Gezicht op de triomfboog en de zuilengalerij van het Jubelpark (foto 2010). BRUSSEL_UITBREIDING_OOST Triomfboog en halfcirkelvormige zuilengalerij

Transcriptie

1 PAGINA 1/14 Gezicht op de triomfboog en de zuilengalerij van het Jubelpark (foto 2010). BRUSSEL_UITBREIDING_OOST Triomfboog en halfcirkelvormige zuilengalerij Jubelpark Brussels Hoofdstedelijk Gewest INVENTARIS VAN HET BOUWKUNDIG ERFGOED GÉDÉON BORDIAU CHARLES GIRAULT BEAUX-ARTSSTIJL NEOCLASSICISME TENTOONSTELLINGSZAAL De triomfboog van het Jubelpark, geflankeerd door zijn halfcirkelvormige zuilengalerij, vormde een onderdeel van een ambitieus stedenbouwkundig project dat werd gedragen door Leopold II. De koning wenste het uitzicht van zijn hoofdstad te verfraaien opdat Brussel zou kunnen wedijveren met andere prestigieuze Europese hoofdsteden. Het monument een echte stadspoort en daarom overigens Tervurense Poort genoemd is een baken in de stedenbouwkundige sequentie die via de Wetstraat en de Tervurenlaan, het park van Brussel met het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika verbindt. Terwijl de verwezenlijking van het hele Jubelparkcomplex bijna een halve eeuw duurde, nam enkel de oprichting van de triomfboog meer dan 25 jaar in beslag. De arcade was het resultaat van twee opeenvolgende ontwerpen: een eerste ontwerp werd bedacht door architect Gédéon Bordiau in 1879, een tweede was van de hand van de Franse architect Charles Girault in De triomfboog kwam tot stand dankzij de hardnekkigheid van de koning die de oprichting ervan als een persoonlijk bouwproject beschouwde. MUSEUM BEELDHOUWWERK EN Geschiedenis HERDENKINGSMONUMENT

2 PAGINA 2/14 In 1875 tekende Gédéon Bordiau voor de toekomstige site van het Jubelpark, toen nog een militair oefenveld, een tentoonstellingspaleis (SAB/PP 953, 3285). Met een H-vormig grondplan bestond dit klassiek geïnspireerde paleis uit een triomfboog met drie ongelijke openingen die door een zuilengalerij verbonden was met twee uitgestrekte rechthoekige paviljoenen. Naar aanleiding van de organisatie van een Nationale Tentoonstelling tijdens de viering van vijftig jaar Belgische onafhankelijkheid in 1880, hernam Bordiau in 1877 het idee van een paleis bestaande uit een triomfboog en twee paviljoenen die met elkaar verbonden zouden worden door een halfcirkelvormige zuilengalerij (L Illustration nationale, 28, , p. 1). Bordiau inspireerde zich voor deze configuratie op het paleis van Longchamp in Marseille, dat in 1862 werd gebouwd door architect Henry Espérandieu. De triomfboog moest het uitzicht vanaf de Wetstraat bekronen en dat op de toekomstige Tervurenlaan meer luister geven. Hoewel Bordiau aanvankelijk een ontwerp bestaande uit drie bogen voorlegde, kon Leopold, onder invloed van zijn architect Alphonse Balat, hem overtuigen om voor één boog te kiezen. Het monument moest worden bekroond met een vierspan geleid door Apollo en Mercurius en de Kunst en Industrie voorstellen. Het plan Bordiau werd goedgekeurd bij K.B. van Door geldgebrek kon niet alles van het project worden uitgevoerd tegen de opening van het evenement, de viering van de vijftigste verjaardag van de onafhankelijkheid, waarvan de naam Jubelpark (of nog duidelijker in het Frans: Cinquantenaire) is afgeleid. Enkel de twee paviljoenen en de onderbouw van de zuilengalerij raakten voltooid. De andere gedeelten werden gebouwd in voorlopige materialen als hout, stucwerk en beschilderd linnen. De uitvoering als facsimile bood Bordiau de gelegenheid om zijn plannen te herzien in functie van het algemene effect. Daarom besliste hij na 1880 om de afmetingen van de halfcirkelvormige zuilengalerij te vergroten zodat die beter harmonieerde met de omvang van het park (HENNAUT, E., 2003, p. 34). In 1888 vond op de site de opening van de Grote Internationale Wedstrijd voor Wetenschap en Nijverheid plaats. Hoewel de werkzaamheden voor de oprichting van de gebouwen in 1881 waren hervat met het oog op dit nieuwe evenement, was enkel de halfcirkelvormige galerij met dubbele open zuilenrij voltooid. Ondanks het aandringen van de koning werden de noodzakelijke geldmiddelen niet vrijgemaakt, waardoor de triomfboog opnieuw uit voorlopige materialen werd gebouwd. In 1889 slaagde Leopold II erin om een uitzonderlijk krediet te laten goedkeuren dat bestemd was voor de bouw van de triomfboog van het Jubelpark. De boog moest worden ingehuldigd tijdens de

