All That Is Solid Melts into Air
|
|
- Mark Eilander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 All That Is Solid Melts into Air INLEIDING: HEDENDAAGSE KUNST EN KINDEREN Wat doe je als je oog in oog staat met een hedendaags kunstwerk? Wat vang je met een kunstwerk aan? Hoe krijg je het aan de praat? Wat vertelt een kunstwerk jou en wat vertel jij een kunstwerk? Wat doe je ermee en wat doet een kunstwerk met jou? Hedendaagse kunst? Onvatbaar, onverklaarbaar, onmogelijk? Kinderen zijn nog (h)eerlijk verwonderd, hebben een grote verbeeldingskracht en kijken met een open vizier. Kijken naar hedendaagse kunst kan hen een avontuurlijke ontdekkingstocht langs ongekende beelden bieden en voldoende indrukken en inspiratie om nog weken in de klas op verder te werken. Een unieke tentoonstelling hedendaagse kunst dicht bij jullie school? Het MuHKA (Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen) is drie maanden op bezoek in Mechelen en zoekt met de tentoonstelling All That Is Solid Melts into Air een antwoord op de vraag heeft/geeft kunst zin?. In vijf hoofdstukken op en rond de vernieuwde Cultuursite in het centrum van de stad, kan je werk bewonderen van meer dan 100 hedendaagse kunstenaars. All That Is Solid Melts into Air is de titel van deze tentoonstelling. In het Nederlands betekent dit: Al het Vaststaande Verdampt. Wat staat er eigenlijk vast in ons leven? En wat gebeurt er als het vaste verdwijnt? Vind je verandering moeilijk? Waar verlang je naar? Niet op kindermaat? Laat je vooral niet afschrikken door de titel en de grote thema s! Kijken naar hedendaagse kunst is niet moeilijk. Je hebt vooral je ogen en andere zintuigen goed nodig en gebruik ook je fantasie. Je kan als leerkracht een aangepaste selectie uit de vele kunstwerken maken. Via deze tekst vind je een aantal inspirerende werk- en denkvormen om samen met je klas hedendaagse kunst ten volle te beleven.
2 2 EERSTE HULP BIJ KIJKEN NAAR KUNST Kunstwerken spreken en spelen met vormen, vlakken, kleuren, materialen, technieken, textuur, licht, ritme, beweging, volume, omtrek, motieven, verbeelding. Om kunst te begrijpen, appreciëren, aanvoelen en om ervan te kunnen genieten, is het belangrijk eerst goed te kijken. Als leerkracht kan je kijken met de kinderen naar vorm, kleur en materialen en ingaan op de indrukken van de leerlingen. Kijkwijzer Wat doe je als je iemand onbekend tegenkomt? Heel goed kijken en al snel een idee vormen. Om deze persoon beter te leren kennen, ga je vragen stellen. Wel, bij het kijken naar kunst gebeurt er juist hetzelfde. Als je voor een onbekend kunstwerk staat ga je eerst goed kijken, een idee erbij krijgen en dan vragen stellen om het kunstwerk beter te leren kennen. De kijkwijzer kan je op weg helpen. Deze vragen brengen een aantal elementen van een kunstwerk ter sprake, zoals vorm, materiaal, associatie, de intentie van de kunstenaar en de eigen betekenis bij het kunstwerk. De kijkwijzer kan je als leerkracht gemakkelijk zelf gebruiken bij het beschouwen van kunst. Kies één kunstwerk uit de tentoonstelling. Beschrijf het kunstwerk als volgt: 1. wat zie je? (vorm) 2. hoe is het gemaakt? (materiaal en techniek) 3. waaraan doet het je denken? (associatie) 4. wie heeft het gemaakt? (kunstenaar) 5. waarom is het gemaakt, denk jij? (betekenis) Zo toegepast! Steven Shearer - Geomtrcic Healing Cell for Youth Model 1, ik zie een blok, een kubus met allemaal kronkelende buisjes die een oranje-bruine kleur hebben. Het kunstwerk blinkt een beetje, de hoeken zijn afgerond, 2. ik zie metaal en door de oranje-bruine kleur denk ik dat het koper is. Alle buizen hangen aan elkaar vast zodat ze één geheel zijn. De kunstenaar heeft de buizen gebogen en in elkaar gepuzzeld. 3. ik denk aan een huis, een doolhof, een fabriek, een badkamer, spaghetti, 4. ik lees op het titelbordje dat de kunstenaar Steven Shearer heet. Dat is geen Belgische achternaam. In welk land zou hij wonen? Zou hij een loodgieter, wetenschapper of kunstenaar zijn? 5. ik denk dat dit werk gemaakt is om de mensen te tonen dat ook gewone, alledaagse dingen ineens ingewikkeld kunnen zijn. Of misschien is het gemaakt als een raadsel of een doolhof waarin je een uitgang moet zoeken die er niet is?
