MOETEN BRUSSELSE CLUBS KIEZEN: VLAAMS OF FRANS? Staatsrecht toegepast op de sport!

Transcriptie

1 MOETEN BRUSSELSE CLUBS KIEZEN: VLAAMS OF FRANS? Staatsrecht toegepast op de sport! Het debat: Recent werd de hervorming van de Koninklijke Belgische Voetbalbond, hierna afgekort KBVB, doorgevoerd waarbij een Vlaamse vleugel werd opgericht 1. Deze hervorming was nodig om de subsidiëring van de voetbalsport vanuit de gemeenschappen (in casu de Vlaamse Gemeenschap) mogelijk te maken. Aldus maakt de Voetbalbond de evolutie mee dewelke alle andere (een zestig-tal) Vlaamse sportfederaties in het verleden kenden, met name deze van een splitsing in een Vlaamse en Franstalige vleugel met een nationale koepel dewelke noodzakelijk is op internationaal niveau. Daarbij werd in de pers herhaaldelijk de indruk gewekt dat de Brusselse voetbalclubs aldus gedwongen worden om te kiezen hetzij voor de Vlaamse Gemeenschap, hetzij voor de Franse Gemeenschap. 2 Volgens sommigen was dit het noodzakelijk gevolg van de splitsing en werden aldus de Brusselse clubs gelokt door het Vlaamse geld om zich zo te bekeren tot de Vlaamse gemeenschap. Onvermijdelijk rijst hierbij de vraag naar de bevoegdheidsverdeling inzake sport, dewelke reeds werd doorgevoerd door de grote staatshervormingen van 1980 en 1988 en wat Brussel betreft geconcretiseerd in de Brusselwet van Het weze daarom interessant om kort deze vraag naar het lot van de Brusselse clubs toe te lichten aan de hand van wat de Grondwetgever en de Bijzondere wetgever hierover voor ogen hebben gehad. Daarbij zal ook duidelijk worden dat de evolutie die de voetbalwereld nu doormaakt niet kadert binnen een actueel debat over de staatshervorming, doch slechts het gevolg is van keuzes die nagenoeg twintig jaar geleden zijn gemaakt. 1 op een Franstalige (en Duitstalige) vleugel is het voorlopig wachten 2 Waarbij door sommigen zelfs gesproken werd van een gedwongen apartheidsregime 3 bijzondere wet van 12/01/1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen 1/5

2 De vraagstelling: Bepaalde Brusselse clubs geven er de voorkeur aan zich noch bij de Vlaamse vleugel, noch bij de Franstalige vleugel aan te sluiten, omdat zij bij uitstek een tweetalig profiel hebben en willen behouden. Zij zouden dus lid willen blijven van de Belgische KBVB en niet behoren tot één van de vleugels. Kan dit in het licht van de decreten van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap op de erkenning en subsidiëring van de sportfederaties of moeten zij noodgedwongen die keuze maken? Het antwoord: Het antwoord op deze vraag vereist een korte herinnering van de verdeling van de bevoegdheden tussen de gemeenschappen. De culturele aangelegenheden, waaronder «de lichamelijke opvoeding, de sport en het openluchtleven» maken deel uit van de bevoegdheden toegewezen door de Grondwet en de Bijzondere wet tot hervorming der instellingen aan de Vlaamse, Duitstalige en Franse gemeenschap. 4 In dit domein kunnen de drie gemeenschappen decreten nemen die van toepassing zijn op het taalgebied waarvoor zijn bevoegd zijn, met uitsluiting van de andere. Zo is de Vlaamse gemeenschap exclusief bevoegd voor de sport in het eentalig Nederlandse taalgebied en de Franse gemeenschap exlcusief bevoegd in het eentalig Franse taalgebied. 5 In het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad daarentegen zijn de Vlaamse en de Franse gemeenschap enkel bevoegd ten aanzien van die instellingen die, wegens hun activiteiten, moeten worden beschouwd als uitsluitend behorend tot de Vlaamse of Franse gemeenschap 6. Wanneer een instelling in Brussel niet kan worden beschouwd als zijnde behorend tot de ene of de andere gemeenschap, dan is zij bi-cultureel. Geen van de gemeenschappen is in dat geval bevoegd, zodat in principe de Belgische Staat bevoegd is gebleven, waarbij evenwel aan de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) een taak als inrichtende macht werd toebedeeld 7. Artikel van de Grondwet geeft aan de gemeenschappen enkel bevoegdheid inzake de uni-communautaire instellingen, met uitzondering van de fysieke personen. 4 Artikel 4, 9 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen 5 Artikel 127, 2 van de Gecoördineerde Grondwet 6 Advies van de Raad van State, Afdeling wetgeving, over een voorontwerp van decreet betreffende een inhaalbeweging in sportinfrastructuur via alternatieve financiering, Parl. St. Vl. Parl., , stuk 1541/1, pag 45; Advies van de Raad van State, Afdeling wetgeving, over een voorontwerp van decreet houdende de subsidiering van gemeente-en provinciebesturen en de Vlaamse Gemeenschapscommissie voor het voeren van een Sport voor Allen-beleid, Parl. St. Vl.Parl., , stuk 1024/1,pag 54 7 artikel 166, 3, 3 van de Grondwet en artikel 64, 2 van de bijzondere wet van 12/01/1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen 2/5