3 PAGINA 3/14 Brusselse Wereldtentoonstelling van Op legde de koning de eerste steen. Vier jaar later waren de fundamenten klaar. Ondertussen traden aanzienlijke vertragingen op door een verlaging van het budget in 1895 en een staking bij de steenhouwers waardoor de voltooiing een jaar later onmogelijk werd. De Wereldtentoonstelling ging open op en vond plaats zowel in het Jubelpark als in het park van Tervuren, waar het koloniale luik was ondergebracht. Om deze twee sites met elkaar te verbinden was tussen 1895 en 1897 eindelijk de Tervurenlaan aangelegd. In het Jubelpark raakte men niet verder dan de draagmuren van de triomfboog. Voor de derde keer moest een nepboog worden opgetrokken, voorzien van een monumentaal doek beschilderd met het voorziene vierspan door Devis en Lynen ( Bruxelles Exposition 1897, p. 157). Deze tijdelijke constructie werd pas in 1900 afgebroken. Ter gelegenheid van de viering van 75 jaar Belgische onafhankelijkheid besliste Leopold II om zelf te zorgen voor de financiering van de afwerking van de triomfboog in het Jubelpark. Hij maakte hiervoor gebruik van de Stichting van de Kroon. Hij liet zogenaamde milde schenkers in feite stromannen een collectieve brief aan de regering ondertekenen waarin deze aanboden om de kosten van de voltooiing voor hun rekening te nemen. Bovendien engageerden ze zich om hiervoor uitsluitend materialen uit België te gebruiken. Ondertussen, eind 1903, was Bordiau ziek geworden en vroeg Leopold II assistentie van de Franse architect Charles Girault, die hij tijdens de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs had leren kennen. In plaats van de triomfboog af te werken, herzag Girault het hele ontwerp. Toen Bordiau in 1904 overleed, voorzag Girault nog een ontwerp zonder boog bestaande uit twee monumentale zuilen en met behoud van de bestaande draagmuren. Maar korte tijd later stelde hij een ontwerp voor met drie even grote bogen. Tegenover de kritiek van de Commissie voor Monumenten en Landschappen, voorstanders van één boog, verdedigde Girault zijn project door erop te wijzen dat het niet ging om één enkel huldemonument zoals de Romeinse triomfbogen, maar om een stadspoort die uitgaf op de brede Tervurenlaan; één enkele boog zou een vernauwend effect creëren (VANDENBREEDEN, J., 1980, pp ). Girault ontwierp zijn drievoudige boog in Henegouwse hardsteen. Het geheel van het decor wordt gekenmerkt door de Beaux-Artsstijl met elementen in Lodewijk XVI. Voor de sculpturen deed de architect een beroep op een twintigtal Belgische beeldhouwers met faam. Als bekroning van zijn monument nam hij het idee van het

