepast. Vergelijken? Met welk doel? 8. Samenwerking met ILT Verbeterpunt? Actie? Afspraken voor vervolg De volgende vervolgafspraken zijn gemaakt: 1. Concept-verslag van de themamiddag op papier zetten (actie Christine, Emile en Erik) 2. Aanvullen en corrigeren concept-verslag (actie allen) 3. Definitief maken verslag (actie Christine, Emile en Erik) 4. Op papier zetten voorstellen voor acties per punt en voorbereiden volgende themabijeenkomst (actie Christine, Emile en Erik) 5. Bespreken en toetsen voorgestelde acties in volgende themabijeenkomst op vrijdag 16 september. Acties 1 t/m 4 zijn met dit document uitgevoerd. Bijlage: Stand van zaken implementatie WLS dd 9 juni 2016 Blad 13 van 20

14 Bijlage 2 Uitslagen Medische en Psychologische keuringen. HTM voerde al periodiek medische keuringen uit.

15

16 Bijlage 3 Overzicht vastgestelde stukken Vastgesteld door BC VA Datum Titel E-docos Beheervisie 2.0 met daarin opgenomen: 13730/ Procedure vergunningen aanvraag spoorweginfrastructuur Procedure vergunningen aanvraag spoormaterieel Richtlijnen voor het Informatiedossier Beleidskader Vergunningverlening werken rond de (baan artikel 12) Beleidskader Toegangsovereenkomst Beleidsregels Bestuurlijke Boetes Beleidsregels inzake medische en psychologische keuringen, voor werknemers die een veiligheidsfunctie uitoefenen, op grond van de Wet lokaal spoor (versie 1.0) Beleidsregels Railwerkvoertuig 2016: omtrent artikel 32 eerste lid en artikel 36 tweede lid van de Wet lokaal spoor (Wls) bij uitsluitend gebruik van railwerkvoertuig op de spoorweg voor werkzaamheden aan de spoorweginfrastructuur Bestuurlijk overeenkomst Toezicht lokaal spoor ILT Mandaatbesluit 12620/ Protocol ongevallenonderzoek Wls en Meldingen van incidenten en calamiteiten Openingstijden spoorbruggen Ruimtelijk Profiel Vergunningverlening werken rond de baan (baan artikel 12) Voorstel tot wijzigen

17 Bijlage 4 Tabel met bevindingen, aanbevelingen en prioriteiten

18

19

20