Beleidsplan Kwaliteit

Transcriptie

1 Beleidsplan Kwaliteit Versie 1.1 Mei 2012

2 Inhoud Speerpunten Kwaliteitsbeleid NVU Inleiding Kwaliteitsinstrumenten: huidige situatie en visie Huidige situatie Visie kwaliteit Prioritering Procedures: huidige situatie en visie Bijlagen Bijlage 1: Werkgroep Kwaliteitsbeleidsplan Bijlage 2: Inventarisatie huidige situatie Bijlage 3: Lijst urologische aandoeningen Bijlage 4: Prioriteringsmethode Versie 1.1 Publiek 1

3 Speerpunten Kwaliteitsbeleid NVU Speerpunten NVU De volgende speerpunten zijn voor de NVU de komende jaren van belang: Meer integratie van de verschillende kwaliteitsinstrumenten Richtlijnen opstellen en onderhouden door wetenschappelijke verenigingen in samenspraak met andere partijen zoveel mogelijk conform het rapport Richtlijnen 2.0. Opstellen en herzien kwaliteitsnormen Meer aandacht voor praktijkvariatie Indicatoren van de basisset van de IGZ Uitvoeren projecten in samenspraak met andere partijen (patiëntenverenigingen, IGZ, zorgverzekeraars en andere Wetenschappelijke Verenigingen). (Door)ontwikkeling van kwaliteitsregistraties/auditing Aandacht voor differentiatie en concentratie Procedures m.b.t. alle kwaliteitsinstrumenten worden herzien en schriftelijk vastgelegd Versie 1.1 Publiek 2

4 Inleiding Op het gebied van kwaliteit van de zorg zijn er vele ontwikkelingen. Gedacht kan worden aan de maatschappelijke vraag naar transparantie, patiënten die zelfbewuster zijn, oprichting van het Kwaliteitsinstituut, concentratie van de zorg, de kwaliteitsnormen en inkoop van zorg door zorgverzekeraars op basis van kwaliteit. Daarnaast stijgen de kosten van de zorg in Nederland aanzienlijk. Tegelijkertijd is de kwaliteit van de medisch-specialistische zorg in Nederland hoog. Van verschillende kanten zijn er initiatieven om de kwaliteit van de medisch specialistische zorg te verbeteren. Zo is bijvoorbeeld in 2010 het Kwaliteitskader van de Orde van Medisch Specialisten (Orde) verschenen welke tot stand is gekomen in samenwerking met alle wetenschappelijke vereniging van de erkende medische specialismen. Ook is de Kwaliteitskoepel opgericht. De kwaliteitskoepel is een samenwerkingsverband van de 29 medisch specialistische wetenschappelijke verenigingen en de Orde van Medisch Specialisten met als visie: Elke patiënt dient goede zorg te krijgen, afgestemd op de reële zorgbehoefte, verleend door die professional en in die setting die daar geschikt voor is. Goede zorg is veilig, doeltreffend, doelmatig, patiëntgericht, tijdig en toegankelijk. Goede zorg is het leveren van kwaliteit. Het verbeteren en borgen van de kwaliteit van de medisch-specialistische zorg is de primaire verantwoordelijkheid van de medisch specialist. De maatschappelijke ontwikkelingen stimuleren de medisch specialisten om, in dialoog met haar omgeving, samen te werken aan toetsbare en transparante zorg 1. Mede door bovengenoemde ontwikkelingen heeft de NVU een Plan opgesteld ten aanzien van een integraal kwaliteitsbeleid. In dit Plan zijn de speerpunten beschreven voor de komende jaren met de volgende doelstellingen: integratie en afstemming van kwaliteitsinstrumenten, prioritering van onderwerpen en projecten en daarmee een gestructureerde besteding van beschikbare financiële middelen, verdere professionalisering van het kwaliteitsbeleid van de NVU, draagvlak en betrokkenheid bij de leden en duidelijkheid aan externen. Het Plan is tot stand gekomen via een inventarisatie van de huidige situatie, gesprekken met opinieleiders van de NVU en externe partijen, zoals de patiëntenverenigingen. Dit is een dynamisch stuk. 1 Missie en Visie Kwaliteitskoepel Medisch Specialisten, vastgesteld in Raad Kwaliteit d.d Versie 1.1 Publiek 3

