W.B. Heins, D. Ruiter 1998; september 2018

Transcriptie

1 375 Rooms Katholieke parochie Werkhoven W.B. Heins, D. Ruiter 1998; september 2018

2 Inhoudsopgave Inleiding Geschiedenis van de organisatie Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheid Concordans Omvang archief... 4 Inventaris Archief van de pastoor Correspondentie en mededelingen Registratie inzake doop, huwelijk, overlijden en lidmaatschap Eredienst Broederschappen en verenigingen Stukken betreffende de ambtsuitoefening en de persoon van de pastoor Archief van het kerkbestuur Notulen en correspondentie Oprichting Functionarissen en personeel Eigendommen Inventarissen en archieven Kerk en pastorie Kerkhof Parochiehuis School Huizen en landerijen Effecten en geldleningen Legaten, schenkingen en fundaties Financiën Begrotingen en rekeningen Financiële administratie Archief van het armbestuur (Parochiële Caritasinstelling) Notulen en correspondentie Eigendommen Algemeen Huizen en landerijen Effecten en schuldbekentenissen Legaten, schenkingen en fundaties Financiën Armenzorg Documentatie...16 Concordans Pag. 2 van 17

3 Inleiding Inleiding 1 Geschiedenis van de organisatie De parochie "Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart" te Werkhoven werd opgericht op 4 april Of eigenlijk heropgericht. Vanaf de 11e en 12e eeuw vormde zich in Werkhoven een parochie rond de St. Stefanus- of Stevenskerk. In 1593, als uitvloeisel van de Reformatie, ging de kerk over in protestantse handen en kwam er, door het verbod op de openbare uitoefening van de katholieke religie een einde aan de parochie. In 1698 werd op het nabijgelegen landgoed Nieuwendaal een schuilkerk ingericht. Tevens beschikte Werkhoven vanaf 1695 weer over een pastoor. Een volwaardige parochie bleek echter nog niet mogelijk en Werkhoven vormde met enige aangrenzende dorpen een statie, een katholieke gemeenschap in missiegebied. In 1818 werd de schuilkerk uitgebouwd tot een kerkgebouw met toren. In de negentiende eeuw kwam het tot de scheiding tussen kerk en staat waardoor de Rooms-Katholieken gelijke rechten kregen. Dit maakte de (her)oprichting van de parochie in 1855 mogelijk. Tot 1908 kerkten de Werkhovense katholieken in Nieuwendaal. Een nieuwe en ruimere kerk was echter nodig. Deze verrees, in neogothische stijl, aan de Herenstraat. Architect was Wolter ter Riele, een leerling van Pierre Cuypers. Het interieur, w.o. het hoogaltaar, was grotendeels van de hand van de beeldhouwer en ontwerper Wilhelm Mengelberg. Op 27 oktober 1908 is de kerk plechtig ingewijd. De eerste helft van de twintigste eeuw was de tijd van het "Rijke roomse leven" en dat gold ook voor de parochie van Werkhoven. Het gezag van de pastoor was onomstreden, de kerkgang vanzelfsprekend, devotie vormde een belangrijk element van het kerkelijk leven en er bestond een geheel plaatselijk netwerk van katholieke organisaties en instellingen. In de naoorlogse periode verdampte deze cultuur grotendeels. In 1988 werd afscheid genomen van de laatste "eigen" pastoor. Door het toenemend tekort aan priesters zag Werkhoven zich genoodzaakt priester en pastoraal medewerkers te delen met andere parochies in de regio. Schaalvergroting bleek onontkoombaar. In 2010 fuseerden acht parochies in het Kromme Rijngebied, waaronder Werkhoven, tot de nieuwe parochie Paus Johannes XXIII. Meer historische informatie is te vinden in: - Gasman, M.J.G. " Parochie Werkhoven. Geschiedkundige aanteekeningen" z.p, z.j. - Vernooij, A. e.a." Een honderdjarige in ons midden. Parochiekerk Werkhoven ", Bunnik Aanwijzingen voor de gebruiker Stukken uit dit archief kunnen worden aangevraagd door vermelding van de naam van het archief en het archiefbeheersnummer tussen ronde haken, en wel als volgt: - Rooms-Katholieke parochie Werkhoven, (375) - het of (de) inventarisnummer(s) van de stukken. 3 Openbaarheid Voor een aantal stukken gelden beperkingen ten aanzien van de openbaarheid. Deze zijn in de inventaris met een asterisk (*) aangegeven. Het gaat om de inventarisnummers 21-25, 29, 31 en Concordans Door de omzetting van plaatsingslijst naar inventaris hebben de stukken andere inventarisnummers gekregen. Om deze reden is een concordans van de oude naar de nieuwe inv.nrs vervaardigd. Pag. 3 van 17

