Pedagogisch Beleidsplan

Transcriptie

1 Versie: Februari 2011 Quintine de Koning

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 Deel I: Uitgangspunten pedagogische visie en kwaliteitseisen Gastouderopvang via Gastouderbureau Kind is Koning 2 Werkwijze en inspiratiebronnen Kwaliteitseisen gastouderopvang Aantal kinderen per gastouder Achterwacht innovatieve gastouder Huisvesting gastouderopvang Veiligheids- en gezondheidsbeleid Kwaliteitseisen gastouder Kwaliteitsgarantie Gastouderbureau Kind is Koning... 8 Deel II: Uitwerking pedagogische visie en werkwijze Gastouderbureau Kind is Koning 4 De Basis Pedagogische basisregels Pedagogisch doel De praktijk Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving Zelfstandigheid en zelfvertrouwen Ontwikkelingsgebieden De sociale ontwikkeling, respect en aandacht De emotionele ontwikkeling De verstandelijke ontwikkeling De motorische ontwikkeling De creatieve ontwikkeling Veilige, hygiënische en gezonde opvangomgeving Omgaan met normen en waarden Ziekten Medisch handelen Plaatsing Opvallend gedrag Oudercommissie Klachtenprocedure Page i of 23

3 1 Inleiding Kinderopvang is vertrouwen. Vraagouders vertrouwen de gastouders immers hun allerliefste bezit toe. Zij moeten de zekerheid hebben dat hun kind ook in hun afwezigheid een veilige opvang en een verantwoorde opvoeding wordt geboden. Daarom is er door Gastouderbureau Kind is Koning een pedagogisch beleidsplan opgesteld. Hierop kunnen ouders/verzorgers en gastouders terugvallen als het gaat om de kwaliteitseisen, uitgangspunten en de werkwijze die worden gehanteerd bij de omgang en opvoeding van kinderen die worden bemiddeld door Gastouderbureau Kind is Koning. Het laat zien waarop vraagouders kunnen rekenen als zij hun kind in handen geven aan de gastouder. Tevens vormt het een goed uitgangspunt voor de onderlinge gesprekken. Een gedegen pedagogisch beleidsplan is volgens Gastouderbureau Kind is Koning onontbeerlijk om de kwaliteit op een hoog peil te houden, te kunnen controleren en zo nodig bij te stellen. Want het allerbelangrijkste is dat een gastkind met plezier en in een veilige, gezonde, kindvriendelijke en vertrouwde omgeving kan opgroeien. Ieder kind is een uniek wezen, dat zich in een eigen tempo en daarbij behorende karakter moet kunnen en mogen ontwikkelen. In de eerste vier levensjaren wordt het fundament gelegd voor de persoonlijkheid. Daarom moeten kinderen in deze periode voldoende geprikkeld worden om vrijuit en veelzijdig te kunnen beleven en ervaren. De ervaringen uit de allereerste jaren vergeten wij grotendeels, maar toch bepalen zij een leven lang wie wij zijn. Het belang van een goede opvoeding en liefdevolle begeleiding in deze eerste jaren kan dus niet genoeg benadrukt worden. Samen met de gastouders werkt Gastouderbureau Kind is Koning eraan een optimale situatie rondom de kinderen te creëren. Wederzijds vertrouwen en een gevoel van veiligheid zijn hierbij de basis en het kind en zijn vrije ontwikkeling staan bij Gastouderbureau Kind is Koning altijd centraal. Gastouderbureau Kind is Koning vindt het heel belangrijk dat de natuurlijke behoefte om zelf dingen te ontdekken, te onderzoeken en uit te proberen zo min mogelijk wordt verstoord. Er ligt een democratische opvoedingsstijl ten grondslag aan het pedagogisch handelen binnen Gastouderbureau Kind is Koning. De mening van kinderen telt, er wordt goed naar hen gekeken en geluisterd. Er is voortdurend interactie tussen gastouder en kind. Gastouderbureau Kind is Koning draagt deze visie uit naar ouders/verzorgers en gastouders. Vertaald naar de dagelijkse praktijk komen we tot de volgende doelstelling ten aanzien van Gastouderbureau Kind is Koning: Doel van Gastouderbureau Kind is Koning is een waardevolle bijdrage leveren aan een professionele en kwalitatieve ontwikkeling in de gastouder-kinderopvang. Gastouderbureau Kind is Koning bemiddelt in opvangplaatsen bij gastouders, waar kinderopvang op een veilige, gezonde en pedagogisch verantwoorde wijze plaatsvindt. Verder stelt Gastouderbureau zich ten doel een beweging op gang te brengen waarin het gastouderbureau, de gastouders en vraagouders samenwerken om continu te blijven werken aan de kwaliteit in de zorg voor kinderen. Gastouderbureau Kind is Koning pleit voor veel contact tussen de betrokken partijen en zet zich in voor een goede begeleiding van de gastouders. In scholingstrajecten, reflectiebijeenkomsten en thema avonden zullen we met elkaar leren, oefenen, discussiëren hoe je als (gast)ouder de beste ondersteuning en begeleiding aan de kinderen kan bieden. Via dit pedagogisch beleidsplan verwoord Gastouderbureau Kind is Koning haar visie en met uiteenlopende praktische voorbeelden wordt aangegeven hoe de aangesloten gastouder omgaat met het kind en welke doelen Gastouderbureau Kind is Koning stelt op pedagogisch gebied in de periode dat het gastkind de gastouder bezoekt. Houten, mei 2008 Page 3 of 23

4 Deel I: Uitgangspunten pedagogische visie en kwaliteitseisen gastouderopvang via Gastouderbureau Kind is Koning Page 4 of 23

