Psychosociale klachten - schuldgevoelens - concentratiegebrek - relatieproblemen - schaamte - negatief zelfbeeld - wantrouwen - sociaal isolement

Transcriptie

1 Signalen van huiselijk geweld Bij het gebruik van deze informatie is enige voorzichtigheid geboden. Het opmerken van één of enkele signalen betekent niet direct dat er sprake is van huiselijk geweld, een andere oorzaak is ook mogelijk. De context van de signalen is belangrijk; is er een combinatie van signalen, is er sprake van een risicosituatie? Onderstaande lijst van signalen is niet volledig, ook andere signalen kunnen wijzen op huiselijk geweld. Bij het signaleren is het met name van belang dat er een gevoeligheid ontwikkeld wordt voor het herkennen van situaties die afwijken van het normale. Signalen van relationeel geweld 1 Lichamelijk - blauwe plekken, schrammen, snij- of brandwonden, kneuzingen, zwellingen, botbreuken - verlies van tanden - fracturen van ribben, neus, botten - ontwrichting, vaak van kaak en schouder - schedelletsel - gehoorstoornissen Psychosomatische klachten - symptomen van angst: zoals trillen, zweten, hartkloppingen, hyperventilatie, duizeligheid en slapeloosheid. - symptomen van machteloosheid: zoals slapte, neerslachtigheid en vermoeidheid - symptomen van spanning: zoals hoofdpijn, nachtmerries en slaapstoornissen - menstruatiestoornissen Psychosociale klachten - schuldgevoelens - concentratiegebrek - relatieproblemen - schaamte - negatief zelfbeeld - wantrouwen - sociaal isolement Seksueel misbruik - problemen rond seksualiteit en intimiteit - irritatie aan de genitaliën of anus - terugkerende genitale of rectale infecties - moeite met zitten of lopen - geslachtsziekten Signalen in gedrag - moeite met oogcontact - afspraken steeds uitstellen - drugsgebruik (o.a. alcohol, medicijnen) - geven van paradoxale boodschappen - mag niet over (eigen) geld beslissen - slaafse houding tegenover partner - kinderen worden verwaarloosd, mishandeld - schikachtig - weinig contacten buitenshuis Signalen van schending van rechten - overname van zaken die iemand best zelf kan - geen kennis van persoonlijke post - geen toegang van vrienden of bekenden - geen toestemming het huis te verlaten of zich vrij te bewegen - geen zelfbeschikking b.v. in dagindeling 1 Uit: Signalenkaart huisje, boompje, beest ASHG Midden Brabant en Training Stop ouderenmishandeling GGD s en Noord- Brabant

2 Signalen van Kindermishandeling 2 Algemeen - plotselinge gedragsverandering - gedraagt zich niet naar zijn leeftijd - slechte leerprestaties - rondhangen na school - taal- en spraakstoornissen Lichamelijk - blauwe plekken, brandwonden, botbreuken, snij-, krab- en bijtwonden - groeiachterstand - voedingsproblemen - oververmoeid - ziektes herstellen slecht - achterblijvende motoriek - niet zindelijk op de leeftijd dat dit hoort Psychisch - timide, depressief - labiel - negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen, faalangst - negatief lichaamsbeeld Seksueel misbruik - verwondingen van de geslachtsorganen - vaginale infecties en afscheiding - jeuk bij vagina of anus - problemen bij het plassen - seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA s, geslachtsziektes) - drukt benen tegen elkaar bij lopen of oppakken - afkeer van lichamelijk contact - maakt afwezige indruk bij lichamelijk onderzoek - extreem seksueel getint gedrag en taalgebruik Signalen in gedrag - vertoont agressief gedrag - trekt zich enorm terug - heeft concentratiestoornissen; - is zeer angstig voor (bepaalde) volwassenen - erg nerveus - hyperactief - gedraagt zich in het bijzijn van ouders anders dan zonder ouders Signalen van lichamelijke verwaarlozing - kind is hongerig - ernstige luieruitslag - slecht onderhouden gebit - kind stinkt, heeft regelmatig vieze kleren aan Gedrag van de ouder - onverschillig tegenover het welzijn van het kind - laat zich regelmatig negatief uit over het kind - troost het kind niet - geeft aan het niet meer aan te kunnen - is verslaafd - is ernstig (psychisch) ziek - kleedt het kind te warm of te koud aan 2 Uit: Wolzak, A. Kindermishandeling: signaleren en handelen, Basisinformatie voor mensen die werken met kinderen, 2007

3 - zegt regelmatig afspraken af - vergeet preventieve inentingen - houdt het kind vaak thuis van school - heeft irreële verwachtingen van het kind - zet het kind onder druk om te presteren Gezinssituatie - samengaan van stressvolle omstandigheden, zoals slechte huisvesting, financiële problemen en relatieproblemen - sociaal isolement - alleenstaande ouder - partnermishandeling - gezin verhuist regelmatig - slechte algehele hygiëne

