Duaal Leren op Proef Evaluatiestudie van de proeftuinen Schoolbank op de Werkplek

Transcriptie

1 Duaal Leren op Proef Evaluatiestudie van de proeftuinen Schoolbank op de Werkplek Lessen uit de tussentijdse evaluatie VLOR Seminarie - 7 februari 2018 Duaal leren volwassenenonderwijs en hoger onderwijs Ward Nouwen, Mariana Orozco & Noel Clycq Dit onderzoek wordt mogelijk gemaakt met de steun van de Vlaamse Overheid

2 Inhoud Project: Schoolbank op de werkplek 1. Probleemstelling en opdracht 2. Overzicht van het project 3. Bevindingen van de eerste vier casestudies Project: Integrative Learning of Theory & Practice 4. Focus op chemische procestechnieken 2

3 Beschrijving probleemstelling Beleidsintenties Conceptnota s Duaal Leren (bis) Gefaseerde implementatie: proefprojecten Spoor 2: Schoolbank op de Werkplek Tussentijdse evaluatie om: 1. Belemmerende/ faciliterende processen doorheen de beleidsimplementatie in kaart te brengen bijsturing 2. Op basis van een SWOT-analyse lessen trekken voor een ruimere inbedding

4 Onderzoeksopdracht Beleids- en praktijkuitdagingen vertaald in 10 onderzoeksvragen/-thema s: Visie van drie types centrale actoren Thema s geclusterd in: Algemene implementatie/ beleidscoördinatie De leerlingen De leerkrachten/trajectbegeleiders en mentoren: Implementatie in de school en op de werkplek Aandacht voor veranderingsprocessen

5 Opbouw Implementatie 1. Standaardtrajecten 2. Overeenkomsten Onderzoeksluik leerlingen 1. Studiekeuzebegeleiding, intake, screening, individuele matching 2. Matching van vraag en aanbod werkplekken 3. Begeleiding 4. Evaluatie Onderzoeksluik personeel 1. Personeelsbeleid op school 2. Mentorschap in de onderneming 3. Professionaliserings- en ondersteuningsnoden Geïntegreerd in de vorige thema s: intern kwaliteitsbeleid, samenwerking, omkaderingsmiddelen 5

6 Overzicht van het project Fase Methode Status Aanvangsrapport Dec. 16 Feb. 17 Tussentijdsrapport Schooljaar Tussentijdsrapport Schooljaar Tussentijdsrapport Schooljaar Finaal rapport Jul. 19 Dec. 19 Desk study Verkennende interviews - 4 case studies Lln. bevraging 4 case studies Lln. bevraging 2+2 case studies Lln. bevraging Synthese SWOT-analyse 3+1 case studies Lln. bevraging 1+3 case studies Lln. bevraging Vrijgegeven Vrijgegeven Lopend Komend Komend 6

7 Casestudies 2 de semester Cases 1. Chemische Procestechnieken Duaal TSO, Se-n-Se 2. Haarverzorging Duaal BSO, 3 de graad 3. Ruwbouw Duaal BSO, 3 de graad 4. Zorgkundige Duaal BSO, 7 de specialisatiejaar Dataverzameling Leerlingen: 5 FGD 18 leerlingen Schoolpersoneel: 6 INT & 1 FGD 9 personeelsleden Mentoren/werkgevers: 10 INT met mentoren, waarvan 2 zaakvoerders Totaal van 22 FGD/INT en 37 respondenten 7

8 Implementatie van de standaardtrajecten: van Beroepskwalificaties tot Curriculum 8

9 Chemische Procestechnieken (CPT) Duaal Cursussen en Stagevademecum gebaseerd op SIRA-opleiding gezamenlijke ontwikkeling meerdere scholen Duaal versus niet-duaal = Cursusinhoud en examens < Contacturen op school > Zelfstudie Hoge verwachtingen naar zelfstandigheid Minder ruimte voor herhaling van leerstof Uitwisseling van ervaringen onder leerlingen Opvolging van competentieverwerving a.h.v. beperktere lijst competenties 9

10 Haarverzorging Duaal Standaardtraject individuele opleidingsplannen Beroepsgerichte basisvorming meer leerkansen op de werkplek Niet alle clusters aan bod op de werkplek Algemene vakken blijvende nood bv. Wiskunde en Taal 10

11 Ruwbouw Duaal Te hoge eisen in het standaardtraject voor de doelgroep In breedte & t.a.v. beheersingsniveau Praktijkproef eerste jaar te zwaar? Spanning verwachtingen standaardtraject versus leerkansen op de werkplek Werkplekken die onvoldoende leerkansen bieden: verhoogd risico Standaardtraject: soms verouderde praktijken update nodig 11

12 Zorgkundige Duaal Gereglementeerd beroep overlapping Standaardtraject - Voltijds - L&W Clusters Thuisverzorging: niet voor alle leerlingen gerealiseerd Residentiële verzorging: goede match in zorginstellingen verwachtingen leerkansen Veranderende kwaliteitseisen in de opleiding maar niet altijd op de werkplek negatieve kennis? Modulaire variant: minder rigide beter aangepast aan meerderjarig doelpubliek 12

13 Overeenkomsten: SOAO en OAO Overeenkomsten & Contracten Belangrijk? Hoeveel vergoeding, statuut en vakantie impact op keuzes Wel/Geen vergoeding nadruk op prestatie t.k.v. leerkansen Wel/Geen vergoeding aantrekkelijkheid voor ondernemingen Gevolgen voor strijd tegen VSV? Onduidelijkheid Afhankelijkheid van informatie vanuit de scholen Maar ook expertiseverschillen tussen scholen Concurrentie: 13 Met (uitdovende) arbeidsregimes Met andere betaalde opleidingen

