Fundament Informatica

Transcriptie

1 Fundament Informatica Deel 1 ICT voor de tweede fase Module 1 tot en met 4

2 VOORWOORD Deze uitgave is het eerste deel van de methode, bestemd voor het keuzevak informatica in de tweede fase van havo en vwo. De volledige methode omvat:, module 1 tot en met 4 deel 2, module 5 tot en met 7 extra materiaal voor en 2 via met praktijkopdrachten, verdiepingsstof en presentaties bij elk hoofdstuk en projectopdrachten bij iedere module. Er zijn afzonderlijke keuzemodules programmeren, bijvoorbeeld voor Java, VB.Net, PHP+MySQL en applicatieontwikkeling met ios. is ook online beschikbaar via of via een elektronische leeromgeving. Deze bevatten de inhoud van, deel 2 en het extra materiaal. Kernprogramma Het kernprogramma is in twee boeken beschreven. Het bevat zeven modules met theorie, vragen en opdrachten: Deel 1 bevat de modules: Informatica, Hardware, Software en Programmeren. Deel 2 bevat de modules: Datacommunicatie+netwerken, Projectmanagement en Schematechnieken+databases. De modules zijn afgeronde gehelen en kunnen in elke gewenste volgorde doorlopen worden. Via de QR-codes in de paragrafen kunnen de leerlingen zelfstandig op internet op zoek gaan naar aanvullende informatie. De links in de QR-codes zijn tevens, overzichtelijk, opgenomen in de docentenhandleiding. Op die manier kunnen de websites ook zonder QR-codetoepassing bezocht worden. Extra en verdiepingsmateriaal Er is veel extra materiaal in de vorm van presentaties, projectdocumenten, extra opdrachten en projecten. Daarnaast is er bij elke module verdiepingsmateriaal dat bijvoorbeeld mogelijkheden biedt om te differentiëren tussen havo en vwo. Het extra en verdiepingsmateriaal is beschikbaar via In een online abonnement of via een ELO is dit geïntegreerd met de leerstof van het kernprogramma. 4

3 Voorwoord Werkvormen is voor meerdere didactische werkvormen geschikt: Theoriegerichte werkwijze Hierbij wordt de theorie behandeld, de leerlingen oefenen met open vragen, meerkeuzevragen en (korte) opdrachten en het geheel wordt afgesloten met een toets. Praktijkgerichte werkwijze Een leerling maakt (zelfstandig of in groepsverband) per hoofdstuk de praktijkopdracht en maakt zich, al doende, de materie eigen. Projectgerichte werkwijze Leerlingen maken per module de projectopdracht, waardoor zij op een aansprekende manier met de materie te maken krijgen. Ze ontwikkelen bovendien projectmanagementvaardigheden. Op module- en hoofdstukniveau bestaat de keuze uit verschillende opdrachten. Dankzij deze opzet heeft de docent de mogelijkheid om de lessen volledig naar eigen voorkeur in te richten. Een combinatie van bovengenoemde werkvormen is bijvoorbeeld ook goed mogelijk. Betrokkenen Diverse personen zijn betrokken geweest bij de actualisering en verdere ontwikkeling van de methode. Het team bestaat uit Rien den Besten (docent Informatica, Wartburg College in Rotterdam), Harry Bezemer (docent Informatica, Gomarus College in Gorinchem), Peter van Dam (vormgeving en dtp, Sanders & van Dam, Utrecht), Adriaan Gijssen (docent Informatica, Wartburg College in Rotterdam), Ramon Hagenaars (student Informatica, Universiteit Utrecht), Kees Huizing (docent en studiebegeleider, Technische Universiteit Eindhoven), Martin van der Maas (docent Informatica, Driestar College in Gouda), Coen van Meijeren (marketing medewerker, Instruct), Christa Rompas (coördinatie en redactie, Kommanucatie) en Anton Wesdorp (directeur, Instruct). Aan alle betrokkenen zijn we een groot compliment en veel dank verschuldigd voor hun waardevolle inbreng. Instruct 5

4 INHOUDSOPGAVE Module 1 Informatica Doelstellingen Module Het belang van informatie Het verschil tussen gegevens en informatie Bedrijfsactiviteiten Primaire en secundaire processen Inkoop Productie Verkoop Gegevensverzameling en -verwerking Gegevensverzameling Gegevensverwerking Informatievoorziening en informatieverzorging Informatievoorziening Informatieverzorging Schema informatieverzorging Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting Informatiesystemen Inleiding informatiesystemen Wat is een informatiesysteem? Soorten informatiesystemen Systeemfuncties en processen Wat zijn systeemfuncties en processen? Voorbeelden: besturing van processen Informatiebehoefte Eisen aan informatie en informatiesystemen Eisen aan informatie Voorbeeld: telebankieren Eisen aan informatiesystemen De opbouw van een informatiesysteem De componenten van een informatiesysteem Voorbeeld: geld pinnen 38 6