3 3 EERSTE HULP BIJ KIJKEN NAAR KUNST Om het kijken naar kunst te stimuleren en te leren interpreteren kan ook gebruik gemaakt worden van andere opdrachten, onderverdeeld in vijf categorieën: verbeelden, actie, eigen mening en fantasie, schrijven en tekenen, kijken en waarnemen. Op die manier wordt het kijken een totaalervaring. Deze werkvormen sluiten nauw aan bij de natuurlijke spelwereld van het kind. Doorheen verwerkingsopdrachten kan je elke pijler muzische vorming behandelen. Meer zelfs. Via schrijfopdrachten en het leren formuleren van een eigen mening werk je ook actief rond taal. Naar vormen kijken kan dan weer een aanzet zijn tot de lessen rekenen. Misschien maak je zelfs een bewegingsopdracht die een plaatsje vindt in de turnles? Een voorbeeld : Eigen mening en fantasie: rarara, wie ben ik? Kies 1 kunstwerk uit. Beeld je in dat jij dat kunstwerk bent. Zeg in 3 zinnen iets over jezelf: nu ben jij het kunstwerk dat praat. Je klasgenoten moeten raden om welk kunstwerk het gaat. Kijken en waarnemen: driehoekige dingen Ga op zoek naar driehoekige vormen in de tentoonstelling. In welke kunstwerken kan je ze terugvinden? Misschien vind je ook driehoeken in het gebouw! Verbeelden: hoe voelt het aan? Kies enkele kunstwerken die uit verschillende materialen zijn gemaakt. Hoe zou dat materiaal aanvoelen? Bijvoorbeeld: metaal is koud, glad en hard. Probeer dit gevoel door te geven aan een klasgenoot, zonder iets te zeggen! Gebruik je fantasie en je lichaam. Kan je klasgenoot raden om welk materiaal en om welk kunstwerk het gaat?
4 4 OP KINDERMAAT: RONDLEIDING Een interactieve rondleiding: met je klas en een gids op ontdekkingstocht Als leerkracht kan je kiezen voor een rondleiding die de leerlingen een algemene kennismaking met hedendaagse kunst biedt. Maar zijn jullie op school druk aan het werk rond een bepaald kunstthema? Ons ervaren gidsenteam zorgt voor een aangepaste rondleiding waarin jullie eigen thema centraal staat. Tijdens een interactieve rondleiding geven de leerlingen hun ogen de kost en leggen het oor te luisteren bij de kunstwerken. Ze krijgen de mogelijkheid om zelf te ontdekken. De indrukken die ze opdoen, verwerken ze uit op talloze manieren (bijvoorbeeld met een gesprek, verhaal, drama, muziek, afbeelding, plastische opdracht). Ieders idee, mening, gevoel en fantasie is hierbij waardevol. Door veel vragen te stellen puzzelen de gids en de groep samen antwoorden en betekenissen bijeen. Praktisch Locatie: Startpunt Cultuursite, De Garage (Onder den Toren 12, Mechelen) Data: 21/03 > 21/06/2009, elke dag van 10 tot 18u (gesloten op maandag) Prijs en info: rondleiding met gids: 60
5 5 OP KINDERMAAT: KIJKERS GEZOCHT! kijkers GEZOCHT Als leerkracht kan je ook zelf aan de slag. Je kan gratis gebruik maken van het interactief spel Kijkers gezocht! Je betaalt dus gewoon de inkomprijs per leerling. Aan de balie van de tentoonstelling kan je het spel ontlenen in ruil voor een waarborg (bv. een identiteitskaart). Alle opdrachten kunnen samen gemaakt worden vraag per leerling het bijhorend blanco boekje zodat iedereen zijn speurwerk mee naar huis kan nemen. Kijkers gezocht! Wat doe je als je oog in oog staat met een kunstwerk? Met deze rugzak heb je gelukkig ook ogen op je rug! Met dit spel kan je de tentoonstelling actief ontdekken. Gebruik heel goed je ogen om verder te kijken dan je neus lang is. Je zal goed moeten zoeken, denken, kribbelen en krabbelen om het diploma kunst-kijker te verdienen. Praktisch Locatie: Startpunt Cultuursite, De Garage (Onder den Toren 12, Mechelen) Data: 21/03 > 21/06/2009, elke dag van 10 tot 18u (gesloten op maandag) Prijzen: leerlingen en leerkrachten betalen respectievelijk 4 en 2
