Hoofdstuk 3: Inflatie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 3: Inflatie"

Sarah de Jong
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Hoofdstuk 3: Inflatie 3.1. Begrippen A. Inflatie is een algemene prijsstijging of een stijging van het algemene prijspeil over een langere periode. De levensduurte stijgt. De waarde van het geld kunnen we op 2 manieren beoordelen: a. Hoe evolueren de prijzen van de goederen die we regelmatig kopen? b. Hoe evolueert de hoeveelheid goederen die we met een bepaald bedrag kunnen kopen? Voorbeeld: Een consument koopt elke maand 50 zakjes thee voor EUR. Wegens een mislukking van de oogst betaalt hij nu 5 EUR. a. Inflatie = 25% Berekening: i % 25% ii. EUR = 100 (basisindexcijfer) 1 EUR = EUR b. Geldontwaarding = hoeveel goederen men minder kan kopen Van 50 zakjes naar 0 zakjes: daling van 20%. Begrippen: Ritmes van inflatie (boek p. 76: kennen)

2 B. Het indexcijfer van de consumptieprijzen Het indexcijfer van de consumptieprijzen meet de prijsevolutie van een korf goederen en diensten die door de gezinnen worden aangekocht en die representatief zijn voor hun verbruiksgewoonten. Tegenwoordig volgt men de prijsveranderingen van 507 producten in 65 gemeenten. Principe van berekening: Goederen Aantal Prijs op tijdstip 1 Prijs op tijdstip 2 Broodjes 20 stuks 2 EUR 2,50 EUR Thee 30 blikjes 1 EUR 0,90 EUR Film 2 voorstellingen 7 EUR 7,20 EUR Chips 5 zakjes 0,80 EUR 0,90 EUR Gevraagd: Bereken het samengesteld en gewogen prijsindexcijfer. Oplossing: a. Enkelvoudig prijsindexcijfer: Broodjes 2,5 EUR prijsstijging van 25% 2 EUR Thee 0,9 EUR prijsdaling van 10% 1 EUR Film 7,20 EUR ,86 prijsstijging van 2,86% 7 EUR Chips 0,90 EUR ,5 prijsstijging van 12,5% 0,80 EUR

3 b. Wegingscoëfficiënt: broodjes 20 stuks 2 EUR / stuk 0 EUR thee 30 blikjes 1 EUR / blikje 30 EUR film 2 voorstellingen 7 EUR / voorstelling 1 EUR chips 5 zakjes 0,80 EUR / zak EUR Totale uitgaven in periode 1: = 88 EUR broodjes thee film chips c. Samengesteld gewogen indexcijfer: , , ,5 108, 98 De kosten van levensonderhoud zijn dus gestegen met 8,98% Controle: broodjes 20 stuks 2,5 EUR / stuk 50 EUR thee 30 blikjes 0, 9 EUR / blikje 27 EUR film 2 voorstellingen 7,2 EUR / voorstelling 1, EUR chips 5 zakjes 0,90 EUR / zak,5 EUR Totale uitgaven in periode 2: , +,5 = 95,90 EUR De totale uitgaven stegen van periode 1 naar periode 2 van 88 EUR tot 95,90 EUR, wat een stijging betekent van 8,98%.

4 C. Gezondheidsindex spilindex sociale index 1. Gezondheidsindex Indexcijfer van de consumptieprijzen min de productgroepen: tabakswaren, alcoholhoudende dranken, motorbrandstoffen (benzine, diesel). Deze index wordt gebruikt om de lonen, de sociale uitkeringen en de huur aan te passen aan de evolutie van de levensduurte. Veranderingen in de gezondheidsindex worden uitgedrukt in punten en procenten. Indien de gezondheidsindex stijgt van 10,2 naar 105, spreekt men van een stijging van 1,2 punten of een stijging van 1,15%. 2. Sociale index Het rekenkundig gemiddelde van de gezondheidsindex van de voorbije maanden. 3. Spilindex Het indexcijfer van de consumptieprijzen en de gezondheidsindex veranderen iedere maand. Het is echter onmogelijk de lonen iedere maand aan te passen. Vandaar dat men werkt met spilindexen. Indien de sociale index de spilindex overschrijdt dan worden de lonen, salarissen en sociale uitkeringen aangepast. Voorbeeld: Gezondheidsindexen: September: 109,16 Januari: 110,98 Oktober: 109,22 Februari: 111,0 November: 109,3 Maart: 112,00 December: 109,23 Spilindex: 110,8 Wanneer wordt de spilindex overschreden?

