Teeltwinst door goed watermanagement. - Optimale watergift. - Recirculatie. Johan Nooren, DLV aardbeien. DLV Plant

Transcriptie

1 Teeltwinst door goed watermanagement - Optimale watergift - Recirculatie Johan Nooren, DLV aardbeien

2 Teeltwinst door goed watermanagement Optimale watergift

3 Strategie watergift en voeding Een goede verdamping is belangrijk voor: - Koeling van de plant - Intern transport en opname van voedingselementen - Fotosynthese/CO2 opname

4 Strategie watergift en voeding Verdamping afhankelijk van: - Licht - Beschikbaar water (wortelactiviteit) - Luchtvochtigheid omgevingslucht - CO2-gehalte in de lucht

5 Strategie watergift en voeding Wortelactiviteit wordt bepaald door: - Verdampingsniveau - substraat-ec - Beschikbaar water in het substraat - Ontwikkeling van de wortels - Substraat/worteltemperatuur - Straling (opbouw van zouten en suikers in wortels)

6 Strategie watergift en voeding Naar gelang behoefte van het gewas: Opbouw van voeding in het substraat Opbouw van watergift

7 Strategie watergift en voeding startfase groeifase bloeifase oogstfase drain-% actief vochtig drain-% weinig actief vochtig gewenste drain-ec - 1,3-1,4 1,5-1,6 1,6-1,8 EC som drain + gift laag substraat 3,0 3,0 2,8 hoog substraat 3,3 3,3 3,0

8 Strategie watergift en voeding Niet alleen Drain belangrijk!: - Beurtgrootte - Hoeveelheid beurten (waterbehoefte) - Fase van de teelt - Instraling, stralingssom - Wind - Luchtvochtigheid - Start en stoptijden

9 Beurtgrootte: Strategie watergift en voeding - Substraathoogte - substraattype - Gewenste vochtigheid van het substraat - Gelijkheid in afgifte van de druppelaars - verdamping

10 Hoeveelheid beurten: Strategie watergift en voeding - Liters aanpassen aan het weer Temperatuur oc Wind Teeltfase 2-4 weken na pl. Aanvang bloei Vrucht groei Oogstfase 15 weinig veel weinig veel weinig veel weinig veel Aangeven hoeveelheden zijn millimeters water per week (liter/m2). - Ook frequentie aanpassen van belang

11 Start en stoptijden Strategie watergift en voeding Te nat substraat in de nacht zorgt voor te laag zuurstofgehalte in het substraat -> wortelafsterving Gewas met vruchten moet deze op spanning houden voor maximale uitgroei en ter voorkoming van scheuren

12 Strategie watergift en voeding Ondersteuning in aansturing en beslissing Tensio-meter W.E.T.-meter Weeggoot

13 Weeggoot

14 Teeltwinst door goed watermanagement recirculatie

15 Regelgeving Trayvelden Besluit landbouwactiviteiten, ingang waarschijnlijk 1 januari 2013 Al het overtollige giet- en drainwater moet altijd worden opgevangen en binnen het bedrijf worden hergebruikt. De eerste 30 m3 (nu 20 m3) regenwater per ha trayveld moet worden opgevangen en binnen het bedrijf worden hergebruikt. Na de opvang van de eerste 30 m3 mag het overtollige regenwater via de pompput worden geloosd op oppervlaktewater. Minimale opvangcapaciteit 500 m3 per ha. Er mag geen directe afstroom zijn vanaf de velden richting de sloot. Teeltvrije zone is 150 cm vanaf insteek van de sloot bij gangbare spuit, 1 meter bij luchtondersteuning en 50 cm bij emissiescherm. Bij doorlatende ondergrond mag alleen gebruik worden gemaakt van langzaam-vrijkomende meststoffen.

16 Regelgeving Stellingteelt Drainwater van stellingen mag niet worden geloosd op oppervlaktewater of riolering maar moet worden opgevangen en hergebruikt binnen het bedrijf. Lozing van drainwater in bodem is alleen toegestaan bij gebruik langzaam vrijkomende meststoffen. Teeltvrije zone is 150 cm vanaf insteek van de sloot bij gangbare spuit, 1 meter bij luchtondersteuning en 50 cm bij emissiescherm.

17 regelgeving Bevoegd gezag Voor lozingen in de sloot is waterschap bevoegd gezag. Voor lozingen in de bodem en op riolering is gemeente bevoegd gezag. Regels per gemeente anders.