5 1. Kwaliteitsinstrumenten: huidige situatie en visie In dit hoofdstuk wordt beschreven wat de huidige situatie is van de NVU op het gebied van haar kwaliteitsbeleid. Hiervoor is een inventarisatie gedaan. De volledige inventarisatie is te vinden in bijlage 2. De belangrijkste elementen van de inventarisatie en vervolgens de visie van de NVU zijn hieronder samengevat Huidige situatie De NVU beschikt over verschillende kwaliteitsinstrumenten: richtlijnen, kwaliteitsnormen, indicatoren, kwaliteitsregistraties en kwaliteitsvisitatie. De eerste NVU-richtlijnen, zoals BPH en nierstenen, zijn ontwikkeld in de jaren 90. Sindsdien is veel aandacht gegaan naar het ontwikkelen van richtlijnen. De meeste richtlijnen uit de jaren 90 zijn ondertussen ook weer herzien. In bijlage 2 is te vinden in welk jaar de bestaande (herziende) richtlijnen zijn verschenen. Pas de laatste jaren is er meer aandacht voor indicatoren (extern gestuurd), kwaliteitsregistraties en kwaliteitsnormen. De NVU werkt mee aan het traject Zichtbare Zorg en participeert in de commissie indicatoren van de Raad kwaliteit. Daarnaast heeft de NVU structureel overleg met de IGZ over de prestatie-indicatoren. Naast de indicatoren van Zichtbare Zorg en de IGZ heeft de NVU momenteel drie kwaliteitsregistraties opgezet, namelijk voor: hypospadie, prostaatcarcinoom en blaascarcinoom. De Werkgroep Oncologische Urologie is gestart met het ontwikkelen van kwaliteitsnormen voor de oncologische urologische aandoeningen. In 2012 zullen voor alle oncologische urologische aandoeningen kwaliteitsnormen ontwikkeld zijn. Kwaliteitsvisitatie is ook een belangrijk onderdeel voor de NVU. Dit voert zij al uit sinds De laatste jaren zijn hierin ook veel ontwikkelingen in; in 2009 is een nieuw visitatiereglement vastgesteld en sinds 2010 is de NVU bezig met het vernieuwen van de visitatiemethodiek. Hierbij wordt aangesloten op de kwaliteitsvisitatie nieuwe stijl in combinatie met de evaluatie uit 2009 van deze visitatiemethodiek 2. Deze nieuwe methodiek moet nog ingesteld worden. Het doel is begin 2012 proefvisitaties plaats te laten vinden. De nieuwe visitatiemethodiek richt zich op de volgende vier domeinen: Evaluatie van zorg, patiënten perspectief, functioneren van de vakgroep en professionele ontwikkeling. Momenteel ontbreekt samenhang van de ontwikkelde kwaliteitsinstrumenten en blijft de implementatie van, bijvoorbeeld richtlijnen, achter. Ook worden verouderde richtlijnen niet structureel herzien. Tevens worden de meeste kwaliteitsinstrumenten momenteel monodisciplinair ontwikkeld. 2 Fossen, J. en Hagemeijer, J.W. Evaluatieonderzoek kwaliteitsvisitatie. Orde van Medisch Specialisten, Versie 1.1 Publiek 4

6 1.2 Visie kwaliteit De NVU wil over de gehele breedte en bij iedere uroloog kwaliteitsverbetering bewerkstelligen ten gunste van iedere patiënt. Er zal meer samenhang moeten komen tussen de ontwikkelde kwaliteitsinstrumenten. Dit kan gerealiseerd worden door meer op aandoening/onderwerp te focussen dan op instrument. Een model dat de NVU als basis zal nemen is onderstaand figuur 1. Dit model laat duidelijk zien hoe alle kwaliteitsaspecten met elkaar samenhangen. Ook is te zien dat opleiding en wetenschap de kern vormen als het gaat om kwaliteit. De meest effectieve manieren om de kwaliteit te bevorderen blijkend uit wetenschappelijk onderzoek zijn: feedback op medisch handelen en interactieve nascholing. Een zeer belangrijk element in deze cirkel is implementatie. Gezien het feit dat de implementatie van kwaliteitsinstrumenten als richtlijnen nu nog achterwege blijven, bevordert integratie van de kwaliteitsinstrumenten ook de implementatie. Zo wil de NVU verschenen richtlijnen meer onder de aandacht brengen tijdens: nascholingsbijeenkomsten, E-learning en kwaliteitsvisitaties. Ook indicatoren/kwaliteitsregistraties kunnen implementatie van richtlijnen bevorderen. Figuur 1: Sturing op Kwaliteit Richtlijnen Bij- en nascholing Indicatoren (+) Normen Opleiding Patientenvoorlichting Visitatie/Audit IFMS Wetenschap Certificering Implementatie Bron: Orde Medisch Specialisten, 2011 Naast de focus op integratie van de verschillende instrumenten hecht de NVU ook waarde aan de structurele gesprekken met andere partijen, zoals patiëntenverenigingen, inspectie en zorgverzekeraars. Dit zal worden voortgezet. Versie 1.1 Publiek 5

