ict AB BAKKER Ziekenhuizen zijn overgeleverd aan grillen van leveranciers 6 Acuut Zorgportaal Direct zicht op de beschikbare capaciteit

Transcriptie

1 VAKBLAD OVER ICT IN DE ZORG ict JAARGANG 14 NUMMER 4 AUGUSTUS Acuut Zorgportaal Direct zicht op de beschikbare capaciteit 12 Helder declareren DOT brengt relatie kosten en kwaliteit in beeld 24 Digitaal schriftje Ouders betrekken bij hun kinderen op de groep AB BAKKER Ziekenhuizen zijn overgeleverd aan grillen van leveranciers ICT_13_04_p01-02-Cover.indd Sec1:1 8/6/2013 1:00:56 PM

2 A Perfect Match. Positively match patients with their medical records and treatment plans. The Gryphon TM 4000-HC series has Disinfectant-Ready enclosures treated with anti-microbial additives. Together with the LYNX TM PDA, they are the perfect 1D and 2D bar code readers for healthcare applications! Contact us today for a product demonstration or for more information! Info.adc.nl@datalogic.com (0) DATALOGIC IS A LEADING PROVIDER OF BAR CODE READERS AND MOBILE COMPUTERS FOR RETAIL, INDUSTRIAL AND HEALTHCARE APPLICATIONS WORLDWIDE. ICT_13_04_p01-02-Cover.indd Sec1:2 8/6/2013 1:01:17 PM

3 COLOFON Hét vakblad voor professionals in de zorg verschijnt zes keer per jaar. Daarnaast is er de gratis wekelijkse nieuwsbrief van Zorgvisie ict. Zorgvisie ict is een uitgave van Reed Business Media, Maarssen. Dertiende jaargang, nummer 4, augustus REDACTIEADRES Postbus 152, 1000 AD Amsterdam Telefoon: (020) REDACTIE Eric Bassant (hoofdredacteur) MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Mario Gibbels, Mariska Klooster, Carel Goslings, Frank de Groot, Loek Kusiak, Frank van Wijck, Jo Bollen, Ron van den Bosch, Mirjam Hulsebos ONTWERP EN VORMGEVING Twin Media bv, Culemborg FOTOGRAFIE EN ILLUSTRATIES Farhad Foroutanian, Mario Gibbels, Allard de Witte, Jeannette Schols, Nout Steenkamp UITGEVER Ben Konings DRUK Senefelder Misset, Doetinchem ADVERTENTIES Informatie over tarieven en afsluitdata Rewina Ratiram, tel. (020) Aanleveren materiaal: ABONNEMENTEN Reed Business bv, Klantenservice, Postbus 4, 7000 BA, Doetinchem, tel: +31 (0314) Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij onze klantenservice wordt opgezegd via telefoonnummer Kies voor optie vraag over het abonnement en vervolgens de optie abonnement opzeggen. PRIJZEN jaarabonnement particulieren 169,68 euro en losse nummers 26,67 euro. Geïnteresseerd in een instellingsabonnement? Neem dan contact op met onze klantenservice, via Alle prijzen zijn inclusief BTW en verzendkosten. Prijswijzigingen voorbehouden. ISSN: Copyright: Copyright Reed Business bv AUTEURSRECHT EN AANSPRAKELIJKHEID Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijzen, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. WET BESCHERMING PERSOONSGEGEVENS Uw opgegeven gegevens kunnen worden gebruikt voor het toezenden van informatie en/of speciale aanbiedingen door Reed Business bv en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u hiertegen bezwaar heeft, stuurt u een brief naar: Reed Business Media, t.a.v. Adresregistratie, Postbus 808, 7000 AV Doetinchem. INHOUD ARTIKELEN 6 Acuut Zorgportaal Meldkamer en ziekenhuizen in de regio Amsterdam hebben dankzij het Acuut Zorgportaal direct zicht op de beschikbare capaciteit. 8 ipad in plaats van huisbezoek Bij zorgorganisatie Siza stappen de begeleiders wat minder vaak in de auto. Ze bevorderen de zelfredzaamheid van cliënten via de ipad. 12 Kosten en kwaliteit gekoppeld met DOT Nu de overgang van dbc naar DOT is gerealiseerd, is er ruimte om de relatie tussen kosten en kwaliteit in beeld te brengen. 16 Direct zicht op de personeelskosten Zorginstelling Amerpoort bespaart bijna een miljoen euro dankzij invoering van de module Budget en Control. 