THUISVERKOOP AARDAPPELEN. Veerle De Blauwer, 13 maart 2018

Transcriptie

1 THUISVERKOOP AARDAPPELEN Veerle De Blauwer, 13 maart 2018

2 RASSENKEUZE GANGBARE TEELT

3 Sinds verschillende rassen rassen per jaar Elk ras ± 3 jaar aanhouden Verschillende locaties = verschillende bodem: Late friet: x7 Chips: x3 Thuisverkoop: x2 (Vroege) (Versmarkt) 3

4 Areaal aardappelen

5 Rassen thuisverkoop 2017 Vroeg Middenvroeg Middenlaat Annabelle Charlotte Lieke Artemis Bintje Nicola Ramos Melody Victoria 5

6 Opbrengst Vastkokend Bloemig Bruto-opbrengst (%) Netto-opbrengst (%) Opbrengst mm (%) 6

7 Onderwatergewicht Vastkokend Bloemig 7 Onderwatergewicht

8 Kwaliteit Vastkokend Bloemig 8 Smaak na koken Frietindex

9 Resultaten van vroeger Annabelle en Artemis Versmarkt vastkokend Referentie Nicola/Charlotte Melody Versmarkt bloemig Referentie Bintje Ramos en Victoria Late friet industrie Referentie Bintje 9

10 (Rianta x Renska) Artemis +30 mm netto (ton/ha) 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30, ,6 Artemis 51,4 Nicola 45,7 Charlotte 12

11 Artemis - onderwatergewicht Artemis 366 Nicola 359 Charlotte 13

12 Artemis Smaak na koken 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0, Artemis Nicola Charlotte 14

13 (Nicola x Monalisa ) Annabelle totale opbrengst (ton/ha) 80,0 75,0 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 35,0 30, ,9 Annabelle 60,6 Nicola 49,6 Charlotte 15

14 Annabelle - onderwatergewicht Annabelle 352 Nicola 359 Charlotte 16

15 Annabelle Smaak na koken 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0, Annabelle Nicola Charlotte 17

16 (VE 7445 x W ) Melody - Totale opbrengst (ton/ha) 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30, ,8 Melody 58,3 Bintje 18

17 Melody - Onderwatergewicht Melody 363 Bintje 19

18 Melody Smaak na koken 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0, Melody Bintje 20

19 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 65,0 60,0 55,0 50,0 45,0 40,0 Ramos en Victoria Totale opbrengst (ton/ha) Ramos: Agria x VK Victoria: Agria x Rop j ,9 Ramos 66,1 Bintje 69,4 Victoria 70,1 21

20 420 Ramos en Victoria - Onderwatergewicht Ramos 377 Bintje 374 Victoria 22

21 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Ramos en Victoria Smaak na koken Ramos Bintje Victoria 23

22 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Ramos en Victoria Frietkwaliteit ,8 Ramos 2,5 Bintje 1,9 Victoria 24

23 Uitgebreid artikel 25

24 VERVROEGEN VAN DE AARDAPPELTEELT Voorkiemen en/of afdekken

25 Doel van vervroegen Snelle opkomst Vroeg een voldoende grove partij Vroeg een voldoende onderwatergewicht Afdekken Snellere begingroei oogstvervroeging van 7 à 10 dagen Voorkiemen Bewaring pootgoed gericht op goed voorkiemde, fysiologisch tamelijk oude poters planten 27

26 Fysiologische ouderdom pootgoed groeivermogen afwezig = kiemrust langzame toename tot een maximum groeivermogen na enige tijd weer afneemt tot nul Rasafhankelijk! 28

27 Planten uit fysiologische ouder pootgoed kenmerken zich meestal door een snellere opkomst en beginontwikkeling, meer stengels, een vroegere knolaanleg, een matige loofontwikkeling en een vroegere afrijping Bij fysiologisch erg oud pootgoed kan het aantal stengels en knollen per plant weer afnemen 29

