STADSKOMPAS. Beverwijk en Wijk aan Zee

Transcriptie

1 STADSKOMPAS Beverwijk en Wijk aan Zee

2 inhoudsopgave voorwoord 3 leeswijzer 4 1. proces van totstandkoming Analyse Stadsvisie Beverwijk DNA, identiteit en positionering Trends ophalen Inspiratie opdoen Scenario s ontleden 7 Het begin van de reis 8 2. feiten en cijfers over beverwijk en wijk aan zee Bevolking: groei en vergrijzing Gezondheid: zelfredzaam maar niet volledig gezond Wonen: ruimte voor vernieuwing Veiligheid: gevoel en verstand Economie: ondernemerschap onder druk Duurzaamheid: grote groene opgave Sport, cultuur, recreatie en toerisme 17 Stilstaan is geen optie 19

3 3. Thema s nieuwe verhoudingen Digitale netwerken Veranderende verhoudingen Meer informele inzet wijken in Veiligheid: samen voorkomen Vergrijzing: onontkoombare kans Verdrukking en openbare (groen) ruimte: creatieve legpuzzel Verbinding: binnen en buiten de wijk duurzaamheid & milieu Paradoxaal natuurlijk Collectieve energiefabriek Groene voedingsbodem Centrum van milieueducatie economische sectoren Economie in transitie De regionale rol van Beverwijk en Wijk aan Zee Logistiek en vervoer Retail als belevingskunst Zorg en techniek vrije tijd; toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur Tijd voor ontspanning Serieus sporten Versplintering van voorzieningen Cultuur en Bestemmingskunst als trekpleister Richtingen voor de toekomst 57 Richting 1 Vrijetijdsstad 61 ЮRichting Ю 2 Energieke stad 65 ЮRichting Ю 3 Het woonparadijs 69 Ю Ю Richting 4 Bedrijvig Beverwijk 73 De consequenties 77 bijlage 1: deelnemers 80 bijlage 2: bronnen (feiten en cijfers) 83 2

4 voorwoord Veranderingen in onze samenleving lijken sneller te gaan dan ooit. Op allerlei gebieden spelen ontwikkelingen die invloed hebben op de toekomst. Hoe de gemeente er in de toekomst uitziet, hangt voor een groot deel af van hoe we met veranderingen omgaan en van de keuzes die we nu maken. Een eerdere analyse van de gemeente leidde tot de positionering van Beverwijk als een prachtig mozaïek van bedrijvigheid. Een mooie beeldspraak, maar tegelijk is verbinding nodig en zicht op het groter geheel. Anders is het mozaïek gewoon een verzameling scherven. Om onze gemeente goed te kunnen besturen, is het nodig om zicht te hebben op factoren die richting geven. Er is behoefte aan een kompas om op te varen. Welke kant willen we op, waar leggen we accenten en wat past bij de samenleving van Beverwijk en van Wijk aan Zee en bij de regio waarin we ons bevinden. Vanuit die behoefte hebben we gewerkt aan een visie op onze gemeente en hebben we vier richtingen uitgewerkt. We hebben gebruik gemaakt van wat er al is. Zo is in 2016 bekeken wat er van onze vorige visie terecht is gekomen en zijn ons DNA, de identiteit en onze positionering in het Marketing Landscape beeldend vastgesteld. In 2017 zijn we vervolgens gestart met het stadskompas voor 2040 in samenspraak met betrokken inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen. Het resultaat ligt voor u: het Stadskompas 2040 voor Beverwijk en Wijk aan Zee. Het is met nadruk een kompas en geen routekaart. Het geeft dus geen uitgestippelde paden aan, maar biedt houvast voor de reis aan iedereen die informatie zoekt om de koers te bepalen. Het kompas biedt een brede kijk op alle trends en ontwikkelingen die Beverwijk en Wijk aan Zee nu al raken en de komende jaren zullen vormgeven. Tussen nu en 2040 zullen zich opnieuw ontwikkelingen voordoen en zullen omstandigheden veranderen. We houden het stadskompas daarom levend. Elke vier jaar maakt een nieuwe gemeenteraad opnieuw strategische keuzes. Inwoners en andere belanghebbenden bieden we gelegenheid om mee te denken via een website en digitale media. Na bespreking in de raad en vaststelling van dit Stadskompas door het college, gaan we ook op pad in Beverwijk en Wijk aan Zee om te praten over de onderwerpen die onze inwoners concreet raken. Ik spreek de wens uit dat dit Stadskompas 2040 de basis vormt voor een goed gesprek over de toekomst voor Beverwijk en Wijk aan Zee! Met vriendelijke groet, Tim De Rudder, Projectwethouder Stadsvisie Beverwijk

5 leeswijzer Dit Stadskompas bestaat uit De totstandkoming van het Stadskompas Bij ieder thema beschrijven we hoe trends meerdere onderdelen, die samen helpen om te navigeren naar een is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen inwoners, bedrijven en de gemeente in verschillende fasen en ontwikkelingen onze gemeente raken. De thema s zijn voorzien van kengetallen, mooie voorbeelden en extra inzichten die goede toekomst voor Beverwijk en Wijk aan Zee. Leggen we de sinds Meer informatie over gebruikte documenten staat in het hoofdstuk Proces van Totstandkoming. Van we gaandeweg zijn tegengekomen. Vervolgens geven we vier mogelijke nadruk op economische vooruitgang, hoe belangrijk is de woonomgeving, valt er iets te beleven voor jong en oud, wat hebben we zelf in de hand en bij welke ont sommige deelnemers hebben we citaten opgenomen. Een overzichtslijst van deelnemers staat in Bijlage I. Waar hebben we het over als we spreken over Beverwijk en Wijk aan Zee? We schetsen een beeld in cijfers in het toekomstscenario s in het hoofdstuk Richtingen: Vrijetijdsstad Energieke stad Het Woonparadijs Bedrijvig Beverwijk 4 wikkelingen kunnen we aansluiten? In dit Stadskompas bieden hoofdstuk Feiten en cijfers. De trends en ontwikkelingen die op We hebben geen voorkeursscenario s of doemscenario s gemaakt, maar meerdere mogelijkheden beschreven hoe onze we handvatten om een gewogen mening te formuleren. Beverwijk en Wijk aan Zee afkomen zijn gegroepeerd in vijf thema s: Nieuwe verhoudingen, gemeente, Beverwijk en Wijk aan Zee, er in de toekomst uit kan gaan zien. Wijken in 2040, Duurzaamheid en milieu, Economische sectoren en Ю Ю Vrije tijd; toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur.

6 Proces 1. proces van totstandkoming Hoe kunnen we komen tot een zo breed mogelijk samengesteld beeld van alle trends en ontwikkelingen die onze stad nu en straks raken? Dat was de vraag waarmee we startten. Het antwoord was even simpel als krachtig: door samen te werken met iedereen die een belang heeft en belang stelt in de toekomst van Beverwijk en Wijk aan Zee. Met betrokken inwoners, belangrijke bedrijven, verenigingen en instellingen, met vrijwilligers, gemeenteraad, burgemeester, wethouders en met ambtenaren uit verschillende geledingen van de gemeentelijke organisatie. De ontwikkeling kende een aantal belangrijke fasen. We geven ze hieronder kort weer. Een uitgebreidere beschrijving is terug te vinden op de website.

7 1.2 DNA, identiteit en positionering Proces 1.1 analyse stadsvisie beverwijk 2020 Zelfkennis is cruciaal als je een goed pad naar de toekomst uit wilt stippelen. Daarom is in 2016 samen met diverse vertegenwoordigers uit de gemeente het DNA geraapt en is de identiteit van Beverwijk en Wijk aan Zee vastgelegd. Dit helpt ons om in de toekomst passende keuzen te maken. 6 In is een eerdere toekomstvisie opgesteld met mogelijke strategische keuzen voor Beverwijk. Deze visie liep tot In 2016 is onderzoek verricht naar de inmiddels behaalde resultaten van deze visie. Daaruit blijkt dat een aantal doelstellingen in de loop der jaren is achterhaald door gamechangers zoals de economische crisis en transformaties in het sociaal domein. Toch is het overgrote deel van de doelstellingen gerealiseerd en zijn belangrijke projecten uitgevoerd, met als sluitstuk de centrumverbetering in Om te kunnen werken aan de toekomst voorbij 2020, is een nieuwe visie nodig.

8 Proces 1.3 trends ophalen We weten waar we vandaan komen en waar we voor staan, maar weten we ook wat er op ons afkomt? Om daar achter te komen werd een trendsessie georganiseerd. Een aantal Beverwijkers en Wijk aan Zeeërs is gevraagd om vanuit hun eigen invalshoek trends en ontwikkelingen te signaleren. Daarbij werden ook landelijke trends en ontwikkelingen betrokken. Spelen landelijke trends ook in Beverwijk? Zijn ze al zichtbaar of liggen ze nog verscholen in de toekomst, zijn het hypes of blijvende veranderingen? De opbrengst van de trendsessies is verwerkt in het Stadskompas. 1.4 Inspiratie opdoen Zouden de trends en ontwikkelingen nog verrijkt kunnen worden door erover van gedachten te wisselen met experts, frisdenkers of filosofen? Vanuit die gedachte organiseerden we een inspiratiesessie in het Kennemer Theater. Het resultaat van de avond was een zeer boeiende dialoog die een aantal aanvullingen opleverde. Die hebben we verwerkt in het Stadskompas. 1.5 Scenario s ontleden Met alle trends, ontwikkelingen, praktijkvoorbeelden en inspiratie hebben we vier scenario s geformuleerd. Een scenario is een waarschijnlijke versie van de toekomst. Als de trends die bij een bepaald scenario horen zich doorzetten en elkaar versterken, ontvouwt zich die versie van de toekomst.

9 het begin van de reis Waar moet het dan precies naar toe met Beverwijk en Wijk aan Zee? Dit Stadskompas doet bewust geen uitspraak over hoe wense lijk een bepaald scenario is en maakt geen beleid of keuzes. 8 Het kompas is een navigatiehulp en geeft houvast om te zien welke kant het op zou kunnen gaan. Welke kant het op zou moeten gaan en waarom, dat is onderwerp van een goed gesprek. De discussie over het echte reisdoel en de koers die we willen varen, moet dus nog plaatsvinden. We staan aan het begin van de reis. In een volgende raads- en collegeperiode worden belangrijke keuzes gemaakt voor de koers van onze gemeente. Het Stadskompas geeft daarvoor een stevig fundament.

10 Feiten en cijfers 2. over beverwijk en wijk aan zee Voor we alle trends en ontwikkelingen verkennen, kijken we eerst naar belangrijke feiten en cijfers over Beverwijk. Hoe staat de stad er nu voor? Zijn er belangrijke aandachtspunten? Deze geven aanknopings punten om de trends, ontwikkelingen en de verschillende toekomstscenario s te beoordelen. Een overzicht van de gebruikte bronnen vindt u in Bijlage 2.

11 B e v o l k i n g 2.1 groei en vergrijzing Beverwijk kent een gevarieerde bevolkingssamenstelling. Op het ogenblik is de bevolking iets minder welvarend dan gemiddeld in Nederland en is steeds hoger opgeleid. De bevolking groeit én vergrijst. Wanneer we kijken naar het type mensen heeft Beverwijk veel groepsgeoriënteerde mensen waarbij enerzijds bescherming en zekerheid, en anderzijds harmonie en gezelligheid belangrijke waarden zijn p 3% toename eigen inwoners De belangrijkste concrete aandachtspunten zijn: In 2040 is er een stijging van het aantal inwoners met en het aantal senioren stijgt met 62%. Het aantal jongeren daarentegen daalt met 3%. Er is een relatief klein percentage huishoudens met lage inkomens en een klein percentage met hoge inkomens. Het percentage middeninkomens is dus relatief groot in Beverwijk. daling aantal jongeren 62% stijging aantal n senioren Als gevolg van de bevolkingssamenstelling daalt het percentage van de beroepsbevolking ten opzichte van het totaal aantal inwoners. Er is een relatief laag percentage hoger opgeleiden (24% vs NL 30%). Beverwijk beweegt wel langzaam naar het Nederlands gemiddelde toe. 10

12 Gezondheid 2.2 zelfredzaam maar op sommige vlakken niet volledig gezond Op het gebied van gezondheid en welzijn is een aantal punten net iets minder positief dan in de omliggende gemeenten en de rest van Nederland. Opvallend daarentegen is dat Beverwijkers vaak zelf de problematiek willen oplossen. Er wordt minder gebruik gemaakt van de voorzieningen en hulpverlening. De belangrijkste concrete aandachtspunten zijn: Onderstaande elementen vergen aandacht Het zijn vaak maar kleine afwijkingen, maar omdat ze allemaal dezelfde richting duiden, is het totaalbeeld toch belangrijk. Het percentage inwoners met chronische aandoeningen is 64% (Landelijk is dit 60%) Eenzaamheid onder senioren is een probleem voor 47% van de ouderen (NL 45%) Het percentage inwoners met overgewicht is 52% (Landelijk 48%). Dit terwijl 65% voldoende beweegt en dit voor Nederland als gemiddelde 61% is. Er roken relatief veel mensen in Beverwijk, namelijk 28% van de inwoners, terwijl dit landelijk 23% bedraagt.