5 2 Werkwijze en inspiratiebronnen De pedagogische aanpak van Gastouderbureau Kind is Koning is geïnspireerd op elementen uit de visies van verschillende pedagogen en opvoedingsmethodes. Deze worden hier in volgorde van belangrijkheid genoemd. Ten eerste werkt Gastouderbureau Kind is Koning via de Thomas Gordon-theorie. Thomas Gordon is een kinderpsycholoog die gespecialiseerd is in de communicatie tussen ouders/verzorgers en kinderen. Gordon stelt het respect voor en luisteren naar elkaar centraal. Kinderen zoveel mogelijk hun eigen problemen laten oplossen is een belangrijk aspect van zijn ideeën. Eén van de manieren om dat te stimuleren is actief luisteren. Vervolgens verwoord je de problemen en de gevoelens van de kinderen. Belangrijke kenmerken van de Gordon theorie zijn: - bijdragen aan een positief zelfbeeld van het kind - luisteren naar wat het kind eigenlijk bedoelt en wil - juist omgaan met onaanvaardbaar gedrag van het kind - het kind leren duidelijk te zijn over zichzelf en gepast op te komen voor zijn eigen behoeftes - het kind ruzies, meningsverschillen en conflicten leren hanteren - het kind helpen bij het oplossen van problemen op het gebied van normen en waarden. Daarnaast is er de werkwijze van Loris Malaguzzi: de pedagogiek van Reggio Emilia waar Gastouderbureau Kind is Koning aspecten uit onderschrijft. In deze pedagogiek ligt de nadruk op: "wat kinderen kunnen en zijn" en niet op wat ze nog "niet kunnen en zijn". Men vertrouwt er op dat kinderen alles in huis hebben om zichzelf en de wereld te leren kennen. Dit vertrouwen slaat over op de kinderen. Communicatie is een belangrijke factor. Jonge kinderen kunnen dat nog niet zo goed met taal, maar wel op vele andere manieren; brabbelen, huilen, gebaren, tekenen, wijzen, ergens heen kruipen, verven, kleien. Malaguzzi noemde dat "de honderd talen van kinderen". Hij benaderde kinderen als onderzoekers. Het is belangrijk om kinderen te stimuleren zich te uiten. Dat gebeurt o.a. door een uitgebreid aanbod aan materialen waarmee kinderen zich creatief kunnen uitdrukken. Wij als volwassenen dienen te kijken en luisteren hoe de kinderen bezig zijn en spelen daarop in. Het onderzoeksproces van de kinderen staat voorop en niet het resultaat van hun werk. In 1990 werd de Diana school in Reggio Emilia in het blad Newsweek tot een van de beste scholen van de wereld uitgeroepen. In de daaropvolgende jaren trok er een stroom van leerkrachten en mensen uit de kinderopvang uit alle landen van de wereld naar dit kleine plaatsje in het Noorden van Italië om zelf de werkwijze in Reggio Emilia in de praktijk te zien. Montessori gaat (net als Malaguzzi) uit van de natuurlijke drang van kinderen om op onderzoek uit te gaan. Elk kind doorloopt dezelfde fasen, maar niet elk kind doet dat in hetzelfde tempo. De eerste fase is de zintuiglijke; daarna volgt de verstandelijke ontwikkeling. De Hongaarse kinderarts Emmi Pikler ( ) stelt: als een kind in staat wordt gesteld zich in het eigen tempo te ontwikkelen en ontdekkingen te doen, dan leert het beter zitten, staan, lopen en denken dan een kind dat kunstmatig wordt gestuurd en aangemoedigd om de voorgeschreven ontwikkelingsstadia te bereiken. "Een kind heeft volwassenen niet nodig om te leren kruipen, zich op te richten, te gaan zitten of te leren lopen." Zij pleit dan ook voor bewegingsvrijheid voor kinderen. Page 5 of 23

6 Janusz Korczak zegt: Het kind is in elke fase een volwaardig menselijk wezen en niet slechts een onaf mens, die nog van alles niet kan. Het kind heeft drie grondrechten: 1: Het recht op de dag van vandaag. De kinderjaren zijn niet een voorbereiding op het echte volwassen leven, maar een op zichzelf staande waardevolle periode. De beschermende houding van volwassenen mag kinderen niet het recht ontnemen een eigen leven te leiden. 2: "Ieder kind heeft recht op zijn eigen bult". Door vallen en opstaan leren kinderen risico's in te schatten en de eigen grenzen te onderzoeken en verleggen. Natuurlijk moet je ernstige verwondingen zien te voorkomen, maar een blauwe plek, schram of bult hoort bij het leven. 3: Het recht om te zijn zoals het is. Volwassenen moeten hun best doen om elk kind afzonderlijk goed te leren kennen. We hebben in het algemeen nog te weinig respect voor de ervaringen waarover het kind reeds beschikt. Steiner is de grondlegger van de antroposofie. Hij is van mening dat lichaam en ziel niet tot ontplooiing kunnen komen als het verstand te vroeg wordt geschoold. De nadruk in de opvoeding moet daarom liggen op de ontwikkeling van het wils- en gevoelsleven en de kunstzinnige vorming. Een rustige en huiselijke sfeer en het gebruik van natuurlijke materialen kunnen de ontwikkeling van de fantasie en creativiteit stimuleren, afhankelijk van de mogelijkheden die ieder kind in zich heeft. Ook zijn er aspecten uit de visie van Aletha Solter die Gastouderbureau Kind is Koning onderschrijft. Haar uitgangspunt is dat een baby zelf het beste weet wat hij nodig heeft. Het gaat erom dat ouders en verzorgers zijn signalen opvangen en die op de goede manier interpreteren. Huilen mag. Voor kinderen is het heel belangrijk dat zij hun angstige en frustrerende ervaringen kunnen verwerken door te huilen. Dit moet je dus niet zo zomaar snel mogelijk zien te stoppen, zonder eerst goed naar het kind te kijken. Niet onnodig wiegen, troosten, een speen geven of afleiden. Maar wel: laat het kind niet alleen, geef het aandacht en houd het liefdevol vast. Praat zachtjes tegen hem en ontken zijn verdriet niet maar laat het ontladen. Kinderen die de gelegenheid krijgen door te huilen hun nare ervaringen te verwerken, zijn daarna vaak opgewekt en uitgerust en gaan weer heerlijk spelen... Tenslotte zijn er aspecten van Celestin Freinet opgenomen in de visie van Gastouderbureau Kind is Koning. Hij gaat uit van de fundamentele gelijkwaardigheid van volwassene en kind en de nadruk van zijn werkwijze ligt op eigen initiatief, experimenteren en expressie. Page 6 of 23

7 3 Kwaliteitseisen gastouderopvang 3.1 Aantal kinderen per gastouder Binnen de gastouderopvang mag de gastouder maximaal 6 kinderen in de leeftijd van 0-13 jaar tegelijk opvangen. Hierbij tellen ook de eigen kinderen onder de 10 jaar mee. Er mogen dan van de totaal tegelijk opgevangen eigen en niet-eigen kinderen maximaal vijf kinderen onder de 4 jaar zijn (dit is dus inclusief de eigen kinderen onder de 4 jaar). Leeftijdsgroep Maximaal 0-4 jaar 0 en 1 jaar 0 jaar 0 tot 4 jaar tot 13 jaar De genoemde kind-aantallen gelden voor alle op te vangen kinderen. Deze aantallen zijn dus ook van toepassing indien door de gastouder met meerdere gastouderbureau wordt samengewerkt. 3.2 Achterwacht innovatieve gastouder Bij de gelijktijdige opvang van vier of meer kinderen (inclusief de eigen kinderen) ondersteuning door een andere volwassene in geval van calamiteiten duidelijk en aantoonbaar te hebben geregeld. Gastouderbureau Kind is Koning ziet de afspraken hieromtrent tussen gastouder en achterwacht graag vastgelegd in een achterwacht-overeenkomst, waarvan een kopie wordt overhandigd aan Gastouderbureau Kind is Koning. Aan de achterwacht worden geen andere eisen gesteld dan dat de achterwacht telefonisch bereikbaar moet zijn en in het geval van calamiteiten binnen 15 minuten op het opvangadres aanwezig moet kunnen zijn. 3.3 Huisvesting gastouderopvang De woning waar gastouderopvang plaatsvindt dient over voldoende speel- en slaapruimte voor kinderen te beschikken en over voldoende buitenspeelmogelijkheden, afgestemd op het aantal en de leeftijd van de op te vangen kinderen. Gastouderbureau Kind is Koning beoordeelt binnen de geldende regels per gastouder of de samenstelling van de groep kinderen die wordt opgevangen, verantwoord is. Daarbij wordt o.a het aantal en de leeftijd van de niet-eigen kinderen en de eigen kinderen meegewogen. Het gedeelte van de woning waar de kinderen worden opgevangen dient rookvrij te zijn en de opvanglocatie dient veilig en hygiënisch te zijn. Er wordt jaarlijks door Gastouderbureau Kind is Koning getoetst op naleving tijdens een bezoek in de opvangwoning van de gastouder. De bevindingen en aanbevelingen worden vastgelegd in het veiligheids- en gezondheidsverslag. 3.4 Veiligheids- en gezondheidsbeleid In woningen waar de opvang plaatsvindt, vindt jaarlijks een risico-inventarisatie en evaluatie plaats voor veiligheid en gezondheid, hoe te handelen in noodsituaties. Daartoe bezoekt Gastouderbureau Kind is Koning elke opvangwoning minimaal eenmaal per jaar. De eerste risico-inventarisatie vindt plaats voordat de opvang via het gastouderbureau van start gaat. De risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid wordt in de opvangwoning uitgevoerd en is na documentatie inzichtelijk voor ouders in de woning waar de opvang plaatsvindt. 3.5 Kwaliteitseisen gastouder Een privépersoon mag zich gastouder van Gastouderbureau Kind is Koning noemen indien zij: voldoet aan de selectiecriteria van Gastouderbureau Kind is Koning en de bemiddelingsprocedure van het bureau als koppelingstraject doorloopt. Na de koppeling biedt zij kinderopvang aan in haar privé-woning. Gastouderbureau Kind is Koning heeft criteria geformuleerd voor de kwaliteit van gastouders. Deze eisen worden jaarlijks getoetst tijdens een bezoek van Gastouderbureau Kind is Koning aan de gastouder. De resultaten worden opgenomen in de inventarisatie veiligheid en gezondheid. Page 7 of 23

