Educatief aanbod voor derde graad secundair onderwijs. Hogeschool-Universiteit Brussel en KAHO Sint-Lieven. Academiejaar

Transcriptie

1 Educatief aanbod voor derde graad secundair onderwijs Hogeschool-Universiteit Brussel en KAHO Sint-Lieven Academiejaar

2 Activiteiten per genre Wetenschappen en technologie...4 Welzijn en maatschappij...52 Economie en maatschappij...62 Taal en cultuur...80 Studiekeuzebegeleiding...92 Navorming voor leraren

3 Een creatieve kennismaking met het hoger onderwijs De Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB) en de KAHO Sint-Lieven werken al jarenlang intensief samen. De samenwerking garandeert een sterk en erg kwalitatief opleidingsaanbod op de as Brussel-Aalst-Gent-Sint-Niklaas. We bieden twee soorten opleidingen aan: professionele en academische. Voor de professionele opleidingen ontvangen de studenten een diploma van de HUB of van de KAHO Sint-Lieven. Slagen ze in een academische opleiding, dan ontvangen ze een diploma van de KU Leuven. Beide instellingen bieden al jaren een waaier aan activiteiten aan voor scholen secundair onderwijs. Vanaf dit jaar doen we dat samen. In deze brochure vindt u dus zowel activiteiten georganiseerd op één van de campussen van de KAHO Sint-Lieven, als activiteiten die plaatsvinden op de HUB. Dankzij deze activiteiten maken uw leerlingen kennis met het hoger onderwijs en met de leerstof uit het secundair onderwijs. Hierdoor kunt u de drempel naar het hoger onderwijs voor hen verlagen. De onderwerpen zijn zo gekozen dat ze aansluiten bij de leerplannen en deels vakoverschrijdend zijn. Daarnaast zijn er enkele activiteiten die zich uitsluitend richten tot u als leraar. U kunt de sessies uit deze brochure als handige tool aanwenden om u verder te professionaliseren als studiekeuzebegeleider in samenwerking met het Groepscentrum Permanente Vorming. Onze initiatieven hebben ook voor de opleidingen een meerwaarde: door contacten met leerlingen en leraren kunnen we beter de tendensen volgen die leven in het secundair onderwijs en er ook op inspelen. Wij wensen u nu al een schitterend schooljaar toe en hopen u spoedig te mogen ontmoeten. Inge De Schuyter Sara Kerremans Leen Smisdom Coördinatie Educatief aanbod HUB-KAHO 3

4 Wetenschappen en technologie

5 Wetenschappen en technologie Mobiele toepassingen & internet Internet - netwerken - communicatie- en informaticamanagement Leerlingen aso en tso met een sterke interesse voor informatica Het internet heeft de wereld veranderd. Via goedgekozen praktische voorbeelden leren uw leerlingen omgaan met internettoepassingen en computernetwerken in de context van een bedrijf of organisatie. Om de wisselwerking met de lesgever te garanderen, is de groepsgrootte beperkt tot 20 leerlingen. Datum af te spreken Een halve dag Campus Brussel Dhr. Yvan Rooseleer mevr. Leen Smisdom: educatiefaanbod@hubrussel.be of

6 De magie van ICT ontsluierd ICT Leerlingen aso en tso met interesse voor ICT De leerlingen maken op een aangename manier kennis met één van de volgende onderwerpen (4 workshops): Linux; computernetwerken; Photoshop; programmeren in Windows. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag per workshop. Kan eventueel gecombineerd worden met een tweede workshop (dan een volledige dag). Technologiecampus Gent Docenten van de professionele bacheloropleiding ICT mevr. Martina Arys: of

7 Wetenschappen en technologie Kennismaken met computer-algebra Maple Wiskunde - algebra Leerlingen aso en tso Moeilijke integralen? Ingewikkelde functies? Lastige vergelijkingen? Grote stelsels? Niet voor te stellen meetkundige situaties? In deze sessie maken uw leerlingen kennis met Maple, dé standaard onder de computeralgebrasystemen. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Dirk Keppens mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

8 Wat is de ideale cocktail volgens economen? Lineair programmeren (wiskundige optimalisatie - operationeel onderzoek) Leerlingen aso met zes wekelijkse lestijden wiskunde Vereiste voorkennis: de algemene vergelijking van een rechte, oplossen van stelsels van twee vergelijkingen van de eerste graad met twee onbekenden In de praktijk is men vaak geïnteresseerd in extremumproblemen (bijvoorbeeld het minimaliseren van de kost, het maximaliseren van de winst ). De functie die men wil optimaliseren, wordt de doelfunctie genoemd. De veranderlijken die hierbij een rol spelen zijn doorgaans aan beperkingen onderhevig. Indien zowel deze randvoorwaarden als de doelfunctie lineair zijn, spreken we van lineaire programmeringsproblemen. Ontdek in deze interactieve les welke wiskundige technieken aangewend kunnen worden om dergelijke lineaire programmeringsproblemen op te lossen. Maandag 25 november 2013 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 21 maart 2014 van 13u30 tot 15u30 2 uur Campus Brussel Prof. dr. Mario Ausseloos mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of

9 Wetenschappen en technologie Driehoeken bij het landmeten Wiskunde - topografie Leerlingen aso en tso Basiskennis van driehoeksmeetkunde vereist In oorlogssituaties ontstonden de eerste toepassingen van topografie. Door vanop een veilige afstand enkele hoeken te meten, kon men uiteindelijk met behulp van wat driehoeksmeetkunde alle nodige afmetingen bepalen. In deze sessie krijgen uw leerlingen de kans om zulke metingen na te doen met moderne topografische toestellen. Een toepassing van wiskunde in openlucht. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Nathan Meyskens mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

10 Functionaliteit van eiwitten Chemie van eiwitten en functionaliteit ervan in levensmiddelen Leerlingen aso met interesse voor voeding Over de voedende waarde van eiwitten bestaat weinig discussie, maar kennen we ook de eigenschappen van eiwitten waarvan de voedingsindustrie gebruik maakt? Na een theoretisch deel over de chemische samenstelling van eiwit chemie en de functies van eiwitten in levensmiddelen, mogen uw leerlingen zelf een koksmuts opzetten en de theorie omzetten in de praktijk. Elke dinsdag van februari en maart 2014 van 9u30 tot 11u30 2 uur Campus Waas (Sint-Niklaas) Mevr. Liesbet Devos mevr. Catherine Decraene: catherine.decraene@kahosl.be of