5 2.6 Bedrijfsinformatiesystemen Inleiding Bedrijfsinformatiesystemen Ondersteuning van bedrijfsinformatiesystemen Voorbeeld: administratie op een school Operationele informatiesystemen Managementinformatiesystemen Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting De andere kant van ICT ICT en privacy Aspecten bij uitwisseling informatie Wet Bescherming Persoonsgegevens Burgerservicenummer (BSN) en privacy Netwerksites en privacy Voorbeeld: elektronisch patiëntendossier (EPD) ICT en computercriminaliteit Vormen van computercriminaliteit Malware ICT en sociale veiligheid ICT en gezondheid RSI en CANS Verslaving Stress ICT en werkgelegenheid Nieuwe ontwikkelingen, nieuwe banen Voorbeeld: de drukkerij Beperken van de nadelen Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting 67 7

6 Module 2 Hardware Doelstellingen Module Geschiedenis en soorten computers Computergeneraties Overzicht computergeneraties Nulde generatie : mechanische rekenmachine Eerste generatie: radiobuizen Tweede generatie: transistors Derde generatie: IC s Vierde generatie: microprocessorchips Soorten computers Supercomputers Mainframe Minicomputer Microcomputer Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting Randapparatuur Wat verstaan we onder randapparatuur? Invoerapparatuur Toetsenbord Muis en penmuis Trackball en joystick Touchscreen Tekentablet Digitaal schoolbord Scanner Digitale camera Webcam Microfoon Sensoren Card reader Andere invoerapparatuur Uitvoerapparatuur Beeldscherm Printer Andere uitvoerapparatuur 96 8

7 2.4 Extern geheugen Gegevensdragers Magnetische gegevensdragers Optische gegevensdragers Flashgeheugens Solid State Drive Museum Uitvoerapparatuur Extern geheugen Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting Opbouw en werking van de computer Computerarchitectuur Bits en bytes Nullen en enen ASCII-code Unicode Kilobytes en meer Het inwendige van de pc Het interne geheugen ROM RAM Het moederbord De Central Processing Unit (CPU) Bus De werking van de processor Uitbreidingskaarten De chipset Jumpers Connectors De voeding Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting 140 9

8 Module 3 Software Doelstellingen Module Applicatiesoftware Softwarecategorieën Indeling softwarecategorieën Communicatie gebruiker - software - hardware Gebruikersinterface Embedded system Meer en minder specialistische software Maatwerksoftware Specialistische software Standaardsoftware Overige software Licenties, open-sourcesoftware en SaaS Licenties Freeware en shareware Open source Software as a Service (SaaS) De gebruikersinterface De grafische en tekstuele interface WYSIWYG Tekstverwerking Spreadsheets Presentatie Databases Bestand- en beeldbewerking Teken- en beeldbewerkingspakketten Afbeeldingen en pixels Comprimeren Vectorafbeelding Overige applicatiesoftware Gaming Webbrowsers Desktop publishing (DTP) Webpublishing Virtual reality Wat is virtual reality? Toepassingen virtual reality Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting

9 2. Systeemsoftware Systeembeheerprogramma s Werking en functies van besturingssystemen Soorten besturingssystemen voor de pc Microsoft Windows Besturingssystemen voor netwerken, mainframes en mini s UNIX Linux Windows Server Databasemanagementsystemen Systeemondersteuningsprogramma s Inleiding systeemondersteuningsprogramma s Hulpprogramma s Bureau-accessoires Systeemontwikkelingsprogramma s Verschillende systeemontwikkelingsprogramma s IDE Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting

10 Module 4 Programmeren Doelstellingen Module Programmeertalen Inleiding programmeertalen Programmeertalen in historisch perspectief Machinecode Assembleertalen (assembly) Hogere programmeertalen Vierde-generatietalen Objectgeoriënteerde talen OO-techniek Procedures en objecten Voorbeeld: leerlingenadministratie Voordelen van objectoriëntatie Begrippen uit de objectoriëntatie Voorbeeld: auto Enkele veelgebruikte programmeertalen C en C Java Delphi Visual Basic.NET C# Programmeertalen voor het web Programmeertalen voor het web HTML XHTML JavaScript PHP Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting

11 2. PSD s maken Inleiding PSD Sequentie Iteratie Selectie Programmabeschrijving Het nalopen van een PSD Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting Imperatief programmeren Stapsgewijs programmeren If Then Else Lus Booleaanse expressies Variabelen Arrays Functies Parameters en argumenten Void Syntax Vragen en opdrachten Open vragen Meerkeuzevragen Korte opdrachten Samenvatting

12 Index 235 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Z