De definitie van de sociale economie in België
|
|
- Mark Segers
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Deze e-note werd gerealiseerd door de Chaire Cera en Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale in samenwerking met het Steunpunt Coöperatief Ondernemen. Chaire Cera «Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale» Centre d Economie Sociale HEC-Ecole de Gestion de l Université de Liège Sart Tilman B33/boîte Liège Tel : Fax : smertens@ulg.ac.be, catherine.davister@ulg.ac.be E-Note 4/2007 Het Steunpunt Coöperatief Ondernemen is een onderzoekseenheid aan het Hoger Instituut voor de Arbeid van de Katholieke Universiteit Leuven. Het wordt gefinancierd door Cera. Het maakt samen met de Cera Leerstoel in Sociale Economie, die gevestigd is aan het Centre d Economie Sociale van de Universiteit van Luik, deel uit van het Cera Expertisecentrum Ondernemen. Het Steunpunt Coöperatief Ondernemen heeft tot doel door middel van wetenschappelijk onderzoek het coöperatief ondernemen in België te versterken. Twee maal per jaar geeft het Steunpunt, in samenwerking met de Cera Leerstoel, een e-note uit, waarin vanuit wetenschappelijke hoek informatie wordt gegeven over de sector van het coöperatief ondernemen in België, maar ook in het buitenland. In deze vierde E-note worden de verschillende definities van sociale economie die in België naast elkaar bestaan aan een kritische en systematische analyse onderworpen. Sybille Mertens (Cera Leerstoel) en Michel Marée (Centre d Economie Sociale) bespreken de overeenkomsten en de verschillen in deze definities. Ze tonen aan dat de juridische vormen die doorgaans met de sociale economie verbonden worden geen sluitende garantie bieden voor het respecteren van de principes die in deze definities als fundamenteel voor de sociale economie naar voren geschoven worden. De auteurs besluiten dat de verscheidenheid aan interpretaties van het begrip sociale economie en het tekort schieten van het juridische criterium om de sociale economie af te bakenen niet bijdragen tot de ontwikkeling van het gevoel tot deze derde sector te behoren. De definitie van de sociale economie in België In België bestaan er drie officiële definities van sociale economie naast elkaar. De oudste definitie is degene die in 1990 door de Waalse Raad voor de Sociale Economie (Conseil Wallon de l Economie Sociale) werd aangenomen. Een tweede definitie werd anno 1997 in de schoot van VOSEC (Vlaams Overleg Sociale Economie) geformuleerd door een dertigtal vertegenwoordigende organisaties van de sociale economie in Vlaanderen 1. En tenslotte vindt men ook een definitie van de sociale economie terug in het Samenwerkingsakkoord dat eind 2004 werd afgesloten tussen de federale overheid en de eenheden die in de gewesten en de gemeenschappen bevoegd zijn voor wat men de meerwaardeneconomie noemt. In dit samenwerkingsakkoord wordt de sociale economie omschreven als een van de twee pijlers van de meerwaardeneconomie, naast het maatschappelijk verantwoord ondernemen. De drie voornoemde definities van sociale economie hebben een heel aantal punten gemeenschappelijk. Ten eerste zijn ze alle drie gebaseerd op de hypothese dat er zoiets bestaat als een derde sector. Die derde sector zou organisaties omvatten die niet tot de kapitalistische private sector noch tot de overheidssector behoren. Ten tweede combineren ze een opsomming van een aantal ethische principes met een juridisch-institutionele afbakening van de eenheden die a priori deel uitmaken van de sociale economie. Op enkele nuanceringen na vermelden ze alledrie quasi dezelfde principes en dezelfde juridische of institutionele vormen. Volgens deze drie definities oefenen de organisaties in de sociale economie allemaal economische activiteiten uit. Ze onderscheiden zich echter van de kapitalistische privésector omdat ze winstmaximalisatie niet als voornaamste doel maar als een instrument zien om diensten te verlenen aan hun leden of de ruimere sociale gemeenschap en omdat ze democratisch beheer en duurzame ontwikkeling nastreven. Doordat ze autonoom beheerd worden, verschillen ze ook van de publieke sector. 1 Vandaag de dag telt VOSEC meer dan 130 lidorganisaties. STEUNPUNT COOPERATIEF ONDERNEMEN / CHAIRE Cera E-Note 4 / 2007 Pagina 1
2 De drie definities verwijzen allemaal naar welbepaalde juridische of institutionele vormen die deze principes bevestigen: coöperatieve vennootschappen en vennootschappen met een sociaal oogmerk, verenigingen (vzw s en stichtingen) en mutualiteiten. Deze drie definities zijn evenwel niet geheel onproblematisch. Ten eerste worden de basiselementen ervan niet steeds op dezelfde manier geïnterpreteerd. Ten tweede bieden de juridische of institutionele vormen niet altijd de garantie dat de ethische principes die erin worden opgesomd ook worden gerespecteerd. Dit terwijl een heel aantal organisaties die de principes van de sociale economie in praktijk brengen niet onder een van deze juridische of institutionele vormen werken 2. In de praktijk worden we dus vaak geconfronteerd met een grote verscheidenheid aan invullingen van wat het begrip sociale economie concreet inhoudt. Hoe interpreteert men de basiselementen van de sociale economie? Afhankelijk van de betekenis die men aan de verschillende basiselementen in de definitie geeft, krijgt het concept een erg variabele invulling. De aard van de activiteiten Vooreerst erkent iedereen dat de sociale economie verwijst naar organisaties die activiteiten van economische productie uitvoeren. Maar blijkbaar geraakt niet iedereen het eens over wat dit precies betekent. Economen spreken van een economische productieactiviteit wanneer het gaat om een activiteit waarin goederen of diensten worden gecreëerd door een andere economische agent dan degene die ze consumeert. Sommigen beperken daarbij het begrip van economische productie tot de creatie, door in de schoot van rechtspersonen bezoldigde werknemers, van goederen en diensten, die op de markt worden aangeboden tegen een kostprijs die het merendeel van de productiekosten dekt. Ze beperken dus de reikwijdte van het begrip economische productieactiviteit tot de commerciële economische sfeer. Voor sociale economie heeft dit tot gevolg dat men deze beperkt tot de commerciële sociale economie. Anderen daarentegen hanteren een zeer ruim begrip van economische productie. In hun ruime invulling van het begrip economische productieactiviteit verwijzen ze eveneens naar de creatie van nietcommerciële goederen en diensten (die voornamelijk worden gefinancierd door subsidies en giften), de creatie van goederen en diensten door vrijwilligers en de activiteiten van organisaties die geen rechtspersoonlijkheid hebben (zoals feitelijke verenigingen). Volgens hen zou men huiswerkbegeleiding dus bijvoorbeeld als een economische productieactiviteit kunnen omschrijven. Men mobiliseert namelijk menselijke en materiële hulpbronnen om een dienst van begeleiding bij schooltaken aan kinderen aan te bieden. Deze dienst wordt door anderen (vrijwilligers) geleverd dan zij die er gebruik van maken (de kinderen). Afhankelijk van de reikwijdte die er aan het begrip economische productieactiviteit wordt gegeven, tekenen er zich verschillende contouren van de sociale economie af: Maar er doen zich ook belangrijke verschillen voor op het gebied van de finaliteit en de ethische principes. De finaliteit Algemeen wordt erkend dat de organisaties in de sociale economie zich van de private kapitalistische ondernemingen