Programma KRW Flevoland

Transcriptie

1 Programma KRW Flevoland Implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water in Flevoland

2 Inhoudsopgave programma KRW Flevoland Samenvatting Inleiding Korte toelichting op de Europese Kaderrichtlijn Water Tijdstraject Bestuurlijke implicaties Landelijke organisatie KRW De implementatie van de KRW in Flevoland Fasering Acties en producten Taken en verantwoordelijkheden Organisatie Besluitvorming Communicatie Tijd en kosten Risico s bijlage 1: Organisatievoorstel KRW Rijn Midden Bijlage 2: Personele invulling van de organisatie Bijlage 3: Uitvoering en planning

3 Samenvatting De Europese Kaderrichtlijn Water In december 2000 heeft het Europese Parlement de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) vastgesteld. De KRW heeft als doel het water in de EU te beschermen en te verbeteren. Het gaat hierbij om: het bereiken van een goede (chemische en ecologische) kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater; het duurzaam gebruik van water (zuinig omgaan met watervoorraden); het bijdragen aan de afzwakking van de gevolgen van overstromingen en perioden van droogte. De KRW zal, in combinatie met het programma ruimte voor water (WB21), de komende jaren de bestuurlijke wateragenda bepalen. De gedachte hierbij is dat het gedachtegoed en de stroomgebiedvisies van WB21 onderdeel uit gaan maken van de stroomgebiedbeheersplannen die voor de KRW opgesteld gaan worden. Hoewel het gedachtegoed van de KRW in grote lijnen aansluit bij het huidige Nederlandse waterbeleid, zijn er verscheidene nieuwe aspecten uit de kaderrichtlijn voor Nederland te benoemen: Een grensoverschrijdende en stroomgebiedsgerichte aanpak Dit bevordert een meer integrale aanpak van het waterbeheer in Flevoland en in Nederland, waarbij meer efficiëntie en (kosten)effectiviteit van het waterbeheer bereikt wordt. Deze meer integrale aanpak ondersteunt zowel de doelstellingen van de KRW alsook die van WB21. De rapportages en plannen in het kader van de KRW zullen ook onderdeel gaan uitmaken van de Landelijke Nota Waterhuishouding, het Omgevingsplan Flevoland en het Waterbeheersplan. Verdieping van ecologische doelstellingen (meer gekwantificeerd en toetsbaar) Een economische analyse van het watergebruik Professionalisering van het waterkwaliteitsbeleid en beheer De kaderrichtlijn bevat duidelijke mijlpalen voor het vaststellen van reële, meetbare doelstellingen die binnen een bepaalde periode gehaald moeten worden, met kaders voor de uitvoering van maatregelen. Er worden duidelijke deadlines gesteld aan het uitwerken en uitvoeren van het - voor een groot deel bestaande - nationale en regionale beleid. Met name dit laatste punt zal de manier waarop er met beleidsdoelstellingen in het waterbeheer wordt omgegaan veranderen. De meer professionele werkwijze, die de KRW verlangt, maakt het uitvoeren van het waterbeheer minder vrijblijvend. Voor bestuurders ligt hierbij de uitdaging om te komen tot realiseerbare waterkwaliteitsdoelstellingen, waarbij er een gezonde balans is tussen ambitie en realiseerbaarheid, en waarbij een brede maatschappelijke afweging heeft plaatsgevonden. Vervolgens is het zaak deze waterkwaliteitsdoelstellingen ook te halen; Brussel zal afrekenen op resultaten en zal boetes opleggen als afspraken niet nagekomen worden. Organisatie landelijk Flevoland ligt in het stroomgebied van de Rijn. Voor een effectieve implementatie van de KRW is het stroomgebied van de Rijn in Nederland verdeeld in vier werkeenheden: Rijn Noord, Rijn Oost, Rijn Midden en Rijn West (zie figuur 1.3). Binnen elk deelgebied wordt een organisatie opgezet die verantwoordelijk is voor de afstemming met andere deelgebieden en het opleveren van de producten uit de regio. Flevoland ligt in de deelregio Rijn Midden. Binnen de regio Rijn Midden zijn vertegenwoordigd: de provincies Flevoland, Gelderland en Utrecht, Rijkswaterstaat Directie IJsselmeer gebied en de waterschappen Veluwe, Zuiderzeeland en Vallei en Eem. Elke deelregio heeft een Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO) en een Regionaal Ambtelijke Overleg (RAO). De gedeputeerde Water van de provincie Flevoland is voorzitter van het RBO Rijn Midden. De dijkgraaf van het waterschap Zuiderzeeland is ook in het RBO vertegenwoordigd.(zie verder hoofdstuk 2.3). Voordat de producten door het Regionaal Bestuurlijk Overleg Rijn Midden worden vastgesteld, zullen deze in de dagelijkse besturen van provincie en waterschap worden behandeld. Organisatie Flevoland Voor de implementatie van de KRW in Flevoland is dit programma opgesteld. Het programma maakt inzichtelijk wanneer welke producten opgeleverd moeten zijn, hoe dit gaat gebeuren, wie hiervoor verantwoordelijk is en hoeveel menskracht en geld hiervoor nodig is (zie onderstaande tabel). Het programma zal ter goedkeuring voorgelegd worden aan Gedeputeerde Staten van Flevoland en Dijkgraaf en Heemraden van het waterschap Zuiderzeeland. Deze fungeren daarmee als opdrachtgever voor de KRW activiteiten binnen de regio Flevoland. Het programma wordt jaarlijks geactualiseerd. 3

4 Voor de uitvoering van het programma is een projectorganisatie ingericht die aansluit bij de organisatie in Rijn Midden en bij de projectorganisatie van WB21. Deze projectorganisatie en de wijze waarop de producten in de dagelijkse besturen van provincie en waterschap worden gebracht blijkt uit het onderstaande organogram. Een nadere toelichting van de werkstructuur staat in paragraaf 3.3. Werkstructuur KRW regio Flevoland Legenda: Productie en besluitvorming KRW Input, advies Afstemming Ambtelijk overleg WB21+ KRW Besluit (en advies): GS en/of DenH informeren: POW, BO WB21, POCF Water platform Flevoland Projectgroep KRW Projectgroep WB21 Projectgroep Flevolandse waterkwal. doelstellingen Werkgroep Communicatie WB21 en KRW Werkgroep 1 karakteriseren en doelstellingen Werkgroep 2 menselijke activiteiten Werkgroep 3 monitoring oppervlaktewater Werkgroep 4 grondwater Werkgroep 5 economische analyse Werkgroep 6 beschermde gebieden Figuur 1: organogram KRW Flevoland Onderstaande bestuurlijke tijdsbalk maakt inzichtelijk op welke momenten bestuurlijke besluitvorming zal plaatsvinden. In Rijn Midden zullen producten vastgesteld worden door het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO) Rijn Midden, in Flevoland door het college van Gedeputeerde Staten en/of door het college van Dijkgraaf en Heemraden. Paragraaf 3.2 en 3.4 geven een nadere specificatie van taken en bevoegdheden en de besluitvorming. Rijn Midden Regio Flevoland vaststellen pva RM en bestuurlijke agendakrw Voortgang leveren producten en toetsen (tussen)resultaten: - gezamenlijke ambitie regio - analyse menselijke belasting - vaststellen gezamenlijke ambitie regio - goedkeuren producten: a: karakterisering stroomgebied b: analyse menselijke belasting - kennisnemen voorstel aanpassing monitoringnetwerk - kennisnemen voorstel pva fase 2 Vaststellen (integrale) regiorapportage Vaststellen voorstel aanpassen monitoringnetwerk Vaststellen pva fase Mrt Mrt Apr./mei 2006 Okt. Nov mei juni 2012 Sep/okt 2015 Nov vaststellen pva Regio Flevoland besluiten pva Rijn Midden en instemmen pva Coördinatiebureau Rijn & Maas Voorbereidende besluitvorming op RBO van november 2003, inzake Flevolandse deelproducten Voorbereidende besluitvorming op RBO van juni 2004, inzake Flevolandse deelproducten Voorbereidende besluitvorming op RBO van november 2004, inzake Flevolandse deelproducten Figuur 2: bestuurlijke tijdsbalk KRW Flevoland en Rijn Midden 4