11 Wetenschappen en technologie De ene suiker is de andere niet Het verschil tussen suiker, suikers en zoetstoffen Leerlingen aso met interesse voor voeding Suikers en zoetstoffen worden gebruikt om onze voedingsproducten aangenaam zoet te maken. Sommige suikers geven ons lichaam hierbij een extra energiestoot; andere alleen maar calorieën. Sommige geven geen calorieën. Zijn ze altijd even gezond? We maken een chemisch-voedingsgerichte wandeling door de wereld van koolhydraten en zoetstoffen, vanuit het gezichtsveld van de jongeren. Aansluitend is er een testsessie met smaakevaluatie. Elke dinsdag van februari tot mei 2014 van 13u tot 15u 2 uur Campus Waas (Sint-Niklaas) Mevr. Caroline Sabbe mevr. Catherine Decraene: catherine.decraene@kahosl.be of

12 Brouwerij en bieranalysen Analytische chemie - voeding - levensmiddelentechnologie Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist We lichten het brouwproces toe met een bezoek aan de proefbrouwerij op de hogeschool. Enkele bieranalysen worden uitgevoerd met UV-ZL spectrofotometrie als analysetechniek. Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 2,5 uur Technologiecampus Gent Mevr. Annick Boeykens en dhr. Jannes Van Houcke mevr. Nadine Van Egten: info.gent.chemie@kahosl.be of

13 Wetenschappen en technologie Analyse van cola en bier via chromatografie Scheidingstechnieken - analytische chemie - chromatografie Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist Uw leerlingen maken kennis met scheidingstechnieken. Na een theoretische inleiding maken ze zelf een verdunningsreeks en aangepaste verdunningen van cola en bier. Nadien wordt er gemeten met een gaschromatograaf en HPLCtoestel. We stellen kalibratielijnen op en bepalen het gehalte aan cafeïne en ethanol. Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 2,5 uur Technologiecampus Gent Mevr. Caroline Van Assche en dhr. Hannes Withouck mevr. Nadine Van Egten: info.gent.chemie@kahosl.be of

14 De chemie is de kunst van het scheiden Chemie Leerlingen aso en tso Uw leerlingen maken kennis met twee scheidingstechnieken in de chemie: extractie en destillatie. Ze voeren zelf de proeven uit. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Veerle Adriaensens mevr. Chantal Van Vaerenbergh: of

15 Wetenschappen en technologie Gevonden: een boeiende job in de voedingsindustrie Voedingsindustrie - tewerkstelling Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist, wel interesse voor voeding, bereiding en controle op industrieel niveau. Aan de hand van getuigenissen van afgestudeerden lichten we de werking van de voedingsindustrie en de bijbehorende overheden toe. Het belang van voedselveiligheid, verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid van de ganse keten die onze voeding op de markt brengt, is een hot item. Denk hierbij aan recente schandalen als aflatoxine in Duitsland, paardenvlees in Europa Van oktober tot december 2013 van 13u30 tot 15u30 Elke dinsdag van februari tot mei 2014 van 9u tot 11u30 1,5 à 2 uur Campus Waas (Sint-Niklaas) Mevr. Annemie Van Cauwenberghe mevr. Catherine Decraene: catherine.decraene@kahosl.be of

16 En de boer, hij ploegde voort met GGO Kansen en bedreigingen van genetisch gewijzigde organismen in de landbouwsector Leerlingen uit wetenschappelijke richtingen Met behulp van enkele quizvragen gaan we dieper in op de huidige invulling van GGO in landbouwgewassen. Zowel het internationale, het Europese als het Belgische beleid worden kritisch behandeld. Elke donderdagvoormiddag van oktober tot december 2013 Elke woensdagnamiddag van februari tot mei uur Campus Waas (Sint-Niklaas) Mevr. Greet Van Avermaet mevr. Catherine Decraene: catherine.decraene@kahosl.be of

17 Wetenschappen en technologie Milieuanalysen Analytische chemie - atoomabsorptie - bodemanalyse Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist Na een theoretische inleiding maken uw leerlingen zelf een verdunningsreeks en doen ze de monstervoorbehandeling van het bodemstaal. We meten met een atoomabsorptiespectrofotometer. We stellen de kalibratielijn op en bepalen het gehalte aan magnesium in het bodemstaal. Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 2,5 uur Technologiecampus Gent Dhr. Anthony Deproft en mevr. Mia Lippens mevr. Nadine Van Egten: info.gent.chemie@kahosl.be of

18 Batterijen en brandstofcellen Fysica - wetenschappen - energie Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen In deze sessie worden enkele moderne methoden voor opwekking en opslag van energie behandeld. De klemtoon ligt op elektrochemische toepassingen zoals brandstofcellen en batterijen. Hierbij gaan uw leerlingen zelf aan de slag. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent en Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Edward Matthys voor Gent: mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of voor Aalst: mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

19 Wetenschappen en technologie Kunststoffen rondom ons Fysica - wetenschappen - chemie Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen In een aantal proeven synthetiseren uw leerlingen enkele veelgebruikte polymeren en leren ze hoe de verschillende polymeren te onderscheiden. We leggen uit waar die polymeren in het dagelijkse leven ingezet worden. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent en Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Bie Neirinck voor Gent: mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of voor Aalst: mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

20 Knippen en zichtbaar maken van DNA Biotechnologie - erfelijke informatie - DNA - moleculaire genetica Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist Uw leerlingen leren hoe je DNA met restrictie-enzymen in specifieke stukjes kunt knippen en hoe die dan via gel-elektroforese gescheiden en zichtbaar gemaakt kunnen worden. Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 3 uur Technologiecampus Gent Mevr. Leen Van Houdt mevr. Nadine Van Egten: info.gent.blt@kahosl.be of

21 Wetenschappen en technologie Onderzoek van compostwormen Dissectie - cellen en weefsels - coupes - lichtmicroscopie Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist Uw leerlingen voeren een dissectie van een worm uit en maken een vriescoupe. Microscopie van spermatheca en vriescoupe. Via een microscoop met camera worden verschillende weefsels gedemonstreerd. Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 2,5 uur Technologiecampus Gent Dhr. Luc De Clercq mevr. Nadine Van Egten: info.gent.blt@kahosl.be of

