Afbeelding cover: Spotprent uit de Eerste Wereldoorlog, Stadsarchief Leuven

Transcriptie

1 Actieplan CAG 2015

2 Afbeelding cover: Spotprent uit de Eerste Wereldoorlog, Stadsarchief Leuven

3 Homepage projectwebsite Boter bij de vis. Landbouw, Voeding en Eerste Wereldoorlog

4 1 Inhoudstafel 1 INHOUDSTAFEL VOORWOORD ORGANISATIE ORGANIGRAM RAAD VAN BESTUUR EN ALGEMENE VERGADERING PERSONEEL ADVIESRAAD KLANKBORDGROEPEN EXPERTISECENTRUM AGRARISCH ERFGOED CAG VERWERFT EN ONTWIKKELT EIGEN EXPERTISE (SD 1) CAG BRENGT DE ERFGOEDGEMEENSCHAP IN KAART EN ONTWIKKELT DEZE VERDER (SD 2) ONTSLUITEN VAN EIGEN EN EXTERNE EXPERTISE TENEINDE DE SECTOR EN HET BREDE PUBLIEK TE INFORMEREN EN TE ONDERSTEUNEN (SD 3) PARTICIPATIE AAN EN ONTWIKKELEN VAN VORMINGSACTIVITEITEN (SD 4) VERZORGEN VAN EEN MODERNE EN ATTRACTIEVE COMMUNICATIE (SD 5) ORGANISEREN EN STIMULEREN VAN EN PARTICIPEREN IN NETWERKEN IN BINNEN- EN BUITENLAND (SD 6) CONCRETISEREN VAN EEN BELEID MET AANDACHT VOOR DUURZAAMHEID EN MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE DIVERSITEIT (SD 7) UITBOUWEN VAN EEN WERKING ROND IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED EN MONDELINGE GESCHIEDENIS (SD 8) PROJECTEN INVENTARISATIE EN REGISTRATIE AGRARISCHE ERFGOEDCOLLECTIES WEST-VLAANDEREN BINNEN BIJ BOEREN, BAKKERS EN BROUWERS EUROPEANA FOOD AND DRINK (EFD) REGISTRATIE BROUWERSMUSEUM BRUSSEL FRUITVERHALEN HASPENGOUW DOCUMENTAIRE DE GESCHIEDENIS VAN HET VARKEN (IN ONS) JAAR BODEMKUNDIGE DIENST VAN BELGIË Actieplan CAG

5 Sorteren en omwikkelen van het fruit op de Sint-Truidense fruitveiling, 1949 Mark Dusar

6 2 Voorwoord Dit actieplan beschrijft beknopt de geplande activiteiten van het Centrum Agrarische Geschiedenis in 2015 en koppelt deze plannen aan de strategische en operationele doelstellingen zoals die zijn bepaald in de beheersovereenkomst afgesloten met de Vlaamse overheid (beleidsperiode ). Ondanks de besparingen van de Vlaamse regering kan CAG alle acties zoals eerder voorgenomen en afgesproken verder zetten en realiseren. De bijgevoegde begroting 2015 maakt dat duidelijk. In dit actieplan wordt zowel de basiswerking van het expertisecentrum als de projectenwerking voorgesteld. De basiswerking van CAG steunt op vijf pijlers of werkvelden, namelijk Roerend Erfgoed, Erfgoedbank en digitalisering, ICE en Mondelinge Geschiedenis, Educatie en Publiekswerking. Vanuit deze themavelden, waarvoor telkens een stafmedewerker verantwoordelijk is, worden in 2015 opnieuw tal van acties opgezet en gerealiseerd, veelal in nauwe samenwerking met onze erfgoedgemeenschap. Uiteraard is het onmogelijk om hier alle ambities voor het komende jaar toe te lichten, maar toch willen we per werkveld één geplande actie extra in de kijker zetten. In 2015 zal CAG verder inzetten op het registreren en beschrijven van agrarische en culinaire collecties, onder meer via acties in het Openluchtmuseum Bachten de Kupe en het Brouwersmuseum in Brussel. Het verder ontwikkelen van een landbouwthesaurus past ook in dat kader. De resultaten van het project Onderwijscollecties, dat het erfgoed van land- en tuinbouwscholen, hotel- en restaurantscholen in kaart brengt, zullen worden verspreid via een rapport en via Archiefbank Vlaanderen. Het volgende jaar wordt onze erfgoedbank Het Virtuele Land verder uitgewerkt. Zo komt er een overzicht van alle publiek toegankelijke collecties landbouw en voeding in Vlaanderen en Brussel. De activiteiten rond het immaterieel cultureel erfgoed beogen vooral het verder stimuleren en begeleiden van traditiedragers uit de drie subdomeinen mens en dier, mens en voeding en mens en landschap. De CAG-werking rond educatie spitst zich in 2015 toe op de presentatie van de serious game Farmony en op nieuwe lessenpakketten rond duurzame landbouw voor de tweede graad van secundair onderwijs. Eye catcher in de publiekswerking volgend jaar is de start van de rondreizende tentoonstelling Boter bij de vis. Deze expo belicht de voedselsituatie tijdens de Eerste Wereldoorlog en de rol van de landbouw- en visserijsector in deze moeilijke periode. Gedurende vier jaren zal de expo verschillende plaatsen in Vlaanderen en Brussel aandoen. Het is een mooi en concreet resultaat van een intense samenwerking tussen verschillende partners uit het gelijknamige samenwerkingsverband. Ook de projectenwerking zal in 2015 op volle toeren draaien. Via onder meer de projecten Inventarisatie en registratie agrarische erfgoedcollecties West-Vlaanderen, het Europese project Europeana Food and Drink en de realisatie van twee erfgoeddocumentaires wordt een complementaire werking uitgebouwd en kunnen meerdere doelstellingen uit de beheersovereenkomst diepgaander worden gerealiseerd. Ten slotte zal in 2015 de nodige tijd en energie worden geïnvesteerd in de voorbereiding van een nieuw beleidsplan voor de periode Uiteraard zal dat gebeuren in nauw overleg met alle stakeholders en de brede erfgoedgemeenschap. Joris Relaes, voorzitter Yves Segers, coördinator Actieplan CAG

7 4 Fotografische opstelling bij de registratie van de collectie van het Brouwersmuseum te Brussel (Foto: Greet Draye, Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG) )

8 3 Organisatie Het Centrum Agrarische Geschiedenis (CAG vzw) is door de Vlaamse Regering erkend als landelijk expertisecentrum voor het agrarisch erfgoed: het erfgoed van landbouw, platteland en voeding. Voor de beleidsperiode ontvangt CAG jaarlijks een werkingssubsidie van euro. Dit bedrag kan echter ten allen tijde door de Vlaamse overheid herzien worden omwille van speciale omstandigheden. In 2014 bedroeg de exacte subsidie euro (geïndexeerd). En zo zal in 2015, wegens de geplande besparingsmaatregelen in de cultuur- en erfgoedsector, een bedrag van (slechts) euro uitgekeerd worden. Naast deze werkingssubsidie, die de basisfinanciering van het centrum is, verwerft CAG echter ook nog andere inkomsten, onder meer via subsidies van andere overheden en organisaties en via (betaalde) projectopdrachten. Het Centrum is gevestigd in het Atrechtcollege van de KU Leuven en kan ook op een vlotte manier beroep doen op de faciliteiten (zoals logistiek, archief, bibliotheek, ICTS) van deze universiteit. Bovendien biedt de nauwe samenwerking met het Interfacultair Centrum voor Agrarische Geschiedenis (ICAG) van de KU Leuven een belangrijke troef voor CAG als expertisecentrum. Op de eerste plaats levert ICAG gefundeerde wetenschappelijke ondersteuning. Daarnaast worden coördinator prof. Yves Segers en stafmedewerker administratie Kristel Janssens door de universiteit deels vrijgesteld om ook alle taken en activiteiten van CAG in hun takenpakket op te nemen. Actieplan CAG

