Initiatiefvoorstel. Initiatiefvoorstel van de raadsleden de heer Paternotte en de heer Toonk getiteld: Amsterdamse pilot tweetalig primair onderwijs.

Transcriptie

1 Gemeenteblad Jaar 2014 Publicatiedatum * Onderwerp van de raadsleden de heer Paternotte en de heer Toonk getiteld: Amsterdamse pilot tweetalig primair onderwijs. Met deze voordracht stellen wij u voor het volgende besluit te nemen: De gemeenteraad van Amsterdam Gezien het initiatiefvoorstel van de raadsleden de heer Paternotte en de heer, getiteld: Amsterdamse pilot tweetalig primair onderwijs besluit I. in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel; II. kennis te nemen van de bestuurlijke reactie op genoemd initiatiefvoorstel. Wettelijke grondslag Gemeentewet art. 147a, lid 1 Amsterdam is een wereldstad en de meest internationale stad van het land. De stad herbergt honderden internationale bedrijven en ontvangt 16 miljoen toeristen per jaar. Wie taxi rijdt, achter de bar staat of in een winkel kleding verkoopt moet in Amsterdam uitstekend Engels spreken. Goede beheersing van deze wereldtaal is hard nodig als je als jonge Amsterdammer een kans wil maken op een baan. Om het Engels goed te kunnen spreken helpt het om vroeg te kunnen beginnen met het leren van de taal. Dat is in Amsterdam helaas nog lang niet het geval. Het aanbod in het basisonderwijs blijft zelfs ruim achter in vergelijking met de rest van het land. Vroeg beginnen met Engels zorgt ervoor dat kinderen makkelijker aansluiting vinden op de middelbare school, en dat kinderen die nu kampen met een taalachterstand beter presteren. Uiteindelijk is het goed beheersen van Engels 1

2 belangrijk voor het toekomstperspectief van leerlingen. Leerlingen en scholen in bijvoorbeeld het vmbo zien juist in internationale oriëntatie en tweetalig onderwijs kansen voor extra mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Een mooi voorbeeld is de tweetalige MAVO van het Berlage Lyceum: de MAVO is daar in korte tijd populairder geworden bij aankomende MAVO-leerlingen. Ook het kabinet utte-asscher is ervan overtuigd dat tweetalig onderwijs de toekomst heeft en zorgt voor economische groei. Staatssecretaris Dekker startte daarom een pilot op twaalf scholen in Nederland die volledig tweetalig onderwijs gaan geven. Slechts één van die scholen is een Amsterdamse basisschool. Wat ons betreft is er ambitie nodig om meer Amsterdamse kinderen de kans te geven vroeg vertrouwd te raken met deze wereldtaal. Daarom willen we de landelijke pilot met tweetalig primair onderwijs aanvullen met een Amsterdams aanbod en moeten meer scholen vroeg beginnen met het geven van Engels. Vorig jaar nam de Amsterdamse gemeenteraad een voorstel van D66, VVD en GroenLinks aan over het internationaliseren van het basisonderwijs. Nu is het tijd om hier vaart achter te zetten en een concreet vervolg te geven aan de ambitie van Amsterdam om een goed aanbod van internationaal basisonderwijs te realiseren. De raadsleden, Jan Paternotte, woordvoerder onderwijs Werner Toonk, woordvoerder onderwijs 2

3 Internationale banenmarkt Het aantal mensen dat in Amsterdam in een hotel overnacht neemt nog ieder jaar toe, een groot deel van de museumbezoekers komt uit de VS, de Amsterdam Fashion week krijgt steeds meer internationale allure en cruiseschepen van over heel de wereld varen over het IJ. Of je nu in een hotellobby werkt, receptionist bent bij een museum, de catering bij de catwalk verzorgt of cruiseschepen laat aanmeren, vloeiend Engels spreken is een pré. Voor zowel praktische als theoretische beroepsgroepen is goede talenkennis een grote meerwaarde of zelfs een voorwaarde. De vraag naar meertalig geschoold personeel zal in Amsterdam dan ook alleen nog maar toenemen. Om de concurrentie met expats op de banenmarkt aan te kunnen moet het niveau van het Engels op Amsterdamse scholen omhoog. Vroeg vreemde taal onderwijs (vvto) Vroeg vreemde taal onderwijs (vvto) houdt in dat basisscholen hun leerlingen extra uren Engels, Duits, Frans of Spaans geven. Zo geven sommige vvto scholen vanaf groep 1 één uur per week Engels. Er komen steeds meer onderzoeksresultaten die uitwijzen dat internationalisering van het onderwijs leidt tot betere schoolresultaten en positieve effecten heeft op zowel de sociale als culturele ontwikkeling van leerlingen 1. Uit onderzoek is ook gebleken dat het leren van een vreemde taal voordelig is voor de algemene taalontwikkeling 2. Daarnaast vergroot vvto het zelfvertrouwen van leerlingen doordat zij een betere uitspraak ontwikkelen en hun woordenschat vergroten. Kinderen met een taalachterstand zouden juist kunnen profiteren van vroeg vreemde talen onderwijs. Jonge kinderen blijken goed in staat de Engelse taal te leren en kunnen daarmee 1 Publicatie Europees Platform internationaliseren in onderwijs, Vvto Engels in Amsterdam, december eder, F., Daigle, D., & Demont, E. Metalinguistic development in French learners enrolled in an immersion programme: A longitudinal study. European Journal of Developmental Psychology 10, 4, (2013),