28 Voorkiemen 30

29 Kiembakjes Winterperiode: poters in kiembakjes van max. 1,5 laag Methode 1 In goed geventileerde ruimte plaatsen bij 6 8 C Afharden vanaf 0,5 1 cm kiemlengte Methode 2 Bewaring bij 2 à 4 C tot 6 weken voor planten Vervolgens een warmtestoot: 16 à 20 C en hoge RV Afharden vanaf 0,5 1 cm kiemlengte 31

30 Afharden kiemen Poters in ruimte met veel daglicht (of kunstlicht) Kiembreuk en kiembeschadiging bij het poten zoveel mogelijk beperken 32

31 Joppezakken 14 standaard voorkiemzakken van elk 100 kg 33

32 Afdekken 34

33 Soorten materiaal Polyethyleenfolie (PE) 500 perforaties/m² 50 µm Polypropyleen (PP, Agryldoek) = vliesdoek Alternatief voor PE Tweede afdekking bij vorst Bespuiting tegen P.i. zou mogelijk zijn doorheen dit doek 35

34 Afdekmateriaal in open lucht Aanbrengen dadelijk na planten Verwijderen begin mei tot ten laatste 5 weken voor oogst Anders risico op temperatuurspieken Verwijderen bij betrokken weer anders risico op verwelking 36

35 Afdekken versus plaag 37

36 Afdekken versus plaag Afdekking microklimaat Phytophthora!! Ideaal is wegnemen plastiek + terugleggen = veel werk Alternatief: bij afname plastiek Controleren op plaag Indien geen plaag: eerste preventieve bespuiting Indien plaag: verwijder zieke planten + aangepaste middelenkeuze 38

37 Resultaten (Première) Plantdatum vóór 15 maart Duidelijk vervroegingseffect bij bodembedekking met zwarte plastiek In mindere mate ook vervroegingseffect bij dubbele gewasafdekking Financiële meeropbrengst groter dan meerkost bij vroege oogst Plantdatum na 15 maart (1994) Vervroegingstechnieken grondbedekking en/of gewasafdekking niet rendabel 39

38 Resultaten Droge maand april Beregening noodzakelijk Zwarte plastiek op de bodem beperkte de wateropname negatief effect op opbrengst Strenge vorst Dubbele gewasafdekking gunstig 40

39 SNIJDEN VAN POOTGOED

40 Voordelen Door het snijden worden de nog slapende ogen geactiveerd De beide helften leveren samen meer stengels (10-25%) dan de hele pootaardappel Gesneden pootgoed geeft een betere verdeling van de stengels in de rug met als gevolg een meer gelijkmatige oogst 42

41 Voordelen Iets vroeger een grovere sortering, waardoor iets vroeger kan verkocht worden aan meestal duurdere verkoopprijs Besparing pootgoedkosten: In grove maten geleverd (35-50 à 60 mm) 43

42 Nadelen Kostprijs snijden Manueel: arbeidsintensief Machinaal: externe kost Bij snijden kunnen schimmel- en bacterieziekten via het mes overgedragen Mes ontsmetten met 2% formalineoplossing 44

43 Wondheling na snijden Om uitdroging van gesneden poters te voorkomen Wondheling vlugst bij: Hoge temperatuur (15 à 20 C) Hoge luchtvochtigheid (hoger dan 95%) Praktijk: talkpoeder 45

44 Overlangs of dwars? 46

45 Overlangs snijden Groot wondvlak: ideaal voor infecties uitdrogen (moeilijkere opkomst) Langwerpige vorm: problemen bij bekerpootmachines Beide helften evenveel scheuten, maar dicht bij elkaar (leidt tot concurrentie) 47

46 Dwars snijden Klein wondvlak Compacte helften passen beter in bekers plantmachine Aantal scheuten op beide delen ongelijkmatiger 48

47 Proef snijden pootgoed Invloed van snijden Wel of niet snijden Overlangs of dwars snijden (Plantafstanden) In open lucht zonder afdekking Première 49