9 3.1 Organigram Algemeen organigram Adviesraad 3.2 Raad van Bestuur en Algemene Vergadering De samenstelling van de Raad van Bestuur van CAG zal er begin 2015 als volgt uitzien: De Heer Jan De Maeyer, directeur KADOC, KU Leuven, bestuurder De Heer Frans De Wachter, directeur VLAM, bestuurder De Heer Joris Relaes, directeur ILVO, voorzitter De Heer Yves Segers, coördinator CAG en ICAG KU Leuven en hoofddocent Faculteit Letteren, onderzoekseenheid MoSa, KU Leuven, bestuurder en secretaris zonder stemrecht De Heer Christian Stivigny, directeur Landelijke Gilden, bestuurder De Heer Matthieu Vanhove, directeur Cera, ondervoorzitter De Heer Peter Van Bossuyt, directeur Boerenbond, bestuurder De Heer Jules Van Liefferinge, secretaris-generaal departement Landbouw en Visserij, Vlaamse overheid, bestuurder Mevrouw Leen Van Molle, voorzitter ICAG KU Leuven en gewoon hoogleraar Faculteit Letteren, onderzoekseenheid MoSa, KU Leuven, bestuurder 6

10 In de Algemene Vergadering zetelen naast bovenstaande bestuursleden ook nog de volgende personen: De Heer Steven De Waele, wetenschappelijk medewerker MOT De Heer Vic Goedseels, ere-algemeen beheerder KU Leuven De Heer Wouter Saeys, docent Faculteit Landbouw- en Bioingenieurswetenschappen, onderzoekseenheid Bio-systemen KU Leuven Mevrouw Hilde Schoefs, conservator Openluchtmuseum Bokrijk Mevrouw Anne-Marie Vangeenberghe, woordvoerder Boerenbond De Heer Norbert Vettenburg, stafmedewerker departement Landbouw en Visserij, Vlaamse overheid Opmerking: er wordt in het licht van de nieuwe beleidsperiode een uitbreiding van de bestuursmandaten voorbereid in 2015, waardoor het Vlaamse erfgoedveld nog sterker (en vooral nog breder) vertegenwoordigd zal zijn binnen het beleid van CAG. 3.3 Personeel De vaste staf van CAG zal in 2015 uit zeven medewerkers bestaan, waarvan vijf op de payroll staan bij CAG. Chantal Bisschop, stafmedewerker ICE en mondelinge geschiedenis (100%) (moederschapsrust en aansluitend ouderschapsverlof voorzien tussen midden januari en midden juni) Sarah Luyten, stafmedewerker Publiekswerking en Communicatie (100%) Diantha Osseweijer, stafmedewerker Erfgoedbank en Digitalisering (100%) Femke Paulussen, stafmedewerker Educatie (80%) Bert Woestenborghs, stafmedewerker Roerend Erfgoed (100%) Voor de dagelijkse leiding en administratie kan CAG steunen op: Kristel Janssens, administratie CAG (50%) Yves Segers, coördinator CAG (50%) Beiden zijn niet rechtstreeks verbonden aan CAG, maar aan het Interfacultair Centrum voor Agrarische Geschiedenis (ICAG) van de KU Leuven. Zij worden door de universiteit vrijgesteld om de werking van CAG mee in goede banen te leiden. Naast de stafmedewerkers zal het team in 2015 ook bestaan uit ten minste vijf projectmedewerkers: Brecht Demasure, projectmedewerker Inventarisatie Agrarische Collecties West- Vlaanderen en Europeana Food & Drink (100%) Hanne De Winter, projectmedewerker Jubileumboek 70 jaar Bodemkundige Dienst van België (100%) Actieplan CAG

11 Jonas Slegers, projectmedewerker Binnen bij boeren, bakkers en brouwers en Audiovisuele projectie fruitverhalen Haspengouw (50%) (tot eind april) Greet Draye, projectmedewerker Brouwerscollectie en Europeana Food and Drink (60%) Joris Spolspoel, projectmedewerker Onderwijscollecties (100%) (tot midden februari) 3.4 Adviesraad Om voldoende te kunnen overleggen met de eigen erfgoedgemeenschap en om het beleidsplan voor te bereiden, zal de adviesraad in 2015 twee keer samenkomen. Dit initiatief brengt immers een wederzijdse informatiestroom op gang: enerzijds krijgt CAG op deze manier zicht op de noden vanuit het veld, anderzijds worden de partners ingelicht over de lopende en toekomstige activiteiten en onderzoeksinitiatieven van het expertisecentrum. Samenstelling van de adviesraad: Caroline Audoor, diensthoofd KVLV Rob Belemans, stafmedewerker FARO Katrien Boeraeve, coördinator vzw Plattelandsklassen Ann Breemersch, directeur boekhouding en begroting Beleidsdomein Landbouw en Visserij Jacques Collen, voorzitter Academie Streekgebonden Gastronomie (ASG) Karl Cordemans, archeoloog VLM Jo De Cuyper, conservator Stedelijk Museum Aarschot Karel Dendooven, stafmedewerker directie Herita, Joke Gilles, projectcoördinator Streekproducten Vlaams-Brabant Rebecca Gysen, coördinator erfgoedbeleid Erfgoedcel Leuven Karel Haustraete, bestuurslid Steunpunt Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed (SIWE) Davy Jacobs, coördinator/conservator Jenevermuseum Hasselt Evelien Janssens, coördinator Regionaal Landschap Noord-Hageland Marijke Jordens, voorzitter Groene Kring Nicolas Mazeure, bestuurssecretaris erfgoed Provincie Vlaams-Brabant Marin Menu, conservator Karrenmuseum Essen Laure Messiaen, coördinator LECA Lieve Opsteyn, erfgoedcoördinator Erfgoedcel Haspengouw Nele Provoost, coördinator Heemkunde Vlaanderen Erika T'Jaeckx, conservator-directeur 't GROM (Groentemuseum) Sint-Katelijne-Waver Staf Van den Bergh, secretaris Steunpunt Levend Erfgoed vzw Ann Van Nieuwenhuyse, conservator MIAT Nele Van Uytsel, erfgoedconsulente Erfgoedcel Meetjesland Comeet Dominique Velghe, gebiedswerker Cultuur Provincie West-Vlaanderen Tijl Vereenooghe, coördinator ETWIE Nathalie Vernimme, erfgoedonderzoeker Agentschap Onroerend Erfgoed Jolien Verroeye, coördinator Platform Omgeving Leie/Schelde (POLS) Lutgart Vrancken, conservator Suikermuseum Tienen 8