22 Het geschikte antibioticum voor een bacteriële infectie Bacteriële infectie - antibiotica - resistentie - antibiogram - voedingsbodems Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist Leerlingen enten bacteriën op een voedingsbodem en brengen antibioticaschijfjes aan. Aan de hand van de remmingszones leiden ze af of de bacterie gevoelig is voor of resistent is tegen het antibioticum. Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 2,5 uur Technologiecampus Gent Mevr. An Beckers mevr. Nadine Van Egten: info.gent.blt@kahosl.be of

23 Wetenschappen en technologie Bepalen van bloedgroepen Bloed - bloedgroepen - rhesusfactor - antigeenwerking - bloedtransfusie Leerlingen aso en tso Geen voorkennis vereist In deze sessie leren uw leerlingen hoe je de bloedgroepen O, A, B en AB kunt onderscheiden en hoe je weet of iemand rhesus positief is. Wij vragen bloed van donoren, maar als uw leerlingen hun eigen bloedgroep willen bepalen, kan dat ook! Van 6 januari tot en met 7 februari 2014: datum af te spreken 2,5 uur Technologiecampus Gent Mevr. Rita Bauwens en mevr. Ilse Lenvain mevr. Nadine Van Egten: info.gent.blt@kahosl.be of

24 Lijf/live in beeld Biologie - gezondheidseducatie - fysica - medische beeldvorming Leerlingen aso en tso met een sterke interesse voor wetenschappen Via dit project komen uw leerlingen alles te weten over stralingsfysica, medische beeldvorming en anatomie. Ter voorbereiding krijgen ze via u een theoretisch lespakket over de fysische principes, de biologische effecten en de technologische facetten van ioniserende straling. Na de theorie mogen uw leerlingen in het skillslab experimenteren met onze unieke apparatuur. Via beeldmateriaal, foto s en menselijke botten krijgen ze een realistische kijk op de bouw van de mens. Meer informatie via Dinsdag 11 maart 2014 van 10u tot 14u30 Dinsdag 25 maart 2014 van 10u tot 14u30 Een halve dag + voorbereiding in de klas Campus Brussel 5 euro per leerling Dhr. Hans François mevr. Leen Smisdom: educatiefaanbod@hubrussel.be of

25 Wetenschappen en technologie Industriële automatisering Elektronica - elektromechanica - PLC Leerlingen tso Uw leerlingen ontdekken hoe een industriële automaat is opgebouwd. Na een korte uitleg over de verschillende onderdelen, kunnen ze zelf aan de slag om een installatie af te regelen. We starten met het bekijken van de programmeerbare module (PLC). Aan de hand van een paar eenvoudige voorbeelden wordt de hardware en software van het systeem aangeleerd. Het laatste uur van de workshop zijn uw leerlingen in staat een transportband zelfstandig te programmeren. De voorwerpen op de transportband moeten gedetecteerd worden. Uw leerlingen voeren testen uit met verschillende sensoren zoals optische, inductieve en capacitieve sensoren. Voor leerlingen die reeds ervaring hebben in het PLC programmeren voorzien we iets meer uitdagende voorbeelden en oefeningen. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Kris Collijs mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

26 Model-les hoger technologisch onderwijs Technologie Leerlingen tso Geen voorkennis vereist Deze model-les geeft uw leerlingen een beeld van op welke manier, aan welk tempo en op welk niveau er in een professionele bacheloropleiding lesgegeven wordt. We bieden twee thema s aan: verwarming via inductie (werking, toepassingen, voor- en nadelen) en de werking van de CT-scanner (beeldvorming, principes, toepassingen). Beide thema s kunnen aangeboden worden tijdens eenzelfde halve dag. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Patrick Matthys mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

27 Wetenschappen en technologie Rendementsbepalingen Energie - technologie Leerlingen tso Iedereen is overtuigd van het belang van zuinig omspringen met energie. Maar beseffen we wel hoe (on)zuinig diverse toepassingen zijn? In deze sessie leren uw leerlingen al doende hoe je het rendement van diverse apparaten kunt meten: hoe meet je een elektrisch vermogen, een mechanisch vermogen, de hoeveelheid geproduceerde warmte? Zij leren wat de exacte oorzaak is van energieverlies en doen verrassende vaststellingen, zoals het feit dat een ventilator acht keer minder energie verbruikt als hij op halve snelheid draait. Daarnaast komen onderwerpen zoals het rendement van een mazout- en een gasbrander, de investering van een douchewarmtewisselaar aan bod. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Dries Vandenhaute mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

28 Regeltechniek Elektromechanica Leerlingen tso Elk groepje van twee leerlingen beschikt over een regelkring opgebouwd uit een industriële regelaar Omron E5CK, die in verbinding staat met een reëel verwarmingsproces waarvan de temperatuur gemeten wordt met een thermokoppel. De regelaar is verbonden met een pc, zodat uw leerlingen op eenvoudige wijze tijdsgrafieken kunnen opnemen en eventueel afdrukken. Onder begeleiding doen ze een aantal experimenten waardoor ze ervaren: dat een P-regelaar en een aan-/uit-regelaar steeds een statische fout vertoont die bovendien verandert onder invloed van storingen; dat de statische fout van de P-regelaar verkleint als de proportionele band verkleint; dat de P-regelaar oscilleert als de proportionele band te klein wordt; dat bij een PI-regelaar geen statische fout kan voorkomen; wat de invloed is van de instelling van P, I en D op de responssnelheid, stabiliteit en storingsgevoeligheid. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Patrick Matthys mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

29 Wetenschappen en technologie Sterkteberekeningen met de eindige-elementenmethode Elektromechanica Leerlingen tso Basiskennis Solidworks is wenselijk maar niet vereist. Uw leerlingen gaan zelf aan de slag met het 3D-tekenpakket Solidworks. Zonder moeilijke formules en oeverloos rekenwerk krijgen ze vrij snel een visueel beeld van krachten en spanningen. Met de eindige-elementenmethode kan op een eenvoudige wijze de vervorming van een fietssleutel gesimuleerd worden. Of je kunt berekenen hoeveel kracht een haak kan verdragen. Ook het visualiseren van hoe warmte zich verdeelt over een plaat wordt zo mogelijk. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Peter De Coster mevr. Chantal Van Vaerenbergh: of