onderscheiden in de zin dat ze de dienstverlening aan hun leden of aan de ruimere samenleving laten primeren boven het profijt voor hun eigenaars. Organisaties in de sociale economie zijn met andere geen instrument voor het genereren van financiële opbrengsten. Dienstverlening is haar primaire doel. Deze dienstverlening hoeft niet noodzakelijk op anderen gericht te zijn. Men kan ook diensten verlenen aan de eigen leden. Dit finaliteitsprincipe omschrijft op zich geen specifieke aanvaardbare finaliteiten voor de sociale economie. Sociale economie-ondernemingen kunnen in de praktijk erg uiteenlopende finaliteiten hebben. Over het algemeen kan men stellen dat hun reden van bestaan ofwel in productie van specifieke goederen of diensten bestaat, ofwel in de specifieke wijze waarop deze goederen of diensten geproduceerd worden, of in een combinatie van beide. Wat het producten van sociale economie-ondernemingen betreft, zien we dat ze onder meer diensten verlenen op het gebied van sociale actie, buurt- en nabijheidsdiensten, onderlinge verzekering, hulp aan huis, huisvesting voor ouderen, kinderopvang, gezondheidszorg, onderwijs en vorming, begeleiding bij de opstart en het beheer van ondernemingen, verdediging van rechten en belangen, milieubescherming, recyclage van afval, cultuur, sport en ontspanning. Wat hun specifieke productiewijzen betreft, zien we in de sociale economie ondernemingen die sociale inschakeling, eerlijke handel, alternatieve financiering, hernieuwbare energie, etc. realiseren. Sommigen stellen echter dat de sociale economie enkel ondernemingen met welomschreven finaliteiten omvat. Ze weerhouden bijvoorbeeld enkel die ondernemingen die gericht zijn op sociale inschakeling en sluiten ondernemingen die andere doelstellingen hebben uit. Of ze nemen enkel ondernemingen op die gericht zijn op dienstverlening aan de ruimere samenleving en sluiten daarmee die organisaties uit die ledenbelangen 2 Op dit fenomeen wordt in deze e-note niet verder ingegaan. STEUNPUNT COOPERATIEF ONDERNEMEN / CHAIRE Cera E-Note 4 / 2007 Pagina 2
3 lenigen. Een rechtvaardiging voor deze inperkingen van het veld van de sociale economie wordt dan gevonden in de wens van de overheden om een bepaald actieterrein te reserveren voor de implementatie van een specifiek beleid op het terrein waarvoor ze bevoegd zijn. Autonomie Het principe van autonomie van bestuur verwijst naar de idee van de sociale economie als een derde sector, los van de private kapitalistische markt en los van de overheidssector. Het veronderstelt dat de organisaties die deel uitmaken van de sociale economie niet aan de controle van andere entiteiten onderworpen zijn. Onder controle verstaat men dan vooral het hebben van een meerderheidsparticipatie in de beslissingsorganen van de organisatie. Sommigen houden er een meer beperkende invulling van het concept controle op na en verwijzen naar het criterium van oprichting. Wanneer een publiekrechterlijke of een private kapitalistische onderneming aan de oorsprong ligt van het initiatief, dan stellen ze dat dit niet tot de sector van de sociale economie behoort. Anderen verwijzen naar de mate van overheidsreglementering waaraan de activiteiten van de onderneming onderworpen zijn, of naar de mate waarin de onderneming voor haar werking afhankelijk is van bepaalde financiële inkomsten. Democratie Het democratisch beslissingsproces verwijst naar het principe een man een stem (en niet een aandeel een stem) in de beslissingsorganen van de ondernemingen en onderstreept dat de deelname in de beslissingen die worden genomen niet afhankelijk is van de eigendom van kapitaal, laat staan er proportioneel afhankelijk van is. 3 De leden van sociale economie-ondernemingen worden uitgenodigd om collectieve beslissingen te nemen in de schoot van hun besluitvormingsorganen. Ook dit principe is voor verschillende interpretaties vatbaar. In de publieke opinie wordt democratie vaak verward met werknemersparticipatie. Derhalve sluiten sommigen alle organisaties uit de sociale economie uit die aan hun werknemers geen centrale plaats toekennen in de beslissingsorganen. Behalve in de in België weinig talrijke werknemerscoöperaties, staat de notie van lid helemaal niet gelijk met lidmaatschap van het personeelsbestand. Verdeling van de winst De verdeling van de winst is in de sociale economie onderworpen aan een regel die stelt dat mens en arbeid boven kapitaal gaan. Deze regel kan op verschillende manieren in praktijk gebracht worden. De meest strikte manier is deze die men in het verenigingsleven terugvindt : de verenigingen verdelen hun eventuele winsten niet onder diegenen die hen controleren of besturen. Maar het beleid ten aanzien van winstdeling kan ook soepeler zijn, zolang de winstdeling maar niet afhankelijk wordt gesteld van de hoogte van het ingebrachte kapitaal. Soms wordt een beperkte vergoeding van het kapitaal uitgereikt, soms deelt men voordelen uit onder de vorm van ristorno s, soms hanteert men het principe van de ondeelbaarheid van de reserves of doet men aan socialisatie van winst, e.d. Dit vierde principe wordt door sommigen zeer strikt ingevuld. Volgens hen is het in sociale economie-ondernemingen helemaal niet toegelaten welk voordeel dan ook aan de leden toe te kennen. In dit geval zijn de contouren van de sociale economie beperkt tot verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen. Duurzame ontwikkeling De Vlaamse en federale definities van de sociale economie verwijzen naar het aspect van duurzame ontwikkeling. Dit element is afwezig in de Waalse definitie. Het lijkt wel een van de vernieuwende elementen te worden in het voorstel van decreet op de sociale economie dat op voorstel van het Waals ministerie voor economie, werk en buitenlandse handel werd ontwikkeld. Wanneer duurzame ontwikkeling gedefinieerd wordt als een ontwikkeling die tegemoet komt aan de noden van vandaag zonder het vermogen van toekomstige generaties om aan hun noden te voldoen aan te tasten, 4 dan is het praktisch gezien niet zo eenvoudig om bepaalde organisaties op basis van dit principe van de sociale economie uit te sluiten. Sommigen willen evenwel de sociale economie beperken tot die eenheden die naast hun sociale en economische objectieven ook een echte bekommernis voor het milieu aan de dag leggen (op het vlak van hun doelstellingen of hun productieproces). Hoe bepaalt men welke organisaties tot de sociale economie behoren? Het blijkt dus dat de verschillende constituerende elementen in de definities van sociale economie op zeer uiteenlopende manieren kunnen geïnterpreteerd worden. Omwille van de mogelijke begripsverwarring die hieruit voortvloeit, neemt men soms z n toevlucht tot een ander criterium om de sociale economie af te bakenen: de juridische of institutionele vorm van de onderneming bepaalt dan of ze al dan niet tot de sociale economie wordt gerekend. De drie hier bespoken definities vermelden vijf juridische of institutionele vormen die verband houden met de principes die erin vermeld worden: de coöperatieve vennootschappen, de vennootschappen die het toevoegsel met sociaal oogmerk aangenomen heb- 3 De democratie neemt soms de vorm aan van een strikte beperking van het percentage van de stemmen dat een lid kan hebben (met name in bepaalde coöperatieven en in vennootschappen met sociaal oogmerk). 4 VN [1987] STEUNPUNT COOPERATIEF ONDERNEMEN / CHAIRE Cera E-Note 4 / 2007 Pagina 3