14 Studiekeuze(-begeleiding) en toeleiding Studiekeuzemotivatie bij leerlingen: Waarom wel: werkplekleren, kennismaking, soms de leervergoeding Waarom niet: te vroeg om te gaan werken, terughoudendheid ouders, negatief advies klassenraad, niet vinden van een werkplek Toeleiding door de scholen In voltijdse scholen: sterkere lln. arbeidsrijpheid o.m. zelfstandigheid & verantwoordelijkheid In proeftuinen binnen L&W automatisch i.f.v. formele toelatingsvoorwaarde 14

15 Intake, screening & individuele matching Intake - Screening - Individuele matching verbonden Inschatting arbeidsrijpheid en individuele matching: vereist veel expertise is niet onfeilbaar Screening en matching in CPT Na intake door de school Gecentraliseerd binnen de sector (later bijgestuurd) Selectie door bedrijven Andere opleidingen Individuele matching door de school i.p.v. selectie Minder kansen voor kwetsbare leerlingen? (bv. mondigheid) Plaatsen (sterk) afhankelijk van netwerk van de school Sommige mentoren stellen een proefperiode voor 15

16 Afstemming van vraag en aanbod Voldoende erkende werkplekken? Overwegend positief maar ook: Bezorgdheid voldoende plaatsen bij groei duaal? Netwerk scholen versus Gedeelde matchingsdatabanken Mobiliteit van leerlingen beperkend Kwaliteit van de erkende werkplekken? Actoren overwegend tevreden maar ook getuigenissen van: Gebrek aan leerkansen t.a.v. verschillende competenties in standaardtraject Laag welbevinden en pestgedrag op de werkplek Niet-naleven van veiligheidsvoorschriften en arbeidstijden Belang van externe controle (na erkenning)? 16

17 Begeleiding vanuit de school Administratieve trajectbegeleiding bv. arbeidsrechtelijke aspecten Sociaalemotionele leerlingenbegeleiding ook m.b.t. welbevinden op de werkplek Vakinhoudelijke trajectbegeleiding: Op de werkplek Contacten lkt-lln & lkt-mentor Veel variatie in frequentie en kwaliteit Vnl. evaluatie, minder om actief linken te leggen Andere opvolging vaak reactief bij problemen Binnen de lessen Differentiatie en remediëring i.f.v. van verschillen in leerkansen op de werkplek i.f.v. het leertempo van de leerlingen 17

18 Begeleiding op de werkplek Profiel van een goede mentor : Voldoende vakkennis: ervaring, up-to-date zijn Kwaliteit van feedback: kritisch maar opbouwend Beschikbaarheid: tijd en ruimte naast andere taken Faciliteren van een aangename werksfeer Verder onderzoek profiel v.d. mentor veel complexer Wie is de mentor? Een persoon: coördinerend Een persoon: op de werkvloer De hele ploeg 18

19 Evaluatie Standaardtraject basis voor evaluatie-instrumenten Vakkennis op de werkplek: Ontwikkeling van instrumenten vnl. door leerkrachten zelf Pragmatische selectie van competenties validiteit? Algemene en theoretische kennis: Amper geëvalueerd op de werkplek Klassieke examens in CPT Eindproef in alle cases te grote impact op de eindevaluatie? Wie evalueert: Formatief mentor, collega s, leerkracht/stagebegeleider Summatief mentor, leerkracht/stagebegeleider Zelf-evaluatie (beperkt) & Peer-evaluatie (geen) Inschatting/inschaling van gewenste beheersingsniveaus: moeilijkheid bij mentoren Eindbeslissing op school: mentoren stemrecht in de delibererende klassenraad 19

20 Personeelsbeleid op school Gecombineerde rollen of niet: vakinhoudelijke en (administratieve) trajectbegeleiding Trajectbegeleiding in hoogtechnologische productieprocessen Overstijgt vakkennis begeleidende vakleerkracht Nood aan vorming en ondersteuning vanuit bredere team Trajectbegeleiding vraagt om rationalisering van lessenroosters Trajectbegeleiders deels structureel klasvrij maken Budgettaire en organisatorische uitdagingen 20 Zijinstroom van vakleerkrachten: Breed draagvlak Vragen over drijfveren en minimum aan (geattesteerde) pedagogische bekwaamheid.

21 Mentorschap binnen ondernemingen De rol van mentor Niet altijd geformaliseerd en/of erkend Toegekend aan verschillende functies verschilt tussen (types van) ondernemingen Verwachtingen van mentoren Meer coaching vanuit de school i.v.m. begeleiden en evalueren Soms ook: een stem in cursusinhoud en diepte Mentoropleiding Belang algemeen ondersteund Slechts binnen een casestudie gevolgd Effectiviteit van mentoropleiding in vraag gesteld (als die niet sectorspecifiek is) 21

22 Focus op Chemische Procestechnieken PhD Studie Integrative Learning of Theory & Practice in Dual CPT a micro-level analysis 22

23 Focus op Chemische Procestechnieken PhD Studie Integrative Learning of Theory & Practice in Dual CPT a micro-level analysis Kernbevindingen met implicaties op meso-niveau Opvattingen over de rol van Theorie en van Praktijk Nice to know versus Need to know Taak-gecentreerd en/of Student-gecentreerd Onderzoeksopdrachten & Geïntegreerde projecten Beheersingsniveaus: een lang traject Wie coacht wie? 23

24 Bedankt voor jullie aandacht 24

25 Contact Telefonisch: 03/ / CeMIS Universiteit Antwerpen Prinsstraat Antwerpen 25