22 De top is in zicht Het UMC Utrecht heeft volgens de HIMSS het op één na hoogste niveau behaald wat betreft automatisering van de zorg. UITGELICHT 24 Digitaal schriftje vergroot betrokkenheid ouders In het kader van In voor Zorg! is bij zorginstelling Kentalis het digitaal schriftje ingevoerd. Ouders zien nu wat hun kinderen op de groep doen. 30 Mobiel werken De bewonersconsulenten van Woonzorg Nederland hebben alle informatie bij de hand op hun tablet-pc s. INTERVIEW 18 Spijt over verkoop van Hiscom Oud-hoogleraar Ab Bakker stond aan de wieg van het eerste ziekenhuisinformatiesysteem in Nederland. Achteraf gezien hadden de ziekenhuizen dit zis nooit moeten verkopen, vindt hij nu. RUBRIEKEN 4 Nieuws ictkort 34 Recensie apps 28 In alle soorten en maten Menig zorgportaal kwam aan bod tijdens het tweede ict-congres van het Julius Centrum UMCU. COLUMNS 15 Jo Bollen 23 Ron van den Bosch AUGUSTUS 2013 ZORGVISIEICT 04 3 ICT_13_04_p03_Inhoud.indd 3 8/6/2013 1:02:04 PM

4 ICTKORT NIEUWSFLITS ROBOT Robotchirurgie kost veel geld maar overtuigend bewijs voor de effectiviteit ontbreekt vooralsnog. Dat stellen vier artsen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. ONTEVREDEN Huisartsen zijn in hun samenwerking met ziekenhuizen het minst tevreden over de communicatie en informatievoorziening. Dat blijkt uit onderzoek van dataverwerker MediQuest. ZORGPAD Ziekenhuis Gelderse Vallei heeft het zorgproces van zijn patiënten geautomatiseerd met behulp van de workflowmodule van MI Consultancy. FOTO S Een app, Figure1, uit Canada geeft artsen de mogelijkheid om foto s van aandoeningen met elkaar te delen en te bespreken. BRIL Sony heeft een apparaat ontwikkeld dat artsen als een bril kunnen opzetten tijdens een endoscopische verrichting. Zij kunnen dan zowel de videobeelden als het werkveld bekijken. Oudere medewerkers staan meer open voor beeldzorg Het zijn niet de jonkies die met de smartphone in de hand zijn opgegroeid, maar de oudere thuiszorgmedewerkers die het meest open staan voor beeldzorg. Dat blijkt uit onderzoek van het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg van de Hogeschool Utrecht. Het Lectoraat Vraaggestuurde Zorg ontwikkelde een vragenlijst om de acceptatie van beeldzorg bij zorgmedewerkers te onderzoeken. Daarbij werden de medewerkers ingedeeld in verschillende technologiegeneraties : mensen die opgroeiden in de jaren zeventig maakten de komst van de tv in de huiskamer mee, mensen uit de jaren tachtig waren getuige van de opkomst van de pc en de kinderen van nu groeien op met de ervaring dat overal apps voor zijn. In de zomer van vorig jaar werden de vragenlijsten verspreid over verschillende thuiszorginstellingen in Midden- en Zuid- Nederland. Uiteindelijk vulden 207 thuiszorgmedewerkers de vragenlijst in. De verwachting van de onderzoekers was dat de tijd waarin iemand opgroeit bepalend is voor zijn behendigheid met nieuwe apparaten. En dat zou ook weer van invloed zijn op de acceptatie van nieuwe technologie, zoals bijvoorbeeld beeldzorg. Tot verrassing van de onderzoekers blijkt echter de groep thuiszorgmedewerkers die is geboren tussen 1960 en 1970, de tv-generatie, het meest open te staan voor beeldzorg. Een verklaring hebben ze niet omdat er geen interviews zijn gehouden. Tijdens een informeel gesprek met een van de onderzoekers vertelde een thuiszorgmedewerker dat ze na zoveel jaren fietsen door de wijk het prima vindt om haar verdere carrière zittend achter de computer door te brengen. (MG) 4 ZORGVISIEICT 04 AUGUSTUS 2013 ICT_13_04_p04_05_Kort.indd 4 8/6/2013 1:02:40 PM