4 ben (VSO s), de verenigingen (VZW s), de stichtingen en de mutualiteiten. Toch vallen er ook hier enkele belangrijke nuanceverschillen te noteren, waar we even willen bij stilstaan. De coöperatieve vennootschappen De principes die in de drie definities van sociale economie beschreven worden, zijn onmiskenbaar geïnspireerd door het coöperatieve gedachtengoed. 5 De finaliteit van de dienstverlening verwijst naar de definitie van coöperaties als vennootschappen van personen die opgericht werden met het doel om de gemeenschappelijke noden van hun leden te lenigen. De bestuursautonomie, het democratisch besluitvormingsproces, de niet-kapitalistische manieren van winstdeling en de bekommernis voor duurzame ontwikkeling kunnen perfect naast vier van de zeven coöperatieve principes gelegd worden die door de International Cooperative Alliance (ICA) geformuleerd werden. Deze conceptuele afstamming van het coöperatieve gedachtengoed leidt ertoe dat coöperatieve vennootschappen van nature tot de sociale economie worden gerekend. De Belgische wetgever heeft zich bij de ontwikkeling van het juridische kader voor de coöperatieve vennootschap echter niet door de coöperatieve principes laten leiden. Het relatief eenvoudige en weinig restrictieve kader heeft veel ondernemers aangetrokken voor wie het coöperatieve ideaal vreemd is. Om de coöperatieve vennootschappen die wel door het coöperatief ideaal gedreven worden te kunnen onderscheiden van de anderen en om hun identiteit te bevestigen werd in 1955 de Nationale Raad voor de Coöperatie (NRC) opgericht. Deze raad is onder andere bevoegd voor de erkenning van de coöperaties die zich echt op de coöperatieve principes richten. Op basis van de erkenningscriteria kan men stellen dat de erkende coöperaties tot de sociale economie gerekend kunnen worden. De beperking van het stemrecht in de algemene vergaderingen en het feit dat binnen de algemene vergaderingen die raad van bestuur verkozen wordt, getuigen van het democratisch besluitvormingsproces. Wat de winstdeling betreft worden er beperkingen opgelegd aan de vergoeding van het kapitaal en wordt de praktijk van het uitkeren van ristorno s aangemoedigd. Echter, niet alle coöperatieve vennootschappen die de coöperatieve principes eerbiedigen, hebben een erkenning voor de NRC aangevraagd. Omgekeerd is het ook niet 100 procent gegarandeerd dat de erkende coöperaties zich op de coöperatieve idealen richten. De vennootschappen met sociaal oogmerk De hoedanigheid van vennootschap met sociaal oogmerk (VSO) werd ingesteld door de wet van 13 april De bedoeling ervan was om aan commerciële organisaties waarvan de voornaamste doelstelling niet in een maximale financiële verrijking van hun leden gelegen is, de mogelijkheid te bieden om een vennootschap te vormen. Deze vennootschapsvorm kan worden toegewezen aan elke commerciële vennootschap die in haar statuten een aantal bepalingen opneemt, waaronder er enkele wederom verwijzen naar de coöperatieve principes. Een VSO streeft noodzakelijkerwijze een sociaal objectief na dat moet gepreciseerd worden in de statuten en dat bepalend is voor de manier waarop de winsten worden verdeeld. De vergoeding van het kapitaal is toegestaan, maar wordt beperkt. In het geval de vennootschap wordt ontbonden, hebben de vennoten geen recht op een deel van het eventuele overschot dat na liquidatie wordt gerealiseerd. De winst wordt toegewezen aan een bestemming die zo dicht mogelijk aansluit bij de finaliteit van de ontbonden VSO. Tenslotte voorzien de statuten van een VSO eveneens in een beperking van het stemrecht van de vennoten en in een participatie van de personeelsleden in het kapitaal van de onderneming. De VZW s De juridische vorm van de vereniging zonder winstoogmerkt lijkt bij uitstek geschikt te zijn om de naleving te verzekeren van de ethische principes die in de definitie van de sociale economie worden vermeld. De wet van 1921, gewijzigd door de wet van 2 mei 2002 op de VZW s, de IVZW s en de stichtingen, voorziet het gelijk stemrecht onder de leden van de VZW. Ze verbiedt hen eveneens om aan hun leden de winst uit te keren die zou gerealiseerd worden door hun sociale activiteiten. Ze verbiedt hen niet om een zekere mate van winst te realiseren, maar bepaalt wel dat deze aan de werking van de vereniging ten goede moet komen. De wet verbiedt ook niet dat VZW s diensten aan hun leden zouden verlenen. Twee categorieën van VZW s kunnen evenwel van de sociale economie uitgesloten worden: enerzijds de valse VZW s en anderzijds de publieke VZW s (gemeentelijke VZW s en VZW s waarin overheden de meerderheid hebben in de beslissingsorganen). De stichtingen De stichtingen worden, net als de VZW s, gereglementeerd door de wet van 2 mei 2002 die de wet van 1921 wijzigt. Het betreft instellingen die door een of meerdere, natuurlijke of rechtspersonen opgericht worden met het doel een patrimonium voor te bestemming voor een welomschreven belangeloos doel. De meerderheid van de stichtingen in België zijn onafhankelijk. Ze beheren zelf hun budget en zijn autonoom op het vlak van besluitvorming. Bepaalde stichtingen werden door overheden of door ondernemingen opgericht. Een analyse van de mate waarin ze autonoom beheerd worden moet uitsluitsel bieden over de vraag of ze tot de sociale economie behoren. Stichtingen worden door een raad van bestuur geleid. Daarbinnen worden de beslissingen op een democratische manier genomen. De wet maakt een onderscheid tussen twee types van stichtingen: de stichtingen van openbaar nut en de private stichtingen. Stichtingen van openbaar nut dienen een publiek belangeloos doel 5 Over de verankering van de sociale economie in het coöperatieve project, zie Marée, M., M.A. Saive (1984). STEUNPUNT COOPERATIEF ONDERNEMEN / CHAIRE Cera E-Note 4 / 2007 Pagina 4
5 en daarmee de ruime gemeenschap. De eveneens in de wet van 2 mei 2002 omschreven private stichting dient eveneens een welomschreven belangeloos doel te dienen, maar dit kan van private aard zijn. Men kan er derhalve over discussiëren of men ze al dan niet tot de sociale economie laat behoren. De minder strikte en zware regelgeving die ten aanzien van de private stichtingen geldt, maakt wel dat deze vorm van stichting eveneens wordt gebruikt om een publiek belangeloos doel te dienen. 6 De mutualiteiten In de wet van 6 augustus 1990 worden de Belgische mutualiteiten gedefineerd als verenigingen van natuurlijke personen, die in een geest van voorzorg, wederzijdse steun en solidariteit als doel hebben het fysisch, psychisch en sociaal welbevinden van hun leden te bevorderen. De finaliteit van een mutualiteit is deze van dienstverlening aan haar leden. De wet verbiedt hen winst te maken. Mutualiteiten moeten de verplichte ziekteverzekering organiseren. Deze taak vertegenwoordigt ongeveer negen tienden van hun activiteiten. Ze moeten eveneens op zijn minst een aanvullende verzekering aan hun aangesloten leden aanbieden. Dit vrijwaart hun verenigingsbasis en versterkt hun autonomie. Gegeven de omvang van deze organisaties is de directe democratie vervangen door een systeem van vertegenwoordiging. besluit Noch de vermelding van ethische principes, noch de opsomming van juridische vormen die ervoor zouden instaan het naleven van deze ethische principes te garanderen, zijn instrumenten om de contouren van de sociale economie in ons land op een concrete en eenduidige wijze af te bakenen. Dit verklaart waarom er zo vaak een kloof wordt waargenomen tussen een academische visie die de sociale economie opvat als een derde sector die alle niet-kapitalistische en niet-staatse producenten omvat enerzijds en een beleidsvisie die behoefte heeft aan concrete heldere afbakeningen van de sector en deze vaak beperkt tot de VSO s, bepaalde erkende coöperaties en commerciële verenigingen of verenigingen die actief zijn op het gebied van de sociale inschakeling van moeilijk tewerk te stellen groepen. Dit alles ondermijnt het concept van de sociale economie en draagt niet bij tot de ontwikkeling van een gevoel van collectief behoren tot deze derde sector. 