6 6 KUNSTKLAP IN DE KLAS Hoe moet iets eruit zien om er als kunst uit te zien? Is een stad ook kunst? Waarom maken mensen kunst? Wat is een ding? Hebben alle dingen een naam? Wanneer is iets wat het is? Wanneer kan je een stoel een stoel noemen? Kunnen dingen iets voelen? Bestaat er een kopie van jezelf? Wil je die ontmoeten? Kan je de baas zijn over jezelf? Zou de wereld er beter uitzien als iedereen kan toveren? Kan je de wereld veranderen zonder iets te zeggen? Ben je pas slim als je veel weet? Kan je iemands gedachten lezen? Kan je laten zien hoe snel je denkt? MEER LEZEN OF PRENTENBOEKEN KIJKEN? Kunst in de spiegel. ANTOINE, V., Casterman, Papieren museum. VAN LIESHOUT, T. Kantoor, Krokodil en het meesterwerk. VELTHUIJS, M., Uitgeverij Leopold bv, Amsterdam, Eefje Donkerblauw. DE KOCKERE, G., De Eenhoorn, Wielsbeke, Oog op kunst Kleur, Standaard Uitgeverij / Bosch & Keuning, Baarn, Waarneming, licht en kleur, Uitgeverij M & P, Weert, Geheimen Kleuren, Uitgeverij Piramide, Het vormenspel, Paul Rogers, Uitgeverij J. H. Gottmer / H. J. W. Becht, Gratis Toegang! De leukste ideeën voor je eigen museum, Nick Manning en Brita Granström, Uitgeverij Ploegsma, Een blad vol penseel, Peter-Jan Sioen, Clavis,2003. De super-mega-piep-krak-kraan, Johan De Smet, Clavis, PRAKTISCH Meer weten: > op maat > scholen Nog meer zin in kunst? > ontvangt > onderwijs
OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN
OBSERVATIELIJST van de MUZISCHE ONTWIKKELING Van kleuters IN 5 CATEGORIEËN Mijn muzisch enthousiasme Mijn muzische durf en creativiteit Mijn relatie met en begrip van de kunsttalen Mijn muzische expressie
Nadere informatieStel: je wordt op een ochtend wakker en je merkt dat je onzichtbaar bent geworden. Wat ga je doen? Hoe voel je je? Schrijf er een verhaaltje over.
Stel: je komt een fee tegen en je mag één wens doen. Wat zou je wensen? Wat zou er daarna gebeuren? Hoe zou je je voelen? Schrijf hier een kort verhaaltje over. Stel: je wordt op een ochtend wakker en
Nadere informatieLieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten.
Lieve ouder, Langs de één of andere weg ben je in het bezit gekomen van dit boekje, omdat je je kindje verloor door abortus en je het daar moeilijk mee hebt. Dit boekje is een soort dagboek, een leidraad
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieen zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht
I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen
Nadere informatieVoorbereidend gesprek Vragen die de leerkracht kan stellen: Introductielessen Primair Onderwijs. 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein
Introductielessen Primair Onderwijs 1.1- Introductieles 1: Schetsen voor het schoolplein - De leerlingen worden met kunst geconfronteerd - De leerlingen ontdekken dat kunst niet altijd in een museum staat
Nadere informatieMuseum De Buitenplaats Kijken is een kunst
Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieHoe kunnen we WAT ACTIE zodat IETS VERANDERT
Anouk Nooteboom Hand-out Cultuurhelden Delft Werkvormen creatief proces & passende vragen In dit document zijn een aantal werkvormen te vinden die toe te passen zijn binnen het creatief proces. Bij de
Nadere informatieLesonderwerp: Hocus pocus circus: Een nieuw dier samenstellen a.d.h.v. verschillende materialen.