12 3.5 Klankbordgroepen In de loop van 2012 startte CAG met klankbordgroepen voor de vijf onderscheiden werkvelden. Ook in 2015 zullen deze werkgroepen elk een tweetal keren samenkomen. De samenstelling van de verschillende klankbordgroepen ziet er als volgt uit: Klankbordgroep ICE en Mondelinge Geschiedenis Rob Belemans, FARO Chantal Bisschop, CAG Peter Heyrman, KADOC KU Leuven Ellen Janssens, tapis plein Karel Lhermitte, Landelijke Gilden Laure Messiaen, LECA Yves Segers, CAG Valerie Vermassen, Familiekunde Vlaanderen Jolien Verroeye, Platform Omgeving Leie/Schelde (POLS) Klankbordgroep Voeding Liesbeth Inghelram, Bakkerijmuseum Davy Jacobs, Nationaal Jenevermuseum Sarah Luyten, CAG Nicolas Mazeure, Provincie Vlaams-Brabant Pieter Neirinckx, MIAT Raf Schepers, Openluchtmuseum Bokrijk Peter Scholliers, VUB Yves Segers, CAG Erika T Jaeckx, t GROM Hendrik Vandeginste, Heemkunde Vlaanderen Bert Woestenborghs, CAG Klankbordgroep Roerend erfgoed, focus landbouwcollecties Johan David, oud-conservator MOT Steven De Waele, MOT Maarten Huybrechts, Boerenbond Marijn Menu, Karrenmuseum Raf Schepers, Openluchtmuseum Bokrijk Yves Segers, CAG Johan Vansteenkiste, Provinciale Collectie Domein Bulskampveld Bert Woestenborghs, CAG Actieplan CAG

13 3.5.4 Klankbordgroep Het Virtuele Land Bart Ooghe, Erfgoedcel Waasland Diantha Osseweijer, CAG Luc Schokkaert, KADOC, KU Leuven Yves Segers, CAG Rony Vissers, Packed Roxanne Weyns, LIBIS Bram Wierckx, FARO Klankbordgroep Educatie Deze klankbordgroep bestaat uit Femke Paulussen (CAG), leerkrachten secundair onderwijs en docenten uit het hoger onderwijs. De samenstelling wisselt naargelang het thema dat wordt behandeld in het educatieve materiaal. In 2015 zal worden samengewerkt met leerkrachten en docenten techniek en aardrijkskunde in het kader van het te ontwikkelen materiaal voor deze vakken voor de eerste graad. Voor het lesmateriaal voor de tweede graad wordt een beroep gedaan op enkele leerkrachten en docenten natuurwetenschappen. Daarnaast wordt ook overleg gepleegd met experten uit de land- en tuinbouwsector en wetenschappelijke instellingen om het didactisch materiaal voor de derde graad af te toetsen. 10

14 4 Expertisecentrum Agrarisch Erfgoed In de beheersovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap en uit het overleg met het Agentschap Kunsten en Erfgoed werden diverse strategische (SD) en operationele doelstellingen (OD) in de werking van CAG als expertisecentrum voor het erfgoed van landbouw, platteland en voeding naar voor geschoven. De basis hiervoor is het beleidsplan voor de periode In de voorbije jaren ( ) werden reeds een aantal concrete acties ondernomen. In 2015 werken we enerzijds verder aan deze opgestarte activiteiten of verdiepen we ons in een specifiek aspect ervan, maar starten we anderzijds ook nieuwe actielijnen op. Het beleidsplan is daarbij richtinggevend. 4.1 CAG verwerft en ontwikkelt eigen expertise (SD 1) Externe kennis en expertise binnenhalen en ontwikkelen (OD 1.1) Alle medewerkers van CAG krijgen voldoende tijd om expertise te verwerven en op te bouwen in functie van hun specifieke taken en projecten. Dit gebeurt via het opvolgen van recente literatuur en nieuwe inzichten, het opzetten van eigen erfgoedonderzoek, het leggen van contacten in binnen- en buitenland etc. De nieuw verworven kennis wordt bovendien zo veel mogelijk gedeeld binnen het team, met de leden van de bestuursorganen en klankbordgroepen, en uiteraard ook met de eigen en andere erfgoedgemeenschappen. Tijdens de maandelijkse teamvergaderingen wordt de opgedane kennis en expertise tussen de stafen projectmedewerkers uitgewisseld. Elke vergadering staat één thema centraal, dat wordt voorbereid door telkens een andere medewerker. Het programma ziet er in 2015 als volgt uit: januari: serious game Farmony (Femke Paulussen) februari: CAG-handleiding mondelinge geschiedenis (Chantal Bisschop) maart: conclusies project Binnen bij boeren, bakkers en brouwers (Jonas Slegers) april: brainstorm voorbereiding beleidsplan mei: concept tentoonstelling Europeana Food and Drink (Greet Draye) juni: concept project Jubileumboek 70 jaar Bodemkundige Dienst van België (Hanne De Winter) september: conclusies project Registratie Brouwersmuseum (Greet Draye) oktober: voorstelling algemeen communicatieplan CAG (Sarah Luyten) november: bespreking ontwerp actieplan 2016 december: thesaurus landbouw (Brecht Demasure en Bert Woestenborghs) Medewerkers van CAG worden aangemoedigd om (actief) te participeren en deel te nemen aan relevante studiedagen, workshops en congressen in binnen- en buitenland. In 2015 zijn dat onder meer de eigen ICAG-seminaries, geplande studiedagen en vormingsmomenten. Ook vormingsdagen en netwerkmomenten georganiseerd door FARO en andere (erfgoed)actoren zullen, indien zinvol, worden bijgewoond, zoals bijvoorbeeld het Cultuurforum en het Groot Onderhoud. In 2015 wordt Het Virtuele Land (zie ook ) verrijkt met volgende verhalen: Actieplan CAG

15 januari/februari: algemeen voedingsverhaal (Greet Draye) maart/april: voorgeschiedenis van de Vlaamse Landmaatschappij (NMKL, NLM) (Peter van Windekens, VLM) mei/juni: bijenteelt (Sarah Luyten i.s.m. Achiel Geurts, Bijenteeltmuseum Lanaken) juli/aug: 125 jaar Belgische Boerenbond (Diantha Osseweijer en Chantal Bisschop) sept/okt: Mangia, mangia! Italiaanse eetcultuur (Chantal Bisschop) nov/dec: het imago van de landbouwer tijdens en na de Eerste Wereldoorlog (Brecht Demasure) Wanneer het past binnen de basiswerking van het expertisecentrum begeleiden en ondersteunen CAG-medewerkers studenten bij de realisatie van hun bachelor- of masterproef. In 2015 worden zo studenten uit de richtingen geschiedenis en economie begeleid. Onder meer de volgende thema s komen tijdens het academiejaar aan bod: De impact van de afschaffing van de melkquota op de zuivelsector, De emigratie van Belgische boeren naar Belgisch Congo, , Innovatie en kennisnetwerken in de aardbeiteelt in Hoogstraten (1980 tot vandaag). Enkele studenten focussen op de invloed van de Eerste Wereldoorlog op de landbouwsector en de voedselbevoorrading (onder meer van Mechelen). Via hun werk leveren deze masterstudenten extra inhoud aan voor de werking van CAG Concreet actiepunt: Reconstructie van de nationale landbouwrekeningen ( ) In 2012 werd de reconstructie van de nationale landbouwrekeningen op basis van de landbouwtellingen en -statistieken voltooid. Doelstelling van het project is de landbouwproductie van 1760 tot 2010 in kaart te brengen via een databank. De vroegere onderzoeksgegevens van academici werden afgewogen, waar nodig herberekend en aangevuld. Er werden methodologische keuzes gemaakt, bijkomende opzoekingen gedaan en hypotheses verfijnd aan de hand van recent onderzoek. Gegevens over onder meer de landbouwbevolking, het cultuurareaal en het aantal landbouwbedrijven vullen de databank verder aan. Het was de doelstelling om in 2014 het project te finaliseren via een Engelstalige publicatie (in de reeks ICAG-Studies, Universitaire Pers Leuven). Wegens andere prioriteiten zal deze publicatie pas in verschijnen. Samen met LIBIS zal ook worden bekeken op welke wijze deze databank op een gebruiksvriendelijke manier ter beschikking kan worden gesteld via Het Virtuele Land Concreet actiepunt: Typologie en thesaurus landbouwwerktuigen In 2014 had CAG gepland om een begin te maken van een landbouwthesaurus. Deze actie ligt in het verlengde van het project Inventarisatie agrarische collecties West-Vlaanderen. Precies omdat de registratiewerkzaamheden veel meer arbeid en begeleiding vereisten, werd de opstart verschoven naar Zoals eerder voorzien zal CAG hiervoor samenwerken met onder meer de leden van de klankbordgroep Roerend Erfgoed en de provinciale erfgoedmedewerkers van de provincies Oost- en West-Vlaanderen die in het verleden over andere erfgoedthema s reeds thesauruservaring hebben opgebouwd. Op een eerste overleg in het voorjaar van 2015 zullen concrete doelstellingen worden 12