4 PAGINA 4/14 vierspan van Bordiau over. De architect had nog slechts anderhalf jaar de tijd om zijn plannen verder te ontwikkelen en uit te voeren. Hij organiseerde een gigantische bouwwerf waar 450 arbeiders dag en nacht werkten. Een elektrische generator zorgde voor kunstlicht. Om de bestaande draagmuren te slopen gebruikten de aannemers Wouters-Dustin voor het eerst in België de techniek van de dynamitering. De bouw van de boog werd onder meer vergemakkelijkt door een ingenieus systeem van een met elektrische kabels aangedreven rollende brug die langs twee enorme houten stellingen schoof. De stenen werden in de grote zuidelijke hal ter plaatse gehouwen. Op werd de eerste steen van de nieuwe triomfboog gelegd. In mei was de ruwbouw afgerond. Daarna restte nog de voltooiing van het omvangrijke sculpturale programma; voor bepaalde beeldhouwwerken zouden in eerste instantie gipsen afgietsels worden geplaatst. Leopold II huldigde de boog in op , of zo n negen maanden na de start van de werkzaamheden. Vermits het nieuwe monument veel groter was dan de oorspronkelijke versie, liet Girault aan elke kant twee traveeën van de halve cirkel verwijderen. Tegelijkertijd liet hij de zuilengalerij aan de kant van Tervuren dichtmetselen. Hoewel Girault van bij het begin een decoratieve fries voor deze nieuwe halfronde muur had voorzien (HENNAUT, E., 2003, p. 36), zou hij pas 1921 en 1932 worden getooid met een mozaïek die de verheerlijking van België als thema heeft en werd ontworpen door kunstenaars van de Société de l Art monumental. Triomfboog Dit monument met een breedte van zestig meter en een hoogte van meer dan veertig, is gebouwd in hardsteen op betonnen fundamenten. In de omgangstaal wordt hij triomfboog genoemd, maar in feite bestaat dit bouwwerk uit drie arcades, rondbogen met dezelfde omvang. Deze booggewelven zijn van elkaar gescheiden door gekoppelde zuilen die aanvankelijk een weerspiegeling waren van het profiel van de Tervurenlaan, toen nog opgedeeld in drie rijbanen tussen dubbele bomenrijen (HENNAUT, E., 2003, p. 70). De triomfboog heeft twee identieke zijden. Zijn onderbouw bestaat uit massieve rustica en ligt in het verlengde van die van de halfcirkelvormige zuilengalerij en de aangrenzende paviljoenen. Hij wordt bekroond met een fries versierd met kenmerkende gestileerde motieven met voluten. Aan de voet van elke draagmuur bevindt zich

5 PAGINA 5/14 een gebogen voetstuk waarvan de basis een bank vormt en die bekroond is met een beeld. Op de buitenste draagmuren is aan de gekoppelde Ionische halfzuilen nog een derde zuil toegevoegd. Het hoofdgestel is getooid met een fries versierd met het monogram van Leopold II. Het wordt bekroond door een attiek die plaats biedt aan diverse zalen onder een bakstenen gewelf. Tussen de twee dakterrassen bevindt zich een monumentale sokkel met daarop het vierspan. De draagmuren hebben elk een boogvormige doorgang waardoor een overdekte dwarse passage wordt gecreëerd tussen de noordelijke en zuidelijke delen van het complex. Aan de uiteinden geeft een ingang onder een groot medaillon toegang tot een trap die naar de top van het monument leidt. De dwarsbogen zijn bekroond met een guirlande en een groot paneel waarop een bas-reliëf had moeten worden aangebracht, dat echter nooit werd verwezenlijkt. De tongewelven zowel gevormd door de grote bogen als door de transversale bogen zijn voorzien van een achthoekig of rechthoekig cassettenplafond; sommige cassetten zijn voorzien van het monogram van de koning. Twintig kunstenaars werkten mee aan het patriottische sculpturaal programma dat Girault voor de arcade had bedacht. De triomfboog vormt dan ook een staalkaart van de toenmalige Belgische beeldhouwkunst. Bij de inhuldiging waren alle sculpturen aanwezig, maar voor verschillende onder hen betrof het een voorlopige versie in gepatineerd stucwerk. De meeste zouden later in brons worden uitgevoerd. Op de voetstukken van de draagmuren bevinden zich voorstellingen van acht Belgische provincies; Brabant wordt gesymboliseerd door het vierspan op de top van de triomfboog. De allegorieën van Oosten West-Vlaanderen zijn van de hand van Jef Lambeaux, die van Antwerpen en Luik van Charles Van Der Stappen, die van Henegouwen en Limburg van Albert Desenfans, die van Namen en Luxemburg van Guillaume De Groot. De twaalf zwikken zijn versierd met allegorische voorstellingen van de Kunst en de Industrie: reliëfs van decoratieve vrouwenfiguren, langs de achter- of voorzijde afgebeeld. Aan de kant van de stad bevinden zich de voorstellingen van de Architectuur en de Beeldhouwkunst door Charles Van der Stappen, de Muziek en de Schilderkunst door Égide Rombaux, de Graveerkunst en de Poëzie door Charles Samuel. Aan de kant van Tervuren bevinden zich de Wetenschap en de Industrie door Pierre Braecke, de Handel en de Zeevaart door Isidore De Rudder en twee figuren door Victor De Haen.