5 Tijd en kosten Aan de hand de plannen van aanpak die in de werkgroepen opgesteld zijn is een tijd- en kostenraming gemaakt voor de komende twee jaar. Elk jaar zal deze planning geactualiseerd worden. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de inschatting van de totale tijdsbesteding en kosten die de implementatie van de KRW voor de provincie Flevoland en het waterschap Zuiderzeeland met zich mee zullen brengen in 2003 en tijd (uur) geld ( ) tijd geld ( ) Excl. BTW incl. BTW (uur) excl. BTW incl. BTW Provincie Flevoland waterschap Zuiderzeeland 1765 (*1) *1: Dit aantal is inclusief de benodigde uren voor de beleidsvoorbereidende projecten doelstellingen (200 uur) die al zijn opgenomen in de planning van het waterbeheersplan 5

6 1 Inleiding In het voorliggende programma beschrijven de provincie Flevoland en het waterschap Zuiderzeeland de projectorganisatie en de acties die ondernomen zullen worden om de Europese Kaderrichtlijn (KRW) te implementeren in Flevoland. Door een duidelijke taakverdeling, afstemming en samenwerking worden dubbelingen in werkzaamheden voorkomen en kunnen het waterschap en de provincie zo effectief en efficiënt mogelijk te werk te gaan bij de implementatie van de KRW in Flevoland. Het programma KRW Flevoland richt zich voornamelijk op de eerste fase van de implementatie, die loopt tot 2006, en geeft een doorkijk naar 2009 en In dit programma is aangegeven wanneer welke producten opgeleverd moeten zijn, hoe dit gaat gebeuren, wie hiervoor verantwoordelijk is en hoeveel menskracht en geld hiervoor nodig is. Het programma is te beschouwen als een koepelprogramma ; het is gebaseerd op de plannen van aanpak van vier Flevolandse KRWwerkgroepen waar vakspecialisten van het waterschap Zuiderzeeland en de provincie Flevoland in vertegenwoordigd zijn. In hoofdstuk 3 en bijlage XX van het programma worden deze werkgroepen en de werkzaamheden van deze werkgroepen nader toegelicht. Het programma wordt ter goedkeuring voorgelegd worden aan Gedeputeerde Staten van Flevoland en Dijkgraaf en Heemraden van het waterschap Zuiderzeeland. Het programma wordt jaarlijks geactualiseerd. Dit programma is van toepassing op de oppervlaktewateren binnen de dijken, die in beheer zijn van het waterschap Zuiderzeeland en waaraan de provincie Flevoland volgens de Wet op de Waterhuishouding waterfuncties toekent. Voor grondwater wordt gekeken naar het gehele beheersgebied van de grondwaterbeheerder, de provincie Flevoland. Dit programma is tot stand gekomen in overleg met Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied, de verantwoordelijke Rijkswaterbeheerder voor de toepassing van de KRW in de oppervlaktewateren buiten de dijken in Flevoland. Leeswijzer: Hoofdstuk 2 van het programma licht de Europese Kaderrichtlijn Water en de landelijke organisatie kort toe. Hoofdstuk 3 vormt de kern van dit programma. Dit hoofdstuk beschrijft op hoofdlijnen de relevante aspecten van de implementatie van de KRW in de regio Flevoland. De bijlagen (met name bijlage 3: Uitvoering en planning) voorzien u van gedetailleerde achtergrondinformatie. 2 Korte toelichting op de Europese Kaderrichtlijn Water In december 2000 heeft het Europese Parlement de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) vastgesteld. De KRW heeft als doel het water in de EU te beschermen en te verbeteren. Het gaat hierbij om: het bereiken van een goede (chemische en ecologische) kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater het duurzaam gebruik van water (zuinig omgaan met watervoorraden) het bijdragen aan de afzwakking van de gevolgen van overstromingen en perioden van droogte 2.1 Tijdstraject De lidstaten van de Europese Unie hebben de wettelijke plicht om de KRW vast te leggen in hun wetgeving en deze door te laten werken in hun plannen. De KRW is bindend wat betreft de te 6

7 bereiken resultaten. Deze resultaten moeten in december 2015 bereikt zijn. Deze datum kan, mits voldoende onderbouwd, worden verlengd met twee periodes van 6 jaar. De uiteindelijke deadline is Belangrijkste mijlpalen KRW 2003: start uitvoering Mijlpalen KRW beschrijving stroomgebieddistrict 2006 uitvoering monitoringprogramma 2009: 1e SGBP 2008 ontwerp-sgbp / start inspraak invoering nieuwe tarieven voor water 2012 maatregelen programma operationeel 2015: bereiken doelen / 2e SGBP 2021: 3e SGBP 2027: deadline doelen / 4 e SGBP eventuele herziening KRW Figuur 2.1 De mijlpalen van de KRW Voor het bereiken van de doelstellingen van de KRW is een tijdstraject uitgezet. Na 3 jaar, in 2003, moet de nationale wetgeving van de lidstaten aangepast zijn aan de KRW. In Nederland zijn de wetsvoorstellen voor wijzigingen van onderdelen van de Wet op de waterhuishouding en de Wet milieubeheer inmiddels behandeld door de Ministerraad. Na 4 jaar, in 2004, moet de eerste inhoudelijke slag zijn gemaakt met een beschrijving van de kenmerken van de stroomgebieden. Over onderstaande onderwerpen moet dan aan Brussel gerapporteerd worden: - beschrijving stroomgebieddistrict - inzicht in effecten menselijke activiteiten; - economische analyse watergebruik; - register beschermde gebieden (gebieden die door de Europese wetgeving beschermd zijn zoals vogelrichtlijngebieden, grondwaterbeschermingsgebieden, zwemwatergebieden). Na 9 jaar, in 2009, moeten de te bereiken resultaten vastgelegd zijn in zogenaamde Stroomgebiedbeheersplannen voor internationale stroomgebieden. Nederland maakt deel uit van vier van deze internationale stroomgebieden (Eems, Rijn, Maas en Schelde). Flevoland ligt geheel in het Rijnstroomgebied. In het stroomgebiedbeheersplan zal verwezen worden naar onderliggende planfiguren, zoals het provinciale Omgevingsplan en het Waterbeheersplan van het waterschap. In 2012 moet vervolgens een maatregelenprogramma opgesteld zijn en uitgevoerd worden. De kosteneffectiviteit van maatregelen moet hierbij meegewogen zijn. In 2015 moeten de doelen, zoals verwoord in het stroomgebiedbeheersplan, zijn gehaald. Mits voldoende onderbouwd, kan een verlenging van maximaal twee periodes van zes jaar worden toegekend. De uiteindelijke deadline voor het bereiken van de doelen is