8 Wat verwachten wij van de gastouder? Om in aanmerking te komen voor gastouderschap via Gastouderbureau Kind is Koning, dient een aspirant gastouder minimaal te voldoen aan de volgende voorwaarden: De gastouder is 18 jaar of ouder staat positief tegenover kinderopvang in het algemeen en gastouderopvang in het bijzonder; is lichamelijk en geestelijk gezond; (hetgeen o.a. blijkt uit de bezoeken en gesprekken met de gastouder en in de mate van betrokkenheid bij de opvang, het pedagogisch beleid en de regelgeving.) is bereid tot samenwerking met Gastouderbureau Kind is Koning. Staat open voor begeleiding en advies en zijn bereid tot het volgen van aanvullende cursussen/trainingen/intervisiebijeenkomsten die gerelateerd zijn aan de opvangtaak; heeft een lerende houding t.o.v. kinderen, ouders en collega-gastouders; is in staat tot reflecteren op het eigen handelen en is zich bewust van de voorbeeldfunctie; respecteert privacygevoelige gegevens en speelt geen informatie door aan derden; staat open voor en respecteert andere gewoontes, culturen, levenswijzen en opvoedingsideeën; beschikt over goede communicatieve vaardigheden en is in staat om op een professionele manier contact met vraagouders te onderhouden, afspraken te maken en regelmatig contact te hebben over de opvoeding en de ontwikkeling van de opgevangen kinderen; heeft minimaal opleidingsniveau MBO diploma Helpende (Zorg &) Welzijn. heeft ervaring met en kennis van ontwikkeling van kinderen van 0 tot 12 jaar door eigen of andere kind(eren) of door een opleiding, staat achter het pedagogisch beleid en de richtlijnen die Gastouderbureau Kind is Koning biedt en kan deze in de praktijk brengen; heeft diploma EHBO bij kinderen (Oranje Kruis), laat kinderen niet alleen of het toezicht aan anderen over, met uitzondering van calamiteiten en vervanging door een geregistreerde vervang(st)er. is regelmatig en gedurende minimaal een half jaar beschikbaar voor opvang; heeft een goede beheersing van de Nederlandse taal; beschikt over een aanvullende, zakelijke aansprakelijkheidverzekering; beschikt over een inzittendenverzekering (indien er kinderen met een auto vervoerd worden) is telefonisch goed bereikbaar; kan bij inschrijving bij Gastouderbureau Kind is Koning een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen. Indien de opvang plaatsvindt in het huis van de gastouder dienen ook alle volwassen huisgenoten van de gastouder in het bezit te zijn van een VOG. 3.6 Kwaliteitsgarantie Gastouderbureau Kind is Koning Gastouderbureau Kind is Koning heeft een begeleidende, bemiddelende en administratieve functie. Om deze taken goed uit te voeren, biedt Gastouderbureau Kind is Koning de volgende diensten: De opvang wordt minimaal jaarlijks mondeling geëvalueerd met de vraagouders. De evaluatie wordt schriftelijk vastgelegd. Gastouderbureau Kind is Koning biedt scholingsmogelijkheden aan gastouders bij de start van hun werkzaamheden. O.a. in de vorm van een introductiecursus voor gastouder die is gerelateerd aan de daadwerkelijke opvangtaken en de visie, werkwijze en aandachtspunten uit het pedagogisch beleidsplan van Gastouderbureau Kind is Koning. Zie ook bijlage 1. Gastouderbureau Kind is Koning organiseert themabijeenkomsten voor de gastouders en biedt cursussen en reflectiebijeenkomsten waar gastouders elkaar ontmoeten en ervaringen kunnen uitwisselen. Zie ook bijlage 1. Gastouderbureau Kind is Koning biedt een gratis boeken uitleenservice ter ondersteuning van de pedagogische (bij)scholing via zelfstudie van de gastouders. De boeken zijn veelal pedagogisch van aard en sluiten aan bij de visie en werkwijze van Gastouderbureau Kind is Page 8 of 23

9 Koning. Het biedt gastouders achtergrondinformatie en handvatten ten behoeve van optimale kwaliteit van de kinderopvang. De intake bij vraag- en gastouder wordt persoonlijk en aan huis uitgevoerd door Gastouderbureau Kind is Koning. Bij elke nieuwe koppeling tussen vraag- en gastouder vindt er een koppelingsgesprek plaats met deze ouders. Het koppelingsgesprek vindt plaats in de opvangwoning door Gastouderbureau Kind is Koning. Per jaar vinden er minimaal twee huisbezoeken plaats uitgevoerd door Gastouderbureau Kind is Koning in de woning waar de opvang plaatsvindt. Tijdens deze bezoeken wordt in ieder geval de jaarlijkse risico-inventarisatie en evaluatie uitgevoerd, en vindt de jaarlijkse toetsing van de criteria van de gastouder en de jaarlijkse evaluatie van de opvang plaats. Naast deze huisbezoeken vinden er in het kaders van intake, eerste risico-inventarisatie en nieuwe koppelingen extra huisbezoeken plaats. Gastouderbureau Kind is Koning zal ook steekproefsgewijs per jaar bij enkele gastouders een onaangekondigd bezoek brengen. De bemiddelingsmedewerker(s) van Gastouderbureau Kind is Koning beschikken aantoonbaar over voor gastouderopvang relevante pedagogische kennis. Zij heeft minimaal een opleiding op MBO niveau, heeft ervaring met of kennis van de ontwikkeling van kinderen van 0 tot 12 jaar door eigen of andere kind(eren) of door een opleiding en houdt haar pedagogische kennis voortdurend op peil door scholing, cursussen, zelfstudie en intervisie. Gezien het aantal werkzaamheden dat per koppeling moet worden verricht, is er een reële verhouding tussen de beschikbare informatie en het aantal koppelingen dat door Gastouderbureau Kind is Koning wordt begeleidt. Gastouderbureau Kind is Koning maakt dit inzichtelijk. Gastouderbureau Kind is Koning zorgt ervoor dat zij goed bereikbaar is voor de vraag- en gastouder en informeert deze hierover. Page 9 of 23