Vak: MUVO Lesonderwerp: Hocus pocus circus: Een nieuw dier samenstellen a.d.h.v. verschillende materialen. Doelen: Eindtermen: Muvo 1.2 De leerlingen kunnen door betasten en voelen (tactiel), door kijken
Nadere informatieLou en Lena: NEE tegen geweld!
Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze
Nadere informatieOnlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek.
Beste docent, Onlangs heeft u met uw klas een bezoek gebracht aan het Kinderboekenmuseum. Wij hopen dat u dit heeft ervaren als een leuk en leerzaam bezoek. De leerlingen hebben in het museum onder andere
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke
Nadere informatieAAN DE SLAG IN JE KLAS MET HEDENDAAGSE KUNST DE KUNSTWERKEN VAN MAARTJE KORSTANJE
AAN DE SLAG IN JE KLAS MET HEDENDAAGSE KUNST DE KUNSTWERKEN VAN MAARTJE KORSTANJE De onderste helft van het coverbeeld is een kunstwerk van Maartje Korstanje. De bovenste helft van het coverbeeld is gemaakt
Nadere informatieJe zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen.
Fantasie en Werkelijkheid Werkstuk gemaakt door Eline uit groep 6 Inhoudsopgave: H 1 Wat is de werkelijkheid? Blz. 1 H 2 Fantasie is geen werkelijkheid. Blz. 3 H 3 Fantasie bij kinderen. Blz. 3 Fantasieplaatje.
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieDocument vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4. Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2:
Document vertellen en presenteren voor de groepen 1, 2, 3 en 4 Doelen van vertellen en presenteren in groep 1 en 2: Leerlingen raken vertrouwd met het presenteren voor een groep Leerlingen raken vertrouwd
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieWild Beest. Opdrachtenboekje. Basisonderwijs groep 5 t/m 8
Wild Beest Opdrachtenboekje Basisonderwijs groep 5 t/m 8 24 februari t/m 29 mei 2015 Wild Beest In dierentuin Dierenrijk zijn door een computerstoring bij een aantal kooien de elektronische sloten open
Nadere informatielesmateriaal Taalkrant
lesmateriaal Taalkrant Toelichting Navolgend vindt u een plan van aanpak en 12 werkbladen voor het maken van de Taalkrant in de klas, behorende bij het project Taalplezier van Stichting Wereldleren. De
Nadere informatieTaak Wie ben ik? Groep Zwaarte Vakgebied Voorbereiding Rol leerkracht Kerndoelen Code ariq,
Taak Wie ben ik? Groep 7 Zwaarte Vakgebied - Sociaal emotionele ontwikkeling - Creatieve ontwikkeling - Taalvaardigheid Voorbereiding - Computer met internet - Papier, verf en kwasten Rol leerkracht -
Nadere informatieCreatief schrijven. Peuters en kleuters. Inspiratiedag Jonge kind 6 februari 2013
Creatief schrijven Peuters en kleuters Inspiratiedag Jonge kind 6 februari 2013 Inspiratie voor...(volgen van) schrijfontwikkeling.schrijfrijke omgeving.betekenisvolle schrijfactiviteiten.rol van de begeleider
Nadere informatieAmsterdam DNA is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam
INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is ontwikkeld door het Amsterdam Museum. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het
Nadere informatieWat weet je al? Je gaat bekijken wat je al over de overheid weet.
TAAK Wat heb je aan de overheid? In de taak van hoofdstuk 12 ga je ontdekken wat je aan de overheid hebt. Dat doe je in vier deeltaken: 1 Mijn sofi-nummer is 2 Moet de overheid voor werk zorgen? 3 Geen
Nadere informatieBedoeling: Doelen: Leerplandoelen wiskunde (VVKBaO):
Bedoeling: De leerlingen leren M.C. Escher en zijn werken kennen. Ze ontdekken ook wat regelmatige vlakvulling is en maken kennis met de drie soorten symmetrie die Escher in zijn werken gebruikt. Na het
Nadere informatieMens in actie. Zo groot ben jij!
