Teeltwisseling in de tomatenteelt

Transcriptie

1 Teeltwisseling in de tomatenteelt Hygiënemaatregelen voor meerdere pathogenen 30 oktober 2013, Ineke Stijger

2 Ken je vijanden Herkenning en verspreidingswijze Problemen in de tomatenteelt door: Pepinomozaiëkvirus Clavibacter Agrobacterium PSTVd

3 Symptomen pepinomozaiëkvirus

4 Clavibacter

5 Agrobacterium

6 Aardappelspindelknolviroïde (PSTVd)

7 Voorkomen is beter dan genezen... Directe bestrijding in het gewas met chemische of biologische middelen is: niet mogelijk (Virussen en Bacteriën) Nadruk moet daarom liggen op het voorkomen van een aantasting, daarbij twee fases Grote schoonmaak bij de teeltwisseling Gedurende de teelt Bedrijfshygiëne op het totale bedrijf Aan de hand van een hygiëneprotocol

8 Hygiëneprotocol Zorg voor bewustwoording Betrek de medewerkers Voorlichting Training op bedrijf Leidraad (algemene protocollen) Aanpassen per bedrijf/locatie

9 Teeltwisseling: algemeen Planning, maak vooraf een werkplan voor herstelwerkzaamheden Zorg dat herstelwerkzaamheden voor de teeltwisseling zijn afgerond Zorg dat schone en vuile stromen elkaar niet kruisen Maak alle materialen uit de teelt- en bedrijfsruimte goed schoon Maak alle bedrijfsruimtes goed schoon Bestrijd ongedierte en onkruid

10 Teeltwisseling: gewasresten Gewasresten uitruimen en van bedrijf afvoeren Erf schoonmaken onmiddellijk nadat containers zijn afgevoerd Plastic, substraat en CO 2 -darmen zorgvuldige verwijderen. In geval van een aantasting met mechanisch overdraagbare virussen (pepinomozaïekvirus) en bacteriën (Clavibacter) substraat niet hergebruiken Voorkom lekwater bij pathogenen die overdraagbaar zijn via water

11 Teeltwisseling: schoonmaken teeltruimte Binnenkant kas uitspuiten met warm water (geen oppervlaktewater) Druppelleidingen Volzetten met natriumhypochloriet (organische vervuiling), dan volzetten met salpeterzuur (1 liter salpeterzuur 38% per 100 liter water (ph 1) Dan 24 uur laten inweken en dan spoelen met schoon leidingwater Druppelaars en stekers dompelen in salpeterzuur Draingoten; verwijderen wortelresten Drainwatersilo; verwijderen drab en uitspuiten met hypochloriet

12 Teeltwisseling: opkweek Gebruik ontsmet zaad Gebruik resistente rassen Wees zorgvuldig bij bezoek aan de plantenkweker Zet planten afwijkende planten apart en laat toetsen Fust zonder plantaardige resten retour naar plantenkweker

13 Tijdens de teelt: toegang Plaats ontsmettingsmatten bij deuren en houd deze goed nat Houd toegangsdeuren zo gesloten mogelijk maar nog liever een sluis maken met ontsmettingsmogelijkheden(bron foto:internet) Werk zoveel mogelijk met vast personeel Bedrijfskleding, ook voor monteurs e.d.

14 Tijdens de teelt: ontsmetting Ontsmetten handen (middelen op alcoholbasis) Geef personeel een instructie hoe de handen goed te wassen (voorbeeld van internet) Ontsmet drainwater UV Verhitting

15 Besmetting: mechanisch overdraagbaar virus Markeer rijen met aangetaste planten Beperk toegang personeel tot hoogst noodzakelijke Werkzaamheden als laatste in besmette rijen/compartimenten Handhaaf altijd dezelfde werkrichting Ontsmetten handen en gereedschappen per rij Geen water spuiten over en door het gewas (Clavibacter) Voorkom overtollig water in drains

16 Samenvatting Besmettingsroute via: Maatregelen Zaad Koop alleen zaden van erkende bedrijven, zaden moeten ontsmet zijn (drogetemperatuurbehandeling, 3 dagen 76 0 C) Werknemers Bedrijfskleding en -schoenen, regels en hygiëne Gereedschappen Ontsmetten of nieuw aanschaffen Gietwater Ontsmetten Substraat In geval van besmetting vorige teelt: kiezen voor nieuw substraat Bezoekers Regels en hygiëne (waaronder bedrijfskleding en - schoenen) Specifieke vectoren (insecten) Bestrijden (biologisch of chemisch) Beperken van virus/ziekteverspreiding is: Bedrijfshygiëne, Bedrijfshygiëne, Bedrijfshygiëne!! Risico s inschatten en keuzes maken

17 Dank voor uw aandacht!