30 Materiaaltesten: hardheidsproeven met staal Elektromechanica Leerlingen tso Tijdens deze sessie wordt een aantal werkstukken in een oven opgewarmd tot 900 C en vervolgens gehard. Voor en na de opwarming voeren we hardheidsmetingen uit waarbij de verschillende hardheidsmethoden worden toegepast. Indien gewenst, doen we ook trekproeven op de proefstaven met een computergestuurde trekbank. In overleg kan de sessie aangepast worden aan de doelgroep. Microscopisch onderzoek van staal, de kerfslagproef en krachtmetingen met rekstrookjes behoren ook tot de mogelijkheden. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Peter De Coster mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

31 Wetenschappen en technologie Productontwikkeling met 3D-printing/-scanning Elektromechanica Leerlingen tso Basiskennis Solidworks is wenselijk maar zeker niet verplicht. Graag bij inschrijving melden of uw leerlingen al een basiskennis hebben van Solidworks. Hoe wordt een haardroger gemaakt? Of de kunststofbehuizing van een boormachine? De leerlingen leren aan de computer werken met Solidworks en ontwerpen zelf een nieuwe computermuis. Op het einde printen we een product met de 3D-printer en illustreren we het 3D-printen en -scannen. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Peter De Coster mevr. Chantal Van Vaerenbergh: of

32 Trillingen en golven uit jouw omgeving Fysica - trillingen - geluid Leerlingen aso en tso Uw leerlingen doen een viertal speelse experimenten die gekozen worden uit een reeks oefeningen over voortplanting van geluid, dopplereffect, interferentie van golven, staande golven Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Johan Van den Bossche en mevr. Annemie Vermeyen mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

33 Wetenschappen en technologie De communicatie via radiogolven: horen en zien Elektronica - wetenschappen Leerlingen aso en tso De begrippen golf, radiogolf en AM- en FM-modulatie kent iedereen, maar wat betekenen ze juist? Na de introductie krijgen uw leerlingen een inleiding in het genereren van golfvormen die ze kunnen observeren met de oscilloscoop. Hun eigen stem kunnen ze via een microfoon moduleren op de radiogolf en waarnemen via een luidspreker en oscilloscoop. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Kenneth Labiau mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

34 Analyse van geluid Fysica - wetenschappen Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen De leerlingen onderzoeken het geluid dat verschillende muziekinstrumenten produceren: van eenvoudige stemvork tot klarinet. De sessie bestaat uit een hoorcollege waarbij uw leerlingen actief betrokken worden. Begrippen die aan bod komen, zijn: toonhoogte, klankkleur, frequentiespectrum en staande golven. Januari 2014: datum af te spreken 2 uur Technologiecampus Gent Dhr. Toon Van den Abeele mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

35 Wetenschappen en technologie Daar draait het om! Fysica - wetenschappen Leerlingen aso en tso Tijdens een interactieve tentoonstelling met als blikvanger een wetenschapsdraaimolen, voeren uw leerlingen speelse proeven uit die het inzicht in de cirkelvormige beweging vergroten. Gooi een bal naar de overkant in de draaimolen. Hoe moet je gooien? En wat gebeurt er als je de bal rolt? Welke weg volgt een slinger die opgehangen is in het middelpunt van het dak als de molen draait? Daarnaast doen uw leerlingen een minionderzoekje waarbij ze via metingen en berekeningen een oplossing zoeken voor een probleem gelinkt aan de cirkelvormige beweging. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Johan Van den Bossche en mevr. Annemie Vermeyen mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

36 Doeproeven elektromagnetisme Fysica - wetenschappen Leerlingen tso Deze leerlingensessie is een praktische kennismaking en een doe-ervaring die aansluit bij de theorie. Tijdens een halve dag komt de essentie van magnetisme en elektromagnetisme aan bod. De onderwerpen variëren van het zichtbaar maken van de magnetische veldlijnen tot praktische toepassingen op het transformatorprincipe met als voorbeeld de lastransformator en de inductieoven. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Geert De Meyer en dhr. Jan Van der Straeten mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

37 Wetenschappen en technologie Spelen met intelligente kaarten Fysica - wetenschappen - GIS Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen Geografische Informatiesystemen (GIS) gedragen zich als intelligente kaarten. Je kunt zo n kaart ondervragen: toon me de kortste route, hoe veilig of gevaarlijk is het om ergens te wonen in de buurt van Al spelend ontdekken uw leerlingen de mogelijkheden van GIS. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Guido Kips mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

38 Buigen en barsten Fysica - wetenschappen Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen Bouwmaterialen worden in deze sessie tot het uiterste beproefd en tot ze uiteindelijk buigen en barsten. Door ze te onderwerpen aan druk-, trek- en buigspanningen, proberen we de belangrijkste materiaaleigenschappen te ontdekken. Uw leerlingen gaan onder begeleiding met de machines aan de slag. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent en Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Veerle De Swaef en dhr. Stef Pillaert voor Gent: mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of voor Aalst: mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

39 Wetenschappen en technologie Maak zelf je digitale PEN Fysica - wetenschappen Leerlingen aso en tso Met een batterij, een stukje draad en een led-lampje tover je zo een oude stift om tot digitale leerpen! Een Wii-controller registreert je bewegingen en vertaalt ze naar het computerscherm. Deze workshop start met het solderen van de onderdelen. Daarna maken we de brug naar de gratis software. We sluiten af met een blik op wat er met eenvoudige huis,- tuin- en keukenmiddelen nog mogelijk is in dit tijdperk van Natural Interfaces. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Dimitri Coppens mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

40 Bouw zelf je kraanwagen Fysica - wetenschappen Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen Uw leerlingen maken op een aangename manier kennis met de basisbeginselen van mechanica en automatisering. Ze bouwen zelf een bouwkraan en laten ze automatisch bewegen. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Philip Hoebeeck mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