5 Digitaal dorpsplein Waarom zou je als zorgorganisatie een eigen community voor je cliënten oprichten. De Zorggroep uit Limburg besloot zich, na een gebruikersonderzoek, aan te sluiten bij een al bestaand initiatief voor een digitaal zorgplein. Waaraan moet een digitale community voldoen wil ze aantrekkelijk zijn voor 65-plussers? Die vraag stelde De Zorggroep zich vorig jaar. De Limburgse zorgorganisatie wilde namelijk door middel van zo n community het sociale netwerk van 65-plussers in hun zorggebied versterken zodat ze langer zelfstandig thuis konden blijven wonen. De Zorggroep was in 2012 al gestart met een digitale community onder de naam GroeneKruisPAL4. De community liep echter niet zo goed en De Zorggroep besloot daarom een gebruikersonderzoek te houden. Belangrijkste conclusie van dit onderzoek is dat er voor de doelgroep voldoende te halen moet zijn op een website. Daarnaast moet een website natuurlijk simpel en gebruiksvriendelijk zijn. Nog een randvoorwaarde is dat de site mogelijkheden moet bieden om informatie uit te wisselen over activiteiten in de buurt. Toen de leverancier van de community GroeneKruisPAL4 besloot de stekker eruit te trekken, gooide De Zorggroep het over een andere boeg: ze sloten zich aan bij Portal Kessel, een al bestaand initiatief van tandarts Rein de Wit uit Kessel. Portal Kessel moet een digitaal dorpsplein worden waar inwoners, verenigingen, ondernemers, dienstverleners en de gemeente elkaar kunnen opzoeken. Belangrijkste voordeel van Portal Kessel is dat er voldoende te halen is, zodat er genoeg bezoekers zijn waardoor het voor organisaties als De Zorggroep aantrekkelijk is om hun diensten aan te bieden. (MG) Verpleegkundigen en ict Verpleegkundigen hebben nog steeds weinig invloed op de ict waar ze dagelijks mee werken. Althans dat is het geval in Groot Britannië. Er is echter weinig aanleiding om te verwachten dat het in Nederland veel anders is gesteld. De Royal College of Nursing heeft een enquête gehouden onder haar leden. Daaruit blijkt dat ongeveer de helft van de verpleegkundigen zegt dat hun niets is gevraagd over de invoering van ict-systemen waar ze zelf mee moeten werken. Uit de enquête blijkt ook dat veel verpleegkundigen nog pc s moeten delen met collega s in plaats van dat ze beschikken over bijvoorbeeld handige tablets die ze aan het bed kunnen gebruiken. 35 procent geeft aan dat ze onvoldoende toegang hebben tot ict-middelen voor hun werk. De Royal College of Nursing doet dan ook een oproep in het rapport Positioning nursing in a digital world om de verpleegkundigen meer te betrekken bij het ict-beleid in de zorg. Dat zorgt er waarschijnlijk ook voor dat verpleegkundigen zich meer betrokken gaan voelen bij de invoering van e-health in de zorg. (MG) REDACTIONEEL Achteraf gezien ACHTERAF IS HET ALTIJD GEMAKKELIJK praten. Had toenmalig directeur Ab Bakker in 1998 beter gelet op die opgetrokken wenkbauw van Pierre Vinken toen hij hem vertelde over de voorgenomen verkoop van Hiscom aan Baan, dan had hij zich misschien nog een keer bedacht en was de verkoop niet doorgaan. Daarna is het met de toen nog veruit grootste zis-leverancier in Nederland stap voor stap bergafwaarts gegaan. Achteraf gezien hadden we het natuurlijk nooit moeten doen, geeft Bakker nu toe. Dan waren de Nederlandse ziekenhuizen niet overgeleverd geweest aan de grillen van de zis-leveranciers, maar hadden ze nog hun eigen systeem gehad. En met het geld dat de ziekenhuizen tegenwoordig aan ict spenderen, zou met gemak een state-of-the-art zis draaiende gehouden kunnen worden, aldus Bakker. Bakker heeft er echter nooit een nacht minder om geslapen..op dat moment vond iedereen, ook hij, het de beste oplossing. Interessanter is de vraag welke mogelijkheden ziekenhuizen nog hebben om minder afhankelijk te worden van de zis-leveranciers. Bakker geeft een voorzetje. Je zou als zie- kenhuizen gezamenlijk