7 Daarnaast is de NVU een groot voorstander van de multidisciplinaire benadering van de urologische zorg in Nederland. Projecten zullen dus ook steeds vaker in overleg of samen met andere Wetenschappelijke Verenigingen of andere partijen aangepakt worden. Het doel in de toekomst is te komen tot optimale integratie van de kwaliteitscriteria vanuit het perspectief van de professional en de patiënt Opleiding, Wetenschap en Innovaties Kwaliteit begint met een goede wetenschappelijke basis en opleiding. Aangezien ook richtlijnen (vereist) evidence-based zijn, is wetenschappelijk onderzoek van groot belang. Daarnaast kan kwaliteit bevorderd worden door innovaties. De NVU ondersteunt innovatieve ontwikkelingen en wil deze bevorderen. Dit zal gedaan worden door een inventarisatie en eventueel coördinatie van innovatieve projecten bij vakgroepen. Ook zal er aandacht moeten komen voor financiering hiervan. De NVU wil dit samen met andere verenigingen oppakken. Een ander aspect dat de komende jaren nog meer aandacht zal krijgen is differentiatie binnen de opleiding. Hier houdt een andere commissie van de NVU zich mee bezig Richtlijnen Richtlijnen worden veelal gezien als hoekstenen van het kwaliteitsbeleid. Richtlijnen zullen meer professioneel ontwikkeld worden met behulp het rapport Medisch Specialistische Richtlijnen Deze is specifiek bedoeld voor medisch specialisten en gebaseerd op de Richtlijn voor Richtlijnen van de Regieraad. Betrokkenheid van relevante verenigingen en partijen (zoals patiëntenverenigingen), doelmatigheid en normering zijn een aantal zaken uit dit rapport die meer aandacht zullen krijgen. Daarnaast zal er meer structureel gekeken worden naar de actualisatie van richtlijnen Indicatoren en Kwaliteitsregistraties In de Plan Do Check Act cyclus heeft de medische professional voor de Check gegevens nodig over de resultaten van zijn handelen. De leden van de NVU missen de tools om die resultaten boven water te krijgen en om die te kunnen spiegelen aan het landelijke gemiddelde of aan eventueel gestelde norm. De tot nu toe ontwikkelde indicatoren van Zichtbare Zorg Ziekenhuizen hebben die tools niet opgeleverd. De NVU meent dat aan de hand van reeds aanwezige instrumenten (normen, IGZ en ZZZ indicatoren, patiënttevredenheidsenquêtes) andere partijen ruim voldoende informatie hebben voor keuze, inkoop en toezicht. Met indicatoren wordt good practice transparant. De NVU steunt ranglijsten niet waarbij gelijke toegankelijkheid van zorg in gevaar komt. De NVU zal zich niet richten op het ontwikkelen van nieuwe indicatoren, maar ziet meer heil in kwaliteitsregistraties en auditing zeker voor complexe zaken als oncologie of grotere chirurgie. Het gaat daarbij om medisch technische variabelen die de uitkomst van zorg bepalen. Met behulp van kwaliteitsregistraties wil de NVU zorgen voor spiegelinformatie/benchmark waar de professional iets aan heeft. Gezien de forse inspanningen, in termen van geld en tijd, die kwaliteitsregistraties kosten 3 Adviescommissie Richtlijnen, Raad Kwaliteit. Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0. Augustus Versie 1.1 Publiek 6