13 Wonen 2.3 ruimte voor vernieuwing In de Beverwijkse woningmarkt vinden we relatief gezien veel sociale huurwoningen. Veel daarvan zijn gebouwd in de tijd waarin de toenmalige Hoogovens veel nieuwe arbeiders aantrokken. 51% (NL56%) koopwoningen 38% (NL30%) corporatiewoningen 12 De Beverwijkse woningmarkt wordt verder gekenmerkt door relatief dichte bebouwing (54% vs 12% NL ; 26% Heemskerk; 15% Velsen) met betaalbare goedkopere woningen ( vs in NL) die vooral in de jaren 50 en 60 zijn gebouwd. Ondanks het hoge verdichtingspercentage, dat grotendeels voort komt uit de beperkte oppervlakte van de gemeente, heeft het verstedelijkt gebied voldoende ruimte voor en behoefte aan extra woningbouw en verbetering van het oude woningbestand. De woningvraag in Beverwijk is groot te noemen, zowel absoluut als relatief ten opzichte van buurgemeenten. Er is een stijgende woningbehoefte tot 2040 van ongeveer woningen voor de eigen markt. Verder is er een grote nieuwe woningbehoefte in de rest van de provincie Noord Holland en MRA tot 2040, die ook van invloed kan zijn op de woningvraag in Beverwijk. De belangrijkste concrete aandachtspunten zijn: corporatiewoningen maken in Beverwijk 38% uit van de woningmarkt (NL 30%) en koopwoningen maken 51% uit van de Beverwijkse woningmarkt (NL 56%).

14 4.5 inbraken per inwoners Veiligheid 2.4 gevoel en verstand Beverwijk en Wijk aan Zee zijn prettige gemeenten om te wonen en zijn zeker niet onveilig. Zo ligt het aantal verdachten lager dan gemiddeld in Nederland, vinden er minder diefstallen plaats en ligt het aantal valongevallen lager. De misdrijven kennen een afname van 19% ( ), wat vergelijkbaar is met de IJmond als totaal. De veiligheid wordt door de inwoners echter soms minder positief beoordeeld. Wellicht komt dit door een aantal onderdelen waarbij de gemeente relatief gezien ongunstig afsteekt tegen het regionaal gemiddelde. Zo kent Beverwijk meer inbraken dan gemiddeld (4.5 inbraken per inwoners vs 4.1 Heemskerk en 3.7 Velsen). Het aantal verkeersongevallen ligt met 7.1 per inwoners ook iets boven het landelijk gemiddelde. De stijging met 3% in de afgelopen jaren ligt echter onder de stijging van de IJmond als geheel (5%). Verder is een opvallend feit dat jeugd-gerelateerde incidenten gestegen zijn met 24% ( ). Voor de IJmond als totaal is dit 19%.

15 Economie 2.5 ondernemerschap onder druk Uiteraard staat een gemeente niet op zich en maakt het onderdeel uit van een regio. Dat betekent dan ook dat niet alle faciliteiten in elke gemeente even sterk aanwezig zijn. Aandachtspunten inwoners MRA banen per Beverwijk Er zijn natuurlijk ook aandachtspunten. Als de economie van Beverwijk en Wijk aan Zee losstaand wordt bekeken, valt op dat deze relatief zwak scoort ten opzichte van de Metropool Regio Amsterdam (MRA), zowel wat betreft werkgelegenheid als ondernemerschap. Dat uit zich in drie aspecten: 14 Beverwijk kent net als andere gemeenten goede en minder goede punten. Positief is het werkeloosheidspercentage, dat onder het Nederlands gemiddelde ligt. Daar moet bij aangetekend worden dat Beverwijk meer langdurig werkelozen kent, met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Beverwijk heeft economisch gezien ook een goede bereikbaarheid en prima infrastructuur. De sterke aanwezigheid van de transportsector en de maakindustrie is opvallend, net als de bijzondere positie van de zorgsector dankzij onder andere het Rode Kruis Ziekenhuis, het brandwondencentrum en Heliomare. Laag aantal banen (665 per volwassenen vs MRA 821) Laag percentage ZZP ers (8,7% vs 11,1%) Laag aantal gevestigde bedrijven (114 per volwassenen vs MRA 168).

16 Binnen het Noordzeekanaal gebied willen de gemeenten zich, in goed onderling overleg, verder ontwikkelen en profileren. Behoud en versterking van groen en natuur, met het oog op recreatie is belangrijk voor het behoorlijk verdichtte Beverwijk. Ook de verkleuring van de van oudsher aanwezige industriegebieden naar woongebieden en/of woon-werkgebieden biedt mogelijkheden voor Beverwijk en Wijk aan Zee. 21% LEEGSTAND Aandachtspunten Er zijn in Beverwijk veel winkels, maar de leegstand is (anno 2016) ook relatief hoog. Verdere aandachtspunten, die volgen uit de rapportage Waar staat je gemeente van de VNG, zijn: Relatief laag concurrentievermogen. In het centrum van Beverwijk is een Dit is in een indexcijfer uitgedrukt hoog aantal m 2 winkelruimte, alleen de mogelijkheid om als onderneming de leegstand is met 21% relatief hoog geld te verdienen. (42 vs MRA 55; max en de bestedingen per m 2 en de beoor score 100) deling door de bezoekers liggen onder de landelijke benchmark. Relatief laag kennisniveau, eveneens uitgedrukt als indexcijfer (38 vs MRA 59; max score 100)

17 Duurzaamheid 2.6 grote groene opgave Op het gebied van duurzaamheid staat Beverwijk er behoorlijk goed voor en scoren we beter dan gemiddeld (bijv. op het Co2 verbruik per gezin). Verder zijn de ambities die er binnen de gemeente leven t.a.v. duurzaamheid groter dan gemiddeld in Nederland. Vanwege de verduurzamings opgave De stroom wordt uiteindelijk in Beverwijk in Nederland (in het kader van het via Station Kagerweg overgeslagen en Klimaatakkoord van Parijs) worden voor gedistribueerd. Qua werkgelegenheid, de kust van de IJmond tot aan Bergen kennis, opleidingen en toeleveranties grootschalige windparken gebouwd. liggen er kansen voor Beverwijk. Aandachtspunten op het gebied van energieverbruik en mobiliteit: Laag aantal auto s op elektriciteit/ aardgas per inwoners (45 vs MRA 142) Veel verplaatsingen die per auto plaatsvinden, weinig met openbaar vervoer en fiets Hoog Gasverbruik per woning (1.271 in m3 vs MRA 1.130) 16 Laag aandeel hernieuwbare elektriciteit (1% vs NL 5%) Relatief lage luchtkwaliteit (54 vs MRA 60; max score 100) Leefbaarheid staat onder druk: luchtkwaliteit (Industrie + Tata), geluid (wegen + Schiphol)

18 Sport, cultuur, recreatie en toerisme 2.7 verbinden en verbreden Op het gebied van sport, cultuur, recreatie en toerisme gebeurt er al veel in Beverwijk en Wijk aan Zee. Kenmerkend voor Wijk aan Zee is haar aantrekkingskracht als kleins chalige badplaats met gezellig familiestrand en de vele culturele en sportieve activiteiten. Het wordt zelfs genoemd als het familiestrand van het ruimere Amsterdam Beach gebied. Gezien de te grote toeristische druk Beverwijk en Wijk aan Zee een rijk op Amsterdam-stad is spreiding cultuur-historisch verleden (dankzij de noodzakelijk. Hierin liggen kansen buitenplaatsen, Stelling van Amsterdam voor Wijk aan Zee. Daarnaast hebben en de bunkers in de duinen). 68% van de sporters is (zeer) tevreden Op het gebied van sport valt op dat de ruime meerderheid (68%) van de sporters (zeer) tevreden is over de aanwezige sportvoorzieningen en mogelijkheden in de openbare ruimte. Dit percentage is echter aanzienlijk lager dan het landelijk gemiddelde (87%). Een hoog percentage Beverwijkers sport ongeorganiseerd, buiten verenigingsverband om (39%).

19 trekpleister van formaat 18 Uiteraard is de Bazaar een trekpleister van formaat. Met meer dan 2 miljoen bezoekers doet ze mee in de top van Nederlandse attracties. Keerzijde is dat een groot percentage de rest van Beverwijk en Wijk aan Zee niet bezoekt. Een ander aandachtspunt is het relatief lage aantal buitenlandse gasten (31%) en een korte gemiddelde verblijfsduur (1,67 overnachting) in vergelijking tot andere toeristische plaatsen. Deze statistieken gaan uiteraard hand in hand.

20 stilstaan is geen optie In totaliteit zijn de verwachtingen, feiten en cijfers in Beverwijk en Wijk aan Zee redelijk. Het totaalbeeld zoals geschetst is dan ook niet alarmerend, maar vraagt wel aandacht. Ze zijn gerangschikt in 5 thema s De vraag is natuurlijk of de trends en ontwikkelingen waar Beverwijk en Wijk aan Zee de komende jaren mee geconfronteerd gaan worden de uitdagingen groter maken, of juist kansen bieden. Duidelijk is wel dat de toekomst ons niet mag overkomen en zeker niet overdonderen, als we een aantrekkelijke gemeente willen zijn en blijven voor burgers, bedrijven en bezoekers. In de dynamische wereld van vandaag is het zelfs om stil te blijven staan al nodig om flink in beweging te zijn. Op allerlei vlakken verandert onze maatschappij, onze economie, ons milieu en onze samenleving. In deze stadsvisie kijken we naar de belangrijkste veranderingen die op ons afkomen, om vervolgens te bepalen welke invloed en uitwerking ze op de toekomst van Beverwijk en Wijk aan Zee kunnen hebben en hoe deze zich verhouden met bestaande wensen en verhoudingen? 1. Nieuwe verhoudingen 2. Wijken in Duurzaamheid en milieu 4. Economische sectoren 5. vrije tijd; toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur

21 20 3. Thema s 3.1 nieuwe verhoudingen 3.2 wijken in duurzaamheid & milieu 3.4 economische sectoren 3.5 vrije tijd; toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur

22 THEMA nieuwe verhoudingen De relatie tussen burgers, bedrijven en de overheid verandert razendsnel. Er ontstaan allerlei nieuwe organisatievormen, waarbij samenwerking niet meer gebaseerd is op de traditionele verhoudingen van gezag of macht. Er is minder behoefte aan hiërarchie en formele structuren. De verhoudingen van de toekomst vragen om minder regels, meer ruimte en vooral ook om goede communicatie. Minder afstand en meer betrokkenheid. Dit past bij Beverwijk en Wijk aan Zee: een aanpakkersmentaliteit zit in het DNA van onze gemeente. Wat gaat dit concreet betekenen voor de manier waarop in - woners, bedrijven en instellingen met elkaar omgaan, samenwerken, participeren of co-creëren? Nemen inwoners en ondernemingen straks zelf het heft in handen ( We control )? Is het een realistisch denkbeeld dat er in de toekomst geen gemeentehuis meer hoeft te zijn? Dat ambtenaren gewoon op allerlei plekken in de gemeente werken tussen en met de Beverwijkse samenleving?

23 Nieuwe verhoudingen digitale netwerken We kunnen nieuwe verhoudingen niet los zien van digitalisering. We kunnen elkaar lokaal misschien wel vinden, maar zijn we ook digitaal goed verbonden? Als je kijkt naar de bevolkingsopbouw van Beverwijk, dan valt op dat er sprake is van een relatief oudere en lager opgeleide bevolking. Die is over het algemeen minder verbonden met alles wat digitaal gebeurt. 22 Door de toenemende digitalisering is oneindig veel informatie makkelijker toegankelijk. Tegelijk is ook desinformatie (ruis) een belangrijke factor geworden. Doordat er altijd een scherm in de buurt is, communiceren we veel minder met onze naasten. Er is meer contact mogelijk en toch voelen veel mensen zich eenzamer. Ook in Beverwijk en Wijk aan Zee. Het wordt een uitdaging om polarisatie tegen te gaan en juist verbinding mogelijk te maken tussen mensen van verschillende achtergronden en overtuigingen. De trend van nieuwe verhoudingen en digitalisering biedt een kans. We zouden er zomaar in kunnen slagen om dankzij digitale netwerken ontwikkelingen sneller te signaleren, de communicatie op lokaal niveau echt makkelijker en beter te maken en het organisatievermogen van burgers, bedrijven en instellingen te verhogen. Maar dan moeten we hier echt op in durven zetten. De schaduwzijde van digitalisering vraagt ook onze aandacht. Denk aan het wegvallen van privacy, de afhankelijkheid van computers en het vervallen van arbeidsplaatsen door robotisering. De stapeling van kennis en technologische vooruitgang uit meerdere domeinen zorgt dat innovatie zich exponentieel voltrekt, in plaats van geleidelijk. Die versnelling heeft een groot effect op het economisch en sociaal klimaat: kunnen die het bijbenen? En wat gebeurt er met groepen die in deze veranderingen niet kunnen meekomen en daardoor buiten de boot (dreigen) te vallen?