bepaalde onderdelen, bijvoorbeeld een PACS, kunnen ontwikkelen. Eventueel met behulp van open source. En wie weet wat voor moois daar uit kan voortkomen. Gezamenlijke inkoop is een gepas- seerd station. De academische zieken- huizen hebben de kans gehad om samen op te trekken bij de keuze van een nieuw zis. Op it hoef je je als ziekenhuis toch niet te onderscheiden, stelt columnist Jo Bollen terecht. Het had de ziekenhuizen een ster- kere positie gegeven ten opzichte van de uitverkoren zis-leverancier en meer mogelijkheden geboden voor samenwerking. De kans bestaat echter dat de acht academische zieken- huizen straks met vijf ver- schillende zis-leveran- ciers werken. De vraag is nu of ze daar achteraf spijt van ERIC hebben. BASSANT hoofdredacateur Zorgvisie ict ICT_13_04_p04_05_Kort.indd 5 8/6/2013 1:02:43 PM

6 CAPACITEITSPLANNING Zo snel mogelijk op de juiste plek Dankzij het Acuut Zorgportaal hebben de meldkamer en de ziekenhuizen in de regio Amsterdam direct zicht op de beschikbare capaciteit. Er is een oproep gedaan aan alle trauma- en acute zorgnetwerken om zich aan te sluiten. AUTEURS MARISKA KLOOSTER, CAREL GOSLINGS, FRANK DE GROOT FOTO ISTOCK Het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam is door de minister van VWS aangewezen als traumacentrum en daarmee verantwoordelijk voor de coördinatie van de acute zorg in de regio. Onder de naam TraumaNet AMC geeft het AMC invulling aan deze rol. TraumaNet AMC is het regionale netwerk van partners in de acute zorgketen zoals ziekenhuizen, meldkamers en huisartsen dat als doel heeft ervoor te zorgen dat de acute patiënt zo snel mogelijk op de juiste plaats de kwalitatief best mogelijke zorg ontvangt. En daarbij gaat het zowel om dagelijkse als opgeschaalde situaties zoals crises en rampen. Om dit doel te bereiken, is de directe beschikbaarheid van zorg cruciaal. Ambulance Amsterdam, waarin de meldkamer ambulancezorg en de ambulancedienst zijn verenigd, heeft in het verleden herhaaldelijk haar bezorgdheid uitgesproken over de veelvuldig afgekondigde opnamestops van de negen ziekenhuizen binnen hun verzorgingsgebied dat Amsterdam-Amstelland en Zaanstreek-Waterland omvat. Gegevens van Ambulance Amsterdam laten zien dat jaarlijks ongeveer 750 opnamestops bij de meldkamer worden gemeld. Dit zijn opnamestops voor de SEH, Traumakamer/Shockroom, CT-Trombolyse, EHH/CCU en OK. Hierdoor komt het voor dat een ambulance bij een ziekenhuis wordt geweigerd en door moet rijden naar een volgend ziekenhuis. De rit duurt hierdoor langer en de behandeling begint Figuur 1 Overzichtsscherm Acuut Zorgportaal later, terwijl bij patiënten met een acute zorgvraag tijd vaak juist bepalend is voor het herstel. Aandachtspunten Dit probleem is door het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) onderkend en heeft geleid tot een gemeenschappelijke notitie Stops van ziekenhuizen in de ROAZ regio s TraumaNet AMC en het Netwerk Acute Zorg, regio VUmc. De belangrijkste aandachtspunten in deze notitie zijn de procedure voor het afkondigen van opnamestops en de communicatie met de meldkamer en de andere ziekenhuizen in de regio. De wens om de regionale situatie te verbeteren sluit direct aan bij het programma e-spoed van het Nederlands Instituut voor ICT in de Zorg (Nictiz) dat tot doel heeft om de informatievoorziening binnen de acute zorgketen te verbeteren. Inzicht in de pre-hospitale capaciteit is hierbij een van de aandachtsgebieden. In dit kader is Nictiz in 2012 samen met TraumaNet AMC en het ict-bedrijf Finalist 6 ZORGVISIEICT 04 AUGUSTUS 2013 ICT_13_04_p06-07_SocialMedia.indd 6 8/6/2013 1:04:03 PM