8 Figuur 2.2 De 4 stroomgebieden waar Nederland deel van uitmaakt De KRW is meer dan een richtlijn zoals bijvoorbeeld de vogelrichtlijn. De kaderrichtlijn brengt samenhang tussen verschillende reeds bestaande richtlijnen (zwemwater, viswater, drinkwater, etc.) en geeft daarnaast nieuwe kaders aan waarbinnen gekomen moet worden tot een goede (chemische en ecologische) toestand van het water. Binnen deze kaders kunnen en moeten de lidstaten een aantal keuzes maken bij de implementatie van de KRW. Dit in tegenstelling tot Europese richtlijnen als de vogelrichtlijn, habitatrichtlijn en nitraatrichtlijn, die nauwelijks ruimte geven om keuzes te maken over de wijze van toepassing. 2.2 Bestuurlijke implicaties De KRW zal, in combinatie met het programma ruimte voor water (WB21), de komende jaren de bestuurlijke wateragenda bepalen. De gedachte hierbij is dat het gedachtegoed en de stroomgebiedvisies van WB21 onderdeel uit gaan maken van de stroomgebiedbeheersplannen die voor de KRW opgesteld gaan worden. Alhoewel het gedachtegoed van de KRW in grote lijnen aansluit bij het huidige Nederlandse waterbeleid, zijn er verscheidene nieuwe aspecten uit de kaderrichtlijn voor Nederland te benoemen: Grensoverschrijdende en stroomgebiedsgerichte aanpak Dit bevordert een meer integrale aanpak van het waterbeheer in Flevoland en in Nederland, waarbij meer efficiëntie en (kosten)effectiviteit van het waterbeheer bereikt wordt. Deze meer integrale aanpak ondersteunt zowel de doelstellingen van de KRW alsook die van WB21. De rapportages en plannen in het kader van de KRW zullen ook onderdeel gaan uitmaken van de Landelijke Nota Waterhuishouding, het Omgevingsplan Flevoland en het Waterbeheersplan. Verdieping van ecologische doelstellingen (meer gekwantificeerd en toetsbaar) Economische analyse van het watergebruik Professionalisering van het waterkwaliteitsbeleid en beheer De kaderrichtlijn bevat duidelijke mijlpalen voor het vaststellen van reële, meetbare doelstellingen die binnen een bepaalde periode gehaald moeten worden, met kaders voor de uitvoering van maatregelen. Er worden duidelijke deadlines gesteld aan het uitwerken en uitvoeren van het - voor een groot deel bestaande - nationale en regionale beleid. Met name dit laatste punt zal de manier waarop er met beleidsdoelstellingen in het waterbeheer wordt omgegaan veranderen. De meer professionele werkwijze, die de KRW verlangt, maakt het uitvoeren van het waterbeheer minder vrijblijvend. Voor bestuurders ligt hierbij de uitdaging om te komen tot realiseerbare waterkwaliteitsdoelstellingen, waarbij er een gezonde balans is tussen ambitie en realiseerbaarheid, en waarbij een brede maatschappelijke afweging heeft plaatsgevonden. Vervolgens is het zaak deze waterkwaliteitsdoelstellingen ook te halen; Brussel zal afrekenen op resultaten en zal boetes opleggen als afspraken niet nagekomen worden. 2.3 Landelijke organisatie KRW Het maken van een stroomgebiedbeheersplan is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de waterbeheerders (Rijkswaterstaat, provincies, waterschappen en gemeenten), waarbij het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DG Water) coördinerend optreedt. Hiertoe heeft de Staatssecretaris van Verkeer & Waterstaat een stroomgebiedcoördinator aangesteld. Het stroomgebied van de Rijn in Nederland is verdeeld in vier deelgebieden: Rijn Noord, Rijn Oost, Rijn Midden en Rijn West. Binnen elk deelgebied wordt een organisatie opgezet die verantwoordelijk is voor de afstemming met andere deelgebieden en het opleveren van de producten uit de regio. Flevoland ligt in de deelregio Rijn Midden. Binnen de regio Rijn Midden zijn vertegenwoordigd: de provincies Flevoland, Gelderland en Utrecht, Rijkswaterstaat Directie IJsselmeer gebied en de waterschappen Veluwe, Zuiderzeeland en Vallei en Eem. 8

9 PT1a: kenmerken oppervlaktewater PT 1b: kenmekren grondwater PT2: menselijk handelen PT3: economische analyse PT4: monitoring PT5: cartografie PT6: communicatie / participatie Figuur 2.3: de vier regio s waaruit het Nederlandse Rijnstroomgebied is opgebouwd Regionaal Bestuurlijk Overleg Regionaal Ambtelijk Overleg Figuur 2.4: vereenvoudigd organisatievoorstel Rijn Midden In het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO) Rijn Midden vindt besluitvorming plaats. Het RBO richt zich met name op het goedkeuren van het plan van aanpak Rijn Midden, de gezamenlijke ambitiestelling, (goedkeuring van) producten en rapportages. De provincie Flevoland is de voorzitter van het RBO. Het Regionaal Ambtelijk Overleg (RAO) beoordeelt de eindproducten van de Productteams en zorgt voor interne (Rijn Midden) en externe (Rijn West, Rijn Noord en Rijn Oost) consistentie, onder andere via afstemming via de zogenaamde blauwe knooppunten tussen de regio s. Tevens bewaakt het RAO verbanden met beleidsprocessen en plannen (o.a. WB21 en Reconstructie Zandgronden). De besluiten voor het RBO worden voorbereid in het RAO. 9