Handvaardigheid klas 2H/V februari 2015 Mens in actie Op de foto hiernaast is een bronzen beeld van een schaatser te zien, aangebracht aan de muur van het stadhuis van Haastrecht. Het beeld is gemaakt
Nadere informatieWerkboek. Wij werken samen. Nederlands Mentorles Duits Geschiedenis Kunst Muziek Percussie. oktober - december 2015 Meridiaan College JAAR VAK
oktober - december 2015 Meridiaan College NAAM JAAR VAK PROJECT TITEL KLAS Nederlands Mentorles Duits Geschiedenis Kunst Muziek Percussie Werkboek Wij werken samen Wat gaan we doen? Het Meridiaan College
Nadere informatieKlee. en Cobra. Opnieuw beginnen
Klee Lesmateriaal groep 5 en 6 deel 1: klassikale les op school bij de tentoonstelling Klee en Cobra Het begint als kind 28.01-22.04 2012 en Cobra Opnieuw beginnen Dit is Paul Klee En dit ook. En dit is
Nadere informatieSta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO
Sta in je recht Lessen over (kinder)rechten voor Speed-date Wij hebben een rechtsysteem waar iedereen zich aan moet houden. Maar welke rechten zijn dat dan? Welke ken je en welke rechten lijken jou vanzelfsprekend?
Nadere informatie5 lessen voor maar 5!!!
Aanbod naschoolse activiteiten Brede school Heemse 5 lessen voor maar 5!!! Toneelspelen Ontdek t! Lijkt het je leuk om op een podium te staan? Je in te leven in een ander? Een persoon of een typetje te
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieMijn Mokum is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het Amsterdam Museum.
2 INTRODUCTIE is een project voor NT2 cursisten. Het is gemaakt door het. In het wordt de geschiedenis verteld aan de hand van schilderijen en voorwerpen. Je gaat met de groep naar het museum. In dit werkboekje
Nadere informatieKUNSTCENTRALE INSPIRERENDE ONTDEKKINGEN
KUNSTCENTRALE INSPIRERENDE ONTDEKKINGEN AANBOD VVE 2018-2019 INHOUDSOPGAVE Inleiding 1 Beeldende kunst 2 Dans 3 Muziek 4 Bestellen 5 Inschrijfformulier 6 KUNSTCENTRALE GROTE VERWONDERINGEN Welkom in onze
Nadere informatieWORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen
WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP
Nadere informatieTeken een architect. Lees het volgende verhaal:
Teken een architect Lees het volgende verhaal: Een architect heeft een hele dag nagedacht over een nieuwe brug die gebouwd moet worden. Via de brug moet het verkeer, ook zware vrachtwagens, over een brede
Nadere informatieStellingen leerlingvragenlijst
Stellingen leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 1.0 sept 2011 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst Stellingen en toelichtingen
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieIK ZIE, IK ZIE... BENNER
IK ZIE, IK ZIE... BENNER onderwijsprogramma primair onderwijs groep 5 t/m 8 INLEIDING Gerrit Benner vond de gewone wereld lang niet altijd even leuk, dus die schilderde hij ook niet. Maar achter die gewone
Nadere informatieAlgemene lessen. Les 4: Maak een portret van jezelf!
Algemene lessen Les 4: Maak een portret van jezelf! Lestitel: Maak een portret van jezelf! Leerdomein: beeld Lesduur: 100 minuten Leerplandoelen Leerplan muzische opvoeding, deelleerplan beeld van het
Nadere informatieLiefde, voor iedereen gelijk?
Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'
Nadere informatieSTAD EN TAAL ONTMOET KUNST HANDLEIDING VOOR DE DOCENT
STAD EN TAAL ONTMOET KUNST HANDLEIDING VOOR DE DOCENT 1 Voorwoord Het programma Ontmoet kunst van het Stedelijk Museum is onderdeel van Stad en Taal. Binnen Stad en Taal hebben verschillende musea met
Nadere informatieZitkamer Deeldomein beeld
Zitkamer Deeldomein beeld - plasticine In de zitkamer van de bende zit een huisdier. Hoe zou dit huisdier er uitzien? Maak elk een huisdier met plasticine. Zorg dat elk huisdier een andere textuur heeft.