41 Wetenschappen en technologie Geluid in je handpalm Elektronica - fysica Leerlingen aso en tso uit de richtingen Industriële wetenschappen, Elektriciteit-elektronica, Elektromechanica en Techniek-wetenschappen IPhone, gsm, ipod, gps, mp3 Niemand staat er nog bij stil, maar de stereoinstallatie van je ouders past vandaag in je handpalm. Hoe dat kan, zien we in deze workshop. We leren hoe je geluid zo kunt bewerken dat je het in je mp3-speler kunt stoppen en we bewerken dat geluid zoals in een echte muziekstudio. Het doel is uw leerlingen in contact te brengen met diverse mogelijkheden van geluidsverwerking via elektronica en computer en hen op een actieve manier te laten proeven van nieuwe technologieën binnen dit vakgebied. De workshop is in twee delen opgesplitst. Uw leerlingen leren een interview monteren, muziekloops maken en die samen mixen. De workshop wordt afgesloten met een demo over het gebruik van geluidseffecten en de uitgebreidere mogelijkheden van het pakket waarvan een trial-versie kan worden gedownload. Uw leerlingen werken per twee en maken op een praktische manier kennis met deze moderne topics uit het vakgebied. Datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Piet Coussens mevr. Martina Arys: martina.arys@kahosl.be of

42 IPod on the rocks : de magische sound van lampenversterkers Elektronica - fysica Leerlingen aso Tegenwoordig kan je geen mediawinkel binnenstappen of er is een aanbieding van een 5-kanaalsversterker die enkele 100 watt in dolby surround levert. En dat voor een prikje! Ondanks deze hightech kunnen we toch nog gecharmeerd worden door de sound van een oude grote 20 watt-jukebox die op lampen werkt. En waarom spelen zowat alle bands - van U2, Madonna tot Muse - nog steeds op lampenversterkers? In deze workshop proeven uw leerlingen van de analoge elektronica, zowel theoretisch als praktisch aangepast aan hun voorkennis. In het theoretische deel maken ze kennis met o.a. spanning, elektronische componenten, signaalvormen, vervorming, tegenkoppeling en de werking van een lamp. Hierna wordt een tipje van de sluier gelicht waarom lampenversterkers hun specifieke klankkleur hebben. In het praktische deel solderen ze een printje met een heuse volume-, toon- en boostregeling en testen ze de versterker. Er is voor deze workshop speciaal didactisch materiaal uitgewerkt. Datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent 42 Dhr. Piet Coussens mevr. Martina Arys: martina.arys@kahosl.be of

43 Wetenschappen en technologie Led-licht creativiteit: inwijding in de werking van een computer Elektronica - fysica Leerlingen aso en tso uit de richtingen Industriële wetenschappen, Elektriciteitelektronica, Elektromechanica en Techniek-wetenschappen De essentie van je pc, de processor, vind je ook terug in het koffiezetapparaat en de wasmachine, maar ook in je eigen radio of televisie, om nog maar van je iphone te zwijgen. In deze workshop leren uw leerlingen hoe ze een dergelijke kleine computer programmeren en op het einde van de rit produceren ze leuke lichteffecten door te spelen met het aan- en uitzetten van een aantal led s via een zelf geschreven programma. Uw leerlingen leren de eerste begrippen van een programmeertaal om de computer te vertellen wat hij moet doen. Na deze workshop hebben de begrippen IF-THEN-ELSE en FOR-LOOP voor hen geen geheimen meer en het eindresultaat wordt enkel begrensd door hun eigen creativiteit. Datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Piet Coussens mevr. Martina Arys: martina.arys@kahosl.be of

44 Led-licht met een knipoog Elektronica - fysica Leerlingen tso uit de richtingen techniek-wetenschappen. Aangepast programma voor leerlingen uit aso en tso-doorstroomrichtingen Het doel van deze workshop is uw leerlingen op een actieve manier te laten kennismaken met eenvoudige elektronische schakelingen. Je komt ze overal tegen: bijvoorbeeld in dure sportwagens, maar ook in het achterlichtje van je fiets. Hoe zitten die dingen eigenlijk in elkaar? Hoe zien elektronische componenten eruit? Is het moeilijk om zoiets te maken? Met een handvol componenten kunnen uw leerlingen eenvoudige schakelingen bouwen die vrij krachtige taken kunnen vervullen. In de workshop bouwen uw leerlingen er zelf een. Diverse componenten zoals transistoren, led s, condensatoren, weerstanden... worden op een PCB (printed circuit board) gemonteerd en gesoldeerd. Vervolgens worden de circuits getest. Op die manier leren ze één en ander over elektronische componenten, krijgen ze een initiatie in het solderen en leren ze omgaan met elektronische apparatuur. Uw leerlingen werken per twee. Na afloop houden ze er een leuk gadget aan over. Datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Piet Coussens mevr. Martina Arys: martina.arys@kahosl.be of

45 Wetenschappen en technologie Verrassende ontdekkingstocht met domotica Elektriciteit - elektronica domotica creativiteit - kritisch denken bewustwording - maatschappij Leerlingen aso en tso Praktijkgerichte workshop rond de mogelijkheden van het KNX-domoticasysteem. Op het einde van de sessie hebben uw leerlingen zelf een huis naar eigen smaak geprogrammeerd! Via (kies projecten > Mechanica-Elektriciteit) Een hele dag (van 9u tot 16u) Technologiecampus Gent Mevr. Sylvie De Muynck en dhr. Joachim Goeminne mevr. Liza Stormens: liza@rtcoostvlaanderen.be of

46 je huis in je broekzak! Intelligente domotica-systemen. TELETASK Basis en TELETASK Advanced - creativiteit - kritisch denken - bewustwording - maatschappij Leerlingen aso en tso Praktijkgerichte opleiding rond de mogelijkheden van het TELETASK-domoticasysteem. Op het einde van de dag zijn uw leerlingen in staat hun eigen huis te programmeren. We leggen de nadruk op energiemonitoring en levenslang wonen. Via (kies projecten > Mechanica-Elektriciteit) Een hele dag (van 9u tot 16u) Technologiecampus Gent Mevr. Sylvie De Muynck en dhr. Joachim Goeminne mevr. Liza Stormens: liza@rtcoostvlaanderen.be of

47 Wetenschappen en technologie Pick & Place productieproces Didactische opstelling met simulatieoefeningen van een productiesysteem Leerlingen tso uit de richtingen Elektrotechnieken, Elektromechanica, Elektriciteitelektronica, Industriële wetenschappen Workshop1: kennismaking S componenten en TIA Portal Workshop 2: studie ASi opstelling en programmering volgens Graphset Workshop 3: programmering KTP600 panel Workshop 4: PROFINET communicatie tussen de verschillende opstellingen Workshop 5: diagnose via webpagina, data logging en ASi Safety monitor Via (kies projecten > Mechanica-Elektriciteit > pick&place) Een hele dag (van 8u30 tot 16u) Technologiecampus Gent Dhr. Piet Adams mevr. Liza Stormens: of