10 De productteams (PT s) coördineren het uitvoerende werk, sturen aan, maken keuzes over de inhoud, bereiden opdrachten voor aan de uitvoeringsorganisaties of aan adviesbureaus en operationaliseren taken/opdrachten van de KRW. Het uitvoerende werk wordt in principe uitgevoerd door de waterbeheerders zelf, tenzij op basis van efficiëntie besloten wordt het uitvoerende werk op onderdelen integraal uit te besteden (dit zal aan de orde zijn bij de producten op gebied van grondwater). Het uitgebreide organisatievoorstel voor Rijn Midden vindt u in bijlage 1. 3 De implementatie van de KRW in Flevoland 3.1 Fasering De uitvoering van de Kaderrichtlijn Water kan gezien worden als een project dat bestaat uit twee fasen: Fase 1: analysefase a. Het beschrijven van de kenmerken van het stroomgebied, af te ronden voor 22 december 2004 b. Het opzetten van het monitoringprogramma, dat uiterlijk 22 december 2006 operationeel moet zijn. c. Het uitvoeren van twee beleidsvoorbereidende projecten t.b.v. het bepalen van de waterkwaleitsdoelstellingen in fase 2 Fase 2: planfase De tweede fase van het project is de planfase, die in 2009 uitmondt in het stroomgebiedbeheersplan voor het Rijndeltagebied. In 2008 moet dit plan inhoudelijk afgerond zijn, waarna een inspraakprocedure van een jaar voorzien is. Het opstellen van Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen vormt een belangrijk onderdeel van deze fase. In 2012 moet het maatregelenprogramma afgerond zijn. Het project bevat een doorkijk naar 2015, het jaar waarin de doelen, zoals verwoord in het stroomgebiedbeheersplan, moeten zijn gehaald. Zoals eerder aangegeven kan, mits voldoende onderbouwd, een verlenging van maximaal twee periodes van zes jaar worden toegekend. De uiteindelijke deadline is Acties en producten Dit programma richt zich voornamelijk op de eerste fase van de toepassing van de KRW, die loopt tot De kern van dit programma vormt het huiswerk dat eind 2004 aan Brussel aangeleverd moet worden via het ministerie van Verkeer en waterstaat door het waterschap Zuiderzeeland en de provincie Flevoland voor regionale wateren (binnen de dijken) en voor het grondwater. Overzichtstabel 3.1 geeft een overzicht van de activiteiten die uitgevoerd moeten worden, de deadlines die aan deze activiteiten verbonden zijn en de bestuurlijke betrokkenheid bij deze activiteiten Taken en verantwoordelijkheden Taakveld provincie Flevoland en waterschap Zuiderzeeland De provincie Flevoland en het waterschap Zuiderzeeland zijn de hoofdverantwoordelijken voor de implementatie KRW in de regionale wateren van Flevoland. Voor de toepassing van de KRW werken de provincie Flevoland en het waterschap Zuiderzeeland samen, met inachtneming van ieder zijn verantwoordelijkheden op de afzonderlijke taakvelden. Hierbij heeft de provincie Flevoland een taak als grondwaterbeheerder. Daarnaast bepaalt zij de beleidskaders voor de regionale wateren, waarbij zij de bevoegdheid heeft functies aan de wateren toe te kennen. Daarnaast draagt de provincie zorg voor de relaties met andere beleidsterreinen op het gebied van de fysieke leefomgeving en heeft zij van daaruit een algemene regierol. Het waterschap Zuiderzeeland is verantwoordelijk voor het operationele oppervlaktewaterbeheer binnen het beheersgebied. Naast de uitvoerende rol als waterbeheerder geeft zij in het waterbeheersplan een verdere uitwerking en detaillering van op hoofdlijnen vastgestelde kaders. Met opmaak: opsommingstekens en nummering 10

11 11

12 Relatie met de Rijkswateren in Flevoland Voor de toepassing van de KRW in de Rijkswateren in het IJsselmeergebied is de Directie IJsselmeergebied van Rijkswaterstaat (RDIJ) verantwoordelijk; in dit programma wordt hierop verder niet ingegaan. Wel is een goede afstemming met RDIJ over doelstellingen en werkwijze van belang. In principe vindt deze plaats binnen de overlegstructuur van Rijn Midden. Indien nodig wordt ad hoc een trilateraal overleg gevoerd. RDIJ is een directe gesprekspartner bij de afwentelingonderhandelingen over de kwaliteit van het ingelaten en uitgeslagen water. Voor provincie Flevoland is een goede afstemming met RDIJ over de invulling KRW in de rijkswateren binnen de provinciegrenzen tevens van belang in verband met beleid op het gebied van ruimtelijke ordening, economie en natuur, waarvoor de provincie Flevoland bevoegd gezag is. Overige betrokken organisaties Afhankelijk van het onderwerp worden provinciale beleidsmedewerkers van aanverwante beleidsvelden zoals de ruimtelijke ordening, economische zaken en milieubeleid uitgenodigd te participeren in het project. Ook organisaties zoals gemeenten, regionale directies van LNV en VROM, Hydron en terreinbeherende organisaties zullen betrokken worden bij de implementatie van de KRW. Dit in het bijzonder ten behoeve van de maatschappelijke afweging die nodig is voor het bepalen van de Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen en voor de uitvoering van toekomstige maatregelen. Ook belangenorganisaties als de NLTO en de MFF zullen bij het bepalen van de Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen betrokken worden Organisatie Werkstructuur regio Flevoland De werkstructuur voor het toepassen van de KRW is gemaakt aan de hand van de verschillende acties die de KRW vereist. Deze acties zijn beschreven in overzichtstabel 3.1. Er wordt gewerkt met verschillende werkgroepen, die de verantwoording hebben voor de uitvoering van een deel van de KRW-taken. De Flevolandse werkstructuur sluit aan bij de werkstructuur van de regio Rijn Mdiden, en is vergelijkbaar met de werkstructuur van WB21. Onderstaand organogram geeft de werkstructuur weer. Met opmaak: opsommingstekens en nummering Werkstructuur KRW regio Flevoland Legenda: Productie en besluitvorming KRW Input, advies Afstemming Ambtelijk overleg WB21+ KRW Besluit (en advies): GS en/of DenH informeren: POW, BO WB21, POCF Water platform Flevoland Projectgroep KRW Projectgroep WB21 Projectgroep Flevolandse waterkwal. doelstellingen Werkgroep Communicatie WB21 en KRW Werkgroep 1 karakteriseren en doelstellingen Werkgroep 2 menselijke activiteiten Werkgroep 3 monitoring oppervlaktewater Werkgroep 4 grondwater Werkgroep 5 economische analyse Werkgroep 6 beschermde gebieden De werkgroepen economische analyse en register beschermde gebieden zijn met een doorbroken lijn omlijnd omdat het hier taken betreft die met name nationaal opgepakt zullen worden. Voor de overige vier werkgroepen is een werkgroepvoorzitter aangewezen die de verantwoording heeft over de tijdige uitvoering van de activiteiten. Afhankelijk van taken en bevoegdheden is het voorzitterschap toegekend aan de provincie Flevoland of aan het waterschap Zuiderzeeland. Werkgroep 1 (karakteriseren en doelstellingen) en werkgroep 4 (grondwater) worden voorgezeten door de provincie Flevoland. Werkgroep 2 (menselijke activiteiten) en werkgroep 3 (monitoring oppervlaktewater) worden voorgezeten door het waterschap Zuiderzeeland. 12