7 Figuur 2 Opnamestop melden gestart met de ontwikkeling van de applicatie Acuut Zorgportaal. Het Acuut Zorgportaal is zo ontwikkeld dat in één oogopslag de beschikbare regionale capaciteit van acute zorg inzichtelijk is. In figuur 1 is het overzichtsscherm te zien waarin dit zowel grafisch (een landkaart met groene en rode pins voor de ziekenhuizen) als tekstueel (een lijst met de belangrijkste informatie) wordt getoond. Bij de functionaliteit van de applicatie is uitgegaan van de gemaakte afspraken uit de genoemde ROAZ notitie. In Figuur 2 is het scherm te zien waar de ziekenhuizen een opname stop melden. Zo kunnen ziekenhuizen momenteel vijf verschillende soorten opnamestops melden (SEH, Traumakamer/Shockroom, CT-Trombolyse, EHH/CCU, OK) waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen geplande (voorziene stops, bijvoorbeeld door onderhoud) en niet geplande (door acute disbalans in vraag en aanbod) stops. Bij het melden van een opnamestop moet worden aangegeven wat de reden van de stop is en welke gemandateerde functionaris de stop afkondigt. Verder moet een verwachte eindtijd worden ingevoerd. De opnamestops lopen automatisch af bij het bereiken van deze eindtijd. Ook is de automatische verzending van een mail ingebouwd naar een algemeen adres van het betreffende ziekenhuis. Dit om na te kunnen gaan of de IN ÉÉN OOGOPSLAG IS DE BESCHIKBARE CAPACITEIT INZICHTELIJK interne procedures correct zijn doorlopen. Het automatisch aflopen en de mailingfunctie waren wensen van de eindgebruikers naar aanleiding van de praktijktest. Rapportage Het voordeel van het Acuut Zorgportaal is dat niet alleen de meldkamer zicht heeft op de beschikbare capaciteit van de ziekenhuizen in de regio, maar dat dit ook voor de ziekenhuizen onderling inzichtelijk is. Ieder ziekenhuis kan zelf een rapportage maken over een bepaalde periode waarin het aantal opnamestops van dat ziekenhuis is terug te vinden. Hierbij wordt alle relevante informatie over de opnamestops getoond, zoals het type stop (gepland / ongepland), het soort, de duur en de reden. Met behulp van de rapportage kan de daadwerkelijke duur van de opnamestop vergeleken worden met de normtijden die zijn vastgesteld in de notitie. Zo heeft een Shockroom/Traumakamer-stop een normtijd van 1 uur. Naast deze individuele ziekenhuis-rapportage kan het traumacentrum een regionale rapportage uitdraaien waarin alle opnamestops uit de regio worden getoond. In de regio TraumaNet AMC is afgesproken dat deze rapportage periodiek wordt gepresenteerd en besproken tijdens het ROAZ. Praktijktest Om de functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid goed te kunnen beoordelen, is de applicatie binnen het verzorgingsgebied van Ambulance Amsterdam in de praktijk getest. Uit de evaluatie van de praktijktest blijkt dat de gebruikers positief zijn over het Acuut Zorgportaal en dat iedereen de meerwaarde van de applicatie ziet. Het is een gebruiksvriendelijke applicatie die er qua vormgeving overzichtelijk uit ziet. Alle betrokken partijen blijven de applicatie gebruiken om stops te melden. De andere meldkamers en ziekenhuizen uit Noord-Holland en Flevoland sluiten na de zomer op het Acuut Zorgportaal. Landelijk is er ook aandacht voor dit onderwerp. Begin dit jaar heeft Nictiz een landelijke bijeenkomst georganiseerd waar de applicatie is gepresenteerd. Aan alle trauma- en acute zorgnetwerken in DEELNEMERS TRAUMANET AMC Naast de meldkamer participeren de volgende ziekenhuizen in de praktijktest: - AMC, Amsterdam - Amstelland ziekenhuis, Amstelveen - BovenIJ ziekenhuis, Amsterdam - Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam - Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam - Slotervaart ziekenhuis, Amsterdam - VU medisch centrum, Amsterdam - Waterlandziekenhuis, Purmerend - Zaans Medisch Centrum, Zaandam Nederland is dan