16 geformuleerd inzake timing, resultaten en bereik. Het is alleszins de bedoeling om inhoudelijk aansluiting te vinden bij de AAT Pilootproject semantisch en collaboratief managen en verrijken van de landbouwthesaurus Samen met LIBIS is CAG eind 2014 gestart met de voorbereiding van een projectvoorstel rond het semantisch en collaboratief managen, mappen en verrijken van de landbouwthesaurus. Dit project zal worden ingediend door LIBIS als erfgoedproject bij Kunsten & Erfgoed (maart 2015). In dit project willen de betrokken partners nagaan op welke manier men in een globale terminologie managements omgeving voor het eigen onderzoek/domein specifieke terminologieën kan beheren en linken aan gelijkaardige terminologieën, maar ook aan meer algemene thesauri zoals de AAT. In het laatste geval kan er eventueel ook onderzoek gedaan worden naar hoe de werkwijze voor toevoeging van nieuwe (landbouw)concepten aan de AAT kan geoptimaliseerd worden. Voor het project wordt er samengewerkt met ErfgoedPlus, die recent nieuwe software (Information Workbench van FluidOps) in gebruik heeft genomen voor het beheren van hun thesauri en ontologieën en de verrijking van hun data met externe bronnen. Partners in het pilootproject zijn naast LIBIS, CAG en Erfgoedplus, t MOT, Provincie West-Vlaanderen, Packed en VIAA Concreet actiepunt: Traject Tractor CAG startte eind 2014 met de voorbereidingen van een nieuw onderzoeks- en publieksproject over de geschiedenis en het erfgoed van de tractor in Vlaanderen, België (en Europa). Het voorbereidend onderzoek zal in 2015 en 2016 gebeuren. Eventuele publieksprojecten kunnen worden gepland in de volgende beleidsperiode. In wordt de geschiedenis van de tractor in Vlaanderen en België voor het eerst ten gronde bestudeerd met aandacht voor internationale ontwikkelingen. CAG brengt hiervoor een multidisciplinair team van experts samen dat een gedegen, wetenschappelijk onderbouwde publicatie voorbereid. Via gerichte prospecties wordt het tractorerfgoed in kaart gebracht: welke (erfgoed)instellingen en privé-verzamelaars hebben oude tractoren in hun bezit, welke archieven en documentaire collecties zijn gekend, welke vormen van ICE bestaan er rond de tractor? Op basis van de resultaten wordt in 2016 bekeken welke ontsluitingsmogelijkheden en publieksactiviteiten rond dit thema kunnen worden opgezet. Actieplan CAG

17 4.2 CAG brengt de erfgoedgemeenschap in kaart en ontwikkelt deze verder (SD 2) In kaart brengen van actoren, expertise en cultureel erfgoed, zowel roerend als immaterieel (OD 2.1) Basisoverzicht publiek toegankelijke erfgoedcollecties landbouw en voeding Dankzij de projecten Veldwerk/denkwerk (2005) en Traject Voeding ( ) heeft CAG een goed algemeen overzicht van de publiek toegankelijke erfgoedcollecties landbouw en voeding in Vlaanderen en Brussel. De resultaten van deze onderzoeken werden al eerder gepubliceerd in een papieren onderzoeksrapport en worden verwerkt in de databank van CAG. Deze database is alleen raadpleegbaar door CAG-medewerkers. Begin 2015 zal deze info deels worden ontsloten via het nieuwe veld Collecties op Het Virtuele Land. De communicatie hierover zal gebeuren in de nieuwsbrief van januari-februari In 2015 zullen deze gegevens tevens worden ontsloten via Archiefbank Vlaanderen Nieuwe collectiebezoeken en registratie basisgegevens Staf- en projectmedewerkers van CAG bezoeken elk jaar meerdere reeds gekende maar ook nieuwe erfgoedcollecties landbouw en voeding. Van deze laatste wordt telkens een basisbeschrijving gemaakt en opgenomen in Collective Access. In 2015 worden de volgende nieuwe collecties bezocht: het Volkskundemuseum Augustijns in Wuustwezel, Landbouwcollectie Vanacker in Poelkapelle, collectie Peumans in Riemst, collectie De Clercq in Heusden en Landboumuseum De Nostalgie in Maasmechelen Waardering en herbestemming voormalige landbouwcollectie Heuvelland In het verleden heeft CAG deze collectie integraal geïnventariseerd, digitaal geregistreerd en ontsloten via en Dat gebeurde op vraag van de gemeente Heuvelland in een samenwerkingsverband met Erfgoedcel CO7 en de provincie West- Vlaanderen. Ondertussen heeft het gemeentebestuur beslist om de collectie niet langer te behouden. In functie daarvan wordt in 2015 door CAG een inhoudelijk waarderingsonderzoek uitgevoerd om na te gaan wat het erfgoedbelang is van de voorwerpen en tuigen. Vervolgens wordt een rondvraag georganiseerd bij de diverse publieke en private collectiebeheerders in Vlaanderen om zo veel als mogelijk te herbestemmen. In een laatste fase zal de gemeente Heuvelland, in samenwerking met de andere partners waaronder CAG, het restant van de collectie via een kijkdag of rommelmarkt aan het grote publiek ter beschikking stellen. In elk geval wordt hierrond een gepaste en open communicatie gevoerd Registratie en inventarisatie agrarische erfgoedcollecties West- Vlaanderen (zie ook 5.1) De provincie West-Vlaanderen is bezorgd om haar agrarisch erfgoed. In de provincie zijn talrijke collecties aanwezig, maar die om diverse redenen zijn bedreigd. Sommige collecties zoals het Landbouwmuseum Heuvelland en het Landbouwmuseum Leiedal (Kortrijk) zijn ondertussen fysiek 14