8 zal de NVU nu eerst meer ervaring op doen met de huidige drie kwaliteitsregistraties. De NVU staat ook achter het rapport Zorg voor Waarde van de Boston Consultancy Group en acht het belangrijk dat er een centraal coördinatie platform komt voor de kwaliteitsregistraties en structurele financiering. Voor eenvoudige zaken schieten deze registraties mogelijk zijn doel voorbij en zijn Patiënt Reported Outcomes Measures (PROM s) het onderzoeken waard Normen De NVU zal doorgaan met het opstellen van kwaliteitsnormen, eventueel met volumenormen, voor verschillende aandoeningen. Voor de oncologische aandoeningen is hier al een start mee gemaakt en er is al gepland dat dit ook gedaan zal worden voor andere aandoeningen. De conceptkwaliteitsnormen zullen worden voorgelegd aan relevante partijen, zoals patiëntenverenigingen en andere wetenschappelijke verenigingen. Deze kwaliteitsnormen zullen worden gebruikt door bijvoorbeeld zorgverzekeraars voor hun inkoopbeleid. Ook patiëntenverenigingen krijgen hiermee meer inzicht in aan welke kwaliteitseisen bepaalde ingrepen aan moeten voldoen. De NVU ziet het als taak om kaders te stellen, waaronder kwaliteitsnormen. Dit kan als gevolg hebben dat ziekenhuizen eventueel (intensiever) gaan samenwerken zodat concentratie en differentiatie van de zorg daadwerkelijk wordt geïmplementeerd. Nadat de normen zijn opgesteld zal de werkgroep tweemaal per jaar bepalen of de normen herzien moeten worden Patiëntenvoorlichting De NVU heeft een paar jaar geleden de website gelanceerd. Er lopen nu gesprekken om deze goed actueel te houden. Naast de normen, ontwikkeld door de NVU, werkt de NVU ook mee aan het opstellen van een patiëntenwijzer voor prostaatkanker. De ontwikkeling van deze patiëntenwijzer is inmiddels in gang gezet door de Nederlandse Federatie voor Kankerpatienten (NFK) Kwaliteitsvisitatie De NVU gaat uit van de intrinsieke motivatie van de professional om aan de hand van die spiegeling een verbeteractie te concretiseren. Kwaliteitsvisitaties monitoren deze acties. In de nieuwe visitatiesystematiek zal meer aandacht zijn voor medische inhoudelijke zaken. Zo wordt met deze nieuwe methodiek nagegaan of gehandeld wordt volgens recent verschenen richtlijnen. Het doel van deze methodiek is ook van goed naar beter. Binnen de nieuwe visitatiemethodiek zal ook aandacht komen voor andere elementen. Zo zullen de opgestelde kwaliteitsnormen worden getoetst Bij- en nascholing Bij- en nascholing zijn belangrijke instrumenten om kennis te delen en om bijvoorbeeld implementatie van richtlijnen te bevorderen. Een integraal kwaliteitsbeleid betekent dus ook dat Versie 1.1 Publiek 7

9 indien er richtlijnen zijn verschenen deze uiteindelijk ook aandacht moeten krijgen bij bij- en nascholing. De NVU is bezig met het ontwikkelen van E-learning. Speerpunten De volgende speerpunten zijn voor de NVU de komende jaren van belang: Meer integratie van de verschillende kwaliteitsinstrumenten Richtlijnen opstellen en onderhouden door wetenschappelijke verenigingen in samenspraak met andere partijen zoveel mogelijk conform het rapport Richtlijnen 2.0. Opstellen en herzien kwaliteitsnormen Meer aandacht voor praktijkvariatie Indicatoren van de basisset van de IGZ Uitvoeren projecten in samenspraak met andere partijen (patiëntenverenigingen, IGZ, zorgverzekeraars en andere Wetenschappelijke Verenigingen). (Door)ontwikkeling van kwaliteitsregistraties/auditing Aandacht voor differentiatie en concentratie 1.3 Prioritering De belangrijkste urologische aandoeningen zijn in kaart gebracht en geordend volgens de indeling van het Concilium Urologicum van de NVU. Dit overzicht is te vinden in bijlage 3. Vervolgens is via een gestructureerde methode een eerste prioritering gemaakt. De uitleg van deze methode is te vinden in bijlage 4. Vervolgens zijn gesprekken gevoerd met opinieleiders van de NVU en stakeholders waarbij deze prioritering ook is voorgelegd. De komende jaren zal de meeste aandacht uitgaan naar deze geprioriteerde onderwerpen en de kwaliteitsagenda van de NVU zal hier op afgestemd worden. N.B. Naast de geprioriteerde onderwerpen voor de komende drie jaar zal er ruimte moeten blijven bestaan voor onvoorziene, urgente projecten die parallel uitgevoerd moeten kunnen worden. Hier zal niet meer dan 20% van de tijd en geld naar toe gaan. Ook zal de NVU gevraagd blijven worden voor haar bijdrage bij richtlijnen, waar de NVU niet zelf het initiatief voor heeft genomen. De uiteindelijke top 20 is hieronder weergegeven. De kleur oranje betekent dat dit instrument op korte termijn herzien moet worden of doorontwikkeld. Versie 1.1 Publiek 8

10 Richtlijn Indicator Kwaliteitsnormen Registratie Kwaliteitsbeleidsplan NVU Tabel 1: Geprioriteerde onderwerpen top 20 Aandoening 1. Prostaatcarcinoom 2007 ZZZ 2011 RALP 2. Blaascarcinoom 2009 ZZZ/IGZ 2011 Spierinvasief blaascarcinoom 3. Testiscarcinoom MIC / laparoscopische urologie i.o. 5. Urolithiasis 2000 ZZZ 6. Pyelum- en uretertumoren 7. Niercelcarcinoom 2010 i.o. 8. Acute Urologie 9. Urine-incontinentie i.o. 10. Interstitiële Cystitis (Blaaspijn) 11. Operatieve Kinderurologie hypospadie 12. Neurogeen blaaslijden i.o. 13. Urgency en urge-incontinentie Peniscarcinoom 2003 i.o 15. Stressincontinentie BPH/LUTS 2006 ZZZ 19. Hematurie Urineweginfecties 2009 Afkortingen: i.o. = in ontwikkeling, ZZZ = Zichtbare Zorg Ziekenhuizen, IGZ = Inspectie voor de Gezondheidszorg Versie 1.1 Publiek 9