48 Besluit Invloed van snijden van pootgoed Première Opkomst en afrijping trager na snijden Minder stengels per struik (en per m²) bij snijden Minder knollen per struik (en per m²) bij snijden Wisselend resultaat op totale opbrengst : niet snijden hogere totale opbrengst 2005: weinig invloed Grovere sortering door snijden (uitgez. 2006) 50

49 Besluit Invloed van overlangs snijden t.o.v. dwars Opkomst en afrijping sneller bij overlangs snijden Gelijk aantal stengels per struik en per m² Gelijk aantal knollen per struik en per m² Weinig invloed op totale opbrengst Sortering +50mm niet beïnvloed door snijwijze 51

50 Besluit snijden Snijden: Duidelijke aanleiding tot meer grove knollen Totale opbrengst niet noodzakelijk hoger Extra kosten en arbeid Oogsttijdstip bepalend: Vroege verkoop: sortering van partij bepalend Zodra partij met niet-gesneden voldoende tijd heeft om grof genoeg uit te groeien, zal door zijn groter knolaantal een betere totaalopbrengst en beter financieel resultaat optreden 53

51 Potermaat Tijdstip planten Plantafstand Groeiomstandigheden Ras 54

52 BEWARING

53 Een goede bewaring veronderstelt Een geschikte bewaarplaats Kennis van de bewaarprincipes Onder controle houden van kieming 56

54 Een geschikte bewaarplaats Afmetingen / grootte In bulk of in kisten Drukvastheid van wanden Funderingen Celindeling (eventueel) Isolatie Ventilatiesysteem 57

55 Isolatie Warmte-overdracht beperken Koude in de winter Warmte in het voorjaar Temperatuurschommelingen voorkomen: warmteverlies door wanden, dak, vloer mag niet groter zijn dan de hoeveelheid warmte die aardappelen zelf ontwikkelen Condensatie voorkomen 58

56 Condens 59

57 Condens = aanleiding tot rot! 60

58 Aanpak van condens Voldoende isolatie Dak: 10 cm PUR Muur: 8 cm PUR (= 12 cm piepschuim) Gesloten doos: koudebruggen, naden, kieren, schade Luchtlagen vlak onder dak mogen niet afkoelen Voldoende dikke, ononderbroken isolatie Ruimte op temperatuur houden Voldoende intern ventileren Condensventilatoren 61

59 Natte toplaag? Geen condens aan dak, wel op aardappelen? Onvoldoende geïsoleerd Kou kruipt in toplaag aardappelen Bovenste aardappelen nat Stro opleggen 62

60 Een geschikte bewaarplaats Afmetingen / grootte In bulk of in kisten Drukvastheid van wanden Funderingen Celindeling (eventueel) Isolatie Ventilatiesysteem 63

61 Waarom ventileren? Aardappelen = levende organismen 75 à 80 % water Ademhaling = warmte + vochtverlies Lage temperaturen = minder ademhaling knollen blijven rustig verminderende bakkwaliteit! Hogere temperaturen = meer ademhaling gewichtsverliezen slappere knollen 64

62 Capaciteit van ventileren In elke fase van bewaring meest ideale luchtcondities creëren 100 m³ lucht per uur per m³ aardappelen nodig (tegendruk 150 Pascal) Karakteristieken ventilatoren Voorbeeld: ton aardappelen = m m³ lucht per uur nodig Stel 5 ventilatoren: elk een capaciteit van m³ lucht per uur 65

63 In- en uitlaat Inlaat luchtsnelheid 5 à 6 m/s 0,5 m² per 100m³ aardappelen Uitlaat (inlaat x 1,5): luchtsnelheid 3 à 4 m/s 0,7 m² per 100m³ aardappelen Bv 500 ton = 770m³ (*) Inlaat: 3,8 m² ; uitlaat = 5,3 m² Indien roosters voor luiken: openingen +30% 66 (*) 1 m³ aardappelen = 650 kg

64 In kisten? Kistenwand of doorstroomventilatie met blaasventilatie met zuigventilatie Ruimteventilatie of langsstroomventilatie Mechanische koeling 67