24 Nieuwe netwerken veranderende verhoudingen Bij allerlei gelegenheden ontstaan nieuwe netwerken binnen de gemeente Beverwijk, zowel digitaal als fysiek. Dat zijn steeds vaker tijdelijke structuren rondom actuele thema s als het kappen van een bepaalde boom of de aanleg van een sportveld. Het vraagt om andere manieren van communicatie en samenwerking om deze netwerken te bereiken en betrekken. Zoals ook in dit Stadskompas duidelijk wordt, lopen ontwikkelingen niet netjes langs de lijnen van domeinen of sectoren, maar dwars erdoorheen. Daarom is het nodig om grenzen van sectoren en domeinen minder bepalend te laten zijn. Dat vraagt om veel ont-regelen (minder regels) en meer faciliteren. Inwoners en bedrijven zijn daar sneller klaar voor dan grotere instellingen, die nog worstelen met enerzijds de snelheid, en anderzijds met hun toezichthoudende en handhavende rollen. Dat levert frustratie en wantrouwen op de korte termijn op, maar ook veel initiatieven waarbij inwoners het zelf regelen. Zeker gegeven de aard van de Beverwijkers (aanpakkers) en Wijk aan Zeeërs (creatief talent) is te verwachten dat veel eigen initiatief genomen wordt. Welke rol zou de gemeente dan moeten aannemen? Zou ze moeten aanjagen en faciliteren, of juist toezien en handhaven? En welke rol moet de gemeente pakken bij zorgen over segregatie in de samenleving, de toename van kwetsbare inwoners, mensen die niet meer aan het arbeidsproces of het maatschappelijk verkeer kunnen deelnemen? De noodzaak blijft bestaan om verbinding te stimuleren, voorzieningen gericht op ontmoeting en ondersteuning te blijven bieden en mensen op passende manieren te laten participeren.

25 Een rijke schakering van initiatieven Stadslandbouw: Er is een urban De cultuurnota: deze is opgesteld farming project op verzoek van met en door culturele instellingen bewonersgroepen, gefaciliteerd door in samenwerking met de gemeente Een platform voor ondernemers de gemeente. De stadslandbouw zorgt voor lokale productie van groenten, voor lokale doeleinden en het ontmoeten van mensen. Beverwijk. Gebiedsarrangement Wonen en Zorg (pilot): Provincie en gemeenten Compaan-Chainels is een digitaal platform Beverwijk en Heemskerk willen alleen voor het centrum van Beverwijk. Het 4e hockeyveld: Diverse sportor samen met onder meer corporaties, Compaan biedt de mogelijkheid om met één druk op de knop alle aangesloten partijen van het centrum met elkaar in contact ganisaties stellen een eigen ontwikkelingsvisie op voor sportpark Adrichem en zoeken naar draag welzijn, sociaal team en inwoners een actieplan maken voor de wijk Oosterwijk, gericht op langer zelf 24 te brengen en informatie met elkaar te delen. kracht binnen de stad, in plaats van standig wonen. De gemeente is Dit gebeurt op een eenvoudige én snelle een sport visie van de gemeente af te verbinder, maar geen controlerende wijze via website, mail of app. wachten. regisseur in dit arrangement. Compaan Beverwijk Centrum is begin 2017 van start gegaan en wordt stap voor stap gevuld en verder ontwikkeld. De informatie op Compaan De Iepenbankjes en het beeld op het Stations plein: aansluitend op een gezamenlijke wens tot verfraaiing en verrijking van het vernieuwde Stationsplein als openbare woonka We(l)doen is een samenwerking van organisa ties op gebied van vrijwilligerswerk en mantelzorgondersteuning. Zij brengen verbinding tussen mensen die een handje Beverwijk Centrum is alleen bestemd voor mer van de stad, en met herinnering willen uitsteken en mensen die een de ondernemers van het centrum en de aan een monumentale iep die gekapt helpende hand nodig hebben. betrokken partijen die de overeenkomst moest worden om andere verbete Compaan Beverwijk Centrum hebben ringen in de stad mogelijk te maken. ondertekend zoals gemeente, politie en Ontstaan na een prijsvraag vanuit de brandweer. raad aan de stad.

26 Partnerschap meer informele inzet De samenwerking die inwoners en bedrijven verwachten, is veel meer een vernieuwend partnerschap. Daarin past geen dichtgeregelde verantwoordelijkheid, maar zelfregie. Broedplaatsen in Beverwijk Minder rechten en plichten, meer bijdragen op basis van talent, competenties en enthousiasme. Iedereen doet wat hij kan en waar zijn hart naar uitgaat. Daarvoor is het nodig dat rollen veranderen. Er is geen duidelijke leverancier en afnemer meer, maar het gaat meer om wie kan faciliteren en wie juist goed kan uitvoeren. De gemeente Beverwijk, met de stad Beverwijk en het dorp Wijk aan Zee, is een stad met dorpse kenmerken, die hechte informele banden goed kan ontwikkelen. Daar ligt dus een grote kans voor het vormgeven van nieuwe verhoudingen. Maar kennen we elkaars talenten en competenties? En is er een goede marktplaats waarop vraag en aanbod samenkomen? De grote uitdaging is om informele contacten wel structureel en goed te organiseren. Beverwijk wil met learning by doing een broedplaatsbeleid ontwikkelen. Voor het aantrekkelijker maken van het ondernemersklimaat kan een broedplaats van meerwaarde zijn. Initiatieven op het gebied van kunst en cultuur, maakindustrie, techniek en innovatie worden gefaciliteerd en startende ondernemers vinden hier een plek om zich (economisch) te ontwikkelen. Een broedplaats kan zo een spin off zijn voor nieuwe ruimtelijk-economische initiatieven. Dit past uitstekend binnen het DNA van Beverwijk en kan van aanvullende waarde zijn op Techport IJmond.

27 Consequenties Als we de nieuwe verhoudingen serieus nemen, dan kan het niet anders dan dat er een periode van grote aanpassing aankomt. Net zoals inwoners en bedrijven niet meteen op een goede manier zullen omgaan met meer ruimte in plaats van regels, zal de gemeente niet direct in staat zijn te verbinden en te faciliteren. De belangrijkste consequentie is dus: samen leren door te experimenteren en fouten durven te maken. Een belangrijk deel van dat experimenteren zal betrekking hebben op manieren om betrokkenheid vorm te geven. Participatie is een essentieel onderdeel van onze democratische samenleving. Wie niet meedoet, staat langs de lijn en voelt zich ook vaak niet gehoord of begrepen. We moeten zoeken naar nieuwe manieren om tot besluiten te komen, die transparanter zijn en meer mensen uitdagen hun mening te geven en een steentje bij te dragen. Een belangrijke consequentie is tot slot dat er een vangnet is voor mensen die moeilijker meekomen en wiens stem niet zo luidt klinkt in deze nieuwe netwerksamenleving. Het gevaar bestaat dat zij geïsoleerd raken. Daar waar onwenselijke effecten ontstaan, moeten die bestreden worden. Het is daarom niet logisch dat alle structuren van formele macht, gezag en hiërarchie op de schop gaan. We mogen in deze transformatiefase dus niet het kind met het badwater weggooien, zolang er geen afdoende andere initiatieven vanuit de maatschappij worden opgepakt. EVELIEN DIELEMAN Trendcult Evelien, welke grote bewegingen zie jij in de samenleving die voor Beverwijk/Wijk aan Zee van belang zijn? De belangrijkste twee in mijn ogen zijn We control en Local love. We control gaat over de drang van mensen om het heft in eigen handen te nemen. We willen zelf keuzes maken en niet afhankelijk zijn van overheden, instellingen of grote bedrijven. We laten ons niet meer zomaar iets opleggen. We zijn ook geen slachtoffer van wat er gebeurt, we pakken zelf de handschoen op! Dat daarbij steeds meer Local Love komt kijken, is merkbaar in de trots die mensen voelen als het over hun directe omgeving gaat. Lokaal ondernemen, met mensen uit de buurt iets doen, dat is de trend. Een voorbeeld hiervan is Rotterzwam, een champignonkwekerij die nu is gevestigd in het oude Tropicana-gebouw in Rotterdam. In Beverwijk zijn er vast ook veel lokale producten waar mensen ontzettend trots op zijn, gewoon omdat ze het verhaal van de ondernemer kennen. 26

28 THEMA wijken in 2040 De wereld voelt steeds groter en verwarrender. De behoefte aan een eigen plek wordt daarmee belangrijker, een plek die veiligheid en geborgenheid biedt. Beverwijk en Wijk aan Zee moeten daarom een plezierig en veilig thuis of woon- en leefomgeving bieden. Voor alle Wijkers, jong en oud, van alle culturele achtergronden en gezindten. Het wonen en leven in Beverwijk op de lange termijn worden gekenmerkt door een aantal belangrijke hoofdtrends. Veiligheid, vergrijzing, verdrukking en verbinding zijn sleutelwoorden die passen bij een gemeente die nog groeit en waar de beperkte ruimte optimaal benut moet worden. Dit zijn dan ook de hoofdthema s die door de Wijkers werden benoemd als het gaat om de woon- en leefomgeving. Uiteraard zullen de trends niet voor alle wijken binnen Beverwijk dezelfde impact hebben.

29 Veiligheid samen voorkomen Het is makkelijk om zorgen over veiligheid weg te zetten als een gevoel, omdat de cijfers misschien geen extreem zorgelijk beeld schetsen (zie ook de feiten en cijfers eerder in dit stadskompas). De signalen van druk zijn er: spanningen, soms op straat en soms in huiselijke kring, het mijden van bepaalde plekken op bepaalde tijdstippen. 28 De politie komt tijd en capaciteit te kort en welzijnswerkers en woningcorporaties geven aan dat er meer op hun schouders komt. Veiligheid vraagt aandacht in een open samenleving, die steeds meer onder druk staat en waar de afstand tussen wij en zij steeds groter wordt. De oplossingen liggen op meerdere vlakken. Chainels is al genoemd als digitaal ontmoetingsplatform voor Beverwijkse centrumondernemers. Maar voor particulieren ligt mogelijke verbetering misschien meer in het organiseren van cohesie in de wijk, met buurt-whatsappgroepen en betere buren -projecten. Dat gaat meteen vereenzaming tegen. Maar ook de fysieke inrichting, met groen, verbindende plekken en goede zichtlijnen speelt een belangrijke rol. Voor Beverwijk is de opgave helder. De trends en ontwikkelingen duiden op voorkomen is beter dan genezen en uitgaan van positieve kracht, want met (alleen) handhaving en ondersteuning lukt het niet. Er moet gewerkt worden aan gemeenschapszin, aan hechte verbindingen en aan ontmoetingsplekken in plaats van hangplekken. De jongens en meiden van Streetrulez zijn een voorbeeld hiervan.

30 Vergrijzing onontkoombare kans Vergrijzing is een demografisch gegeven, ook in ónze gemeente. Tegelijk wordt de komende decennia alleen maar meer van steeds meer ouderen verwacht, onder andere dat zij langer zelfstandig thuis wonen. Hiermee ontstaat een geheel nieuw vraagstuk als het gaat om wonen en leven op leeftijd. Er is landelijk veel onderzoek gedaan naar woningvoorkeuren en de verhuisbereidheid van ouderen. Onderzoek van BPD (voorheen Bouwfonds) wijst uit dat ouderen tijdige woningaanpassing in de eigen buurt prefereren boven drempelvrije kleine nieuwbouw op een andere plek. Technologie kan een belangrijke rol spelen in de zorg voor en mobiliteit van ouderen om vereenzaming te voorkomen. Vergrijzing is eigenlijk een kans voor de gemeente Beverwijk. We bezitten alle ingrediënten om de meest seniorvriendelijke gemeente van Nederland te zijn, voor zowel vitale en actieve ouderen als meer zorgbehoevende ouderen. Door de verdichting zijn veel voorzieningen binnen handbereik, terwijl het woningbestand de ouderen over het algemeen ook past. Er moet wel oog komen voor samenlevingsvormen waarbij ouderen niet geïsoleerd raken. Zulke samenlevingsvormen hebben de toekomst! Een simpele droom van een Beverwijks talent Tijdens de inspiratiesessie die we organiseerden in het Kennemer Theater speelde Ina uit Beverwijk een prachtig stuk op de piano. Daarna vroeg Ronald Provoost van H3ROES haar naar haar droom en hoop voor Beverwijk. Voor een kind dat alles zou mogen dromen en wensen, was haar antwoord verrassend simpel en krachtig: Mijn droom is dat als ik later groot ben, Beverwijk mooi, schoon en veilig is.