6 PAGINA 6/14 Het vierspan stelt Brabant voor dat de nationale vlag hijst. De strijdwagen is het werk van Thomas Vinçotte, de paarden werden ontworpen door Jules Lagae. Het geheel werd in afzonderlijke stukken door de firma Peter Huckschlag in Karlsruhe uitgevoerd. Onder het vierspan, in de richting van de stad, bevindt zich een cartouche met daarop het wapen van België omringd door twee gevleugelde godinnen van de Overwinning, ontworpen door Julien Dillens en na diens dood afgewerkt door Jules Lagae. In de richting van Tervuren staat op het voetstuk het volgende opschrift: Ce monument a été érigé en MDCCCCV à la glorification de l Indépendance de la Belgique [Dit monument werd opgericht in MDCCCCV ter verheerlijking van de Onafhankelijkheid van België]. Oorspronkelijk waren er zestien standbeelden voorzien voor de attiek. Op de hoeken, op voetstukken versierd met ramshoofden, zouden voorstellingen van de gevleugelde Faam op een wereldbol worden geplaatst. De twee exemplaren voor de zuidkant waren een ontwerp van Jacques de Lalaing, de twee aan de noordkant werden door Godefroid De Vreese getekend. De andere sokkels waren bedoeld voor sculpturen die de Twaalf Deugden zouden uitbeelden. Aan de kant van de stad: Rechtvaardigheid en Voorzichtigheid door Henri Boncquet, de Rijkdom en de Overvloed door Alphonse de Tombay, de Kracht en Liefdadigheid door Jacques Marin. Aan de kant van Tervuren: de Vruchtbaarheid en de Retorica door Paul Dubois, het Geloof en de Hoop door Jean Hérain, de Vrijheid en de Wijsheid door Victor Rousseau. Slechts acht van de twaalf Deugden versieren vandaag de attiek. De vier voorstellingen van de Faam en de sculpturen van de Deugden aan de voet daarvan, ontworpen door Jacques Marin en Victor Rousseau, werden nooit in brons gegoten en hun versie in stuc werd in 1910 verwijderd. Naar aanleiding van de 125ste verjaardag van de stichting van de dynastie in 1956, werd in een van de dwarsbogen van de arcade een gedenkplaat bevestigd. Dit ontwerp van Alfred Courtens toont het profiel van de vijf eerste Belgische vorsten (HENNAUT, E., 2003, p. 67). Halfcirkelvormige zuilengalerij De halfcirkelvormige zuilengalerij werd in 1879 door Bordiau ontworpen. Hoewel bij de Nationale Tentoonstelling van 1880 enkel de onderbouw te zien was, werd het geheel wel voltooid voor de Wedstrijd in De zuilengalerij heeft de vorm van een half ovaal dat symmetrisch loopt met een tracé van paden in het midden van het park. Zowel aan het noordelijk als aan het zuidelijk uiteinde in de richting van Tervuren bevond zich parallel een metalen galerij; enkel de constructie aan de noordkant bestaat vandaag nog. Het bouwwerk werd volledig in hardsteen uitgevoerd. Aan de kant