48 Trillingen van bouwkundige constructies Fysica - wetenschappen - bouwkunde Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen Als het ritme maar goed zit, gaat zelfs de zwaarste constructie aan het trillen! Dynamische metingen op een proefopstelling geven inzicht in het trillingsgedrag: waarom en hoe trilt een constructie? Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Peter Van den Broeck mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

49 Wetenschappen en technologie Van vloeibaar naar steenhard: zelfverdichtend beton Fysica - wetenschappen - bouwkunde Leerlingen aso en tso uit wetenschappelijke richtingen Laat uw leerlingen imponeren door het materiaal dat vandaag vloeibaar is en morgen al steenhard. Ze maken eigenhandig zelfverdichtend beton. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Peter Minne mevr. Caroline Feryn: caroline.feryn@kahosl.be of

50 Proeven op vers beton Bouwkunde Leerlingen tso Tijdens deze sessie gaan uw leerlingen actief aan de slag. Ze berekenen betonmengsels met verschillend watergehalte. Onder begeleiding maken de deelnemers zelf beton met verschillende samenstellingen en vervaardigen ze een aantal betonkubussen. Nadien wordt een reeks kubussen met de drukbank gedrukt tot breuk. De impact van de verschillende betonsamenstellingen wordt aldus proefondervindelijk onderzocht. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Annemieke Goossens mevr. Chantal Van Vaerenbergh: of

51 Wetenschappen en technologie Passie voor passief Passief wonen - zaam bouwen Leerlingen aso en tso Tegen 2020 wil men nog uitsluitend nulenergiewoningen bouwen. Uw leerlingen ontdekken in deze afwisselende workshop wat een lage-energiewoning, passiefwoning, nulenergiewoning juist zijn. Wat zijn de regels waaraan zulke woningen moeten voldoen? Hebben supergeïsoleerde huizen inderdaad geen klassiek verwarmingssysteem meer nodig en zijn ze economisch rendabel? Aan de hand van een interactieve quiz maken we duidelijk hoe de theorie in de praktijk moet worden omgezet om tot een goed eindresultaat te komen. Controle op de isolatie en luchtdichtheid leren we via een proefopstelling aan. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Kathleen Maes, dhr. Marcus Peeters en mevr. Lien Verberckmoes mevr. Chantal Van Vaerenbergh: chantal.vanvaerenbergh@kahosl.be of

52 Titel Welzijn en maatschappij

53 Welzijn en maatschappij Dokter, hoeveel moet ik u betalen? Maatschappij Leerlingen aso en tso uit de richtingen: Handelsopleidingen, Gezondheids- en Welzijnswetenschappen Welke documenten krijg je mee bij de dokter? Hoeveel moet je betalen voor een doktersbezoek? Hoeveel kunnen medicijnen kosten Februari 2014: datum af te spreken (niet op woensdagnamiddag) 1,5 uur Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Sabien Van Rampelberg mevr. Sofie Van de Voorde: sofie.vandevoorde@kahosl.be of

54 Gezondheidszorg gaat internationaal Maatschappij Leerlingen aso en tso uit de richtingen: Handelsopleidingen, Gezondheids- en Welzijnswetenschappen Evolutie van de gezondheid in de wereld, internationale patiënten. Gezondheidszorg in België. Zorg op afstand. Februari 2014: datum af te spreken (niet op woensdagnamiddag) 1,5 uur Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Sabien Van Rampelberg mevr. Sofie Van de Voorde: of

55 Welzijn en maatschappij De borst of de fles Gezondheid - borstvoeding - flesvoeding Leerlingen aso en tso met interesse voor gezondheidszorg De belangrijkste voor- en nadelen van borstvoeding en flesvoeding komen aan bod. Andere thema s zijn: sensibilisering rond het geven van borstvoeding aan baby s, weerleggen van vooroordelen in verband met borstvoeding, flesvoeding als alternatief en het bereiden van flesjes. Datum af te spreken 1,5 uur Campus Waas (Sint-Niklaas) Mevr. Katrien De Wilde mevr. Catherine Decraene: catherine.decraene@kahosl.be of

56 Ik kwam, ik zag en ik werd misleid Psychologie - gedragseconomie - gedragswetenschap (evidence-based) - experimentele methode Laatstejaars aso Geen voorkennis vereist Visuele illusies leren ons dat wat we zien dikwijls aanwijsbaar fout is. Toch maken we dezelfde fouten vaak gewoon opnieuw. Dankzij enkele leuke experimenten begrijpen we dit irrationele aspect van ons alledaags doen en denken beter. We bekijken bijvoorbeeld waarom we ons laten misleiden bij geldzaken. Vrijdag 4 oktober 2013 van 10u30 tot 12u30 Maandag 20 januari 2014 van 10u30 tot 12u30 2 uur Campus Brussel Prof. dr. Lieven Brebels mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of

57 Welzijn en maatschappij Ikke en den dikke en de rest kan stikken? Sociologie - sociale psychologie - gedragseconomie Leerlingen aso Voorkennis in economie, sociologie of sociale psychologie Zijn mensen egoïsten? Of zijn we wel degelijk bereid om iets voor anderen te doen ten koste van ons eigen voordeel? Economen en andere sociale wetenschappers hebben overtuigend aangetoond dat het met dat egoïsme van mensen echt wel meevalt. Dat heeft verrassende gevolgen voor de organisatie van de samenleving. Tijdens deze activiteit nemen uw leerlingen zelf deel aan een experiment afkomstig uit de gedragseconomie. We linken de resultaten over hun groep aan wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast projecteren we deze inzichten naar de praktijk om verschillen tussen groepen te begrijpen en om lessen voor het sociaal beleid te trekken. Vrijdag 25 oktober 2013 van 13u30 tot 15u30 Maandag 17 maart 2014 van 13u30 tot 15u30 2 uur Campus Brussel Prof. dr. Stef Adriaenssens mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of