31 Bebouwing versus groen verdrukking en openbare ruimte en groen: creatieve legpuzzel Beverwijk heeft getalsmatig een hoge verdichtings graad en lijkt daarom een gebrek aan ruimte te hebben. Toch is hierin een nuancering te maken, omdat Beverwijk ook veel openbaar groen heeft. De verdeling van dit groen over de stad is ongelijkmatig. Dit is verklaarbaar door de geschiedenis en de schoksgewijze ontwikkeling van de stad, waarvan de wijken uit de jaren 50 en 60 nog getuigen. 30 De oorspronkelijke oude stadskern, ontwikkeld vanuit de handelskade aan de Meer (het huidige Meerplein en de Breestraat) bevindt zich nu in het hart van de bebouwde kom. Dit deel is zeer compact en dicht bebouwd met voornamelijk kleine arbeiderswoningen en kent al jaren gebrek aan openbare ruimte en groen. De straten zijn te smal voor al het verkeer dat er door moet en hebben gebrek aan parkeer- en leefruimte, groen- en speelvoorzieningen. In de oude stadskern is daardoor duidelijk sprake van verdichting. Belangrijke ruimteslurpers zijn hier de grote hoeveelheid auto s, openbaar vervoer, andere mobiliteit en de toename van eenpersoonshuishoudens. Grenzen van de fysieke ruimte zijn in deze wijken al lang een probleem en dat vraagt blijvende creativiteit in de toekomst. De zelfrijdende auto, als realiteit voor 2040, kan een grote impact hebben op het leefklimaat in deze gebieden. Doordat deze zichzelf buiten de stad parkeert, hij meer gedeeld gaat worden is er minder behoefte aan parkeerplaatsen en kan de beschikbare buitenruimte steeds fraaier en groener worden ingericht en actiever gebruikt worden om elkaar te ontmoeten en gezamenlijke activiteiten te ondernemen. In de binnenstad liggen nog 3 grote kavels die ruimte bieden voor stedelijke ontwikkeling: het Meerplein en de Wijckerpoort (beide in gebruik als parkeerterrein) en Ankies Hoeve (voorheen een dierenwei/kinderboerderij). Het grondgebied aan de andere zijde van het spoor en de snelweg heeft zich rondom de haven ontwikkeld als bedrijventerrein. Wijk aan Zee is een kustdorp achter de duinen en kenmerkt zich door kleinschalige woonbebouwing rondom een dorpsweide en her en der een grootschalige ingreep met bijvoorbeeld Heliomare of Hotel Het Hoge Duin en Hotel Zeeduin.

32 Han Joosten Hoofd onderzoek BPD Han, als het gaat om de woningmarkt leven er nog al wat stokpaardjes, wat zijn in jouw ogen nu echt de wensen waar Beverwijk/Wijk aan Zee rekening mee moet houden? Er moeten zeker een paar mythes stevig ontkracht worden. Zo willen Nederlanders helemaal niet kleiner wonen, wil een hipster gewoon een rijtjeshuis en zijn Nederlanders erg graag onder Ons Soort Mensen en niet zo graag woonachtig in een gemengde wijk. Oh ja, en de vergrijzing zorgt niet voor een massale uittocht van senioren naar gelijkvloerse woningen of appartementen, want ouderen willen niets liever dan blijven wonen waar ze wonen. Verder kan ik me heel goed vinden in wat Bas Haring ons leerde om te focussen op wat altijd hetzelfde blijft. Vroeger waren Beverwijk en Wijk aan Zee de buitenplaatsen voor Amsterdammers, want Amsterdam was in de zomer vol en vies. Nou, dat is vandaag de dag niet anders! Amsterdam is erg duur. Pak je kans en bind die Amsterdammers maar aan jouw stad. De voorheen aantrekkelijke kleinschalige toeristische verblijfsaccommodatie wordt nu hoofdzakelijk ingezet als huisvesting voor werknemers van buitenlandse afkomst. Samenvattend kent het centrum van Beverwijk een dichtbebouwde kom met rondom groenere wijken en verder naar buiten een zeer groot oppervlakte aan brede groenzones, parken en duinen met natuurgebieden die ruimte bieden voor sport- spel, recreëren, natuur en groenbeleving (bijvoorbeeld de parken Westerhout, Tussenwijck, Scheybeeck, Akerendam, Overbos en Adrichem, t Aagtenpark, Park De Duinen en de Buitenlanden en Duinrust (begraafplaats)). Deze grote oppervlakte groen fungeert deels als buffer tussen de diverse woongebieden (Wijk aan Zee, Beverwijk, Velsen Noord en Heemskerk) maar ook als buffer tussen het wonen, de industriegebieden, de bedrijfsterreinen en de haven. Vanwege de openbare toegankelijkheid en de vele gebruiksfuncties compenseren deze grootschalige groenvoorzieningen voor een groot deel het gebrek aan recreatieve en speelruimte in de sterk verdichte binnenstad.

33 Wijken in ontwikkeling Beverwijk en Wijk aan Zee staan zeker niet stil als het gaat om het zorgen voor een prettige, veilige en groene woonomgeving. Enkele kenmerkende actuele initiatieven zijn: consequenties Voor Beverwijk heeft deze ontwikkeling en opbouw de nodige gevolgen. Het vastomlijnd indelen van woon-, winkel-, werk- of recreatiebestemmingen past steeds minder. Flexibiliteit en creativiteit zijn geboden. Sporten doen mensen eerder door direct vanuit de wijk een rondje te joggen in het omringende groen dan lid te worden van een atletiekvereniging. Een koffiecorner is de redding van menige bibliotheek of boekhandel en jongeren zoeken naar oude industriële omgevingen om hun bedrijven te starten of authentiek te wonen. Beverwijk heeft veel in huis, maar lukt het om het ruimtegebruik te ont-organiseren en toch de samenhang te bewaken? Lukt het om groene ruimte, industrie en wonen te combineren? Op de nog vrijliggende kavels zullen woon-werk wijken met een sterke verbindende functie en een herkenbare eigen identiteit moeten komen. De jaren 50 en 60 wijken roepen om verbetering, met betere afstemming op de huidige woonwensen en maatschappelijke behoeften. Ю Ю Sociaal team Beverwijk: een team dat is opgezet om kwetsbare inwoners, zoals een deel van de ouderen, nieuwkomers en statushouders, mensen met psychische en fysieke beperkingen nog beter te bereiken en ondersteunen. Ю Ю Een kloppend stadshart: met de herinrichting van de Breestraat, samen met de ondernemers en vastgoedeigenaren is een programma ontwikkeld om het centrum een impuls te geven. Ook de ontwikkeling van het Meerplein/ Wijckerpoort en Ankie s hoeve zijn een voorbeeld. Ю Ю Het vinden van potentiële ontwikkellocaties: denk aan de school van Heliomare in Wijk aan Zee, de voormalige fietsenstalling Halve Maan of het vinden van een plaats voor Tiny Houses. Ю Ю Een Huisvestingsmonitor: we ontwikkelen een monitor die lokale woonvragen kan beantwoorden bv. over schaarste en slaagkansen van woningzoekenden. 32

34 Mozaïek verbinding: binnen en buiten de wijk Het mozaïek, dat zoals gezegd sterk in het DNA van Beverwijk zit, komt nadrukkelijk terug als je kijkt naar de wijken. Hoe zorg je dat het geen losse steentjes worden of blijven? Wissam Hema Vrijwilliger Belangrijk is dat je niet per se mensen bij elkaar in een wijk hoeft te laten wonen, om ze ook samen te laten leven. Mensen zien hun wijk als plek waar ze graag met anderen met een gelijke leefstijl zijn. Dat pleit ervoor op wijkniveau geen grote tegenstellingen te laten ontstaan en echt verschillende bevolkingsgroepen elkaar vooral door sport, cultuur en andere voorzieningen te laten ontmoeten. Het doel moet wijkversterking zijn, waarbij echter wel voor iedere wijk geldt dat een bepaalde draagkracht verwacht mag worden als het gaat om kwetsbare mensen en mensen die minder in het ideaalplaatje van jouw beste buurman of buurvrouw passen. Er zijn in Beverwijk positieve voorbeelden vanuit de Grote Kerk, de Smaakmarkt, Young Art, koken voor de buurt en het Cruyff Court. Daar ontstaat de verbinding en zie je onverwachte groepen bij elkaar komen. Er zijn voldoende trends gesignaleerd die een steun in de rug zijn voor de verbinding van bevolkingsgroepen, maar dan via sport, cultuur en vrije tijd, meer dan door een mengelmoes van woonvormen en leefstijlen. Wissam Hema werd door H3ROES geïnterviewd over zijn bijzondere inzet om Nieuwe Nederlanders en de originele Beverwijkse bevolking te verbinden met activiteiten die beide doelgroepen bezig houden, zoals koken en muziek. Bij integratie is een zinvolle dagbesteding essentieel, zegt Wissam. Kijk naar mogelijkheden voor werk of vrijwilligerswerk voor Nieuwe Nederlanders, dan is de verbinding zo gelegd.

35 generaties en nationaliteiten verbinden 34 Tijdens onze inspiratiesessie in het Kennemer Theater waren twee groepen jongeren duidelijk aanwezig op een mooie, verbindende manier. De jonge hiphoppers van Streetrulez en de straatvoetballers van het Cruyff Court lieten zien dat jongeren leven in de brouwerij brengen en zorgen voor leuke afleiding en verbinding. Het Cruyff Court wordt ook door oudere omwonenden als een levendig en prettig gebied ervaren. De Streetrulez-jeugd zou best meer ruimte willen om te chillen.

36 THEMA duurzaamheid & milieu Duurzaamheid kun je zien als een modebegrip, dat nu te pas en te onpas gebruikt wordt. In 2040 hebben we het er misschien niet meer over, omdat respect voor onze omgeving natuurlijk en vanzelfsprekend is geworden. Voor velen staat duurzaamheid voor een fundamenteel andere manier van wonen, leven en werken of voor een breuk met de oude economie. Voor een stad die bekend staat om industrie en transport lijkt een duurzame toekomst ver weg. Maar kijk eens naar Rotterdam, dat de stoute schoenen al aantrok en heel goed bezig is, juist omdat de haven, Pernis en Europoort niet als vanzelfsprekend duurzaam zijn of worden. We zien aan de trendanalyse dat gezonde en duurzame ontwikkeling in Beverwijk en Wijk aan Zee volop in gang is. De circulaire economie, de energietransitie naar bijvoorbeeld aardgasvrije woningen en bedrijven en de groene evolutie kunnen juist van deze stad een verrassende duurzaamheidskampioen maken. Vier hoofdtrends zijn voor Beverwijk en Wijk aan Zee relevant.

37 Duurzaamheid paradoxaal natuurlijk Een beter milieu begint bij jezelf was een van de eerste slogans (jaren negentig van de vorige eeuw) om mensen aan het recyclen te krijgen. Iets zo groot als de wereld red je door klein te beginnen. Inmiddels ziet de individuele mens duurzaamheid veel breder dan het hergebruik van huisafval. En we snappen ook steeds beter de tegenstellingen die met groen gedrag gepaard gaan. Al Gore die de wereld overvliegt om zijn klimaatboodschap te verkondigen, of voedsel dat gebruikt wordt om bio-diesel te maken terwijl er mensen honger lijden. Als het gaat om het milieu is Beverwijk een vat vol tegenstellingen. Er is behoefte aan rust, ruimte en schoonheid, juist in de drukke en door industrie gedomineerde omgeving. Maar in deze rauwe industriestad is die groene ruimte er ook in overvloed. Moet je dat niet meer benutten of benadrukken? De kunst van vervuilen Een polution-art festival in de IJmond, een ontwikkelgedachte om het huidige bestaande vervuilende imago in te zetten als thema voor kunst en beleving en daarmee het hergebruik en de duurzaamheid van de IJmond beter uit te lichten en in de schijnwerpers te zetten. Kan zo n festival van, door en voor alle instellingen, organisaties, bedrijven en bewoners van Wijk aan Zee, Beverwijk en de IJmond een nieuwe positieve draai aan het imago van het gebied geven? 36

38 Energieneutraal collectieve energiefabriek Er is een enorme potentie aan verduurzaming in Beverwijk en Wijk aan Zee. Ondernemers zijn al erg actief, maar werken ook nog wel een beetje ieder voor zich. De doenersmentaliteit zorgt ervoor dat er vaak te weinig afgestemd wordt. Niet technologie, maar samenwerking is de concern heeft kennis en het vermogen cruciale succesfactor voor verduurzaming. om een platform te bieden voor veel Binnen GreenBiz en Wijkermeerweg/ ontwikkelingen. Maar de globalisering, Kagerweg energieneutraal werken waardoor veel besluiten niet meer lokaal de bedrijven al wel goed samen. Zij bij Tata genomen worden, speelt een hebben de ambitie om energiepositieve grote rol. Gelukkig staan er met de opgave bedrijventerreinen te worden. De restwarmte om aardgasloos te zijn en te gaan voor van Tata Steel en andere bedrijven kan hier energieneutraal 2030 heldere stippen goed voor worden ingezet. op de horizon, die laten zien dat de wil en veranderende mind-set om te verduurzamen Tata speelt sowieso een belangrijke rol in ruimschoots aanwezig is. de duurzame ambities van Beverwijk. Het Verduurzaming heeft de wind in de rug Voor de kust van de IJmond worden grote windparken gerealiseerd, maar ook ruimte op land langs grote infrastructuren of op grote bedrijfsterreinen kan worden benut voor het opwekken van duurzame energie uit zon en wind.