18 verdwenen. Gelukkig gebeurde dit niet vooraleer ze door CAG nauwkeurig geregistreerd en geïnventariseerd waren. In 2014 focuste dit project op de registratie van de landbouw- en voedingsobjecten van de Provinciale Collectie Domein Bulskampveld. In 2015 zal de aandacht uitgaan naar het Openluchtmuseum Bachten de Kupe in Alveringem Registratie Brouwersmuseum Brussel (zie ook 5.7) CAG inventariseerde in 2014 de collectie van het Brouwersmuseum in Brussel. In 2015 wordt onderzoek verricht naar de herkomst van de objecten (onder meer kuipers- en brouwersalaam, bierpotten en tapkranen) en zal een herbestemming van de collectie worden voorbereid. Alle bevindingen worden gebundeld in een eindrapport. De collectie wordt ingevoerd in de databank van CAG en ontsloten voor het brede publiek via Het Virtuele Land ICE (zie ook 4.8) CAG zal in 2015 zijn erfgoedgemeenschap via gerichte acties verder aanmoedigen om elementen van ICE te registreren op het vernieuwde platform Verder zal ICE van landbouw, platteland en voeding regelmatig in de kijker worden gezet in de nieuwsbrief, op de website en op de Facebookpagina. Om de erfgoedgemeenschap actief te sensibiliseren wordt naar samenwerking gestreefd met organisaties als Landelijke Gilden, VLAM en de Regionale Landschappen Project Binnen bij boeren, bakkers en brouwers (zie ook 5.2) In 2013 werd in samenwerking met Erfgoedcel Haspengouw gestart met het project Binnen bij boeren, bakkers en brouwers. In dit project worden de privé-archieven en -collecties en het immateriële erfgoed van landbouw en voeding in kaart gebracht voor de tien aangesloten gemeenten van de Erfgoedcel Haspengouw: Bilzen, Borgloon, Gingelom, Heers, Hoeselt, Nieuwerkerken, Riemst, Sint-Truiden, Tongeren en Voeren. Dit project loopt af in februari Tegen deze einddatum zullen alle bezochte collecties en privé-archieven ingevoerd en ontsloten zijn via de databank van CAG en Archiefbank Vlaanderen Project Onderwijscollecties Landbouw en Voeding In 2014 startte CAG een nieuw inventarisatieproject om de nog aanwezige onderwijscollecties m.b.t. landbouw, platteland en voeding in Vlaanderen en Brussel in kaart te brengen. Een representatieve selectie van circa veertig scholen en collecties werd bezocht en geanalyseerd. Het gaat voornamelijk om actieve scholen secundair onderwijs, zoals land- en tuinbouwscholen, bakkerijscholen, beenhouwersscholen, hotelscholen, Daarnaast zijn enkele bewaarplaatsen in kaart gebracht van scholen en congregaties die vroeger landbouw-huishoudonderwijs inrichtten. De collecties werden op macroniveau beschreven en geanalyseerd en er werd een SWOT-analyse opgemaakt. De beschrijving en verwerking oriënteerde zich waar mogelijk op de bevraging en registratiemethodes van het Traject Voeding, om een coherente en gestructureerde invoer en weergave in de eigen databank Collective Access mogelijk te maken. Het onderzoek werd eind 2014 afgerond en de resultaten worden begin 2015 ontsloten via een uitvoerig digitaal rapport dat wordt gepubliceerd op Het Virtuele Land. Samen met de leden van de klankbordgroep die dit project opvolgde, wordt bekeken hoe in de toekomst verder kan worden gewerkt rond en met dit specifiek erfgoed. Actieplan CAG

19 Repertorium Belgische landbouwerspers De afwerking van het manuscript van dit repertorium liep in 2014 omwille van andere prioriteiten vertraging op. De publicatie van dit overzicht op Het Virtuele Land en/of als boek zal daarom pas kunnen worden gerealiseerd in Het Repertorium van de Belgische landbouwerspers zal niet alleen louter technische informatie over de landbouwperiodieken bieden. Naast een identificatie en een lijst met bewaarplaatsen wordt bij elke titel ook een korte inhoudsbeschrijving, karakterisering en historiek van het tijdschrift opgenomen. Een deel van deze informatie zal op termijn ook worden ontsloten via de online consulteerbare databanken van ODIS en de Vlaamse Erfgoedbibliotheek (Abraham) CAG ontwikkelt de aanwezige expertise in de erfgoedgemeenschap verder (OD 2.2) CAG ontwikkelt en stimuleert de aanwezige expertise in de eigen erfgoedgemeenschap via tal van inspanningen en activiteiten, zoals de organisatie van vormingsmomenten, het realiseren van publicaties, het intensief begeleiden van projecten en het opzetten van concrete projecten en samenwerkingsverbanden. Een voorbeeld hiervan is het samenwerkingsverband Boter bij de vis (zie ). 4.3 Ontsluiten van eigen en externe expertise teneinde de sector en het brede publiek te informeren en te ondersteunen (SD 3) Ontsluiten van eigen expertise (OD 3.1) Het Virtuele Land De erfgoedbank Het Virtuele Land ( is het digitale middel ter ontsluiting van de eigen en externe expertise op het vlak van de geschiedenis en het erfgoed van landbouw, platteland en voeding. De werking van CAG werd tot het najaar van 2014 voorgesteld op de website In november van dat jaar werd deze website integraal opgenomen in Het Virtuele Land, waardoor het naast erfgoedbank ook de functie van organisatiewebsite kreeg. Het Virtuele Land werd met deze overzet ook aangepast met het oog op overzichtelijkheid en gebruiksvriendelijkheid. Zo kan de bezoeker in enkele klikken onder meer de (basis)werking, projecten en publicaties van CAG bekijken in een verbeterd overzicht, inclusief filteropties (medewerker, datum ). Met het nieuwe onderdeel In de kijker op de startpagina zien de bezoekers bovendien direct de nieuwste initiatieven van CAG en ICAG. De erfgoedbank werd in het najaar van 2014 tevens uitgebreid met enkele nieuwe onderdelen, zoals een doorzoekbare kaart en tijdlijn met objecten uit de beeldbank. Enkele al bestaande onderdelen werden verbeterd, waaronder het collectieoverzicht (zie ). Ook werd de mogelijkheid toegevoegd om diverse filters (vervaardiger, datering, trefwoorden ) toe te passen bij het zoeken naar objecten in de beeldbank. Met de opname van het onderdeel Werktuigen in de beeldbank (zie 16