ook een oproep gedaan om aan te sluiten op het Acuut Zorgportaal. Inmiddels is er vanuit diverse regio's interesse en worden voorbereidingen getroffen voor een praktijktest. De applicatie heeft zijn meerwaarde tijdens de praktijktest in Amsterdam bewezen en kan in de toekomst ook bruikbaar zijn in situaties waarbij meerdere slachtoffers van een ramp over de regio moeten worden verspreid. Het afkondigen van opnamestops is geen typisch Amsterdams probleem, al speelt de hoge dichtheid van ziekenhuizen in deze regio wel een rol. Echter, ieder ziekenhuis heeft een beperkte behandelcapaciteit en als deze volledig benut is, is het van belang om dat te communiceren naar de meldkamer en de andere ziekenhuizen. Op die manier zorgt de hele keten er gezamenlijk voor dat de patiënt met een acute zorgvraag daadwerkelijk zo snel mogelijk op de juiste plek komt. Mariska Klooster, Stafadviseur Trauma- Net AMC; Carel Goslings, Medisch hoofd TraumaNet AMC; Frank de Groot, Manager TraumaNet AMC AUGUSTUS 2013 ZORGVISIEICT 04 7 ICT_13_04_p06-07_SocialMedia.indd 7 8/6/2013 1:04:04 PM

8 E-HEALTH Achter het scherm in plaats van in de auto Meer beeldcontact via de ipad en minder huisbezoek bevordert de zelfstandigheid en privacy van cliënten, zo is de ervaring van zorgorganisatie Siza. Het scheelt bovendien in de kosten. AUTEUR LOEK KUSIAK BEELD JEANNETTE SCHOLS Zonder ipad voor het contact met haar cliënten kan Esther Berends zich haar werk niet meer voorstellen. Ze is bij de zorgorganisatie Siza ambulant begeleider van zelfstandig wonende cliënten met een licht verstandelijke of lichamelijke handicap. Beeldbelafspraken met de ipad geven de cliënt veel meer bewegingsvrijheid en regie over zijn of haar leven. Vanaf elke gewenste plek kan er face-to-face contact zijn tussen mij en de cliënt. Al pratende ontdek je snel of voor dat moment voldoende aan de wens van de cliënt tegemoet is gekomen. Ik kan goed inschatten hoe het met iemand gaat. En anders spring ik alsnog in de auto voor een huisbezoek. De wens van de cliënt blijft leidend. Ander voordeel: mijn reiskilometers zijn gehalveerd, omdat mijn routes nu veel handiger lopen. De gewonnen tijd heb ik eindelijk kunnen gebruiken voor kennisuitwisseling met collega s, training, deskundigheidsbevordering. Dat was er steeds bij ingeschoten. Ook haar collega Geurt van Ledden ziet louter voordelen van de ipad in de ambulante ondersteuning. Vroeger stelden cliënten hun hulpvraag uit tot het moment waarop de begeleider voor de deur stond. Nu zie je een omgekeerde beweging: cliënten wachten niet, maar nemen met hun ipad zelf het initiatief. Ze durven stappen te zetten. Als je met drie jaar geleden gezegd had dat de ipad voor een belangrijk deel de toekomst van de ambulante zorg ging bepalen, had ik je voor gek verklaard. Veel cliënten vinden het zelfs stoer om zo n ding te hebben en gebruiken hem ook in contacten met kennissen en familie. Hun wereld wordt groter. De ipad is voor de cliënt een digitaal maatje geworden, dat helpt bij het structureren van zijn leven. Het is een prima aanvulling en alternatief voor het persoonlijke contact bij de cliënt thuis. Dat persoonlijke contact blijft, maar is minder frequent. Vroeger zat ik twee keer per week met een cliënt thuis te praten. Dat tweede contact heb ik nu opgeknipt in twee keer één kwartier beeldcontact. Door deze tijdwinst kan ik meerdere cliënten bedienen in dezelfde werktijd en zijn er ook meer contactmomenten per week. Eigen voordeur Circa 800 cliënten van Siza die individueel wonen eigen voordeur, zelf je maaltijd koken, werk of dagbesteding worden daarin ondersteund door ambulante begeleiders. Voor een aantal van hen zijn de huisbezoeken van twee à drie keer per week een uur verleden