11 2. Procedures: huidige situatie en visie De NVU heeft vastgestelde procedures voor accordering van richtlijnen. Deze procedure behoeft aanpassing. Ook zijn er geen heldere procedures en afspraken over mandatering van werkgroepleden en formatie van werkgroepen, auteurschap van richtlijnen en belangenverstrengeling. Daarnaast zijn er ook geen heldere procedures voor andere kwaliteitsinstrumenten, zoals kwaliteitsnormen. De NVU zal het komende jaar zorgen voor goede schriftelijke procedures voor wat betreft de totstandkoming van kwaliteitsinstrumenten. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van het procedureboek van de OMS en het NIV. De volgende speerpunten zijn voor de NVU de komende jaren van belang: Procedures m.b.t. alle kwaliteitsinstrumenten worden herzien en schriftelijk vastgelegd Versie 1.1 Publiek 10

12 Bijlagen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3: Bijlage 4: Werkgroep Kwaliteitsbeleidsplan Inventarisatie huidige situatie Lijst urologische aandoeningen Prioriteringsmethode Versie 1.1 Publiek 11

13 Bijlage 1: Werkgroep Kwaliteitsbeleidsplan Samenstelling van de werkgroep: Voorzitter: Werkgroepleden: Adviseur: drs. B.P Wijsman, voorzitter projectgroep en commissie kwaliteit dr. G. van Andel, vicevoorzitter NVU dr. M.A. Noordzij, voorzitter commissie Kwaliteitsvisitatie nieuwe stijl dr. IM. Van Oort, voorzitter Werkgroep Oncologische Urologie R. Lammers, MSc, Beleidsmedewerker Kwaliteit NVU Ir. T.A. van Barneveld, Hoofd Afdeling OPK (Orde van de Medisch Specialisten) Versie 1.1 Publiek 12

14 Bijlage 2: Inventarisatie huidige situatie 1. Kwaliteitsinstrumenten Tabel 1: Totaal overzicht kwaliteitsinstrumenten die relevant zijn voor urologen Aandoening/Onderwerp Officiële richtlijnnaam Jaartal Herzien Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Urotheelcarcinoom van de blaas Blaasinstillatie Blaasinstillatie 2011 Indicatoren Kwaliteitsregistratie ZZZ, IGZ Ja BPH Medicamenteuze 1993 therapie van BPH: de rol van huisarts en uroloog LUTS/BPH 2006 ZZZ, Vektis/P raktijkva riatie Echografie Echografie in de 1996 urologie Erectiestoornis Diagnostiek en 2001 behandeling van erectiele disfunctie Hematurie Hematurie 2010 Hypospadie MIC Minimaal invasieve chirurgie 2011 Niercelcarcinoom Niercelcarcinoom 2010 i.o. Neurogeen blaaslijden Neurogeen blaaslijden i.o. Operatief traject Preoperatief traject 2010 Peroperatief traject 2011 Postoperatief traject i.o. Osteoporose Osteoporose 2011 Peniscarcinoom Plaveicelcarcinoom van de huid Behandeling van het peniscarcinoom Plaveiselcarcinoom van de huid i.o Prostaatcarcinoom Prostaatcarcinoom 2007 i.o. ZZZ + Vektis/P raktijkva riatie Reiniging Scopen Reiniging en desinfectie van endoscopen (WIP- Ja Ja, vooral RALP Versie 1.1 Publiek 13

15 richtlijn) SOA SOA i.o. Stenen Behandeling van stenen in de tractus uropoeticus Metabole screening en metafylaxe bij urolithiasis Subfertiliteit Mannelijke subfertiliteit ZZZ (Nierste nen) 2000 Testiscarcinoom Urine-incontinentie Diagnostiek en behandeling van kiemceltumoren van de testis Urge en urgeincontinentie Stressincontinentie bij de vrouw Urine incontinentie bij Kinderen Urine-incontinentie bij vrouwen Urine-incontinentie bij i.o. volwassenen (m/v) en kwetsbare ouderen Urineweginfecties Urineweginfecties bij 1999 kinderen Bacteriële 2009 urineweginfecties bij adolescenten en volwassenen Antimicrobiële therapie 2006 i.h. bij gecompliceerde urineweginfecties Vasectomie Vasectomie 2005 Veilig werken Veilig werken in de urologie Voorhuidpathologie Diagnostiek en behandeling voorhuidpathologie Afkortingen: i.h.= in herziening Structuur NVU Het Bestuur van de NVU is eindverantwoordelijk. Binnen de vereniging functioneert een aantal commissies en afvaardigingen met omschreven opdrachten. Commissies adviseren het bestuur. Afvaardigingen vertegenwoordigen de vereniging namens het bestuur binnen het kader van hun opdracht. Ze worden onderscheiden in permanente en tijdelijke commissies en afvaardigingen, hetgeen bepaald wordt door de aard van de opdracht. Versie 1.1 Publiek 14