7 PAGINA 7/14 van de stad bestaat de onderbouw uit rustica die karakteristiek is voor het grootste deel van de gebouwen in het Jubelpark. Daarboven bevindt zich een lage, gladde bouwlaag met door brede pilasters gescheiden vensters. Deze twee soorten stenen gevelbekleding zijn ook terug te vinden in de gevels van de aangrenzende noordelijke en zijdelijke paviljoenen waardoor de homogeniteit van het geheel wordt gevrijwaard. Aan de kant van Tervuren is de benedenverdieping van de halfcirkelvormige zuilengalerij begrensd door een rij Dorische zuilen waarvan de tussenruimten later, vóór 1923, werden dichtgemetseld. De noordkant van het gebouw wordt thans betrokken door het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis en de zuidkant door Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Aanvankelijk stond dit niveau door de zuilenrij heen in verbinding met de twee parallelle gebogen galerijen. De verdieping van de halfcirkelvormige zuilengalerij bestaat langs de kant van de stad uit een rij Ionische zuilen onder een hoofdgestel bekroond met een attiekbalustrade. Deze balustrade is geritmeerd door postamenten waarop Bordiau standbeelden had voorzien. Aan de kant van Tervuren was een identieke colonnade ontworpen, maar de architect had nog niet de definitieve inrichting van de achterkant van de halfcirkelvormige galerij voorzien (HENNAUT, E., 2003, p. 36). In 1905 liet Girault de openingen tussen de zuilen dichtmetselen met stenen van Euville: aan de binnenzijde wordt de muur geritmeerd door Ionische halfzuilen en aan de buitenzijde door pilasters. In 1912 ontwierp de schilder Jean Delville een mozaïekdecor voor de binnenzijde van de zuilengang. Aangemoedigd door Girault zetten zes schilder-decorateurs van de in 1920 opgerichte Société de l Art monumental hun schouders onder het project. Behalve Delville ging het om Omer Alphonse Dierickx, Albert Ciamberlani, Émile Vloors, Constant Montald en Émile Fabry. Onder de bescherming van koning Albert I werd het project mogelijk gemaakt door een beroep te doen op een nationale intekenactie. De tussen 1921 en 1926 ontworpen mozaïek werd uitgevoerd door Jean Lahaye en Émile Van Asbroeck van de firma A. Godchoul. Het kunstwerk werd in 1932 voltooid. Elke kunstenaar tekende zes panelen van drie meter hoog die, naast elkaar geplaatst, 120 meter van het bovenste gedeelte van de muur in beslag nemen. De verschillende taferelen, gemaakt van vierkante blokjes fijn gres, zijn gebaseerd op dezelfde compositieschema s, zoals eenzelfde horizonlijn, eenzelfde schaal en een soortgelijke tonaliteit. De linkerkant van de triomfboog is gewijd aan het thema van het vredelievende België, met werken van Fabry, Vloors en Montald die