20 ) wordt tevens verdiepende informatie aangeboden aan de bezoeker terwijl hij naar specifieke objecten zoekt. In het voorjaar van 2015 zullen de verzamelde gegevens van de projecten Binnen bij Boeren, Bakkers en Brouwers (zie 5.2) en Onderwijscollecties Landbouw en Voeding (zie ) ter beschikking worden gesteld op Het Virtuele Land via een module met een directe koppeling naar Archiefbank Vlaanderen. In 2014 werden een algemeen communicatieplan en -strategie uitgewerkt door een stagiair Marketingcommunicatie (KH Leuven). Uit het vooronderzoek voor het verbeteren van de communicatie bleek dat Wikipedia een grote generator van bezoekers voor de erfgoedbank was, via diverse artikels met een verwijzing naar Het Virtuele Land. Om de zichtbaarheid van de erfgoedbank te verhogen zal vanaf januari 2015 opnieuw worden gefocust op het schrijven van artikels op Wikipedia met onderwerpen gerelateerd aan de geschiedenis en het erfgoed van landbouw, platteland en voeding. Er wordt gestreefd naar een bijdrage van circa 25 artikels Databank CAG De erfgoedbank Het Virtuele Land ontsluit een uitgebreide databank waarin de verzamelde gegevens van de basis- en projectwerking van CAG worden geregistreerd en bewaard. Zoals in de voorgaande jaren wordt er continu naar gestreefd om de erfgoedbank te optimaliseren, zodat er actuele en relevante informatie aangeboden wordt aan de bezoeker. In 2015 wordt deze kwaliteitscontrole verdergezet, met speciale aandacht voor het verbeteren van de doorzoekbaarheid van de erfgoedbank (cfr. filteropties beeldbank, doorzoekbare kaart en tijdlijn). Concreet betreft dit het controleren en aanvullen van velden die door de overzet van Adlib naar het nieuwe databanksysteem veranderd werden, het uitzuiveren van de trefwoordenlijst (cfr. de woordenwolk) en het identificeren van gerelateerde plaatsen bij objecten, zodat deze getoond worden op de kaartmodule op Het Virtuele Land. In 2015 zullen tevens enkele oude clusters gedigitaliseerde objecten geactualiseerd worden. In eerste instantie betreft dit de oude collectie reproducties van dia s van hoeves in Vlaanderen (verzameling Vic Goedseels). In sommige gevallen kan daarbij een beroep worden gedaan op externe expertise, zoals in het geval van de collectie van het ondertussen gesloten Hoevemuseum van Sint-Truiden. Voormalig conservator Mark Dusar werd bereid gevonden om in de loop van 2015 deze collectie (circa 1300 objecten) te evalueren en bij te werken. De databank wordt elk jaar uitgebreid met relevant en kwaliteitsvol materiaal en metadata. In het najaar van 2014 werd gestart met de invoer van de gegevens verzameld tijdens het inventarisatieproject Registratie Brouwersmuseum Brussel en dit zal worden afgerond in het voorjaar van Alle geregistreerde objecten (665) zullen worden ontsloten via Het Virtuele Land. In de eerste helft van 2015 zullen de reeds geregistreerde collecties van het Landbouwmuseum Leiedal (982 objecten), de Provinciale Collectie Domein Bulskampveld (ca objecten) en het Landbouwmuseum van Stekene (ca. 450 objecten) geïmporteerd worden vanuit de databank Erfgoedinzicht in de databank van CAG, en ontsloten voor het publiek via Het Virtuele Land. Het mappen en importeren van deze gegevens werd voordien altijd uitbesteed aan derden. Vanaf 2015 Actieplan CAG

21 zal de stafmedewerker Erfgoedbank en Digitalisering hiervoor een opleiding volgen bij LIBIS, zodat ook deze expertise door CAG in huis wordt gehaald. Om te garanderen dat de nieuwe content aan de juiste standaarden voldoet (cfr. CEST-richtlijnen en COMETA-model) wordt in het voorjaar van 2015 een strategie uitgebouwd en een nieuwe handleiding geschreven voor de CAG-medewerkers voor het verzamelen en invoeren van materiaal bestemd voor de databank Collecties In 2014 is een overzicht gemaakt van 83 publiek toegankelijke musea en verzamelingen in Vlaanderen en Brussel die objecten bezitten met betrekking tot het erfgoed van landbouw, platteland en voeding. Van elke collectie wordt een fiche gepresenteerd (inclusief enkele foto s) met informatie over de instelling, de collectie en de aanwezige expertise. In januari 2015 wordt dit overzicht ontsloten via het vernieuwde onderdeel Collecties op Het Virtuele Land. Via deze actie krijgt de geïnteresseerde erfgoedzoeker een handig en informatief overzicht van wat waar bewaard wordt en wie er bij betrokken is Werktuigen Het onderdeel Werktuigen op Het Virtuele Land werd in 2014 geïntegreerd in bestaande onderdelen. De contextuele informatie zal in 2015 verder worden herwerkt tot verscheidene themaverhalen. Concreet gaat het hier om de historische inleidingen op de thema s aandrijving, aardappelteelt, vervoer en hopteelt. In 2014 werd reeds het onderdeel graanteelt vertaald in het themaverhaal Van haver tot gort. De voorbeeldbeschrijvingen van de type-werktuigen worden als aparte fiches aangeboden in de beeldbank onder de noemer algemene info Veldverkenners Midden 2013 werd een samenwerking gestart met de website Veldverkenners probeert de burger dichter bij de boer te brengen. De website is een initiatief van het Vlaams Infocentrum Land- en Tuinbouw (VILT). Hoofddoel is om de dialoog over land- en tuinbouw te versterken en verdiepen. Via Veldverkenners wordt maandelijks een themaverhaal van Het Virtuele Land in de kijker gezet via de rubriek Uit de Oude Doos. Een opmerkelijke foto wordt uit het themaverhaal gelicht en een selectie van interessante weetjes omtrent het thema wordt aan de lezer aangeboden. Vervolgens wordt die doorverwezen naar Het Virtuele Land om het volledige themaverhaal te lezen. De rubriek wordt zowel op de website als op de Facebookpagina van Veldverkenners aangeboden. Volgens de statistieken worden de verhalen op Het Virtuele Land sinds deze samenwerking opmerkelijk vaker bezocht. In 2015 wordt deze rubriek voortgezet Papieren publicaties In 2015 zullen de medewerkers van CAG ook een aantal publicaties afronden en worden nieuwe publicatieprojecten opgestart. In het voorjaar van 2015 wordt het proefschrift van Chantal Bisschop met als titel Als landbouw en platteland niet meer samenvallen: De Landelijke Gilden, Vlaanderen uitgegeven in de reeks ICAG-Studies (Universitaire Pers Leuven) 18