39 Programmering van werk, techniek en scholing moet worden aangesloten op nieuwe energievormen. Het gemeentelijke Water- en rioleringsplan Verbinden met water biedt een integrale visie met Beverwijkse aanzetten ter beheersing van de waterproblematiek, klimaatverandering en opwarming van de aarde op plaatselijk niveau, waaraan een ieder op zijn niveau kan bijdragen. Dus zowel bewoner, bedrijf als overheid. Infrastructuur groene voedingsbodem Voor de gemeente als geheel is de infrastructuur een belangrijk aandachts punt, omdat het de voedings bodem of het fundament is waarop overige duurzaamheidsambities kunnen groeien. 38 Er is ook een duurzame economische ontwikkeling onderweg. Denk hierbij aan de ontwikkeling van het Warmtenet IJmond, waar de restwarmte van Tata Steel wordt benut voor de verwarming van woningen en gebouwen. Of de operatie Steenbreek, die gaat over watergerelateerde zaken, zoals het omgaan met hemelwater op eigen terrein. Infrastructuur creëert kansen. Kijk maar naar waar de Romeinen hun steden bouwden of waar in de VS de postkoetsen stopten en nederzettingen grote steden werden. Steden die de transformatie van hun infrastructuur serieus aanpakken, krijgen een aanzuigende werking. Het gaat hierbij ook om het openbaar vervoer, digitale netwerken en elektriciteit overslag. Goede verbindingen met de rest van de Metropoolregio Amsterdam is essentieel.

40 genoeg kansen om te vergroenen Er zijn voorbeelden te over waar Beverwijk en Wijk aan Zee ook een groene basis kunnen leggen onder de duurzame ambities. Industrie en haven bij de stad, hemelwater benutting, verduurzaming van panden (stadhuis), energieneutrale woningen in het voormalig tuindersgebied Binnenduin. Ook relevant is IJmond bereikbaar, wat een samenwerking is tussen de IJmond-gemeenten, ODIJ en het bedrijfsleven en gericht is op mobiliteitsmanagement. Het fietsprogramma en een tweede pont zijn kernpunten in een dergelijk programma. Er is ook een mobiliteitsfonds IJmond Bereikbaar, waarin drie IJmond gemeenten sparen voor de bijdrage aan de fietsprojecten.

41 Infrastructuur centrum van milieueducatie Jan van der Kaaij Directeur van Finch and Beak Een analyse van de trends op het vlak van duurzaamheid laat zien dat leren over het samengaan van economie en milieu een belangrijk aandachtspunt voor de komende jaren is. Jan, er gebeurt in Beverwijk en Wijk aan Zee al veel op het gebied van duurzaamheid. Wat moet er nu gebeuren om deze gemeente zo duurzaam mogelijk te krijgen in 2040? 40 Transitie of transformatie vraagt kennis en ervaring en dat heeft de Beverwijkse samenleving in huis. Daarom kan ook in regionaal opzicht gedacht worden aan een educatieve rol. Het stimuleren van toenemend milieubewustzijn en schone en duurzame verstedelijking is moeilijk. Maar Beverwijk is een nog groeiende gemeente, waarin ruimtegebruik al behoorlijk intensief is en waar dus om creativiteit gevraagd wordt. De combinatie People, Planet, Prosperity wordt op lokaal niveau al onderwezen met De Baak als Natuur-, Milieu- en Educatiecentrum voor scholen. Beverwijk kan, als zij haar krachten bundelt en kennis deelt, zomaar een centrum voor milieu educatie op regionaal of zelfs landelijk niveau worden. Volgens mij heeft de technologie achter de vergroening minder aandacht nodig, want die is er eigenlijk grotendeels wel. Het gaat nu vooral over betere samenwerking en communicatie. Als je iets wilt bereiken als duurzame gemeente, dan moet je krachten kunnen bundelen. Ik maak altijd de vergelijking met postkoetslijnen van weleer: het waren nieuwe voertuigen die aanleiding gaven tot een hele nieuwe structuur om de postkoets heen, van posthotels tot stallen voor de paarden tot banken. Dat kun je niet ineens bedenken, maar het ontstaat door klein te beginnen en hindernissen uit zo n nieuw systeem te halen. Zoals Rob Beltman aangaf: de nuchtere houding van de Beverwijker be good, don t tell it! vergt hierbij zeker aandacht want je moet wel uitdragen wat er allemaal gebeurt en welke impact dat heeft. Daar kan een rol voor de gemeente liggen.

42 THEMA economische sectoren De economische recessie heeft sinds 2008 diepe sporen nagelaten, ver voorbij zaken als werkgelegenheid en financiële (on)zekerheid. Soms lijkt het erop dat we stagnatie moeten accepteren als nieuwe werkelijkheid. Toch lijkt er voor Beverwijk en Wijk aan Zee de komende jaren nog groei weggelegd. Groei van het aantal inwoners en van het aantal bezoekers. Maar vertaalt dat zich ook in economische kansen? En in welke richting zal de economie van Beverwijk en Wijk aan Zee zich moeten ontwikkelen om deze optimaal te benutten?

43 Digitalisering economie in transitie We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk zegt hoogleraar transformatiekunde Jan Rotmans. Volgens Martijn Arets, specialist op het gebied van nieuwe economie, veranderen in alle sectoren van onze economie nieuwe typen ondernemingen het bestaande speelveld. Hij spreekt zelfs van een heel nieuwe economie: de deeleconomie. Die vergroot het welzijn en de saamhorigheid, omdat mensen informatie, spullen en tijd met elkaar delen. Maar het gaat vaak ten koste van de gevestigde orde. 42 Voor onze gemeente is het dus geen gegeven dat de bedrijven die nu het economisch landschap van Beverwijk en Wijk aan Zee kleuren, dat ook in 2040 nog zullen doen. De trends en ontwikkelingen op het economisch vlak geven aan dat transformatie nodig is, met als sleutelwoorden verduurzaming en digitalisering. Verduurzaming betekent een grote verandering in welke typen bedrijven er groeien en welke niet, en welke grondstoffen en typen arbeid ze nodig hebben. Beverwijk is sterk in de maakindustrie en in staal. Blijft dat zo en ontstaan nieuwe soorten maak-bedrijven of een andersoortige staalverwerkende industrie? Zelfs als dat het geval is, dan zijn de banen van nu niet de banen van de toekomst. Omscholing is dus belangrijk. Digitalisering speelt daarbij een grote rol. Het maakt de reikwijdte van ondernemingen die al gevestigd zijn in de gemeente veel groter en kan ook het vestigingsklimaat aantrekkelijker maken. Juist voor grow-ups en scale-ups die meer ruimte nodig hebben en die onvoldoende kunnen vinden in Amsterdam.

44 Netwerken de regionale rol van Beverwijk & Wijk aan Zee Juist op het gebied van de economie is het bijna onmogelijk om alleen lokaal te denken, hoewel lokalisering wel een belangrijke trend is. Maar het gaat al snel om verbondenheid met de regio en in sommige gevallen met de wereld. In de zoektocht naar eigenheid en lokale uniciteit moet Beverwijk niet vergeten zich zeker ook regionaal en landelijk te positioneren. Waar Beverwijk makkelijker maakt om samen te werken. en Wijk aan Zee Het kan nieuw elan geven ook als de onmiskenbaar grote speler zich steeds verder terugtrekt verbonden zijn met en de stad meer een eigen energie moet een wereldbedrijf ontwikkelen. Uitgaan van eigen kracht als Tata, is Eindhoven dat met Philips. dus, maar niet op eigen houtje. De Brainport Eindhoven bewijst dat het economische transformatie vraagt om een benutten van het sterke eigen DNA het netwerkbenadering! Kansen voor De Pijp/Wijkermeer Met een nieuwe visie op de rol van het bedrijventerrein de Pijp/ Wijkermeer wil het college van Beverwijk de positionering in de IJmond en de MRA kracht bijzetten. Dat vraagt om het verbinden van kansen binnen lopende trajecten, zoals herstructurering. Ook kijken we naar de mogelijkheden van start-ups, grow-ups of scale-ups.

45 Logistiek logistiek en vervoer Ieder netwerk heeft een sterke hub nodig, een verbindingsplek. De Bazaar is voor veel mensen bijvoorbeeld zo n fysieke verbindingsplek als het gaat om het aanbieden of aankopen van hun spullen. Maar denk daarbij ook aan het centrum en de Beverwijkse haven. Met de optie dat Hier ligt een kracht van Beverwijk, Amsterdam met de haven in het DNA en goede meer activiteiten verbindingen met de rest van de regio. uitplaatst, zou Maar ook de logistiek verandert, zeker Beverwijk kunnen door toepassing van technologie. Dat profiteren. Beverwijk is sowieso een varieert van 3D-printing tot tracking gemeente die kan profiteren van de & tracing en allerhande oplossingen economische transitie, omdat vraag voor opslag en bezorging. Om te en aanbod er logisch bij elkaar komen. kunnen meedoen op het gebied van Logistiek en vervoer blijven belangrijke logistiek en distributie, is een moderne economische functies, juist in een visie op logistiek en distributie nodig. digitaliserende economie. Bereikbaarheid krijgt ruim baan Dankzij de Regionale Mobiliteitsvisie IJmond Bereikbaar is er een gezamenlijke visie op toekomstige bereikbaarheid van de IJmond. Deze visie is tot stand gekomen met en wordt gedragen door de drie IJmondgemeenten, Uitgeest, ODIJ en het bedrijfsleven. 44

46 Beleving retail als belevingskunst Wie bij retail denkt aan de dagelijkse boodschappen, doet de sector te kort. Uiteraard is het belangrijk om goede winkelvoorzieningen voor de eigen inwoners te bieden. Het is aan de kaalslag in de winkelcentra door heel Nederland echter duidelijk af te lezen dat alleen basis winkelvoorzieningen niet leiden tot een levensvatbaar winkelgebied. Winkelen is ook een dagje uit of vrijetijdsbesteding en daarom wordt beleving steeds belangrijker. In veel populaire winkelgebieden zie je dat winkelen letterlijk belevingskunst is. Er worden kunstenaars ingezet om een locatie aantrekkelijk te verbeelden. Dat leidt tot veel toegevoegde waarde in gemeenten. De Markthal in Rotterdam is een treffend en alom bekend voorbeeld. Belangrijk in de beleving is de verbinding met de locatie, met de eigenheid van Beverwijk en Wijk aan Zee. Geen grote ketens die je overal vindt, maar juist creatief lokaal ondernemerschap. De trends wijzen ook hier op een noodzaak tot samenwerking in de sector en met de hele omgeving. Hoe maak je het compleet, gezellig, groen, afwisselend en energiek? De Breestraat is niet voor niets een veelgenoemd knelpunt: hoe beleef je daar Beverwijk? En is er een conceptuele verbinding met de Bazaar mogelijk of tussen de haven/parallelweg en het centrum? De economische trends laten zien dat steeds meer sectoren versmelten en dat er cross-overs ontstaan. Voorbeelden zijn een wasbar of een restaurant met cabaret-programma. Dit vraagt om minder regels en meer verbinding tussen ondernemend Beverwijk en Wijk aan Zee.

47 meer snuffelaars nieuwsgierig maken 46 De Bazaar is een enorme kans, zeker als je kijkt naar het aantal bezoekers op jaarbasis. Deze moet verbonden worden met aantrekkelijke functies of kunst in andere gedeelten van de stad, zodat toeristen geprikkeld worden tot een langer bezoek (met verblijf) of herhaalbezoek aan de stad Beverwijk. Denk aan triggers als een Broedplaats of een passende kenmerkende bijzondere bebouwing bij de entree van Beverwijk. Iets dat de identiteit, het DNA/het mozaïek van bedrijvigheid, de handel, de marktplaatsfunctie of de Zee van Staal weerspiegelt.

48 Zorg zorg en techniek Het brandwondencentrum en Heliomare zijn hier ontwikkeld vanuit een (technologische) noodzaak. De ontwikkeling en groei van de hoogovens lag ten grondslag aan het eerste. Het besluit tot omvorming van kuuroord (herstellingsoord) dat niet voorzag in de behoefte, was de start van het tweede. Met revalidatie en brandwondenzorg heeft Beverwijk een vooraanstaande positie in het land opgebouwd. Door verbindingen te leggen tussen deze specialistische zorg en andere bestaande kwaliteiten als techniek en de maakindustrie kunnen juist hier innovatie-technische producten worden ontwikkelend en verspreid ten behoeve van deze zorg. Ook het leggen van nieuwe verbindingen zit in het DNA van de stad. Willen de hoogovens overleven in de IJmond, dan moet ook hiervoor worden ingezet op innovatieve ontwikkelingen rondom het productieproces en de verduurzaming rond het energiegebruik. Simpele arbeidsprocessen blijven vertrekken naar lage lonen landen, maar juist de duurzaamheid, die vanuit meer welvarende landen essentieel is, kan hier verder ontwikkeld worden. Essentieel is wel dat hiervoor ook zeer gespecialiseerd high-tech onderwijs wordt opgezet en aangeboden, oftewel een soort tech-labs.