4 makkelijker aansluiting vinden op het voortgezet onderwijs. Dat bleek uit onderzoek (2007) van de universiteiten van Utrecht en Groningen en het Europees Platform 'Internationaliseren in onderwijs'. 3 Uit het in 2009 gestarte onderzoek Foreign Languages in Primary Schools Project (FLiPP), waarvan eind 2012 de eerste resultaten bekend werden gemaakt, blijkt verder dat vier- en vijfjarigen goed in staat zijn om Engels te leren en dat het Nederlands daarnaast op peil blijft 4. Het ministerie van OCW financierde in 2011 onderzoek naar tweetalig onderwijs (Engels) in het vmbo; tvmbo. Via een literatuurstudie werd aangetoond dat leerlingen met tweetalig onderwijs de Engelse taal beter beheersen en dat het Nederlands daar niet onder lijdt. Uit enquêtes onder docenten en leerlingen bleek dat Engelstalige programma s en meer internationale oriëntatie bijdragen aan het verhogen van de motivatie van zowel leerlingen als docenten. Uit het onderzoek bleek verder dat scholen bewust kiezen voor tweetalig onderwijs om leerlingen voor te bereiden op hun toekomstige werkplaats en voor het scheppen van meer kansen voor de leerlingen op de arbeidsmarkt. Leerlingen gaven in het onderzoek aan dat zij kiezen voor Engelstalig onderwijs voor hun toekomst en omdat het een wereldtaal is 5. Met tweetalig onderwijs kan de aantrekkelijkheid van scholen voor ouders worden vergroot en via de positieve uitwerkingen van het aanbieden van vvto kan de onderwijskwaliteit worden verbeterd. Ook zouden excellente leerlingen via het leren van vreemde talen extra kunnen worden uitgedaagd. Kwaliteitstraject vvto De gemeente Amsterdam heeft in samenwerking met het Europees Platform van 2009 tot 2012 een kwaliteitstraject vroeg vreemde taal onderwijs (vvto) gevolgd. Van de 208 basisscholen in Amsterdam bieden inmiddels 19 scholen een vorm 3 Publicatie Europees Platform internationaliseren in onderwijs, Vvto Engels in Amsterdam, december FLiPP is een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Utrecht en de ijksuniversiteit Groningen (ug) in samenwerking met het Europees Platform internationaliseren in onderwijs. Voor meer informatie: 5 De Universiteit Utrecht, Proud to be tvmbo, blz 13&

5 vvto aan. Amsterdam liep na dit traject echter qua aanbod nog steeds ver achter op de rest van het land. Zo zijn er momenteel in otterdam 39 vvto scholen, meer dan het dubbele van Amsterdam. Het is opvallend dat de meest internationale stad van het land zo ver achterloopt op otterdam. Daarom nam deze raad in december 2013 een initiatiefvoorstel aan van D66, VVD en GroenLinks waarmee de raad de ambitie uitsprak om voorloper te worden in Nederland op het gebied van vroeg vreemde taal onderwijs (vvto) op basisscholen; om vervolg te geven aan het kwaliteitstraject vvto Engels , en met de basisscholen die mee deden aan de KBA te kijken naar de mogelijkheden om vreemdetalenonderwijs aan te bieden en in te zetten als profileringsinstrument. Ook zou het college samen met Amsterdamse pabo-opleidingen afspraken maken over meer ruimte en aandacht voor tweetalig onderwijs in het curriculum. Vorige zomer kwam staatssecretaris Dekker met een plan van aanpak Engels in het primair onderwijs 6 dat scholen de ruimte geeft om vroeg te starten met tweetalig lesgeven. Als vervolg hierop zijn 12 basisscholen in Nederland gestart met de pilot tweetalig primair onderwijs. Dat wil zeggen dat 30 tot 50% van de lessen in het Engels wordt gegeven. Eén van deze scholen is de Visserschool in Amsterdam. Wij zijn van mening dat één school in Amsterdam te weinig is. Om de internationale positie en de kenniseconomie van Amsterdam te versterken zou juist Amsterdam voorloper moeten zijn, en geen hekkensluiter van de grote steden. Onderwijs in Amsterdam internationaliseren Gebrek aan vraag of behoefte naar internationaal onderwijs is niet het probleem. Een grote groep ouders zouden graag hun kind aanmelden voor een school met tweetalig onderwijs of waar vroeg wordt begonnen met een tweede taal, maar zij worden beperkt door het huidige aanbod in de stad. De Europaschool van Esprit heeft een lange wachtlijst. Naast deze school zijn het vaak internationale scholen die tweetalig onderwijs aanbieden. Aangezien deze scholen particulier zijn en de ouderbijdrage meestal een stuk hoger is, is het voor de meeste ouders onbetaalbaar om hun kind vroeg de kans te geven op tweetalig onderwijs. 5