22 Chantal Bisschop schrijft een artikel over immaterieel erfgoed en dieren dat in maart 2015 in het tijdschrift van FARO zal worden gepubliceerd. Op donderdag 26 februari 2014 wordt een publicatie voorgesteld over de lezingenreeks van het project Binnen bij boeren, bakkers en brouwers, met bijdragen van onder meer Yves Segers en Bert Woestenborghs. Deze bijdragen zullen geïllustreerd worden met Haspengouws beeldmateriaal dat werd verzameld tijdens het project. Meerdere medewerkers van CAG schrijven een artikel voor het tijdschrift Eos Memo Geschiedenis, naar aanleiding van het themanummer Landbouw en de Nacht van de Geschiedenis. Yves Segers schrijft een artikel over arbeid in de landbouw voor de publicatie Groupes sociaux en Belgique, 19 e -20 e siècles (CRISP). Yves Segers schrijft een bijdrage over de voedselbevoorrading van de stad Antwerpen sinds de late middeleeuwen voor de catalogus die zal worden uitgegeven door het MAS naar aanleiding van de tentoonstelling Feeding the city (in 2016). Sarah Luyten schrijft op basis van de resultaten van het Traject Voeding enkele artikels voor erfgoedtijdschriften zoals Ons Erfdeel en Erfgoed van Industrie en Techniek. Bert Woestenborghs realiseert een rijkelijk geïllustreerde publicatie over de geschiedenis en impact van de melkquota. Deze brochure wordt voorgesteld op een studiedag op vrijdag 27 maart 2015 in Merelbeke (ILVO) Educatief aanbod CAG en Plattelandsklassen werken samen aan een structureel aanbod landbouweducatie voor het secundair onderwijs. Met dit aanbod willen we de thema s landbouw, platteland en voeding binnen loodsen in het secundair onderwijs. Per graad wordt didactisch lesmateriaal uitgewerkt voor de eerste en tweede graad. Daarnaast wordt in 2015 de serious game Farmony gelanceerd waarbij leerlingen van de derde graad en bij uitbreiding het brede publiek kennismaken met concrete aspecten van verduurzaming binnen de Vlaamse landbouwsector (zie ook ). Naast dit didactisch aanbod voor het secundair onderwijs wordt ook thematisch en projectmatig educatief materiaal aangemaakt. Aansluitend bij de expo Boter bij de vis worden een educatief luik en didactische vertaalslag voorzien. In het kader van Erfgoeddag, Dag van de Landbouw en Week van de Smaak wordt telkens een activiteit op maat uitgewerkt waarmee CAG het educatieve aanbod in de kijker zet Informeren en helpen van andere erfgoedorganisaties en externen m.b.t. agrarische erfgoed (OD 3.2) Vraagbaak CAG blijft zich engageren om binnengekomen vragen zo snel en zo accuraat mogelijk te beantwoorden. Streefdoel is om ten laatste binnen één werkweek een sluitend antwoord te bezorgen. Eventueel wordt doorverwezen naar informatiebronnen of andere collectiebeheerders, erfgoedzorgers of steunpunten. Jaarlijks worden via het algemene contactadres, telefoon en via de medewerkers ongeveer 250 vragen gesteld. Actieplan CAG

23 Via de erfgoedbank Het Virtuele Land blijft het mogelijk om reproducties in hoge resolutie aan te vragen van de objecten in de beeldbank, mits conform de regels omtrent auteursrechten en bronvermelding. Gezien CAG via de erfgoedbank voornamelijk materiaal aanbiedt afkomstig uit collecties van andere instellingen en personen, dient de aanvrager toestemming te hebben van deze derde partij alvorens CAG het materiaal ter beschikking stelt. Jaarlijks komen er circa 175 aanvragen binnen, afkomstig van zowel privépersonen als (openbare) instellingen en (lokale) overheden. Deze aanvragen worden binnen de vijf werkdagen behandeld Handbibliotheek Nieuwe publicaties m.b.t. de geschiedenis en het erfgoed van landbouw, platteland en voeding worden aangekocht of via ruil verworven voor de CAG bibliotheek en ontsloten via LIMO. Op vraag kunnen studenten, erfgoed- en andere onderzoekers publicaties in de bibliotheek van CAG raadplegen. Het aantal bezoeken op jaarbasis is beperkt tot enkele tientallen. Niettemin bevinden zich in de bibliotheekcollectie van CAG vele werken die elders niet of moeilijk terug te vinden zijn. In 2015 is een actie gepland om werken die in de loop der jaren werden verzameld, maar die niet in aanmerking komen voor de bibliotheekcollectie van CAG te herbestemmen bij partners uit het erfgoedveld Begeleidingstrajecten, participatie stuurgroepen en projecten Medewerkers van CAG worden dikwijls gevraagd om te participeren aan stuurgroepen en mee te werken aan externe projecten. Hieronder volgt een beknopt overzicht van de belangrijkste projecten en activiteiten in Stuurgroep en begeleiding interviewproject Winkelverkenners door MAS: Chantal Bisschop en Yves Segers Stuurgroep Expo Feeding the city door MAS: Yves Segers Stuurgroep project Cultureel erfgoed van het bouwbedrijf door Centrum Vlaamse Architectuurarchieven: Yves Segers Participatie beschermcomité Houtem Jaarmarkt De ambassadeurs van Houtem Jaarmarkt door gemeentebestuur Sint-Lievens-Houtem: Chantal Bisschop Begeleiding en ondersteuning bij tal van ICE-elementen: Belgische frietkotcultuur, Waregem Koerse Feesten, het telen van grondwitloof, kermiscultuur, biercultuur, fokken van angorakonijnen en andere bedreigde neerhofdieren, garnaalvisserij te paard, hondenzwemming, gansrijden, : Chantal Bisschop en Yves Segers Trekker en aanspreekpunt van het traject/netwerk rond ICE en dieren (uitwisseling van ervaringen en expertise tussen iedereen die met ICE van dieren bezig is): Chantal Bisschop en Yves Segers Participatie werkgroep Mondelinge Geschiedenis Tuinbouwschool Sint-Truiden door Tuinbouwschool Sint-Truiden: Chantal Bisschop en Jonas Slegers Participatie stuurgroep erfgoedproject Vlaams-Brabant drinkt! door provincie Vlaams- Brabant en KADOC: Yves Segers 20

24 Participatie stuurgroep erfgoedproject Duiken in de machine. Industriële en agrarische machines in 3D door Texture Kortrijk: Bert Woestenborghs Participatie stuurgroep erfgoedproject Inventarisatie en typologering van bewaarde historische bespannen, of door menselijke kracht aangedreven, handels- en dienstvoertuigen in Vlaanderen door Karrenmuseum Essen: Bert Woestenborghs Participatie stuurgroep Herbestemming landbouwcollectie gemeente Heuvelland door Gemeente Heuvelland en Erfgoedcel CO7: Bert Woestenborghs Participatie stuurgroep Inventarisatie West-Vlaamse agrarische erfgoedcollecties, door provincie West-Vlaanderen: Brecht Demasure, Yves Segers en Bert Woestenborghs Trekker samenwerkingsverband Boter bij de vis, door beleidsdomein Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid en CAG: Brecht Demasure, Sarah Luyten en Yves Segers Lidmaatschap bestuursorganen (erfgoed)organisaties en commissies Medewerkers van CAG bekleden mandaten in verschillende wetenschappelijke en erfgoedorganisaties. Hieronder worden de belangrijkste opgesomd. Chantal Bisschop -Lid Commissie Erfgoed, Cultuurraad provincie Vlaams-Brabant -Lid Wetenschappelijk Comité MIAT -Lid Deelraad Erfgoed Leuven -Lid Expertencommissie Immaterieel Cultureel Erfgoed -Lid ICE-trekkersnetwerk Brecht Demasure -Lid Algemene Vergadering Heemkunde Vlaanderen -Lid Adviesgroep projectvereniging BIE -Lid Werkgroep Heemkunde en Jongeren Heemkunde Vlaanderen -Lid Cultuurraad Ingelmunster Greet Draye -Lid Overlegplatform Europeana Vlaanderen Femke Paulussen -Lid teamvergadering Plattelandsklassen vzw -Lid Deelraad Erfgoed Leuven -Lid Overlegplatform Plattelandseducatie Yves Segers -Permanent lid Beoordelingscommissie Erfgoedprojecten en -convenanten Vlaamse overheid -Lid Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, afdeling Landschappen -Lid Adviesraad Centrum voor Architectuurarchieven (CVAa) -Lid Adviesraad Nationaal Visserijmuseum -Lid Wetenschappelijk Comité Texture. Museum over Leie en Vlas -Lid Adviesraad Academie Streekgebonden Gastronomie (ASG) Actieplan CAG