58 Groepsdynamica Groepswerk of competitie? Laatstejaars aso Geen voorkennis vereist Bij deze les gaan we in op één van de belangrijkste aspecten van taakgericht groepswerk: werken we samen of werken we elkaar tegen? Via een interactieve oefening leggen we de verschillende aspecten bloot die hier een impact op hebben. We leggen de link naar enkele boeiende theorieën. Zo leren uw leerlingen stapsgewijs hoe ze zelf goed groepswerk kunnen stimuleren. Ze krijgen inzicht in groepsprocessen en samenwerking in groep. Op een positief-kritische wijze leren ze reflecteren over hun eigen gedrag en aanpak. Ze leren zich samen met anderen inzetten voor een project dat het eigen belang overstijgt. Dinsdag 22 oktober 2013 van 13u tot 16u Vrijdag 29 november 2013 van 13u tot 16u Vrijdag 24 januari 2014 van 13u tot 16u Vrijdag 9 mei 2014 van 13u tot 16u 3 uur Prof. dr. Elfi Baillien mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of Campus Brussel 58

59 Welzijn en maatschappij MVO aan het roer Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Leerlingen aso met een sterke interesse voor economie Geen voorkennis vereist MVO aan het roer laat uw leerlingen op interactieve wijze kennismaken met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Tijdens het spel nemen de deelnemers zelf het roer van een cruiseschip in handen. Elke groep van drie tot vier spelers neemt als directieteam van het schip de strategische bedrijfsbeslissingen: van de juiste investering op het vlak van CO2-uitstoot, over de vorming van het personeel, tot een verleidelijk aanbod van wedstrijdmanipulatie. Het is aan de spelers om de juiste keuzes te maken en de gevolgen ervan te dragen. Datum af te spreken 2 tot 3 uur Op uw eigen school of op het Centrum Informatieve Spelen te Leuven (klik door naar spel begeleiding) Centrum voor Informatieve Spelen, Leuven Voor meer info, neem contact op met het CIS: cis@spelinfo.be of Inschrijvingen via spelbegeleidingen@spelinfo.be. 59

60 Op zoek naar je eigen nest Vastgoed Leerlingen aso en tso In deze vakoverschrijdende en interactieve sessie maken uw leerlingen kennis met de aspecten die belangrijk zijn bij het verwerven van een eigen woning. Via praktische demonstraties en uitdagende groepsopdrachten komen ze in aanraking met vragen van architecturale, bouwtechnische, juridische en financiële aard. Datum af te spreken Een halve dag Campus Dirk Martens (Aalst) Mevr. Nele Hermie mevr. Chantal Van Vaerenbergh: of

61 Welzijn en maatschappij Sporen van ons industrieel verleden Geschiedenis Leerlingen aso en tso De Technologiecampus Gent is gevestigd op een vroeger terrein van een textielfabriek. Een boeiend verhaal van textiel, cholera, beluiken. Te voet maken we een wandeling naar de Brugse Poort-wijk. Met de fiets kan ook. De activiteit wordt begeleid door een erkend stadsgids en docent van de faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen. Januari 2014: datum af te spreken Een halve dag Technologiecampus Gent Dhr. Toon Van den Abeele mevr. Caroline Feryn: of

62 Economie en maatschappij

63 Economie en maatschappij Niet gissen, maar goed beslissen Wiskunde - kansrekenen Leerlingen aso met minstens vijf wekelijkse lestijden wiskunde Geen voorkennis vereist (eventueel basis kansrekenen en regel van Bayes) We voeren experimenten uit waarbij uw leerlingen zelf bepaalde knopen moeten doorhakken. Zo moeten ze als manager van een voetbalclub beslissen welke nieuwe spits ze best aanwerven. Elke keer zijn er onzekere factoren in het spel die hun analyse van de data beïnvloeden. De resultaten zijn verrassend. Maandag 30 september 2013 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 29 november 2013 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 24 januari 2014 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 6 mei 2014 van 13u30 tot 15u30 2 uur Prof. dr. Jeroen Beliën mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of Campus Brussel 63

64 De rekening klopt Boekhouden - economie Leerlingen aso en tso uit economische richtingen Uw leerlingen werken een commercieel idee uit tot een financieel succes. Februari 2014: datum af te spreken 2 uur Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Herman De Ridder en mevr. Ellen Pierreux mevr. Sofie Van de Voorde: sofie.vandevoorde@kahosl.be of

65 Economie en maatschappij Grasduinen in de fiscaliteit Boekhouden - economie Leerlingen aso en tso uit economische richtingen Uw leerlingen ontdekken via actuele artikels de betekenis achter dure woorden uit het fiscaal jargon. Februari 2014: datum af te spreken 2 uur Campus Dirk Martens (Aalst) Dhr. Paul Dom mevr. Sofie Van de Voorde: sofie.vandevoorde@kahosl.be of

66 Behaal je financieel rijbewijs Financiële geletterdheid Laatstejaars aso met een sterke interesse voor economie of wiskunde Geen voorkennis vereist Iedereen krijgt te maken met geld en financiële producten zoals spaarrekeningen, leningen, beleggingen Maar niet iedereen heeft voldoende kennis van zaken om de juiste budgettaire keuzes te maken. Deze sessie gaat in op de belangrijkste financiële producten. Zo krijgen uw leerlingen inzicht in verschillende aspecten van optimaal vermogensbeheer en behalen ze hun financieel rijbewijs. Aansluitend kunt u een bezoek organiseren aan het nabijgelegen Geldmuseum van de Nationale Bank van België ( Maandag 25 november 2013 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 26 november 2013 van 13u30 tot 15u30 Maandag 20 januari 2014 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 21 januari 2014 van 13u30 tot 15u30 2 uur Prof. dr. Lieven De Moor en Prof. dr. Geert Van Campenhout mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of Campus Brussel 66

67 Economie en maatschappij ECOMAN Economie - Bedrijfsbeheer Laatstejaars aso en tso ECOMAN is een praktijksimulatiespel dat uw leerlingen op een realistische en praktijkgerichte manier confronteert met de totaliteit van een bedrijf. In groepjes leiden ze een onderneming en gaan ze de concurrentie aan met twee of drie andere bedrijven binnen eenzelfde markt. Als een echt managementteam nemen uw leerlingen tal van belangrijke beleidsbeslissingen. Via adaptieve leerpaden kunnen ook laatstejaars uit niet-economische richtingen of met weinig (bedrijfs) economische voorkennis kennismaken met economie en geld. Verschillende spelperiodes (zie 8 weken (2 lesuren per week), exclusief het luik rond de onderzoekscompetenties Campus Brussel of op uw eigen school 16/19 euro per leerling + vervoerskosten spelbegeleider bij begeleiding op uw school Mevr. Sara Kerremans e.a. mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of