4 Signalen van ouderenmishandeling 3 Algemeen - schichtig gedrag, teruggetrokken gedrag - angstvallig binnen blijven - verandering in gedrag, plotseling niets meer zeggen, contact vermijden - verandering van gedrag of onwel worden als de pleger binnenkomt - bedekte toespelingen door de oudere als de dader/pleger/familie er niet is - ruzie in bijzijn van hulpverleners, zichtbare spanning binnen de familie - buren vertellen dat zij geschreeuw horen of zien dat de oudere ruw behandeld wordt Lichamelijk - blauwe plekken, schrammen, snij- of brandwonden, kneuzingen, zwellingen, botbreuken - striemen op de polsen, enkels, armen, benen als gevolg van vastbinden - versuffing, ten gevolg van teveel medicatie - verhoogde bloeddruk of hartkloppingen Psychisch - onverklaarbare angst, woede en/of verdriet - verwardheid, schuchterheid, weinig reactie - overdreven schrikreacties bij plotselinge geluiden of gebeurtenissen, - depressiviteit, moedeloosheid - slaapproblemen, eetproblemen - minder actief worden - vraag naar medicatie - wantrouwen - uiten van suïcidegedachten door de oudere Seksueel misbruik - irritatie aan de genitaliën of anus - terugkerende genitale of rectale infecties - bloedvlekken in kleding of beddengoed - moeite met zitten of lopen - geslachtsziekten Signalen in gedrag - onrustig of bang bij ontkleden en/of wassen - nachtmerries - angst voor (intern) lichamelijk onderzoek - plotselinge verwardheid, depressie, angst - gesprek op seksuele onderwerpen brengen Signalen van lichamelijke verwaarlozing - ondervoeding, uitdroging - een slechte persoonlijke hygiëne - stank, van bijvoorbeeld urine, faeces in huis of op de persoon - doorligwonden of andere onverzorgde wonden - sterke lichamelijke achteruitgang - plotselinge vermagering - lichamelijke schade of gedragsverandering door slechte medicatietoediening - geen of onvoldoende eten of drinken in huis - ontbreken van goede of passende kleding Signalen van psychische verwaarlozing - depressie - frustratie - apathie - klampgedrag 3 Uit: Training Stop ouderenmishandeling GGD s en Noord-Brabant

5 Signalen van schending van rechten - overname van zaken die iemand best zelf kan - geen kennis van persoonlijke post - geen toegang van vrienden of bekenden - geen toestemming het huis te verlaten of zich vrij te bewegen - geen privacy bij bezoek - geen zelfbeschikking b.v. in dagindeling

6 Signalen van eergerelateerd geweld 4 Algemeen - regelmatig verwondingen of blauwe plekken - schichtig reageren - achterdochtig zijn - onzeker - verward of apatisch zijn - in zichzelf gekeerd zijn, zich afsluiten van de buitenwereld - soms uit een slachtoffer zich door een op het eerste gezicht onsamenhangend verhaal te vertellen over de wrede gewoontes in de eigen cultuur Verandering van gedrag - Verandering van gedrag - als een rustige vrouw plotseling gestresst reageert, of een nette leerling ineens heel slordig werk levert of lessen laat schieten - Als meisjes westerse kleren verruilen voor traditionele en hun hele lichaam bedekken - Als meisjes, anders dan voorheen, direct na werk of school naar huis gaan. Vooral als ze door vaders of broers worden opgehaald en vriendschappen verbreken. Ontwijkend gedrag - Als een mogelijk slachtoffer ontwijkende antwoorden gaat geven op directe vragen van docenten, vrienden, hulpverleners, huisartsen of vertrouwenspersonen over bijvoorbeeld verwondingen of sociale controle door familie. - Onverschilligheid over hun eigen lot. Dat kan tot uitdrukking komen in lichamelijke verwaarlozing, zelfmoordpogingen, zinspelen op zelfmoord of een fatalistische houding. - Om inzicht te krijgen in de mate van gewelddadigheid binnen de familie is het belangrijk te luisteren naar de verhalen die het eventuele slachtoffer over andere familieleden vertelt. Zo kan een verhaal over een zus, tante of nicht die ondergedoken zit vanwege dreigementen een signaal zijn dat de familie niet terugdeinst voor ernstige vormen van eergerelateerd geweld. Gedrag van daders - toenemend contact met familieleden - plotselinge reizen naar het buitenland - dader verhuist naar de stad waar de eerschender woont. Indien een slachtoffer vertelt dat er plotseling familie in de buurt is komen wonen (zonder enige aanleiding) is alertheid geboden. - emotionele en extreem gewelddadige uitspraken van mannen over een eerschending, zoals doodsbedreigingen en verwensingen, duiden op mogelijk ernstige vormen van geweld. 4 Wegwijzer eergerelareerd geweld, Interventieteam Relationele Druk en Geweld 2006