tijd. De ipad vervangt voor een deel het thuisbezoek. In het voorjaar vond een pilot met DE IPAD IS VOOR DE CLIËNT EEN DIGITAAL MAATJE GEWORDEN ipads plaats onder 40 zelfstandig wonende cliënten in Ede en Doetinchem. De pilot vond plaats in samenwerking met Focus Cura bedenker en ontwikkelaar van de technologie voor tablets in de zorg PAL4, de Personal Assistent 4 Life en moest duidelijk maken of de ambulante begeleiding deels ook via beeldscherm kon verlopen. Cliënten kregen de ipad in bruikleen. Het inzetten van deze technologie, zegt projectleider beeldschermzorg Joukje Janssen, is mede noodzakelijk door de verschuiving van AWBZ naar Wmo, en door veranderingen in zorgwaartepakketten (zzp s). Van meer cliënten wordt verwacht dat ze zich extramuraal kunnen redden, voor zichzelf kunnen zorgen, werk vinden. Voor een aantal van hen is deze omslag naar meer eigen verantwoordelijkheid en participeren in de maatschappij een hele kluif. Tegelijk wordt van zorgverleners verwacht dat ze met minder mensen meer zorg bieden. Dat legt druk op de begeleiding. De ipad is dan een ideaal hulpmiddel om snel vragen te beantwoorden. In Ede en Doetinchem zijn de ipads ook uitgerust met een knop voor verbinding met de thuiszorgcentrale van Sensire, zodat ook in urgente situaties ondersteuning aanwezig is. 8 ZORGVISIEICT 04 AUGUSTUS 2013 ICT_13_04_p08-11_Ehealth.indd 8 8/6/2013 1:04:27 PM

9 Esther Berends: De wens van de cliënt blijft leidend Na enkele maanden proefdraaien met de ipads in Ede en Doetinchem bleek de tevredenheid over het nieuwe communicatiemiddel bij zowel begeleiders als cliënten zo groot dat besloten is het aantal cliënten dat met ipads wordt uitgerust uit te breiden tot 120. Joukje Janssen: Aanvankelijk waren we bang dat cliënten heel veel zouden inloggen, gewoon ook uit nieuwsgierigheid om met zo n apparaat wat te spelen. Dat is niet gebeurd, net zo min als er ipads zijn kwijtgeraakt. Ook de bediening, het omgaan met knoppen en gebruik van functies, hadden de meesten heel snel in de vingers. John Olde Olthof, binnen de directie van Siza verantwoordelijk voor onder meer ict: Met technologie streven we meer kwaliteit van leven en zelfstandigheid voor de cliënt na, een betere dienstverlening door frequenter cliëntcontact en kostenbesparing. In dunbevolkte regio s van het werkgebied namen door het gebruik van ipads de reiskilometers al heel snel af. Of er tegenstand was van begeleiders tegen de ipad omdat daardoor wellicht het contact een onpersoonlijker karakter zou krijgen? Olde Olthof: Daar is rekening mee gehouden door in de pilot, voordat je überhaupt van een business case kunt spreken, bewust te beginnen met begeleiders en cliënten die geïnteresseerd waren in deze vorm van communicatie. Hun positieve ervaringen maakten enthousiasme bij de anderen los, olievlekwerking dus. Cliënten zien de ipad ook als stimulans om hun netwerk aan contacten uit te breiden, via Facebook bijvoorbeeld. Daardoor hebben ze, zo blijkt, hun hulpverleners ook weer minder nodig. Speciale apps Voor het eind van dit jaar streeft Siza naar een verdrievoudiging van het aantal ipads DOORDAT ER AFSTAND IS, KAN DE BEGELEIDER GEEN ZAKEN OVERNEMEN in de ambulante begeleiding. En we hebben nu een pilot in de startblokken staan om voor cliënten het gebruiksgemak en de informatieservice van de ipad te verbreden met speciale apps, vertelt Olthof. Denk daarbij aan apps met informatie over zelfstandig reizen, bankieren, zelfstandig koken, boodschappen doen. We beginnen hiermee in Arnhem en Tilburg, waar Siza voorzieningen heeft voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel en cliënten met een lichte verstandelijke beperking. De apps ontwikkelen we samen met cliënten en belangenbehartigers als de Afasie Vereniging Nederland. Ook willen we voor begeleiders en cliënten het patiëntendossier via de tablet ontsluiten. Technologie wordt sowieso, mede om besparingen in de zorgfinanciering te AUGUSTUS 2013 ZORGVISIEICT 04 9 ICT_13_04_p08-11_Ehealth.indd 9 8/6/2013 1:04:33 PM