6 Om het Amsterdamse onderwijs klaar te maken voor de toekomst moet zowel vvto gestimuleerd worden als dat er meer scholen moeten komen die het goede voorbeeld gaan geven voor volledig tweetalig onderwijs. Naast dat er nog enkele scholen in Nederland kunnen meedoen aan de landelijke pilot, kan Amsterdam extra financieel ruimte en ondersteuning bieden aan Amsterdamse scholen die tweetalig onderwijs willen opzetten middels een Amsterdamse aanpak. Om dit laatste te realiseren is toestemming nodig van de Onderwijsinspectie. Amsterdam zou hiervoor, in overleg met de staatssecretaris, de landelijke pilot kunnen voortzetten met enkele Amsterdamse scholen. Ook moet er een inhaalslag gemaakt worden met het aantal vvto scholen in Amsterdam. Momenteel loopt Amsterdam nog steeds achter met het aanbieden van vroeg vreemde talen onderwijs. Het college zou hiervoor de samenwerking met schoolbesturen moeten intensiveren en kijken hoe meer scholen kunnen starten met vvto onderwijs. Zij zouden hier samen een plan van aanpak voor moeten maken. Door scholen goed te informeren over de voordelen, de mogelijkheden en door hen in contact te brengen met kenniscentra als het Europees Platform en Earlybirds 7 hopen wij meer Amsterdamse scholen enthousiast te maken voor vroeg vreemde talen onderwijs en kunnen meer kinderen profiteren van goede kansen op de arbeidsmarkt. De kenniscentra verlenen subsidies, helpen met de implementatie van vvto en bieden o.a. vvto lespakketten aan. Amsterdamse aanpak tweetalig basisonderwijs De scholen die meedoen aan de landelijke pilot tweetalig primair onderwijs krijgen momenteel ieder euro per schooljaar en ontwikkelen hun eigen leerplan voor tweetalig primair onderwijs. Dit leerplan bestaat naast de Engelse taal, die gebruikt wordt tijdens de helft van het aantal lesuren, ook uit internationale oriëntatie zoals samenwerkingsprojecten en interculturele vaardigheden. Amsterdam zou gebruik kunnen maken van eenzelfde systeem voor tweetalig basisonderwijs. Met een investering uit het budget voor kwaliteitsondersteuning van het primair onderwijs kunnen twee extra Amsterdamse scholen starten met 6

7 tweetalig onderwijs. Daarmee zorg je ervoor dat meer Amsterdamse kinderen profijt hebben van vroeg vreemde talen onderwijs. Dit budget moet per schooljaar toereikend zijn om de scholen de ruimte te geven om het leerplan goed te kunnen ontwikkelen en geschikte vakleerkrachten hiervoor aan te trekken. Hoewel ouders en hun kinderen zich aansluiten in de wachtrij voor tweetalig onderwijs, hebben weinig Amsterdamse scholen zich aangemeld voor de landelijke pilot tweetalig onderwijs. Vaak omdat zij hier niet of onvoldoende bekend mee waren en nog niet de voordelen van tweetalig onderwijs in overweging hebben genomen. Amsterdam zou daarom meer bekendheid moeten geven aan de voordelen van tweetalig primair onderwijs. De Amsterdamse aanpak voor tweetalig primair onderwijs moet dan ook helder aan scholen worden gepresenteerd. Voor zowel de taalontwikkeling van kinderen als de Amsterdamse economie, is het van belang dat er in Amsterdam meer les wordt gegeven in het Engels. De van Amsterdam, Gezien het initiatiefvoorstel van de raadsleden Paternotte en Toonk, Besluit: 1) Het college breidt in samenspraak met de onderwijsinspectie de landelijke pilot tweetalig primair onderwijs uit met tenminste twee extra Amsterdamse scholen voor een periode van tenminste vier jaar. 2) Hiervoor selecteert het college minimaal twee scholen die interesse hebben in het opzetten van tweetalig onderwijs met een doorlopende leerlijn naar het voortgezet onderwijs. 3) Voor de twee deelnemende scholen stelt het college in overleg met de betreffende schoolbesturen een vergoeding beschikbaar per schooljaar uit het budget voor kwaliteitsondersteuning van het primair onderwijs. 4) Het college zoekt voor deze pilot nadrukkelijk naar een school in een sociaaleconomisch minder sterk deel van de stad. 5) Het college draagt zorg voor heldere communicatie richting scholen met betrekking tot de criteria en voordelen van het aanbieden van tweetalig 7

8 primair onderwijs. 6) Het college zet zich actief in om vroeg vreemde taal onderwijs in Amsterdam uit te breiden en zet hier in samenwerking met de schoolbesturen een plan voor op. De leden van de, J.M. Paternotte W.L. Toonk 8