49 Edgar van der Peet Brainport eindhoven Edgar, wat zijn nu belangrijke factoren voor een succesvolle economie in Beverwijk in 2040? 48 Niets is moeilijker dan voorspellen maar ik houd me maar vast aan het succes van Brainport Eindhoven. De succesfactoren lagen al in het ontstaan van Philips besloten: een samenkomst van een ingenieur, een bankier en een ras ondernemer en marketeer legden de basis onder de eerste heel grote gloeilampenorder van Philips. Nu zijn die disciplines in Brainport goed vertegenwoordigt om tech-ondernemers te helpen ontwikkelen en groeien. De succesfactoren zijn: onderling vertrouwen, lokaal leiderschap, schaal en focus. Dus toch die stip op de horizon, maar ook samenwerking en communicatie, zoals Jan van der Kaaij over duurzaamheid betoogde. Dat je daarbij respect voor het verleden moet hebben en oog voor wat niet verandert, is ook helder: het kusttoerisme, de industrie, de zwarte markt, ze maken onlosmakelijk deel uit van Beverwijk en Wijk aan Zee.

50 THEMA vrije tijd; toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur De vrije tijd in Beverwijk kun je in twee deelgebieden splitsen. Recreatie en toerisme zijn aantrekkelijk voor de eigen inwoners en bedrijven, maar zijn tegelijk ook gericht op mensen uit de wijde regio. De sport, kunst en cultuur richten zich meer op de plaat selijke situatie en op de IJmond. Sport, kunst en cultuur zijn daarnaast verbonden met de identiteit van de Beverwijkers en Wijk aan Zeeërs. Het Tata Steel Chess Tournament is bijvoorbeeld een evenement dat bijdraagt aan de profilering van de gemeente. Beverwijk heeft een belangrijk toeristisch profiel, met de ruim twee miljoen mensen die jaarlijks de Bazaar bezoeken en met Wijk aan Zee als onderdeel van Amsterdam Beach. Het is echter duidelijk dat daar op dit moment onvoldoende profijt uit wordt getrokken. De lokale horeca en retail zouden meer van deze aantrekkende krachten in de gemeente moeten kunnen profiteren. Met betrekking tot de kunst en cultuur, de literatuur en muziek is er een onderhuidse trots bij de Beverwijkers te vinden. Het verleden heeft vele grote namen voortgebracht en anderen hebben de inspiratie gevonden in deze omgeving. Zo heeft Herman Gorter zijn Mei geschreven in villa Beecksang en zijn de Bintangs en Marco Bakker echte Beverwijkers. Maar nog steeds zijn er op het gebied van de kunst en cultuur vele initiatieven gaande (zoals die van Young Art of ISOO met de foto exposities) of in ontwikkeling. We zien op het gebied van vrije tijd vier belangrijke trends.

51 Vrije tijd tijd voor ontspanning Maatschappelijk gezien is tijd het meest kostbare en schaarse goed dat we hebben. Vroeger werd het als een teken van armoede gezien als ouders allebei moesten werken. Nu vinden we het normaal, maar is vrije tijd voor beweging, voor vermaak en ontspanning schaars. Sport en recreatie worden een cruciaal onderdeel van de kwaliteit van leven. Zitten is immers het nieuwe roken en zonder ontspanning kan een medewerker ook geen inspanning leveren. 50 In plaats van in de rand verdient vrije tijd, ingevuld met sport, kunst, cultuur en recreatie, een centrale plek in het leven van mensen van alle leeftijden. Veel Beverwijkers sporten in clubverband of ongeorganiseerd (zie de Sportnota uit 2016). Beverwijk en Wijk aan Zee hebben beide iets te bieden op het gebied van recreatie, maar we worstelen met het langer vasthouden van bezoekers.

52 Cultural Village Wijk aan Zee Kustdorp Wijk aan Zee is één van de Cultural Villages van Europa. In 1999 sloten elf Europese dorpen een verbond om het belang van het dorpsleven te onderstrepen. Geen officiële status, maar het laat wel het culturele hart van het dorp zien. De Zee van Staal, de vele evenementen en festivals met muziek, kunst en cultuur en sport worden allemaal georganiseerd en gehandhaafd vanuit het relatief kleine dorp en met inzet van vele vrijwilligers. Een mooi voorbeeld van iets waarin een klein dorp groot kan zijn, als je maar met focus en toewijding jezelf laat zien.

53 Sport serieus sporten Er zijn meer en verschillende sportvoorzieningen nodig door individualisering en verbreding van sport. Ook is er een noodzaak tot professionalisering, omdat steeds minder vrijwilligers beschikbaar zijn en er wel steeds meer van de vrijwilligers wordt gevraagd. De professionalisering kan ook leiden tot meer fanatieke beoefenaars, die gesteund door technologische ontwikkeling zichzelf tot grote hoogte kunnen ontwikkelen. Het sportieve talent dat Beverwijk in huis heeft kan wel eens onverwacht groot en divers zijn. De trends maken de keuze voor een gemeente niet makkelijk: ga je voor topsport of breedtesport? Voor een vitale gemeenschap waarin velen vaker bewegen, of voor verenigingen als bindmiddel voor actieve gecommitteerde sporters? Het podium van activiteiten Verschillende activiteiten worden nu al ondernomen om sport te stimuleren. Buurtsportcoaches stimuleren sporten, bewegen en gezond gedrag in buurten, op scholen en aangepast sporten voor mensen met beperkingen. Zij geven zo invulling aan de Sportnota, het gezondheidsbeleid en het sociaal beleid van de gemeente. De participatiepas is bedoeld om talentontwikkeling door sport en cultuur voor iedereen toegankelijk te maken, zowel fysiek als financieel. 52

54 Recreatie en toerisme versplintering van voorzieningen Veel sportvoorzieningen hebben en krijgen een plekje in de buurt, vlak bij huis. Ze worden kleinschaliger, minder op een campus, of meer in de wijken en in de gewone buitenlucht. Maar Beverwijk heeft met Sportpark Adrichem een goed bereikbare sportcorridor en heeft er in tegenstelling tot veel andere gemeenten niet voor gekozen deze voorzieningen verder uit de stad te plaatsen. Het belang van een goed bruikbare directe woonomgeving voor ontmoeting, beweging en spel zoals bijvoorbeeld brede trottoirs dicht bij huis worden steeds belangrijker. Voor toeristische voorzieningen bepleitte Rith de Groot van Hotel Het Hoge Duin juist het tegenovergestelde. Wijk aan Zee heeft te veel versplinterde, kleinschalige voorzieningen die weinig samenhangen en zal juist op deze manier haar karakter verliezen. Het toerisme vraagt om betere infrastructuur en betere voorzieningen met een professionele samenhangende aanpak en betere overnachtingsmogelijkheden. Anders blijft het bij dagjesmensen, die hun eigen spulletjes meenemen en hun geld niet lokaal besteden. In de horeca vallen juist versplintering of mengconcepten op als toekomstbeeld, doordat eigenaren met verkoop van koffie en snacks in bijvoorbeeld bibliotheken, boekhandels en modewinkels de verblijfstijd en belevingswaarde (en daarmee de omzet) opvoeren.

55 Rith Groot Eigenaar, Hotel Het Hoge Duin Mooi voorbeeld Skaten in de duinen Een mooi voorbeeld van sportvoorzieningen op nieuwe en onverwachte plekken is het initiatief dat jongeren namen om te pleiten voor een skatebaan in de duinen. Sowieso heeft de uitbreiding van sport- en recreatiemogelijkheden voor de jeugd de volle aandacht nodig. Het is mooi om te zien dat jongeren het initiatief nemen om zoiets uit te werken. Vooralsnog is uitvoering helaas niet mogelijk. Rith, hoe kunnen we van Wijk aan Zee de meest succesvolle kustplaats in de omgeving maken? De kern is eigenlijk: wanneer je als Wijk aan Zee de plaats wil blijven die je altijd was, dan moet je veranderen! Dat lijkt tegenstrijdig, maar is het zeker niet. De hotels en pensionnetjes zijn te klein om succesvol te zijn en de Duitse toeristen te boeien. Veel toeristische capaciteit is permanent bezet door vaste bewoners, of het nu Poolse arbeiders zijn of gescheiden ouders die in een bungalow zijn gaan wonen. De dagrecreatie, die door het gratis parkeren aantrekkelijk wordt gemaakt, brengt weinig geld op voor het dorp. De mensen nemen hun eigen broodjes en drankjes mee en geven minder geld uit dan overnachters. Kortom: als je een bloeiende parel aan zee wilt zijn, moet je met je tijd mee. En dat vraagt oog voor alle details van een aantrekkelijke badplaats. 54

56 Kunst, cultuur en toerisme cultuur en bestemmingskunst als trekpleister De vele grootschalige ingrepen die door de eeuwen heen hebben plaats gevonden in en rondom de stad, hebben duidelijk hun sporen achter gelaten. Gluren bij de buren De komst van de zware industrie is daarvan het duidelijkste voorbeeld. Steeds heeft de gemeente gereageerd op veranderingen, waardoor een veelzijdige samenleving is ontstaan. Dit heeft echter ook een keerzijde. De stad openbaart zich als een mozaïek van verschillende oplossingen waarin de samenhang voor een deel verloren is gegaan. Ook een deel van het bestaande culturele erfgoed is in de loop der jaren verdwenen. De laatste jaren wordt de hang naar behoud en versterking van het nog bestaande erfgoed en de identiteit in Beverwijk steeds sterker. Monumentale bebouwing en gevels worden weer belicht, en behoud, ontwikkeling of versterking van het oorspronkelijke landschap en het Oer-IJ worden door vrijwilligers opgepakt en gepromoot. Kunstenaars hebben een bijzonder gevoel en vermogen om verleden en toekomst in het heden te verbeelden. Voor Beverwijk is dit extra relevant als het gaat om het bij elkaar brengen en het laten versterken van de vele facetten van de stad en de eigen identiteit te versterken. De metafoor van het DNA is een mozaïek, dat vraagt misschien wel om een levensgrote uitvoering als toeristische trekpleister. De Markthal in Rotterdam trekt een miljoen bezoekers, mede als gevolg van het grootste kunstwerk ter wereld (twee voetbalvelden), met het thema Hoorn des overvloeds. Elders komen horden toeristen af op een 16,5 meter grote opblaasbare badeend, die tijdelijk als onderdeel van een kunstproject (Florentijn Hofman) de wereld over reist. Volgens Vincent van Zon, van het bedrijf Mothership, brengt kunst mensen in beweging en kan kunst een verbindende werking hebben. Wellicht kan een Beverwiijks (kunst)project op een prominente plek in de stad dit ook binnen Beverwijk teweeg brengen.

57 Vincent van Zon Directeur, Mothership Cultureel en kunstzinnig ondernemerschap Er gebeurt op dit vlak veel in Beverwijk, waar niet iedereen zich direct bewust van is. Enkele kenmerkende initiatieven zijn: Verlichtingskunst in de Bree: vanuit een gezamenlijke wens van centrumondernemers, bewoners en de overheid, mogelijk gemaakt door ondernemers en gefaciliteerd door de gemeente. De Zee van Staal: een beeldenpark in de duinen waar de industriële omgeving en kunst samenkomen en dat als plek ook weer aangrijpingspunt is voor diverse manifestaties. De WijkPlaats: een community building evenement dat raakvlakken zoekt tussen verschillende bevolkingsgroepen, oudkomers en nieuwkomers. Met een culturele manifestatie en een tentoonstelling in het Museum Kennemerland. Het Museum Kennemerland en het Historisch Genootschap bieden samen met andere partners met regelmaat tentoonstellingen en lezingen over oud en nieuw erfgoed aan. Vincent, hoe kan kunst bijdragen aan het succes van een stad? Door kunst kun je een stad op de kaart zetten, toeristen trekken, aandacht vragen voor bepaalde thema s of specifieke problemen, zoals onveilige plekken. Het beste kun je dat natuurlijk met beelden laten zien in plaats van met woorden. Een bekend project met aantrekkingskracht op mensen van heinde en verre is De Markthal in Rotterdam. Maar er zijn ook kleinschaligere voorbeelden zoals een badeend van 35 meter groot (weer het zelfde voorbeeld) tot een kunstwerk dat een heel dak van een museum of oud industrieel gebouw bedekt, die volledig tot stand zijn gekomen vanuit het DNA van een stad of organisatie. Of een bos van zonnepanelen, die op hoge palen zijn gezet zodat het niet zo n lelijk zwart vlak op de grond is en je er onderdoor kunt lopen, door een bos van varens (die dan weer weinig zon nodig hebben, dus prima gedijen onder de panelen). Waarom je dat met kunstenaars doet? Omdat ze een andere opleiding hebben en een heel andere manier van denken. En als je dan met lokale kunstenaars werkt, is het weer net dat extra stuk verbinding dat ontstaat. 56

58 Op weg naar richtingen voor de toekomst 4.1 Vrijetijdsstad 4.2 Energieke stad 4.3 Het woonparadijs 4.4 Bedrijvig Beverwijk

59 In de voorgaande delen van dit kompas staan belangrijke thema s centraal en hebben we verkend welke ontwikkelingen plaatsvinden binnen deze thema s. Onze wereld is echter niet netjes onderverdeeld in afgeschermde thema s of aandachtsgebieden. 58 De verschillende ontwikkelingen raken elkaar en zullen bepaalde bewegingen versnellen of juist verstoren. Waar het op één moment lijkt alsof we in kalm water varen, kunnen een paar bij elkaar komende trends al snel zorgen voor een wilde stroomversnelling, waarin alle zeilen bijgezet moeten worden. Om daar inzicht in te krijgen, hebben we de gesignaleerde trends met elkaar verbonden in vier mogelijke scenario s voor de toekomst van Beverwijk en Wijk aan Zee.