10 Deel II: Uitwerking pedagogische visie en werkwijze Gastouderbureau Kind is Koning Page 10 of 23

11 4 De Basis 4.1 Pedagogische basisregels De gastouder schept een veilige en vertrouwde opvangomgeving voor het gastkind. De gastouder benadert het gastkind met respect en aandacht. De gastouder biedt voldoende activiteiten aan die passen bij de leeftijd, aard en ontwikkeling van het gastkind. De gastouder draagt zorg voor een veilige, hygiënische en gezonde opvangomgeving. De gastouder besteedt aandacht aan normen en waarden. 4.2 Pedagogisch doel De gastouder schept een vertrouwde omgeving waar de kinderen zich prettig voelen en zichzelf kunnen zijn zodat ze zich vanuit deze veilige basis kunnen ontwikkelen tot zelfstandige, sociale mensen met zelfvertrouwen en verantwoordelijkheidsgevoel; mensen die positief in het leven staan en respect hebben voor zichzelf en voor anderen. Page 11 of 23

12 5 De praktijk 5.1 Het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving a) Locatie en voorzieningen Een veilige en vertrouwde omgeving is de basis van waaruit een kind zich kan gaan ontwikkelen. Het is dus belangrijk dat een kind zich thuis voelt bij de gastouders van Gastouderbureau Kind is Koning. Het gastgezin moet een warme plek zijn waar kinderen met plezier naar toe gaan en waar ze zich vrij voelen om emoties, zoals verdriet, boosheid en blijdschap te tonen en te delen. Basis hierbij is het ontwikkelen van een stabiele vertrouwensrelatie en dit begint bij duidelijkheid voor de kinderen. Het kind moet weten waar het aan toe is. Daarom is er bij de gastouder een vaste dagindeling en zijn er duidelijke regels. Binnen deze regels is het kind echter weer vrij. Gastouderopvang vindt plaats in de woning van de gastouder of bij de ouders thuis. De tuin maakt tevens onderdeel uit van de opvangomgeving. De huizen van de gastouders en de inrichting van het huis voldoen aan een aantal eisen zodat het kind zich er thuis, maar ook vrij kan voelen. Denk hierbij aan inrichting en indeling van de ruimtes, maar ook omgeving en speelmogelijkheden in de nabijheid van het huis, activiteiten, speel en spelmaterialen, manier van aanbieden, creatieve expressiematerialen, slaapvoorzieningen, veiligheid en hygiëne. Er moet zowel binnen als buiten voldoende ruimte zijn voor het gastkind, de eventuele andere gastkinderen en eigen kinderen van de gastouder, om te spelen, lopen, sjouwen en stoeien. Wanneer er geen tuin aanwezig is, zal de gastouder alternatieven moeten aanbieden, zoals regelmatig naar buiten gaan, speeltuinbezoek of naar de kinderboerderij. Daarnaast moet er ook een plek zijn voor het gastkind om zich terug te kunnen trekken om bijvoorbeeld te tekenen, te lezen of te puzzelen. Een apart speelhoekje of doe-hoekje is een pré. Voor jonge kinderen is het belangrijk, dat er een veilige plek is waar ze rustig kunnen liggen, rollen, zitten of spelen. Bovendien zal er een veilige en rustige slaapplek moeten zijn, waar het gastkind kan slapen of uitrusten. De gastouder is er verantwoordelijk voor dat er een veilige, schone en gezonde opvangomgeving is. Gastouderbureau Kind is Koning controleert voordat de gastouder wordt ingeschreven de opvangomgeving op veiligheid en hygiëne. Daarna vindt er twee maal per jaar controle plaats middels een huisbezoek. b) Overleg, overdracht en contactmomenten Via Gastouderbureau Kind is Koning komt het kind terecht in een vergelijkbare, maar toch op diverse vlakken andere situatie dan thuis. Het komt in een omgeving waar het te maken krijgt met leeftijdgenootjes, met een andere volwassene en met andere speel- en ontwikkelingsmogelijkheden. Ook zullen er bij de gastouder andere regels gelden dan thuis en zijn er andere gewoontes en gebruiken. Maar het hoéft ook niet allemaal precies zo te gaan als thuis en andersom. Onze ervaring is dat kinderen heel goed in staat zijn onderscheid te maken tussen thuis en de gastouder, als maar duidelijk wordt gemaakt wat er anders is en waarom. Hiervoor is het van belang dat er een goede afstemming is tussen thuis en gastouder. Om dat te bereiken is er een aantal vaste momenten waarop er overleg is tussen ouders en gastouder. Met elkaar in gesprek gaan en blijven over de zorg en opvoeding van het gastkind is de basis om goede opvang te bieden. Kennismaking, bemiddeling en koppelingsgesprek Bij het eerste gesprek, het intakegesprek, worden de ouders geïnformeerd over de gang van zaken binnen Gastouderbureau Kind is Koning. Voor een goede bemiddeling worden de wensen van de vraagouders betreffende de opvang geïnventariseerd voor optimale matching bij een van de aangesloten gastouders. Bij het koppelingsgesprek bij de gastouder thuis komen ook praktische onderwerpen aan de orde zoals de dagindeling bij de gastouder, de wenperiode, de opvangdagen en - tijden, het uurtarief, hoe wordt er gewerkt en welke regels worden gehanteerd. De gastouder krijgt ook informatie van de ouder over het kind. De verzorging, eet-, slaap- en andere gewoontes worden besproken en er wordt ingegaan op de diverse ontwikkelingsstadia van het kind. Page 12 of 23