68 Help, er zit een econoom in het labo! Prijsmechanisme - Vraag en aanbod Leerlingen aso en tso met een sterke interesse voor economie Geen voorkennis vereist Aan de hand van een stel kaarten simuleren uw leerlingen een reële marktsituatie. Ze onderhandelen met elkaar op een dynamische en interactieve wijze over prijzen. De volgende begrippen komen in dit marktspel aan bod: vraag, betalingsbereidheid, aanbod, kosten, evenwichtsprijs en -hoeveelheid, consumenten- en producentensurplus, afwenteling van belastingen en eventueel ook maximum- en minimumprijzen. Na afloop wordt het experiment gekoppeld aan de economische wetenschap. 68 Maandag 30 september 2013 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 25 oktober 2013 van 13u30 tot 15u30 Dinsdag 26 november 2013 van 13u30 tot 15u30 Maandag 20 januari 2014 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 18 maart 2014 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 9 mei 2014 van 10u30 tot 12u30 2 uur Campus Brussel Mevr. Ingrid Claes, Prof. dr. Klaas De Brucker, Prof. dr. Guido Pepermans en mevr. Liesbeth Vancuyck mevr. Leen Smisdom: educatiefaanbod@hubrussel.be of

69 Economie en maatschappij Supply Chain Spel Logistiek - distributiekanalen - voorraad Leerlingen aso en tso met een sterke interesse voor economie Geen voorkennis vereist Dit bedrijfssimulatiespel neemt logistieke processen onder de loep. De klemtoon ligt op de impact van kleine wijzigingen op het globale bedrijfsresultaat en er is aandacht voor een efficiënt kostenbeheer. Tijdens het spel kiezen uw leerlingen in groepjes van vier of acht elk een rol binnen de productie, de distributie en het vermarkten van een fictief product. Er zijn vier rollen binnen de logistieke keten: kleinhandelaar, groothandelaar, distributeur of overslagfirma en producent. De resultaten vormen de basis voor een theoretisch kader. Maandag 21 oktober 2013 van 13u30 tot 15u30 Vrijdag 21 maart 2014 van 13u30 tot 15u30 2 uur Campus Brussel Prof. dr. Jeroen Beliën, Prof. dr. Jan Colpaert, Prof. dr. Liesje De Boeck, Prof. dr. Alain Praet, mevr. Liesbeth Vancuyck, dhr. Jorne Van den Bergh en dhr. Andy Vekeman mevr. Leen Smisdom: educatiefaanbod@hubrussel.be of

70 Run je eigen productiebedrijf Productiebeheer - voorraad Leerlingen aso en tso met een sterke interesse voor economie Geen voorkennis vereist Geef uw leerlingen de kans om te ervaren hoe het is om een bedrijf te leiden. Dankzij dit project kunnen ze zelf ondervinden wat het betekent om de touwtjes in handen te hebben en alle beleidsbeslissingen te nemen. Eerst krijgen ze een korte inleiding over het bedrijf en de werking ervan. Daarna oefenen ze in teams van twee tot drie deelnemers. Vervolgens start het spel en probeert elk team de maximale winst uit zijn bedrijf te halen. Dinsdag 1 oktober 2013 van 13u30 tot 15u30 Vrijdag 25 oktober 2013 van 13u30 tot 15u30 Maandag 25 november 2013 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 24 januari 2014 van 10u30 tot 12u30 Maandag 17 maart 2014 van 13u30 tot 15u30 Dinsdag 6 mei 2014 van 13u30 tot 15u30 Prof. dr. Liesje De Boeck, mevr. Gerda Elsen en mevr. Murïel Kesteleyn mevr. Leen Smisdom: educatiefaanbod@hubrussel.be of uur Campus Brussel 70

71 Economie en maatschappij Bedrog hoort bij de sport! Of niet? Speltheorie - kosten-baten - opportuniteitskosten - perceptie - rechtvaardigheid Diverse aspecten van bedrog in de sport (doping, sabotage, omkoping, matchvervalsing) worden bekeken vanuit een socio-economische invalshoek. Leerlingen aso Geen voorkennis vereist We bekijken bedrog en manipulatie in de sport vanuit een maatschappelijk en economisch perspectief. Via een aantal concrete voorbeelden waar uw leerlingen zich mogen over uitspreken, wordt het probleem scherp gesteld. Een theoretische analyse toont vervolgens aan waarom het wel (of niet) interessant is te bedriegen. Maandag 30 september 2013 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 22 oktober 2013 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 21 januari 2014 van 13u30 tot 15u30 2 uur Prof. dr. Daam Van Reeth mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of Campus Brussel 71

72 Werkwinkel speltheorie Publieke goederen en externe effecten - internationale milieuovereenkomsten (bijvoorbeeld Kyoto-protocol) en vrijbuitersgedrag - natuur- en milieubeleid Leerlingen aso met een sterke interesse voor economie Geen voorkennis vereist De werkwinkel behandelt de economische concepten van externe effecten, publieke goederen en vrijbuitersgedrag. Aan de hand van een groepsspel maken uw leerlingen strategische keuzes: samenwerken en bijdragen tot het welzijn van de hele groep, of proberen mee te genieten van de inspanningen van andere spelers zonder zelf bij te dragen? We bekijken basisbegrippen uit de speltheorie (Nash evenwichtsconcept) en passen onze inzichten toe op de problematiek van grensoverschrijdende milieuproblemen zoals het broeikaseffect, de aantasting van de ozonlaag, de afnemende biodiversiteit 72 Dinsdag 1 oktober 2013 van 13u30 tot 15u30 Vrijdag 4 oktober 2013 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 22 oktober 2013 van 10u30 tot 12u30 Dinsdag 21 januari 2014 van 13u30 tot 15u30 Dinsdag 18 maart 2014 van 10u30 tot 12u30 Vrijdag 21 maart 2014 van 13u30 tot 15u30 Vrijdag 9 mei 2014 van 13u tot 15u 2 uur Campus Brussel Prof. dr. Simon De Jaeger, Prof. dr. Johan Eyckmans en dra. Marieke Franck mevr. Sara Kerremans: educatiefaanbod@hubrussel.be of