6 Voor meer informatie over de stichtingen in België, zie o.m. Gijselinckx, C. & P. Develtere (2006). Bibliografie Chavez, R., Monzon, J.L. [2007], L économie sociale dans l Union Européenne, Rapport d information élaboré pour le Comité économique et social européen par le Ciriec international, n CESE/ COMM/05/2005 Gijselinckx, C., Develtere, P. [2006], Foundations in motion. Trends and evolutions in the sector of foundations in Belgium, Brussel : Koning Boudewijnstichting. Defourny, J., Develtere, P, [1999], «Origines et contours de l économie sociale au Nord et au Sud», in Defourny, J., Develtere, P, Fonteneau, B. (eds), L économie sociale au Nord et au Sud, De Boeck et Larcier, Paris, Bruxelles, pp Marée, M., Saive, M.A. [1984], Economie sociale et renouveau coopératif. Définitions, financement, enjeux, Annals of Public and Cooperative Economics, vol. 55, n.1, pp de la Commission mondiale sur l environnement et le développement, présidée par Madame Brundtland, New- York. Van den Broeck, G., Vanhoren, I., Nicaise, I. [2006], De sociale economie wil groeien, Marktniches en groeipotentieel van de sociale economie in Vlaanderen, HIVA, Leuven. Conseil Wallon de l Economie Sociale [1990], Rapport à l Exécutif Régional Wallon sur le secteur de l Economie Sociale, Namur. Mertens, S. [2007], Définir l économie sociale, Les cahiers de la Chaire Cera, vol. n 2, Université de Liège. ONU [1987], Notre avenir à tous, Rapport STEUNPUNT COOPERATIEF ONDERNEMEN / CHAIRE Cera E-Note 4 / 2007 Pagina 5
6 Sybille Mertens is doctor in de economische wetenschappen (2002), onderzoeksleider aan het Centre d Economie Sociale van de Universiteit van Luik en coördinator van de Chaire Cera. Ze doceert aan de HEC-Ecole de Gestion van de Universiteit van Luik over ondernemerschap en management in de sociale economie. Michel Marée is master in de publieke economie (Parijs, 1983) en licentiaat in de economische wetenschappen (Luik, 1979). Hij is onderzoeksleider aan het Centre d Economie Sociale van de Université van Luik waar hij sinds verschillende jaren het conceptueel en statistisch onderzoek naar de sociale economie en de niet-commerciële sector coördineert. CHAIRE Cera en Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale contact Voor meer informatie omtrent deze e-note kunt u terecht bij Chaire Cera «Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale» Centre d Economie Sociale HEC-Ecole de Gestion de l Université de Liège Sart Tilman B33/boîte Liège Tel : Fax : smertens@ulg.ac.be, catherine.davister@ulg.ac.be Op deze website kunt u een elektronische versie van deze e-note downloaden. U vindt er eveneens de oorspronkelijke Franstalige versie van deze e-note. Deze e-note werd vertaald door Caroline Gijselinckx, onderzoeksleider aan het HIVA K.U.Leuven en coördinator van het Steunpunt Coöperatief Ondernemen. STEUNPUNT COOPERATIEF ONDernemen contact Het Steunpunt Coöperatief Ondernemen is een onderzoekseenheid aan het Hoger Instituut voor de Arbeid van de Katholieke Universiteit Leuven, gefinancierd door Cera. Het Steunpunt Coöperatief Ondernemen heeft tot doel door middel van wetenschappelijk onderzoek het coöperatief ondernemen in België te versterken. Twee maal per jaar geeft het Steunpunt, in samenwerking met de Cera Leerstoel, een e-note uit, waarin vanuit wetenschappelijke hoek informatie wordt gegeven over de sector van het coöperatief ondernemen in België, maar ook in het buitenland. Voor meer informatie omtrent het onderzoek over de coöperaties in België of over de e-notes kunt u terecht bij het Steunpunt Coöperatief Ondernemen Hoger Instituut voor de Arbeid K.U.Leuven Parkstraat Leuven Tel: Fax: caroline.gijselinckx@hiva.kuleuven.be Op de website vindt u meer info over het Steunpunt Coöperatief Ondernemen. U vindt er tevens een Franstalige versie van deze e-note. STEUNPUNT COOPERATIEF ONDERNEMEN / CHAIRE Cera E-Note 4 / 2007 Pagina 6
Vennootschappen in de sociale economie: een statistisch profiel
Deze e-note werd gerealiseerd door de Chaire Cera en Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale in samenwerking met het Cera Steunpunt Coöperatief Ondernemen. Chaire Cera «Entrepreneuriat et Management
Nadere informatieSociale Economie en Inschakelingsprojecten WSE Arbeidsmarktcongres 2010 Provinciehuis, Leuven Verwelkoming en situering
Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Sociale Economie en Inschakelingsprojecten WSE Arbeidsmarktcongres 2010 Provinciehuis, Leuven Verwelkoming en situering Dr. Caroline GIJSELINCKX Onderzoeksleider
Nadere informatiecoöperatief gemeenschappelijk wonen Inspiratiedag 15 december 2018
coöperatief gemeenschappelijk wonen Inspiratiedag 15 december 2018 MAATSCHAPPIJ & ECONOMIE DE COÖPERATIE SAMENHUIZEN MAATSCHAPPIJ & ECONOMIE Maatschappelijke trends VAN bezit producten analoog opgebruiken
Nadere informatieJURIDISCHE EN ORGANISATORISCHE ASPECTEN VAN COÖPERATIEF ONDERNEMEN
JURIDISCHE EN ORGANISATORISCHE ASPECTEN VAN COÖPERATIEF ONDERNEMEN Lieve Jacobs 18/6/2012 Nota Deze presentatie is voor persoonlijk gebruik van de deelnemers. Ze is onvolledig zonder de mondelinge toelichting
Nadere informatieHervorming van de Vennootschapswetgeving Impact op Coöperaties
Hervorming van de Vennootschapswetgeving Impact op Coöperaties Standpunt van Coopkracht het netwerk voor coöperaties in Vlaanderen Antwerpen, 10 oktober 2017 Op initiatief van Minister van Justitie Koen
Nadere informatienr. 237 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 2 januari 2017 aan LIESBETH HOMANS Lokale besturen - Financieringsmogelijkheden
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 237 van ROBRECHT BOTHUYNE datum: 2 januari 2017 aan LIESBETH HOMANS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BINNENLANDS BESTUUR, INBURGERING, WONEN,
Nadere informatieHet belang van rechtstreekse burgerparticipatie in windprojecten
Het belang van rechtstreekse burgerparticipatie in windprojecten 1 Rechtstreekse burgerparticipatie betekent dat je eigenaar wordt van de windturbines én van de geproduceerde groene stroom. Daarmee neem
Nadere informatieHistorisch gezien is dit beleidsprincipe ingebed in de coöperatieve wijze van ondernemen
Deze e-note werd gerealiseerd door de Chaire Cera en Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale in samenwerking met het Steunpunt Coöperatief Ondernemen. Chaire Cera «Entrepreneuriat et Management
Nadere informatieOrganisatieontwikkeling
Inspiratiesessie sociaal ondernemen Organisatieontwikkeling Wim Van Opstal Adviseur innovatie en ondernemerschap Kapstok Hoe organiseer ik de onderneming rond mijn idee? Wie heeft controle en eigenaarschap
Nadere informatieCoöperatief ondernemen kort samengevat
Coöperatief ondernemen kort samengevat april 2018 Jef Kobe Suzanne gemeenschappelijke uitdaging Jef Kobe bedrijf tomatenteler bedrijf slateler Suzanne gemeenschappelijke uitdaging bedrijf komkommerteler
Nadere informatieAgenda van de sessie. Wat is een coöperatieve vennootschap? Waarom wordt SMart een coöperatieve vennootschap?