13 Wennen en drie maanden evaluatie Gastouderbureau Kind is Koning vindt het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de eerste kennismaking en de wenperiode. Het gastkind moet de mogelijkheid krijgen om bij de gastouder, de opvangomgeving en de andere (gast)kinderen in eigen tempo te leren kennen en de gastouder kan het kind leren kennen en inspelen op zijn/haar specifieke behoeften. Tijdens de wenperiode zal er uitgebreid overleg plaatsvinden tussen ouders en gastouder, en er zullen veel praktische zaken besproken worden (Hij wilde zijn melk niet drinken, hoe is hij dat thuis gewend? Hij heeft het thuis steeds over..., weet jij wat hij bedoelt? etc.). Drie maanden na de start van de opvang vindt er een evaluatie plaats. Er wordt geïnformeerd of de opvang voor alle partijen naar wens verloopt en of de afspraken zoals overeengekomen in de Overeenkomst van Opdracht tussen vraagouder en gastouder ook haalbaar blijken te zijn. Eventueel worden afspraken bijgesteld. Dagelijkse overdracht bij de gastouder Om de overgang tussen thuis en de gastouder gemakkelijker voor het kind te maken zijn er bij elke opvangdag breng- en haal gesprekjes waarin over en weer verteld kan worden hoe het thuis of bij de gastouder gegaan is. Schriftje en knutsels Gastouderbureau Kind is Koning adviseert de gastouder ieder kind onder de 1 jaar een eigen schriftje te geven waarin de gastouder regelmatig schrijft. Bij de hele kleintjes gaan de verhaaltjes vooral over het eten en slapen. Later komen hier steeds meer dingen bij zoals de ontwikkeling, activiteiten, gebeurtenissen etc. Er wordt een eerlijk verslag van de dag gemaakt waarin de leuke, maar ook de minder leuke dingen aan bod komen. Ook de vraagouders worden gestimuleerd om regelmatig een stukje te schrijven zodat ook de gastouder op de hoogte blijft van wat er thuis gebeurd is en daarop eventueel kan reageren. Tevens worden de knutsels die niet meteen mee naar huis genomen worden bewaard en bijvoorbeeld eens per half jaar aan de ouders meegegeven. De grotere knutselwerkjes en speciale thema-werkjes (denk aan moeder- en vaderdag, kerst, pasen etc.) worden uiteraard direct door de kinderen meegenomen om pappa en mamma mee te verrassen. Voortgangsevaluatie Naast de jaarlijkse gesprekken en inventarisaties bij de gastouders plant Gastouderbureau Kind is Koning één keer per jaar met de ouders een persoonlijk gesprek om te evalueren hoe de opvang verloopt. Er wordt uitgebreid teruggekeken op de afgelopen periode. Voelt het gastkind zich thuis in het gastoudergezin? Is er voldoende afstemming over de zorg en opvoeding van het gastkind? Zijn er punten die bijgesteld moeten worden? Overig contact Naar behoefte van de ouders en de gastouder vindt er via de mail of telefonisch contact plaats. Gastouderbureau Kind is Koning adviseert, ondersteunt en begeleidt op het gebied van de inhoudelijke en eventuele zakelijke kant van de opvang. 5.2 Zelfstandigheid en zelfvertrouwen Gastouderbureau Kind is Koning hecht veel waarde aan de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen van de kinderen. Kinderen hebben er vaak veel plezier in om zelf iets te kunnen en Gastouderbureau Kind is Koning vindt dit belangrijk. Het geeft ze voldoening en zelfvertrouwen. Dit begint al bij de baby s en wordt afhankelijk van het niveau van het kind steeds verder uitgebreid. Bijvoorbeeld bij het aankleden: de baby zal dan zelf de armen in de mouwen te steken. Op de peuterleeftijd wordt dit uitgebreid naar zichzelf aan- en uitkleden en naar het potje of het toilet te gaan. Zo adviseert Gastouderbureau Kind is Koning gastouder de kinderen tijdens het eten zelf te laten eten en drinken. Bij tandjes poetsen mogen ze dit in de regel eerst zelf doen en poetst de gastouder na (of eventueel andersom). Ook het opruimen van het speelgoed wordt met zijn allen spelenderwijs gedaan waarbij de kinderen tot helpen worden aangespoord het geven van kleine opdrachten. Page 13 of 23

14 Om praktische redenen is het echter niet altijd mogelijk om kinderen onbeperkte tijd te geven om zich bijvoorbeeld in hun eigen tempo aan te kleden. Er zijn kinderen die alles 'zelf willen doen' maar het is onmogelijk om daar een uur mee bezig te zijn. Dat verstoort het ritme van de groep te veel. Met tips en trucs wordt het kind dan door de gastouder op weg geholpen. Wij wijzen de gastouders erop dat het prettig is als de materialen op kindhoogte worden uitgestald, zodat kinderen zelf kunnen kiezen en pakken. Ook stimuleren wij dat grotere kinderen de kleinere helpen. Zelfstandigheid speelt ook een rol in het contact met anderen. Als een kind bijvoorbeeld iets van een ander kind wil, stimuleert de gastouder het om dat zelf netjes te vragen, in plaats van de hulp van de gastouder in te roepen. Ook bij conflicten tussen kinderen is het zaak de kinderen waar mogelijk zelf naar een goede oplossing te laten zoeken zonder als politieagent op te treden (Thomas Gordon). Het zelfstandig dingen proberen en laten slagen, ontdekken waar je goed in bent, geeft het kind zelfvertrouwen. Het kind dient zoveel mogelijk vrij gelaten worden in dit proberen en ontdekken en gestimuleerd worden door het geven van tips of het bieden van uitdaging. Zo leert het kind zijn persoonlijke kwaliteiten kennen en ontwikkelen. Wanneer deze ontdekkingsreis echter ten koste gaat van de veiligheid of wanneer de ontwikkeling van het kind zelf of van andere kinderen in gevaar komt, zal de gastouder ook de grens aangeven. De gastouder zal het kind uitleggen waarom dit ongewenst gedrag is en bied het kind vervolgens, als het mogelijk is, een alternatief aan. 5.3 Ontwikkelingsgebieden De ontwikkelingsgebieden worden onderverdeeld in: sociale ontwikkeling, emotionele ontwikkeling, verstandelijke ontwikkeling, motorische ontwikkeling en creatieve ontwikkeling. De aangeboden activiteiten moeten als geheel de ontwikkeling van het kind in alle vijf gebieden ondersteunen. Ieder kind ontwikkelt zich in een eigen tempo en zal zich op het ene gebied wat sneller en beter ontwikkelen dan op een ander gebied. Dat maakt ieder kind ook uniek en bijzonder. De gastouder begeleidt, volgt en stimuleert het kind in zijn ontwikkeling en houdt de ouders op de hoogte van deze ontwikkelingen. Indien nodig of wenselijk kan in overleg met de ouders aan sommige zaken meer of speciale aandacht besteed worden De sociale ontwikkeling, respect en aandacht Binnen het groepje kinderen is de omgang met elkaar heel belangrijk. De kinderen leren enorm veel van elkaar en worden gestimuleerd om elkaar te waarderen, te respecteren en rekening te houden met elkaar. De kinderen krijgen binnen het gastgezin veel aandacht op het gebied van lichamelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling, maar zullen ook leren de aandacht te delen en naast aan zichzelf ook aan anderen te denken. Dit betekent bijvoorbeeld dat het kind even moet wachten totdat de ander uitgepraat is of totdat de ander klaar is met een bepaald speeltje. De gastouder leert de gastkinderen spelenderwijs hierin hun weg vinden. De kinderen worden serieus genomen, in hun waarde gelaten en geaccepteerd zoals ze zijn. Ook worden kinderen vrij gelaten of ze mee willen doen aan een bepaalde activiteit. En geeft een kind bijvoorbeeld aan alleen te willen spelen dan wordt daar ruimte voor gecreëerd. Samen spelen is belangrijk, maar er moet ook ruimte zijn om iets alleen te doen. Baby s zijn vooral individueel bezig. Alles is speelgoed en ze beleven plezier aan elkaar door naar elkaar (en de grotere kinderen) te kijken, te luisteren en elkaar aan te raken. De gastouder stimuleert dit door samen liedjes te zingen, boekjes lezen en speciale (schoot) spelletjes te doen. Het verschonen en voeden zijn de momenten dat de kleine baby's extra persoonlijke aandacht krijgen, door met ze te knuffelen, te praten en spelletjes te doen. Bij de grotere kinderen wordt het groepsgebeuren belangrijker. Zij zijn meer gericht op het met elkaar samenzijn in het groepje. Ze leren dat ze niet alleen aan zichzelf moeten denken maar ook rekening moeten houden met de andere (kleinere) kinderen. Over het algemeen zie je dat de oudere kinderen vaak zeer zorgzaam zijn voor de jongeren. Zo helpen ze de kleintjes als het hen bijvoorbeeld nog niet lukt om de jas te pakken. Page 14 of 23