10 Het omgaan met de knoppen hadden de cliënten snel in de vingers ZORG ORGANISATIE SIZA Siza ondersteunt vanuit 150 accomodaties, zoals Het Dorp uit de beroemde openingsactie in 1962 van Mies Bouwman, verspreid over Gelderland en Noord-Brabant van meer dan 3500 cliënten kinderen, jongeren en volwassenen met een lichamelijke en/of verstandelijke handicap, Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) of een autistische stoornis. De ondersteuningsdoelen voor cliënten kunnen variëren van beschermend tot adviserend. > realiseren, zeer bepalend om mensen met een handicap zelfredzaam te maken, aldus Olthof. We hebben plannen voor portals met een grote variatie aan diensten die bereikbaar en toegankelijk zijn voor alle doelgroepen, van beschermd wonen, verzorgd wonen, begeleid zelfstandig wonen tot thuis wonen. Dit markeert een mooi kantelpunt in onze organisatie. Mensen die in deze sector werken willen graag iets betekenen voor een ander. En ze willen zien dat het echt effect heeft. Tot voor een paar jaar legden medewerkers vooral de nadruk op wat niet gerealiseerd werd. Het glas was half leeg. Ik zie nu een omslag. Medewerkers zien dat de inzet van ipads naadloos past in ons vernieuwde kwaliteitshandvest voor het leveren van professionele zorg dicht bij de cliënt. Doordat er afstand is, kan de begeleider geen zaken overnemen, maar moet uitleggen hoe de cliënt ze zélf kan oppakken. Ontdekken Marieke van Springel, cliënte van Siza, vindt beeldzorg echt prima : Ik heb ondersteuning nodig bij het op orde houden van DE MEDEWERKER HOEFT VELE UREN MINDER IN DE AUTO TE ZITTEN mijn administratie. Vroeger kwam mijn begeleider hiervoor twee uur per week langs. Als ik in de stress ben geschoten vanwege een brief waar ik niet veel van begrijp, kan ik die voor de camera van de ipad houden. Mijn begeleider kan de brief dan uitleggen, me geruststellen en me verder helpen. En als het echt niet anders kan, komt hij gewoon zelf langs. Olthof vindt dat het mes aan twee kanten snijdt: Natuurlijk zijn we nog volop aan het leren en ontdekken. Maar de ipad betekent voor de cliënt meer privacy en regie en voor de medewerker een hogere arbeidstevredenheid en meer flexibiliteit. Die kan ook een grotere caseload aan omdat hij in een werkweek vele uren uur minder in de auto hoeft te zitten. Daarom is het voor zorgkantoren ook aantrekkelijk om zaken te doen met organisaties die hun bedrijfsvoering op deze manier efficiënter inrichten. 10 ZORGVISIEICT 04 AUGUSTUS 2013 ICT_13_04_p08-11_Ehealth.indd 10 8/6/2013 1:04:41 PM

11 Deelname 30,- incl. lunch en borrel een initiatief van kennispartner Jaap Koelewijn Jan Kees de Jager Nick Jue Hét congres over uw vermogen in uitdagende tijden De eurocrisis maakt duidelijk dat verdere Europese samenwerking van cruciaal belang is. Maar hoe zal die samenwerking eruitzien? Hoe krijgt Europa de economie weer aan het groeien? En wat betekent dat voor de Nederlandse economie en de groeikansen van uw vermogen? Op vrijdag 11 oktober zullen topsprekers hun visie geven op deze kwesties tijdens de vierde editie van dit congres. Hierbij zal ook ingegaan worden op onderwerpen als pensioen, eigen woning, vermogensoverdracht en beleggingen. Schrijf u nu in! Schrijf u nu in via Of bel: Deelname kost 30,- voor 1 persoon of 50,- voor 2 personen. sponsor mediapartners Twitter mee via # gojv13 of Volg Grip op je Vermogen op Facebook ICT_13_04_p08-11_Ehealth.indd 11 8/6/2013 1:04:50 PM