5 109,16 109,22 109, 3 109,23 sociale index december 109,26 110, 8 ongewijzigd 109,22 109, 3 109,23 110, 98 sociale index januari 109,72 110, 8 ongewijzigd 109, 3 109,23 110, , 0 sociale index februari 110,26 110, 8 ongewijzigd 109,23 110, , sociale index januari 110, , 8 AANPASSING De indexering van de sociale uitkeringen en de lonen in de publieke sector Voor de lonen in de publieke sector en voor de sociale uitkeringen staat in de wet dat zij geïndexeerd worden op basis van een spilindex. Als een bepaalde waarde van de index, de spilindex, overschreden wordt, dan worden de lonen met 2% verhoogd. De spilindex gaat dan ook weer 2% omhoog en er moet gewacht worden op een nieuwe indexering (of verhoging van de lonen) tot de index die nieuwe spilindex overschrijdt. Het interprofessioneel minimumloon en de sociale uitkeringen worden automatisch geïndexeerd in de maand volgend op de maand waarin de spilindex overschreden wordt. In de publieke sector, wordt er gewerkt met een systeem van een wachtperiode: er wordt niet onmiddellijk geïndexeerd als de spilindex is overschreden, maar er wordt één maand gewacht. Bijvoorbeeld eind september 2006 werd hun spilindex overschreden en toch kregen de ambtenaren maar in november een indexering of loonsverhoging: de maand oktober was de wachtmaand. De indexering van de lonen in de privé-sector In de privé-sector spreekt men in de verschillende paritaire comités per sector af wanneer de lonen geïndexeerd worden en dit wordt vastgelegd in Collectieve Arbeidsovereenkomsten. Dit heeft tot gevolg dat er verschillende systemen bestaan: ofwel wordt er geïndexeerd op basis van een spilindex ofwel wordt er geïndexeerd op vast afgesproken tijdstippen (bijvoorbeeld één keer per jaar of alle drie maanden). Er bestaat ook een gemengd systeem waar er geïndexeerd wordt volgens vaste tijdstippen, maar alleen als de spilindex overschreden wordt. Tenslotte bestaat er nog het all-in systeem of saldosysteem waarbij het totaal van de reële loonsverhoging en de indexering op voorhand wordt vastgelegd.

6 De indexhervorming De vorige hervorming dateerde van 1998 en de vorige index had 1996 als basisjaar. Om de 8 jaar wordt onze index grondig hervormd. De manier waarop we ons kleden, onze vrije tijd doorbrengen, onze huizen inrichten, ons verplaatsen verandert immers in de loop der tijd en onze index moet daar aan aangepast worden. Daarom hebben we sinds januari 2006 een nieuwe index. Die nieuwe index heeft 200 als basisjaar. Het basisjaar is het jaar waarin de teller terug op 100 wordt gezet, met andere woorden het jaar waarin de indexkorf opnieuw de waarde 100 krijgt. Die indexkorf is ook herzien. Een aantal goederen en diensten zoals breiwol, gasfornuis, videorecorder, radiocassette met CD-speler, telefoongesprekken vanuit een telefooncel werden geschrapt. Een aantal andere goederen en diensten zoals meergranenbrood, mengkraan, vaatwasser, DVD-recorder, PC, GSM-toestellen, GSM-gesprekken en een internetabonnement werden toegevoegd. Daarnaast worden bij een hervorming de gewichten van de goederen en diensten in de indexkorf aangepast én de berekeningswijze van bepaalde goederen en diensten, zoals auto s. De gewichten geven het belang weer van een bepaald product in de uitgaven van een gemiddeld gezin. Zie ook: EXTRA Lestekst: boek p

7 D. Oefeningen Oefening 1: De evolutie van de gezondheidsindex was als volgt voor de maanden: Mei: 116,09 September: 116,65 Juni: 116,29 Oktober: 116,6 Juli: 116,76 November: 116,82 Augustus: 116,78 December: 116,91 a. Bereken de sociale index voor de maanden september en december. b. Met hoeveel punten is de gezondheidsindex gestegen of gedaald in september en in december ten opzichte van de vorige maand? c. Met hoeveel % is de gezondheidsindex gestegen of gedaald in juni en oktober ten opzichte van de vorige maand? Oefening 2: In een bepaalde bedrijfstak bedraagt de spilindex 11,72. De gezondheidsindex evolueerde als volgt: November: 113,77 Februari: 11,82 December: 113,76 Maart: 115,02 Januari: 11,53 April: 115,12 Wanneer overschrijdt de sociale index de spilindex? Oefening 3: De evolutie van de prijzen in procenten van 20NO zijn als volgt voor vier grote rubrieken: Rubrieken Indexcijfers Wegingscoëfficiënten Voeding 109,88 18,985% Niet-voeding 116,8 39,675%

8 Diensten 127,9 3,165% Huur 10,63 7,175% De evolutie van de salarissen in EUR van 20N1 zijn als volgt voor Ferrer, Federer en Nadal: Personen Salaris 20N0 Salaris 20N1 Ferrer EUR EUR Federer EUR EUR Nadal EUR.28 EUR a. Bereken het samengesteld gewogen prijsindexcijfer. b. Bereken de salarisindex van Ferrer, Federer en Nadal. c. Hoe is het reëel salaris geëvolueerd van Ferrer, Federer en Nadal?

Vergelijkbare documenten

De prijs van een cd is gestegen met 25% ten opzichte van het basisjaar.

De prijs van een cd is gestegen met 25% ten opzichte van het basisjaar. Indexcijfers Berekenen van het prijsindexcijfer Bij economie moet je vaak prijzen met elkaar vergelijken. Door inflatie stijgen de prijzen. Om de prijzen makkelijk met elkaar te vergelijken maken we gebruik