15 Kinderen ontwikkelen ook vriendschappen met elkaar. Bij binnenkomst zijn de kinderen blij elkaar te zien en er wordt door de kinderen bewust gekozen naast wie men aan tafel zit of met wie men iets wil doen. Door de gastouder wordt goed in de gaten gehouden dat er geen kinderen buiten het groepje komen te staan. Door dit samen leven, samen spelen, dingen delen, elkaar helpen en van elkaar leren, leert het kind zijn sociale kwaliteiten kennen en te ontwikkelen De emotionele ontwikkeling Verzorging van jonge kinderen vraagt persoonlijk en intiem contact tussen de gastouder en het gastkind. Gastouderbureau Kind is Koning vindt het belangrijk dat de kinderen de gelegenheid krijgen om hun gevoelens zoals boosheid, angst, verdriet én vreugde te uiten. De gastouder dient er te zijn voor het kind, tijd en ruimte te maken om te luisteren naar deze emoties. De gastouder neemt de gevoelens van de kinderen serieus; bij vallen niet ontkennen dat het pijn doet door te zeggen je bent al zo n grote jongen. Huilen mag! De gastouder helpt het kind zijn gevoelens onder woorden te brengen (Je vindt het niet leuk hè, dat pappa nu weggaat). Het kind moet zichzelf kunnen zijn, maar ook leren waar de grens is, wat wel en niet kan (je mag boos zijn, maar je mag niet slaan). Het is belangrijk dat de gastouder luistert, begrip toont, maar ook duidelijke grenzen biedt. En ondanks het feit dat elke gastouder zich ervan bewust dient te zijn dat je het verdriet van het kind ontkent door het kind af te leiden of iets anders aan te bieden, blijkt dit in sommige situaties nodig om het kind over zijn verdriet heen te helpen. Jonge baby s uiten hun gevoelens doorgaans door te huilen. De gastouder kijkt goed naar het kindje, zal de oorzaak opsporen en, als het mogelijk is, wegnemen. Is er geen aanwijsbare reden, dan zal de gastouder kijken naar een oplossing waar het kind zich het prettigst bij voelt. In zo n situatie probeert de gastouder het kind gerust te stellen door op een rustige, liefdevolle toon tegen het kind te praten en te benoemen wat zij doet. Kinderen zijn ook onderling goed in staat elkaar te troosten of over angsten heen te helpen. Kinderen die bang zijn iets nieuws te proberen worden vaak door kinderen die wel durven over een drempel heen geholpen. Blijven er voor een bepaalde activiteit of speelgoed angstgevoelens bestaan bij een kind, dan zal de gastouder dat speelgoed bijvoorbeeld een tijdje weglaten of ervoor kiezen een kind stap voor stap te laten wennen door extra aandacht en uitleg. Op deze manier zorgt de gastouder voor een emotioneel veilige omgeving voor het kind. Bij (plotselinge) gedragsverandering zoekt de gastouder altijd eerst naar een oorzaak (bijvoorbeeld verandering van slaap- of eetgewoontes, de komst van een broertje of zusje etc.), daar wordt dan op in gespeeld er kan in een spel of kringgesprek aandacht aan geschonken worden. Goede oudercontacten zijn hierbij van groot belang, zodat op de situatie thuis goed ingespeeld kan worden. Daarnaast vindt Gastouderbureau Kind is Koning het belangrijk dat ook de gastouder tot op zekere hoogte haar emoties kan uiten. Kinderen mogen, binnen grenzen, weten dat ook de gastouder zich soms niet optimaal lekker voelt of boos is. Dit laatste uit zich in de gezichtsuitdrukking en toon van de stem. In geval van onacceptabel gedrag van een kind wordt met de ouders vooraf afgestemd op welke manier een kind gecorrigeerd wordt en in welke situaties. Straffen die de waardigheid van het kind afbreuk doen, zoals lichamelijke straffen, worden in geen enkele situatie toegepast. De ervaring van Gastouderbureau Kind is Koning leert dat rustig blijven en consequent handelen op een herkenbare en duidelijke manier ervoor zorgt dat straffen zelden nodig is. Daarnaast is het bij moeilijk gedrag van belang dat het kind ondersteund wordt bij het omgaan met zijn gevoelens. Voor een verdere omschrijving van de omgang met ongewenst gedrag, zie ook pagina 19 waar uitleg gegeven wordt over de manier van corrigeren binnen Gastouderbureau Kind is Koning. Page 15 of 23