Nadere informatieSprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig
Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het
Nadere informatieTeam 6: Zonnepanelen. Onderzoek naar het gebruik van zonnepanelen
Zonnepanelen op school Team 6: Zonnepanelen Onderzoek naar het gebruik van zonnepanelen Jullie gaan onderzoeken welke producten er zijn op zonnecellen 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken
Nadere informatieKunst&Cultuur BEELDENDE VORMING MUZIEK [1] leeropgave1. Introductie. Bij muziek ga je aan de slag met het thema en met muziek die jou aanspreekt!
Kunst&Cultuur leeropgave1 Introductie IT S MY WORLD IK BEN... BEELDENDE VORMING Bij beeldende vorming creëer je met je handen. Jij maakt wie je zelf bent! MUZIEK Bij muziek ga je aan de slag met het thema
Nadere informatieDE TALENTENARCHIPEL. Basisschool Pastoor Dergent /NIX ism CEGO
DE TALENTENARCHIPEL Basisschool Pastoor Dergent /NIX ism CEGO Toelichting voor de ouders bij de verschillende eilanden. Muziekeiland Genieten van muziek en manieren zoeken om zelf muziek te maken, om te
Nadere informatieStreet-art in de. Kijkwijzer 1ste, 2de en 3de leerjaar
Street-art in de Paterskerk Kijkwijzer 1ste, 2de en 3de leerjaar Naam: Kom en ontdek het verhaal achter de kunstwerken! Welkom in de Paterskerk van Halle. De kerk is vandaag helemaal omgebouwd tot een
Nadere informatie3 CA: kunstwerk verwoording eigen mening 3 Datum: verwerking recensie + extra folders 1 Paraaf docent
CKV CKV Verslag Culturele Activiteit Glow Eindhoven Naam:. Klas:. Foto/ toegang: geldig / ongeldig (ln te vullen door je CKV-docent) verwoording kunstroute en 3 CA: kunstwerk verwoording eigen mening 3
Nadere informatieStellingen en normering leerlingvragenlijst
Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 3.0 oktober 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 3.0 Stellingen
Nadere informatieH.A.N.G. PLEKKEN. Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI
H.A.N.G. PLEKKEN Heel Aardig? Niet Geweldig! > OP BEZOEK BIJ HET NAI Binnenkort ga je met je klas op bezoek bij het Nederlands Architectuur instituut (NAi). Daar zal je het programma H.A.N.G. plekken volgen.
Nadere informatieStellingen en normering leerlingvragenlijst
Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 2.0 juli 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 2.0 Stellingen
Nadere informatieopdrachten voor een vrijetijdsticker
Opdracht 1 Bezoek een museum, galerie of atelier in Zeeland Ga naar een museum, galerie of atelier, met je ouders, opa, oma of met vriendjes. Deelnemers herken je aan de Kinderkunstweekposter en het deelnamebordje.
Nadere informatieTalenposters. Doel. Tijd. Hoe. Stap 1 MAAK JE SILHOUET
Talenposters Leerlingen staan doorgaans niet zo bewust stil bij de talige bagage waarover ze beschikken of dat ze betekenissen geven aan diverse talen. Met deze activiteit zetten we hen aan het denken
Nadere informatieAan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken!
Oplossingsgericht werken Misschien wil je graag iets veranderen in je leven? Zit je met een probleem waar je graag zelf een oplossing voor wil vinden? Hier onder staat een methode beschreven, die het mogelijk
Nadere informatie8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieDe leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd.