Agenda van de sessie Wat is een coöperatieve vennootschap? Waarom wordt SMart een coöperatieve vennootschap? De statuten van de coöperatieve vennootschap Sociaal Oogmerk De praktijk: hoe vennoot worden?
Nadere informatieHet belang van rechtstreekse burgerparticipatie in windprojecten
Het belang van rechtstreekse burgerparticipatie in windprojecten 1 Rechtstreekse burgerparticipatie betekent dat je eigenaar wordt van de windturbines én van de geproduceerde groene stroom. Daarmee neem
Nadere informatieCHARTER van verenigingen en coöperaties van burgers voor hernieuwbare energie in Nederland
CHARTER van verenigingen en coöperaties van burgers voor hernieuwbare energie in Nederland De ondertekenaars van dit Charter verenigen zich in de volgende principes, constateringen, visie, missie en doelen.
Nadere informatieOndernemingen-natuurlijk persoon
Lijst van de functies die de machtiging verlenen om de onderneming te vertegenwoordigen en die toegang geven tot My Enterprise (raadplegen, wijzigen, doorhalen, verbetering aanvragen en volmacht toekenen)
Nadere informatieGRATIS VRIJWILLIGERSVERZEKERING: REGLEMENT
GRATIS VRIJWILLIGERSVERZEKERING: REGLEMENT Dit Reglement regelt de modaliteiten inzake het aanbieden van een Collectieve Verzekering vrijwilligerswerk, gefinancierd met middelen van de Vlaamse Overheid,
Nadere informatieGeregistreerde entiteit natuurlijk persoon
Lijst van de functies die de machtiging verlenen om de geregistreerde entiteit te vertegenwoordigen en die toegang geven tot My Enterprise (raadplegen, wijzigen, doorhalen, verbetering aanvragen en volmacht
Nadere informatieIn deze presentatie: 1.Waarom een coöperatie? 2.Meer weten? 3.Hulp nodig? 4.Het Vlaams actieplan coöperatief ondernemen 5.Oproep pilootprojecten
In deze presentatie: 1.Waarom een coöperatie? 2.Meer weten? 3.Hulp nodig? 4.Het Vlaams actieplan coöperatief ondernemen 5.Oproep pilootprojecten Waarom een coöperatie? Co operative enterprises build a
Nadere informatieAANVRAAGDOSSIER TOT ERKENNING EN/OF FINANCIERING
MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST B.E.W. Directie Werkgelegenheidsbeleid en Meerwaardeneconomie AANVRAAGDOSSIER TOT ERKENNING EN/OF FINANCIERING in het kader van de ordonnantie van 18 maart
Nadere informatieOPRICHTING EN DOELSTELLINGEN
Statuten ngo-federatie VZW Goedgekeurd te Brussel op 22 september 1992. Gepubliceerd in B.S. van 18 februari 1993 (identificatienummer 2050/93). Gewijzigd op de AV van 16 september 1999, 29 maart 2001,
Nadere informatieIAB-Info. Inhoud. Beroep. Economie
Nummer 4 16 29 februari 2004 IAB-Info Inhoud 16e jaargang Beroep c Bestuur en aandeelhouderschap van erkende professionele vennootschappen Deze bijdrage strekt ertoe een overzicht te bieden van zowel de
Nadere informatieCoöperatieve antwoorden op maatschappelijke uitdagingen: 9 lessen uit 2 x 9 cases
Coöperatieve antwoorden op maatschappelijke uitdagingen: 9 lessen uit 2 x 9 cases Resultaten van een onderzoek in het kader van het VIONA-programma van de Vlaamse Regering, beheerd door het Departement
Nadere informatieGecoördineerde statuten per 12 juni Hoofdstuk I - Naam, zetel, doel. Naam
Europese Vereniging voor het Bank- en Financieel Recht Belgium, verkort : E.V.B.F.R.-Belgium, internationale vereniging AEDBF-EVBFR B E U M Identificatienummer : 14916/91 Gecoördineerde statuten per 12
Nadere informatieDE BEROEPSINSTANTIE - Afdeling openbaarheid van bestuur
Beroepsinstantie inzake openbaarheid van bestuur en hergebruik van overheidsinformatie Vlaamse Regering Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid Afdeling Kanselarij Boudewijnlaan 30, bus 20 1000 Brussel
Nadere informatie2.3.2. Wie is er bevoegd om het huishoudelijk reglement op te stellen?
DEEL 1: DE IDENTITEITSKAART VAN DE VZW 23 de wijze van benoeming, ambtsbeëindiging en afzetting van de bestuurders, de omvang van hun bevoegdheden en de wijze waarop zij die uitoefenen, ofwel alleen, ofwel
Nadere informatieTRANSPARANTE EN UNIFORME FISCALITEIT OP DE WAARDE DIE ONDERNEMERS CREËREN VIA HUN VENNOOTSCHAP Anonieme bijdrage
TRANSPARANTE EN UNIFORME FISCALITEIT OP DE WAARDE DIE ONDERNEMERS CREËREN VIA HUN VENNOOTSCHAP Anonieme bijdrage De lage vennootschapsbelasting voor ondernemingen laat bedrijven toe om winst te maken.
Nadere informatieHoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk?
Hoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk? Casus: We and Work cvba Kenmerken Ontstaan in 2015 Werknemerscoöperatie 3.600.000 omzet in 2017 19 vennoten We willen meer mensen kans
Nadere informatieHet lijkt of men vergeet dat je deze planeet aan je kinderen geeft
Het lijkt of men vergeet dat je deze planeet aan je kinderen geeft Hoe het begon Goedkeuring en ondertekening van het Burgemeestersconvenant op 24/11/2015 door het Gemeentebestuur van Nazareth Convenant
Nadere informatieHoofdstuk 1. - Naam, zetel, doel
Gallaitstraat 86 bus 12 I 1030 Brussel I 02 244 93 39 I info@defederatie.org www.defederatie.org Hoofdstuk 1. - Naam, zetel, doel Art. 1. De vereniging draagt de naam De Federatie Sociaal-Cultureel Werk
Nadere informatieInstelling. Onderwerp. Datum
Instelling My Lawyer Info Monard D Hulst www.monard-dhulst.be Onderwerp Hoe kan ik mijn positie als investeerder versterken? Datum 8 november 2011 Copyright and disclaimer De inhoud van dit document kan
Nadere informatieCirculaire 2018/C/37 betreffende de invoering van een nieuwe vrijstelling van de taks op de beursverrichtingen
Eigenschappen Titel : Circulaire 2018/C/37 betreffende de invoering van een nieuwe vrijstelling van de taks op de beursverrichtingen Samenvatting : vrijstelling van de TOB met betrekking tot verrichtingen
Nadere informatieSamen investeren in hernieuwbare energie. Daan Creupelandt Dirk Vansintjan
Samen investeren in hernieuwbare energie Daan Creupelandt Dirk Vansintjan Even opwarmen Wie kent Ecopower? Zijn er coöperanten? Zijn er klanten? 2 Overzicht 1. Ecopower 2. Coöperatief ondernemen 3. REScoop.eu
Nadere informatieGelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank ontvangen op 24 juni 2005; A. SITUERING, ONDERWERP EN RECHTVAARDIGING VAN DE AANVRAAG
SCSZ/05/97 1 BERAADSLAGING NR. 05/034 VAN 19 JULI 2005 M.B.T. DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS BETREFFENDE BUITENLANDSE VERZEKERDEN, DOOR DE VERZEKERINGSINSTELLINGEN AAN HET VLAAMS ZORGFONDS, MET HET
Nadere informatieHet Instituut voor bedrijfsjuristen De alma mater van de bedrijfsjuristen
Legal insight, inside Het Instituut voor bedrijfsjuristen De alma mater van de bedrijfsjuristen Het beroep van bedrijfsjurist is relatief jong. De wet die dit beroep erkende en het Instituut voor bedrijfsjuristen
Nadere informatieHet provinciedecreet voert wel een nieuwheid in, nl. het budgethouderschap. (art. 154 e.v. Provinciedecreet)
WERKINSTRUMENTEN VAN DE PROVINCIES VOOR HET VOEREN VAN HET PROVINCIAAL BELEID Het is de algemene regel dat de provincies de hun toevertrouwde opdrachten zelf uitvoeren via hun administratie. Veel van hun
Nadere informatieCommissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten
Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Afdeling openbaarheid van bestuur 14 december 2009 ADVIES 2009-78 Advies uit eigen beweging over de gevolgen voor de openbaarheid
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN. CBN-advies 1-6 Europese economische samenwerkingsverbanden en economische samenwerkingsverbanden
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 1-6 Europese economische samenwerkingsverbanden en economische samenwerkingsverbanden De Europese Ministerraad hechtte op 25 juli 1985 zijn goedkeuring
Nadere informatieCoöperatief ondernemen binnen sociale economie
Coöperatief ondernemen binnen sociale economie Sociale economie De toekomst uitgedaagd Hannes.Hollebecq@coopburo.be 05/11/2014 Coopburo, de coöperatieve dienstverlener van Cera met 3 opdrachten: 1. Advisering
Nadere informatieHOOFDSTUK I. Definities. Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder :
Koninklijk besluit van 15 februari 2005 betreffende de uitoefening van het beroep van erkend boekhouder en erkend boekhouder-fiscalist in het kader van een rechtspersoon Bron : Koninklijk besluit van 15
Nadere informatieCocreatie of coöperatie? Lieve Jacobs
Cocreatie of coöperatie? Lieve Jacobs Nota Deze presentatie is voor persoonlijk gebruik van de deelnemers. Ze is onvolledig zonder de mondelinge toelichting van de auteur. Coopburo advies en begeleiding,
Nadere informatieLes 5: Sociaal ondernemen
Les 5: Sociaal ondernemen praktisch theoretisch Vakken Nederlands, Moraalleer, Cultuurwetenschappen, Economie, Godsdienst, Maatschappelijke Vorming, Project Algemene Vakken. Doelstellingen en eindtermen
Nadere informatieMOETEN BRUSSELSE CLUBS KIEZEN: VLAAMS OF FRANS? Staatsrecht toegepast op de sport!
MOETEN BRUSSELSE CLUBS KIEZEN: VLAAMS OF FRANS? Staatsrecht toegepast op de sport! Het debat: Recent werd de hervorming van de Koninklijke Belgische Voetbalbond, hierna afgekort KBVB, doorgevoerd waarbij
Nadere informatieKoninklijk besluit van 4 mei 1999 betreffende het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten
Koninklijk besluit van 4 mei 1999 betreffende het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten Bron : Koninklijk besluit van 4 mei 1999 betreffende het Instituut van de Accountants en de Belastingconsulenten
Nadere informatiePraktische opdracht Management & Organisatie Rechtsvormen
Praktische opdracht Management & Organisatie Rechtsvormen Praktische-opdracht door een scholier 1848 woorden 19 december 2007 7,5 9 keer beoordeeld Vak M&O De opdracht: 1 ondernemingsvormen - Zoek via
Nadere informatieFuncties die toegang geven tot Private Search (lezen, wijzigen, mandaat geven)
Functies die toegang geven tot Private Search (lezen, wijzigen, mandaat geven) Ondernemingen- natuurlijk persoon Oprichter van de onderneming- natuurlijk persoon Wettelijke vertegenwoordiger van de oprichter
Nadere informatieKAN EN MAG VRIJWILLIGERSWERK IN EEN VENNOOTSCHAP MET SOCIAAL OOGMERK? Wat zegt de vrijwilligerswet?
KAN EN MAG VRIJWILLIGERSWERK IN EEN VENNOOTSCHAP MET SOCIAAL OOGMERK? adviesnota september 2018 Vennootschappen met sociaal oogmerk die met vrijwilligers werken, bevinden zich in een grijze of zelfs zwarte
Nadere informatieSTOS, vzw STATUTEN. Oprichting en zetel.
STOS, vzw STATUTEN Oprichting en zetel. Artikel 1. De sinds 1956 opgerichte Soc. Turnrkirng Ontwikkeling Schoten is op 22 september 1998 omgevormd in een vereniging zonder winstoogmerk onder de benaming
Nadere informatieMededeling Vlaamse Regering. Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces
Mededeling Vlaamse Regering Vlaams statistisch programma: samenstelling en goedkeuringsproces 1. Context Na het leggen van de grondvesten van een nieuw systeem van Vlaamse openbare statistieken door de
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL. Amendement. Axel Voss namens de PPE-Fractie
6.9.2018 A8-0245/137 137 Overweging 31 (31) Een vrije en pluralistische pers is van essentieel belang voor de kwaliteit van de journalistiek en de toegang van burgers tot informatie. Zij levert een fundamentele
Nadere informatieverzekering vrijwilligerswerk
verzekering vrijwilligerswerk Inleiding Vrijwilligerswerk is niet weg te denken uit onze samenleving. Het vult het werk van beroepskrachten perfect aan en het verhoogt de onderlinge solidariteit in de
Nadere informatieBeslissing tot het verlenen van een voorafgaand akkoord Statuut van openbare instelling voor collectieve belegging in schuldvorderingen
Beslissing tot het verlenen van een voorafgaand akkoord Statuut van openbare instelling voor collectieve belegging in schuldvorderingen Mei en september 2006 Conform artikel 11 van het koninklijk besluit
Nadere informatieVerslag aan de Provincieraad
directie Welzijn, Gezondheid, Wonen, Jeugd en Ontwikkelingssamenwerking dienst Maatschappelijke Participatie dossiernummer:. 1207793 Verslag aan de Provincieraad betreft verslaggever Wonen-vertegenwoordiging
Nadere informatieA D V I E S Nr. 1.386 ------------------------------ Zitting van dinsdag 29 januari 2002 --------------------------------------------
A D V I E S Nr. 1.386 ------------------------------ Zitting van dinsdag 29 januari 2002 -------------------------------------------- Ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van de artikelen 7, 3
Nadere informatieProjectsubsidies organisaties: doel
Projectsubsidies organisaties: doel De projectsubsidiëring is erop gericht organisaties die niet structureel ondersteund worden, de kans te bieden om één project, afgerond in tijd en doelstelling, te realiseren.
Nadere informatieGroen + Tervuren. Statuten. Tussen de ondergetekenden werd overeengekomen een feitelijke vereniging op te richten met onderstaande statuten.