4 5 Omvang archief 5 Omvang archief De omvang van het archief bedraagt 4,5 strekkende meter. Pag. 4 van 17

5 Inventaris Inventaris 1. Archief van de pastoor 1.1 Correspondentie en mededelingen. 1 Ingekomen en minuten van uitgegane stukken, Herderlijke en andere ingekomen brieven van de aartsbisschop van Utrecht gericht aan de geestelijkheid en de gelovigen, , omslagen Afleesboeken, , delen en 3 omslagen Registratie inzake doop, huwelijk, overlijden en lidmaatschap 17 Doop- en huwelijksregister, deel 18 Uittreksels uit de huwelijksregisters van de burgerlijke stand ten behoeve van de inzegening van het kerkelijk huwelijk, Huwelijksregister, deel Pag. 5 van 17

6 1.2 Registratie inzake doop, huwelijk, overlijden en lidmaatschap 20 Overlijdensregister, deel Doopregisters, , , delen 21* N.B. Openbaar in * N.B. Openbaar in * N.B. Voorin het reglement van het kerkhof, z.j. Openbaar in * Register van eerstecommunicanten, ; register van vormelingen, N.B. Openbaar in deel 25* Verleende vergunningen tot dispensatie, N.B. Openbaar in Register van het aantal zielen en communicanten, deel 27 Verklaringen van Doop in de kerk te Werkhoven hoewel de aantekening in het doopboek ontbreekt, stukken 28 Aantekeningen over doop en overlijden, alfabetisch geordend op familienaam, ca * Doopbewijzen, N.B. Openbaar in Modelformulieren als herinnering aan het afleggen van de eerste Heilige Communie, z.j. 31* Supplementum matrimoniale ad librum baptizatorum, staat van inschrijvingen van huwelijken van in Werkhoven gedoopte personen, voltrokken in Werkhoven of elders, N.B. Openbaar in deel Pag. 6 van 17

7 1.3 Eredienst 32 Statistische gegevens betreffende de parochie voor het aartsbisdom, * Documenta matrimoniala, ingevulde huwelijksformulieren, N.B. 33 A: , ; 33 B: Openbaar in pakken 34 Documentum ecclesiasticum emigrantis, blanco modellen van bewijs van kerkelijke staat bij emigratie, z.j. 2 stukken 1.3 Eredienst 35 Bidprentjes, z.j. 2 doosjes 36 Teksten van jongeren-missen, pak 1.4 Broederschappen en verenigingen 37 Ledenlijst van de broederschap van het apostolaat des gebeds, z.j. 1 katern 38 Ledenlijst van de broederschap van de Heilige Drievuldigheid vanaf 1834, ca stuk 39 Ledenlijst van de broederschap van het geestelijk verbond, stuk 40 Stukken betreffende de machtiging tot oprichting van de broederschap van de derde orde van S. Franciscus in de parochie Werkhoven, Stukken betreffende de ambtsuitoefening en de persoon van de pastoor 41 Stukken betreffende de kandidaatstelling van een nieuwe deken, Tekst van de hoogmis bij gelegenheid van het 40-jarig priesterfeest van J.B. Nijrolder met herinneringsprentjes, Testament van pastoor Johannes Bernardus Nijrolder, stuk Pag. 7 van 17