Les 24 Ik hou van.. Doel blok 4: De leerlingen leren omgaan met gevoelens van zichzelf en anderen, met name gevoelens die horen bij hun leeftijd. Leskern: De leerlingen onderzoeken het begrip houden van
Nadere informatieONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL
ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL IN DEZE HANDLEIDING VIND JE ALLE INFORMATIE OVER HET MAKEN VAN HET ONTDEK HET ZELF POP-UP MUSEUM TIJDENS DE KINDERBOEKENWEEK. DE OPDRACHTEN,
Nadere informatieLeespromotie Kinderboekenweek Groep 3-4
L e e s p a a d e Feest! Leespromotie Kinderboekenweek Groep 3-4 voor alle lessen: leesboeken, waaronder boeken rond het thema van de Kinderboekenweek; kerntitels behorend bij het thema van de Kinderboekenweek
Nadere informatieFeedback aan leerkrachten
Feedback aan leerkrachten Studiedag Leerlingenparticipatie 24 april 2013 Paleizenstraat Saskia 90 > 1030 Vandeputte Brussel T 02 215 32 29 > F 02 215 41 78 > www.vsknet.be Wie ben ik? Saskia Vandeputte
Nadere informatieMijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO
Mijn lichaam is goed! Doe-opdrachten rond lichaamsbeeld voor 5-6 BaO Hieronder vind je een lesvoorbereiding voor twee lesuren rond lichaamsbeeld bij kinderen van 10 tot 12 jaar. Het bevat verschillende
Nadere informatieDe manus branding stichting
De manus branding stichting ontwikkelt programma s, die door lessen relationele en musische vorming sociale vaardigheden aanleren, waardoor jongeren beter in staat zijn op een, zowel voor hen zelf als
Nadere informatieBouwsteen 7: niet in je eentje Bij wie kan ik terecht?
Bouwsteen 7: niet in je eentje Bij wie kan ik terecht? Als onthaalouder sta je meestal alleen voor een groep kinderen. Net daarom is het belangrijk om te kunnen steunen op andere mensen of organisaties.
Nadere informatieMUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 5 en 6
MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 5 en 6 Inleiding De museumles is onderdeel van een lessenreeks met receptieve, reflectieve en actieve onderdelen: - 2 voorbereidende lessen op school door eigen leerkracht
Nadere informatieInleiding op het lespakket. Blz. 3. Het verhaal van Musa Blz. 4. Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5
Musa Inhoud Inleiding op het lespakket. Blz. 3 Het verhaal van Musa Blz. 4 Even voorstellen, Inleiding op Musa in de klas. Blz. 5 Het koffertje ontdekken. Blz. 6 en 7 Inhoud koffertje. Blz. 8 en 9 2 Inleiding
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatieMaak zelf geld. Lesvoorbereiding. Verwondering. Kennis
Geld graad 1 Lesvoorbereiding Maak zelf geld Print 1 keer het verhaal Isaura s droom, Toon Isaura's foto op het smartboard Print de Braziliaanse munt, de real uit. Verwondering Lees het verhaal Isaura
Nadere informatieFAMILIES EN KINDEREN 2012 2013 G R O E N E R U I T E R O P B L A U W P A A R D AMSTERDAM STEDELIJK MUSEUM WAT IS BEWEGING?
STEDELIJK MUSEUM FAMILIES EN KINDEREN 2012 2013 G R O E N E R U I T E R O P B L A U W P A A R D WAT IS BEWEGING? AMSTERDAM WELKOM! Het Stedelijk, Nederlands grootste museum voor moderne en hedendaagse
Nadere informatieJuf Sabine en juf Maaike
Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieVERVANGTAAK LICHAMELIJKE OPVOEDING VOOR LANGDURIG GEBLESSEERDEN
VERVANGTAAK LICHAMELIJKE OPVOEDING VOOR LANGDURIG GEBLESSEERDEN Je maakt een werkstuk over een (voor jou) niet zo bekende sport. Je maakt het werkstuk op aan de hand van onderstaande handleiding. Veel
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieDe Energiemaatschappij
De Energiemaatschappij Energie. Geen mens kan zonder Energie geeft warmte, comfort, kracht om te groeien en te ontwikkelen. Nieuwe perspectieven te ontdekken, kansen te benutten. En dat is precies wat
Nadere informatieLestip 'Jacques naar de stad'
Lestip 'Jacques naar de stad' Over het boek Jacques is een klein, mollig hondje met een trui aan. Samen met zijn vriend meneer Wiebelsok trekken ze de stad in. Ze drinken een kopje thee in een café en
Nadere informatieKijk eens wat ik al kan!