8 PAGINA 8/14 respectievelijk het Materiële Leven, het Geestelijke Leven en het Zedelijke Leven symboliseren. Rechts wordt het thema van het heroïsche België uitgewerkt, met werken van Delville, Ciamberlani en Dierickx die respectievelijk de Overwinning, de Hulde aan de helden en de Oorlog voorstellen. Beschermd op Archieven Archives d Architecture moderne. Archief Charles Girault, Koninklijk Museum voor Midden-Afrika. Archives nationales de France. ARA/Ministerie van Openbare Werken, Administratie van Gebouwen, Kaarten en Plannen van Overheidsgebouwen, SAB/PP 408 (1879), 953 (1875), 3285 (1975). Publicaties en studies Album commémoratif de l Exposition nationale, DELTOUR-LEVIE, C., HANOSSET, Y., Het Jubelpark.Zijn gebouwen en musea, Reeks Brussel, stad van kunst en geschiedenis, 1, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Directie Monumenten en Landschappen, Brussel, HENNAUT, E. (ed.), Parc du Cinquantenaire, le complexe architectural dans ses relations avec le parc, studie uitgevoerd voor de Koning Boudewijnstichting, Archives d Architecture moderne, Kroniek van het Jubelpark, , Koning Boudewijnstichting, Brussel, RANIERI, L., Léopold II urbaniste, Hayez, Brussel, 1973, pp Tijdschriften VAN DER STRATEN, J., Le site du Cinquantenaire. Constructions et sculptures dont Les Renommées, Brabant Tourisme, 5, 1989, pp REISS, M., La mosaïque de l hémicycle du Cinquantenaire. Jean Delville ou la recherche d un nouveau souffle dans l art monumental, Brabant Tourisme, 1, 1992, pp Bruxelles Exposition 1897, officieel orgaan van de Wereldtentoonstelling, Rossel, Brussel, VANDENBREEDEN, J., Le centenaire du Cinquantenaire. Le Palais des Arts Industriels de G. Bordiau, Crédit communal de Belgique, Bulletin trimestriel, 134, 1980, pp Fêtes de 1880 Le Palais d Exposition des Arts industriels, L Émulation, 1879, kol Exposition nationale de 1880, L Émulation, 1881, kol. 23, pl L arcade monumentale du Parc du Cinquantenaire, L Émulation, 1896, kol. 59. DE BERTRANGE, L., L arcade du Cinquantenaire, Ligue des Architectes, 6, 1909, pp L Illustration nationale des Fêtes et Cérémonies du 50e Anniversaire de l Indépendance de la Belgique, Brussel, Afkortingen Onderzoek en redactie :

9 PAGINA 9/14 Gezicht op de triomfboog en de zuilengalerij van het Jubelpark (Verzameling Dexia Bank, s.d.). Ontwerp van een tentoonstellingspaleis voor de toekomstige site van het Jubelpark, getekend in 1875 door Gédéon Bordiau, SAB/PP 953. Ontwerp van een paleis voor de Nationale Tentoonstelling van 1880, tekening van Gédéon Bordiau, opstand in de richting van de stad, L Émulation, 1881, pl Algemeen gezicht op de Nationale Tentoonstelling in 1880, Album commémoratif de l Exposition nationale, , SAB/IF. Detail van een plan voor de Grote Internationale Wedstrijd voor Wetenschap en Nijverheid van 1888 in het Jubelpark (Verzameling AAM). Gezicht op het Jubelpaleis naar aan leiding van de Wereldtentoonstelling van 1897, Bruxelles Exposition 1897, Rossel, Brussel, 1897, p. 385 (Verzameling AAM). Gezicht op het Jubelpaleis in 1897, voor de afbraak in 1904 van de betonnen fundamenten van de triomfboog, ontworpen door Gédéon Bordiau, KIK-IRPA Brussel. De triomfboog van het Jubelpark, in 1904 ontworpen door Charles Girault, opstand, SAB/IF. De triomfboog van het Jubelpark, in 1904 ontworpen door Charles Girault, doorsnede (Verzameling Archives nationales de France, reproductie AAM).

10 PAGINA 10/14 Bouw van de triomfboog van het Jubelpark, in 1904 ontworpen door Charles Girault (Verzameling Archief van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, reproductie AAM). In de grote zuidelijke hal, afmetingen van de stenen voor de triomfboog van het Jubelpark, in 1904 ontworpen door Charles Girault (Verzameling Archief van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, reproductie AAM). De triomfboog van het Jubelpark in de richting van Tervuren (foto 2010). Gezicht op de triomfboog van het Jubelpark in de richting van de stad (foto 2007). Passage in de draagmuren van de triomfboog van het Jubelpark (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Oost-Vlaanderen, Jef Lambeaux (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, West-Vlaanderen, Jef Lambeaux (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Antwerpen, Charles Van der Stappen (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Luik, Charles Van der Stappen (foto 2007).