60 Zo n scenario of richting is geen keuze. Het gaat er niet om dat we voor of tegen een bepaald scenario zijn; het is gewoon de stroomrichting van het water. Het is waar we naartoe gevoerd worden door de omgeving, als we zelf niet besluiten in te grijpen en bij te sturen. Omdat het stadskompas 2040 geen uitspraken doet (en wil doen) over het reisdoel, spreken we bewust niet over voorkeuren of maatregelen die inwoners, bedrijven of de gemeente zouden moeten nemen in de verschillende scenario s. Wel kijken we met een aanzet van passende strategische keuzen met een schuin oog naar de consequenties die een scenario heeft. Het Stadskompas heeft geen grotere (of kleinere) ambitie dan te helpen met het voeren van de discussie over welke mogelijke versies van de toekomst ons aanspreken en welke juist niet en welke strategische keuzen gemaakt kunnen worden.

61 2. Energieke stad Toerisme en recreatie, sport, kunst en cultuur Milieu en duurzaamheid Nieuwe Verhoudingen 1. Vrijetijdsstad 3. Het woonparadijs 60 Economische Sectoren Wijken in Bedrijvig Beverwijk

62 Richting 1 Vrijetijdsstad

63 Sommige dingen verdwijnen nooit, zoals de unieke combinatie van industrie en natuur. Dat moet je koesteren Beverwijk en Wijk aan Zee zijn in 2040 attracties van formaat geworden. De aloude functie van Beverwijk en Wijk aan Zee als zomerbuitenverblijf van Amsterdammers heeft in dit scenario in 2040 een bijna permanente invulling gekregen. Steeds meer mensen willen wonen in deze rand van de metropool, vanwege de nabijheid van natuur en voorzieningen. De combinatie van sport, recreatie en cultuur in een stedelijke omgeving maakt de stad uniek voor huidige en nieuwe bewoners. De industriële gebouwen zijn door slim cultureel en maatschappelijk ondernemerschap omgevormd tot toeristische trekpleisters, die samen met de Bazaar zorgen voor een toppositie in toeristisch Nederland. Beverwijk en Wijk aan Zee worden genoemd op de lijsten van top 10 places to visit. Het verdwijnen van Tata als belangrijke economische factor is opgevangen door levendig toerisme. Ook zijn er creatieve lokale maker-spaces gekomen. Daarin vestigen zich jonge bedrijven of hotels en andere horecabedrijven die aansluiten bij deze industriële sfeer of die van de Bazaar. De rauwe industriële achtergrond is behouden, maar heeft een nieuwe bestemming gevonden. Deze ontwikkelingen leveren genoeg inkomsten op om de kwaliteit van de gemeenschappelijke ruimte op een hoger niveau te brengen. Van een dagbestemming is Beverwijk een vol weekend uit of een relaxte midweek geworden. Ook het verblijfstoerisme in Wijk aan Zee is professioneel en samenhangend opgepakt. Dat is gebeurd op een manier waarmee de eigenheid en het speciale karakter van dit kustdorp is versterkt ten opzichte van andere kustdorpen. Het dorp, de duinen en het strand bieden een totaalpakket met verschillende belevingen, evenementen en verblijfsaccommodaties. Wellicht is de verblijfsaccommodatie deels ook grootschaliger geworden. Door de lokale betrokkenheid, de nieuwe voorzieningen en de permanente bewoning door vele nieuwe inwoners vanuit de regio blijft het dorp leefbaar en wordt de unieke identiteit van het dorp en de gastvrije, omarmende no-nonsence sfeer gehandhaafd. De schaaksport (in het hoofd onlosmakelijke verbonden met de hoogovens) is doorgevoerd in het dagelijks leven van de stad, het lesprogramma op scholen en op diverse ontmoetingsplekken. Schaken brengt jongeren en ouderen en verschillende bevolkingsgroepen bij elkaar en leert de mensen eerst na te denken voor te handelen. Deze verbindende werking wordt versterkt met de breedtesport. 62

64 Hoe past dit bij actuele aandachtspunten? In het begin van dit stadskompas zijn onder de Feiten en cijfers ook enkele aandachtsgebieden benoemd. Wat gebeurt er op die vlakken in deze toekomstvariant? Beverwijk en Wijk aan Zee zijn in deze toekomstrichting een voorbeeld geworden voor de moderne vrijetijdsstad, waar de kwaliteit van wonen en leven voorop staat. De consequentie van deze ontwikkeling voor de bevolkingsopbouw is dat de toestroom naar Beverwijk groter is geworden, met name van jongeren. Het woningbezit zal diverser worden terwijl de dichtheid gelijk zal blijven. Qua gezondheid lijkt er een ogenschijnlijke achterstand op de regio te blijven, omdat de aandacht voor de zorg en mobiliteit voor chronisch zieken, zorgt voor een aantrekkelijk woonklimaat voor die groepen. Die groep is dus oververtegenwoordigd in Beverwijk. Er is in deze toekomstrichting meer ondernemerschap en er zijn meer zelfstandigen gekomen, waardoor het algemene welvaartsniveau is toegenomen. Qua veiligheid betekent deze toekomstrichting dat er ruimte is om te investeren in de juiste voorzieningen en de kwaliteit van de openbare ruimte. De kwaliteit van de buitenomgeving moet omhoog en het toerisme kan en moet daar aan meebetalen

65 Welke grote strategische keuzes dwingt dit scenario af? Het opvangen van de toeristische druk maakt een afweging noodzakelijk tussen de stad als trekpleister en als aantrekkelijk woonmilieu. Hoe hou je rust en veiligheid in een omgeving waar veel toeristen komen? Het coördineren van de diverse soorten ruimtegebruik voor vrijetijdsbesteding zal ook een uitdaging van formaat zijn. Sportvoorzieningen, maar ook kunst, cultuur en evenementen moeten veel gerichter ingezet worden om dit in goede banen te leiden. Er zal spanning ontstaan tussen bewoners en toeristen, zoals daar anno 2016/2017 ook in Amsterdam sprake van is, ook op het gebied van woonwijken en verblijfplaatsen. Een gericht spreidingsbeleid en een rol in het beheersen en beteugelen van overlast zal aan de orde zijn. Omdat dit scenario uitgaat van een belangrijke afhankelijkheid van de lokale economie van vrije tijd, zal de gezamenlijke marketing en positionering van Beverwijk een zeer serieuze aangelegenheid zijn, waarbij de gemeente veel bedrijven en betrokken burgers kan inzetten. Profilering van de stad via kunst en cultuur is essentieel voor het aantrekken van toeristen en daarmee mensen en geld 64

66 Richting 2 Energieke stad

67 Beverwijk en Wijk aan Zee zitten in 2040 vol energie. Zowel in de samenleving, tussen de bewoners, instellingen en bedrijven als in circulaire energie. De verduurzaming van industriële activiteiten maakt van Beverwijk in dit scenario al direct na 2020 een voorloper op het gebied van duurzaamheid. Dankzij het GreenBiz-platform, Kagerweg/Wijkermeer energieneutraal en grote ondernemingen zoals Tata Steel, ontstaat er veel kennis. In combinatie met de innovatie en slagkracht van lokale ondernemers, leidt dit ertoe dat in Beverwijk en Wijk aan Zee een hechte groene gemeenschap ontstaat. De stad is voorzien van een warmtenet en heel stad kookt op elektra. De economische aantrekkingskracht van Beverwijk is groot. Het nieuwe zakendoen gaat over aspecten als duurzaamheid en milieu, netwerken en slagkracht door samenwerking. De gemeente trekt ondernemers aan die ruimte zoeken en lef hebben. Er zijn nog steeds minder hoogopgeleiden woonachtig in Beverwijk ten opzichte van het landelijk gemiddelde, maar het aantrekken van talent uit de regio is niet moeilijk: de waarden van de millennial s liggen dicht aan tegen de nieuwe energie van Beverwijk. De sterke lokale energie van de Beverwijkers uit zich ook in het zelf doen, zelf regelen of oplossen van diverse maatschappelijke aandachtspunten. Daar waar de individualisering van de maatschappij in andere steden zorgt voor vereenzaming en problemen voor niet zelfredzamen, is de saamhorigheid in Beverwijk juist versterkt. Diverse bevolkingsgroepen versterken en vinden elkaar rond specifieke activiteiten of belangen. Nieuwe woonconcepten en woonomgevingen zorgen voor integratie van bijvoorbeeld ouderen en jongeren, werken en wonen. 66

68 Hoe past dit bij actuele aandachtspunten? In deze toekomstrichting blijven jongeren toch meer naar de grotere steden trekken zoals Amsterdam, waardoor het aantal inwoners van Beverwijk niet zo hard groeit als eerder verwacht en de vergrijzing extra gevoeld wordt. Beverwijk is een groene werkgemeente, maar natuurlijk is de woningvoorraad niet ongewijzigd gebleven. In deze toekomstrichting leidt slimmer ruimtegebruik en toepassing van volledig klimaatneutrale woonconcepten tot een scherp contrast met de oude jaren 60 woningen, die bijna zijn verdwenen of omgevormd. Samenwerking is cruciaal bij verduurzaming. Niet techniek, maar een solide netwerk van samenhangende activiteiten maakt het verschil De nieuwe energie van de Beverwijkers is voelbaar en zichtbaar in de nieuwe woonconcepten en in een goed verzorgde buitenomgeving, waarin mensen samen komen en integreren. Er zijn veel actieve buurtnetwerken. Beverwijkers nemen immers zelf het heft in handen en wachten zeker niet tot het voor ze geregeld wordt. De focus op milieu en duurzaamheid die zich in deze toekomstrichting heeft gemanifesteerd, heeft Beverwijkers bewuster gemaakt van hun gezondheid en geholpen oog te houden op de omgeving. Schoon en heel zorgen voor een beter veiligheidsgevoel, dus op dit vlak is snel verbetering ontstaan ten opzichte van de rest van de IJmond en de MRA.

69 Welke grote strategische keuzes dwingt dit scenario af? De samenwerking tussen duurzame ondernemers ontstaat niet zomaar, maar moet gefaciliteerd en geborgd worden. Daar ligt een grote rol voor de gemeente. Als meerdere technische of technologische mogelijkheden met elkaar botsen, moet er vanuit een heldere duurzaamheidsvisie besloten kunnen worden. Een actieve participatie van burgers in het schoon, heel en veilig houden van hun wijk zorgt voor een schonere, veilige en fraaiere omgeving. Ook nieuwe ontwikkelingen rond bouw- en verbouwplannen worden steeds meer regelvrij vanuit particulier initiatief of het bedrijfsleven opgepakt en voorgesteld. Zij dragen zelf dan ook zorg voor de draagkracht voor deze plannen in de omgeving. Dit alles vraagt om diverse organisatieveranderingen binnen de overheid. De inzet en inspanning op verschillende taken en rollen van de gemeente zal anders zijn. Het gaat meer om het aangeven van kaders en het aanbieden van inspiratieplannen en een faciliterende rol bij het tot stand komen van de plannen. 68 De deeleconomie zorgt ervoor dat vraag en aanbod makkelijk bij elkaar komen. Vraag en aanbod van spullen, kennis, maar ook informatie, energie, geld en eigenlijk alle hulpvragen. In dit scenario is de kans aanwezig dat niet-duurzame ondernemingen niet binnen de gestelde duurzaamheidskaders passen, hoewel ze zich fysiek en qua arbeidsgelegenheid prima binnen de gemeente zouden kunnen vestigen. Ook de toetsende en handhavende rol van de overheid in het kader van bijvoorbeeld veiligheid vraagt extra aandacht binnen dit scenario, waarin veel voort komt uit de energieke kracht van de Beverwijkers. Met de nieuwe energie onder de Beverwijkers in het algemeen, zullen er ongetwijfeld tóch mensen buiten de boot vallen. In dit scenario is daarom zeker aandacht nodig voor kwetsbare personen die niet kunnen meekomen met de ontwikkelingen.