Kijk eens wat ik al kan! De talenten van in beeld De juf kleurt de eilanden waar je graag op vertoeft. De dingen die je daar allemaal doet kunnen je mama en papa hieronder lezen en bekijken. Dit doe jij
Nadere informatieReflectiegesprekken met kinderen
Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen
Nadere informatieKBS De Schothorst. En het beste idee is... Z E L F S T A N D I G I N O N T W I K K E L I N G. In dit nummer:
Z E L F S T A N D I G I N O N T W I K K E L I N G KBS De Schothorst NB 6, 28-01-2015 Nieuwsbrief 2014-2015 NB 6, 28-01-2015 In dit nummer: Het beste idee 1 Carnaval 1 Schoolreis 2 Kinderen en hun sociale
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieActiviteitenprogramma 2014 06.01 t/m 07.02
Activiteitenprogramma 2014 06.01 t/m 07.02 Locatie: KDV Voorbeeld: Groep: 0-4 jaar Data Dag Competentie Activiteit 0-2jaar Activiteit 2-4 jaar 06.01 Maandag Kijk, ik maak contact, blazen maar, spelletje
Nadere informatieDEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!
DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het
Nadere informatieKindervergadering Zo gaat het bij ons!
Pedagogisch kader kindercentra 4 13 jaar Kindervergadering Zo gaat het bij ons! Introductie voor de groepsleiding Is kinderinspraak belangrijk? Denken vanuit de groep is logisch en praktisch, maar toch
Nadere informatieWij gaan (voor)lezen
Wij gaan (voor)lezen Aanbod Primair Onderwijs Bibliotheek Helmond-Peel 2015-2016 De bibliotheek die ertoe doet Asten Deurne Helmond Someren 1 Voorwoord Rode Draad: Lezen is leuk! Met de hele school de
Nadere informatieJANUARI 2014. leerlingen nieuwe ervaringen kunnen opdoen. Vrijwilligers zullen vanuit school begeleid worden op vakinhoudelijk en didactisch gebied.
UITGAVE NR 2 ATELIER SPECIAAL JANUARI 2014 Eerste Atelier Speciaal een groot succes In november vond de eerste Atelier Speciaal plaats op Olivijn. Mede dankzij een groep van 16 enthousiaste vrijwilligers
Nadere informatieHet Amsterdam Museum gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen.
2 INTRODUCTIE Het programma is gemaakt door het. Het gaat over Amsterdam. In het museum hangen schilderijen. Een schilderij is gemaakt door een schilder. In het museum zijn ook voorwerpen te zien. Het
Nadere informatieHerhalingsles van het thema Op zoek naar werk
http://www.edusom.nl Herhalingsles van het thema Op zoek naar werk Les 11. Herhaling Inleiding Deze les is een herhalingsles van de vier gesprekken van les 7 tot en met 10. Wat leert u in deze les? Vragen
Nadere informatieFormeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.
Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent
Nadere informatieU heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap.
Beste leerkracht, U heeft met uw klas een bezoek gepland staan aan het Kinderboekenmuseum voor de les Brief voor Aap. De museumles start met een verhaal waarin Aap een brief heeft ontvangen die hij niet
Nadere informatieWat ga je doen? Wat zet je klaar? Wie doet er mee en waar? Hoe zit het in elkaar?
2 vogel Piet Wat ga je doen? Wat zet je klaar? Wie doet er mee en waar? De peuters luisteren en spelen met het prentenboek Vogel Piet. Het verhaal gaat over vogel Piet, een vogeltje zonder veren. het prentenboek
Nadere informatieakelige doosjes Dag 3 Monsters in Lesdoelen Materialen Voorbereiding Coöperatieve werkvormen in deze les
Dag 3 Monsters in akelige doosjes Domeinen: lezen, spreken, luisteren, schrijven Onderwerp: monsternamen en raadseltjes verzinnen Lesduur: 50 minuten Lesdoelen Hoofddoel van de les > Monsternamen verzinnen
Nadere informatieInhoud. 1. Inleving en verbeelding. 2. Blind zijn en toch alles kunnen. 3. Blind en slechtziend. 4. Hulpmiddelen. 5. Niet kunnen zien, hoe is dat?
1. Inleving en verbeelding Inhoud 2. Blind zijn en toch alles kunnen 3. Blind en slechtziend 4. Hulpmiddelen 5. Niet kunnen zien, hoe is dat? 6. Blind zijn en de herinnering 7. Blind zijn en de verbeelding
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.
http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag
Nadere informatieUitvinders Ontdekkers en hervormers Groep 8 Handleiding voor de leerkracht Informatie voor de geschiedenislessen Hoofdopdrachten
Uitvinders Ontdekkers en hervormers Groep 8 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over de ontdekkers en hervormers. De lesonderdelen
Nadere informatie