16 De NVU kent de volgende commissies (2011): Beroeps Belangen Commissie (BBC) Commissie van Beroep Commissie Cursorisch Onderwijs (CCO) Commissie Externe Betrekkingen (CEB) Convent van Hoogleraren in de Urologie Commissie ICT Commissie Kwaliteit Commissie Kwaliteitsvisitatie (CKV) Concilium Urologicum Jonge Urologen Commissie (JUC) Plenaire Visitatie Commissie Urologie (PVCU) Toelatings Commissie Urologie (TCU) Wetenschappelijke Commissie Daarnaast kent de NVU aantal werkgroepen (2011): Stichting Werkgroep Endo-Urologie (SWEN) Werkgroep Andrologie Werkgroep Functionele en Reconstructieve Urologie (FURU) Werkgroep Kinderurologie (WGKU) Werkgroep Oncologische Urologie Werkgroep Tropical Urological Relevation Daarnaast kent NVU een eigen Urologisch Opleidingsinstituut (UOI) dat zich onder andere bezighoudt met het organiseren van cursussen. Het Bureau van de NVU bestaat uit 6 werknemers die verschillende commissies ondersteunen. Versie 1.1 Publiek 15

17 Bijlage 3: Lijst urologische aandoeningen Tabel 2: Lijst meest voorkomende urologische aandoeningen Aandachtsgebied Urologie 1. Acute Urologie Aandoening 2. Andrologische urologie Erectiestoornis Infertiliteit Vasectomie SOA Voorhuidpathologie 3. Functionele en reconstructieve urologie (inclusief female urology neurourologie) BPH/LUTS Hematurie Neurogeen blaaslijden -Urgency en urge-incontinentie Stressincontinentie Urine-incontinentie- Urineweginfecties Sphincterprothese Urethra-afwijkingen 4. Kinderurologie urineweginfecties bij kinderen urine-incontinentie bij kinderen Vernauwde voorhuid Niet ingedaalde teelbal Overige aangeboren afwijkingen (reflux, UPJ-stenose, extrophia vesica, hypospadie, etc) 5. Oncologische urologie Blaascarcinoom Niercelcarcinoom Peniscarcinoom Prostaatcarcinoom Testiscarcinoom Pyelum- en uretertumoren 6. Minimaal invasieve urologie en steenlijden MIC / laparoscopische urologie Urolithiasis 7. Transplantatie-urologie Versie 1.1 Publiek 16

18 Bijlage 4: Prioriteringsmethode De lijst met de meest voorkomende urologische aandoening is gebruikt voor het prioriteren. Hierdoor zullen dus alleen onderwerpen meegenomen worden waar de NVU zelf het initiatief in wil nemen. Voor het prioriteren is gebruik gemaakt van de eerste vijf criteria die het eerste resultaat waren van het project Prioriteren van Richtlijnonderwerpen dat wordt uitgevoerd door het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Orde van Medisch Specialisten (OMS) in opdracht van de Regieraad. De vijf criteria met uitleg staan hieronder. De werkgroep en een aantal leden van de commissie kwaliteit hebben op basis van deze criteria voor elke urologische aandoening een score van 0 tot 5 gegeven, waarbij 0 betekent dat het criterium helemaal niet van toepassing is op het onderwerp en vijf dat het criterium helemaal wel van toepassing. Per criterium is de gemiddelde score van de respons berekend. Ook is dit voor het totaal gedaan. Minimale score is dus 0 en maximale score 25. Vervolgens is deze score vergeleken met de huidige en wenselijke situatie. Met de huidige situatie wordt hier bedoeld uit welk jaar bijv. de richtlijn komt. Het kan namelijk voorkomen dat een richtlijn wel een aantal jaren oud is, maar dat er weinig veranderd is in de praktijk waardoor de wens laag is om een richtlijn te ontwikkelen of herzien. De geprioriteerde lijst met de scores per criterium en het jaartal van de richtlijn zijn weergegeven in tabel 3. Om deze redenen zijn sommige onderwerpen lager op de lijst gezet en andere onderwerpen hoger. De redenen staan beschreven onder tabel4. De eerste prioritering is besproken met opinieleiders van de NVU (voorzitters werkgroepen), commissie kwaliteit, stakeholders en het bestuur van de NVU. Uiteindelijk heeft de werkgroep de top vastgesteld. Criteria en definitie voor de prioritering 1. Behoefte aan richtlijn bij professionals De behoefte aan een richtlijn over het onderwerp die bestaat bij professionals binnen de gezondheidszorg, omdat het onduidelijk is wat de beste manier is om met het onderwerp om te gaan. Toelichting: Dit criterium scoort hoog wanneer een onderwerp controversieel is of er nieuwe ontwikkelingen zijn. 2. Ernst van het onderwerp De mate waarin het onderwerp schade veroorzaakt bij het individu, in de vorm van ziekte, invaliditeit, sterfte, arbeidsongeschiktheid, verzuim of anderszins verlies van kwaliteit van leven. Toelichting: Dit criterium scoort hoog wanneer het onderwerp gepaard gaat met hoge mate van verlies Versie 1.1 Publiek 17