70 Richting 3 Het woonparadijs

71 In 2040 is het overal in Beverwijk en Wijk aan Zee fantastisch wonen. De trend van schaalvergroting en globalisering zet door en gemeenten versmelten tot grote wijken in een brede metropoolregio. Net zoals Wijk aan Zee een onderdeel is van de kust nabij Amsterdam, is Beverwijk een onderdeel van de gemeente IJmond binnen de MRA. Beverwijk en Wijk aan Zee vormen daarbij een ideale woonomgeving, terwijl werkgelegenheid zich met name rond de kern van de MRA (Amsterdam) en het Noordzeekanaal bevindt. De metropoolregio krijgt het karakter van Londen of Parijs: veel forensen werken in de dienstverlenende en creatieve sector of het toerisme in de grote stad. Ze zoeken relatief betaalbare woningen, waar Beverwijk er genoeg van heeft. De gemeente trekt hiermee veel nieuwe inwoners, waaronder jongeren. In 2040 zijn er een uni ver sitaire en hbo-opleiding in de IJmond. Beverwijk is een plek voor meerdere broedmachines en sociale lab s en biedt daarmee ook andere woonvormen voor start-ups / grow-ups en studenten en mensen met beperkingen. Helaas raken er toch mensen in de verdrukking door de populariteit van de woningmarkt. Betaalbaarheid, maar ook segregatie kan een groot probleem worden. De bestaande binnenstedelijke vrije kavels zijn ontwikkeld met nieuwe inspirerende woonmilieus en bijbehorende voorzieningen of geïntegreerde werkvormen. Andere meer industriële gebieden, de parkeerplaats van de Bazaar en de haven hebben een verkleuring gekregen naar nieuwe gemengde woon/werkvormen. Al met al is er sprake van een nog grotere getalsmatige verdichting en stedelijkheid van de stad, maar de bestaande omringende groen randen met parken en groenrecreatieve - en sportvoor zieningen zijn gehandhaafd en nog interessanter gemaakt voor ontspanning en beleving. Groene en veilige verbindingen tussen de verdichte woon gebieden en deze groene randen garanderen een goede bereikbaarheid. 70

72 De verdichting neemt verder toe onder de toenemende druk van de metropool. Dat maakt het noodzakelijk om auto s zoveel mogelijk te weren. Dankzij de ontwikkelingen rond energieneutrale en zelfrijdende vervoersmiddelen (die zichzelf op ruimten buiten de wijk parkeren), ontstaat meer openbare vrije gebruiksruimte binnen de woonwijken; zelfs in de oudere sterk verdichte gebieden als het centrum. Die nieuwe binnenstedelijke ruimte wordt gebruikt voor persoonlijke interacties op straat: veilige brede stoepen om op te spelen, groenpleintjes als huiskamers voor de buurt en ruimte voor de fiets. Snelfietsroutes zijn een belangrijke rol gaan vervullen in de bereikbaarheid van de stad. De woonomgeving is niet alleen ideaal voor jongeren en jonge gezinnen die de grote stad (Amsterdam) mijden, maar ook voor senioren. Beverwijk is zelfs een van de meest seniorvriendelijke plekken van Nederland, mede omdat zorg en welzijnsvoorzieningen ruimschoots aanwezig zijn, wat zowel werkgelegenheid biedt als het woonplezier vergroot. Mensen wonen nu en straks toch vooral graag samen met mensen zoals zij zelf, met dezelfde leefstijl Hoe past dit bij actuele aandachtspunten? Ook bij deze toekomstrichting maken we de vertaalslag naar de aandachtspunten die we onder de Feiten en cijfers benoemden. Wat betekent het voor de bevolkingssamenstelling, de veiligheid, de gezondheid en de economie als dit scenario werkelijkheid wordt? In deze toekomstrichting is de bestaande woningvoorraad gemoderniseerd en verduurzaamd, maar niet echt getransformeerd door grootschalige sloop-nieuwbouw. De goedkope, oudere woningen zijn juist erg in trek en zijn dus grotendeels behouden. Dat is maar goed ook, want binnen de Metropoolregio staat wonen voor lager opgeleiden en minder kapitaalkrachtigen ernstig onder druk. Daarnaast zijn er wel nieuwe woonmilieus met andere typen woningen en buurten gekomen die ook het aanbod voor hoger opgeleiden en meer kapitaalkrachtigen of meer creatieven verruimen. Het gevolg is dat de bevolking van Beverwijk sterk groeit ten opzichte van de prognoses die anno 2017 gelden. Die groei bestaat uit mensen die in andere delen van de MRA met hun inkomen niet makkelijk kunnen kopen of huren of geen interessante plek meer kunnen vinden. Door de lagere binding die de nieuwere Beverwijkers met hun woonomgeving hebben, is de veiligheidssituatie er in deze toekomstrichting niet beter op geworden. Ook gezondheid staat binnen de hele metropoolregio onder druk: de forensenleefstijl werkt chronische ziekten en overgewicht in de hand. De economie van Beverwijk en Wijk aan Zee is afhankelijk van haar inwoners en dagbezoekers. De retail is lokaal en IJmondiaal georiënteerd. De Bazaar is hierop een uitzondering, met nog steeds landelijke en internationale allure. Andere gemeenten binnen de MRA hebben wel een prominenter toeristisch profiel gekregen en bieden meer en meer diverse werkgelegenheid.

73 Welke grote strategische keuzes dwingt dit scenario af? 72 Het innemen van een rol die min of meer wordt opgelegd vanuit de context van de MRA, vraagt toch om een heel bewuste keuze: willen we dit en kunnen we de voors en tegens allebei accepteren? Een woongemeente met excellente verbindingen vraagt volle inzet op nieuwbouw/herstructurering en op de infrastructuur van de IJmond. Doordat ook senioren de woonomgeving aantrekkelijk zullen vinden, zullen voorzieningen hiervoor op orde moeten zijn gebracht in samenwerking met alle betrokken organisaties. Het tegengaan van vereenzaming en het nog verder inzetten op verbindingen tussen verschillende bevolkingsgroepen en de veiligheid worden belangrijke speerpunten. We moeten meer aandacht hebben voor arbeidsmigranten, zoals die nu in Wijk aan Zee in pensions wonen

74 Richting 4 Bedrijvig Beverwijk

75 Beverwijk en Wijk aan Zee werken in 2040 op hoog niveau. De nieuwe economie kenmerkt zich door kleinschalige ondernemers die door goede samenwerken op lokaal niveau zichzelf ontwikkelen. Ze komen met innovatieve producten en weten zich zichtbaar te profileren tot ver buiten de MRA. Vanuit de MRA zijn vele grow-ups en enkele scale-ups zich gaan vestigen in Beverwijk. Zowel voor wonen als werken, biedt Beverwijk en wijk aan Zee voldoende ruimte dicht bij allerlei voorzieningen en dichtbij Amsterdam. Beverwijk biedt met zijn aanpakkersmentaliteit voldoende potentiële arbeidskrachten. Samen met al bestaande bedrijven, de nieuwelingen, de voorzieningen en de goede bereikbaarheid biedt Beverwijk het klimaat waarin de bedrijven van diverse aard elkaar ook echt vinden en samen nieuwe innovatieve ontwikkelingen en producten tot stand kunnen brengen. Ze hoeven geen grote dure opzichtige panden of massa s medewerkers te hebben, maar maken optimaal gebruik van allerlei digitale ontwikkelingen, nieuwe samenwerkingsvormen of netwerken, bestaande bebouwingen en hun creativiteit. Local love is een belangrijke maatschappelijke beweging: we vertrouwen in en houden weer van iets dat van dichtbij komt, in plaats van made in China. 74

76 Een nieuwe economische strategie kent hoofdingrediënten: vertrouwen, leiderschap, schaal en focus Duurzaamheid staat hoog in het vaandel van het nieuwe soort ondernemerschap dat zich ontwikkelt. De milieu-ambities worden zo breed gesteund dat eerdere voorbeelden als het GreenBiz platform eigenlijk business as usual zijn geworden. De bakens worden verzet naar sociale duurzaamheid en bedrijven werken veelvuldig met en voor kwetsbaren in de lokale samenleving. In de gemeente zijn veel stageplaatsen en opleidingskansen rondom de nieuwe economie en maatschappelijk ondernemerschap. Er ontstaat daardoor een aanzuigende werking op jongeren. Digitalisering zorgt voor nieuwe verbondenheid tussen de burgers, bedrijven en de gemeente en een echte e-society. Door de actieve en slimme inzet van digitale hulpmiddelen is er een grote betrokkenheid bij lokale thema s en altijd wel een club betrokken mensen die zich tijdelijk wil inzetten. Het bedrijvige karakter van de stad helpt de stad niet alleen in het kader van economie vooruit, maar ook andere aspecten als de zorg, de sport en het culturele leven van de stad worden met de samenwerkingen versterkt en verbeterd. Beverwijk en Wijk aan Zee laten de maakindustrie helemaal opbloeien door de nieuwe waardering voor authentieke en lokaal geproduceerde producten. Dat gebeurt veel breder en kleinschaliger dan vroeger, gaat ook uit van vernieuwende producten (kruisbestuivingen) en maakt van heel Beverwijk en Wijk aan Zee een broedplaats met veel pop-ups en growups. De bakermat van het uitruilen, de Bazaar, is als een baken in de samenleving geworden. Het is ook niet voor niets dat in Beverwijk het concept van een vernieuwende deeleconomie floreert en is groot gemaakt. Het gaat hierbij ook niet meer alleen om economisch gewin, maar om sociaal maatschappelijk gewin en rijkdom. Dit geeft nationaal en internationaal veel zichtbaarheid.

77 Eigendom is minder belangrijk dan verbinding en ruimte om nieuwe dingen te laten ontstaan. Je hoeft het niet te plannen, is de gedachte van pop-up cities Hoe past dit bij actuele aandachtspunten? Deze toekomstrichting vraagt een aanpassing van de woning voorraad als we weer de vergelijking maken met de feiten en cijfers anno Het gevolg is dat er naast getransformeerde industriegebouwen, kantoorgebouwen en jaren 60 woningen ook hele nieuwe woonconcepten zijn ontstaan, waarin verbondenheid en samen leven centraal staan. Het ruimtegebruik is afgenomen, omdat men minder vierkante meters nodig heeft om te wonen en te werken. Openbare voorzieningen worden op slimme manieren gedeeld. De economie draait op kleine ondernemingen en zelfstandigen, met een sterke lokale binding. Ten opzichte van 2017 is er in de bedrijvigheid dus een flinke opwaartse beweging gekomen. Meer mensen werken vanuit huis of in verzamelgebouwen die zich vanwege de goede bereikbaarheid en samenwerkingsmogelijkheden in en rondom Beverwijk hebben gevestigd. De binding met de stad wordt steeds sterker. Retail en horeca vermengen zich bijvoorbeeld steeds meer met onder andere het levendige kunst- en cultuuraanbod. Door het digitale netwerk worden veiligheidsrisico s snel gesignaleerd en aangepakt. Daardoor is de veiligheidssituatie voelbaar verbeterd. Welke grote strategische keuzes dwingt dit scenario af? Met een veranderende aard van bedrijvigheid en het toenemende belang van digitale netwerken kan een serieus andere benadering van de e-municipality niet achterblijven. Wat digitaal geregeld kan worden, moet zo makkelijk mogelijk kunnen. De samenwerking en het gezamenlijke belang kan ondersteund en gefaciliteerd worden door de overheid, zodat de neuzen dezelfde kant op blijven staan maar de verschillende participanten en bedrijven wel hun eigen ding kunnen blijven doen. Een soort digitale marktplaats kan hierbij helpen. De kwetsbaren worden in dit scenario opgevangen door veel saamhorigheid, maar het blijft nodig om mensen te helpen die tussen wal en schip vallen. De deel- of gig-economie maakt dat inwoners een onvoorspelbaar inkomen hebben. Dat vraagt betere monitoring van betalings- en gezins-problematieken. 76

78 De consequenties Welke richting uiteindelijk gekozen wordt, of welke richting meer gevolgd gaat worden, heeft uiteraard consequenties voor de vraag welke aandachtspunten (zie hoofdstuk Feiten en Cijfers) meer aandacht krijgen.

79 Elementen Vrijetijdsstad Energieke stad Woonparadijs Bedrijvig Bevolking Aantal jongeren % hoger opgeleiden In de volgende tabel is schematisch weergegeven of een bepaald scenario een overwegend positief effect heeft voor zo n aandachtspunt. De aandachtspunten die we weergeven in de volgende tabel illustreren wat we in het hoofdstuk Richtingen hebben verwoord, maar geven zeker geen compleet overzicht. Gezondheid Eenzaamheid Gezondheidstoestand Wonen Verouderde woningvoorraad Lage woningprijs Veiligheid Aantal inbraken Veiligsheidsgevoel 78 Economie Werkeloosheidspercentage Leegstand Duurzaamheid Duurzaamheidsscore Verplaatsingen per OV en fiets Sport en vrije tijd Gemiddelde verblijfsduur hotel Aantal toeristen in Beverwijk

80 Koers Helpt u de koers bepalen? Wat is voor u een droom- en wat een doemscenario? Dat is misschien al lastig om te kiezen. Scenario s kun je eigenlijk ook niet kiezen, ze ontvouwen zich. Je kunt alleen kiezen hoe je erop in gaat spelen. Op welke stroom laten we ons graag meevoeren en waar zouden we ons als gemeente en gemeenschap juist tegen af moeten zetten? Dat is de vraag die de komende jaren beantwoord moet worden en waarover we graag verder in discussie gaan. Daarbij dienen de vier genoemde scenario s vooral als hulpmiddel. Ze leggen elk voor zich nadruk op een aantal verschillende aandachtspunten. In de praktijk zal het niet mogelijk zijn om te kiezen voor één richting; we zullen elementen nodig hebben uit alle richtingen. Maar de richtingen die we in dit document uitwerken, geven focus en accenten aan voor investering en prioritering in tijd, aandacht en geld. Naarmate de tijd vordert, moeten we ze weer tegen het licht houden van nieuwe ontwikkelingen en voortschrijdend inzicht. De vier richtingen of scenario s zijn net als de vier richtingen op een kompas. Wat wij als ons noorden zien, is ons referentiepunt om een koers en beleid op te bepalen, dat bepalen we samen.