Groen + Tervuren Statuten Tussen de ondergetekenden werd overeengekomen een feitelijke vereniging op te richten met onderstaande statuten. Artikel 1: Omschrijving van de vereniging 1.1. De naam van de
Nadere informatieGelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank van 6 september 2004;
SCSZ/04/105 BERAADSLAGING NR 04/034 VAN 5 OKTOBER 2004 M.B.T. DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR DE KRUISPUNTBANK VAN DE SOCIALE ZEKERHEID AAN HET FOREM MET HET OOG OP DE EVALUATIE VAN HET PLAN FORMATION-INSERTION
Nadere informatieDECREET. houdende de erkenning en de subsidiëring van organisaties voor volkscultuur en de oprichting van het Vlaams Centrum voor Volkscultuur
VLAAMS PARLEMENT DECREET houdende de erkenning en de subsidiëring van organisaties voor volkscultuur en de oprichting van het Vlaams Centrum voor Volkscultuur HOOFDSTUK I Algemene bepalingen Artikel 1
Nadere informatieVerklaring betreffende de identiteit van de uiteindelijke begunstigde(n) van een vennootschap of vereniging
Verklaring betreffende de identiteit van de uiteindelijke begunstigde(n) van een vennootschap of vereniging De wet ter voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering verplicht de banken tot
Nadere informatieDE VLAAMSE REGERING, Gelet op het decreet van 28 juni 2013 betreffende het landbouw- en visserijbeleid, artikel 4, 1, en 2, a), en artikel 29, 1, 1 ;
Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse Regering van 8 mei 2009 betreffende de gemeenschappelijke ordening der markten in de sector groenten
Nadere informatieworden voor de pioniers op het terrein.
Deze e-note werd gerealiseerd door het Cera Steunpunt Coöperatief Ondernemen (HIVA - K.U.Leuven) in samenwerking met de Chaire Cera en Entrepreneuriat et Management en Economie Sociale (CES-ULg). Cera
Nadere informatieKoninklijke Belgische Ruitersportfederatie KBRSF VZW HUISHOUDELIJK REGLEMENT
Koninklijke Belgische Ruitersportfederatie KBRSF VZW HUISHOUDELIJK REGLEMENT Goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 26 mei 2015 HUISHOUDELIJK REGLEMENT VAN DE KONINKLIJKE BELGISCHE RUITERSPORTFEDERATIE
Nadere informatieAanvraagformulier voor de erkenning
WERKGELEGENHEIDSBELEID Aanvraagformulier voor de erkenning in het kader van de ordonnantie van 18 maart 2004 betreffende de erkenning en de financiering van de plaatselijke initiatieven voor de ontwikkeling
Nadere informatieMEMORIE VAN TOELICHTING
ONTWERP VAN DECREET HOUDENDE INSTEMMING MET HET SAMENWERKINGSAKKOORD VAN XXX TUSSEN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP, DE FRANSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE EN DE GEMEENSCHAPPELIJKE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE BETREFFENDE HET
Nadere informatieA D V I E S Nr Zitting van dinsdag 18 juli
A D V I E S Nr. 1.564 ----------------------------- Zitting van dinsdag 18 juli 2006 ----------------------------------------- Ontwerp van koninklijk besluit tot vervanging van het koninklijk besluit van
Nadere informatieHoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk?
Hoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk? Casus: Ecopower cvba Kenmerken Opgericht in 1991 Consumentencoöperatie 25,7 miljoen euro omzet in 2013 Bijna 50.000 vennoten De ICAprincipes
Nadere informatieDe VLAAMSE RAAD heeft aangenomen en Wij, EXECUTIEVE, bekrachtigen hetgeen volgt:
De VLAAMSE RAAD heeft aangenomen en Wij, EXECUTIEVE, bekrachtigen hetgeen volgt: Artikel 1 Dit decreet regelt een aangelegenheid bedoeld in artikel 107quater van de Grondwet. Artikel 2 Bij het Ministerie
Nadere informatieCoöperatieve antwoorden op woningnood in Vlaanderen Input voor Rondetafel Vlaamse Bouwmeester, Brussel, 29 juni 2012 Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Dr. HIVA-K.U.Leuven Definitie van coöperatief
Nadere informatieInvesteren in coöperaties / De coöperatie in het financieel landschap. Presentatie op coöperanten festival 2017
Investeren in coöperaties / De coöperatie in het financieel landschap Presentatie op coöperanten festival 2017 1 Waarom investeren in een coöperatie? Voor wat de coöperatie doet: Actuele maatschappelijke
Nadere informatieHoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk?
Hoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk? Casus: Q-bus cvba Kenmerken Opgericht in 2001 Coöperatie van werkers 760.000 euro omzet in 2013 8 Vennoten Het echte eigen vermogen van
Nadere informatieHoofdstuk 12, paragraaf 1: Organisaties. Hoofdstuk 12, paragraaf 2: Eenmanszaak.
Samenvatting M&O Hoofdstuk 12 Samenvatting door X. 2142 woorden 27 september 2015 9,3 2 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans Hoofdstuk 12, paragraaf 1: Organisaties. Een organisatie heeft te maken
Nadere informatieBestuur en aandeelhouderschap van erkende professionele vennootschappen
Bestuur en aandeelhouderschap van erkende professionele vennootschappen L. DHAENE I. Inleiding Een accountant en/of een belastingconsulent kan zich, met het oog op een gezamenlijke uitoefening van professionele
Nadere informatieI. Context (1) I. Context (2) Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales
Het Akkoord van Brussel van 16 september 2002: Een juridisch kader voor grensoverschrijdende intercommunales Prof. dr. Jan Wouters Maarten Vidal Instituut voor Internationaal Recht K.U. Leuven www.internationaalrecht.be
Nadere informatieMinisterie van Financiële Alternatieven plechtig geopend in...
1 sur 6 20/12/12 14:40 Gepubliceerd op DeWereldMorgen.be (http://www.dewereldmorgen.be) Ministerie van Financiële Alternatieven plechtig geopend in Brussel door Daphne van den Blink wo, 2012-12-19 17:46
Nadere informatieHOOFDSTUK I. Definities. Artikel 1. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder :
Koninklijk besluit van 15 februari 2005 betreffende de uitoefening van het beroep van erkend boekhouder en erkend boekhouder-fiscalist in het kader van een rechtspersoon Bron : Koninklijk besluit van 15
Nadere informatieONTWERP VAN DECREET TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING
Zitting 2008-2009 18 februari 2009 ONTWERP VAN DECREET betreffende de organisatie en erkenning van toeristische samenwerkingsverbanden TEKST AANGENOMEN DOOR DE PLENAIRE VERGADERING Zie: 1853 (2008-2009)
Nadere informatieSplitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in Vraag en Antwoord
Splitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde in Vraag en Antwoord Inleiding Een zuivere splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde De splitsing van de kieskring BHV is ruim 50 jaar de eis van de
Nadere informatie1. Missie Strategische pijlers Doelgroep Projecten Een coöperatie met sociaal oogmerk... 6
Jaarverslag 2017-2018 Inhoudsopgave 1. Missie... 2 1.1. Strategische pijlers... 3 1.2. Doelgroep... 4 2. Projecten... 5 3. Een coöperatie met sociaal oogmerk... 6 3.1. De ICA principes... 7 3.2. Erkenning
Nadere informatieOmzendbrief Welzijn en Gezondheid 2005/001
Omzendbrief Welzijn en Gezondheid 2005/001 Vlaamse Regering Kabinet van Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Koolstraat 35, 1000 BRUSSEL Tel. 02-552 64 00 - Fax. 02-552 64 01 E-mail: kabinet.vervotte@vlaanderen.be
Nadere informatieGelet op de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, in het bijzonder artikel 5, 1 en 92bis;
Ontwerp van samenwerkingsakkoord tussen de federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheden voor het coördineren van de gegevensverwerking in het gezondheidsbeleid en de bijstand aan personen Gelet op artikelen
Nadere informatieBIJLAGE DERDE EDITIE ECONOMISCH GEWICHT VAN DE IZW S IN BELGIE
BIJLAGE DERDE EDITIE ECONOMISCH GEWICHT VAN DE IZW S IN BELGIE Bijdrage tot de welvaart België telt tienduizenden vzw s, stichtingen, sociale economiebedrijven en feitelijke verenigingen. 18.847 daarvan
Nadere informatieADVIES. Voorontwerp van ordonnantie houdende oprichting van het Gewestelijk Agentschap voor ondernemen en handel
ADVIES Voorontwerp van ordonnantie houdende oprichting van het Gewestelijk Agentschap voor ondernemen en handel 24 november 2016 Economische en Sociale Raad voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bischoffsheimlaan
Nadere informatieDe evolutie van de partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie ( )
VIVES BRIEFING 2016/04 De evolutie van de partijfinanciering op het niveau van de Europese Unie (2001-2016) Wouter Wolfs Jef Smulders 1 DE EVOLUTIE VAN DE PARTIJFINANCIERING ROPESE UNIE (2001-2016) Wouter
Nadere informatieGeïntegreerd statistisch programma 2017 van het Interfederaal Instituut voor de Statistiek
Geïntegreerd statistisch programma 2017 van het Interfederaal Instituut voor de Statistiek 1. Inleiding Het samenwerkingsakkoord van 15 juli 2014 tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse
Nadere informatieA. Inleiding. De Hoge Raad had zijn advies uitgebracht op 7 september 2017.