3 Net zoals de KBVB zelf, dienen de voetbalclubs dewelke omwille van hun activiteiten niet kunnen worden beschouwd als zijnde behorend tot de ene of de andere gemeenschap, als bi-culturele instellingen te worden beschouwd, waarvoor de federale overheid bevoegd is gebleven, met een organiserende rol voor de GGC. Recent nog heeft de Afdeling wetgeving van de Raad van State in een advies over een Decreet van de Franse gemeenschap, dat tot doel had het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC) te erkennen en te subsidiëren, herhaald dat aldus de bevoegdheden van de federale overheid ten aanzien van biculturele instellingen in Brussel worden geschonden 8. Enkel de Federale overheid is dus in Brussel bevoegd ten aanzien van biculturele instellingen en dus ook sportclubs wiens activiteiten tweetalig zijn. Daarnaast werd aan de GGC ook een taak als overleg-en coördinatieorgaan toebedeeld tussen beide gemeenschappen voor culturele aangelegenheden (zoals de sport) in Brussel 9. De gemeenschappen kunnen dus niet tussenkomen in de organisatie, de werking en de financiering van een organisatie in het tweetalig gebied Brussel-Hoofdstad, waarvan niet kan worden gezegd dat ze ofwel tot de ene ofwel tot de andere gemeenschap behoort, zonder hun grondwettelijke bevoegdheden te overschrijden. 10 Het is trouwens deze vaststelling van de onbevoegdheid van de gemeenschappen om de KBVB te subsidiëren die de aanleiding is tot de beoogde reorganisatie van de KBVB. Anderzijds garandeert het Belgisch grondwettelijk systeem de mogelijkheid om zich al dan niet aan te sluiten bij een vereniging (vrijheid van vereniging). De Brusselse voetbalclubs kunnen dus niet verplicht worden zich te richten tot of zich aan te sluiten bij een instelling die afhangt van de ene of de andere gemeenschap. In de situatie waarbij deze Brusselse clubs zouden deelnemen aan competities die samen door de Vlaamse en Franstalige ( en Duitstalige) vleugels worden georganiseerd, kan de omstandigheid dat zij noch bij de ene, noch bij de andere vleugel zijn aangesloten, geen enkele negatieve invloed hebben op de erkenning en subsidiëring van de vleugels door de gemeenschappen. De decreten van de Franse en Vlaamse gemeenschap voorzien een aantal limitatief opgesomde voorwaarden, dewelke, eens ze vervuld zijn, aanleiding moeten geven tot erkenning. Er wordt in principe niet in voorzien dat de georganiseerde activiteiten, in casu de verschillende voetbalcompetities, exclusief toegankelijk moeten zijn voor aangesloten clubs of leden. Aangezien de decreten de deelname aan de competities door niet aangesloten clubs niet expliciet uitsluiten en de Brusselse clubs de vrijheid hebben om zich te beschouwen als 8 Advies van de Raad van State, Afdeling wetgeving, Parl.St. Fr. Gem., , stuk 523/1, pag 17 9 artikel 136, 2e lid van de Grondwet 10 Advies van de Raad van State, Afdeling wetgeving, Parl.St. Fr. Gem., , stuk 158/1,pag 9 e.v.;depre S., Les federations sportives dans le système federal belge, Les cahiers des sciences administratives, Sport et Droit: les federations, n 6, novembre 2005, n 6, p /5

4 behorend tot de ene of de andere gemeenschap, dan wel tot geen van beiden exclusief, vormt hun deelname aan de gezamenlijk georganiseerde competities geen probleem voor de erkenning en subsidiëring van de vleugels.. * Nu we tot de vaststelling zijn gekomen dat Brusselse clubs die omwille van hun tweetalige activiteit niet willen of kunnen behoren tot de exclusieve bevoegdheidssfeer van de Vlaamse of Franse Gemeenschap, rijst de vraag wie dan wel de bevoegde regelgevende overheid is ten aanzien van die clubs en hoe dit praktisch moet worden georganiseerd. Hierboven is aangeduid dat de Afdeling Wetgeving van de Raad van State herhaaldelijk er op gewezen heeft dat ten aanzien van bi-culturele instellingen in Brussel de Federale overheid bevoegd is gebleven. Ook werd hierboven gewezen op de rol in Brussel van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), waarvan velen het bestaan uit het oog verloren zijn, als inrichtende macht en coördinator in Brussel wat betreft de culturele aangelegenheden, waaronder de sport. De vaststelling leert evenwel dat noch de Federale overheid als bevoegde wetgever, noch de GGC als inrichtende macht hun grondwettelijke rol op het vlak van de sport in Brussel ten aanzien van tweetalige instellingen hebben opgenomen, zodat hier kan gesproken worden van een juridische leegte. De tweetalige Brusselse clubs blijven hierdoor dan ook wat aan hun lot overgelaten, maar zouden zich perfect kunnen organiseren binnen de schoot van een VZW, en dit met het oog op een eventuele erkenning of subsidiëring via de bevoegdheid van de GGC als inrichtende macht. Gelet op de coördinerende rol van de GGC in Brussel, kan daarbij ook steeds vanuit de Vlaamse en Franse Gemeenschap gedacht worden aan het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst in de zin van artikel 92 bis van de Bijzondere wet tot hervorming der instellingen, waarbij in het belang van de Brusselse sportclubs en sportbeoefenaars wordt samengewerkt over de taalbarrières heen. Besluitend: Als besluit kan dus worden gesteld dat Brusselse clubs nooit kunnen gedwongen worden om bij één van de vleugels (Vlaamse of Franse) aan te sluiten indien zij een tweetalig of bicultureel karakter hebben. Meer nog, van zodra deze clubs een tweetalige activiteit hebben, zijn de Vlaamse en Franse gemeenschap niet meer ten hunnen aanzien bevoegd en dringt een samenwerking tussen de gemeenschappen zich op. Bart Van Hyfte bv@vdelegal.be 4/5

5 5/5