8 2. Archief van het kerkbestuur 44 Stukken betreffende de machtiging van de pastoor tot het voorhanden hebben van een (vuur)wapen, Lijsten van af te dragen gelden bij gelegenheid van de congregatio pastorum, decanatus Montfortensis, Notulen van de Contact Commissie Standsorganisaties, deel 2. Archief van het kerkbestuur 2.1 Notulen en correspondentie Notulen van het kerkbestuur, , delen N.B. Achterin nr. 51 is een inventaris van de eigendommen aangelegd in 1883 met aanvullingen tot Notulen van het kerkbestuur, met bijgevoegd: aantekeningen over de bouw van de kerk, ; kasboek van het bouwcomité voor de nieuwe kerk en pastorie, ; aantekeningen over aalmoezen voor de noodlijdende bevolking in Wenen, z.j 1 deel 51 Correspondentie van het kerkbestuur, Oprichting 52 Stukken betreffende de verheffing van de statie Werkhoven tot parochie, Brief van de deken van Montfoort aan de pastoor over de splitsing van het dekenaat Utrecht en de vorming van het dekenaat Montfoort, stuk 2.3 Functionarissen en personeel 54 Stukken betreffende de benoeming van kerk- en armmeesters, Stukken betreffende de aanstelling van en toekenning van toelagen aan het personeel, Pag. 8 van 17

9 2.4 Eigendommen 56 Stukken betreffende de salariëring van de pastoor, Reglement voor het collectanten-college, z.j. 1 stuk 2.4 Eigendommen N.B. Zie ook inv.nr Inventarissen en archieven 58 Inventarissen van de eigendommen, Lijst van archivalia berustend in de pastorie, stuk 60 Brief van de rijksarchivaris in Utrecht over de eventuele inbewaringgeving van het parochiearchief, stukken Kerk en pastorie 61 Stukken betreffende de bouw, de verbouw en het onderhoud van de kerk en pastorie, pak 62 Stukken betreffende de verzekering van eigendommen, Stukken betreffende de aanschaf van de kerkklokken, Stukken betreffende de aanleg van een centrale verwarming in de kerk, Stukken betreffende de plaatsing van een H. Hartbeeld op het voorterrein van de kerk, Stukken betreffende de koop en het onderhoud van het orgel, Stukken betreffende de schenking en verandering van de communiebank, Foto van de buitenzijde van de kerk, (1949). 1 stuk Pag. 9 van 17

10 2.4.3 Kerkhof 69 Foto van het interieur van de kerk, (1949). 1 stuk 70 Stukken betreffende de verbouw van de sacristie, Stukken betreffende de verlichting van het uurwerk van de toren, Lijst van zitplaatsen (?), z.j. 1 stuk Kerkhof N.B. Zie voor het reglement inv.nr Register met aantekeningen van de graven op het r.k. kerkhof, deel 74 Register van graven op het r.k. kerkhof, deel 75 Stukken betreffende de aanleg en sluiting van het oude kerkhof en uitbreiding van het nieuwe kerkhof, Parochiehuis 76 Notulen van het Comité tot stichting van een parochiehuis, deel 77 Stukken betreffende de bouw en verbouw van het parochiehuis, Stukken betreffende de heropening en ingebruikstelling van het voormalig parochiehuis onder de naam "Het wapen van Werkhoven", Jaarstukken betreffende de exploitatie van "Het wapen van Werkhoven", pak School 80 Lijst van bijdragen voor de Vereniging voor de schoolpenning, stuk Pag. 10 van 17

11 2.4.6 Huizen en landerijen 81 Stukken betreffende de bouw van de r.k. lagere school, Stukken betreffende de bouw en verzekering van de onderwijzerswoning, Technische tekening van de kleuter- en l.o.-school, stuk 84 Stukken betreffende het onderzoek naar de toestand van de woning van de hoofdonderwijzer, Stukken betreffende de bouw van de kleuterschool aan het Otsepad, Huizen en landerijen 86 Stukken betreffende het huis Nieuwendaal, Retroacta behorende bij het huis Nieuwendaal, pak 88 Retroacta van eigendommen van het kerkbestuur/armbestuur, Stukken betreffende de verhuur en verpachting van eigendommen, (--) Stukken betreffende de verzekering van eigendommen, N.B. Zie inv.nr Stukken betreffende het beheer van de eigendommen in het algemeen, Stukken betreffende de verwerving van eigendommen, pak 92 Uittreksels uit de schattingslijst betreffende het tiendrecht, Pag. 11 van 17