18 Dus: water opvangen En dan? - Aanwenden op andere teelt - hergebruiken

19 Aanwenden op andere teelt - Moet in verhouding zijn - Kan gedruppeld worden op vollegrondsteelt op ruggen (wel ziekte risico) - Maar ook: grasland, maïsland, boomkwekerij.. - Onder de stellingen beregenen?

20 Hergebruik drainwater Waar moet het water aan voldoen voor het kan worden hergebruikt: - Zouten niet te hoog uitgangswater - Vrij van schimmels/bacteriën(/virus/aaltjes) onstmetten - Resten gewasbescherming - Niet verstoppingsgevoelig

21 Uitgangswater druppelen grenswaarde element Calcium Kalium Magnesium Sulfaat fosfaten silicium Natrium Chloride mmol/l <2,5 <3 <2 <1 <0,1 < 0,1-0,2 <0,3 <1 Grenswaarde element ijzer boor zink mangaan koper umol/l <10 <6-7 <5 15 0,75

22 Uitgangswater druppelen Teelt op stelling veelal niet de mogelijkheid om regenwater op te vangen meestal bronwater Alternatief: oppervlakte water vaak niet beter en wisselvalliger Leidingwater in de meeste regio s zeker niet beter Ontijzeren veel gevallen al standaard Maar nu ook Osmose vanwege hergebruik? Alternatieve bron?

23 Uitgangswater druppelen Omgekeer osmose: ontzouten van het water Investering en stroomverbruik afhankelijk van hoeveelheid en soort ionen Bijvoorbeeld: Borium laat zich moeizaam verwijderen Natrium vrij makkelijk

24 Uitgangswater trayveld Waterkwaliteit minder snel een probleem: - hogere tolerantie van de waarden elementen - bij flinke regen sprake van sprake van gedeeltelijke verversing

25 Ontsmetten Voor hergebruik: ontsmetten - Schimmels met zwermsporen: Phytophthora, (Pythium) - Bacteriën: Xanthomonas fragaria - Virussen: in productieteelten niet echt aan de orde - aaltjes

26 Geen garanties Ontsmetten - Regelmatige controle ontsmette water - Ontsmet water kan weer bevuild raken

27 Systemen: Ontsmetten: systemen - Trage zandfilter - UV-filter - Verhitting - Moerasfilter - ECA

28 Trage zandfilter Ontsmetten: systemen - Drainwater silo - filtersilo van minimaal 2,5 meter hoog - Bovenop een laag drainwater - Lagen zand voor filtratie (micro organismen) - grind van diverse fracties voor drainage - Drainageslang naar zuiver water opslag

29 Trage zandfilter Ontsmetten: systemen - Max 120 liter/uur doorstroming per 24 uur 2,9 m3 water/m2 benodigde capaciteit bepalend voor diameter - Minimaal 15 C voor kassen binnen plaatsen te koud: opslag tot volgend jaar

30 Trage zandfilter Ontsmetten: systemen - Werking op veel schimmels en bacteriën goede werking op Phythophthora s Xanthomonas: goede werking op diverse soorten dit jaar nog onderzoek naar Xanthomonas fragaria geen werking op virussen en aaltjes

31 Trage zandfilter

32 Ontsmetten: systemen Trage zandfilter Ervaringen: - Met name in België toegepast, belangstelling NL - Ervaringen rozenteelt: aaltjes!! - waterbanen kunnen optreden - Schoonmaken van de toplaag - Water moet blijven circuleren

33 Ontsmetten: systemen Trage zandfilter, voorbeeld Stan van Eekelen, Zundert Trage zandfilter - Diameter van 6,22 meter volledig filtersysteem zonder opvangsilo s - 3,5 m3/uur 84 m3/dag - prijsinidcatie: ,- jaarkosten (13,5%): 4.455,- Vrij hoog investeringsbedrag, maar lage variabele kosten (stroom van de pompen)

34 Ontsmetten: systemen UV onstmetter - Water stroomt langs UV lampen - Lampen met golflengte nm Capaciteit afhankelijk van transmissiewaarde en dosis UV-straling installatie Voorfiltratie met snelle of langzame zandfilter Bijmengen van schoon water

35 UV onstmetter Ontsmetten: systemen Stralingsdosis in mw/cm2 Stroomsnelheid afhanklijk van te doden materiaal 15 mj/cm2: eitjes nematoden 30 mj/cm2: bacteriën 100 mj/cm2: Phytophthora (cactorum/fragaria?) 200 mj/cm2: aaltjes

36 UV onstmetter Ervaringen: Ontsmetten: systemen - Afbraak van ijzerchelaten - Brede, goede werking, mits goed onderhoud en controle - Brede ervaring in glasteelt aardbei - Transmissie geeft vaak een probleem - Hoge energiekosten