13 De projectgroep Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen is verantwoordelijk voor het proces om te komen tot bestuurlijk vastgestelde Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen. Binnen de grenzen die de KRW stelt, vormt een maatschappelijke belangenafweging een onderdeel hiervan. De provincie Flevoland is verantwoordelijk voor dit proces en zit deze projectgroep voor. De werkgroepvoorzitters vertegenwoordigen de werkgroepen in de projectgroep KRW. De projectgroep KRW wordt gezamenlijk voorbereid door de coördinatoren KRW van provincie en waterschap, voorgezeten door de coördinator KRW van de provincie en genotuleerd door de coördinator KRW van het waterschap. Het aanbieden van stukken aan het bestuur gaat altijd via de coördinatoren KRW. De voorbereiding van bestuurlijke stukken kan wel door anderen (bijvoorbeeld de werkgroepvoorzitters) verricht worden. Aandachtspunten binnen de projectgroep KRW zijn: inhoudelijke afstemming tussen de werkzaamheden van de verschillende werkgroepen afstemming waar nodig in werkwijze en proces van de werkgroepen afstemming over activiteiten in Rijn Midden verband oplossen van eventuele knelpunten en problemen bespreken van de bestuurlijke KRW-stukken (omwille van de voortgang hoeven de bestuurlijke stukken niet door de projectgroep goedgekeurd te worden voordat ze aan het bestuur voorgelegd worden, maar de projectgroep moet wel van alle bestuurlijke stukken op de hoogte zijn) Bijlage 2 beschrijft de personele invulling van de projectgroep en de werkgroepen. Ambtelijk Overleg (AO) WB21 + KRW In het Ambtelijk Overleg WB21 + KRW worden de ontwikkelingen op het gebied van de KRW op afdelingshoofdenniveau besproken. De coördinatoren KRW bereiden de stukken voor het AO WB21 + KRW voor. Het is niet zo dat stukken eerst besproken moeten zijn in het AO WB21 + KRW voordat ze ter besluitvorming, advies of informatie aan bestuur en bestuurlijke overleggen aangeboden kunnen worden. Dit zou te veel vertraging met zich meebrengen. De coördinatoren KRW zorgen ervoor dat de bestuurlijke stukken binnen de organisatie afgestemd zijn voordat ze naar het bestuur gaan. De afdelingshoofden van de afdeling Milieu Planvorming van de provincie en van de afdeling Waterbeleid van het waterschap zijn hierbij verantwoordelijk voor de kwaliteitsborging. Werkgroep Communicatie WB21 + KRW In de werkgroep communicatie zijn communicatiedeskundigen van de provincie Flevoland, het waterschap Zuiderzeeland, Rijkswaterstaat Directie Ijsselmeergebied en Hydron vertegenwoordigd. De werkgroep communicatie WB21 + KRW adviseert over de communicatie rond dit programma. Ook voert zij de redactie over de nieuwsbrief WB21 + KRW. Waterplatform Flevoland Het Waterplatform is een platform voor de inwoners van Flevoland. Het Waterplatform genereert ideeën, dient als klankbord en levert zowel gevraagde als ongevraagde adviezen. In het Waterplatform hebben zitting bestuurders, maatschappelijke organisaties en burgers. Eerstverantwoordelijke voor het Waterplatform is het waterschap. Projectgroep Flevolandse Waterkwaliteitsdoelstellingen De projectgroep Flevolandse Waterkwaliteitsdoelstellingen bereidt de vaststelling van de gebiedsgerichte, regionale waterkwaliteitsdoelstellingen voor. Dit gebeurt op integrale wijze; men betrekt daarbij natuurlijke achtergrondgehalten, ecologische doelstellingen en ook maatschappelijke, ruimtelijke en economische aspecten. De provincie Flevoland is verantwoordelijk voor dit proces en zit deze projectgroep voor. Een plan van aanpak voor deze werkzaamheden wordt in 2003 uitgewerkt, waarbij personele invulling en de nadere specificatie van de projectgroep binnen de werkstructuur/organogram aan bod komen. 13

14 De relatie met de organisatie van Rijn Midden De portefeuillehouder water van de provincie Flevoland is voorzitter van het Regionaal Bestuurlijk Overleg (RBO), waarvan de dijkgraaf van het waterschap Zuiderzeeland ook lid is. De wethouder water van de gemeente Dronten vertegenwoordigt de Flevolandse gemeenten in het RBO. De coördinatoren KRW van de provincie en het waterschap vertegenwoordigen hun organisatie in het Regionaal Ambtelijk Overleg (RAO). De indeling van de zogenoemde productteams van Rijn Midden sluit aan op de werkgroepindeling in Flevoland (zie ook hoofdstuk 3). De werkgroepvoorzitters vertegenwoordigen de regio in deze productteams. De relatie met de organisatie van het programma WB21 De uitvoering van de Kaderrichtlijn Water kan niet los worden gezien van reeds lopende activiteiten onder regie van de provincies die gerelateerd zijn aan de uitvoering van bijvoorbeeld WB21. Veel van de maatregelen om het watersysteem op orde te brengen met het oog op wateroverlast en droogte worden in dat verband al voorbereid en uitgevoerd. Bij de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water dient aandacht geschonken te worden aan bestaande werkafspraken van WB21. Afstemming is tevens nodig óver de grenzen van de WB21-deelstroomgebieden heen, binnen het stroomgebied Rijn. Met name de relatie bovenstrooms-benedenstrooms en de relatie hoofdwatersysteem regionaal watersysteem verdient hierbij de aandacht Besluitvorming De Staatssecretaris van V&W (met als gedelegeerde opdrachtgever DGW / stroomgebiedcoördinator Rijn en Maas) is de formele opdrachtgever voor de implementatie van de KRW binnen Nederland. Het programma KRW Flevoland wordt vastgesteld door het college van Gedeputeerde Staten en door het college van Dijkgraaf en Heemraden. Daarmee fungeren zij als directe opdrachtgever voor de ambtelijke projectorganisatie KRW Flevoland. Met opmaak: opsommingstekens en nummering De coördinatoren KRW zijn verantwoordelijk voor de inbreng t.a.v. de bestuurlijke besluitvorming. Het zal hierbij met name gaan om: rapporteren over de stand van zaken en ontwikkelingen strategische beleidskeuzes n.a.v. (inter)nationale ontwikkelingen de goedkeuring van de producten van de werkgroepen die aan Rijn Midden worden opgeleverd voorbereiding standpuntinname RBO Rijn Midden Figuur 3.1. geeft de bestuurlijke besluitvormingsmomenten in de tijd weer. Afhankelijk van het onderwerp wordt het besluit voorgelegd aan Gedeputeerde Staten en/of Dijkgraaf of Heemraden. Het Portefeuille Overleg Water zal over de voortgang van de uitvoering van het programma geïnformeerd worden. Indien ook ruimtelijke kwesties spelen, zal het Bestuurlijk Overleg WB21 geraadpleegd worden. Overzichtstabel 4.1. geeft per product aan op welke wijze de bestuurlijke besluitvorming zal plaatsvinden, en welke bestuurlijke gremia benaderd worden voor advies of geïnformeerd worden. 14