65 In bulk? Bovengrondse kanalen 1,50 m 3,50 m Volledige roostervloer 70 cm 300 cm 68

66 Langs of dwars? Langsventilatie Dwarsventilatie 69

67 Eenvoudige bewaring Zelf kanaal construeren Minstens ergens een ventilator Enkele temperatuursensoren 70

68 Een goede bewaring veronderstelt Een geschikte bewaarplaats Kennis van de bewaarprincipes Onder controle houden van kieming 71

69 Bewaarprincipes Drogen Wondheling Inkoelen Op temperatuur houden 72

70 Maar eerst Tijdens het oogsten = loods nog niet vol s nachts intern ventileren met de deur/poort open Temperatuur in de hoop homogeniseren Lucht zoekt de eerste keer zijn weg Vrij vocht wordt afgevoerd 73

71 Drogen Niet nodig wanneer de aardappelen droog binnenkomen Correct drogen start met meten!! Knoltemperatuur Temperatuur buitenlucht Relatieve vochtigheid buitenlucht Basisprincipes Lucht kouder dan aardappelen: ALTIJD drogend Lucht warmer dan aardappelen: SOMS drogend 74

72 Aardappeltemperatuur Luchttemperatuur in C in C % relatieve vochtigheid 75

73 Aardappelen zijn droog als knollen en aanhangende grond tot op 30 à 40 cm in de hoop droog zijn. Verder ventileren geeft aanleiding tot Gewichtsverlies Slappe knollen Grotere kans op drukplekken 76

74 Wondheling Wondjes = ingangspoort voor ziekten Wondheling = kurklaagje vormen Duur: 12 à 15 C en hoge RV: 2 à 3 weken 20 C: 2 à 3 dagen!! Schimmels en bacteriën < 10 C: geen wondheling Tijdens drogen: temperatuur niet lager dan 12 C Enkele uren per dag ventileren is voldoende 77

75 Inkoelen Tot gewenste bewaartemperatuur 0,2 à 0,3 C netto per dag Geen schommelingen! Kiemrust doorbreken Slechte bakkwaliteit Gewichtsverliezen beperken = ventilatie-uren beperken 78

76 Inkoelen: ventilatie-uren beperken Voldoende capaciteit (100 m³/u/m³ aardappelen) Ventileer met vochtige lucht ( s nachts) Lucht met voldoende koelend vermogen Buitenlucht wordt 0,5 à 1 C opgewarmd doorheen ventilatiesysteem, dus buitenlucht 2 C kouder dan temp. aardappelen Temp. lucht die kanaal binnen gaat mag niet meer dan 2 C kouder zijn dan temp. aardappelen. 79

77 Op temperatuur houden Bewaartemperatuur afhankelijk van Ras (bv. Bintje 7 C) Bestemming (bv. tafelaard. 4 à 5 C) Geen schommelende temperaturen Eventueel bijverwarmen Gewichtsverlies beperken door af en toe lang te ventileren i.p.v. dikwijls kort 80

78 Een goede bewaring veronderstelt Een geschikte bewaarplaats Kennis van de bewaarprincipes Onder controle houden van kieming 82

79 Heel wat mogelijkheden Formulering Toepassen met Product Poeder (DP) Poederbak Diverse (CIPC) Vloeibaar (EC) Vernevelen Heet - Pompsysteem - Schijfvernevelaar -Swingfog, Pulsfog Diverse (CIPC) Diverse (CIPC); 1,4Sight -Electrofog Gro-stop Electro (CIPC) -Synofog Biologisch Electrofog Biox-M (muntolie) Ethyleen (ook bio) Restrain Generator Ethyleen 83

80 Kiemremming Respecteer dosissen! Poeder: 1-malig bij inschuren max. van 2 kg/ton aardappelen Vloeibaar: 1-malig bij inschuren max. dosis afhankelijk van product: kijk op het etiket!! Correcte homogene toepassing! Bewaar geen andere groenten in een loods waar CIPC werd gebruikt! Ook niet dezelfde transportband gebruiken! 84

81 Bedankt voor jullie aandacht! 85