16 5.3.3 De verstandelijke ontwikkeling Baby s Bij baby's begint de verstandelijke ontwikkeling met de zintuiglijke waarneming; met het vasthouden, proeven, kijken naar, en bewegen van voorwerpen en luisteren. Hierdoor leren de kinderen deze voorwerpen kennen en herkennen om vervolgens te leren combineren en oorzaak en gevolg te ontdekken. Zo verandert het spelmateriaal van een rammelaar in een activity-center, vormenstoof of kiekeboe-spel. Naarmate het kind zich beter kan voortbewegen, gaat het steeds meer de wereld om zich heen verkennen. Afhankelijk van waar het kind aan toe is zal de gastouder het langzaam steeds iets nieuws aanbieden. Ook krijgt het kind veel tijd en ruimte om zelf op ontdekkingstocht te gaan. Om zo zelf uit te vinden waar het plezier in heeft of waar het goed in is. Materialen Het ontwikkelingsmateriaal staat het liefst in kasten waar de kinderen zelf bij kunnen. Indien hulp nodig is bij een activiteit of spel kan het kind terecht bij de gastouder of bij één van de andere kinderen. Daarbij wordt het niet uit handen genomen, maar wordt het kind geholpen het zelf te doen of om het samen nog eens te proberen. De kinderen worden niet verplicht tot activiteiten, maar er wordt wel geprobeerd het kind te stimuleren om mee te doen. Ook wordt er regelmatig met thema's gewerkt om zo dieper op een bepaald onderwerp in te gaan. Naast thema's gekoppeld aan feestdagen, zoals Sinterklaas en Pasen, en aan jaargetijden, kiest de gastouder ook speciale thema's. Afhankelijk van het thema wordt door middel van gerichte handarbeidactiviteiten, maar ook door spelletjes, puzzels, verhalen en buitenactiviteiten geleerd over een onderwerp. Bij de keuze van thema's en activiteiten legt de gastouder de nadruk op het prikkelen van de zintuigen en het verstand en de beleving van het proces. Het gaat erom dat de kinderen geïnspireerd raken en plezier beleven aan het creëren en leren. De activiteiten worden gezamenlijk ondernomen, maar elk kind kan er een eigen invulling aan geven. Na een activiteit worden de materialen opgeruimd voor aan iets nieuws wordt begonnen. Bende maken mag en opruimen moet. Taal Een belangrijk onderdeel van de verstandelijke ontwikkeling is de taalontwikkeling. De kleinste baby's reageren al op praten door zelf ook geluidjes te maken. Naast het reageren op deze geluidjes wordt de taalontwikkeling ook gestimuleerd door het zingen van liedjes, het lezen van boekjes en het benoemen wat we doen en zien (bijvoorbeeld bij het verschonen en het wandelen buiten). Zo leert het kind z'n eerste woordjes, gaat het begrijpen wat anderen zeggen en uiteindelijk zelf praten. Bij de wat oudere kinderen komen daar de groepsgesprekjes bij. Het kind wordt gestimuleerd tot praten door iets te vertellen en vragen te beantwoorden. Zo blijft de gastouder alert op de individuele taalontwikkeling van de kinderen. Routine Door de vrij vaste dagindeling leert het kind het verloop van de dag kennen. Bijvoorbeeld: na de lunch komt tanden poetsen en na het middagslaapje iets drinken etc. In de dagindeling zitten steeds weer vaste momenten waarop er tijd en aandacht is voor de verstandelijke ontwikkeling. Tijdens het aan tafel zitten is er tijd voor groepsgesprekjes en tijdens het eten worden de kinderen gestimuleerd na te denken bij allerlei vragen, zoals wil je nog brood, wil je een hele/halve boterham, wat wil je erop etc De motorische ontwikkeling De lichamelijke ontwikkeling kunnen we opsplitsen in de ontwikkeling van de grove motoriek (bijvoorbeeld leren omdraaien, zitten en lopen) en de fijne motoriek (puzzelen, tekenen etc.) Tempo De motorische ontwikkeling gaat heel snel bij jonge kinderen. Een pasgeboren baby is totaal afhankelijk van anderen, maar binnen vier jaar heeft het kind een grote mate van zelfstandigheid ontwikkeld. Ieder kind doet dat in zijn eigen tempo, de één is daar actiever in dan de ander. Het wordt geaccepteerd dat het ene kind met veel enthousiasme aan een nieuwe vaardigheid begint en het andere een langere periode van steeds proberen nodig heeft of die behoefte niet heeft. Wel zit er een grens aan het wachten tot een kind uit zichzelf nieuwe uitdagingen aangaat. Page 16 of 23

17 Wanneer de gastouder zeker weet dat kinderen iets zouden kunnen, geeft ze hen een zetje in de goede richting (aanmoediging) om het te doen, omdat de gastouder weet dat ze enorm trots zijn als ze iets nieuws kunnen, zoals bijvoorbeeld het maken van een moeilijke puzzel of het zelf aantrekken van schoenen of jas. Materialen Bij allerlei activiteiten wordt de fijne en grove motoriek geoefend. De fijne motoriek wordt getraind bij bijvoorbeeld het knutselen, verven, puzzelen en/of spelen met constructiemateriaal, aan- en uitkleden en eten en drinken. De grove motoriek wordt geoefend bij het rennen, fietsen, klimmen etc. De indeling van de ruimtes en het speelgoed zijn afgestemd op de leeftijden van de kinderen. Verder moet er voldoende ruimte zijn waar de kinderen kunnen stoeien, rennen, fietsen en ravotten. Aanmoedigen In het groepje probeert de gastouder de motorische ontwikkeling positief te beïnvloeden door enthousiast te reageren als een kind iets nieuws doet en kinderen aan te moedigen nieuwe dingen uit te proberen. Bij een baby kan de gastouder het speelgoed zo neerleggen dat het kind zich moet omdraaien of kruipen om het te pakken. Als het kind net begint te lopen is het een grote uitdaging om, onder aanmoediging, van de tafel naar de gastouder toe te lopen. Ook moedigt zij kinderen aan zelf hun motorische problemen op te lossen. In eerste instantie biedt de gastouder hulp met woorden, daarna pas wordt -indien door het kind gewenst- daadwerkelijke hulp geboden door het samen te doen. Staat een kind bijvoorbeeld op een klimhuisje buiten en geeft het aan dat het er af wil, dan wordt het kind er niet meteen afgetild maar probeert de gastouder d.m.v. aanwijzingen hulp te bieden zodat het kind leert te vertrouwen op zijn eigen vaardigheden. De overtuiging van Gastouderbureau Kind is Koning is: een kind doet niet iets waar het zelf niet aan toe is (bijvoorbeeld een trapje van de glijbaan opklimmen). Uiteraard houdt de gastouder dit wel scherp in de gaten De creatieve ontwikkeling Materialen Gastouderbureau Kind is Koning adviseert de gastouder de creatieve ontwikkeling van de kinderen te stimuleren door allerlei verschillende materialen en activiteiten aan te bieden en de kinderen te laten ontdekken wat je daarmee kan doen. Onder creativiteit verstaat Gastouderbureau Kind is Koning niet alleen het doen van allerlei handarbeidactiviteiten maar ook het doen van kringspelletjes, spelletjes aan tafel, bezig zijn in/met de natuur, het maken van- en luisteren naar muziek, dansen en bezig zijn met fantasiespel. Bij de handarbeidactiviteiten gaat het er vooral om dat de kinderen vol enthousiasme met het aangeboden materiaal aan de slag gaan en zich ermee kunnen uiten. Het uiteindelijke resultaat is dan altijd mooi en verdient de nodige complimenten. Beleven Het is erg leuk om te zien hoe de kinderen de verschillende eigenschappen van materialen ontdekken. Zo zullen de kleintjes plaksel nog niet ervaren als iets waarmee je kan plakken, maar als iets waarmee je lekker kunt smeren en kliederen. Naarmate de kinderen wat ouder worden legt de gastouder er meer de nadruk op dat het de bedoeling is om ermee te plakken. Natuurlijk beginnen niet alle kinderen met evenveel enthousiasme aan zo n activiteit. Sommige kinderen moeten even over een drempel geholpen worden voor ze het echt leuk gaan vinden. Kinderen die echt niet willen worden niet verplicht mee te doen al probeert de gastouder kinderen wel te stimuleren het eens te proberen. Vaak als ze eenmaal bezig zijn vinden ze het wel heel leuk. Ook wordt er bij de gastouder regelmatig met thema s gewerkt zoals de jaargetijden, Sinterklaas, Kerst, Zomerfeest etc. Dit biedt veel leuke aanknopingspunten om met de genoemde vormen bezig te zijn. Ook kan er bijvoorbeeld met de kinderen samen (eenvoudig) worden gekookt; bijv. macaroni maken of koekjes bakken, waarna het gezamenlijk en feestelijk wordt opgegeten. Page 17 of 23