15 Rijn Midden Regio Flevoland vaststellen pva RM en bestuurlijke agendakrw Voortgang leveren producten en toetsen (tussen)resultaten: - gezamenlijke ambitie regio - analyse menselijke belasting - vaststellen gezamenlijke ambitie regio - goedkeuren producten: a: karakterisering stroomgebied b: analyse menselijke belasting - kennisnemen voorstel aanpassing monitoringnetwerk - kennisnemen voorstel pva fase 2 Vaststellen (integrale) regiorapportage Vaststellen voorstel aanpassen monitoringnetwerk Vaststellen pva fase Mrt Mrt Apr./mei 2006 Okt. Nov mei juni 2012 Sep/okt 2015 Nov vaststellen pva Regio Flevoland besluiten pva Rijn Midden en instemmen pva Coördinatiebureau Rijn & Maas Voorbereidende besluitvorming op RBO van november 2003, inzake Flevolandse deelproducten Voorbereidende besluitvorming op RBO van juni 2004, inzake Flevolandse deelproducten Voorbereidende besluitvorming op RBO van november 2004, inzake Flevolandse deelproducten Figuur 3.1: bestuurlijke tijdsbalk 3.6 Communicatie Bij de communicatie richting burger en organisaties binnen de regio Flevoland spelen de eerder genoemde werkgroep Communicatie WB21 + KRW en het Waterplatform Flevoland een belangrijke rol. In de werkgroep communicatie zijn communicatiedeskundigen vertegenwoordigd van de provincie Flevoland, het waterschap Zuiderzeeland, Rijkswaterstaat Directie Ijsselmeergebied en Hydron. De werkgroep communicatie WB21 + KRW adviseert over de communicatie rond dit programma. De communicatieactiviteiten zelf worden zoveel mogelijk uitbesteed. Begeleiding van de uitbesteding vindt plaats door de werkgroep zelf of door andere medewerkers van de afdelingen communicatie. Daarnaast voert de werkgroep communicatie WB21 + KRW de redactie van de nieuwsbrief WB21 + KRW. Deze nieuwsbrief komt vier keer per jaar uit en wordt gebruikt om op bestuurlijk en ambtelijk niveau bekendheid te geven aan het programma KRW en partners op de hoogte te stellen van de stand van zaken. Interessante ontwikkelingen en vraagstukken die de KRW met zich meebrengt voor Flevoland komen aan de orde in het waterplatform Flevoland. Dit reizende platform heeft als doel dat er contact is tussen de waterbestuurders, belangenorganisaties en burgers in Flevoland. De dijkgraaf van het waterschap Zuiderzeeland zit het waterplatform voor. De portefeuillehouder water van de provincie Flevoland en de directeur van Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied zijn ook aanwezig bij de bijeenkomsten van het platform. Op korte termijn (mei/juni 2003) organiseren de provincie en het waterschap een workshop KRW voor de organisaties in Flevoland die binnen het implementatietraject een rol hebben (gemeenten, terreinbeheerders, Hydron, NLTO, etc.). Zaken die onder andere aan bod komen zijn: algemene toelichting KRW, stand van zaken implementatie KRW in Flevoland, consequenties KRW voor betreffende organisaties en vooruitblik. Uitwisseling van gegevens en documenten binnen de werkorganisatie vindt plaats via een gemeenschappelijk domein op internet (via projectplace.com). 15

16 Activiteiten tot 2006 Werkgroep Voorzitter Deadline Flevoland 1. Definiëren oppervlaktewaterlichamen a. Karakteriseren oppervlaktewaterlichamen Werkgroep 1 provincie - definiëren (begrenzen) waterlichamen Flevoland Okt categoriseren (kustwater, overgangswater, meer, rivier) Okt typeren (methodiek Alterra) Okt referentieomstandigheden (nog in ontwikkeling Alterra) Okt bepalen voorlopige status (natuurlijk, sterk veranderd, kunstmatig) April 2004 b. Beleidsvoorbereidende projecten doelstellingen - project natuurlijke achtergrond concentraties in Flevoland - project ecologische doelstellingen in Flevoland Werkgroep 1 c. Menselijke belastingen Werkgroep 2 Tabellen met significante belastingsbronnen - punt- en diffuse bronnen - oppervlaktewateronttrekkingen - regulering waterstromen - morfologie - overige antropogene invloeden - bodemgebruikspatronen Analyse - screenen - prioriteren - risicoanalyse doelrealisatie Definiëring grondwaterlichamen a. Karakteriseren grondwaterlichamen Nationaal en werkgroep 4 b. Menselijke belastingen Werkgroep 4 - grondwateronttrekkingen - verandering grondwaterstanden - verontreinigingen - afhankelijkheid oppervlaktewater 3. Monitoring a. Oppervlaktewater Werkgroep 3 - toestands- en trendmonitoring - operationele monitoring, monitoring prioritaire stoffen en beschermde gebieden b. Grondwater Werkgroep 4 provincie Flevoland provincie Flevoland Nov juni 2004 waterschap Zuiderzeeland Mei 2004 Mei 2004 Mei 2004 Mei 2004 Mei 2004 Mei 2004 Mei 2004 April 2003 Nov Maart 2004 Deadline Rijn Midden Dec Dec Dec Dec Juni 2004 geen geen Juli 2004 Juli 2004 Juli 2004 Juli 2004 Juli 2004 Juli 2004 Juli 2004 Juni 2003 Dec April 2004 Besluit Advies Informeren GS en DenH GS en DenH POW DenH GS POW provincie Flevoland Nov Dec GS DenH POW provincie GS DenH POW Flevoland Mei 2004 Juli 2004 Mei 2004 Juli 2004 Mei 2004 Juli 2004 Mei 2004 Juli 2004 waterschap Zuiderzeeland Start 2004 Start 2006 DenH GS POW Start 2006 GS DenH POW 16

17 Activiteiten tot 2006 Werkgroep Voorzitter Deadline Flevoland 4. Economische analyse nationaal - Trends Nationaal en - Economisch belang watergebruik coördinatoren KRW - Prijsbeleid/huidig niveau kostenterugwinning Deadline Rijn Midden Juni 2003 Dec Juni 2004 Besluit Advies Informeren GS en DenH POW 5. Register beschermde gebieden Nationaal en coördinatoren KRW 6. Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen Projectgroep doelstellingen nationaal Dec 2004 GS en DenH provincie Deadline GS Flevoland omgevingsplan BO WB21 POCF POW Overzichtstabel 3.1 Activiteiten, verantwoordelijke werkgroepen, deadlines en bestuurlijke betrokkenheid 17

18 3.7 Tijd en kosten Aan de hand de plannen van aanpak die in de werkgroepen opgesteld zijn, is een tijd- en kostenraming gemaakt voor de komende twee jaar. Elk jaar zal deze planning geactualiseerd worden. Tabel 3.1. geeft een overzicht van de verwachte tijdsbesteding en kosten die de implementatie van de KRW voor de provincie Flevoland (PF) en het waterschap Zuiderzeeland (ZZL) met zich mee zullen brengen. Activiteiten tot Definiëren oppervlaktewaterlichamen Tijd (in uren) 2003 Kosten incl. BTW (in ) 2003 Tijd (in uren) 2004 Kosten incl. BTW (in ) 2004 PF ZZL PF ZZL PF ZZL PF ZZL a. Karakteriseren oppervlaktewaterlichamen p.m. p.m. p.m. p.m. b. Beleidsvoorbereidende projecten doelstellingen c. Analyse van menselijke belastingen p.m. p.m. p.m. p.m. 2. Definiëring grondwaterlichamen a. Karakteriseren grondwaterlichamen p.m. p.m. p.m. p.m. b. Analyse menselijke belastingen p.m. p.m. p.m. p.m. 3. Monitoring a. Oppervlaktewater b. Grondwater Economische analyse 5. Register beschermde gebieden 6. Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen 7. Diversen (communicatie, projectmanagement, activiteiten Flevoland en Rijn Midden) p.m p.m p.m TOTAAL TOTAAL (exclusief BTW) Tabel 3.2. Tijd- en kostenraming Risico s Helaas zijn nog de nodige, met name technisch-inhoudelijke zaken onduidelijk bij het toepassen van de KRW. Het Handboek Europese Kaderrichtlijn Water, dat eind 2002 in opdracht van de Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat is uitgebracht, bevat nog witte vlekken die in een later stadium worden ingevuld. De onduidelijkheden kunnen, gezien de strakke tijdsplanning van de KRW, de aanvang van de uitvoering niet in de weg staan. Daarnaast maakt de aanvang van de uitvoering het mogelijk om de discussie over de wijze van implementatie actief te sturen vanuit ervaringen in de praktijk. Dit programma entameert de uitvoering op hoofdlijnen en in detail voor zover mogelijk. Werkendeweg zal de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water duidelijker gestalte moeten krijgen. 18