25 -Lid Cultureel-Erfgoedoverleg -Lid Metaforumwerkgroep Duurzame landbouwproductie en voedselsystemen KU Leuven -Lid Redactie Tijdschrift voor Sociale en Economische Geschiedenis / Low Countries Journal for Social and Economic History -Lid Editorial Board CORN Series (Comparative Rural History of the North Sea Area) Diantha Osseweijer -Lid Overlegplatform Europeana Vlaanderen -Lid Werkgroep Databanksystemen in de cultureel-erfgoedsector -Lid Overleg Cultureel Erfgoed en Auteursrecht -Lid Gebruikersgroep COMETA -Bestuurslid Cultuurraad Tienen Bert Woestenborghs -Lid Algemene Vergadering ETWIE -Extern expert Beoordelingscommissie Erfgoedprojecten en -convenanten Vlaamse overheid Jonas Slegers -Bestuurslid heemkring Landrada Munsterbilzen. 22

26 4.4 Participatie aan en ontwikkelen van vormingsactiviteiten (SD 4) Ontwikkelen van of medewerking aan vormingsmomenten (OD 4.1) CAG organiseert in 2015 meerdere studiedagen en vormingsmomenten. Bovendien zullen medewerkers zoals elk jaar actief participeren aan tal van studiedagen en congressen, wanneer ze hiervoor worden gevraagd. Hieronder wordt een overzicht gegeven van activiteiten die nu al bekend zijn. Eigen initiatieven Op donderdag 26 februari 2015 organiseert CAG in samenwerking met de Erfgoedcel Haspengouw een netwerkmoment ter afsluiting van het project Binnen bij boeren, bakkers en brouwers. Jo Billen zal een lezing geven over de limonademakers van Haspengouw. Een kleine tentoonstelling over hetzelfde thema zal die avond worden gepresenteerd. Tevens zal er een publicatie over de lezingenreeks worden voorgesteld. CAG organiseert op 27 maart 2015 i.s.m. het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO, Merelbeke) een studiedag over de afschaffing van de melkquota en de impact ervan op de zuivelsector. In april-mei 2015 wordt de publicatie Als landbouw en platteland niet meer samen vallen. De Landelijke Gilden, Vlaanderen voorgesteld. In mei-juni 2015 organiseert CAG de jaarlijkse Contactdag. Dit jaar worden de landbouwgerelateerde objecten en werktuigen belicht. In de voormiddag worden een viertal sprekers gevraagd die onder meer de volgende thema s behandelen: netwerking, waarderen en selecteren, herbestemming en tot slot ontsluiting. In de namiddag zullen een aantal concrete praktijkvoorbeelden op een interactieve manier worden voorgesteld. CAG organiseert in het voorjaar 2015 i.s.m. Inagro twee vormingsmomenten in het kader van het project WOI op t erf. CAG organiseert in het voorjaar 2015 het vormingsmoment Voedselveiligheid i.s.m. de klankbordgroep Voeding. In het najaar van 2015 organiseert CAG i.s.m. het departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid en de WOI-kerngroep een vierde Inspiratiedag over landbouw, voeding en WOI. CAG organiseert of participeert aan een vormingsmoment tijdens Erfgoeddag (26 april), Open Monumentendag (13 september) en de Week van Smaak (derde week van november). CAG organiseert in 2015 opnieuw een seminariereeks i.s.m. ICAG waarop binnen- en buitenlandse sprekers de resultaten van recent (erfgoed)onderzoek komen toelichten. Participatie en bijdrage aan andere initiatieven Op maandag 23 februari 2015 geeft Brecht Demasure een lezing over Boter bij de vis. Landbouw en voeding tijdens WOI in de gemeentelijke bibliotheek van Ingelmunster. Op dinsdag 16 juni 2015 geeft Brecht Demasure een voordracht over landbouw en voeding tijdens de Eerste Wereldoorlog in het Bezoekerscentrum Bulskampveld in Beernem. Geïnteresseerde natuurgidsen zijn het doelpubliek. Hij begeleidt ook mee de aansluitende kookdemonstratie Eten in oorlogstijd Actieplan CAG

27 Op woensdag 6 mei 2015 houdt Brecht Demasure een lezing over Boter bij de vis. Landbouw en voedselbevoorrading tijdens en na WOI in het Belevingscentrum te Tildonk (Haacht). Alle medewerkers van CAG participeren aan de Nacht van de Geschiedenis (24 maart) waarbij het thema landbouw en visserij centraal staat. o Brecht Demasure (Assebroek): Boter bij de vis. Landbouw en voeding tijdens WOI o Greet Draye (Herent): Leven van het land in Herent, o Sarah Luyten (Merksem): Boter bij de vis. Landbouw en voeding tijdens WOI o Diantha Osseweijer (Hasselt): Een geschiedenis van de landbouw in de regio Hasselt o Femke Paulussen (Bierbeek): Boter bij de vis. Landbouw en voeding tijdens WOI o Yves Segers (Linden): De oorlogskeuken. Voedselaanbevelingen en keukentips in België tijdens de Eerste Wereldoorlog o Joris Spolspoel (Laken): De Landbouwhuishoudschool op de Heizel ( ) o Bert Woestenborghs (Beerse): Landbouw en de ontwikkeling van de mechanisering in de Antwerpse Noorderkempen ( ) WOI op t erf In samenwerking met Inagro tekent CAG een traject uit voor een aantal bezoekboerderijen uit West- Vlaanderen die willen werken rond het thema landbouw, voeding en Eerste Wereldoorlog. Landbouwverbreders uit die regio krijgen heel wat vragen van bezoekers of klanten met betrekking tot dit onderwerp. De landbouwers beschikken zelf reeds over heel wat interessante verhalen van de voorbije generaties die waardevol zijn om door te geven. Maar ze beschikken niet over voldoende onderbouwde info en methodieken om hun publiek als een professionele gids te woord te staan. De opzet van het project behelst vorming van de landbouwers via drie vormingsmomenten, het aanreiken van een handleiding, de ontwikkeling van een visuele drager en de publieksontsluiting van dit aanbod. Op 22 november 2014 ging de eerste sessie door op de Beauvoordse Walhoeve in Veurne. Het regionale landbouwverhaal tijdens de oorlog kwam daar aan bod en er werden tips gegeven hoe zelf aan de slag te gaan om het verleden van de eigen hoeve te ontdekken. De bijhorende handleiding zal in de loop van januari 2015 klaar zijn. In de periode januari-april 2015 vinden twee vormingssessies plaats voor West-Vlaamse landbouwverbreders en aanbieders van hoevelogies. Die twee sessie zijn praktijkgericht en voorzien naast de toelichting van de handleiding, een bezoek aan het Koninklijk Legermuseum, een kadaster of lokaal archief (naargelang beschikbaarheid relevant materiaal). Gezien dit verhaal niet tastbaar is, wil Inagro samen met de landbouwverbreders een gezamenlijke visuele drager creëren die als houvast dient om het verhaal van de betrokken hoeves te situeren, zowel geografisch als in tijd. Concreet wordt gedacht aan een informatiebord (ca. formaat A1) met een kaart van West-Vlaanderen met aanduiding van onder andere frontlijnen, dorpen en hoeves. Deze publieksontsluiting zal vermoedelijk in de loop van april (Erfgoeddag) worden voorgesteld. Promotie verloopt via een persmoment, flyers en diverse media (websites, lokale publicaties, nieuwsbrieven partners, diensten toerisme, sociale media ). 24