19 van kwaliteit van leven. 3. Bevordering kwaliteit van zorg De mate waarin een richtlijn over het onderwerp kan bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit van zorg. Toelichting: Dit criterium scoort hoog wanneer de richtlijn de potentie heeft om kwaliteit van zorg (veiligheid, effectiviteit, patiënt centraal, tijdig, doelmatig, gelijkheid) rondom dit onderwerp te verbeteren. 4. Patiëntveiligheid De mate waarin een aandoening wordt geassocieerd met een hoog voorkomen van bijwerkingen, ongewenste effecten en/of onveilige situaties waarbij een richtlijn een preventief effect kan hebben. Toelichting: Dit criterium scoort hoog wanneer de patiëntveiligheid met betrekking tot het richtlijnonderwerp in gevaar is. 5. Omvang van het onderwerp Het vóórkomen van het onderwerp/de ziekte (prevalentie). Toelichting: Dit criterium scoort hoog wanneer een aandoening/onderwerp vaak voorkomt. Bron: project voor de Regieraad, uitgevoerd door OMS en het NHG Versie 1.1 Publiek 18

20 behoefte aan richtlijn ernst onderwerp bevordering kwal zorg patientveiligheid omvang onderwerp TOTAAL GEMIDDELD Richtlijn Indicator Kwaliteitsnormen Registratie Kwaliteitsbeleidsplan NVU Tabel 3: Lijst geprioriteerde onderwerpen inclusief de scores en jaartal richtlijn Aandoening Prostaatcarcinoom 4,6 4,6 4,6 4,1 4,9 22, ZZZ 2011 RALP Blaascarcinoom 3,6 4,6 3,4 3,9 4,0 19, ZZZ/IGZ 2011 Testiscarcinoom 3,3 4,7 3,7 3,9 2,3 17, MIC / laparoscopische urologie 1,3 4,0 3,9 4,7 3,9 17,7 i.o. Urolithiasis 3,9 3,0 3,4 2,7 4,7 17, ZZZ Pyelum- en uretertumoren 3,7 4,3 3,1 3,4 2,6 17,1 Niercelcarcinoom 2,1 4,6 3,1 3,6 3,4 16, i.o. Acute Urologie 2,3 4,0 4,0 4,3 2,1 16,7 Urine-incontinentie 4,0 2,8 2,6 2,0 4,6 16,0 i.o. Interstitiële Cystitis (Blaaspijn) 3,3 4,0 3,3 2,7 2,7 16,0 Overige aangeboren afwijkingen (reflux, UPJ-stenose, extrophia vesica, hypospadie, etc) 2,4 3,8 3,8 3,8 2,0 15,8 hypospadie Neurogeen blaaslijden 2,3 4,0 3,4 3,1 2,7 15,6 i.o. Urgency en urge-incontinentie 3,9 2,9 2,7 1,7 4,0 15, Peniscarcinoom 2,3 4,6 3,6 3,6 1,1 15, Stressincontinentie 3,7 2,6 2,3 1,7 4,1 14, urineweginfecties bij kinderen 1,9 3,4 2,9 3,1 3,0 14, BPH/LUTS 3,0 3,0 3,3 2,3 4,7 14, ZZZ Niet ingedaalde teelbal 3,6 2,9 2,9 1,9 2,9 14,0 Hematurie 1,3 3,7 2,6 2,9 3,4 13, Urineweginfecties 1,6 2,4 2,3 2,3 4,6 13, Urethra-afwijkingen 2,4 2,1 2,6 1,7 2,0 10,9 Bedplassen 2,6 1,9 2,1 1,3 2,7 10,6 urine-incontinentie bij kinderen 1,5 2,3 2,5 1,3 2,8 10, Erectiestoornis 2,0 1,9 2,1 1,1 3,3 10, Infertiliteit 1,7 2,6 2,3 1,0 2,9 10, Transplantatie-urologie 0,7 2,8 2,0 2,8 1,2 9,5 SOA 1,1 1,7 2,0 2,6 1,9 9,3 i.o. Sphincterprothese 0,9 2,1 2,9 2,6 0,9 9,3 Vasectomie 0,9 0,9 1,4 1,9 3,4 8, Voorhuidpathologie 0,9 1,3 1,4 1,9 2,6 8, Vernauwde voorhuid 1,0 1,3 1,1 1,3 2,6 7,3 Versie 1.1 Publiek 19