37 Ontsmetten: systemen UV onstmetter Infa Techniek Investering/jaarkosten (18,5%): 1,4 m3/uur: ,- / 2.775,- 2,9 m3/uur: ,- / 3.330,- Stroomkosten + afschrijving lamp: globaal 0,12/m3 Capaciteit: berekenen op daltarief: dus max 8-10 uren/dag Bij 8-10 uur/dag: 11,2 14 m3/dag 23,2 29 m3/dag

38 Ontsmetten: systemen Verhitting Verhitting door een warmte-wisselaar Uitgangspunt is beschikking over warm water warmte-buffer Voor volledige ontsmetting; - 30 seconden bij 95 C - 2 minuten bij 90 C - 3 minuten bij 85 C Zonder virusverwachting: 2 minuten bij 60 C (= ca 40% energie besparing)

39 Verhitting ervaringen: Ontsmetten: systemen - Zeer effectieve, brede werking tegen alle pathogenen - Goed controleerbaar proces - Drainwater ph moet <5 ivm neerslaan calcium (aanzuren) - Voorfiltratie is nodig (50-70 um) - Dure ontsmettingstechniek

40 Ontsmetten: systemen Verhitting Vaste kosten / jaarkosten (13,5%) 1,5 m3/uur / ,0 m3/uur / Capaciteit/dag: 36 m3 / 72 m3 Uitgaande van de verhitting bij 60 C: - 0,7 m3 gas per m3 water. - Bij een gasprijs van 0,35/m3: 0,24 /m3 water

41 Moerasfilter Ontsmetten: systemen Techniek die oorspronkelijk bedoeld is voor afvalwater geschikt te maken voor lozing Water stroomt continue door een watergang met enkele watervalletjes (zonlicht en lucht) In het water staan/drijven planten (opname voedingsstoffen)

42 Moerasfilter Ontsmetten: systemen In onderzoeken wisselende resultaten op werking Phytophthora schimmels. Niets bekend over Xanthomonas Ervaringen boomkwekers: vitaler water Werking tegen pathogenen naar verwachting met name door beluchting, zonlicht en afzinken Onderzoek nodig op geschiktheid voor ontsmetting

43 Ontsmetten: systemen Moerasfilter Voorbeeld: C. Buijnsters, Etten-Leur 3-4 waterbassins die in elkaar overlopen: watervallen - Diepte variërend van 1,5 tot 2,5 meter - Gele lis tegen algen (afdoende werking) - 5 meter breed - Lengte 130 meter - Drainwater kas vanuit drainput in het systeem - trayveldwater wordt gepompt vanuit de opvang - Totale investering: Jaarkosten:

44 Moerasfilter

45 Berekening Uitgangspunten: 325 liter/m2 per productieteelt op substraat Berekening drain produktieveld 20% van 6500 m3 = 1300 m3/ha Capaciteit: 1,25 liter drain per dag = 12,5 m3/dag/ha totale kosten per jaar voor productieteelt van 2,5 ha, 2 teelten of doorteelt jaarlijks m3 te ontsmetten: 3250 benodigde capaciteit: 31,25 Trage zandfilter UV Verhitten jaarkosten variabele kosten totale kosten gerekend met trage zandfilter met ruime overcapaciteit

46 Meststof 2000,- /teelt 4000,-/ha doorteelt/2x telen bij 20% hergebruik: 800,-ha/jaar besparing op 2,5 ha 2000,-

47 berekening Uitgangspunten trayveld: Jaarlijks aan drainwater te verwerken: 3500 m3/ha Capaciteit: 30 m3/dag totale kosten per jaar voor 1 ha trayveld jaarlijks m3 te ontsmetten: 3500 benodigde capaciteit 30 Trage zandfilter UV Verhitten jaarkosten variabele kosten totale kosten gerekend met trage zandfilter met ruime overcapaciteit

48 berekening totale kosten per jaar voor 1 ha trayveld + 3 ha produktie jaarlijks m3 te ontsmetten: 7400 benodigde capaciteit 67,5 Trage zandfilter UV Verhitten jaarkosten variabele kosten totale kosten UV hier gedeeltelijk in dagtarief stroom

49 conclusie - Voor moerasfilter meer zekerheid nodig - UV en verhitten (stookteelt) blijven goede opties - Ontwikkeling van gasprijs en stroomprijs - Voor grote hoeveelheden drain zal trage zandfilter interessant worden - Voor trage zandfilter nog wel zekerheid op Xanthomonas fragaria nodig - Per bedrijf zullen goede calculaties gemaakt moeten worden wat de beste optie is.