11 PAGINA 11/14 Triomfboog van het Jubelpark, Henegouwen, Albert Desenfans (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Limburg, Albert Desenfans (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Namen, Guillaume De Groot (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Luxemburg, Guillaume De Groot (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, hoekverbindingen versierd met allegorische bas-reliëfs (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, hoekverbindingen versierd met allegorische bas-reliëfs (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, hoekverbindingen versierd met allegorische bas-reliëfs (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, Brabant op zijn strijdwagen, voortgetrokken door vier paarden en zwaaiend met de nationale vlag, Thomas Vinçotte en Jules Lagae (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, cartouche met de wapens van België, Julien Dillens (foto 2007).

12 PAGINA 12/14 De triomfboog van het Jubelpark voor de verwijdering in 1910, van de beelden van de Faam en de Vier Deugden (Verzameling Dexia Bank, s.d.). Triomfboog van het Jubelpark, twee Deugden (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, twee Deugden (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, twee Deugden (foto 2007). Triomfboog van het Jubelpark, het voetstuk van een van de beelden van de Faam (foto 2009). Triomfboog van het Jubelpark, een van de beelden van de Faam in stuc, ontworpen door Godefroid De Vreese, verwijderd in 1910, KIK-IRPA Brussel. Triomfboog van het Jubelpark, een van de Deugden in stuc, de Kracht, Jacques Marin, verwijderd in 1910, KIK-IRPA Brussel. Gezicht op het noordelijk gedeelte van de halfcirkelvormige zuilengalerij van het Jubelpark (foto 2010). De halfcirkelvormige zuilengalerij van het Jubelpark, tekening uit 1887 van Gédéon Bordiau, opstand in de richting van de stad (ARA/Ministerie van Openbare Werken, Administratie van Gebouwen, Kaarten en Plannen van Overheidsgebouwen, 27-40).

13 PAGINA 13/14 De halfcirkelvormige zuilengalerij van het Jubelpark, tekening uit 1887 van Gédéon Bordiau, opstand in de richting van Tervuren (ARA/Ministerie van Openbare Werken, Administratie van Gebouwen, Kaarten en Plannen van Overheidsgebouwen, 27-40). De halfcirkelvormige zuilengalerij van het Jubelpark, tekening uit 1887 van Gédéon Bordiau, doorsnede (ARA/Ministerie van Openbare Werken, Administratie van Gebouwen, Kaarten en Plannen van Overheidsgebouwen, 27-40). Gezicht op het noordelijk gedeelte van de halfcirkelvormige zuilengalerij van het Jubelpark, nog langs beide zijden open, naar aanleiding van de bouw in 1905 van de arcade van Charles Girault (Verzameling AAM). Jubelpark, tekening van Émile Fabry met de voorstelling van het Materiële Leven, KIK-IRPA Brussel. Jubelpark, tekening van Émile Vloors met de voorstelling van het Geestelijke Leven (foto 2010). Jubelpark, tekening van Émile Vloors met de voorstelling van het Geestelijke Leven, KIK-IRPA Brussel. Jubelpark, tekening van Constant Montald met de voorstelling van het Zedelijke Leven (foto 2010). Jubelpark, tekening van Constant Montald met de voorstelling van het Zedelijke Leven (foto 2010). Jubelpark, tekening van Constant Montald met de voorstelling van het Zedelijke Leven, KIK-IRPA Brussel.

14 PAGINA 14/14 Jubelpark, tekening van Jean Delville met de voorstelling van de Overwinning en koning Albert I te paard, KIK-IRPA Brussel, Jubelpark, tekening van Albert Ciamberlani, met de voorstelling van een Hommage aan de helden, KIK-IRPA Brussel. Jubelpark, tekening van Omer Alphonse Dierickx, met de voorstelling van de Oorlog, KIK-IRPA Brussel, 1947.