18 5.4 Veilige, hygiënische en gezonde opvangomgeving Om ongelukken, ziektes en infecties zoveel mogelijk te voorkomen, heeft het gastkind recht op een veilige en schone opvangomgeving. Daarnaast heeft het gastkind recht op voldoende en verantwoorde voeding en drinken, rust, lichamelijke verschoning, beweging en frisse lucht. Uiteraard zijn er verschillen, zo zal bij een baby de persoonlijke verzorging en voeding meer aandacht nodig hebben dan bij een schoolgaand kind. Afstemming van de voeding en verzorging vindt altijd in samenspraak tussen ouders/verzorgers en de gastouder plaats. Een gastouder heeft ook een voorbeeldfunctie. Het gedrag bepaalt mede hoe een gastkind met zaken omgaat, denk hierbij bijvoorbeeld aan handen wassen na het toilet gebruik en voor het eten. Gastouderbureau Kind is Koning heeft een risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid ontwikkeld, waaraan de opvangomgeving van de gastouder moet voldoen. Deze wordt twee maal per jaar, door middel van een huisbezoek aan de gastouder, gecontroleerd. Door middel van de risico inventarisatie wordt de opvangomgeving zorgvuldig gecontroleerd op veiligheid en hygiëne en wordt er actie ondernomen op de verbeterpunten. 5.5 Omgaan met normen en waarden Gastouderbureau Kind is Koning vindt het belangrijk dat normen en waarden van de ouders en gastouder op elkaar zijn afgestemd. Zij moeten elkaars opvattingen kennen en tevens bespreken hoe ermee om zal worden gegaan. Gastouderbureau Kind is Koning stelt een aantal zaken aan de orde in het intake formulier van de ouders/verzorgers en het aanmeldingsformulier van de gastouder. Zo ontstaat er vooraf al een beeld hoe er over belangrijke zaken gedacht wordt en kan hier tijdens het voorstellen van beide partijen rekening mee gehouden worden. Tijdens het koppelingsgesprek kan er uitgebreider op deze punten worden ingegaan. Het is van belang dat beide partijen zich open stellen om over deze onderwerpen in gesprek te blijven. Sommige dingen zullen nu eenmaal anders bij de gastouder gaan dan thuis, dat wil echter niet zeggen dat dit een probleem oplevert. Op deze manier zien kinderen dat er verschillen kunnen zijn en leren ze hier op een positieve manier mee om te gaan. Respect en vertrouwen liggen hieraan ten grondslag. In de doelstelling van Gastouderbureau Kind is Koning zoals geformuleerd in de inleiding van dit beleidsplan, maar ook in de voorgaande paragrafen zijn al diverse normen en waarden voorbij gekomen. Hierbij een aantal belangrijke op een rijtje: waarderen en respecteren van jezelf en van anderen sociaal zijn en medeleven hebben eerlijk zijn afspraken nakomen zorgvuldig omgaan met elkaars spullen respecteren van het werk en de inspanningen van anderen privacy aandacht besteden aan de rituele uitingen van normen en waarden, zoals aan officiële religieuze feestdagen (in samenspraak met de ouders). Ook het besteden van aandacht aan persoonlijke feestdagen (zoals de verjaardag) wordt als persoonlijke waardering van het kind gezien. Tijdens het evalueren: als gastouder regelmatig, maar tenminste 1 keer per half jaar, met de vraagouders ook spreken over normen en waarden. De meeste van de normen en waarden worden spelenderwijs aan de kinderen meegegeven (bv: er wordt een spelletje gedaan en iedereen die wil mag meedoen). Ook door het geven van het goede voorbeeld leren kinderen veel. Toch moet de gastouder soms grenzen stellen aan wat kinderen mogen en blijft aansturen of zelfs corrigeren nodig. Deze grenzen moeten duidelijk zijn voor de kinderen en ook aan hen uitgelegd worden. Ook is het belangrijk dat de grotere kinderen rekening houden met de kleintjes etc. Page 18 of 23

19 Ongewenst gedrag Wanneer dingen gevaar op leveren voor kinderen zal de boodschap kort en duidelijk zijn: Dit mag niet. In minder gevaarlijke situatie zal de gastouder het kind vanuit zichzelf toespreken: Ik wil niet dat jij dit doet, want / Ik vind het jammer Verder zal de gastouder de kinderen sturen door het gewenste gedrag te benoemen en dit met aandacht belonen, en ongewenst gedrag te negeren: Liever tegen het kind dat lekker zit te eten zeggen Wat fijn dat jij zo goed zit te eten! in de hoop dat de buurman ook zijn vork weer ter hand neemt, dan deze buurman confronteren met zijn niet-eten. Bij onenigheid tussen de kinderen wordt gestimuleerd dat de kinderen dit eerst zelf proberen op te lossen voordat de gastouder ingrijpt. Natuurlijk houdt de gastouder in de gaten of hulp hierbij nodig is. De gastouder kent (na enige tijd) de kinderen goed en weet wie zij hierin moet stimuleren of juist af moet remmen. Gedrag dat gevaar/pijn oplevert voor het kind zelf of voor anderen wordt niet geaccepteerd. Net als herhaaldelijk niet luisteren, dingen kapot maken en ander storend gedrag. De gastouder zal het kind duidelijk maken dat dit niet mag en waarom dit niet mag. Het kind wordt dan geconfronteerd met een driedelige (ik)-boodschap. Deze bestaat uit het gedrag, het gevolg en het bijbehorende gevoel. Kijk, het is gevaarlijk dat je met die stok zwaait, je hebt Eva tegen haar arm geraakt en moet zij huilen. Eva is erg geschrokken en heeft pijn. Op deze manier wordt op een prettige manier en zonder machtsgebruik, bij het kind empathie ontwikkeld. Wordt het ongewenste gedrag herhaaldelijk vertoond door hetzelfde kind, dan kan het kind door de gastouder even (niet langer dan 3 minuten) buiten de activiteit geplaatst worden, wederom aangekondigd via een ik-boodschap. Dit kan variëren van even niet mee mogen doen tot apart zitten of juist even bij de gastouder komen. De gastouder hoopt het kind hiermee te leren dat dit gedrag echt niet getolereerd wordt. Straffen die de waardigheid van het kind afbreuk doen, zoals lichamelijke straffen, worden in geen enkele situatie toegepast. De ervaring van Gastouderbureau Kind is Koning leert dat rustig blijven en consequent handelen op een herkenbare en duidelijke manier ervoor zorgt dat straffen eigenlijk zelden nodig is. Daarnaast is het bij moeilijk gedrag van belang dat het kind wordt ondersteund bij het omgaan met zijn gevoelens. 5.6 Ziekten Omdat een gastouder niet berekend is op de opvang van zieke kinderen, mogen deze niet naar de gastouder gebracht worden. Wordt het kind tijdens de opvang ziek dan wordt de ouder verzocht het kind te komen ophalen. De beslissing of een kind kan blijven wordt door de gastouder zelf genomen, maar altijd in overleg met de ouders. Hierbij staat het belang van het kind altijd voorop. Een ziek kind heeft extra (één-op-één) aandacht en vaak ook extra verzorging nodig. Dit kan de gastouder niet geven zonder dat het ten koste gaat van de aandacht voor de andere kinderen. In het algemeen adviseert Gastouderbureau Kind is Koning dat een kind moet worden opgehaald, als: 1) het kind te ziek is om aan het dagprogramma mee te doen 2) de verzorging te intensief is (één-op-één) 3) het de gezondheid van andere kinderen in gevaar brengt In het schema op de volgende pagina staat voor de meest voorkomende ziekteverschijnselen aangegeven wanneer voor de gastouder (op grond van bovengenoemde drie punten) deze grens bereikt is. Wij hebben hierbij de regels die de GGD omschrijft als leidraad gebruikt. Page 19 of 23