21 Richtlijn Indicator Kwaliteitsnormen Registratie Kwaliteitsbeleidsplan NVU Tabel 4: Definitieve lijst (top 20) met geprioriteerde onderwerpen Aandoening 1. Prostaatcarcinoom 2007 ZZZ 2011 RALP 2. Blaascarcinoom 2009 ZZZ/IGZ 2011 Spierinvasief blaascarcinoom 3. Testiscarcinoom MIC / laparoscopische urologie i.o. 5. Urolithiasis 2000 ZZZ 6. Pyelum- en uretertumoren 7. Niercelcarcinoom 2010 i.o. 8. Acute Urologie 9. Urine-incontinentie i.o. 10. Interstitiële Cystitis (Blaaspijn) 11. Operatieve Kinderurologie hypospadie 12. Neurogeen blaaslijden i.o. 13. Urgency en urge-incontinentie Peniscarcinoom 2003 i.o 15. Stressincontinentie BPH/LUTS 2006 ZZZ 19. Hematurie Urineweginfecties 2009 Afkortingen: i.o. = in ontwikkeling. ZZZ = Zichtbare Zorg Ziekenhuizen, IGZ = Inspectie voor de Gezondheidszorg Versie 1.1 Publiek 20

22 Redenen verschuiving in top 10: 1. Alle aandoeningen die lager geëindigd zijn dan de 20 e positie zullen de komende jaren weinig tot geen aandacht krijgen. Enkele kanttekeningen, die mogelijk wel opgepakt zullen moeten worden voor 2014: Sphincterprothese is wel een politiek belangrijk onderwerp, maar zeer gecentraliseerd. Er is geen behoefte aan een landelijke richtlijn, maar wel om een standpunt te formuleren namens de NVU. De richtlijn voorhuidpathologie scoort binnen de werkgroep laag, maar de richtlijn is uit De KNMG heeft ook aangegeven dat bepaalde informatie in deze richtlijn verouderd is. Echter, gezien dit onderwerp nu zo laag scoort, zal dit voorlopig toch geen prioriteit gaan krijgen bij de NVU. 2. Uit het gesprek met de WGKU blijkt dat de komende jaren de aandacht uit moet gaan naar de operatieve kinderurologie. Daarom zijn alle kinderurologische onderwerpen tot 1 onderwerp samengevoegd die een plaats heeft gekregen in de lijst. 3. De richtlijn prostaatcarcinoom is sterk verouderd. Er is een grote wens deze te herzien. In het najaar 2011 is hier een aanvraag voor ingediend bij de SKMS. 4. Voor blaascarcinoom zijn vrijwel alle kwaliteitsinstrumenten geactualiseerd. Alleen de kwaliteitsregistratie is nog volop in ontwikkeling. Hier dient wel aandacht voor blijven de komende jaren. 5. Voor niercelcarcinoom is een recente richtlijn. Voor peniscarcinoom geldt dat dit al sterk geconcentreerde zorg is. Een landelijke richtlijn is op dit moment daarom niet gewenst. 6. De MIC-richtlijn is in de afrondende fase. Dit onderwerp zal de komende jaren ook veel aandacht hebben en de werkgroep SWEN zal zich daar ook mee bezig houden. 7. Ook Interstitiële Cystitis (blaaspijn) blijkt een onderwerp te zijn wat erg belangrijk is uit de prioritering en waar ook geen richtlijn of andere kwaliteitsinstrumenten voor bestaat. Dit is een onderwerp dat toegevoegd is door het gesprek met de patiëntenverenigingen. 8. Van de urine-incontinentie gerelateerde onderwerpen is op dit moment al besloten dat een richtlijn ontwikkeld gaat worden specifiek voor urologen. Deze zal in 2012 echt van start gaan. Algemene opmerkingen over de prioritering: Gezien de vele ontwikkelingen omtrent oncologische urologie heeft de werkgroep aangegeven dat het wenselijk is richtlijnen over oncologische tumoren ongeveer iedere 5 jaar te herzien. Dit geldt niet voor de gecentraliseerde oncologie (zoals peniscarcinoom). Versie 1.1 Publiek 21