Advies van 20 december 2017 over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 12 november 2012 met betrekking tot de beheervennootschappen van instellingen voor collectieve
Nadere informatieBeroepsgeheim, deontologie en antiwitwas
1. Magistraten, Revisoren en Advocaten: drie beroepen met zware vereisten van morele orde die hun oorsprong vinden In de deontologische regels sensu stricto In de beroepsregels In de disciplinaire bepalingen
Nadere informatieA-2015-033-ESR. Minister Gosuin. Aanvrager. Aanvraag ontvangen op 18 mei 2015. Aanvraag behandeld door
ADVIES Voorontwerp van besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering tot wijziging van het koninklijk besluit van 7 juni 2007 betreffende het opleidingsfonds dienstencheques 16 juni 2015 Economische
Nadere informatieHoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk?
Hoe vertalen Belgische coöperaties de ICA-principes in de praktijk? Casus: Choco cvba Kenmerken Opgericht in 2002 Coöperatie van werkers 3.308.054 euro omzet in 2013 11 Vennoten Bij Choco zijn de 7 principes
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de regels tot bepaling van de bedragen
Nadere informatieINFORMATIEVAARDIGHEDEN. Sociale economie. Sarah Demeyere 1BaSWc
INFORMATIEVAARDIGHEDEN Sociale economie Sociale economie in Vlaanderen: een proeve van conceptualisering en afbakening Sarah Demeyere 1BaSWc Het artikel probeert het begrip sociale economie te bevatten.
Nadere informatieExtern verzelfstandigde agentschappen in privaatrechtelijke vorm Dr. Steven Van Garsse Manager Vlaams Kenniscentrum PPS Overzicht Inleiding Begrip Wanneer Welke vorm Statuut PEVA s praktisch Onderscheid
Nadere informatieCMS_LawTax_Negative_28-10 CONSULTATIE UITVOERINGSBESLUIT WWFT 2018
CMS_LawTax_Negative_28-10 CONSULTATIE UITVOERINGSBESLUIT WWFT 2018 februari 2018 CONSULTATIE UITVOERINGSBESLUIT WWFT 2018 1. ALGEMEEN Met grote belangstelling hebben wij kennis genomen van de consultatieversie
Nadere informatieBasisbeginselen : Brusselse ecologische economische en sociale cooperatieve. Contact
Brusselse ecologische economische en sociale cooperatieve BEES Coop is een project voor een coöperatieve, participatieve en niet commerciële supermarkt. Het iniatief wordt gedragen door burgers die een
Nadere informatieSamenwerking tussen organisaties: Waarom, wanneer en EMK vormingsaanbod 30 oktober 2013
Samenwerking tussen organisaties: Waarom, wanneer en hoe? @WimVanOpstal EMK vormingsaanbod 30 oktober 2013 Opstelling Kaders Waarom? Hoe? Wanneer? Ervaringen Enkele vragen als kompas Rochdale Pioneers
Nadere informatieVLAAMS PARLEMENT DECREET. houdende oprichting van een Kinderrechtencommissariaat. van Kinderrechtencommissaris. Artikel 1
VLAAMS PARLEMENT DECREET houdende oprichting van een Kinderrechtencommissariaat en instelling van het ambt van Kinderrechtencommissaris Artikel 1 Dit decreet regelt een gemeenschaps- en gewestaangelegenheid.
Nadere informatiePOUTRIX VZW. 1. De vereniging, haar doel en haar leden
POUTRIX VZW 1. De vereniging, haar doel en haar leden Art. 1 Art. 2 Art. 3 Art. 4 Art. 5 Art. 6 Art. 7 De vereniging draagt als naam 'Poutrix, Vereniging zonder winstoogmerk', verder in deze statuten aangeduid
Nadere informatieCOMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN
COMMISSIE VOOR BOEKHOUDKUNDIGE NORMEN CBN-advies 2012/8 De boekhoudkundige verwerking van de inbreng in eigendom in een Belgische burgerlijke maatschap die niet de rechtsvorm heeft aangenomen van een handelsvennootschap
Nadere informatieVERSOEPELING VAN DE VOORWAARDEN VOOR HET AANHOUDEN VAN HET SOLVAC-AANDEEL
Brussel, 1 oktober 2015 VERSOEPELING VAN DE VOORWAARDEN VOOR HET AANHOUDEN VAN HET SOLVAC-AANDEEL Er wordt aan herinnerd dat krachtens de artikelen 6 tot 8 van de statuten alle Solvac-aandelen op naam
Nadere informatieBrussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen
Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.
Nadere informatieVERSOEPELING VAN DE VOORWAARDEN VOOR HET AANHOUDEN VAN HET SOLVAC-AANDEEL
Brussel, 1 oktober 2015 VERSOEPELING VAN DE VOORWAARDEN VOOR HET AANHOUDEN VAN HET SOLVAC-AANDEEL Er wordt aan herinnerd dat krachtens de artikelen 6 tot 8 van de statuten alle Solvacaandelen op naam zijn
Nadere informatieVerzelfstandiging in het Gemeentedecreet
Verzelfstandiging in het Gemeentedecreet Verzelfstandiging in het gemeentedecreet Doel gemeentedecreet: gemeenten een keuzemenu aanbieden Twee soorten verzelfstandiging: - Intern: geen rechtspersoonlijkheid:
Nadere informatieN Financiële planners A2 Brussel, 27 maart 2014 MH/SL-EDJ/AS 717-2014 ADVIES. over
N Financiële planners A2 Brussel, 27 maart 2014 MH/SL-EDJ/AS 717-2014 ADVIES over EEN ONTWERP VAN WET INZAKE HET STATUUT VAN EN HET TOEZICHT OP DE ONAFHANKELIJK FINANCIËLE PLANNERS EN INZAKE HET VERSTREKKEN
Nadere informatie