12 2.4.7 Effecten en geldleningen 93 Stukken betreffende de bouw en verbouw van eigendommen, Stukken betreffende de vervreemding van eigendommen, Stukken betreffende de aanleg van telefoon- en hoogspanningskabels, Stukken betreffende de bouw van drie woningen en het verenigingsgebouw, Stukken betreffende de bouw van 2 woningen aan het Ortse pad, Effecten en geldleningen 98 Schuldbekentenissen ten laste van het kerkbestuur, Stukken betreffende de belegging van gelden, 1880, Legaten, schenkingen en fundaties 100 Stukken betreffende legaten, geldschenkingen en fundaties, Liber fundationum, deel 102 Voorlichting ter zake van de wet op de belasting van de dode hand, Financiën Begrotingen en rekeningen Bijlagen bij de rekeningen, , pakken Pag. 12 van 17

13 2.5.2 Financiële administratie Rekeningen, deel en 1 pak deel Begrotingen, pak 111 Balansen, pak 112 Jaarrekeningen van het aartsbisdom Utrecht, 1969, pak Financiële administratie Kasboeken en registers van inkomsten en uitgaven, delen , tabellarisch , tabellarisch , tabellarisch , tabellarisch , register , register Kas-, bank- en giroboeken, delen Stukken betreffende de verhuur van de zitplaatsen in de kerk, Register van de verhuur van zitplaatsen in de kerk, deel 125 Kasboeken van het parochiehuis en de bewaarschool, Pag. 13 van 17

14 3. Archief van het armbestuur (Parochiële Caritasinstelling) 126 Kasboek van de bewaarschool, katern 127 Tabellarisch onkostenboekje van het parochiehuis (?), ca deel 128 Kas- en bankboek van het parochiehuis, deel 129 Financiële overzichten voor de parochianen ten behoeve van de jaarlijkse parochiebijdragen, Archief van het armbestuur (Parochiële Caritasinstelling) 3.1 Notulen en correspondentie Notulen, N.B. Achterin nr. 143 is een inventaris van eigendommen, N.B. Achterin inv.nr 130 is een inventaris opgenomen van eigendommen, deel en 1 omslag 132 Ingekomen en minuten van uitgegane stukken, Eigendommen Algemeen 133 Inventarissen van eigendommen, Stukken betreffende verzekeringen, Huizen en landerijen 135 Stukken betreffende de verpachting en verhuur van eigendommen, Stukken betreffende de verwerving van eigendommen, Stukken betreffende het beheer van eigendommen in het algemeen, Stukken betreffende de vervreemding van eigendommen, Pag. 14 van 17

15 3.3.3 Effecten en schuldbekentenissen 139 Uittreksel uit de schattingslijst van het tiendrecht, Stukken betreffende de bouw en verbouw van eigendommen, Effecten en schuldbekentenissen 141 Stukken betreffende geldleningen verstrekt door het armbestuur, Schuldbekentenissen ten laste van het armbestuur, Russische obligaties, Legaten, schenkingen en fundaties 144 Stukken betreffende gelegateerde gelden, Financiën Rekeningen, pakken Bijlagen bij de rekeningen, pak 150 Begrotingen, pak 151 Accountantsrapporten, pak Kasboeken, delen Pag. 15 van 17

16 3.4 Armenzorg Tabellarische kasboeken, delen Stukken betreffende de afdracht van loonbelasting, pak 3.4 Armenzorg 160 Akte van indemniteit voor Johannes van Bemmel, stuk 161 Statistieken van het armwezen, Stukken betreffende de opname van Duitse kinderen in pleeggezinnen, Stukken betreffende de stichting katholiek instituut voor maatschappelijk werk "Kromme Rijn", Stukken betreffende de stichting centrum voor maatschappelijke dienstverlening in de Krommerijnstreek, Documentatie 165 Nouveau Testament, deeltje 166 Pastorale gids, Preces matutinae et verpertinae, z.j. 1 deeltje 168 Sjablonen, z.j. N.B. Het gaat om een aantal in elkaar gerolde sjablonen. Ze zijn kennelijk bedoeld voor het vervaardigen van decoratieve elementen in de kerk. Het is niet duidelijk wanneer ze gemaakt zijn. Pag. 16 van 17

17 Concordans Concordans Pag. 17 van 17