19 bijlage 1: Organisatievoorstel KRW Rijn Midden EU Stas Vz RBO s Stroomgebied-beheersplan Onafhankelijk Coördinatie- Bureau (OCB) Rijn en Maas Coor d Rijn Noor d Coor d Rijn West Coor d Rijn Midd en Coor d Rijn Oost Coord Maas RBO: PFlevo, PGldland, PUT, RDIJ, Wschappen: Zuiderzeeland, Veluwe, Vallei en Eem, VNG Stroomgebiedbeheersplan Rijn Midden secret voorzit Agendaleden: a.ris RWS-. DON, LNV (NWest), VROM(?) Ambtelijk overleg RAO Vertegewoordigers van Provincies, Waterschappen, RWS,LNV regio,..? WB21 IJsselmeerpolders Provincie Flevoland Waterschap Zuiderzeeland Produ kttea m 6 Trekk er coord burea u WB21 Gelderse Vallei Provincie Utrecht, Waterschap Vallei en eem, RDIJ Produ kttea m 5 Trekk er coord burea u Produ kttea m 4 Trekk er RWS (?) Produ kttea m 3 Trekk er coord burea u Produ kttea m 2 Trekk er RWS RWS IJsselmeergebied WB21 Veluwe Provincie Gelderland, Waterschap Veluwe, RDIJ/DON Prod uktte am 1 Trek ker Wsc hap/ Prov Rijn Oost Afstemmen op knoopppunt IJssel 19

20 Bijlage 2: Personele invulling van de organisatie Portefeuille Overleg Water Portefeuillehouder Water Flevoland Dijkgraaf waterschap Zuiderzeeland Wethouders water van gemeenten Water Platform Flevoland voorzitter vice voorzitter Flevoland) secretaris W.G. de Raad H. Tiesinga H. Tiesinga (Dijkgraaf waterschap Zuiderzeeland) W.G. de Raad (Gedeputeerde water van provincie A. Grent (beleidsmedewerker waterschap Zuiderzeeland) Ambtelijk Overleg WB21 en KRW provincie Flevoland Roel van Wolfswinkel (plv. afdelingshoofd Milieu Planvorming) waterschap Zuiderzeeland Peter Paul Verbrugge (afdelingshoofd Waterbeleid) Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied Gemeenten Werkgroep communicatie provincie Flevoland waterschap Zuiderzeeland Rijkswaterstaat Directie IJsselmeergebied Hydron Herald van Heerde Bert Kappe Jan Jaap Andre Arjen Grent Annelies Bouwmeester Margriet Papma Projectgroep KRW Voorzitter: Floor Huis in t Veld 1 e aanspreekpunt vanuit waterschap: Rens Huisman Overige leden: Werkgroepvoorzitters Agendalid: Paul Licht (RDIJ) Werkgroep 1: karakterisering en doelstellingen: Voorzitter: Pepijn Abbink Spaink 1 e aanspreekpunt vanuit waterschap: Ruurd Maasdam Overige leden: Christoffel Klepper, Coert van Dam, Jeroen Roos, Marieke Wagenaar, Martijn Hokken Werkgroep 2: effecten van menselijke activiteiten Voorzitter: Willy Keijzer 1 e aanspreekpunt vanuit provincie: Christoffel Klepper Overige leden: Ruurd van Maasdam, Menno Keijzer, Martijn Hokken Werkgroep 3: monitoring oppervlaktewater Voorzitter: Ruurd Maasdam 1 e aanspreekpunt vanuit provincie: Christoffel Klepper Overige leden: Coert van Dam, Jeroen Roos, Marijke Jaarsma Werkgroep 4: grondwater Voorzitter: Robert Bolmer 1 e aanspreekpunt vanuit waterschap: Marijke Jaarsma Overige leden: Christoffel Klepper, Gerben Ekelmans, Bart Hamer 20

21 Bijlage 3: Uitvoering, producten en planning De activiteiten voor de implementatie van de KRW in Flevoland worden uitgevoerd door werkgroepen. De beschrijving van de werkzaamheden binnen dit werkprogramma is dan ook gegroepeerd op werkgroepniveau. De werkgroepen leveren een detailplanning voor 2003 aan en actualiseren het plan jaarlijks om zo als input voor de begroting (vanaf april) en werkplannen (okt./nov.) van provincie en waterschap te dienen. Bij de implementatie van de KRW wordt zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande activiteiten en organisatieverbanden (rwsr, WB21). De beschrijving in deze paragraaf is gebaseerd op afzonderlijke plannen van aanpak die elke werkgroep heeft opgesteld. Voor detailinformatie wordt u naar deze plannen van aanpak verwezen. U kunt deze opvragen bij de coördinatoren KRW. werkgroep 1: karakteriseren stroomgebied en doelstellingen Karakteriseren bestaat uit de volgende stappen: begrenzen van waterlichamen; toewijzen aan een categorie (natuurlijk, sterk veranderd, kunstmatig); toekennen van een type en daarbij passende referentieomstandigheden en tot slot bepalen van de voorlopige status. Om te komen tot Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen zal de werkgroep de technisch inhoudelijke informatie over het watersysteem en de onderbouwing van het ecologische potenties verzorgen. Eind 2004 zal de werkgroep hierover rapporteren. De werkgroep levert de volgende producten: GIS instrumentarium (juli 2003) typering oppervlaktewater (o.b.v. GIS analyse) (okt. 2003) rapportage karakterisering waterlichamen Flevoland (okt. 2003) rapportage waterkwaliteitsdoelstellingen Flevoland (dec. 2004) tijd (uur) geld ( ) tijd geld ( ) Excl. BTW incl. BTW (uur) excl. BTW incl. BTW Provincie Flevoland Waterschap Zuiderzeeland werkgroep 2: beoordeling effecten menselijke activiteiten op oppervlaktewatersystemen De menselijke belasting 1 is de belangrijkste oorzaak voor het afwijken van de natuurlijke en ongestoorde goede toestand van watersystemen. Beperking van zowel omvang als de effecten van verschillende vormen van belasting op watersystemen zal daarom ook een belangrijk onderdeel vormen van de voorgenomen beheermaatregelen in het stroomgebiedbeheersplan. Een inventarisatie van significante belastingen en effecten van menselijke activiteiten op de toestand van oppervlaktewater (en grondwater) is daarvoor nodig. Deze inventarisatie vormt de input voor de analyse van waterlichamen. Binnen deze werkgroep wordt alleen het oppervlaktewater behandeld. De beoordeling van de menselijke activiteiten op het grondwater komt in werkgroep 4 aan bod. De volgende producten (kaarten, tabellen, (model-)berekeningen) worden opgeleverd in het kader van dit project: 1 de volgende zaken worden onderscheiden: raming van de effecten uit diffuse en puntbronnen raming wateronttrekkingen inventarisatie regulering waterstromen schatting morfologische veranderingen inventarisatie andere menselijke invloeden. bodemgebruikspatronen 21

22 kaarten, tabellen en (model)berekeningen van de grove selectie van bronnen van significante menselijke beïnvloeding, alsmede een notitie/rapportage (april 2003) kaarten, tabellen en (model)berekeningen van de nadere selectie van bronnen van significante menselijke beïnvloeding, alsmede een notitie/rapportage (nov. 2003) kaarten, (deel)stroomgebiedbeschrijving, risicoanalyse met betrekking tot haalbaarheid referenties, goede toestand en maximaal ecologisch potentieel, alsmede een notitie/rapportage (maart 2004) tijd (uur) geld ( ) tijd geld ( ) excl. BTW incl. BTW (uur) excl. BTW incl. BTW Provincie Flevoland pm pm pm Waterschap Zuiderzeeland pm pm pm De inzet voor deze werkgroep is vooralsnog gering, omdat veel gegevens op dit moment al voorhanden zijn. werkgroep 3: monitoring en prioritaire stoffen De goede ecologische toestand die in 2015 in stroomgebieden moet zijn bereikt is in de KRW vertaald in een groot aantal biotische en abiotische kwaliteitselementen. Om te kunnen toetsen of de doelstellingen gehaald worden en om het beleid en de genomen maatregelen te beoordelen is het nodig dat een monitoringsprogramma wordt opgesteld. Binnen deze werkgroep wordt alleen het oppervlaktewater behandeld. De monitoring van het grondwater komt in werkgroep 4 aan bod. De volgende producten worden opgeleverd in het kader van dit project: een rapportage waarin de informatiebehoefte vanuit de KRW wordt beschreven in relatie tot de huidige monitoringspraktijk in Flevoland. In deze rapportage worden eveneens aanbevelingen gedaan over de aanvullingen van de monitoringspraktijk op `blauwe knooppunten (eind 2003) een rapportage met de bevindingen van de controle van in 2004 uitgevoerde monitoring. In de rapportage zal worden aangegeven in hoeverre de in 2004 uitgevoerde monitoring al aanvullingen/aanpassingen heeft als gevolg van de KRW en waar nog lacunes in de dan bestaande praktijk aanwezig zijn (eind 2004) een rapportage met de aanbevelingen voor de invulling van monitoringsverplichtingen vanuit de Kaderrichtlijn Water in de regio Flevoland (eind 2006) tijd (uur) geld ( ) tijd geld ( ) excl. BTW incl. BTW (uur) excl. BTW incl. BTW Provincie Flevoland Waterschap Zuiderzeeland noot: deze werkgroep geeft advies t.a.v. het KRW-proof maken van de monitoring, de kosten t.g.v. dit advies blijken te zijner tijd en staan nu dus niet in deze tabel werkgroep 4: grondwater In 2003 zal voor Flevoland een eerste karakterisering van alle grondwaterlichamen moeten plaatsvinden en zullen de effecten van menselijke activiteiten op het grondwater beoordeeld moeten worden. In 2006 zullen de programma s voor de grondwatermonitoring beschikbaar moeten zijn. de werkgroep levert de volgende producten: Rapport met de karakterisering van de grondwaterlichamen (evt. met kaartmateriaal in ArcView). (nov. 2003) GIS-bestanden (Arcview) met grondwateronttrekkingen, beoordeling effecten op stijghoogten en grondwaterkwaliteit (aug. 2003) rapportage inrichting ondiep grondwatermeetnet kwantiteit (2004) rapportage inrichting kwaliteitsmeetnet grondwater (2004) 22

23 tijd (uur) geld ( ) tijd geld ( ) excl. BTW incl. BTW (uur) excl. BTW incl. BTW Provincie Flevoland 390 (*1) (*1) pm pm pm Waterschap Zuiderzeeland 90 (*1) pm pm pm *1: binnen de werkgroep grondwater is het nog onzeker welke activiteiten gezamenlijk op nationaal niveau worden uitgevoerd en welke door de regio, voor 2004 gelden pm posten. Er is vanuit gegaan dat de activiteiten door de regio uitgevoerd worden; de benodigde kosten/uren moeten daarom als een maximum worden beschouwd. werkgroep 5: economische analyse van het watergebruik Voor de 2004-verplichtingen wordt, gezien de beperkte beschikbare tijd, zoveel mogelijk gebruik gemaakt van beschikbare gegevens in nationale bestanden, aangevuld met gegevens uit de regio. Op basis van deze gegevens wordt op nationaal niveau (werkgroep uitvoering) de analyse uitgewerkt naar de vier stroomgebieddistricten. De activiteiten voor 2004 lijken voor het waterschap en de provincie dus mee te vallen. Misschien dat (één van) beide organisaties een verzoek tot aanleveren van bepaalde gegevens krijgt. Vooralsnog wordt daar niet van uitgegaan. Projectgroep Flevolandse Waterkwaliteitsdoelstellingen Sinds 1994 is de provincie voornemens Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen op te stellen. In het omgevingsplan is dit als speerpunt opgenomen. Ten opzichte van de generieke landelijke waterkwaliteitsnormen zullen Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen meer op de regionale situatie zijn toegesneden. In meer detail wordt aangegeven aan welke chemische en ecologische kwaliteit het oppervlaktewater moet voldoen om goede randvoorwaarden te bieden voor ecologie, economie en volksgezondheid in de provincie. Sinds 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) van kracht. De Kaderichtlijn Water is in wezen een juridisch document dat de lidstaten van de Europese Unie opdraagt om in de eigen wetgeving vast te leggen hoe een aantal doelen gerealiseerd moet worden. Daarbij gevoegd is een vrij uitgebreide systematiek voor de planvorming en de definitie van doelen. Binnen het programma KRW Flevoland worden voor de Flevolandse oppervlaktewateren zowel chemisch als ecologische waterkwaliteitsdoelen geformuleerd door de projectgroep Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen. De waterkwaliteitsdoelen zullen het resultaat zijn van een integrale afweging en als bouwsteen dienen voor het nieuwe omgevingsplan in Om te komen tot Flevolandse waterkwaliteitsdoelstellingen betrekt de projectgroep de uitkomsten van het project Natuurlijke Achtergrond Gehalten, het project ecologische doelstellingen Flevoland en de risicoanalyse doelrealisatie 2015 (vanuit werkgroep 2: menselijke belasting). Ook vindt een brede maatschappelijke en economische afweging plaats; zijn bepaalde functies verenigbaar met de betreffende waterkwaliteitsdoelstellingen, is het halen van een bepaald waterkwaliteitsniveau economisch verantwoord, etc.. De kernactiviteiten van de projectgroep Flevolandse Waterkwaliteitsdoelstellingen worden in 2004 actueel. Een plan van aanpak voor de werkzaamheden van de projectgroep wordt in 2003 uitgewerkt, waarbij ook de plaats van de projectgroep binnen de werkstructuur nader wordt gespecificeerd. Procesmatige en projectondersteunende activiteiten Voor het goede verloop van een project met de grootte als die van de KRW is aandacht voor procesmatige en projectondersteunende activiteiten noodzakelijk. Zowel de provincie als het waterschap heeft een coördinator KRW. Deze verzorgen het opstellen (en actualiseren) van een gezamenlijk programma, interne afstemming (tussen waterschap en provincie, tussen werkgroepen, 23